3. 3.

Juomodo Juomodo

DE EUCHARISTIA. DIST. III, TRACT. I, 7. DE EUCHARISTIA. DIST. III, TRACT. I, 7.

quod dicit, fregit, discipulis etiam fran- quod dicit, fregit, discipulis etiam fran- gendum dereliquit. In hoc autem quod gendum dereliquit. In hoc autem quod dicit, comedite, significavit etiam denti- dicit, comedite, significavit etiam denti- bus esse confringendum. Marc. xiv, 22: bus esse confringendum. Marc. xiv, 22: Et manducantibus illis, accepit panem, Et manducantibus illis, accepit panem, et benedicens fregit. Et ex hoc accipitur et benedicens fregit. Et ex hoc accipitur idem quod prius. Luc. xx11, 17, plus di- idem quod prius. Luc. xx11, 17, plus di- cit sic Accipite, et dividite inter vos. cit sic Accipite, et dividite inter vos. Voluit enim corpus suum per fracturam Voluit enim corpus suum per fracturam formarum dividi inter partes Ecclesiæ, ut formarum dividi inter partes Ecclesiæ, ut unicuique parti Ecclesiæ prodesset se- unicuique parti Ecclesiæ prodesset se- cundum utilitatem congruam cuilibet cundum utilitatem congruam cuilibet parti. Similiter autem in quacumque re- parti. Similiter autem in quacumque re- fectione signatur istud sacramentum, fectione signatur istud sacramentum, semper panis frangitur. Matth. xxv1, 26: semper panis frangitur. Matth. xxv1, 26: Accepit Jesus panem, et benedixit, ac fre- Accepit Jesus panem, et benedixit, ac fre- git. Et in tantum hoc semper ostendit, git. Et in tantum hoc semper ostendit, ut et ipse Dominus in hoc modo fractionis ut et ipse Dominus in hoc modo fractionis cognosceretur. Luc. xxiv, 35: Cognove- cognosceretur. Luc. xxiv, 35: Cognove- runt eum in fractione panis. Hoc etiam runt eum in fractione panis. Hoc etiam Apostoli servandum ab eo sanxerunt per Apostoli servandum ab eo sanxerunt per totam Ecclesiam. Act. 11, 42: Erant perse- totam Ecclesiam. Act. 11, 42: Erant perse- verantes in doctrina Apostolorum, et com- verantes in doctrina Apostolorum, et com- munione fractionis panis, et orationibus. munione fractionis panis, et orationibus. Talis igitur fractio est in hoc sacra- Talis igitur fractio est in hoc sacra- mento, et propter ea quæ dicta sunt. mento, et propter ea quæ dicta sunt.

Divisio autem harum formarum et Divisio autem harum formarum et fractio et masticatio quæ fit per dentes, fractio et masticatio quæ fit per dentes, mentum ut undique sugi possit quod comeditur. mentum ut undique sugi possit quod comeditur. Micatur? Sicut ipsa masticatio est frequens redi- Micatur? Sicut ipsa masticatio est frequens redi-

bimmma- bimmma-

tus dentium super idem dividendum et tus dentium super idem dividendum et atterendum, ita signat meditationem atterendum, ita signat meditationem istius cibi spiritualis: quia meditatio ni- istius cibi spiritualis: quia meditatio ni- hil aliud est quam frequens reditus men- hil aliud est quam frequens reditus men- tis super idem cogitatione et devotione tis super idem cogitatione et devotione et affectu mentis dividendum et atteren- et affectu mentis dividendum et atteren- dum in omnes differentias bonitatis, cha- dum in omnes differentias bonitatis, cha- ritatis et virtutis, ut undique sugatur ritatis et virtutis, ut undique sugatur ex ipso dulcedo in qua præparavit hoc ex ipso dulcedo in qua præparavit hoc sacramentum homini Deus, tamquam sacramentum homini Deus, tamquam dentibus divisoribus et molaribus con- dentibus divisoribus et molaribus con- teratur, qui sunt dentes rationis per co- teratur, qui sunt dentes rationis per co- gitationem veritatis, et affectus per devo- gitationem veritatis, et affectus per devo- tionem virtutis et bonitatis, et conscientiæ tionem virtutis et bonitatis, et conscientiæ optimæ per albedinem sinceritatis, et in- optimæ per albedinem sinceritatis, et in- tentionis bonæ per directionem optimi tentionis bonæ per directionem optimi

1 Cf. Marc. XIV, 22; Luc. XXII, 19; Joan. VI, 1 Cf. Marc. XIV, 22; Luc. XXII, 19; Joan. VI,

267 267

finis. Isti sunt dentes de quibus dicitur, finis. Isti sunt dentes de quibus dicitur, Cantic. iv, 2 et 3 : Dentes tui sicut greges Cantic. iv, 2 et 3 : Dentes tui sicut greges tonsarum quæ ascenderunt de lavacro: tonsarum quæ ascenderunt de lavacro: omnes gemellis fœtibus, et sterilis non omnes gemellis fœtibus, et sterilis non est inter eas. Sicut vitta coccinea labia est inter eas. Sicut vitta coccinea labia tua, et eloquium tuum dulce. Dentes tua, et eloquium tuum dulce. Dentes enim divisores sunt rationis, quibus hoc enim divisores sunt rationis, quibus hoc sacramentum in omnes differentias pie- sacramentum in omnes differentias pie- tatis et bonitatis dividunt, ut singula me- tatis et bonitatis dividunt, ut singula me- ditentur. Dentes autem masticatores sive ditentur. Dentes autem masticatores sive molares, sunt dentes affectus, quibus in molares, sunt dentes affectus, quibus in devotione singula bonitatis Dei judicia devotione singula bonitatis Dei judicia comprimuntur et conteruntur, ut succus comprimuntur et conteruntur, ut succus dulcedinis qui in ipsis est, degustetur. dulcedinis qui in ipsis est, degustetur. Isti sunt in numero intellectus et affectus, Isti sunt in numero intellectus et affectus, qui ovibus in omni mansuetudine et pie- qui ovibus in omni mansuetudine et pie- tate significantur: quia sicut quidam tate significantur: quia sicut quidam greges in cordibus nostris ad pastum greges in cordibus nostris ad pastum Dominici corporis egrediuntur. Hæ ascen- Dominici corporis egrediuntur. Hæ ascen- derunt de lavacro mundissimæ con- derunt de lavacro mundissimæ con- fessionis et satisfactionis. Et sunt omnes fessionis et satisfactionis. Et sunt omnes gemellis fœtibus: quia quælibet fert fœ- gemellis fœtibus: quia quælibet fert fœ- tum veritatis in contemplatione, et fœe- tum veritatis in contemplatione, et fœe- tum virtutis in operatione. Et non potest tum virtutis in operatione. Et non potest esse sterilis quæ fructum æternorum gau- esse sterilis quæ fructum æternorum gau- diorum non ferat inter eas. diorum non ferat inter eas.

Isti sunt dentes de quibus conqueritur Isti sunt dentes de quibus conqueritur in persona Ecclesiæ Jeremias, Thren. 111, in persona Ecclesiæ Jeremias, Thren. 111, 16 Fregit ad numerum dentes meos, 16 Fregit ad numerum dentes meos, cibavit mé cinere. Ad omnem enim nu- cibavit mé cinere. Ad omnem enim nu- merum intellectus et affectus diabolus merum intellectus et affectus diabolus dentes confringit: quia ad cognitionem dentes confringit: quia ad cognitionem veritatis et conscientiam serenitatis et veritatis et conscientiam serenitatis et affectum virtutis a corde in hoc sacra- affectum virtutis a corde in hoc sacra- mento tollit et tunc desipiente cibo mento tollit et tunc desipiente cibo spirituali, hominem cinere, id est, amore spirituali, hominem cinere, id est, amore incenso cupiditatis hujus mundi cibat, incenso cupiditatis hujus mundi cibat, et sic omnino destruit. Econtra laudans et sic omnino destruit. Econtra laudans sponsam in Canticis, v1, 5, dicit : Dentes sponsam in Canticis, v1, 5, dicit : Dentes tui sicut grex ovium quæ ascenderunt tui sicut grex ovium quæ ascenderunt de lavacro. Quia dente veritatis conterit de lavacro. Quia dente veritatis conterit ea quæ pertinent ad cognitionem veri- ea quæ pertinent ad cognitionem veri- tatis, et dente virtutis conterit ea quæ tatis, et dente virtutis conterit ea quæ pertinent ad opus virtutis et omnia hæc pertinent ad opus virtutis et omnia hæc loca sunt lavacra mundissimæ confessio- loca sunt lavacra mundissimæ confessio- nis et conscientiæ. Unde etiam de hujus nis et conscientiæ. Unde etiam de hujus sacramenti dulcedine loquens, Cantic. sacramenti dulcedine loquens, Cantic.

11. 11.

4. 4.

Quomodo Quomodo

tum subti- tum subti-

268 268

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

VII, 9, dicit Guttur tuum sicut vinum VII, 9, dicit Guttur tuum sicut vinum optimum, dignum dilecto meo ad po- optimum, dignum dilecto meo ad po- tandum, labiisque et dentibus illius ad tandum, labiisque et dentibus illius ad ruminandum. Ruminatio enim dicitur ruminandum. Ruminatio enim dicitur sicut et masticatio, quando hujus sacra- sicut et masticatio, quando hujus sacra- menti dulcedo sæpe ad os cordis et gut- menti dulcedo sæpe ad os cordis et gut- tur rationis et dentium, de quibus di- tur rationis et dentium, de quibus di- ctum est, sæpius revocatur. ctum est, sæpius revocatur.

tualis. tualis.

sicut anni antiqui, in operibus omnium sicut anni antiqui, in operibus omnium sacrificiorum veteris legis, quæ in fide sacrificiorum veteris legis, quæ in fide hujus sacrificii sunt celebrata. hujus sacrificii sunt celebrata.

Sic autem per digestionem debemus Sic autem per digestionem debemus subtiliari ad hujus cibi congruitatem. subtiliari ad hujus cibi congruitatem.

Deinde autem in sacramento est dul- 3 Deinde autem in sacramento est dul- 3 cedinis depuratæ suctio. Et hoc fit quan- Quomod cedinis depuratæ suctio. Et hoc fit quan- Quomod

tum fuge tum fuge

tur 1 tur 1

Sic igitur masticatio perficitur spiri- do in dulcedine cordis nimia dulcedo suba Sic igitur masticatio perficitur spiri- do in dulcedine cordis nimia dulcedo suba Christi in spiritu degustatur. Hic enim Christi in spiritu degustatur. Hic enim modus degustandi dulcedinem natura- modus degustandi dulcedinem natura- rum et gratiarum Christi potius suctione rum et gratiarum Christi potius suctione quam comestione perficitur. Et sic in quam comestione perficitur. Et sic in opere naturæ per quam nutrimentum opere naturæ per quam nutrimentum subtiliatum est, sugitur: ita in cordis subtiliatum est, sugitur: ita in cordis devotione et desiderio postquam homo devotione et desiderio postquam homo se emendavit et depuravit, tunc statim se emendavit et depuravit, tunc statim dulcedinem quæ est in corpore Christi dulcedinem quæ est in corpore Christi et spiritu et anima ipsius et in omni et spiritu et anima ipsius et in omni gratia et gloria, illuminationibus et de- gratia et gloria, illuminationibus et de- lectationibus ejus sugit et imbibit. Et lectationibus ejus sugit et imbibit. Et hoc est quod dicitur, Deuter. xxxII, 13: hoc est quod dicitur, Deuter. xxxII, 13: Constituit eum super excelsam terram, Constituit eum super excelsam terram, ut comederet fructus agrorum, ut suge- ut comederet fructus agrorum, ut suge- ret mel de petra, oleumque de saxo du- ret mel de petra, oleumque de saxo du- rissimo. Sicut enim in ante habitis di- rissimo. Sicut enim in ante habitis di- ctum est, excelsa terra est natura humana ctum est, excelsa terra est natura humana Jesu Christi, super cujus agri fructus Jesu Christi, super cujus agri fructus ponitur homo in confectione et commu- ponitur homo in confectione et commu- nione sacramenti, ut comestione sacra- nione sacramenti, ut comestione sacra- mentali comedat eos et postquam se mentali comedat eos et postquam se plene depuravit et in spiritu subtiliavit plene depuravit et in spiritu subtiliavit virtute et contemplatione, spiritus sugat virtute et contemplatione, spiritus sugat mel de stabilimento Christi sicut de mel de stabilimento Christi sicut de petra: petra autem erat Christus, sicut petra: petra autem erat Christus, sicut dicit Apostolus, I ad Corinth. x, 4 : Bi- dicit Apostolus, I ad Corinth. x, 4 : Bi- bebant de spiritali, consequente eos, pe- bebant de spiritali, consequente eos, pe- trapetra autem erat Christus. Et hoc trapetra autem erat Christus. Et hoc modo oleum quod significat pinguedi- modo oleum quod significat pinguedi- nem devotionis, suxerunt de saxo soli- nem devotionis, suxerunt de saxo soli- dissimæ veritatis, quæ est in sacramento. dissimæ veritatis, quæ est in sacramento. Propter quod etiam sacramentum veri- Propter quod etiam sacramentum veri- tatis vocatur. Psal. LXXX, 17: Cibavit tatis vocatur. Psal. LXXX, 17: Cibavit eos ex adipe frumenti, et de petra melle eos ex adipe frumenti, et de petra melle saturavit eos. Hoc est quod dicitur, saturavit eos. Hoc est quod dicitur, Deuter. xxx, 19 Qui inundationem Deuter. xxx, 19 Qui inundationem maris quasi lac sugent, et thesauros maris quasi lac sugent, et thesauros

Diximus autem, quod secunda subti- Diximus autem, quod secunda subti- liatio per calorem fit digestivum et liatio per calorem fit digestivum et mastica- igneum, qui pura separat ab impuris, mastica- igneum, qui pura separat ab impuris, liatur? non quidem in corpore Domini in quo liatur? non quidem in corpore Domini in quo nihil est impurum, sicut præostendimus, nihil est impurum, sicut præostendimus, sed potius in nobis qui nos depurare de- sed potius in nobis qui nos depurare de- bemus ad ipsum percipiendum. Hoc est bemus ad ipsum percipiendum. Hoc est quod sub alia metaphora loquens Do- quod sub alia metaphora loquens Do- minus de sacerdotibus istud sacramen- minus de sacerdotibus istud sacramen- tum conficientibus dicit, Malach. III, 3 tum conficientibus dicit, Malach. III, 3 et 4 Sedébit conflans, et emundans et 4 Sedébit conflans, et emundans argentum et purgabit filios Levi, et argentum et purgabit filios Levi, et colabit eos quasi aurum et quasi argen- colabit eos quasi aurum et quasi argen- tum, et erunt Domino offerentes sacri- tum, et erunt Domino offerentes sacri- ficia in justitia. Et placebit Domino sa- ficia in justitia. Et placebit Domino sa- crificium Juda et Jerusalem, sicut dies crificium Juda et Jerusalem, sicut dies sæculi, et sicut anni antiqui. Quod sæculi, et sicut anni antiqui. Quod enim dicit, quod sedebit, moram et per- enim dicit, quod sedebit, moram et per- severantiam signat in opere. Quod autem severantiam signat in opere. Quod autem dicit, conflans, incendium signat chari- dicit, conflans, incendium signat chari- tatis tamquam caloris ignei omnia pur- tatis tamquam caloris ignei omnia pur- gantis. Quod autem dicit, emundans, gantis. Quod autem dicit, emundans, digestionem ad purum signat. Quod di- digestionem ad purum signat. Quod di- cit, argentum, timorem signat puritatis cit, argentum, timorem signat puritatis conscientiæ. Hujus autem digestionis conscientiæ. Hujus autem digestionis effectus est, quod tales in cordibus suis effectus est, quod tales in cordibus suis Domino erunt offerentes sacrificia in Domino erunt offerentes sacrificia in omni et perfecta justitia. Tali autem di- omni et perfecta justitia. Tali autem di- gestione et purificatione et subtiliatione gestione et purificatione et subtiliatione perfectis dicitur, Malach. 1, 4, quod perfectis dicitur, Malach. 1, 4, quod placebit Domino sacrificium Juda, hoc placebit Domino sacrificium Juda, hoc est, confitentis, et sacrificium Jerusalem, est, confitentis, et sacrificium Jerusalem, hoc est, ad visionem æternæ pacis per- hoc est, ad visionem æternæ pacis per- tinentis. Sicut dies sæculi, in quibus tinentis. Sicut dies sæculi, in quibus illuminatio fulsit Dei, qui hoc sacrificium illuminatio fulsit Dei, qui hoc sacrificium in oblatione Melchisedech instituit. Et in oblatione Melchisedech instituit. Et

Genes. xix, 14. Genes. xix, 14.

DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 7. DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 7.

absconditos arenarum. Dulcedo enim absconditos arenarum. Dulcedo enim

a sacramento redundat abundanter in a sacramento redundat abundanter in fauces bene dispositas, sicut inundatio, fauces bene dispositas, sicut inundatio, quæ maris dicitur, quia in memoriam quæ maris dicitur, quia in memoriam immensitatis passionum et doloris Chri- immensitatis passionum et doloris Chri- sti accipitur. Et hæ consolationes sunt sti accipitur. Et hæ consolationes sunt thesauri super aurum copiosum et sunt thesauri super aurum copiosum et sunt absconditi, quia nemo novit eos nisi qui absconditi, quia nemo novit eos nisi qui accipit. Psal. xvi, 11: Desiderabilia accipit. Psal. xvi, 11: Desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum mul- super aurum et lapidem pretiosum mul- tum et dulciora super mel et favum. tum et dulciora super mel et favum. Unde, Isa. LXVI, 10 et 11, dicitur: Gau- Unde, Isa. LXVI, 10 et 11, dicitur: Gau- dete cum ea gaudio, universi qui lugetis dete cum ea gaudio, universi qui lugetis super eam ut sugatis et repleamini ab super eam ut sugatis et repleamini ab ubere consolationis ejus, ut mulgeatis et ubere consolationis ejus, ut mulgeatis et deliciis affluatis ab omnimoda gloria deliciis affluatis ab omnimoda gloria ejus. Luctus enim super tristitiam Jeru- ejus. Luctus enim super tristitiam Jeru- salem est in passione, gaudium est in salem est in passione, gaudium est in communionis delectatione et illa est ut communionis delectatione et illa est ut sugant fideles ubera quibus sacramen- sugant fideles ubera quibus sacramen- tum hoc ubertim fundit lac candoris tum hoc ubertim fundit lac candoris veritatis et dulcedinem virtutis, ut sint veritatis et dulcedinem virtutis, ut sint ubera ista pressa manu devotionis, et ubera ista pressa manu devotionis, et mulgeamus et deliciis in consolatione mulgeamus et deliciis in consolatione sancti Spiritus affluamus ab omnimoda sancti Spiritus affluamus ab omnimoda ipsius gloria quam in deliciis sacramenti ipsius gloria quam in deliciis sacramenti manifestat. Et hoc lacti comparatur : manifestat. Et hoc lacti comparatur : quia ad litteram etiam secundum natu- quia ad litteram etiam secundum natu- ram succus de nutrimento depuratus et ram succus de nutrimento depuratus et subtiliatus, lactis habet quamdam albe- subtiliatus, lactis habet quamdam albe- dinem et pinguedinem butyrosam et dul- dinem et pinguedinem butyrosam et dul- cedinem valde convenientem et ideo cedinem valde convenientem et ideo sugitur a venis. sugitur a venis.

Sic igitur nutrimentum attrahitur su- Sic igitur nutrimentum attrahitur su- gendo. gendo.

6. Quarto, perficitur nutrimentum per 6. Quarto, perficitur nutrimentum per omodo vias quæ sunt vasa et canales in totum omodo vias quæ sunt vasa et canales in totum

mbris mbris

corpus nutrimentum deportantes, ut un- corpus nutrimentum deportantes, ut un- defer- dique corpus infundatur et irrigetur et defer- dique corpus infundatur et irrigetur et

Tur 7 Tur 7

nutriatur. Hæ autem viæ sunt cogita- nutriatur. Hæ autem viæ sunt cogita- tiones et affectiones in anima quæ sunt tiones et affectiones in anima quæ sunt animæ tamquam vires et corporis mem- animæ tamquam vires et corporis mem- bra, ad subserviendum animæ spirituale bra, ad subserviendum animæ spirituale nutrimentum deportantes. Sic enim fons nutrimentum deportantes. Sic enim fons delectationis est corpus Christi, et rivi delectationis est corpus Christi, et rivi derivati a fonte sunt quæ singulis viribus derivati a fonte sunt quæ singulis viribus et virtutibus et potentiis et membris di- et virtutibus et potentiis et membris di- riguntur, et ad quæcumque non venit riguntur, et ad quæcumque non venit

269 269

hoc nutrimentum pietatis, hæc arescunt hoc nutrimentum pietatis, hæc arescunt et marcescunt et destituuntur et abji- et marcescunt et destituuntur et abji- ciuntur. Iste est fons de quo dicitur, ciuntur. Iste est fons de quo dicitur, Genes. 11, 6 Fons ascendebat e terra, Genes. 11, 6 Fons ascendebat e terra, hoc est, de terreno corpore Domini in hoc est, de terreno corpore Domini in sacramento, irrigans universam super- sacramento, irrigans universam super- ficiem terræ, seu paradisi. Paradisus ficiem terræ, seu paradisi. Paradisus enim locus deliciarum est in nutrimentis enim locus deliciarum est in nutrimentis Ecclesiæ, in quem locum iste fons de- Ecclesiæ, in quem locum iste fons de- lectationis influit, et omnia irrigat inte- lectationis influit, et omnia irrigat inte- riora animæ et corporis ad quæ deriva- riora animæ et corporis ad quæ deriva- tur. Ezechiel. XLVII, 9: Et omnis anima tur. Ezechiel. XLVII, 9: Et omnis anima vivens, quæ serpit, quocumque venerit vivens, quæ serpit, quocumque venerit torrens, vivet. Quia, sicut dicitur in Psal- torrens, vivet. Quia, sicut dicitur in Psal- mo xxxv, 9 Inebriabuntur ab ubertate mo xxxv, 9 Inebriabuntur ab ubertate domus tuæ, et torrente voluptatis tuæ domus tuæ, et torrente voluptatis tuæ potabis eos. Et infusionis delectationis potabis eos. Et infusionis delectationis suavitate infunduntur et irrigantur. Me- suavitate infunduntur et irrigantur. Me- rito monet Ecclesiastes, XII, 1 et seq., ut rito monet Ecclesiastes, XII, 1 et seq., ut simus memores creatoris nostri, ne forte simus memores creatoris nostri, ne forte per ingratitudinem a magnis deliciis per ingratitudinem a magnis deliciis quas diximus, excidamus, dicens, y. 6: quas diximus, excidamus, dicens, y. 6: Antequam rumpatur funiculus argen- Antequam rumpatur funiculus argen- teus, et recurrat vitta aurea, et contera- teus, et recurrat vitta aurea, et contera- tur hydria super fontem, et confringatur tur hydria super fontem, et confringatur rota super cisternam. Hæc omnia ingra- rota super cisternam. Hæc omnia ingra- tis contingunt. Funis autem argenteus tis contingunt. Funis autem argenteus est via dirigens ad nos ex hoc sacra- est via dirigens ad nos ex hoc sacra- mento candorem veritatis. Et si ille mento candorem veritatis. Et si ille rumpitur, vanitatem et mendacium se- rumpitur, vanitatem et mendacium se- qui incipiemus. Vitta autem aurea est qui incipiemus. Vitta autem aurea est via et vena et ligamentum quibus in nos via et vena et ligamentum quibus in nos derivatur delectatio divinitatis ex hoc derivatur delectatio divinitatis ex hoc sacramento si enim illa ad terrena re- sacramento si enim illa ad terrena re- currit, tunc tetra et opaca sequemur. currit, tunc tetra et opaca sequemur. Fons autem est fundens delectationes Fons autem est fundens delectationes Dominus Jesus in sacramento. Hydria Dominus Jesus in sacramento. Hydria autem hauritorium nostræ devotionis, autem hauritorium nostræ devotionis, quæ super fontem conteritur, quando quæ super fontem conteritur, quando spiritualia in tædium veniunt, et terrena spiritualia in tædium veniunt, et terrena etiam amara desiderantur, sicut dicitur, etiam amara desiderantur, sicut dicitur, Numer. x1, 6: Anima nostra arida est, Numer. x1, 6: Anima nostra arida est, nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi man. Et, ibidem, xx1, 5: Anima nostra man. Et, ibidem, xx1, 5: Anima nostra nauseat super cibo isto levissimo. Et ite- nauseat super cibo isto levissimo. Et ite- rum, ibidem, x1, 4: Quis dabit nobis ad rum, ibidem, x1, 4: Quis dabit nobis ad vescendum carnes ? Et hujusmodi. Rota vescendum carnes ? Et hujusmodi. Rota autem est reditus noster frequens ad autem est reditus noster frequens ad spiritualis dulcedinis degustationem, quæ spiritualis dulcedinis degustationem, quæ

7. 7.

270 270

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in hoc sacramento sicut in cisterna ex in hoc sacramento sicut in cisterna ex pluvia dulcedinis Dei manantis reser- pluvia dulcedinis Dei manantis reser- vatur nobis. Si enim rota illa confrin- vatur nobis. Si enim rota illa confrin- gitur, tunc imus et redimus in putredi- gitur, tunc imus et redimus in putredi- nem carnis, et sic perimus ad creatoris nem carnis, et sic perimus ad creatoris memoriam non revertentes. memoriam non revertentes.

Quinto autem loco natura posuit cola- Quinto autem loco natura posuit cola- Qua ratio- toria panniculorum, quæ ultima depura- Qua ratio- toria panniculorum, quæ ultima depura- ne ultimo tione foetulentum quasi colando a cibo depuratur? ne ultimo tione foetulentum quasi colando a cibo depuratur? separent, ut ultime depuratum esset, separent, ut ultime depuratum esset, antequam membris infunderetur: et hoc antequam membris infunderetur: et hoc colatorium in sacramento signat subti- colatorium in sacramento signat subti- lissimæ conscientiæ examinationem, ne lissimæ conscientiæ examinationem, ne aliquid impurum in nobis remaneat, aliquid impurum in nobis remaneat, cum venimus ad hujus cibi nutrimen- cum venimus ad hujus cibi nutrimen- tum, sicut dicitur, Jerem. xv, 19: Si tum, sicut dicitur, Jerem. xv, 19: Si converteris, convertam te, et ante faciem converteris, convertam te, et ante faciem meam stabis et si separaveris pretio meam stabis et si separaveris pretio sum a vili, quasi os meum eris. Hæc sum a vili, quasi os meum eris. Hæc enim est colatio optima conscientiæ qua enim est colatio optima conscientiæ qua omne pretiosum a vili peccati et vani- omne pretiosum a vili peccati et vani- tatis separatur, ut purum et sincerum tatis separatur, ut purum et sincerum hoc nutrimentum his membris spiritua- hoc nutrimentum his membris spiritua- libus infundatur. Eccli. xxxvi, 11: Da libus infundatur. Eccli. xxxvi, 11: Da suavitatem et memoriam similaginis, et suavitatem et memoriam similaginis, et impingua oblationem, et da locum me- impingua oblationem, et da locum me- dico. Quod autem dicit, da suavitatem, dico. Quod autem dicit, da suavitatem, vult quod animo suavi et tranquillo ve- vult quod animo suavi et tranquillo ve- niamus ad sacramentum. Quod autem niamus ad sacramentum. Quod autem dicit, memoriam similaginis, vult quod dicit, memoriam similaginis, vult quod sicut similago cribellatur et colatur sicut similago cribellatur et colatur usque ad purum, quod ita nos per con- usque ad purum, quod ita nos per con- scientiam cribellemus et colemus, ut pu- scientiam cribellemus et colemus, ut pu- rissimo nutrimento congruamus. Quod rissimo nutrimento congruamus. Quod autem dicit, impingua oblationem, vult autem dicit, impingua oblationem, vult quod nos in pinguedine devotionis bene- quod nos in pinguedine devotionis bene- ficiorum Dei præparemus. Et hoc facto ficiorum Dei præparemus. Et hoc facto locum demus medico Jesu Christo, qui locum demus medico Jesu Christo, qui tunc sua nutrimentali dulcedine omnes tunc sua nutrimentali dulcedine omnes nostras curat infirmitates, et deperdita nostras curat infirmitates, et deperdita restituit in vita spirituali. Hinc est, quod, restituit in vita spirituali. Hinc est, quod, Levit. II, 4, purissima simila præcipitur Levit. II, 4, purissima simila præcipitur esse in sacrificio Domini. Hoc est quod esse in sacrificio Domini. Hoc est quod dicitur, Ezechiel. xvi, 13: Similam, et dicitur, Ezechiel. xvi, 13: Similam, et mel, et oleum comedisti: et decora facta mel, et oleum comedisti: et decora facta es vehementer nimis. Simila enim ultima es vehementer nimis. Simila enim ultima depuratione colata est et cribellata, et depuratione colata est et cribellata, et signat ultimam munditiæ gratiam. Mel signat ultimam munditiæ gratiam. Mel

autem dulcedo est roris, et significat dei- autem dulcedo est roris, et significat dei- tatis dulcedinem. Oleum fomentum lu- tatis dulcedinem. Oleum fomentum lu- minis significat pinguedinem charitatis minis significat pinguedinem charitatis et devotionis Christi: quam sic colatam et devotionis Christi: quam sic colatam comedentes, id est, ultra quam sciri pos- comedentes, id est, ultra quam sciri pos- sunt, fiunt decori. sunt, fiunt decori.

Sic ergo colatum est nutrimentum. Sic ergo colatum est nutrimentum.

Quomodo Quomodo

infundi infundi

tur tur

Sexto loco tale purum, tam dulce, 8. Sexto loco tale purum, tam dulce, 8. tam mundum membris infunditur : et tam mundum membris infunditur : et ex illo omnis substantia eorum et virtus membrie ex illo omnis substantia eorum et virtus membrie restauratur. Sic nobis, sicut diximus, restauratur. Sic nobis, sicut diximus, depuratus nectareus liquor Dominici nu- depuratus nectareus liquor Dominici nu- trimenti infunditur: et isto rore membra trimenti infunditur: et isto rore membra animarum nostrarum ad nutrimenti spi- animarum nostrarum ad nutrimenti spi- ritualis virtutem, et dulcedinis gustum, ritualis virtutem, et dulcedinis gustum, et delectationis experimentum, et re- et delectationis experimentum, et re- creationis beneficium admiranda suavite creationis beneficium admiranda suavite inebriantur. Unde Psalmista hujus vo- inebriantur. Unde Psalmista hujus vo- luptatis pastum describens dicit in Psal- luptatis pastum describens dicit in Psal- mo XLI, 5 In voce exsultationis et con- mo XLI, 5 In voce exsultationis et con- fessionis, sonus epulantis. Quia cor est fessionis, sonus epulantis. Quia cor est in jubilo, et omnia interiora in delecta- in jubilo, et omnia interiora in delecta- tione, et os in sono laudis in tali epula- tione, et os in sono laudis in tali epula- tione. Hoc est quod de hujus sacramenti tione. Hoc est quod de hujus sacramenti epulis dicit Apostolus, I ad Corinth. v, epulis dicit Apostolus, I ad Corinth. v, 7 et 8 Pascha nostrum immolatus est 7 et 8 Pascha nostrum immolatus est Christus. Itaque epulemur, non in fer- Christus. Itaque epulemur, non in fer- mento veteri, neque in fermento malitiæ mento veteri, neque in fermento malitiæ et nequitiæ, sed in azymis sinceritatis et et nequitiæ, sed in azymis sinceritatis et veritatis. Sic summa sapientia, Proverb. veritatis. Sic summa sapientia, Proverb. 1x, 2, immolavit victimas suas, miscuit 1x, 2, immolavit victimas suas, miscuit vinum, et proposuit mensam suam. Et vinum, et proposuit mensam suam. Et post pauca, y. 5: Venite, comedite pa- post pauca, y. 5: Venite, comedite pa- nem meum, et bibite vinum quod miscui nem meum, et bibite vinum quod miscui vobis. Sic enim panis dulciter confortat vobis. Sic enim panis dulciter confortat ad gratiam, et vinum inebriat ad spiritus ad gratiam, et vinum inebriat ad spiritus jucunditatem, et mixtio vini in omnibus jucunditatem, et mixtio vini in omnibus divinis conservat rationem sobrietatis, divinis conservat rationem sobrietatis, ut fiat quod dicit Apostolus, ad Roman. ut fiat quod dicit Apostolus, ad Roman. XI, 3: Non plus sapere quam oportet XI, 3: Non plus sapere quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem. Deu- sapere, sed sapere ad sobrietatem. Deu- ter. xiv, 26: Comedes coram Domino Deo ter. xiv, 26: Comedes coram Domino Deo tuo, et epulaberis tu et domus tua. Tota tuo, et epulaberis tu et domus tua. Tota enim familia nostri cordis in hujus sa- enim familia nostri cordis in hujus sa- cramenti sagina reficitur, sicut dicitur, cramenti sagina reficitur, sicut dicitur, Luc. xv, 32, de sacramento reparatio- Luc. xv, 32, de sacramento reparatio- nis Epulari et gaudere oportebat, quia nis Epulari et gaudere oportebat, quia frater tuus hic mortuus erat, et revixit: frater tuus hic mortuus erat, et revixit:

DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 8. DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 8.

perierat, et inventus est. Quia in isto perierat, et inventus est. Quia in isto sacramento et principiis vitæ revivimus, sacramento et principiis vitæ revivimus, et pignore salutis a perditione libera- et pignore salutis a perditione libera- mur, et epulis jucunditatis æternæ refi- mur, et epulis jucunditatis æternæ refi-

271 271

cimur, ad confortationis delectationem, cimur, ad confortationis delectationem, et omne quod desideramus, invenimus in et omne quod desideramus, invenimus in eo sicut in vase omnium bonorum. eo sicut in vase omnium bonorum.

CAPUT VIII. CAPUT VIII.

De cibi hujus ad cibatum unibilitate quam habet ex connaturalitate. De cibi hujus ad cibatum unibilitate quam habet ex connaturalitate.

Sequitur ut dicamus hic de hujus cibi Sequitur ut dicamus hic de hujus cibi ad cibatum unibilitate, quam habet ex ad cibatum unibilitate, quam habet ex connaturalitate ad eos quos cibat. In na- connaturalitate ad eos quos cibat. In na- turali enim cibo nihil unitur ei qui ciba- turali enim cibo nihil unitur ei qui ciba- tur, nisi quod connaturale est illi: et tur, nisi quod connaturale est illi: et si non sit connaturale et infundatur si non sit connaturale et infundatur membris, pro certo putrescet in mem- membris, pro certo putrescet in mem- bris, et generabit apostemata et tumores bris, et generabit apostemata et tumores vel alias corruptiones. Si autem connatu- vel alias corruptiones. Si autem connatu- rale est membris, unitur eis, et confor- rale est membris, unitur eis, et confor- tantur et proficiunt omnia membra per tantur et proficiunt omnia membra per ipsum in virtutibus et operationibus ipsum in virtutibus et operationibus suis, sicut ante diximus. Quia in dige- suis, sicut ante diximus. Quia in dige- stione et assimilatione cibi et subtilitate stione et assimilatione cibi et subtilitate omnia hæc fieri habent in nobis: eo omnia hæc fieri habent in nobis: eo quod cibus ille purissimus et subtilissi- quod cibus ille purissimus et subtilissi- mus et suavissimus sit quantum ad se, mus et suavissimus sit quantum ad se, sed nos non semper cibo secundum quod sed nos non semper cibo secundum quod oportet, utimur. oportet, utimur.

Ita dicimus hic, quod in cibo nos Ita dicimus hic, quod in cibo nos oportet virtute istius cibi uniri cibo po- oportet virtute istius cibi uniri cibo po- tius quam cibus uniatur nobis: quia si tius quam cibus uniatur nobis: quia si uniretur nobis defectibilibus, et cibus pe- uniretur nobis defectibilibus, et cibus pe- riret, et nos non proficeremus. Cum au- riret, et nos non proficeremus. Cum au- tem nos cibo unimur qui incorruptibilis tem nos cibo unimur qui incorruptibilis est, tunc proficimus in omni virtute. Ta- est, tunc proficimus in omni virtute. Ta- lem autem habemus ad cibum unionem, lem autem habemus ad cibum unionem, ut Christo Domino et cibo nostro conna- ut Christo Domino et cibo nostro conna- turales efficiamur, ita quod nihil in turales efficiamur, ita quod nihil in

1 In Prosa solemnitatis Corporis Christi: 1 In Prosa solemnitatis Corporis Christi: Ecce panis Angelorum, Ecce panis Angelorum, Factus cibus viatorum: Factus cibus viatorum:

nobis sit a natura Christi et divina gene- nobis sit a natura Christi et divina gene- ratione alienum. Iste enim panis filiorum ratione alienum. Iste enim panis filiorum est, qui non mittitur canibus ad mandu- est, qui non mittitur canibus ad mandu- candum 1. candum 1.

faciunt faciunt

les Christo. les Christo.

Et ideo notandum est hic, quod quinque 2. Et ideo notandum est hic, quod quinque 2. sunt quæ faciunt nos Christo connatura- Quinque sunt quæ faciunt nos Christo connatura- Quinque les et unibiles. Quorum unum et primum nos unibi- les et unibiles. Quorum unum et primum nos unibi- est generatio divina. Secundum autem est est generatio divina. Secundum autem est munda vita. Tertium autem, dilectio ad munda vita. Tertium autem, dilectio ad Deum et sincera et pulchra. Quartum au- Deum et sincera et pulchra. Quartum au- tem, illustratio contemplativa. Et quin- tem, illustratio contemplativa. Et quin- tum est unio devota. Primum horum fa- tum est unio devota. Primum horum fa- cit nos Christo connaturales. Secundum cit nos Christo connaturales. Secundum autem facit nos in virtute similes. Ter- autem facit nos in virtute similes. Ter- tium facit nos concordes. Quartum facit tium facit nos concordes. Quartum facit nos in cognitione conformes. Quintum nos in cognitione conformes. Quintum autem et ultimum facit nos ab ipso in- autem et ultimum facit nos ab ipso in- distantes. Hæc enim quinque cibus habet distantes. Hæc enim quinque cibus habet ad cibatum, quando unitur ei: quia tunc ad cibatum, quando unitur ei: quia tunc primo ad naturam nutriti cibus genera- primo ad naturam nutriti cibus genera- tur. Secundo, in virtute membro el ope- tur. Secundo, in virtute membro el ope- ratione assimilatur. Tertio, calore ejus ratione assimilatur. Tertio, calore ejus vivifico in membro cibato afficitur et vi- vivifico in membro cibato afficitur et vi- vificatur. Quarto, luce vivifica membris vificatur. Quarto, luce vivifica membris et calore venustatur. Et quinto, ad ple- et calore venustatur. Et quinto, ad ple- num unitum animali potentia membri num unitum animali potentia membri vivificatur et animæ unitur. vivificatur et animæ unitur.

De primo horum dicitur, I Joannis, Generatio De primo horum dicitur, I Joannis, Generatio

Vere panis filiorum, Vere panis filiorum, Non mittendus canibus. Non mittendus canibus.

divina. divina.

272 272

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

v, 18: Scimus quia omnis qui natus est v, 18: Scimus quia omnis qui natus est ex Deo, non peccat: sed generatio Dei ex Deo, non peccat: sed generatio Dei conservat eum, et malignus non tangit conservat eum, et malignus non tangit eum. Est autem spiritualis quædam et eum. Est autem spiritualis quædam et optima generatio divina, qua homo in optima generatio divina, qua homo in corpus et membrum Christi generatur. corpus et membrum Christi generatur. Si enim cibus olerum bonum suum cog- Si enim cibus olerum bonum suum cog- noscere posset, quando ad corpus et ad noscere posset, quando ad corpus et ad membrum hominis per generationem membrum hominis per generationem quamdam mutatur, multas gratias age- quamdam mutatur, multas gratias age- ret, et omnem modum quo mutatur et ret, et omnem modum quo mutatur et conteritur, cum gaudio sustineret, ubi conteritur, cum gaudio sustineret, ubi sciret quod a suo esse ignobili et vili in sciret quod a suo esse ignobili et vili in tam nobilem vitam et tam nobile corpus tam nobilem vitam et tam nobile corpus mutaretur. Quantas ergo gratiarum acti- mutaretur. Quantas ergo gratiarum acti- ones debemus Christo, qui suo corpore ones debemus Christo, qui suo corpore vivifico nos in se transmutat, ut corpus vivifico nos in se transmutat, ut corpus ejus efficiamur sanctum et mundum et ejus efficiamur sanctum et mundum et divinum. Joan. 1, 12: Quotquot autem re- divinum. Joan. 1, 12: Quotquot autem re- ceperunt eum, dedit eis potestatem filios ceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. Quia qui eum receperunt in Dei fieri. Quia qui eum receperunt in sacramento spirituali manducatione, con- sacramento spirituali manducatione, con- corporales filii sui efficiuntur, et sic filii corporales filii sui efficiuntur, et sic filii Dei sunt et dicuntur. Joan. 1, 13: Qui Dei sunt et dicuntur. Joan. 1, 13: Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntati viri, sed ex carnis, neque ex voluntati viri, sed ex Deo nati sunt. Non enim caro et san- Deo nati sunt. Non enim caro et san- guis et concupiscentia carnis et sanguinis guis et concupiscentia carnis et sanguinis aliquid possunt in illa generatione, sicut aliquid possunt in illa generatione, sicut dicitur ibi, I ad Corinth. xv, 50: Caro et dicitur ibi, I ad Corinth. xv, 50: Caro et sanguis regnum Dei possidere non pos- sanguis regnum Dei possidere non pos- sunt neque corruptio incorruptelam sunt neque corruptio incorruptelam possidebit. Et ideo neque ex voluntate possidebit. Et ideo neque ex voluntate fœmineæ carnis, neque ex improba et fœmineæ carnis, neque ex improba et libidinosi viri voluntate, nihil penitus est libidinosi viri voluntate, nihil penitus est in illa sancta generatione qua homo ex in illa sancta generatione qua homo ex Deo nascitur, quando participando sa- Deo nascitur, quando participando sa- cramento in corpus Dominicum et mem- cramento in corpus Dominicum et mem- brum generatur. brum generatur.

In hac enim generatione corpus Do- In hac enim generatione corpus Do- minicum quasi semen est, quod sua vir- minicum quasi semen est, quod sua vir- tute hominem ad se trahit et in se trans- tute hominem ad se trahit et in se trans- format. I Joannis, II, 9: Omnis qui format. I Joannis, II, 9: Omnis qui natus est ex Deo, peccatum non facit, natus est ex Deo, peccatum non facit, quoniam semen ipsius in eo manet, et quoniam semen ipsius in eo manet, et non potest peccare, quoniam ex Deo non potest peccare, quoniam ex Deo natus est. Sic igitur mutamur in sangui- natus est. Sic igitur mutamur in sangui- nem et carnem ipsius spiritualiter, et nem et carnem ipsius spiritualiter, et efficimur sibi connaturaliter uniti et ge- efficimur sibi connaturaliter uniti et ge-

nus suum, de natura sua nos sic ad se nus suum, de natura sua nos sic ad se mutante. Act. XVII, 28: Ipsius et genus mutante. Act. XVII, 28: Ipsius et genus sumus. sumus.

Hoc est igitur primum in quo sic uni- Hoc est igitur primum in quo sic uni- mur Christo per sacramentum. mur Christo per sacramentum.

Est autem secunda unio in vita in si- Est autem secunda unio in vita in si- militudine virtutis et operationis. Quia ve militudine virtutis et operationis. Quia ve etiam in naturali cibo perfecte membris etiam in naturali cibo perfecte membris unitum non est quod non habet membri unitum non est quod non habet membri vel membrorum virtutem et operationem, vel membrorum virtutem et operationem, sicut dicitur, Isa. LIX, 2: Iniquitates ve- sicut dicitur, Isa. LIX, 2: Iniquitates ve- stræ diviserunt inter vos et Deum ve- stræ diviserunt inter vos et Deum ve- strum: et peccata vestra absconderunt fa- strum: et peccata vestra absconderunt fa- ciem ejus a vobis, ne exaudiret. Ac si ciem ejus a vobis, ne exaudiret. Ac si dicat Si dissimilitudo in vita non esset, dicat Si dissimilitudo in vita non esset, sed essetis virtute vita et operatione si- sed essetis virtute vita et operatione si- miles, tunc Deo nostro uniti essetis, ita miles, tunc Deo nostro uniti essetis, ita quod inter Deum et vos nihil 'distaret quod inter Deum et vos nihil 'distaret nec distare faceret. Et hoc est quod di- nec distare faceret. Et hoc est quod di- citur, Act. XVII, 27 et 28: Non longe citur, Act. XVII, 27 et 28: Non longe est ad unoquoque nostrum. In ipso enim est ad unoquoque nostrum. In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus. Per vivimus, et movemur, et sumus. Per virtutem enim suam nobis influxam effi- virtutem enim suam nobis influxam effi- citur non longe : quia ipse suam non de- citur non longe : quia ipse suam non de- serit virtutem, et in sua virtute nobis serit virtutem, et in sua virtute nobis communicata et influxa ipse influit nobis communicata et influxa ipse influit nobis seipsum et communicat. Et sic in ipso seipsum et communicat. Et sic in ipso vivimus sua virtute, et in ipso movemur vivimus sua virtute, et in ipso movemur sui nutrimenti perfectione, et in ipso su- sui nutrimenti perfectione, et in ipso su- mus stantes consummati in sua perfe- mus stantes consummati in sua perfe- ctione. Sic enim, sicut dicitur ad Ephesios, ctione. Sic enim, sicut dicitur ad Ephesios, IV, 13: Occurramus omnes in virum per- IV, 13: Occurramus omnes in virum per- fectum, in mensuram ætatis plenitudi- fectum, in mensuram ætatis plenitudi- nis Christi. Sic enim verum est quod di- nis Christi. Sic enim verum est quod di- citur, I Joannis, II, 29: Scitote quoniam citur, I Joannis, II, 29: Scitote quoniam omnis qui facit justitiam, ex Deo natus omnis qui facit justitiam, ex Deo natus est, translatus jam in virtute et operatione est, translatus jam in virtute et operatione in benedictum corpus et membrum Chri- in benedictum corpus et membrum Chri- sti. Sic enim dicitur, Isa. xxvi, 12: Domi- sti. Sic enim dicitur, Isa. xxvi, 12: Domi- ne, dabis pacem nobis, omnia enim opera ne, dabis pacem nobis, omnia enim opera nostra operatus es nobis. Quia sibi con- nostra operatus es nobis. Quia sibi con- juncti in virtute sua operamur, et ipse ope- juncti in virtute sua operamur, et ipse ope- ratur in nobis. Sic ipse dicit, Joan. xiv, 12: ratur in nobis. Sic ipse dicit, Joan. xiv, 12: Qui credit in me, opera quæ ego facio et Qui credit in me, opera quæ ego facio et ipse faciel, et majora horum faciet, quia ipse faciel, et majora horum faciet, quia ego ad Patrem vado. Ipse enim nos sibi ego ad Patrem vado. Ipse enim nos sibi uniens, in nobis magna facit, et nos sibi uniens, in nobis magna facit, et nos sibi unitos ad Patris majestatem exaltans, fa- unitos ad Patris majestatem exaltans, fa-

ein ein

ད་ ད་

DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 8. DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 8.

cit majora, et quotidie innovat maxima. cit majora, et quotidie innovat maxima. Que omnia in nobis facit, quotidie vir- Que omnia in nobis facit, quotidie vir- tutem et opera confortando. Magna enim tutem et opera confortando. Magna enim facit in operibus gratiæ: majora facit in facit in operibus gratiæ: majora facit in operibus donorum sancti Spiritus: ma- operibus donorum sancti Spiritus: ma- Aima autem facit in operibus superero- Aima autem facit in operibus superero- gationum et beatitudinum. Sic unitus gationum et beatitudinum. Sic unitus Christo loquitur Apostolus, II ad Corinth. Christo loquitur Apostolus, II ad Corinth. x111, 3: An experimentum quæritis ejus, x111, 3: An experimentum quæritis ejus, qui in me loquitur Christus, qui in vobis qui in me loquitur Christus, qui in vobis non infirmatur, sed potens est in vobis ? non infirmatur, sed potens est in vobis ? In nobis enim loquitur, quando vita, vir- In nobis enim loquitur, quando vita, vir- tute et operatione juncti sumus ei, et tute et operatione juncti sumus ei, et quasi connaturales effecti. Potentia au- quasi connaturales effecti. Potentia au- tem est in nobis, et non infirmatur, tem est in nobis, et non infirmatur, quando virtuti suæ nihil contrarium in- quando virtuti suæ nihil contrarium in- venit in nobis, sicut dicit Psalmista, venit in nobis, sicut dicit Psalmista, Psal. xv, 2 et 3 : Diligam te, Domine, Psal. xv, 2 et 3 : Diligam te, Domine, fortitudo vel virtus mea. Dominus firma- fortitudo vel virtus mea. Dominus firma- mentum meum, et refugium meum, et mentum meum, et refugium meum, et liberator meus. liberator meus.

Tertium autem nos uniens Christo, et Tertium autem nos uniens Christo, et quasi concorporales et connaturales sibi quasi concorporales et connaturales sibi efficiens, est dilectio ad ipsum pulchra et efficiens, est dilectio ad ipsum pulchra et . sincera. Quia etiam cibus corporalis . sincera. Quia etiam cibus corporalis postquam ad substantiam membri quod postquam ad substantiam membri quod nutrit, mutatus et generatus est, et post- nutrit, mutatus et generatus est, et post- quam virtutem et operationem et vitam quam virtutem et operationem et vitam illius membri assumpsit, statim ordine illius membri assumpsit, statim ordine naturæ calore vivifico illius membri et naturæ calore vivifico illius membri et spiritu penetratur et afficitur, et sic perfe- spiritu penetratur et afficitur, et sic perfe- ctius quam primo unitus fuit, unitur. Et ctius quam primo unitus fuit, unitur. Et hoc est quod dicit Augustinus, quod fi- hoc est quod dicit Augustinus, quod fi- des in compositione corporis Christi des in compositione corporis Christi mystici membra jungit, spes autem ne- mystici membra jungit, spes autem ne- clit, et charitas unit. Quia fidei generatio clit, et charitas unit. Quia fidei generatio membro attribuitur, de quo diximus pri- membro attribuitur, de quo diximus pri- mo. Spei autem nexus in virtute et ope- mo. Spei autem nexus in virtute et ope- ratione attribuitur, spei de qua diximus ratione attribuitur, spei de qua diximus secundo. Charitati autem attribuitur secundo. Charitati autem attribuitur unio de qua hic dicere habemus: et hoc unio de qua hic dicere habemus: et hoc est quod dicit Apostolus, ad Ephes. iv, est quod dicit Apostolus, ad Ephes. iv, 15 et 16 Crescamus in illo per omnia 15 et 16 Crescamus in illo per omnia qui est caput Christus: ex quo to- qui est caput Christus: ex quo to- tum corpus compactum, et connexum tum corpus compactum, et connexum per omnem juncturam subministratio- per omnem juncturam subministratio- nis, etc. Sed per operationem uniuscu- nis, etc. Sed per operationem uniuscu- jusque membri augmentum corpus facit jusque membri augmentum corpus facit

XXXVIII XXXVIII

273 273

in ædificationem sui in charitate. Hinc in ædificationem sui in charitate. Hinc est quod dicit, Joan. xv, 9 et 10: Manete est quod dicit, Joan. xv, 9 et 10: Manete in dilectione mea. Si præcepta mea ser- in dilectione mea. Si præcepta mea ser- vaveritis, manebitis in dilectione mea, sic- vaveritis, manebitis in dilectione mea, sic- ut et ego Patris mei præcepta servavi, ut et ego Patris mei præcepta servavi, et maneo in ejus dilectione, Qui autem in et maneo in ejus dilectione, Qui autem in dilectione Christi manet, manet in ejus dilectione Christi manet, manet in ejus calore vivifico, per quem unitur sibi et calore vivifico, per quem unitur sibi et afficitur, ut spiritui vitali ejus conjunga- afficitur, ut spiritui vitali ejus conjunga- tur et uniatur. Hoc enim modo corpus to- tur et uniatur. Hoc enim modo corpus to- tum in membris omnibus efficitur unum. tum in membris omnibus efficitur unum. Ad Ephes. iv, 4: Unum corpus, et unus Ad Ephes. iv, 4: Unum corpus, et unus spiritus, sicut vocati estis in una spe vo- spiritus, sicut vocati estis in una spe vo- cationis vestræ. Unum enim corpus est cationis vestræ. Unum enim corpus est juncturis et unionibus membrorum ad juncturis et unionibus membrorum ad unum cor, quod calorem vitæ immittit unum cor, quod calorem vitæ immittit omnibus, et unus spiritus est, qui vitam omnibus, et unus spiritus est, qui vitam et dilectionem ad invicem omnibus in- et dilectionem ad invicem omnibus in- spirat et pulsat in omnibus membris: et spirat et pulsat in omnibus membris: et in hac spe vocationis vocamur ad Chri- in hac spe vocationis vocamur ad Chri- stum, ut sic connaturaliter et concorpora- stum, ut sic connaturaliter et concorpora- liter sibi sicuti capiti nostro et cordi si- liter sibi sicuti capiti nostro et cordi si- mus uniti, quod nobis influit et sensum mus uniti, quod nobis influit et sensum cognitionis et motum virtutis et tegimen cognitionis et motum virtutis et tegimen suæ providentissimæ gubernationis, sic- suæ providentissimæ gubernationis, sic- ut dicitur, Cantic. v, 6: Anima mea li- ut dicitur, Cantic. v, 6: Anima mea li- quefacta est, ut dilectus locutus est. Di- quefacta est, ut dilectus locutus est. Di- lectus enim verba dilectionis loquitur ad lectus enim verba dilectionis loquitur ad affectum cordis: et ideo anima ista beata affectum cordis: et ideo anima ista beata dilecto unita, statim calore dilectionis re- dilecto unita, statim calore dilectionis re- soluta, et tota in devotione liquefacta, soluta, et tota in devotione liquefacta, penetravit ad ipsum, et sibi unita con- penetravit ad ipsum, et sibi unita con- corporalis effecta est. Hæc enim est uni- corporalis effecta est. Hæc enim est uni- tas spiritus Christi charitatis totum cor- tas spiritus Christi charitatis totum cor- pus uniens, de quo dicitur, ad Ephes. IV, pus uniens, de quo dicitur, ad Ephes. IV, 3: Solliciti servare unitatem spiritus in 3: Solliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis. In hoc calore charitatis vinculo pacis. In hoc calore charitatis quasi sub quodam pallio concorporales et quasi sub quodam pallio concorporales et junctos nos sibi facit Dominus. Ruth, 111, junctos nos sibi facit Dominus. Ruth, 111, 9: Expande pallium tuum super famu- 9: Expande pallium tuum super famu- lam tuam, quia propinquus es. Sic enim lam tuam, quia propinquus es. Sic enim dicit Apostolus, quod omnes concorpora- dicit Apostolus, quod omnes concorpora- les efficimur, ad Ephes. 111, 5 et 6: Nunc les efficimur, ad Ephes. 111, 5 et 6: Nunc revelatum est sanctis apostolis et prophetis revelatum est sanctis apostolis et prophetis in Spiritu, gentes esse cohæredes, et con- in Spiritu, gentes esse cohæredes, et con- corporales, et comparticipes promissionis corporales, et comparticipes promissionis ejus in Christo Jesu. ejus in Christo Jesu.

Sic igitur unio fit per dilectionem sin- Sic igitur unio fit per dilectionem sin- ceram et pulchram. Sincera autem voca- ceram et pulchram. Sincera autem voca-

18 18

contem- contem- plativa. plativa.

274 274

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tur charitas, quæ nihil corruptibile ad- tur charitas, quæ nihil corruptibile ad- mittit. Pulchra autem, quia nil fœdum mittit. Pulchra autem, quia nil fœdum cogitat adversus dilectum. Quædam enim cogitat adversus dilectum. Quædam enim charitas adeo debilis est corruptibilia charitas adeo debilis est corruptibilia concupiscendo, quod statim corrumpi- concupiscendo, quod statim corrumpi- tur et tunc vita et calor vivificus in tali tur et tunc vita et calor vivificus in tali membro intercipitur. Unde, I ad Timoth. membro intercipitur. Unde, I ad Timoth. 1, 5, dicit Apostolus: Finis præcepti est 1, 5, dicit Apostolus: Finis præcepti est charitas de corde puro, et conscientia charitas de corde puro, et conscientia bona, et fide non ficta, hoc est, fidelitate bona, et fide non ficta, hoc est, fidelitate ad amatum non fictili vel fragili, sed ad amatum non fictili vel fragili, sed fortissima: quia sic dilectus clamat ad fortissima: quia sic dilectus clamat ad nos, Cantic. VIII, 6: Pone me cut si- nos, Cantic. VIII, 6: Pone me cut si- gnaculum super cor tuum, ut signacu- gnaculum super cor tuum, ut signacu- lum super brachium tuum, quia fortis lum super brachium tuum, quia fortis est ut mors dilectio. Signaculum enim est ut mors dilectio. Signaculum enim super cor ponitur, quando figura ama- super cor ponitur, quando figura ama- ti sicut figura sigilli in cera, ita in ti sicut figura sigilli in cera, ita in corde molli imprimitur et profundatur. corde molli imprimitur et profundatur. Super brachium ponitur signaculum, Super brachium ponitur signaculum, quando tota virtus nostra et vires et quando tota virtus nostra et vires et fortitudo et robur ad ipsum refertur. fortitudo et robur ad ipsum refertur. De pulchra autem dilectione est, quod De pulchra autem dilectione est, quod nihil foedum admittit, quod ex scatebra nihil foedum admittit, quod ex scatebra fuliginosæ concupiscentiæ procedat. Ec- fuliginosæ concupiscentiæ procedat. Ec- cli. xxiv, 24: Ego mater pulchræ dile- cli. xxiv, 24: Ego mater pulchræ dile- ctionis, quæ scilicet nihil fœdum diligere ctionis, quæ scilicet nihil fœdum diligere potest. potest.

Sic igitur connaturaliter et concorpo- Sic igitur connaturaliter et concorpo- raliter uniti, spiritum et calorem vivi- raliter uniti, spiritum et calorem vivi- ficum accipimus a capite totius corpo- ficum accipimus a capite totius corpo- tis mystici per nutrimentum spiri- tis mystici per nutrimentum spiri- tuale. tuale.

5. Quarto loco, sicut oculata fide quisque 5. Quarto loco, sicut oculata fide quisque Illustratio sapiens videre potest, postea quam cibus Illustratio sapiens videre potest, postea quam cibus adgeneratus membro, et virtutibus ejus adgeneratus membro, et virtutibus ejus unitus, et calore membri vivifico est unitus, et calore membri vivifico est affectus, et spiritu membri penetratus, affectus, et spiritu membri penetratus, statim paulatim incipit assumere calorem statim paulatim incipit assumere calorem illi membro proprium, et venustatem : illi membro proprium, et venustatem : quod, sicut diximus, fit per illustratio- quod, sicut diximus, fit per illustratio- nem contemplationis æternæ veritatis in nem contemplationis æternæ veritatis in faciem Domini nostri Jesu Christi, sicut faciem Domini nostri Jesu Christi, sicut expresse dicit Apostolus, II ad Corinth. expresse dicit Apostolus, II ad Corinth. IV, 6: Quoniam Deus, qui dixit de tene- IV, 6: Quoniam Deus, qui dixit de tene- bris lumen splendescere, ipse illuxit in bris lumen splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris, ad illuminationem cordibus nostris, ad illuminationem scientiæ claritatis Dei, in facie Christi scientiæ claritatis Dei, in facie Christi

Jesu. Omnino enim innaturale esset, Jesu. Omnino enim innaturale esset, quod tenebrosum et obscurum mem- quod tenebrosum et obscurum mem- brum esset tam lucidi et pulcherrimi cor- brum esset tam lucidi et pulcherrimi cor- poris. Et ideo oportet ut assumat Christi poris. Et ideo oportet ut assumat Christi naturalem lucem et pulchritudinem, sic- naturalem lucem et pulchritudinem, sic- ut, Exod. xxxiv, 29 et seq., splendida ut, Exod. xxxiv, 29 et seq., splendida facta est facies Moysi ex consortio ser- facta est facies Moysi ex consortio ser- monis Domini, ita ut non possent filii monis Domini, ita ut non possent filii Israel intendere in faciem ejus, propter Israel intendere in faciem ejus, propter gloriam vultus ejus. Ita et multo magis gloriam vultus ejus. Ita et multo magis assumit membrum incorporatum Christo assumit membrum incorporatum Christo gloriam et lucem et pulchritudinem Chri- gloriam et lucem et pulchritudinem Chri- sti in fulgore mentis illustratæ per veri- sti in fulgore mentis illustratæ per veri- tatis contemplationem. Unde, II ad Co- tatis contemplationem. Unde, II ad Co- rinth. II, 18: Nos vero omnes revelata rinth. II, 18: Nos vero omnes revelata facie gloriam Domini speculantes, in eam facie gloriam Domini speculantes, in eam dem imaginem transformamur, a claritate dem imaginem transformamur, a claritate in claritatem, tamquam a Domini Spi- in claritatem, tamquam a Domini Spi- ritu. Sic enim dicitur animæ sic Christo ritu. Sic enim dicitur animæ sic Christo unitæ in Psalmo XLIV, 5: Specie tua et unitæ in Psalmo XLIV, 5: Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere pro- pulchritudine tua intende, prospere pro- cede, et regna. Specie enim veritatis fi- cede, et regna. Specie enim veritatis fi- gurata et pulchritudine sapientiæ deco- gurata et pulchritudine sapientiæ deco- rata, prospere sine impedimento intendit rata, prospere sine impedimento intendit per intellectum, et procedit per affectum, per intellectum, et procedit per affectum, et regnat in rege, cujus et membrum ejus et regnat in rege, cujus et membrum ejus pulchritudinem assumpsit. Melior enim pulchritudinem assumpsit. Melior enim color quem habere potest membrum cor- color quem habere potest membrum cor- pori bene unitum et vivificatum, est co- pori bene unitum et vivificatum, est co- lor substantialis sanguinis per cando- lor substantialis sanguinis per cando- rem pellis et carnis emicantis: et iste est rem pellis et carnis emicantis: et iste est color Christi, sicut dicitur, Cantic. v, 10: color Christi, sicut dicitur, Cantic. v, 10: Dilectus meus candidus et rubicundus : Dilectus meus candidus et rubicundus : electus ex millibus. Candet enim liliosa electus ex millibus. Candet enim liliosa candidatione in omni castitatis munditia, candidatione in omni castitatis munditia, et rubet roseo et purpureo vernanti ru- et rubet roseo et purpureo vernanti ru- bore in suo benedicto quem dedit nobis bore in suo benedicto quem dedit nobis et pro nobis sanguine. Et hanc pulchri- et pro nobis sanguine. Et hanc pulchri- tudinem assumit sponsa, et quilibet tudinem assumit sponsa, et quilibet membrum ejus effectus, quando mun- membrum ejus effectus, quando mun- ditia Christi candet corde et corpore, et ditia Christi candet corde et corpore, et ruborem tam gratiosi sanguinis quotidie ruborem tam gratiosi sanguinis quotidie præ oculis habet in corde. Hoc est, quod præ oculis habet in corde. Hoc est, quod de pulcherrima vidua Judith, Judith, x, 4, de pulcherrima vidua Judith, Judith, x, 4, legitur: Cui etiam Dominus contulit legitur: Cui etiam Dominus contulit splendorem, quoniam omnis ista compo- splendorem, quoniam omnis ista compo- sitio, non ex libidine, sed ex virtute pen- sitio, non ex libidine, sed ex virtute pen- debat. Hoc est quod de beata Agnete debat. Hoc est quod de beata Agnete dicit Ambrosius : « Jam corpus ejus cor- dicit Ambrosius : « Jam corpus ejus cor-

DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 9. DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 9.

pori meo sociatum est, et sanguis ejus pori meo sociatum est, et sanguis ejus ornavit genas meas. » ornavit genas meas. »

Sic igitur contemplatione veritatis id Sic igitur contemplatione veritatis id quod Christo unitur, pulchritudinem et quod Christo unitur, pulchritudinem et calorem Christi assumit. calorem Christi assumit.

In omnibus autem quatuor prædictis In omnibus autem quatuor prædictis .. tandem quinto loco unio devota perfici- .. tandem quinto loco unio devota perfici- tur, indissolubilem habens ad corpus tur, indissolubilem habens ad corpus unionem et indistantem, ut in corpore unionem et indistantem, ut in corpore sit, et in ipso animetur et vivat, et jam sit, et in ipso animetur et vivat, et jam de cætero non nisi de corpore esse repu- de cætero non nisi de corpore esse repu- tetur. Hoc autem fit per omnium bono- tetur. Hoc autem fit per omnium bono- rum quæ a capite vel a corde corpori in- rum quæ a capite vel a corde corpori in- fluunt participationem, sicut dicitur in fluunt participationem, sicut dicitur in Psalmo cxvi, 63: Particeps ego sum Psalmo cxvi, 63: Particeps ego sum omnium timentium te, et custodien- omnium timentium te, et custodien- tium mandata tua. Sic sub alia meta- tium mandata tua. Sic sub alia meta- phora de Christo unitis loquitur Aposto- phora de Christo unitis loquitur Aposto- lus, ad Roman. XI, 17: Insertus es in lus, ad Roman. XI, 17: Insertus es in illis, scilicet, in ramis bonæ olivæ, illis, scilicet, in ramis bonæ olivæ, et socius radicis et pinguedinis olivæ et socius radicis et pinguedinis olivæ factus es. Quia omnia bona quæ flu- factus es. Quia omnia bona quæ flu- unt a Christo, taliter uniti percipiunt unt a Christo, taliter uniti percipiunt sicut reliqua membra corporis ejus. Sic sicut reliqua membra corporis ejus. Sic dicit Christus, Joan. xvII, 22 et 23: dicit Christus, Joan. xvII, 22 et 23: Ego claritatem quam dedisti mihi, dedi Ego claritatem quam dedisti mihi, dedi eis ut sint unum, et sicut nos unum su- eis ut sint unum, et sicut nos unum su- mus. Ego in eis, et tu in me, ut sint con- mus. Ego in eis, et tu in me, ut sint con- summati in unum. summati in unum.

Hæc est catena aurea, qua colligamur Hæc est catena aurea, qua colligamur et a multis reducimur ad unum unde et a multis reducimur ad unum unde exivimus. Pater enim omnino unus, a exivimus. Pater enim omnino unus, a quo sicut a fonte Filius nascitur, et a quo sicut a fonte Filius nascitur, et a

275 275

Patre et Filio procedit Spiritus sanctus. Patre et Filio procedit Spiritus sanctus. Spiritus autem sanctus hujus unionis Spiritus autem sanctus hujus unionis est vinculum. I ad Corinth. vi, 17: Qui est vinculum. I ad Corinth. vi, 17: Qui adhæret Deo, unus spiritus est, scilicet adhæret Deo, unus spiritus est, scilicet cum eo. Forma autem cui alligamur, cum eo. Forma autem cui alligamur, Filius est, forma Patris æterni, et sacra- Filius est, forma Patris æterni, et sacra- mentum corporis et sanguinis est, quo mentum corporis et sanguinis est, quo Christo incorporamur, et sic in Filio ad Christo incorporamur, et sic in Filio ad omnis boni Patrem coelestem reducimur, omnis boni Patrem coelestem reducimur, et in illo fruimur omni bono Filii in Spi- et in illo fruimur omni bono Filii in Spi- ritus dulcedine et beatitudine. Et omnes ritus dulcedine et beatitudine. Et omnes ab hac catena recedentes, pereunt, in ab hac catena recedentes, pereunt, in multa partiti dividuntur. Osee, x, 2 : Di- multa partiti dividuntur. Osee, x, 2 : Di- visum est cor eorum, nunc interibunt. visum est cor eorum, nunc interibunt. Hinc est, quod cum Isaias, xxv, 6, dixis- Hinc est, quod cum Isaias, xxv, 6, dixis- set de hoc convivio in ejus deliciis, sta- set de hoc convivio in ejus deliciis, sta- tim adjunxit de unione colligationis ejus, tim adjunxit de unione colligationis ejus, sic dicens: Faciet Dominus exercituum sic dicens: Faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, convivium vindemiæ, pinguium pinguium, convivium vindemiæ, pinguium medullatorum, vindemiæ defæcatæ. Et medullatorum, vindemiæ defæcatæ. Et adjungit dicéns, y. 7 : Et præcipitabit in adjungit dicéns, y. 7 : Et præcipitabit in monie isto faciem vinculi colligati super monie isto faciem vinculi colligati super omnes populos. Charitas enim Christi omnes populos. Charitas enim Christi hoc vinculum in impetu præcipitat, quod hoc vinculum in impetu præcipitat, quod colligatum est a Patre in Filium, et ab colligatum est a Patre in Filium, et ab utroque in Spiritum sanctum, et per sa- utroque in Spiritum sanctum, et per sa- cramentum Filii Dei est etiam in omnes cramentum Filii Dei est etiam in omnes populos concorporales Domino colliga- populos concorporales Domino colliga-

tum. tum.

Sic igitur perficitur unio ad Christum Sic igitur perficitur unio ad Christum per connaturalitatem in his quinque quæ per connaturalitatem in his quinque quæ a nobis dicta sunt. a nobis dicta sunt.

CAPUT IX. CAPUT IX.

De cibi hujus ad cibatum firma hæsibilitate, ex cibati per cibum De cibi hujus ad cibatum firma hæsibilitate, ex cibati per cibum apprehensione. apprehensione.

1. 1.

Nono et ultimo secundum divisionem Nono et ultimo secundum divisionem superius inductam, videndum est quæ ci- superius inductam, videndum est quæ ci- bi ad cibatum firma sit hæsibilitas, ne bi ad cibatum firma sit hæsibilitas, ne

qualibet occasione abradatur: et hoc qualibet occasione abradatur: et hoc perficitur, ut superius diximus, ex appre- perficitur, ut superius diximus, ex appre- hensione fortissima contra illud quod ci- hensione fortissima contra illud quod ci-

276 276

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

batur, apprehendit et tenet id quod sibi ex batur, apprehendit et tenet id quod sibi ex cibo est unitum. Sicut enim dicunt Isaac cibo est unitum. Sicut enim dicunt Isaac in Dietis, et Constantinus in Pantechne, in Dietis, et Constantinus in Pantechne, ex quibusdam cibis generatur nutrimen- ex quibusdam cibis generatur nutrimen- tum, quod parum adhæret membris, et tum, quod parum adhæret membris, et cito per alterationes sequentes caloris, la- cito per alterationes sequentes caloris, la- boris vel febris a membris abraditur et boris vel febris a membris abraditur et separatur et consumitur, sicut est cibus separatur et consumitur, sicut est cibus generatus ex facile alterabilibus et con- generatus ex facile alterabilibus et con- vertibilibus, sicut sunt ova, et caro sub- vertibilibus, sicut sunt ova, et caro sub- tilis, et herbæ. Quidam autem cibus est, tilis, et herbæ. Quidam autem cibus est, ex quo generatur nutrimentum, quod ex quo generatur nutrimentum, quod firmiter et fortiter adhæret membris, sic- firmiter et fortiter adhæret membris, sic- cut nutrimentum generatum ex puro et cut nutrimentum generatum ex puro et sincero grano frumenti: quia hoc ex sincero grano frumenti: quia hoc ex subtilitate sua bene intrat in membri nu- subtilitate sua bene intrat in membri nu- triti profundum, et ideo bene a virtutibus triti profundum, et ideo bene a virtutibus membri apprehenditur, et ex puritate membri apprehenditur, et ex puritate optime congruit substantiæ membri : et optime congruit substantiæ membri : et ideo bene unitur, et ex viscositate for- ideo bene unitur, et ex viscositate for- tissime adhæret, et resistit omnibus alte- tissime adhæret, et resistit omnibus alte- rationibus membrorum, ne de facili a rationibus membrorum, ne de facili a membro cui unitum est, separetur, et membro cui unitum est, separetur, et quasi visco quodam cum membro sit glu- quasi visco quodam cum membro sit glu- tinatum. tinatum.

Ita etiam fit quando Christo incorpora- Ita etiam fit quando Christo incorpora- mur, cui quidam fortiter adhærent, qui- mur, cui quidam fortiter adhærent, qui- dam autem facile separantur. Adhæsio dam autem facile separantur. Adhæsio autem hæc fit primo quidem fortitudine autem hæc fit primo quidem fortitudine apprehensionis. Secundo autem fit glu- apprehensionis. Secundo autem fit glu- tino amoris. Et tertio fit mansione stabi- tino amoris. Et tertio fit mansione stabi- litatis. Quarto fit perseverantia continui- litatis. Quarto fit perseverantia continui- tatis ad Christum. His enim modis etiam tatis ad Christum. His enim modis etiam cibus adhæret membris quæ cibat. Primo cibus adhæret membris quæ cibat. Primo quidem, quod virtutibus membri fortiter quidem, quod virtutibus membri fortiter apprehendatur. Secundo, quod viscositate apprehendatur. Secundo, quod viscositate propria membri fortiter agglutinetur. propria membri fortiter agglutinetur. Tertio, quod stabiliter in membro ma- Tertio, quod stabiliter in membro ma- nens figatur. Quarto autem, quod nullo nens figatur. Quarto autem, quod nullo laxativo remotum a membro perseve- laxativo remotum a membro perseve- ranti continuitate membro nutrito conti- ranti continuitate membro nutrito conti- nuetur. nuetur.

2. Fortitudo autem apprehensionis in spi- 2. Fortitudo autem apprehensionis in spi- Christo ad rituali membro ad Christum est, quod Christo ad rituali membro ad Christum est, quod fortitudine quasi duobus brachiis intellectus et affe- fortitudine quasi duobus brachiis intellectus et affe- apprehen- ctus apprehendamus Christum fortiter et apprehen- ctus apprehendamus Christum fortiter et

hæremus hæremus

sionis. sionis.

indissolubiliter, sicut ipse nos per unio- indissolubiliter, sicut ipse nos per unio- nem nostræ naturæ ad se factam indisso. nem nostræ naturæ ad se factam indisso.

lubiliter apprehendit et comprehendit. Ad lubiliter apprehendit et comprehendit. Ad Philip. 11, 12: Sequor autem, si quo- Philip. 11, 12: Sequor autem, si quo- modo comprehendam in quo et compre- modo comprehendam in quo et compre- hensus sum. De tali apprehensione dicit hensus sum. De tali apprehensione dicit sponsa in Canticis, II, 4: Tenui eum, sponsa in Canticis, II, 4: Tenui eum, nec dimittam, donec introducam illum nec dimittam, donec introducam illum in domum matris meæ, et in cubiculum in domum matris meæ, et in cubiculum genitricis mæ. Tenetur enim fortissima genitricis mæ. Tenetur enim fortissima bonitatis et veritatis suæ apprehensione, bonitatis et veritatis suæ apprehensione, nec dimittitur tentationis illectione. Tene- nec dimittitur tentationis illectione. Tene- tur autem usque dum introducatur ad in- tur autem usque dum introducatur ad in- tima penetralia cordis, in quibus est do- tima penetralia cordis, in quibus est do- mus matris nostræ sapientiæ divinæ, et mus matris nostræ sapientiæ divinæ, et donec introducatur in cubile contem- donec introducatur in cubile contem- plationis genitricis nostræ dulcissimæ plationis genitricis nostræ dulcissimæ gratiæ, in cujus utero formamur ad istas gratiæ, in cujus utero formamur ad istas quæ dictæ sunt delectationes. Sic dici- quæ dictæ sunt delectationes. Sic dici- tur de eo quod nos apprehendit, ad Hebr. tur de eo quod nos apprehendit, ad Hebr. 11, 16 Semen Abrahæ apprehendit, cu- 11, 16 Semen Abrahæ apprehendit, cu- jus naturam in admirabiles delicias do- jus naturam in admirabiles delicias do- mus sapientiæ introduxit, et in cubili mus sapientiæ introduxit, et in cubili gratiæ genitricis plenitudine gratiæ re- gratiæ genitricis plenitudine gratiæ re- plevit. Sic Jacob dixit, Genes. xxx11, 26 plevit. Sic Jacob dixit, Genes. xxx11, 26 et 29: Non dimittam te, nisi benedixe- et 29: Non dimittam te, nisi benedixe- ris mihi.... Et benedixit ei in eodem loco, ris mihi.... Et benedixit ei in eodem loco, Cantic. VIII, 2: Apprehendam te, et du- Cantic. VIII, 2: Apprehendam te, et du- cam in domum matris meæ : ibi me do- cam in domum matris meæ : ibi me do- cebis, et dabo tibi poculum ex vino con- cebis, et dabo tibi poculum ex vino con- dito, etc. Apprehendit enim sponsa dito, etc. Apprehendit enim sponsa dilectum indissolubili amplexu, et appre- dilectum indissolubili amplexu, et appre- hensione ducit eum in domum matris sa- hensione ducit eum in domum matris sa- pientiæ increatæ, quæ domus est cor in pientiæ increatæ, quæ domus est cor in amplitudine admirationis, et inducit eum amplitudine admirationis, et inducit eum libenter sequentem in cubiculum secre- libenter sequentem in cubiculum secre- tum intimi affectus in gratia, in cujus tum intimi affectus in gratia, in cujus utero formamur in filios Dei, ut in deli- utero formamur in filios Dei, ut in deli- ciis experimentum discat ab eo, et ibi ciis experimentum discat ab eo, et ibi dat ei poculum delicatum quod ipse sem- dat ei poculum delicatum quod ipse sem- per sitit, quod est devotio orationis per sitit, quod est devotio orationis sumpta ex vino condito, ex quo confici- sumpta ex vino condito, ex quo confici- tur sanguis Christi, per quem nos tur sanguis Christi, per quem nos incorporati sibi strictissime tenemus incorporati sibi strictissime tenemus eum quia nihil est quod eum no- eum quia nihil est quod eum no- bis in tantum adstringit sicut calix bis in tantum adstringit sicut calix sanguinis quem bibit, et nobis sanguinis quem bibit, et nobis propinavit. Propter hoc dicimus ad propinavit. Propter hoc dicimus ad eum de firmitate apprehensionis ejus eum de firmitate apprehensionis ejus confidentes: Non discedimus a te : confidentes: Non discedimus a te : vivificabis nos, et nomen tuum invo vivificabis nos, et nomen tuum invo

eum eum

Mino Mino baria. baria.

DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 9. DE EUCHARISTIA, DIST. III, TRACT. I, 9.

cabimus 1. Et illud libri IV Regum, cabimus 1. Et illud libri IV Regum, 11, 2 Vivit Dominus, et vivit anima 11, 2 Vivit Dominus, et vivit anima tua! qua non derelinquam te. Tunc tua! qua non derelinquam te. Tunc impletur illud Canticorum, vii, 10: Ego impletur illud Canticorum, vii, 10: Ego dilecto meo, et ad me conversio ejus. dilecto meo, et ad me conversio ejus. Ego enim dilecto meo adstrictus sum Ego enim dilecto meo adstrictus sum fortissima apprehensione, et ideo ad fortissima apprehensione, et ideo ad me in omni bonitatis dulcedine est me in omni bonitatis dulcedine est conversio ejus, ut me multo fortius conversio ejus, ut me multo fortius apprehendat. Sic enim consilio sapienti apprehendat. Sic enim consilio sapienti cuidam dicitur, Apocal. 11, 11: Tene cuidam dicitur, Apocal. 11, 11: Tene quod habes, ut nemo accipiat coronam quod habes, ut nemo accipiat coronam tuam, quam pro certo alius accipiet, nisi tuam, quam pro certo alius accipiet, nisi cum quem apprehendamus, fortiter et in- cum quem apprehendamus, fortiter et in- dissolubiliter teneamus. dissolubiliter teneamus.