132 132

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Quæ sunt principia motus augmenti? Quæ sunt principia motus augmenti?

Ad primum proceditur sic : Ad primum proceditur sic :

1. Motus principia sunt in eodem ge- 1. Motus principia sunt in eodem ge- nere in quo ponitur motus ipse: motus nere in quo ponitur motus ipse: motus autem augmenti ponitur in quantitate : autem augmenti ponitur in quantitate : ergo principia ejus erunt in quantitate : ergo principia ejus erunt in quantitate : sed principia sunt contraria inter quæ sed principia sunt contraria inter quæ est motus ergo contraria erunt in quan- est motus ergo contraria erunt in quan- titate, quod est contra Philosophum in titate, quod est contra Philosophum in Prædicamentis. Prædicamentis.

2. Item, Nullus motus est inter talia 2. Item, Nullus motus est inter talia principia, quorum unum manet in reli- principia, quorum unum manet in reli- quo augmentatio est inter talia princi- quo augmentatio est inter talia princi- pia: ergo non est motus. PRIMA proba- pia: ergo non est motus. PRIMA proba- tur ex hoc quod omnis motus abjicit tur ex hoc quod omnis motus abjicit terminum a quo, et movetur ab ipso, terminum a quo, et movetur ab ipso, et sumit terminum ad quem, et quiescit et sumit terminum ad quem, et quiescit in illo. Unde si terminus a quo esset in in illo. Unde si terminus a quo esset in termino ad quem, oporteret quod abji- termino ad quem, oporteret quod abji- ceret aliquid, et quiesceret in eodem ceret aliquid, et quiesceret in eodem ipso idem motus numero, quod est im- ipso idem motus numero, quod est im- possibile. SECUNDA probatur per sensum: possibile. SECUNDA probatur per sensum: quia videmus, quod cum aliquid accipit quia videmus, quod cum aliquid accipit incrementum, non abjicit quantitatem incrementum, non abjicit quantitatem quam prius habuit parvum enim per quam prius habuit parvum enim per substantiam et quantitatem est in ma- substantiam et quantitatem est in ma- gno. gno.

3. Præterea, Quidam objiciunt in 3. Præterea, Quidam objiciunt in hunc modum quia in diversis motibus hunc modum quia in diversis motibus specie et genere, diversa sunt moventia specie et genere, diversa sunt moventia specie et genere sed alteratio et aug- specie et genere sed alteratio et aug- mentatio sunt diversi motus specie et mentatio sunt diversi motus specie et genere ergo habebunt diversa moventia genere ergo habebunt diversa moventia specie et genere: sed qualitates activa specie et genere: sed qualitates activa et passivæ sunt moventes in alteratione : et passivæ sunt moventes in alteratione : ergo non erunt principia moventia in ergo non erunt principia moventia in augmentatione. Cum igitur non inve- augmentatione. Cum igitur non inve- niatur ibi prius nisi substantia et quan- niatur ibi prius nisi substantia et quan- titas, et substantia per eamdem ratio- titas, et substantia per eamdem ratio- nem non moveat, non erit ibi movens nem non moveat, non erit ibi movens nisi quantitas : sed hoc est impossibile: nisi quantitas : sed hoc est impossibile:

quia secundum hoc oporteret, quod quia secundum hoc oporteret, quod quantitas a quantitate esset activa et quantitas a quantitate esset activa et passiva, et accideret ex hoc quod in ali- passiva, et accideret ex hoc quod in ali- qua essent activa et passiva invicem qua essent activa et passiva invicem et mobilia physice, quod totum falsum et mobilia physice, quod totum falsum

est. est.

Et propter istam rationem dixerunt Et propter istam rationem dixerunt quidam mirabiles homines, quod cum in quidam mirabiles homines, quod cum in motu augmenti non sit nisi materia, et motu augmenti non sit nisi materia, et duo termini quantitatis moveri non pos- duo termini quantitatis moveri non pos- sunt, quod materia movet. SED CONTRA: sunt, quod materia movet. SED CONTRA: In eodem motu numero non est ejusdem. In eodem motu numero non est ejusdem. movere et moveri et materiæ in motų movere et moveri et materiæ in motų augmenti est moveri : ergo non movebit augmenti est moveri : ergo non movebit secundum eumdem motum. Et ad hoc secundum eumdem motum. Et ad hoc dicunt, quod materia movet mota, non dicunt, quod materia movet mota, non per se. Et ad hoc sequitur duplex incon- per se. Et ad hoc sequitur duplex incon- veniens. Quorum unum est, quod ubi- veniens. Quorum unum est, quod ubi- cumque est movens motum, si ibi est cumque est movens motum, si ibi est movens tantum, illud erit magis movens movens tantum, illud erit magis movens quam movens motum. Quæratur ergo, quam movens motum. Quæratur ergo, Quid sit in motu augmenti movens tan- Quid sit in motu augmenti movens tan- tum? Aut enim hoc erit substantia, vel tum? Aut enim hoc erit substantia, vel forma, aut qualitas, aut quantitas, aut forma, aut qualitas, aut quantitas, aut materia. Et patet, quod non substantia, materia. Et patet, quod non substantia, vel forma, nec qualitas per hoc quod vel forma, nec qualitas per hoc quod ipsi supponunt, quod movens per se est ipsi supponunt, quod movens per se est in eodem genere cum moto : nec est in eodem genere cum moto : nec est quantitas per rationem prius habitam: quantitas per rationem prius habitam: ergo erit materia, et materia non movet ergo erit materia, et materia non movet nisi mota: ergo primum movens erit nisi mota: ergo primum movens erit movens motum, quod est impossibile. movens motum, quod est impossibile. Præterea, Quid est motum tantum ? con- Præterea, Quid est motum tantum ? con- stat, quod non nisi materia: ergo idem stat, quod non nisi materia: ergo idem erit movens motum, et movens tantum. erit movens motum, et movens tantum. Secundum inconveniens est, quod nihil Secundum inconveniens est, quod nihil erit movens in generatione: forma enim erit movens in generatione: forma enim substantialis nec est activa, nec passiva, substantialis nec est activa, nec passiva, et nihil movet physice nisi quod est acti- et nihil movet physice nisi quod est acti- vum et passivum. vum et passivum.

4. Præterea, Quæritur de hoc quod di- 4. Præterea, Quæritur de hoc quod di- cit Philosophus in secundo de Cælo et cit Philosophus in secundo de Cælo et Mundo: «Dico quod sursum est princi- Mundo: «Dico quod sursum est princi- pium latitudinis, et ante est principium pium latitudinis, et ante est principium profunditatis, et non omne principium profunditatis, et non omne principium nisi unde motus primus in quo est mo- nisi unde motus primus in quo est mo- tus. Unde principium motus augmenti tus. Unde principium motus augmenti est sursum, et principium motus loca- est sursum, et principium motus loca- lis est dextrum, et principium motus lis est dextrum, et principium motus

Bat. Bat.

lutio. lutio.

II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 14. II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 14.

sensibilis est ante ¹. » Secundum hoc sensibilis est ante ¹. » Secundum hoc enim videtur, quod idem sit principium enim videtur, quod idem sit principium motus localis, et augmenti: sed quorum- motus localis, et augmenti: sed quorum- cumque motuum sunt principia eadem cumque motuum sunt principia eadem specie, illi motus sunt idem specie: er- specie, illi motus sunt idem specie: er- go augmentum et loci mutatio quæ est go augmentum et loci mutatio quæ est ad sursum, sunt idem specie. ad sursum, sunt idem specie.

5. Præterea, Cum dextrum et sini- 5. Præterea, Cum dextrum et sini- strum sint principia a quibus est primus strum sint principia a quibus est primus motus primi mobilis, videtur quod mo- motus primi mobilis, videtur quod mo- tus qui magis competit omni animato, tus qui magis competit omni animato, deberet esse a dextra in sinistram, quam deberet esse a dextra in sinistram, quam a sursum in deorsum talis est autem a sursum in deorsum talis est autem motus augmenti, eo quod ille convenit motus augmenti, eo quod ille convenit plantis et animalibus, et non motus lo- plantis et animalibus, et non motus lo- calis qui est a dextra in sinistram : ergo calis qui est a dextra in sinistram : ergo motus augmenti magis debet esse prin- motus augmenti magis debet esse prin- cipium dextrum quam sursum. cipium dextrum quam sursum.

6. Præterea quæritur, Quare dicatur 6. Præterea quæritur, Quare dicatur principium motus augmenti sursum, et principium motus augmenti sursum, et non deorsum ? non deorsum ?

7. Præterea, Cum augmentum sit ante 7. Præterea, Cum augmentum sit ante et retro, dextrorsum et sinistrorsum, et et retro, dextrorsum et sinistrorsum, et sursum et deorsum, videtur quod hæc sursum et deorsum, videtur quod hæc omnia sint principia motus augmenti. omnia sint principia motus augmenti.

JUXTA hoc iterum quæritur, Utrum aug- JUXTA hoc iterum quæritur, Utrum aug- mentum sit motus vel mutatio quædam? mentum sit motus vel mutatio quædam? Et videtur, quod mutatio tantum. Cum Et videtur, quod mutatio tantum. Cum enim aliquid accipit incrementum, quæ- enim aliquid accipit incrementum, quæ- libet quantitas quam accipit, est alia libet quantitas quam accipit, est alia numero et specie a præcedenti : et cum numero et specie a præcedenti : et cum quælibet species sit terminativa motus, quælibet species sit terminativa motus, videtur quod in augmento accipiantur videtur quod in augmento accipiantur quantitates infinitæ per ordinem in infi- quantitates infinitæ per ordinem in infi- nitis instantibus. Cum ergo mobile in nitis instantibus. Cum ergo mobile in instanti sit in motum esse, et non mo- instanti sit in motum esse, et non mo- veatur, ut probatum est in sexto Physico- veatur, ut probatum est in sexto Physico- rum, augmentum videtur esse mutatio- rum, augmentum videtur esse mutatio- nes multæ instantaneæ, et non motus. nes multæ instantaneæ, et non motus.

SOLUTIO. Dicendum, quod augmentum SOLUTIO. Dicendum, quod augmentum motus est animati proprie, ut habitum motus est animati proprie, ut habitum est, et est secundum quantitatem, et sunt est, et est secundum quantitatem, et sunt ejus termini imperfectum et perfectum ejus termini imperfectum et perfectum secundum figuram et magnitudinem de- secundum figuram et magnitudinem de- bitam corpori animato. bitam corpori animato.

1 II de Coelo et Mundo, tex. com. 12 et infra. 1 II de Coelo et Mundo, tex. com. 12 et infra.

133 133

AD PRIMUM igitur dicendum, quod AD PRIMUM igitur dicendum, quod quantitati secundum quod est quantitas, quantitati secundum quod est quantitas, nihil est contrarium in genere et specie : nihil est contrarium in genere et specie : et hoc est quantitati in se consideratæ et hoc est quantitati in se consideratæ prout consideratur in prædicamentis. Sed prout consideratur in prædicamentis. Sed quantitati prout consideratur perfecta vel quantitati prout consideratur perfecta vel imperfecta in comparatione ad vires or- imperfecta in comparatione ad vires or- ganorum, nihil prohibet aliquid esse ganorum, nihil prohibet aliquid esse contrarium. Contraria enim inter quæ contrarium. Contraria enim inter quæ est motus, non sunt unius rationis in est motus, non sunt unius rationis in omnibus motibus : quandoque enim omnibus motibus : quandoque enim unum contrarium simul movet, et est unum contrarium simul movet, et est terminus motus secundum esse speciei terminus motus secundum esse speciei contrariæ, et secundum hoc tantum pri- contrariæ, et secundum hoc tantum pri- mæ qualitates sunt contrariæ activæ et mæ qualitates sunt contrariæ activæ et passivæ. Calidum enim movet frigidum, passivæ. Calidum enim movet frigidum, et est terminus motus ejus quod est et est terminus motus ejus quod est calefactum. Quandoque autem est con- calefactum. Quandoque autem est con- trarium ut terminus motus, sed non ut trarium ut terminus motus, sed non ut contrario agens et movens id quod mo- contrario agens et movens id quod mo- vetur, sicut album et nigrum sunt con- vetur, sicut album et nigrum sunt con- traria album enim et nigrum sunt pas- traria album enim et nigrum sunt pas- siva ab invicem et activa. Quandoque siva ab invicem et activa. Quandoque enim unum est in specie nullo modo acti- enim unum est in specie nullo modo acti- vum, et alterum non habet esse speciei, vum, et alterum non habet esse speciei, sed privationis, sicut est in genere sub- sed privationis, sicut est in genere sub- stantiæ in qua unum, ut dicit Philoso- stantiæ in qua unum, ut dicit Philoso- phus in fine primi Physicorum 2, sufficit phus in fine primi Physicorum 2, sufficit absentia et præsentia facere mutatio- absentia et præsentia facere mutatio- nem. Aliquando etiam unum per suum nem. Aliquando etiam unum per suum esse materiale non contrariatur alteri, esse materiale non contrariatur alteri, sed per rationem quam habet ex propor- sed per rationem quam habet ex propor- tione ad figuram secundum naturam et tione ad figuram secundum naturam et proportionem ad vigorem virtutis cujus proportionem ad vigorem virtutis cujus est materia et hoc modo perfectum et est materia et hoc modo perfectum et imperfectum sunt contraria in quantitate imperfectum sunt contraria in quantitate animati corporis, in quo solo est motus animati corporis, in quo solo est motus augmenti secundum propriam augmenti augmenti secundum propriam augmenti rationem. rationem.

AD ALIUD dicendum; quod licet minus AD ALIUD dicendum; quod licet minus quantum salvetur in majori secundum quantum salvetur in majori secundum esse materiale, secundum quod non est esse materiale, secundum quod non est terminus motus, tamen non salvatur in terminus motus, tamen non salvatur in ipso secundum rationem imperfecti se- ipso secundum rationem imperfecti se- cundum quod erat terminus motus, ut cundum quod erat terminus motus, ut patet ex prædictis: si enim minus et patet ex prædictis: si enim minus et majus secundum esse quanti possunt majus secundum esse quanti possunt

2 I Physicorum, tex. com. 68. 2 I Physicorum, tex. com. 68.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

134 134

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

esse termini motus, esset motus in esse termini motus, esset motus in mathematicis, quod impossibile est. mathematicis, quod impossibile est.

AD ID quod objicitur de movente, di- AD ID quod objicitur de movente, di- cendum quod expresse dicit Aristoteles cendum quod expresse dicit Aristoteles in secundo de Anima', quod vis in secundo de Anima', quod vis augmentativa movet, et calor est causa, augmentativa movet, et calor est causa, quorum neutrum est in genere quanti- quorum neutrum est in genere quanti- tatis motus enim non distinguitur ad tatis motus enim non distinguitur ad genus vel speciem ex movente, sed ex genus vel speciem ex movente, sed ex termino in quo est motus. Et hæc pro- termino in quo est motus. Et hæc pro- positio, quod in diversis motibus specie positio, quod in diversis motibus specie et genere diversa sunt moventia specie et genere diversa sunt moventia specie et genere, plane falsa est, si generaliter et genere, plane falsa est, si generaliter intelligatur. Si vero intelligatur de mo- intelligatur. Si vero intelligatur de mo- vente quod est efficiens et species, tunc vente quod est efficiens et species, tunc vera est, sicut est calidum movens ad vera est, sicut est calidum movens ad calidum sed de nullo quod est movens calidum sed de nullo quod est movens ut efficiens tantum, est vera: quod ut efficiens tantum, est vera: quod patet quia calidum movet ad substan- patet quia calidum movet ad substan- tiam, et movet ad quantitatem et ad tiam, et movet ad quantitatem et ad qualitatem, prout efficitur instrumentum qualitatem, prout efficitur instrumentum diversarum virtutum moventium. Con- diversarum virtutum moventium. Con- cedimus autem, quod materia nullo cedimus autem, quod materia nullo modo movet. modo movet.

: :

AD ALIUD dicendum, quod Philoso- AD ALIUD dicendum, quod Philoso- phus non intendit in libro de Coelo et phus non intendit in libro de Coelo et Mundo loqui generaliter, sed intendit Mundo loqui generaliter, sed intendit investigare dextrum et sinistrum, et sur- investigare dextrum et sinistrum, et sur- sum et deorsum, et ante et retro in cor- sum et deorsum, et ante et retro in cor- poribus animatis, in quibus illa sunt per poribus animatis, in quibus illa sunt per figuram et virtutem distincta, ut videatur figuram et virtutem distincta, ut videatur secundum quem modum dextrum et secundum quem modum dextrum et sinistrum sint in cœlo: et idcirco dicit sinistrum sint in cœlo: et idcirco dicit esse dextrum unde est motus in anima- esse dextrum unde est motus in anima- libus, qui est motus processivus: et non libus, qui est motus processivus: et non sinistrum, quia in illa parte est defectus sinistrum, quia in illa parte est defectus virtutis motivæ in animalibus. Et ante virtutis motivæ in animalibus. Et ante dicit esse principium motus sensibilis: dicit esse principium motus sensibilis: sensus enim est susceptivus specierum sensus enim est susceptivus specierum sensibilium sine materia, præsente ta- sensibilium sine materia, præsente ta- men materia et principium talis motus men materia et principium talis motus non est nisi a natura ubi sunt sensus: non est nisi a natura ubi sunt sensus: licet enim tactus sit retro sicut ante, licet enim tactus sit retro sicut ante, tamen motus ejus non est motus sensus tamen motus ejus non est motus sensus proprie: quia non est speciei sine mate- proprie: quia non est speciei sine mate- ria, sed potius per materiæ contactum. ria, sed potius per materiæ contactum. Et de hoc sermo erit infra in tractatu Et de hoc sermo erit infra in tractatu

II de Anima, tex. com. 41. II de Anima, tex. com. 41.

de sensibus. Principium autem motus de sensibus. Principium autem motus augmenti in animato est sursum non augmenti in animato est sursum non simpliciter, sed sursum in animato : et simpliciter, sed sursum in animato : et illius causa est, quia ultimum virtutis illius causa est, quia ultimum virtutis augmentativæ determinatur sursum : ex augmentativæ determinatur sursum : ex natura enim alimenti facile accipiunt natura enim alimenti facile accipiunt augmentum membra inferiora. Similiter augmentum membra inferiora. Similiter ad latum et spissum non exigitur nisi ad latum et spissum non exigitur nisi positio partis cibi cum parte substantiæ, positio partis cibi cum parte substantiæ, ad quod etiam sufficit nutritiva, ut prius ad quod etiam sufficit nutritiva, ut prius habitum est. Sed summum posse est in habitum est. Sed summum posse est in prolongatione membrorum radicalium: prolongatione membrorum radicalium: et ad hoc principaliter est virtus augmen- et ad hoc principaliter est virtus augmen- tativa. tativa.

Et si objiciatur, quod sursum in plan- Et si objiciatur, quod sursum in plan- tis est locus radicum, et illuc est facilis tis est locus radicum, et illuc est facilis descensus nutrimenti ad augmentum. descensus nutrimenti ad augmentum.

Dicendum, quod sursum determinatur Dicendum, quod sursum determinatur ab ipso quod est principium longitu- ab ipso quod est principium longitu- dinis, et hoc tam in toto corpore, quam dinis, et hoc tam in toto corpore, quam in membris animati corporis: unde sur- in membris animati corporis: unde sur- sum est hoc in quod extenduntur mem- sum est hoc in quod extenduntur mem- bra secundum longitudinem, sive sint bra secundum longitudinem, sive sint posita sursum, sive deorsum in corpore. posita sursum, sive deorsum in corpore.

AD ALIUD dicendum, quod non oportet AD ALIUD dicendum, quod non oportet si primus motus est a dextra in sinistram si primus motus est a dextra in sinistram in cœlo, quod propter hoc generalis sit in cœlo, quod propter hoc generalis sit in aliis eo quod ille est causa omnium in aliis eo quod ille est causa omnium motuum et non unius solum et unum- motuum et non unius solum et unum- quodque recipit motus causatos ab illo quodque recipit motus causatos ab illo secundum proportionem convenientem secundum proportionem convenientem

suæ naturæ. suæ naturæ.

A A

AD ALIUD dicendum, quod deorsum Ad 6 AD ALIUD dicendum, quod deorsum Ad 6 non potest esse principium motus aug- non potest esse principium motus aug- menti eo quod ad illud non determi- menti eo quod ad illud non determi- natur ultimum potentiæ augmentativæ. natur ultimum potentiæ augmentativæ.

Per hoc idem patet solutio ad se- Per hoc idem patet solutio ad se- quens. quens.

AD ID quod ulterius quæritur, Utrum Ad q AD ID quod ulterius quæritur, Utrum Ad q augmentum sit motus vel mutatio tan- augmentum sit motus vel mutatio tan- tum? Dicendum, quod motus. tum? Dicendum, quod motus.

AD ID autem quod objicitur in contra- AD ID autem quod objicitur in contra- rium, dicendum quod est quantum rium, dicendum quod est quantum fluens, et quantum stans in specie et fluens, et quantum stans in specie et esse quanti. Id autem quod augmentatur, esse quanti. Id autem quod augmentatur, accipit continue quantum fluens in fieri accipit continue quantum fluens in fieri

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 14. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 14.

ab imperfecto ad perfectum : et cum ab imperfecto ad perfectum : et cum nullum accipiat ut stans determinatum nullum accipiat ut stans determinatum in specie, in nullo accidit quiescere: et in specie, in nullo accidit quiescere: et cum nullum sit indivisibile, in nullo cum nullum sit indivisibile, in nullo accidit moveri in nunc sed si accipe- accidit moveri in nunc sed si accipe- retur quantum stans in specie, tunc retur quantum stans in specie, tunc uteretur illo ut termino in quo non est uteretur illo ut termino in quo non est motus, sed in motum esse et sic seque- motus, sed in motum esse et sic seque- retur objectio. retur objectio.

Utrum Utrum

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

motus augmentativæ sit ad motus augmentativæ sit ad omnes partes æqualiter, vel plus ad omnes partes æqualiter, vel plus ad unam? unam?

135 135

SOLUTIO. Secundum auctoritates scien- Solutio. SOLUTIO. Secundum auctoritates scien- Solutio. tiæ naturalis dicendum, quod vis aug- tiæ naturalis dicendum, quod vis aug- mentativa præcipue operatur ad exten- mentativa præcipue operatur ad exten- sionem membrorum radicalium ad sionem membrorum radicalium ad perfectam figuram et magnitudinem perfectam figuram et magnitudinem ipsorum, et secundum quod illa sunt in ipsorum, et secundum quod illa sunt in toto corpore, ita augmentum est in toto toto corpore, ita augmentum est in toto corpore. Sed ultimum ejus secundum corpore. Sed ultimum ejus secundum quod ipsa virtus, determinatur in sur- quod ipsa virtus, determinatur in sur- sum, quod est principium longitudinis sum, quod est principium longitudinis membrorum. Est etiam augmentum per membrorum. Est etiam augmentum per cibum additum, ad quod etiam sufficit cibum additum, ad quod etiam sufficit nutritiva per se sola: et illud non est in nutritiva per se sola: et illud non est in corpore animato. corpore animato.

Ex hoc patet solutio ad totum. Ex hoc patet solutio ad totum.

Joontra. Joontra.

Secundo quæritur, Utrum motus iste Secundo quæritur, Utrum motus iste æqualiter sit ad omnem partem, vel æqualiter sit ad omnem partem, vel plus ad unam ? plus ad unam ?

Et videtur, quod æqualiter ad omnem Et videtur, quod æqualiter ad omnem partem quia. partem quia.

1. Hoc expresse dicit Philosophus 1. Hoc expresse dicit Philosophus in II de Anima'. in II de Anima'.

2. Item, In primo de Generatione et 2. Item, In primo de Generatione et Corruptione dicit, quod quælibet pars Corruptione dicit, quod quælibet pars secundum speciem augmentatur, et non secundum speciem augmentatur, et non quælibet secundum materiam 2. Ergo quælibet secundum materiam 2. Ergo cum partes secundum speciem sint ubi- cum partes secundum speciem sint ubi- que in corpore, motus augmentative que in corpore, motus augmentative erit ad omnem partem. erit ad omnem partem.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Avicenna dicit, quod principaliter 1. Avicenna dicit, quod principaliter est sursum secundum longitudinem est sursum secundum longitudinem membrorum ergo non est æqualiter ad membrorum ergo non est æqualiter ad omnem partem. omnem partem.

2. Præterea, Si esset ad omnem par- 2. Præterea, Si esset ad omnem par- tem æqualiter, tunc non staret augmen- tem æqualiter, tunc non staret augmen- tum per totam enim vitam fit attenuatio tum per totam enim vitam fit attenuatio et dilatatio quarumdam partium cor-. et dilatatio quarumdam partium cor-. poris omnes autem dicunt quod aug- poris omnes autem dicunt quod aug- mentum stet in perfectione figuræ et mentum stet in perfectione figuræ et magnitudinis membrorum. magnitudinis membrorum.

35. 35.

1 II de Anima, tex. com. 47. 1 II de Anima, tex. com. 47.

2 I de Generatione et Corruptione, tex. com. 2 I de Generatione et Corruptione, tex. com.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Utrum ejusdem virtutis sit diminuere, Utrum ejusdem virtutis sit diminuere, cujus est augmentare? cujus est augmentare?

Tertio quæritur, Utrum ejusdem vir- Tertio quæritur, Utrum ejusdem vir- tutis sit diminuere, cujus est augmen- tutis sit diminuere, cujus est augmen- tare? tare?

Et videtur, quod sic. Et videtur, quod sic.

1. Contraria enim sunt ejusdem po- 1. Contraria enim sunt ejusdem po- tentiæ, sicut vitium et virtus, ignorantia tentiæ, sicut vitium et virtus, ignorantia et scientia ergo cum augmentatio et et scientia ergo cum augmentatio et diminutio sint contrariæ, erunt ejusdem diminutio sint contrariæ, erunt ejusdem virtutis animæ. virtutis animæ.

2. Item, Visus est visibilis et invisi- 2. Item, Visus est visibilis et invisi- bilis, auditus soni et silentii, ut dicitur bilis, auditus soni et silentii, ut dicitur in secundo de Anima³: ergo similiter in secundo de Anima³: ergo similiter erit hoc in partibus animæ vegetabilis : erit hoc in partibus animæ vegetabilis : et sic augmentativa vis erit augmenta- et sic augmentativa vis erit augmenta- tionis et diminutionis. tionis et diminutionis.

3. Præterea, Quidam objiciunt sic 3. Præterea, Quidam objiciunt sic volentes ostendere diminutionem esse volentes ostendere diminutionem esse motum naturalem: Diminutio aut erit motum naturalem: Diminutio aut erit violentus motus, aut naturalis, aut vo- violentus motus, aut naturalis, aut vo- luntarius. Constat autem, quod nec luntarius. Constat autem, quod nec

3 II de Anima, tex. com. 103. 3 II de Anima, tex. com. 103.

Solutio. Solutio.

A1 1. A1 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

136 136

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

violentus, nec voluntarius. Ergo natu- violentus, nec voluntarius. Ergo natu- ralis ergo habebit motorem in natura. ralis ergo habebit motorem in natura. Cum autem idem sit susceptibile aug- Cum autem idem sit susceptibile aug- menti et diminutionis, et ostensum est, menti et diminutionis, et ostensum est, quod non nisi animatum est susceptibile quod non nisi animatum est susceptibile augmenti, tunc etiam nihil erit suscepti- augmenti, tunc etiam nihil erit suscepti- bile diminutionis nisi animatum pro- bile diminutionis nisi animatum pro- prie: et cum omnis motus animati prie: et cum omnis motus animati sit a motore qui est anima, diminutio sit a motore qui est anima, diminutio erit ab aliqua virtute animæ. erit ab aliqua virtute animæ.

SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod di- SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod di- minutio est motus quidam naturalis in minutio est motus quidam naturalis in animato et in inanimato, si communiter animato et in inanimato, si communiter diminutio sumatur: vel in animato tan- diminutio sumatur: vel in animato tan- tum, si proprie sumatur: sed non erit tum, si proprie sumatur: sed non erit ab anima nisi a virtute deficiente sicut ab anima nisi a virtute deficiente sicut etiam naturalis potentia causatur a etiam naturalis potentia causatur a victoria formæ supra materiam, natura- victoria formæ supra materiam, natura- lis autem impotentia causatur a defectu lis autem impotentia causatur a defectu illius. illius.

DICATUR ergo ad primum, quod con- DICATUR ergo ad primum, quod con- traria sunt ejusdem potentiæ passivæ, traria sunt ejusdem potentiæ passivæ, sed non ejusdem active. Dicitur enim in sed non ejusdem active. Dicitur enim in libro IV Meteororum, quod contrario- libro IV Meteororum, quod contrario- rum sunt causæ contrariæ, sed non con- rum sunt causæ contrariæ, sed non con- trariorum materia contraria, sed eadem. trariorum materia contraria, sed eadem.

AD ALIUD dicendum est, quod virtutes AD ALIUD dicendum est, quod virtutes apprehensive passivæ potentiæ sunt, et apprehensive passivæ potentiæ sunt, et ideo sunt contrariorum: sed virtutes ideo sunt contrariorum: sed virtutes animæ vegetabilis omnes sunt activæ : animæ vegetabilis omnes sunt activæ : et ideo non est simile de illis. et ideo non est simile de illis.

AD ALIUD dicendum, quod diminutio AD ALIUD dicendum, quod diminutio est motus naturalis a calore naturali est motus naturalis a calore naturali consumente, et non ab anima nisi sicut consumente, et non ab anima nisi sicut a virtute deficiente. a virtute deficiente.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Utrum stet motus augmenti ? Utrum stet motus augmenti ?

Quarto quæritur, Quare stet motus Quarto quæritur, Quare stet motus augmenti quandoque ? augmenti quandoque ?

1 III Physicorum, tex. com. 68. 1 III Physicorum, tex. com. 68.

Videtur enim, quod non stet: Videtur enim, quod non stet:

1. Continue enim additur cibus corpo- 1. Continue enim additur cibus corpo- reus et quantus: ergo sicut nutritiva reus et quantus: ergo sicut nutritiva continue ingerit substantiam, sic videtur continue ingerit substantiam, sic videtur augmentativa ingerere quantum: et augmentativa ingerere quantum: et sicut est continua dissolutio et restaura- sicut est continua dissolutio et restaura- tio substantiæ, ita videtur esse continua tio substantiæ, ita videtur esse continua dissolutio et restauratio quanti: et sic dissolutio et restauratio quanti: et sic videtur augmentativa non stare, sicut videtur augmentativa non stare, sicut nec nutritiva. nec nutritiva.

2. Item, Omnis virtus crescit et fortior 2. Item, Omnis virtus crescit et fortior efficitur ad multiplicationem materiæ efficitur ad multiplicationem materiæ propriæ, sicut patet in calore, qui in propriæ, sicut patet in calore, qui in majori igne est major, et in minori majori igne est major, et in minori minor ergo similiter in animato vide- minor ergo similiter in animato vide- tur, quod quanto plus crescit, tanto tur, quod quanto plus crescit, tanto fortior efficitur calor naturalis in ipso: fortior efficitur calor naturalis in ipso: sed quanto plus ingeritur de nutrimento, sed quanto plus ingeritur de nutrimento, tanto major est materia: ergo tanto tanto major est materia: ergo tanto major erit calor: calor autem est instru- major erit calor: calor autem est instru- mentum augmentativæ virtutis: ergo mentum augmentativæ virtutis: ergo tanto magis augmentabit. tanto magis augmentabit.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Quæcumque contraria nata sunt 1. Quæcumque contraria nata sunt fieri circa idem, necesse est unum quie- fieri circa idem, necesse est unum quie- scere quandoque, ut aliud insit augmen- scere quandoque, ut aliud insit augmen- tum et diminutio sunt contraria nata tum et diminutio sunt contraria nata fieri circa idem: ergo ad hoc ut quan- fieri circa idem: ergo ad hoc ut quan- doque insit diminutio, augmentum stare doque insit diminutio, augmentum stare oportet. oportet.

2. Item, In continuo non est infinitum 2. Item, In continuo non est infinitum secundum additionem, sed secundum secundum additionem, sed secundum divisionem tantum, ut dicitur in tertio divisionem tantum, ut dicitur in tertio Physicorum 1. Cum igitur augmentum Physicorum 1. Cum igitur augmentum sit per additionem, necesse est stare sit per additionem, necesse est stare quandoque. quandoque.

3. Item, Omne instrumentum virtutis 3. Item, Omne instrumentum virtutis corporeæ ex nimia frequentatione opera- corporeæ ex nimia frequentatione opera- tionis hebetatur et retunditur tale tionis hebetatur et retunditur tale instrumentum est calor naturalis: ergo instrumentum est calor naturalis: ergo aliquando retunditur et hebetatur ita aliquando retunditur et hebetatur ita quod aliquando sit impotentior. Cum quod aliquando sit impotentior. Cum igitur maximæ difficultatis sit extendere igitur maximæ difficultatis sit extendere membra radicalia propter duritiem eo- membra radicalia propter duritiem eo- rum, aliquando hebetatur et impotens rum, aliquando hebetatur et impotens erit ad hoc et sic stabit augmentum. erit ad hoc et sic stabit augmentum.

4. Item, Omnis virtus organica finita 4. Item, Omnis virtus organica finita

Sed con Sed con

wuo. wuo.

d. 1. d. 1.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 14. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 14.

est secundum suum posse ad opus: sed est secundum suum posse ad opus: sed tales sunt virtutes animæ præcipue vege- tales sunt virtutes animæ præcipue vege- tabilis ergo necesse est etiam subjectum tabilis ergo necesse est etiam subjectum in quantitate et figura esse finitum. in quantitate et figura esse finitum.

5. Præterea, Natura non abundat su- 5. Præterea, Natura non abundat su- perfluis cum ergo corroborata sit virtus perfluis cum ergo corroborata sit virtus animati in tanto, non faciet natura animati in tanto, non faciet natura majus quia abundaret superfluis. majus quia abundaret superfluis.

SOLUTIO. Dicendum, quod augmen- SOLUTIO. Dicendum, quod augmen- tum stat tribus rationibus. Quarum tum stat tribus rationibus. Quarum prima sumitur ex calore naturali, qui est prima sumitur ex calore naturali, qui est in membris radicalibus, cujus posse in in membris radicalibus, cujus posse in extendendo limitatum est, ut supra est extendendo limitatum est, ut supra est determinatum. Secunda est ex parte determinatum. Secunda est ex parte materiæ membrorum radicalium, cui materiæ membrorum radicalium, cui licet addatur nutrimentum, tamen non licet addatur nutrimentum, tamen non est extendibilis ultra debitam speciei est extendibilis ultra debitam speciei quantitatem. Tertia est ex temperatione quantitatem. Tertia est ex temperatione mobilis ad motorem, hoc est, organi ad mobilis ad motorem, hoc est, organi ad virtutem animæ, quæ est in ipso: hoc virtutem animæ, quæ est in ipso: hoc enim in tanta quantitate et tali figura, enim in tanta quantitate et tali figura, virtuti animæ est proportionatum. virtuti animæ est proportionatum.

AD PRIMUM igitur dicatur, quod finis AD PRIMUM igitur dicatur, quod finis nutritivæ est salvare individuum: et nutritivæ est salvare individuum: et hunc finem non sequitur nisi continue hunc finem non sequitur nisi continue nutriendo sicut continua fit deperditio. nutriendo sicut continua fit deperditio. Finis autem augmentativæ, ut præhabi- Finis autem augmentativæ, ut præhabi- tum est in diffinitione, est perfectio se- tum est in diffinitione, est perfectio se- cundum magnitudinem et figuram orga- cundum magnitudinem et figuram orga- norum et ideo cum consequitur illum, norum et ideo cum consequitur illum, quiescit in illo: quia supervacuum esset quiescit in illo: quia supervacuum esset ultra movere omnis enim virtus quie- ultra movere omnis enim virtus quie- scit in fine suo, quando perfecte conse- scit in fine suo, quando perfecte conse- quitur ipsum. Unde etiam nutritiva quitur ipsum. Unde etiam nutritiva subservit augmentativæ ministrando subservit augmentativæ ministrando plus de nutrimento longitudini, quam plus de nutrimento longitudini, quam latitudini vel spissitudini quoadusque latitudini vel spissitudini quoadusque stet augmentativa: ex tunc enim inci- stet augmentativa: ex tunc enim inci- piunt plus inspissari et dilatari membra, piunt plus inspissari et dilatari membra, ex majori fluxu nutrimenti ad dimen- ex majori fluxu nutrimenti ad dimen- siones illas. siones illas.

AD AD

137 137

ALIUD dicendum, quod virtus ALIUD dicendum, quod virtus crescit in multiplicatione propriæ mate- crescit in multiplicatione propriæ mate- riæ, sed non alienæ. Propria materia riæ, sed non alienæ. Propria materia caloris naturalis est substantia radica- caloris naturalis est substantia radica- lium membrorum: substantia autem lium membrorum: substantia autem humidi nutrimentalis ingeritur ab extrin- humidi nutrimentalis ingeritur ab extrin- seco et propter hoc non est proprie seco et propter hoc non est proprie propria et ideo calor remittitur in illo propria et ideo calor remittitur in illo quanto magis multiplicabitur. quanto magis multiplicabitur.

SED ADHUC quæritur, Utrum illo tem- SED ADHUC quæritur, Utrum illo tem- pore quo augetur animal, continue au- pore quo augetur animal, continue au- geatur, vel non? geatur, vel non?

Et videtur, quod sic: Et videtur, quod sic:

1. Calor enim naturalis semper agit 1. Calor enim naturalis semper agit convertendo nutrimentum: ergo semper convertendo nutrimentum: ergo semper fit additio ergo in qualibet hora et in fit additio ergo in qualibet hora et in quolibet momento. quolibet momento.

2. Præterea, Non esset ratio quare 2. Præterea, Non esset ratio quare nunc potius quam alia hora augeretur: nunc potius quam alia hora augeretur: ergo continue augetur. ergo continue augetur.

Ad 2. Ad 2.

Quæst. Quæst.

SED SI hoc concedatur, erit contra Sed contra. SED SI hoc concedatur, erit contra Sed contra. Philosophum in VIII Physicorum dicen- Philosophum in VIII Physicorum dicen- tem, quod non sequitur, si aliquid tan- tem, quod non sequitur, si aliquid tan- tum auctum est in aliquo tempore, sicut tum auctum est in aliquo tempore, sicut in anno ad digitum vel duos, quod in in anno ad digitum vel duos, quod in qualibet parte temporis augmentum sit qualibet parte temporis augmentum sit secundum partem proportionalem illius secundum partem proportionalem illius totalis quantitatis. totalis quantitatis.

SOLUTIO. Dicendum, quod non augetur Solutio. SOLUTIO. Dicendum, quod non augetur Solutio. continue, sed quandoque additur quan- continue, sed quandoque additur quan- to, et quandoque non. to, et quandoque non.

AD PRIMUM autem dicendum, quod ca- AD PRIMUM autem dicendum, quod ca- lor non semper agit, sed quandoque dis- lor non semper agit, sed quandoque dis- ponit, ut postea fiat facilior additio. ponit, ut postea fiat facilior additio.

AD ALIUD dicendum, quod ratio diffe- AD ALIUD dicendum, quod ratio diffe- rentiæ est: quia non eodem modo id cui rentiæ est: quia non eodem modo id cui additur, in qualibet hora est dispositum, additur, in qualibet hora est dispositum, nec etiam id quod additur: et secundum nec etiam id quod additur: et secundum hoc discontinuatur additio. hoc discontinuatur additio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

138 138

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

QUÆSTIO XV. QUÆSTIO XV.

De augente et aucto. De augente et aucto.

Deinde quæritur de augente et aucto. Deinde quæritur de augente et aucto.

Et quæruntur duo. Et quæruntur duo.

Primo enim quæritur ex parte augentis, Utrum sit corporeum vel in- Primo enim quæritur ex parte augentis, Utrum sit corporeum vel in- corporeum? corporeum?

Secundo autem quæritur ex parte aucti, Utrum augeatur secundum Secundo autem quæritur ex parte aucti, Utrum augeatur secundum quamlibet partem, vel secundum aliquam tantum ? quamlibet partem, vel secundum aliquam tantum ?

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum augens sit corporeum vel in- Utrum augens sit corporeum vel in- corporeum? corporeum?

Ad primum sumantur rationes Aristo- Ad primum sumantur rationes Aristo- telis in primo de Generatione et Corru- telis in primo de Generatione et Corru- ptione 1. ptione 1.

1. Si id quod auget, est incorpo- 1. Si id quod auget, est incorpo- reum, sequeretur quod ex non corpore reum, sequeretur quod ex non corpore fieret corpus, et ex non quanto quantum. fieret corpus, et ex non quanto quantum. Si autem corporeum est, aut hoc est po- Si autem corporeum est, aut hoc est po- tentia tantum, aut actu. Si potentia tan- tentia tantum, aut actu. Si potentia tan- tum, ergo cum ipsum sit materia aucti, tum, ergo cum ipsum sit materia aucti, erit aliqua materia vacua sine forma, erit aliqua materia vacua sine forma, quod falsum est. Si autem est corporeum quod falsum est. Si autem est corporeum actu, aut recipitur in toto crescente, aut actu, aut recipitur in toto crescente, aut in parte crescentis. Si in toto, necesse in parte crescentis. Si in toto, necesse erit duo corpora esse in eodem loco: si erit duo corpora esse in eodem loco: si in parte, tunc non fieret augmentum in parte, tunc non fieret augmentum æqualiter secundum omnem partem, æqualiter secundum omnem partem,

quod est contra Philosophum, qui dicit, quod est contra Philosophum, qui dicit, quod advenit cuilibet parti secundum quod advenit cuilibet parti secundum speciem. speciem.

2. Item, Aut manet corporeum, aut 2. Item, Aut manet corporeum, aut non manet. Si manet, tunc videtur ex- non manet. Si manet, tunc videtur ex- presse sequi, quod duo corpora erunt in presse sequi, quod duo corpora erunt in eodem loco. Si non manet, ergo cum eodem loco. Si non manet, ergo cum non corpus non facit corpus constitutum, non corpus non facit corpus constitutum, non erit auctum per illud. non erit auctum per illud.

Propter istas rationes et similes dixe- Propter istas rationes et similes dixe- runt quidam, quod de substantia augen- runt quidam, quod de substantia augen- tis non transit in id quod augetur, sed tis non transit in id quod augetur, sed tantum per ipsum refocillatur calor na- tantum per ipsum refocillatur calor na- turalis, qui confortatus dilatat substan- turalis, qui confortatus dilatat substan- tiam in qua est. tiam in qua est.

SED CONTRA hoc est: SED CONTRA hoc est:

1. Dictum Augustini, qui expresse di- 1. Dictum Augustini, qui expresse di- cit, quod nutrimentum transit in substan- cit, quod nutrimentum transit in substan- tiam nutriti. tiam nutriti.

2. Præterea, Secundum hoc non esset 2. Præterea, Secundum hoc non esset generatio: quia generatio non est nisi generatio: quia generatio non est nisi de superfluo nutrimenti quarta digestio- de superfluo nutrimenti quarta digestio- ne digesti, quod virtutem generativam ne digesti, quod virtutem generativam in vasis seminariis accepit. in vasis seminariis accepit.

3. Præterea, Hoc est expresse contra 3. Præterea, Hoc est expresse contra Philosophum in primo de Generatione et Philosophum in primo de Generatione et

I de Generatione et Corruptione, tex. com. 27 et 28. I de Generatione et Corruptione, tex. com. 27 et 28.

Solutio. Solutio.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 15. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 15.

Corruptione, cap. de augmento, ubi sic Corruptione, cap. de augmento, ubi sic dicit, quod adveniente aliquo oportet dicit, quod adveniente aliquo oportet augeri, recedente autem diminui '. augeri, recedente autem diminui '.

4. Præterea, In Deuteronomio, vIII, 3, 4. Præterea, In Deuteronomio, vIII, 3, et Matth. III, 4, dicitur: Non in solo et Matth. III, 4, dicitur: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei. Per hoc enim quod procedit de ore Dei. Per hoc enim quod dicit, Non in solo pane, innuit quod cor- dicit, Non in solo pane, innuit quod cor- pus vivit ex pane. Hoc etiam patet ex pus vivit ex pane. Hoc etiam patet ex Glossa super eumdem locum Deuterono- Glossa super eumdem locum Deuterono- mii, quæ dicit sic : « Significat geminam mii, quæ dicit sic : « Significat geminam humanæ naturæ substantiam. Homo humanæ naturæ substantiam. Homo enim ex anima constat et corpore: quod enim ex anima constat et corpore: quod ex terra est, et terreno alitur cibo: ani- ex terra est, et terreno alitur cibo: ani- ma vero vivit de verbo Dei. » ma vero vivit de verbo Dei. »

5. Præterea, Id quod augetur per ca- 5. Præterea, Id quod augetur per ca- lorem tantum, nullo addito augetur per lorem tantum, nullo addito augetur per rarefactionem. Si igitur augetur sic cor-` rarefactionem. Si igitur augetur sic cor-` pus humanum, tunc oporteret, quod pus humanum, tunc oporteret, quod corpus tanto esset rarius et subtilius, corpus tanto esset rarius et subtilius, quanto est senius, cujus contrarium vi- quanto est senius, cujus contrarium vi- demus ad oculum. demus ad oculum.

139 139

accidentales, sed per substantialem tan- accidentales, sed per substantialem tan- tum. Et dico infinitam prout infinitum tum. Et dico infinitam prout infinitum est determinatum in esse: et si finiretur est determinatum in esse: et si finiretur per formas accidentales, oporteret tot per formas accidentales, oporteret tot species esse in aliquo, quot sunt acciden- species esse in aliquo, quot sunt acciden- tia: et multa alia inconvenientia seque- tia: et multa alia inconvenientia seque- rentur quæ supra posita sunt. Unde re- rentur quæ supra posita sunt. Unde re- linquitur materiam solam esse subjectam linquitur materiam solam esse subjectam transmutationi substantiali et ipsam so- transmutationi substantiali et ipsam so- lam manere eamdem numero in utroque lam manere eamdem numero in utroque terminorum transmutationis, diversam terminorum transmutationis, diversam tamen per esse. tamen per esse.

DICIMUS igitur ad primum, quod au- DICIMUS igitur ad primum, quod au- gens secundum quod est augens, est po- gens secundum quod est augens, est po- tentia pars aucti, quæ est caro, tentia pars aucti, quæ est caro, vel os, vel os, vel utrumque et non tantum potentia vel utrumque et non tantum potentia pars sed potentia quanta, neutrum tamen pars sed potentia quanta, neutrum tamen

actu. actu.

ET AD HOC quod objicitur, quod cum ET AD HOC quod objicitur, quod cum ipsum sit materia aucti, videtur aliqua ipsum sit materia aucti, videtur aliqua materia esse vacua a forma substantiali materia esse vacua a forma substantiali et quantitate. Dicendum, quod hoc non et quantitate. Dicendum, quod hoc non sequitur, nisi posset probari, quod inter sequitur, nisi posset probari, quod inter non carnem quantam quæ potentia est non carnem quantam quæ potentia est caro quanta, et carnem quantam esset caro quanta, et carnem quantam esset aliquod medium sed cum illa sint con- aliquod medium sed cum illa sint con- tradictoria quantum ad terminos, patet tradictoria quantum ad terminos, patet quod inter ca nullum est medium. Et sic quod inter ca nullum est medium. Et sic patet, quod inter amissionem formæ patet, quod inter amissionem formæ substantialis et quantitatis cibi, et acce- substantialis et quantitatis cibi, et acce-

: :

tis cibati nullum est medium. Et sic pa- tis cibati nullum est medium. Et sic pa- tet, quod materia numquam est sine tet, quod materia numquam est sine forma substantiali et quantitate cibi vel forma substantiali et quantitate cibi vel cibati. cibati.

SOLUTIO. Dicimus, quod augmentum SOLUTIO. Dicimus, quod augmentum fit ex adveniente aliquo augente quod fit ex adveniente aliquo augente quod transmutatur in substantiam aucti. Sed transmutatur in substantiam aucti. Sed sicut habitum est supra, virtus augmen- sicut habitum est supra, virtus augmen- tativa est in aucto, non in augente: tativa est in aucto, non in augente: augmentativæ autem virtutis est exten- augmentativæ autem virtutis est exten- dere substantiam radicalium membro- dere substantiam radicalium membro- rum, et in ipsis transmutare ad se cibumptionem formæ substantialis et quantita- rum, et in ipsis transmutare ad se cibumptionem formæ substantialis et quantita- advenientem, Item notandum, quod ci- advenientem, Item notandum, quod ci- bus adveniens secundum totam substan- bus adveniens secundum totam substan- tiam suam transmutatur in id quod au- tiam suam transmutatur in id quod au- getur et propter hoc oportet ipsum cor- getur et propter hoc oportet ipsum cor- rumpi secundum formam quam prius rumpi secundum formam quam prius habuit. Unde Philosophus dicit: « In- habuit. Unde Philosophus dicit: « In- grediens generatur species, sed corrum- grediens generatur species, sed corrum- pitur hæc patiens 2. » Probatum autem pitur hæc patiens 2. » Probatum autem est supra in quæstione de materia, quod est supra in quæstione de materia, quod corrupta forma subtantiali in aliqua ma- corrupta forma subtantiali in aliqua ma- teria, nullum de accidentibus et conse- teria, nullum de accidentibus et conse- quentibus manet idem numero, neque quentibus manet idem numero, neque quantitas, neque qualitas. Aliter enim quantitas, neque qualitas. Aliter enim oporteret materiam quandoque esse actu oporteret materiam quandoque esse actu infinitum non enim finitur per formas infinitum non enim finitur per formas

33. 33.

1 I de Generatione et corruptione, tex. com. 1 I de Generatione et corruptione, tex. com.

Et si objicitur, quod secundum hoc Et si objicitur, quod secundum hoc augmentum non erit motus: quia est de augmentum non erit motus: quia est de non subjecto ad subjectum, hoc est, de non subjecto ad subjectum, hoc est, de non quanto ad quantum. Dicendum, non quanto ad quantum. Dicendum, quod motus cibi non est augmentum, quod motus cibi non est augmentum, sed transmutatio substantialis. Nec ta- sed transmutatio substantialis. Nec ta- men est generatio: quia non est in spe- men est generatio: quia non est in spe- ciem quæ non est, sed potius in speciem ciem quæ non est, sed potius in speciem augmentati, quæ præexistit. Augmentum augmentati, quæ præexistit. Augmentum autem est in augmentato, quod de mi- autem est in augmentato, quod de mi- nori quantitate movetur ad majorem. nori quantitate movetur ad majorem.

2 Ibidem, tex. com. 34. 2 Ibidem, tex. com. 34.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad object. Ad object.

140 140

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ILLUD autem quod objicitur, quod AD ILLUD autem quod objicitur, quod non quantum non est quantum conti- non quantum non est quantum conti- nue, dicendum quod hoc est falsum : nue, dicendum quod hoc est falsum : non quantum enim actu, potentia tamen non quantum enim actu, potentia tamen quantum, constitutive facit quantum : et quantum, constitutive facit quantum : et talis est materia cibi. Unde licet non talis est materia cibi. Unde licet non ferat quantitatem actualem, cum tamen ferat quantitatem actualem, cum tamen additur substantialiter ad cibatum, effici- additur substantialiter ad cibatum, effici- tur quantitas major in cibato quantitas tur quantitas major in cibato quantitas enim est mensura substantiæ secundum enim est mensura substantiæ secundum partes materiæ et ideo necesse est ipsam partes materiæ et ideo necesse est ipsam extendi multiplicatis partibus materiæ, extendi multiplicatis partibus materiæ, et decrescere deperditis partibus materiæ. et decrescere deperditis partibus materiæ. Et hoc dico materiæ partibus eodem Et hoc dico materiæ partibus eodem modo se habentibus in situ, scilicet quod modo se habentibus in situ, scilicet quod per rarefactionem una non distet ab alia, per rarefactionem una non distet ab alia, nec per inspissationem contrahatur. nec per inspissationem contrahatur.

AD ALIUD dicendum, quod non manet AD ALIUD dicendum, quod non manet corpus nisi potentia, et efficitur actu, corpus nisi potentia, et efficitur actu, quando accipit corporeitatem ejus quod quando accipit corporeitatem ejus quod augetur. Idem autem quod est potentia augetur. Idem autem quod est potentia corpus, non autem actu, bene potest esse corpus, non autem actu, bene potest esse pars constitutiva corporis materialis. pars constitutiva corporis materialis.

AD EA quæ objiciuntur contra hoc AD EA quæ objiciuntur contra hoc quod nihil transeat de substantia cibi ad quod nihil transeat de substantia cibi ad cibatum, concedimus de plano. cibatum, concedimus de plano.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum auctum augetur secundum quam- Utrum auctum augetur secundum quam- libet partem ? libet partem ?

Secundo quæritur de aucto, Utrum Secundo quæritur de aucto, Utrum augeatur secundum quamlibet partem, augeatur secundum quamlibet partem, vel secundum aliquam tantum? vel secundum aliquam tantum?

Et dicit Philosophus expresse 1, quod Et dicit Philosophus expresse 1, quod quælibet pars secundum speciem auge- quælibet pars secundum speciem auge- tur, et non quælibet secundum mate- tur, et non quælibet secundum mate- riam. Et dictum est supra quid appelle- riam. Et dictum est supra quid appelle- tur pars secundum speciem, et quid pars tur pars secundum speciem, et quid pars secundum materiam. secundum materiam.

1. Videtur autem falsum quod dicit 1. Videtur autem falsum quod dicit Philosophus, ex dicto Avicennæ supra Philosophus, ex dicto Avicennæ supra inducto, scilicet quod augmentativa plus inducto, scilicet quod augmentativa plus

1 I de Generatione et Corruptione, tex. com. 1 I de Generatione et Corruptione, tex. com.

addit longitudini quam latitudini vel spis- addit longitudini quam latitudini vel spis- situdini de cibo. Cum igitur species mem- situdini de cibo. Cum igitur species mem- brorum sit secundum latum et spissum brorum sit secundum latum et spissum sicut secundum longum, videtur fieri non sicut secundum longum, videtur fieri non proportionabiliter augmentum secundum proportionabiliter augmentum secundum quamlibet partem secundum speciem. quamlibet partem secundum speciem.

2. Præterea quidam objiciunt sic: Si 2. Præterea quidam objiciunt sic: Si additio fit cuilibet particulæ, oportet, additio fit cuilibet particulæ, oportet, quod aliquid cuilibet particulæ addatur. quod aliquid cuilibet particulæ addatur. Constat autem, quod hoc erit divisibile: Constat autem, quod hoc erit divisibile: quia aliter non posset esse distributum ad quia aliter non posset esse distributum ad quamlibet particulam. Accipiatur ergo quamlibet particulam. Accipiatur ergo particula carnis, in qua fit additio, si- particula carnis, in qua fit additio, si- gnata minima quantum ad actum divi- gnata minima quantum ad actum divi- dentis et non quantum ad actum divisi- dentis et non quantum ad actum divisi- bilis: calor enim dividit carnem nutrien- bilis: calor enim dividit carnem nutrien- dam, et dividit nutrimentum addendo dam, et dividit nutrimentum addendo cuilibet parti carnis partem nutrimenti : cuilibet parti carnis partem nutrimenti : et accipiatur minima signata in carne, et. et accipiatur minima signata in carne, et. in nutrimento minima. Cum igitur nihil in nutrimento minima. Cum igitur nihil sit minus minimo, tanta erit pars nutri- sit minus minimo, tanta erit pars nutri- menti additi, quanta est caro cui fit addi- menti additi, quanta est caro cui fit addi- tio et si tantum tanto additur, efficitur tio et si tantum tanto additur, efficitur duplum ergo videtur, quod omne quod duplum ergo videtur, quod omne quod augetur, crescat in duplum. Si forte di- augetur, crescat in duplum. Si forte di- catur, quod calor in minora dividit nu- catur, quod calor in minora dividit nu- trimentum quam nutritum hoc constat trimentum quam nutritum hoc constat esse falsum quia utrumque dividit in esse falsum quia utrumque dividit in minora quam potest dividere. Præterea minora quam potest dividere. Præterea concedatur hoc, et ponamus in decima concedatur hoc, et ponamus in decima parte esse minorem partem nutrimenti parte esse minorem partem nutrimenti quam partem nutriti cui additur, tunc quam partem nutriti cui additur, tunc sequetur, quod quolibet nutritum in qua- sequetur, quod quolibet nutritum in qua- libet nutritione efficietur in decima parte libet nutritione efficietur in decima parte majus quam fuerit prius: et hoc est plane majus quam fuerit prius: et hoc est plane falsum. Si forte dicatur, quod in nutrito falsum. Si forte dicatur, quod in nutrito sit deperditio, et id quod additur, restau- sit deperditio, et id quod additur, restau- rat illud deperditum et ideo non est ne- rat illud deperditum et ideo non est ne- cesse crescere in duplum. CONTRA: Ei cesse crescere in duplum. CONTRA: Ei quod deperditur, nulla fit additio, sed ei quod deperditur, nulla fit additio, sed ei quod manet. Cum ergo addatur cuicum- quod manet. Cum ergo addatur cuicum- que particulæ manentis, sequitur idem que particulæ manentis, sequitur idem quod prius. quod prius.

: :

Propter hoc dicunt quidam, quod sine Propter hoc dicunt quidam, quod sine dubio nutrimentum additur cuilibet par- dubio nutrimentum additur cuilibet par- ticulæ, et tanta est in quantitate pars nu- ticulæ, et tanta est in quantitate pars nu- trimenti quanta pars nutriti: sed nutri- trimenti quanta pars nutriti: sed nutri-

35. 35.

Jutio. Jutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 15. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 15.

mentum est liquor subtilis parum ha- mentum est liquor subtilis parum ha- bens de materia, caro autem est substan- bens de materia, caro autem est substan- tia grossa. Unde quando nutrimentum tia grossa. Unde quando nutrimentum accipit substantiam carnis, contrahitur accipit substantiam carnis, contrahitur in minus, sicut omne subtile quando in minus, sicut omne subtile quando efficitur grossum, fit in minori loco et in efficitur grossum, fit in minori loco et in minori quantitate. SED CONTRA: Pona- minori quantitate. SED CONTRA: Pona- mus, quod in viginti partibus efficiatur mus, quod in viginti partibus efficiatur minus tunc addatur vigesima: ergo id minus tunc addatur vigesima: ergo id quod nutritur, in qualibet nutritione quod nutritur, in qualibet nutritione crescit secundum abjectionem vigesimæ, crescit secundum abjectionem vigesimæ, quod ad oculum est falsum. quod ad oculum est falsum.

SOLUTIO. Dicendum, quod duplex est SOLUTIO. Dicendum, quod duplex est augmentum, scilicet generale quod est augmentum, scilicet generale quod est secundum quamcunque quantitatem: et secundum quamcunque quantitatem: et de hoc loquitur Philosophus in primo de hoc loquitur Philosophus in primo de Generatione et Corruptione. Et est de Generatione et Corruptione. Et est augmentum speciale quod perducit cor- augmentum speciale quod perducit cor- pus animatum ad perfectam quantitatem pus animatum ad perfectam quantitatem et figuram et hoc specialiter est in ex- et figuram et hoc specialiter est in ex- tensione radicalium membrorum per ad- tensione radicalium membrorum per ad- ditionem cibi. ditionem cibi.

DICENDUM ergo, quod Avicenna intelli- DICENDUM ergo, quod Avicenna intelli- git de hac secunda augmentatione: se- git de hac secunda augmentatione: se- cundum utramque autem augmentatio- cundum utramque autem augmentatio- nem fit additio cuilibet particulæ propor- nem fit additio cuilibet particulæ propor- tionate, ita scilicet quod majori membro tionate, ita scilicet quod majori membro plus, et minori minus. plus, et minori minus.

AD ALIUD dicendum, quod calor dividit AD ALIUD dicendum, quod calor dividit in minima et nutritum et nutriens: sub- in minima et nutritum et nutriens: sub- inducit enim undique cibum in corpus inducit enim undique cibum in corpus nutritum, et nihil prohibet quin pars cibi nutritum, et nihil prohibet quin pars cibi tantæ sit dimensionis, quantæ est pars tantæ sit dimensionis, quantæ est pars corporis nutriti antequam addatur ei. Sed corporis nutriti antequam addatur ei. Sed quia, ut supra habitum est in quæstione quia, ut supra habitum est in quæstione de nutritiva, cibus non additur cibato de nutritiva, cibus non additur cibato ita quod maneat in forma propria sub- ita quod maneat in forma propria sub- stantiali, nec quod acquirat formam stantiali, nec quod acquirat formam novam substantialem quæ prius non novam substantialem quæ prius non fuit, sed accipiendo formam quæ actu fuit, sed accipiendo formam quæ actu est in nutrito, ideo etiam non addi- est in nutrito, ideo etiam non addi- tur manens in quantitate quam habet, tur manens in quantitate quam habet, nec accipiendo aliquam quantitatem no- nec accipiendo aliquam quantitatem no- vam, sed accipiendo quantitatem ejus vam, sed accipiendo quantitatem ejus quod nutritur et ideo non est necesse quod nutritur et ideo non est necesse augmentari in duplum, vel in triplum, augmentari in duplum, vel in triplum, vel etiam in aliquo. Si enim dabitur, vel etiam in aliquo. Si enim dabitur, quod ipsum accipiat formam novam sub- quod ipsum accipiat formam novam sub-

141 141

stantialem, illa nova de necessitate alia stantialem, illa nova de necessitate alia erit numero a forma quæ est in nutrito: erit numero a forma quæ est in nutrito: et ita oporteret, quod essent ibi duæ car- et ita oporteret, quod essent ibi duæ car- nes per duas formas carnis, et duo nes per duas formas carnis, et duo ossa per duas formas ossis. Si vero da- ossa per duas formas ossis. Si vero da- retur, quod accipit quidem eamdem for- retur, quod accipit quidem eamdem for- mam carnis numero quæ est in nutrito, mam carnis numero quæ est in nutrito, sed novam quantitatem: tunc sequeretur sed novam quantitatem: tunc sequeretur de necessitate, quod in eodem numero de necessitate, quod in eodem numero per substantiam essent duæ quantitates, per substantiam essent duæ quantitates, et sic quælibet pars carnis cui fit additio, et sic quælibet pars carnis cui fit additio, habebit duas quantitates, et sic quælibet habebit duas quantitates, et sic quælibet pars ossis duas quantitates numero. pars ossis duas quantitates numero.

Si forte dicatur, quod quantitas nova Si forte dicatur, quod quantitas nova generata in parte addita, unitur quanti- generata in parte addita, unitur quanti- tati antiquæ quæ fuit in nutrito prius. tati antiquæ quæ fuit in nutrito prius. CONTRA: Quantitas illa nova aut est ante CONTRA: Quantitas illa nova aut est ante unionem illam, aut non. Si non: tunc unionem illam, aut non. Si non: tunc non unitur: quia nihil unitur quod non non unitur: quia nihil unitur quod non est. Si vero est: tunc ei quod nutritur, est. Si vero est: tunc ei quod nutritur, non advenit materia cibi sola, sed mate- non advenit materia cibi sola, sed mate- ria quanta cibi. Materia autem cibi quan- ria quanta cibi. Materia autem cibi quan- ta non est, nisi sit in aliqua forma sub- ta non est, nisi sit in aliqua forma sub- stantiali. Ergo advenit materia cibi in stantiali. Ergo advenit materia cibi in forma substantiali et quantitate, quod forma substantiali et quantitate, quod utique est impossibile. Unde nihil rema- utique est impossibile. Unde nihil rema- net dicendum nisi hoc solum, quod ma- net dicendum nisi hoc solum, quod ma- teria cibi adveniens accipit eamdem for- teria cibi adveniens accipit eamdem for- mam substantialem numero quæ est in mam substantialem numero quæ est in nutrito, et eamden quantitatem,et quali- nutrito, et eamden quantitatem,et quali- tatem, et idem ubi. tatem, et idem ubi.

Si vero quæritur, Qualiter fit tunc Quæst. Si vero quæritur, Qualiter fit tunc Quæst. augmentum ? augmentum ?

Dicendum, quod per calorem natura- Dicendum, quod per calorem natura- lem extendentem membra radicalia in lem extendentem membra radicalia in omnem dimensionem et plus in longum: omnem dimensionem et plus in longum: et ideo cum extensio fortior est quam et ideo cum extensio fortior est quam multitudo partium additarum possit in- multitudo partium additarum possit in- spissare, est corpus nutritum subtile et spissare, est corpus nutritum subtile et rarum, sicut sunt corpora puerorum. rarum, sicut sunt corpora puerorum. Quando autem utrumque proportionatum Quando autem utrumque proportionatum est utrique, est corpus medio modo se est utrique, est corpus medio modo se habens, sicut sunt corpora juvenum. habens, sicut sunt corpora juvenum. Quando vero stat extensio, et nihilominus Quando vero stat extensio, et nihilominus ingeruntur partes materiales per cibum, ingeruntur partes materiales per cibum, tunc necesse est corpora fieri spissa et tunc necesse est corpora fieri spissa et grossa et solida propter humidi consum- grossa et solida propter humidi consum- ptionem, sicut sunt corpora senum." ptionem, sicut sunt corpora senum."

142 142

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

QUÆSTIO XVI. QUÆSTIO XVI.

Utrum instrumentum augmentativæ sit humidum et siccum ? Utrum instrumentum augmentativæ sit humidum et siccum ?

Sed contra. Sed contra.

Deinde Quæritur de instrumento vir- Deinde Quæritur de instrumento vir- tutis augmentative. tutis augmentative.

Et videtur, quod ipsum sit humidum Et videtur, quod ipsum sit humidum et siccum augmenti enim est deducere et siccum augmenti enim est deducere ad magnitudinem et figuram: sed secun- ad magnitudinem et figuram: sed secun- dum Philosophum humidi est suscipere dum Philosophum humidi est suscipere figuram, et sicci retinere: ergo videtur figuram, et sicci retinere: ergo videtur proprium instrumentum virtutis augmen- proprium instrumentum virtutis augmen- tativæ esse humidum et siccum. tativæ esse humidum et siccum. SED CONTRA hoc est, quod SED CONTRA hoc est, quod

1. Omne instrumentum est activum 1. Omne instrumentum est activum et reducitur ad causam efficientem: hæc et reducitur ad causam efficientem: hæc autem passiva sunt: ergo non possunt autem passiva sunt: ergo non possunt esse instrumentum. esse instrumentum.

2. Præterea, Avicenna probat, quod 2. Præterea, Avicenna probat, quod major calor est instrumentum augmen- major calor est instrumentum augmen- tativæ quam nutritiva: sicut majoris tativæ quam nutritiva: sicut majoris virtutis est extendere membra radicalia virtutis est extendere membra radicalia

quæ dura sunt, et convertere cibum in quæ dura sunt, et convertere cibum in substantiam et quantitatem aucti, quam substantiam et quantitatem aucti, quam convertere cibi substantiam in substan- convertere cibi substantiam in substan- tiam nutriti tantum. Primum facit vis tiam nutriti tantum. Primum facit vis augmentativa per suum instrumentum, augmentativa per suum instrumentum, et secundum vis nutritiva per suum etiam et secundum vis nutritiva per suum etiam instrumentum : ergo majoris virtutis ca- instrumentum : ergo majoris virtutis ca- lor erit instrumentum augmentativæ lor erit instrumentum augmentativæ quam nutritiva. quam nutritiva.

QUOD CONCEDIMUS, dicentes tamen, Solutio QUOD CONCEDIMUS, dicentes tamen, Solutio quod calor ejus agit in triplici virtute, · quod calor ejus agit in triplici virtute, · scilicet ignis, coeli, et animæ, sicut di- scilicet ignis, coeli, et animæ, sicut di- ctum est supra: et huic calori obedit fri- ctum est supra: et huic calori obedit fri- giditas coagulans, et illis ambobus obe- giditas coagulans, et illis ambobus obe- diunt humidum et siccum recipiendo et diunt humidum et siccum recipiendo et tenendo figuram. tenendo figuram.

QUÆSTIO XVII. QUÆSTIO XVII.

De potentia generativa. De potentia generativa.

Consequenter tangendum est ad quærendum de generativa. Consequenter tangendum est ad quærendum de generativa.

Et quæruntur quinque. Et quæruntur quinque.

Quorum primum est, Quid sit generativa ? Quorum primum est, Quid sit generativa ?

Secundum, Quid sit actus ejus ? Secundum, Quid sit actus ejus ?

Tertium, Quid generatur et ex quo? Tertium, Quid generatur et ex quo?

Quartum, Quid sit instrumentum ejus? Quartum, Quid sit instrumentum ejus?

Quintum, Quare generativa dicatur finis a quo est denominatio inter Quintum, Quare generativa dicatur finis a quo est denominatio inter vires animæ vegetabilis ? vires animæ vegetabilis ?

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 17. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 17.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Quid sit potentia generativa? Quid sit potentia generativa?

Ad primum ponatur diffinitio Avicen- Ad primum ponatur diffinitio Avicen- næ in sexto de Naturalibus, quæ est næ in sexto de Naturalibus, quæ est hæc « Generativa, est vis vegetabilis hæc « Generativa, est vis vegetabilis animæ accipiens de corpore in quo est animæ accipiens de corpore in quo est partem illi similem in potentia, et opera- partem illi similem in potentia, et opera- tur in ea per attractionem aliorum cor- tur in ea per attractionem aliorum cor- porum, quæ illi assimilat generari et porum, quæ illi assimilat generari et commisceri, et convertit eam in similitu- commisceri, et convertit eam in similitu- dinem illius in effectu. » dinem illius in effectu. »

CONTRA hoc sic objicitur : CONTRA hoc sic objicitur :

1. Cum dicitur, Accipiens de corpore 1. Cum dicitur, Accipiens de corpore in quo est partem, præpositio de aut no- in quo est partem, præpositio de aut no- tabit materiam, aut aliquam aliam cau- tabit materiam, aut aliquam aliam cau- sam. Et constat, quod non aliam cau- sam. Et constat, quod non aliam cau-

sam. sam.

Ergo oportet, quod id quod accipi- Ergo oportet, quod id quod accipi- tur, sit pars materialis corporis illius in tur, sit pars materialis corporis illius in quo est generativa, nulla autem pars quo est generativa, nulla autem pars materialis est nisi caro, os, nervus, et materialis est nisi caro, os, nervus, et hujusmodi et sic oporteret, quod pars hujusmodi et sic oporteret, quod pars de qua fit generatio, esset aliqua harum de qua fit generatio, esset aliqua harum partium, quod falsum est. Omnes enim partium, quod falsum est. Omnes enim Philosophi dicunt, quod generatio fit ex Philosophi dicunt, quod generatio fit ex superfluo nutrimenti. superfluo nutrimenti.

2. Præterea, Cum dicitur, Illi similem 2. Præterea, Cum dicitur, Illi similem in potentia, intelligitur de potentia cibi in potentia, intelligitur de potentia cibi ad corpus cibatum: hæc autem poten- ad corpus cibatum: hæc autem poten- tia erit in organo aliquo, quod mutetur tia erit in organo aliquo, quod mutetur in partem corporis, sine quo organo non in partem corporis, sine quo organo non posset mutari et secundum hoc videtur, posset mutari et secundum hoc videtur, quod ex semine non fieret generatio nisi quod ex semine non fieret generatio nisi esset semen in aliquo organo, et sic non esset semen in aliquo organo, et sic non fieret manus ex ipso nisi esset in manu, fieret manus ex ipso nisi esset in manu, et pes in pede, quod falsum est. et pes in pede, quod falsum est.

3. Præterea, Per hanc diffinitionem 3. Præterea, Per hanc diffinitionem non videtur separari nutritiva a genera- non videtur separari nutritiva a genera- tiva illa enim accipit partem corporis in tiva illa enim accipit partem corporis in quo est, similem illi in quo est potentia, quo est, similem illi in quo est potentia, etc. transmutat enim cibum de poten- etc. transmutat enim cibum de poten- tia substantia, in actu substantiam et tia substantia, in actu substantiam et sic videntur esse idem. sic videntur esse idem.

143 143

SOLUTIO. Dicendum, quod ista diffini- Solutio. SOLUTIO. Dicendum, quod ista diffini- Solutio. tio bona est, et datur per comparatio- tio bona est, et datur per comparatio- nem virtutis ad suum genus, ad propriam nem virtutis ad suum genus, ad propriam materiam, et proprium finem, et actum materiam, et proprium finem, et actum virtutis ejus. Genus supponitur per hoc virtutis ejus. Genus supponitur per hoc quod dicit, Vis vegetabilis animæ. Actus quod dicit, Vis vegetabilis animæ. Actus etiam ejus supponitur duplex, scilicet etiam ejus supponitur duplex, scilicet pro accipere, et pro operari. In gene- pro accipere, et pro operari. In gene- rante enim accipit primo per attractio- rante enim accipit primo per attractio- nem ad vasa seminaria, quæ attrahunt nem ad vasa seminaria, quæ attrahunt semen a toto corpore, et ab ipsis vasis semen a toto corpore, et ab ipsis vasis descendit in ipsum vis generativa. Vis descendit in ipsum vis generativa. Vis autem operans est in semine, et non in autem operans est in semine, et non in organo aliquo, et illius est operatio ejus organo aliquo, et illius est operatio ejus quod nascitur. Materia vero duplex quod nascitur. Materia vero duplex etiam supponitur, scilicet principalis quæ etiam supponitur, scilicet principalis quæ profundatur in membris radicalibus: et profundatur in membris radicalibus: et hoc est humidum quod est in substantia hoc est humidum quod est in substantia seminis, et supponitur per hoc quod di- seminis, et supponitur per hoc quod di- citur, Partem corporis similem illi in citur, Partem corporis similem illi in potentia. Secundaria vero supponitur potentia. Secundaria vero supponitur cum dicitur, Per attractionem aliorum cum dicitur, Per attractionem aliorum corporum quæ illi assimilat. Illa enim corporum quæ illi assimilat. Illa enim est materia sanguinis menstrui et semi- est materia sanguinis menstrui et semi- nís mulieris, quæ attrahitur a semine et nís mulieris, quæ attrahitur a semine et commiscetur illi, ut sufficiat ad corporis commiscetur illi, ut sufficiat ad corporis quantitatem. Alia vero pars sanguinis quantitatem. Alia vero pars sanguinis menstrui derivatur ad mamillas ad nu. menstrui derivatur ad mamillas ad nu. trimentum quod præparari debet gene- trimentum quod præparari debet gene- rato. Similiter duplex finis est: per hoc rato. Similiter duplex finis est: per hoc enim quod dicitur, Generari, tangitur enim quod dicitur, Generari, tangitur figuratio formalis secundum lineamenta figuratio formalis secundum lineamenta membrorum. Per hoc autem quod dici- membrorum. Per hoc autem quod dici- tur, In similitudinem illius in effectu, tur, In similitudinem illius in effectu, tangitur finis ultimus qui est finis inten- tangitur finis ultimus qui est finis inten- tionis, et est inductio formæ specificæ in tionis, et est inductio formæ specificæ in eo quod generatur. eo quod generatur.