II P. SUMME DE CREATURIS, QUAEST. 10. II P. SUMME DE CREATURIS, QUAEST. 10.

117 117

d 2. d 2.

Id 3. Id 3.

AD ALIUD patet solutio per prædicta, AD ALIUD patet solutio per prædicta, quod non est hic generatio partis simpli- quod non est hic generatio partis simpli-

citer. citer.

AD ALIUD dicendum, quod nutrimen- AD ALIUD dicendum, quod nutrimen- tum quod trahitur a vi generativa in tum quod trahitur a vi generativa in corpore animato existente in semine, corpore animato existente in semine, est alterius rationis, quam nutrimentum est alterius rationis, quam nutrimentum quod trahitur a vi nutritiva in corpore quod trahitur a vi nutritiva in corpore animato illud enim est in potentia ad animato illud enim est in potentia ad formam et speciem organorum quæ non formam et speciem organorum quæ non est actu, sed istud est in potentia ad for- est actu, sed istud est in potentia ad for- mam et speciem membrorum similium, mam et speciem membrorum similium, quæ jam actu est in nutrimento adve- quæ jam actu est in nutrimento adve- niente, et non acquirit nisi salvationem. niente, et non acquirit nisi salvationem.

Illud autem quod dicitur, quod ejus- Illud autem quod dicitur, quod ejus- dem sit facere, et reficere, dicendum dem sit facere, et reficere, dicendum quod hoc est verum, si in eadem ratione quod hoc est verum, si in eadem ratione accipiatur facere et reficere: virtus enim accipiatur facere et reficere: virtus enim generativæ est facere secundum formam, generativæ est facere secundum formam, et reficere secundum formam: sed nos et reficere secundum formam: sed nos jam diximus, quod nutritivæ est tantum jam diximus, quod nutritivæ est tantum reficere secundum partes materiæ ef- reficere secundum partes materiæ ef- fluentes et refluentes. fluentes et refluentes.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Quid sit mobile in motu nutritivæ ? Quid sit mobile in motu nutritivæ ?

Quarto quæritur, Quid sit mobile in Quarto quæritur, Quid sit mobile in hoc motu ? hoc motu ?

Et objicitur sic: Et objicitur sic:

1. Omnis motus est in mobili ut in 1. Omnis motus est in mobili ut in subjecto: mobile autem est quod move- subjecto: mobile autem est quod move- tur a forma in formam. Cum igitur nihil tur a forma in formam. Cum igitur nihil moveatur hic nisi cibus, videtur quod moveatur hic nisi cibus, videtur quod cibus sit mobile in hoc motu. cibus sit mobile in hoc motu.

et et

2. Item, Nullum mobile est ejusdem 2. Item, Nullum mobile est ejusdem dispositionis vel loci ante motum dispositionis vel loci ante motum post illud quod nutritur, est ejusdem post illud quod nutritur, est ejusdem dispositionis et loci ante motum et post: dispositionis et loci ante motum et post: ergo illud quod nutritur, in hoc motu ergo illud quod nutritur, in hoc motu non est mobile. non est mobile.

Anima 1, quod in patiente et disposito Anima 1, quod in patiente et disposito videtur inesse actus. Et ibidem dicitur, videtur inesse actus. Et ibidem dicitur, quod cibus est patiens, et id quod nutri- quod cibus est patiens, et id quod nutri- tur, est agens. Ergo cum actus agen- tur, est agens. Ergo cum actus agen- tis sit motus, motus ille ut in mobili erit tis sit motus, motus ille ut in mobili erit in cibo. in cibo.

4. Item, Multis rationibus probatum 4. Item, Multis rationibus probatum est, quod movens et mobile non sunt est, quod movens et mobile non sunt idem. Cum igitur movens in hoc motu idem. Cum igitur movens in hoc motu sit animatum, non potest idem esse mo- sit animatum, non potest idem esse mo- bile et sic relinquitur, quod cibus sit bile et sic relinquitur, quod cibus sit mobile in hoc motu. mobile in hoc motu.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Omnis motus est in eo ut in sub- 1. Omnis motus est in eo ut in sub- jecto quod denominat: nutritio denomi- jecto quod denominat: nutritio denomi- nat nutritum ergo nutritio nutritur et nat nutritum ergo nutritio nutritur et movetur in hoc motu. movetur in hoc motu.

2. Præterea, Per locum a conjugatis 2. Præterea, Per locum a conjugatis proceditur sic: Nutritio est motus: ergo proceditur sic: Nutritio est motus: ergo quod nutritur, movetur: et quod move- quod nutritur, movetur: et quod move- tur, est subjectum motus: ergo quod tur, est subjectum motus: ergo quod nutritur, est subjectum motus. nutritur, est subjectum motus.

3. Præterea, Hoc dicunt omnes Philo- 3. Præterea, Hoc dicunt omnes Philo- sophi si enim nutritio est influxus nu- sophi si enim nutritio est influxus nu- trimenti, quod recipit hunc influxum ut trimenti, quod recipit hunc influxum ut subjectum, videbitur esse subjectum subjectum, videbitur esse subjectum

motus. motus.

Sed contra. Sed contra.

SOLUTIO. Hoc concedimus, licet qui- Solutio. SOLUTIO. Hoc concedimus, licet qui- Solutio. dam ex ignorantia scientiæ dicant oppo. dam ex ignorantia scientiæ dicant oppo. situm dicunt enim illi, quod salus est. situm dicunt enim illi, quod salus est. magis quies, quam motus: unde cum magis quies, quam motus: unde cum salvetur id quod nutritur,.magis quiescit salvetur id quod nutritur,.magis quiescit quam moveatur. Sed nos dicimus, quod quam moveatur. Sed nos dicimus, quod in salvato non est motus, neque proprie in salvato non est motus, neque proprie quies: salvatur enim forma et species quies: salvatur enim forma et species totius membrorum: sed in eo in quo sal- totius membrorum: sed in eo in quo sal- vatur, motus est, hoc est, in partibus ma- vatur, motus est, hoc est, in partibus ma- teriæ effluentibus et refluentibus. teriæ effluentibus et refluentibus.

AD PRIMUM ergo dicamus, quod alia AD PRIMUM ergo dicamus, quod alia ratio est in isto motu et in aliis motibus: ratio est in isto motu et in aliis motibus: iste enim motus tantum est in partibus iste enim motus tantum est in partibus materiæ, et non de forma in formam. materiæ, et non de forma in formam. Concedimus tamen bene, quod cibus Concedimus tamen bene, quod cibus transmutetur : sed non transmutatur transmutetur : sed non transmutatur motu nutritionis, sed alterationis quæ motu nutritionis, sed alterationis quæ

3. Item, Dicit Philosophus in II de exigitur ad nutrimentum. 3. Item, Dicit Philosophus in II de exigitur ad nutrimentum.

1 II de Anima, tex. com. 24 et 26. 1 II de Anima, tex. com. 24 et 26.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

118 118

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ALIUD dicendum, quod nutritum AD ALIUD dicendum, quod nutritum ejusdem dispositionis est ante et post ejusdem dispositionis est ante et post secundum formam, sed non secundum secundum formam, sed non secundum partes materiæ, ut patet ex prædictis. partes materiæ, ut patet ex prædictis.

AD ALIUD dicendum, quod agens trans- AD ALIUD dicendum, quod agens trans- mutationem nutrimenti est nutritum : mutationem nutrimenti est nutritum : sed restituens deperditum in partibus sed restituens deperditum in partibus materiæ est vis nutritiva in ultimo actu materiæ est vis nutritiva in ultimo actu nutriendi, et patiens in hoc actu est cor- nutriendi, et patiens in hoc actu est cor- pus animatum secundum materiam. pus animatum secundum materiam.

AD ULTIMUM dicendum, quod movens AD ULTIMUM dicendum, quod movens et mobile non sunt unum in essentia, et mobile non sunt unum in essentia, sed bene possunt esse unum composi- sed bene possunt esse unum composi- tum, ut anima et corpus, et vis nutritiva tum, ut anima et corpus, et vis nutritiva et corpus nutritivum. et corpus nutritivum.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

SED HOC videtur falsum: SED HOC videtur falsum:

1. Dicit enim Philosophus in libro VII 1. Dicit enim Philosophus in libro VII de Animalibus, quod quædam animalia de Animalibus, quod quædam animalia et quidam serpentes possunt diu vivere et quidam serpentes possunt diu vivere sine cibo et ideo latent in cavernis sine cibo et ideo latent in cavernis quandoque. Et Avicenna dicit in suo li- quandoque. Et Avicenna dicit in suo li- bro VII de Animalibus, quod sunt quæ- bro VII de Animalibus, quod sunt quæ- dam squamosa sicut serpentes et con- dam squamosa sicut serpentes et con- chea, quæ sunt in suis locis quatuor chea, quæ sunt in suis locis quatuor mensibus in hieme, et nihil comedunt. mensibus in hieme, et nihil comedunt. Similiter erucus et ursus quandoque abs- Similiter erucus et ursus quandoque abs- condunt se, et ursa quandoque abscon- condunt se, et ursa quandoque abscon- dit se per quadraginta dies, et aliquando dit se per quadraginta dies, et aliquando per multos menses, et ursa tunc parit : per multos menses, et ursa tunc parit : et hujusmodi experimentum est, quod et hujusmodi experimentum est, quod non bene cognoscitur de partu ursæ, et non bene cognoscitur de partu ursæ, et quod filii sui macilenti sunt valde quod filii sui macilenti sunt valde quando sunt parvi. quando sunt parvi.

2. Item, Videtur posse probari per 2. Item, Videtur posse probari per rationem dicit enim Philosophus ani- rationem dicit enim Philosophus ani- mam esse sicut somnum et sicut vigi- mam esse sicut somnum et sicut vigi-

Utrum nutritio semper sit dum animal liam 3 : et ita videtur, quod omnes Utrum nutritio semper sit dum animal liam 3 : et ita videtur, quod omnes

vivit, vel non? vivit, vel non?

Quinto et ultimo quæritur, Utrum Quinto et ultimo quæritur, Utrum nutritio semper sit dum animal vivit ? nutritio semper sit dum animal vivit ? Et videtur, quod sic: Et videtur, quod sic:

1. Per Philosophum dicentem sic in 1. Per Philosophum dicentem sic in primo de Generatione et Corruptione: primo de Generatione et Corruptione: « Nutritur quidem quousque solvitur et « Nutritur quidem quousque solvitur et corrumpitur, augmentatur autem non corrumpitur, augmentatur autem non semper ¹. » semper ¹. »

2. Item, In secundo de Anima: « Se- 2. Item, In secundo de Anima: « Se- cundum quod cibus, supple, est, hoc ali- cundum quod cibus, supple, est, hoc ali- quid et substantia alimentum est: sal- quid et substantia alimentum est: sal- vat enim substantiam et usque ad hoc est vat enim substantiam et usque ad hoc est quousque an mat ². » quousque an mat ². »

3. Item, Avicenna in sexto de Natu- 3. Item, Avicenna in sexto de Natu- ralibus: «Virtus nutritiva ex viribus ralibus: «Virtus nutritiva ex viribus animæ vegetabilis operatur cum tempore animæ vegetabilis operatur cum tempore vitæ singularis, hoc est, individui, quæ vitæ singularis, hoc est, individui, quæ dum permansit exercens suas opera- dum permansit exercens suas opera- tiones, vegetabilia et animalia erunt tiones, vegetabilia et animalia erunt viva cum autem fuerit destructa, vege- viva cum autem fuerit destructa, vege- tabilia et animalia non erunt viva. » tabilia et animalia non erunt viva. »

41. 41.

1 I de Generatione et Corruptione, tex. com. 1 I de Generatione et Corruptione, tex. com.

virtutes debent quandoque esse sicut virtutes debent quandoque esse sicut somnus. Somnus autem est quies virtu- somnus. Somnus autem est quies virtu- tum. Ergo virtutes quandoque debent tum. Ergo virtutes quandoque debent quiescere. quiescere.

3. Item, Sicut ostendit Philosophus in 3. Item, Sicut ostendit Philosophus in libro primo de Somno et Vigilia, quorum- libro primo de Somno et Vigilia, quorum- cumque est aliquod opus secundum na- cumque est aliquod opus secundum na- turam quandoque excesserit tempus vel turam quandoque excesserit tempus vel aliquod eorum quod possit tempore fa- aliquod eorum quod possit tempore fa- cere, necesse est ea languescere, ut ocu- cere, necesse est ea languescere, ut ocu- los videntes, et quiescere hoc non fa- los videntes, et quiescere hoc non fa- cientes, supple, necesse est. Similiter et cientes, supple, necesse est. Similiter et manum et aliud esse cujus est opus ali- manum et aliud esse cujus est opus ali- quod. Quare si alicujus est opus sentire quod. Quare si alicujus est opus sentire continue, languebit, et hoc non faciet. continue, languebit, et hoc non faciet. Ergo a simili cum nutritiva sit in mem- Ergo a simili cum nutritiva sit in mem- bris habentibus aliquod opus, necesse bris habentibus aliquod opus, necesse est ipsam languescere tempore et quie- est ipsam languescere tempore et quie-

scere. scere.

Sed Sed

SOLUTIO. Dicimus, quod semper agit Solu SOLUTIO. Dicimus, quod semper agit Solu in vigilantibus; et dormientibus etiam in vigilantibus; et dormientibus etiam magis, sicut dicit Philosophus in primo magis, sicut dicit Philosophus in primo de Somno et Vigilia sic : « Opus suum de Somno et Vigilia sic : « Opus suum

2 II de Anima, tex. com. 47. 2 II de Anima, tex. com. 47.

3 II de Anima, tex. com. 5. 3 II de Anima, tex. com. 5.

bject bject

" "

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 11. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 11.

facit nutritiva particula in dormiendo facit nutritiva particula in dormiendo magis quam in vigilando: nutriuntur magis quam in vigilando: nutriuntur enim magis tunc et augentur tamquam enim magis tunc et augentur tamquam vel agentia. » vel agentia. »

AD OBJECTUM dicendum, quod anima- AD OBJECTUM dicendum, quod anima- lia cum abscondunt se, non quiescit in lia cum abscondunt se, non quiescit in eis nutritiva nisi secundum acceptionem eis nutritiva nisi secundum acceptionem nutrimenti exterius: sunt enim talia nutrimenti exterius: sunt enim talia animalia frigida debilis caloris non ha- animalia frigida debilis caloris non ha- bentia multam famem causa enim fa- bentia multam famem causa enim fa- mis est dissolutio nutrimenti vehemens : mis est dissolutio nutrimenti vehemens : et causa dissolutionis est paucitas mate- et causa dissolutionis est paucitas mate- riæ, et ejusdem subtilitas, et raritas pel- riæ, et ejusdem subtilitas, et raritas pel- lis, et calor naturalis fortis, et calor lis, et calor naturalis fortis, et calor aeris extrinsecus adjuvans, et similiter aeris extrinsecus adjuvans, et similiter motus et idcirco quando aliquid isto- motus et idcirco quando aliquid isto- rum deest vel plura quibusdam anima- rum deest vel plura quibusdam anima- libus, et sunt gulosa, propter appetitum libus, et sunt gulosa, propter appetitum contrahunt multas superfluitates grossas, contrahunt multas superfluitates grossas, quas calor naturalis debilis dissolvere quas calor naturalis debilis dissolvere non potest, præcipue cum non juvatur non potest, præcipue cum non juvatur calore exteriori, nec motu talia enim calore exteriori, nec motu talia enim animalia propter multam superfluitatem animalia propter multam superfluitatem frigidam contractam, et calorem natura- frigidam contractam, et calorem natura- lem debilem, tempore frigido efficiuntur lem debilem, tempore frigido efficiuntur pigra valde, et desiderantia quietem et pigra valde, et desiderantia quietem et immutabilitatem sui corporis, et ideo immutabilitatem sui corporis, et ideo abscondunt se. Et si in quibusdam eo- abscondunt se. Et si in quibusdam eo- rum fuerit calor adeo fortis, quod su- rum fuerit calor adeo fortis, quod su- perfluitates illas potest consumere et perfluitates illas potest consumere et dissolvere toto tempore absconsionis, dissolvere toto tempore absconsionis, tunc illa animalia attenuabuntur et de- tunc illa animalia attenuabuntur et de-

119 119

bilitabuntur si vero adeo debilis sit, bilitabuntur si vero adeo debilis sit, quod non possit natura decoquere, tunc quod non possit natura decoquere, tunc indecocta superfluitas frigiditate intesti- indecocta superfluitas frigiditate intesti- norum coagulatur in arvinam, et effi- norum coagulatur in arvinam, et effi- ciuntur magis pinguia tempore abscon- ciuntur magis pinguia tempore abscon- sionis et secundum quod calor potest sionis et secundum quod calor potest hoc facere vel tardius vel citius, secun- hoc facere vel tardius vel citius, secun- dum hoc est longius vel brevius tempus dum hoc est longius vel brevius tempus absconsionis eorum. Et non est incon- absconsionis eorum. Et non est incon- veniens, quod hoc accidat in quibusdam veniens, quod hoc accidat in quibusdam hominibus, et præcipue in mulieribus si hominibus, et præcipue in mulieribus si fiunt immobiles secundum locum, quem- fiunt immobiles secundum locum, quem- admodum in civitate Paduana abstinuit admodum in civitate Paduana abstinuit quædam quadraginta diebus. quædam quadraginta diebus.

2 et 3. 2 et 3.

AD ALIUD dicendum, quod quædam Ad object. AD ALIUD dicendum, quod quædam Ad object. virtutes animæ movent organa sua pro- virtutes animæ movent organa sua pro- prio motu animæ, et non naturæ, ut prio motu animæ, et non naturæ, ut virtus motiva secundum locum et virtus virtus motiva secundum locum et virtus sensitiva et quia talis motus non est de sensitiva et quia talis motus non est de natura organorum secundum composi- natura organorum secundum composi- tionem ex elementis, inducit pœnam et tionem ex elementis, inducit pœnam et laborem organis et ex hoc nascitur de- laborem organis et ex hoc nascitur de- siderium quietis etiam immobilitatis, sic- siderium quietis etiam immobilitatis, sic- ut in somno et vigilia. Sed quædam vir- ut in somno et vigilia. Sed quædam vir- tutes movent secundum naturam orga- tutes movent secundum naturam orga- norum, et ille motus semper est organis norum, et ille motus semper est organis delectabilis et sic movent omnes vir- delectabilis et sic movent omnes vir- tutes vegetabilis potentiæ, et præcipue tutes vegetabilis potentiæ, et præcipue nutritiva et ideo dixit Dionysius Phi- nutritiva et ideo dixit Dionysius Phi- losophus, quod motus gravis generatio- losophus, quod motus gravis generatio- nis, nutribilis est naturam assequens in nis, nutribilis est naturam assequens in movendo. movendo.

QUÆSTIO XI. QUÆSTIO XI.

De nutriente et nutrito. De nutriente et nutrito.

Deinde quæritur de nutriente et nutrito. Deinde quæritur de nutriente et nutrito.

Et quæritur ex parte nutrientis, Utrum nutriat simile, vel dissimile? Et quæritur ex parte nutrientis, Utrum nutriat simile, vel dissimile? Secundo, Utrum nutriens transeat in substantiam nutriti, vel totum Secundo, Utrum nutriens transeat in substantiam nutriti, vel totum emittatur in secessum, ut videtur Dominus dicere in Evangelio ? emittatur in secessum, ut videtur Dominus dicere in Evangelio ?

120 120

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Tertio, Si ipsum mutatur in corpus humanum, utrum mutétur in verita- Tertio, Si ipsum mutatur in corpus humanum, utrum mutétur in verita- tem humanæ naturæ, quæ resurget in die judicii ? tem humanæ naturæ, quæ resurget in die judicii ?

Quarto autem quæritur ex parte nutriti, Utrum nutritur secundum spe- Quarto autem quæritur ex parte nutriti, Utrum nutritur secundum spe- ciem et materiam tantum ? ciem et materiam tantum ?

Quinto quæritur, Si nutritur secundum materiam tantum, utrum in Quinto quæritur, Si nutritur secundum materiam tantum, utrum in omnibus partibus materiæ possit fieri deperditio et restauratio, vel in qui- omnibus partibus materiæ possit fieri deperditio et restauratio, vel in qui- busdam tantum ? busdam tantum ?

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum nutriens nutriat simile, vel Utrum nutriens nutriat simile, vel dissimile? dissimile?

Ad primum proceditur sic: Ad primum proceditur sic:

Omne nutriens patitur a nutrito: nihil Omne nutriens patitur a nutrito: nihil autem patitur nisi contrarium et dissi- autem patitur nisi contrarium et dissi- mile mile

ergo, etc. ergo, etc.

Si forte dicatur, secundum quod Phi- Si forte dicatur, secundum quod Phi- losophus videtur solvere istam quæstio- losophus videtur solvere istam quæstio- nem, quod non est coctum dissimile, nem, quod non est coctum dissimile, coctum autem simile, quæretur de illo coctum autem simile, quæretur de illo cocto. Est enim similitudo, ut dicit cocto. Est enim similitudo, ut dicit Boetius in Topicis, rerum differentium Boetius in Topicis, rerum differentium eadem qualitas. Ergo oportet, quod ali- eadem qualitas. Ergo oportet, quod ali- qua qualitas una specie sit in cocto et qua qualitas una specie sit in cocto et nutrito. Aut igitur illa forma est sub- nutrito. Aut igitur illa forma est sub- stantialis, aut accidentalis. Constat, stantialis, aut accidentalis. Constat, quod non substantialis : quia si etiam ci- quod non substantialis : quia si etiam ci- bus accipiatur decoctus quarta dige- bus accipiatur decoctus quarta dige- stione, quæ ultima est, adhuc non habet stione, quæ ultima est, adhuc non habet formam substantialem carnis vel ossis: formam substantialem carnis vel ossis: ergo relinquitur, quod sit accidentalis. ergo relinquitur, quod sit accidentalis.

SED CONTRA: Probatum est in quæ- SED CONTRA: Probatum est in quæ- stione de materia, quod solum hyle sub- stione de materia, quod solum hyle sub- jicitur transmutationi illi quæ est secun- jicitur transmutationi illi quæ est secun- dum substantiam, et cum subjectum dum substantiam, et cum subjectum accidentium sit ens completum, non pos- accidentium sit ens completum, non pos- sunt accidentia inesse illi quod non est sunt accidentia inesse illi quod non est

completum per formam substantialem : completum per formam substantialem : sed cibus transmutatur per substantialem sed cibus transmutatur per substantialem formam cibi ergo per consequens amit- formam cibi ergo per consequens amit- tet omnia accidentia quæ fuerunt in tet omnia accidentia quæ fuerunt in cibo et sic nullum manet in quo possit cibo et sic nullum manet in quo possit attendi dissimilitudo. attendi dissimilitudo.

SED CONTRA hoc est quod dicit Philo- SED CONTRA hoc est quod dicit Philo- sophus in secundo de Generatione et sophus in secundo de Generatione et Corruptione, quod habentium symbolum Corruptione, quod habentium symbolum facilior est transitus ad invicem, eo quod facilior est transitus ad invicem, eo quod manet in utroque qualitas una commu- manet in utroque qualitas una commu- nis. Ergo videtur aliquid manere in trans- nis. Ergo videtur aliquid manere in trans- mutato et in eo in quo fit transmutatio, mutato et in eo in quo fit transmutatio, penes quod potest attendi similitudo et penes quod potest attendi similitudo et symbolum. symbolum.

SOLUTIO. Dicendum cum Philosopho, Solu SOLUTIO. Dicendum cum Philosopho, Solu quod priusquam decoquatur, est dissi- quod priusquam decoquatur, est dissi- mile et cum decoctum est, est simile et mile et cum decoctum est, est simile et maxime ultima digestione. maxime ultima digestione.

AD ILLUD quod quæritur, In quo at- AD ILLUD quod quæritur, In quo at- tenditur dissimilitudo ? tenditur dissimilitudo ?

Dicendum, quod penes proportionem Dicendum, quod penes proportionem ad unum quod inest uni actu, et alterum ad unum quod inest uni actu, et alterum proximam habet dispositionem ad illud : proximam habet dispositionem ad illud : hoc autem est forma carnis et ossis, quæ hoc autem est forma carnis et ossis, quæ inest nutrito actu, et nutrimentum ulti- inest nutrito actu, et nutrimentum ulti- mum proximam habet dispositionem ad mum proximam habet dispositionem ad ipsam. Concedimus tamen bene, prout ipsam. Concedimus tamen bene, prout supra probatum est, quod hyle tantum supra probatum est, quod hyle tantum subjectum est transmutationis secundum subjectum est transmutationis secundum substantiam sed ad hoc quod transmu- substantiam sed ad hoc quod transmu- tetur in substantiam hanc vel illam, exi- tetur in substantiam hanc vel illam, exi- guntur dispositiones diversæ, quarum guntur dispositiones diversæ, quarum licet nulla cadem numero maneat in ma- licet nulla cadem numero maneat in ma-

: :

1 II de Anima, tex. com. 45. 1 II de Anima, tex. com. 45.

2 II de Generatione et Corruptione, tex. com. 2 II de Generatione et Corruptione, tex. com.

25. 25.

II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 11. II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 11.

teria prius et post, manet tamen eadem teria prius et post, manet tamen eadem secundum speciem et rationem secundum speciem et rationem sufficit similitudini. sufficit similitudini.

et hoc et hoc

Et quod dicit Philosophus, quod ha- Et quod dicit Philosophus, quod ha- bentium symbolum facilior est transitus, bentium symbolum facilior est transitus, non intelligit, quod una qualitas numero non intelligit, quod una qualitas numero maneat in utroque, sed specie, quæ facit maneat in utroque, sed specie, quæ facit ad facilitatem transmutationis in hoc ad facilitatem transmutationis in hoc quod non agit contrarium, sed movet ad quod non agit contrarium, sed movet ad transmutationem si intendatur. transmutationem si intendatur.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

121 121

dem determinavimus, ideo de his brevi- dem determinavimus, ideo de his brevi- ter hic nos absolvimus, ad utrumque ter hic nos absolvimus, ad utrumque dicentes, quod cibus transit in substan- dicentes, quod cibus transit in substan- tiam corporis, et quodammodo in veri- tiam corporis, et quodammodo in veri- tatem humanæ naturæ, sicut ibi deter- tatem humanæ naturæ, sicut ibi deter- minavimus. minavimus.

AD ULTIMAM autem rationem dicen- AD ULTIMAM autem rationem dicen- dum, quod calor ignis consumit, sed ca- dum, quod calor ignis consumit, sed ca- lor digestivus non agit tantum secundum lor digestivus non agit tantum secundum proprietatem ignis, sed etiam secundum proprietatem ignis, sed etiam secundum virtutem cœlestem, ut infra determina- virtutem cœlestem, ut infra determina- bimus, et ideo potest incorporare ci- bimus, et ideo potest incorporare ci- bum. bum.

Ad 3. Ad 3.

Solutio. Solutio. 11 et 2. 11 et 2.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum nutriens transeat in substantiam Utrum nutriens transeat in substantiam nutriti, vel totum emittatur in seces- nutriti, vel totum emittatur in seces- sum? Et, Utrum mutetur in veritatem sum? Et, Utrum mutetur in veritatem humanæ naturæ ? humanæ naturæ ?

Secundo quæritur, Utrum nutriens Secundo quæritur, Utrum nutriens transeat in substantiam nutriti, vel to- transeat in substantiam nutriti, vel to- tum emittatur in secessum, ut videtur tum emittatur in secessum, ut videtur Dominus in Evangelio dicere. Dominus in Evangelio dicere.

1. Dicit enim, quod omne quod in os 1. Dicit enim, quod omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et in secessum intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur . Si autem omne in secessum emittitur . Si autem omne in secessum emittitur, tunc nihil transit in substan- emittitur, tunc nihil transit in substan- tiam corporis. tiam corporis.

2. Idem, Videtur dicere Beda super 2. Idem, Videtur dicere Beda super eumdem locum in Glossa, et Magister in eumdem locum in Glossa, et Magister in Sententiis. Sententiis.

3. Ratio videtur ad hoc idem facere. 3. Ratio videtur ad hoc idem facere. Calor enim de se transmutat et consu- Calor enim de se transmutat et consu- mit, et non unit et incorporat. Ergo vi- mit, et non unit et incorporat. Ergo vi- detur Beda dicere verum, quod per oc- detur Beda dicere verum, quod per oc- cultos meatus egreditur, quos Græci po- cultos meatus egreditur, quos Græci po-

ros vocant. ros vocant.

SOLUTIO. Et quia de hoc satis disputa- SOLUTIO. Et quia de hoc satis disputa- tum est in quæstione de resurrectione, et tum est in quæstione de resurrectione, et de sequenti articulo, Utrum transeat ci- de sequenti articulo, Utrum transeat ci- bus in veritatem humanæ naturæ, et bus in veritatem humanæ naturæ, et quid sit veritas humanæ naturæ 2 ? ibi- quid sit veritas humanæ naturæ 2 ? ibi-

1 Matth. xv, 17. 1 Matth. xv, 17.

2 Cf. Opp. B. Alberti. Comment. in IV Sen- 2 Cf. Opp. B. Alberti. Comment. in IV Sen-

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Utrum nutritum nutriatur secundum Utrum nutritum nutriatur secundum speciem et materiam, vel secundum speciem et materiam, vel secundum materiam tantum ? materiam tantum ?

Quarto quæritur ex parte nutriti, Quarto quæritur ex parte nutriti, Utrum nutritur secundum speciem et Utrum nutritur secundum speciem et materiam, vel secundum materiam tan- materiam, vel secundum materiam tan- tum ? tum ?

Videtur, quod secundum speciem et Videtur, quod secundum speciem et materiam : quia materiam : quia

1. Nutrimentum accipit speciem nu- 1. Nutrimentum accipit speciem nu- triti, et non remanet in materia tantum : triti, et non remanet in materia tantum : ergo cum nutritio fiat secundum quod ergo cum nutritio fiat secundum quod additur, et quod additur sit in specie et additur, et quod additur sit in specie et materia, nutritio erit per speciem et ma- materia, nutritio erit per speciem et ma- teriam. teriam.

2. Item, Quod secundum materiam 2. Item, Quod secundum materiam tantum est, secundum potentiam tantum tantum est, secundum potentiam tantum est, et non secundum actum : ergo si est, et non secundum actum : ergo si nutrimentum tantum esset secundum nutrimentum tantum esset secundum materiam, numquam nutriretur aliquid materiam, numquam nutriretur aliquid actu: sed hoc est falsum actu: sed hoc est falsum ergo nutri- ergo nutri- mentum fit secundum speciem et mate- mentum fit secundum speciem et mate- riam. riam.

3. Item, Nullus motus potest esse de 3. Item, Nullus motus potest esse de materia ad materiam, quia sic materiæ materia ad materiam, quia sic materiæ

tentiarum. Dist. XLIV, Art. 5 et 7. Tom. XXX tentiarum. Dist. XLIV, Art. 5 et 7. Tom. XXX novæ editionis nostræ. novæ editionis nostræ.

122 122

D. ALB. MAG: ORD. PRÆED. D. ALB. MAG: ORD. PRÆED.

esset materia oporteret enim, quod ali- esset materia oporteret enim, quod ali- quid esset subjectum illi motui, et ita quid esset subjectum illi motui, et ita esset materia, et moveretur ad mate- esset materia, et moveretur ad mate- riam quia nihil est, quod non potest riam quia nihil est, quod non potest intelligi ergo nutritio non est motus intelligi ergo nutritio non est motus secundum materiam tantum in nutrito. secundum materiam tantum in nutrito.

4. Præterea, Quando deperditur pars 4. Præterea, Quando deperditur pars materiæ in carne, cum forma non habeat materiæ in carne, cum forma non habeat esse nisi in materia, necesse est destrui esse nisi in materia, necesse est destrui formam quæ fuit in illa parte: ergo si formam quæ fuit in illa parte: ergo si restauratio fit secundum modum deper- restauratio fit secundum modum deper- ditionis, necesse est restaurationem fieri ditionis, necesse est restaurationem fieri in forma et materia. in forma et materia.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Illud non immutatur, quod eodem 1. Illud non immutatur, quod eodem modo manet : species nutriti eodem modo manet : species nutriti eodem modo manet hodie sicut heri in toto et in modo manet hodie sicut heri in toto et in parte eadem enim est caro hodie, quæ parte eadem enim est caro hodie, quæ heri fuit, licet non eadem materia per to- heri fuit, licet non eadem materia per to- tum ergo nutritio est penes materiam tum ergo nutritio est penes materiam

tantum. tantum.

2. Præterea, Dicit Philosophus 2, quod 2. Præterea, Dicit Philosophus 2, quod una pars materiæ defluit, et alia adve- una pars materiæ defluit, et alia adve- nit species autem et forma stat eadem. nit species autem et forma stat eadem. Et dicit speciem similem esse vasi, et Et dicit speciem similem esse vasi, et materiam aquæ mersæ et remersæ, vase. materiam aquæ mersæ et remersæ, vase. uno et eodem remanente. uno et eodem remanente.

3. Præterea, Nos videmus, quod om- 3. Præterea, Nos videmus, quod om- nes motus qui aliquo modo sunt ad for- nes motus qui aliquo modo sunt ad for- mam, sive extra, sive intra: extra, sicut mam, sive extra, sive intra: extra, sicut motus ad ubi intra, sicut illi qui sunt motus ad ubi intra, sicut illi qui sunt ad formam substantialem, vel accidenta- ad formam substantialem, vel accidenta- lem, speciales habent determinationes, lem, speciales habent determinationes, quibus reducuntur ad species et genera: quibus reducuntur ad species et genera: et iste non habet: ergo videtur, quod in et iste non habet: ergo videtur, quod in partibus materiæ tantum est. Si enim partibus materiæ tantum est. Si enim daretur, quod esset ad speciem, non daretur, quod esset ad speciem, non esset nisi ad speciem carnis vel ossis, esset nisi ad speciem carnis vel ossis, quæ nutriuntur : nihil autem nutritur quæ nutriuntur : nihil autem nutritur nisi illud quod jam est actu per speciem nisi illud quod jam est actu per speciem et formam. Si enim diceretur, quod mo- et formam. Si enim diceretur, quod mo- veretur ad speciem illam, moveretur ad veretur ad speciem illam, moveretur ad illud quod jam est actu et habet : quod illud quod jam est actu et habet : quod non potest intelligi: secundum hoc enim non potest intelligi: secundum hoc enim idem numero moveretur ad aliquid, et idem numero moveretur ad aliquid, et quiesceret in illo, et simul et semel mo- quiesceret in illo, et simul et semel mo-

1 Cf. I de Generatione et Corruptione, tex. 1 Cf. I de Generatione et Corruptione, tex. com. 35 et 36. com. 35 et 36.

veretur ad aliquid, et esset in motum veretur ad aliquid, et esset in motum esse in illo simul et semel et esset ali- esse in illo simul et semel et esset ali- quid actu, et non esset simul et semel : quid actu, et non esset simul et semel : quæ omnia sunt impossibilia: ergo nu- quæ omnia sunt impossibilia: ergo nu- tritum non nutritur nisi secundum ma- tritum non nutritur nisi secundum ma- teriam. teriam.

SOLUTIO. Dicendum, quod absque du Solu SOLUTIO. Dicendum, quod absque du Solu bio secundum omnes veritatem intelli- bio secundum omnes veritatem intelli- gentes nutrimentum non est nisi secun- gentes nutrimentum non est nisi secun- dum materiam. Et quidam contradicunt dum materiam. Et quidam contradicunt huic sententiæ ex ignorantia veritatis. huic sententiæ ex ignorantia veritatis.

DICENDUM ergo ad primum, quod illud. DICENDUM ergo ad primum, quod illud. quod additur, non efficitur in alia specie quod additur, non efficitur in alia specie quam quæ prius fuit: et idcirco nutritum quam quæ prius fuit: et idcirco nutritum nutritur secundum speciem illam, licet nutritur secundum speciem illam, licet aliquid addatur ei: sed quia alias partes aliquid addatur ei: sed quia alias partes accipit materiales, propter hoc mutatur accipit materiales, propter hoc mutatur in partibus materiæ et nutritur. in partibus materiæ et nutritur.

AD ALIUD dicendum, quod nutrimen- AD ALIUD dicendum, quod nutrimen- tum non tantum est in potentia, sed in tum non tantum est in potentia, sed in actu: sed ille actus est idem qui fuit prius actu: sed ille actus est idem qui fuit prius in partibus nutriti, licet non eædem par- in partibus nutriti, licet non eædem par- tes sint secundum materiam. tes sint secundum materiam.

AD ALIUD dicendum, quod nullus mo- AD ALIUD dicendum, quod nullus mo- tus est de materia in materiam, ut pro- tus est de materia in materiam, ut pro- batum est: sed bene contingit aliquid batum est: sed bene contingit aliquid idem numero movens recipere partem idem numero movens recipere partem materiæ pro parte et post partem et cum materiæ pro parte et post partem et cum parte, secundum quod ipsum transmutat parte, secundum quod ipsum transmutat aliquid in se et in speciem suam. aliquid in se et in speciem suam.

AD ALIUD dicendum, quod cum perdi- AD ALIUD dicendum, quod cum perdi- tur pars materiæ, non destruitur propter tur pars materiæ, non destruitur propter hoc species membri animati corporis : hoc species membri animati corporis : pars enim deperdita non fuit necessaria pars enim deperdita non fuit necessaria speciei, sine qua esse non posset: et ideo speciei, sine qua esse non posset: et ideo potest effluere illa et influere alia, sicut potest effluere illa et influere alia, sicut per simile ostendit Philosophus in vase per simile ostendit Philosophus in vase et aqua. et aqua.

2 Ibidem. 2 Ibidem.

Ad Ad

Ad Ad

Ad Ad

Ad Ad

Jeontra. Jeontra.

II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 11. II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 11.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Utrum in omnibus partibus materiæ pos- Utrum in omnibus partibus materiæ pos- sit fieri deperditio et restauratio, vel sit fieri deperditio et restauratio, vel in quibusdam tantum ? in quibusdam tantum ?

Quinto et ultimo quæritur, Utrum in Quinto et ultimo quæritur, Utrum in omnibus partibus materiæ possit fieri de- omnibus partibus materiæ possit fieri de- perditio et restauratio, vel in quibusdam perditio et restauratio, vel in quibusdam

tantum ? tantum ?

Et est objectio antiquorum, quod non Et est objectio antiquorum, quod non in omnibus, quæ videtur esse fortis. in omnibus, quæ videtur esse fortis.

1. Si enim in omnibus potest fieri de- 1. Si enim in omnibus potest fieri de- perditio, significatur quod corpus per perditio, significatur quod corpus per partes quas modo habet, cras quasdam partes quas modo habet, cras quasdam ex eis non habebit, sed quasdam alias ex eis non habebit, sed quasdam alias restauratas, et post cras iterum simili- restauratas, et post cras iterum simili- ter et sic contingit tandem, quod habe- ter et sic contingit tandem, quod habe- bit omnino alias materiæ partes numero bit omnino alias materiæ partes numero in toto corpore et sic una forma numero in toto corpore et sic una forma numero posset esse in duobus corporibus numero posset esse in duobus corporibus numero successive, quod videtur inconveniens. successive, quod videtur inconveniens.

2. Præterea, Nutritiva est virtus quæ- 2. Præterea, Nutritiva est virtus quæ- dam operans in organo: ergo ad opus dam operans in organo: ergo ad opus

suum necesse est salvari substantiam suum necesse est salvari substantiam organorum ergo non est possibile fieri organorum ergo non est possibile fieri deperditionem in illis. deperditionem in illis.

3. Item, Per experimentum probatur: 3. Item, Per experimentum probatur: quædam enim membra in homine sunt, quædam enim membra in homine sunt, quæ abscissa non possunt restaurari per quæ abscissa non possunt restaurari per nutrimentale humidum, sicut illa quorum nutrimentale humidum, sicut illa quorum substantia est ex humido substantiali substantia est ex humido substantiali seminali, ut dicit Galenus. Cum igitur seminali, ut dicit Galenus. Cum igitur non fiat deperditio partium in nutrito, non fiat deperditio partium in nutrito, nisi earum quarum potest fieri restau- nisi earum quarum potest fieri restau- ratio per nutrimentum, non videtur fieri ratio per nutrimentum, non videtur fieri deperditio et restauratio in partibus mem- deperditio et restauratio in partibus mem- brorum radicalium. brorum radicalium.

QUOD SI concedatur, est objectio gra- QUOD SI concedatur, est objectio gra- vissima in contrarium. vissima in contrarium.

1. Illa enim membra radicalia compo- 1. Illa enim membra radicalia compo- sita sunt ex contrariis ad invicem re- sita sunt ex contrariis ad invicem re- pugnantibus et cum in omni tali fiat pugnantibus et cum in omni tali fiat deperditio, necesse est fieri continuam deperditio, necesse est fieri continuam deperditionem in illis. deperditionem in illis.

123 123

2. Item, Calor naturalis consumptivus 2. Item, Calor naturalis consumptivus est: quia aliter nullius fieret deperditio : est: quia aliter nullius fieret deperditio : ergo facit deperditionem in omni eo in ergo facit deperditionem in omni eo in quod agit ergo cum similiter agat in quod agit ergo cum similiter agat in partes radicales, sicut in alias, æqualiter partes radicales, sicut in alias, æqualiter faciet deperditionem in illis sicut in aliis. faciet deperditionem in illis sicut in aliis. 3. Et ad hoc dixerunt quidam, quod 3. Et ad hoc dixerunt quidam, quod virtus vegetativa quæ est in animato, virtus vegetativa quæ est in animato, dirigit calorem, et non dirigit ipsum in dirigit calorem, et non dirigit ipsum in membra radicalia: et idcirco non facit membra radicalia: et idcirco non facit .deperditionem in ipsis. Sed hoc minus .deperditionem in ipsis. Sed hoc minus est quam nihil. Virtus enim vegetativa est quam nihil. Virtus enim vegetativa regit ad modum naturæ, et non ad mo- regit ad modum naturæ, et non ad mo- tum deliberantis :ergo dirigitur calor na- tum deliberantis :ergo dirigitur calor na- turalis a virtute regitiva in omne quod turalis a virtute regitiva in omne quod est vicinum ei: vicinum autem est radi- est vicinum ei: vicinum autem est radi- cale: ergo consumit radicale. cale: ergo consumit radicale.

4. Præterea, Quod principaliter nutri- 4. Præterea, Quod principaliter nutri- tur, sunt membra radicalia: ergo vide- tur, sunt membra radicalia: ergo vide- tur, quod principaliter fiat deperditio in tur, quod principaliter fiat deperditio in illis. illis.

SOLUTIO. Dicimus, quod substantia SOLUTIO. Dicimus, quod substantia corporis humani et similiter cujuslibet corporis humani et similiter cujuslibet animalis materialiter constat duplici hu- animalis materialiter constat duplici hu- mido, scilicet humido seminali, quod non mido, scilicet humido seminali, quod non tantum est materiale, sed etiam factivum tantum est materiale, sed etiam factivum organorum : et ex illo principaliter fit sub- organorum : et ex illo principaliter fit sub- stantia illa, in qua est prima organizatio stantia illa, in qua est prima organizatio corporis: recipit autem augmentum per corporis: recipit autem augmentum per aliud humidum, quod attrahit quasi pro aliud humidum, quod attrahit quasi pro cibo, et vocatur humidum nutrimentale cibo, et vocatur humidum nutrimentale a quibusdam et tamen non est ita adeo a quibusdam et tamen non est ita adeo conveniens super factura corporis sicut conveniens super factura corporis sicut primum et propter hoc virtutes naturales primum et propter hoc virtutes naturales operantes in corpore animato, hebetantur operantes in corpore animato, hebetantur in illo. in illo.

Dicendum igitur, quod in primo hu- Dicendum igitur, quod in primo hu- mido deperditio non recipit restauratio- mido deperditio non recipit restauratio- nem per ejusdem nominis humidum: li- nem per ejusdem nominis humidum: li- cet enim membra radicalia augmentum cet enim membra radicalia augmentum et nutrimentum recipiant per cibum, non et nutrimentum recipiant per cibum, non tamen umquam adeo conveniens potest tamen umquam adeo conveniens potest fieri humidum cibi, quod efficiatur radi- fieri humidum cibi, quod efficiatur radi- cale et ideo consumpto universaliter cale et ideo consumpto universaliter humido radicali, vel in tanto quod non humido radicali, vel in tanto quod non sufficiat corpori animato, necessario in- sufficiat corpori animato, necessario in- ducitur mors, et non potest fieri restau- ducitur mors, et non potest fieri restau- ratio et consumptio ejus impeditur per ratio et consumptio ejus impeditur per

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

124 124

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

continuam infusionem humidi nutrimen- continuam infusionem humidi nutrimen- talis humidum enim radicale est illud talis humidum enim radicale est illud quod est in ipsis membris radicalibus quod est in ipsis membris radicalibus imbibitum, et est quasi quoddam vas et imbibitum, et est quasi quoddam vas et instrumentum naturale in quo virtutes instrumentum naturale in quo virtutes animæ quæ sunt in organis, convertunt animæ quæ sunt in organis, convertunt humidum nutrimentale attractivum in humidum nutrimentale attractivum in membra, et in complexionem membri, et membra, et in complexionem membri, et sine quo hoc facere non possunt, sicut sine quo hoc facere non possunt, sicut nec artifex potest operari sine instru- nec artifex potest operari sine instru- mento. Et inde est quod si distinguatur mento. Et inde est quod si distinguatur humidum per locum, triplex humi- humidum per locum, triplex humi- dum reperitur in corpore humano, sci- dum reperitur in corpore humano, sci- licet radicale quod est intra membra ra- licet radicale quod est intra membra ra- dicalia, et per quod tamquam per dicalia, et per quod tamquam per instrumentum operatur natura in humi- instrumentum operatur natura in humi- dum cibi. Et secundum quod est humi- dum cibi. Et secundum quod est humi- dum nutrimentale, quod est jam attra- dum nutrimentale, quod est jam attra- ctum ad singula membra. Et tertium est ctum ad singula membra. Et tertium est humidum nutrimentale superinfusione humidum nutrimentale superinfusione semper infusibile a venis, quæ sunt viæ semper infusibile a venis, quæ sunt viæ nutrimenti. Et hujusmodi exemplum po. nutrimenti. Et hujusmodi exemplum po. nitur in oleo lucernæ, cujus quædam pars nitur in oleo lucernæ, cujus quædam pars est imbibita intra lychnum, et quædam est imbibita intra lychnum, et quædam pars attingit lychnum undique, et quæ- pars attingit lychnum undique, et quæ- dam circumnatat in plures lucernas: et dam circumnatat in plures lucernas: et cum apponitur ignis, agit quidem imme- cum apponitur ignis, agit quidem imme- diate in humidum quod est intra lychnum diate in humidum quod est intra lychnum continue et paulatim, et attrahit continue continue et paulatim, et attrahit continue humidum circumstans lychnum : sed humidum circumstans lychnum : sed ne subito possit consumere humidum pri- ne subito possit consumere humidum pri- mum, impeditur a continua infusione mum, impeditur a continua infusione olei circumnatantis. Et sic calor natura- olei circumnatantis. Et sic calor natura- lis continue agit in radicale, continue de- lis continue agit in radicale, continue de- perdendo partem ejus: sed ne subito perdendo partem ejus: sed ne subito possit consumere, impeditur a continua possit consumere, impeditur a continua infusione humidi nutrimentalis. infusione humidi nutrimentalis.

DICENDUM ergo ad primum, quod de- DICENDUM ergo ad primum, quod de- perditio fit in omnibus partibus corporis perditio fit in omnibus partibus corporis secundum materiam, sive sint ex humido secundum materiam, sive sint ex humido nutrimentali, sive ex humido radicali: nutrimentali, sive ex humido radicali: sed non eodem modo fit restauratio: li- sed non eodem modo fit restauratio: li- cet enim restituatur caro ex humido nu- cet enim restituatur caro ex humido nu- trimentali, tamen illa caro non erit in- trimentali, tamen illa caro non erit in- strumentum et vas naturæ in qua possit. strumentum et vas naturæ in qua possit. operari carnem aliam, sicut instrumen- operari carnem aliam, sicut instrumen-

36. 36.

1 I de Generatione et Corruptione, tex. com. 1 I de Generatione et Corruptione, tex. com.

tum et vas est illa caro quæ fit ex humido tum et vas est illa caro quæ fit ex humido radicali: vas enim appellat Philosophus radicali: vas enim appellat Philosophus eam in libro 1 de Generatione et Corrup- eam in libro 1 de Generatione et Corrup- tione'. tione'.

AD ALIUD dicendum, quod sine dubio AD ALIUD dicendum, quod sine dubio procedit illa objectio, sicut jam patet ex procedit illa objectio, sicut jam patet ex supra dictis sed substantia organorum supra dictis sed substantia organorum fit ex humido radicali. Unde sicut de- fit ex humido radicali. Unde sicut de- structa radice in planta non fit postea. structa radice in planta non fit postea. nutrimentum, quia non est quod conver- nutrimentum, quia non est quod conver- tit nutrimentum ad materiam plantæ, sic tit nutrimentum ad materiam plantæ, sic destructo radicali quod diffusum est per destructo radicali quod diffusum est per organa, non erit vegetatio membrorum : organa, non erit vegetatio membrorum : radicale enim est convertens et activum radicale enim est convertens et activum per virtutem animæ, quæ est in ipso: per virtutem animæ, quæ est in ipso: sed nutrimentale est convertibile tan- sed nutrimentale est convertibile tan- tum. tum.

AD ALIUD dicendum, quod secundum AD ALIUD dicendum, quod secundum Philosophum in libro primo de Genera- Philosophum in libro primo de Genera- tione et Corruptione 3, sunt partes in tione et Corruptione 3, sunt partes in corpore animato, quæ sunt secundum corpore animato, quæ sunt secundum speciem, et partes quæ sunt secundum speciem, et partes quæ sunt secundum materiam. Sunt enim in corpore mem- materiam. Sunt enim in corpore mem- bra anomiomera, ut manus, et partes, bra anomiomera, ut manus, et partes, quæ sunt secundum speciem et formam. quæ sunt secundum speciem et formam. Quod patet ex hoc quod abscissa non re- Quod patet ex hoc quod abscissa non re- tinent nomen suum, nisi æquivoce. Et tinent nomen suum, nisi æquivoce. Et sunt humores qui sunt vicinissimi juxta sunt humores qui sunt vicinissimi juxta materiam elementorum, ex quibus gene- materiam elementorum, ex quibus gene- rantur per commixtionem. Et sunt quæ- rantur per commixtionem. Et sunt quæ- dam partes mediæ, ex quibus componun- dam partes mediæ, ex quibus componun- tur anomiomera, et tur anomiomera, et quæ secundum quæ secundum diversas compositiones generantur ex diversas compositiones generantur ex humoribus: et illa sunt membra quæ di- humoribus: et illa sunt membra quæ di- cuntur similia, ut caro, nervus, os, et hu- cuntur similia, ut caro, nervus, os, et hu- jusmodi: et illa sunt media inter mate- jusmodi: et illa sunt media inter mate- rialia et formalia in quantum enim rialia et formalia in quantum enim continuam recipiunt generationem par- continuam recipiunt generationem par- tium ex nutrimentali humido humorum, tium ex nutrimentali humido humorum, tenent se juxta materiam: in quantum tenent se juxta materiam: in quantum vero ex primo radicali generata compo- vero ex primo radicali generata compo- nunt organa quæ sunt anomiomera, te- nunt organa quæ sunt anomiomera, te- nent se ad speciem et illa quæ sic for- nent se ad speciem et illa quæ sic for- malia sunt, dicuntur vas: et ideo abscissa malia sunt, dicuntur vas: et ideo abscissa non recrescunt: quia deest vas in quo non recrescunt: quia deest vas in quo præparari debuit materia restaurans, nisi præparari debuit materia restaurans, nisi

2 Ibidem, tex. com. 35. 2 Ibidem, tex. com. 35.

II P. SUMMEÆ DE CREATURIS, QUÆST. 12. II P. SUMMEÆ DE CREATURIS, QUÆST. 12.

forte in quibusdam animalibus, in quibus forte in quibusdam animalibus, in quibus quædam membra fiunt ex humido nutri- quædam membra fiunt ex humido nutri- mentali tantum, ut in cancro. Et hoc est mentali tantum, ut in cancro. Et hoc est

125 125

quod dicit Philosophus, quod materia quod dicit Philosophus, quod materia effluit et refluit, sed species manet. effluit et refluit, sed species manet.

Residuam disputationem concedimus. Residuam disputationem concedimus.

QUESTIO XII. QUESTIO XII.

Utrum calor sit instrumentum virtutis nutritivæ ? Utrum calor sit instrumentum virtutis nutritivæ ?

Deinde, Quæritur de instrumento vir- Deinde, Quæritur de instrumento vir- tutis nutritivæ, quod dicitur ab omnibus tutis nutritivæ, quod dicitur ab omnibus esse calor. esse calor.

Sed hoc non videtur esse verum: Sed hoc non videtur esse verum:

1. Calor enim est consumptivus: et 1. Calor enim est consumptivus: et virtutis nutritivæ est salvare et conser- virtutis nutritivæ est salvare et conser- vare cum igitur operatio instrumenti vare cum igitur operatio instrumenti non debeat esse contraria operationi vir- non debeat esse contraria operationi vir- tutis, non videbitur calor instrumentum tutis, non videbitur calor instrumentum virtutis nutritiva. virtutis nutritiva.

2. Præterea, Calor non videtur nisi 2. Præterea, Calor non videtur nisi calefacere et dissolvere in nutrito autem calefacere et dissolvere in nutrito autem videmus, quod ipsum coadunatur in car- videmus, quod ipsum coadunatur in car- nem et ossa ergo videtur in ipso ope- nem et ossa ergo videtur in ipso ope- rari aliqua alia virtus quam calor. rari aliqua alia virtus quam calor.

3. Item, Philosophus dicit in libro XVI 3. Item, Philosophus dicit in libro XVI de Animalibus, quod humidum est causa de Animalibus, quod humidum est causa vitæ. Cum igitur nutritiva sit ad conser- vitæ. Cum igitur nutritiva sit ad conser- vationem vitæ individui, videtur quod vationem vitæ individui, videtur quod instrumentum ejus debeat esse humi- instrumentum ejus debeat esse humi-

dum. dum.

4. Præterea, In præcedenti quæstione 4. Præterea, In præcedenti quæstione habitum est, quod humidum radicale habitum est, quod humidum radicale quod est in membris formalibus et radi- quod est in membris formalibus et radi- calibus, est convertens et, humidum nu- calibus, est convertens et, humidum nu- trimentale convertibile: cum igitur non trimentale convertibile: cum igitur non sit convertens ut virtus animæ, erit sit convertens ut virtus animæ, erit convertens ut instrumentum. convertens ut instrumentum.

5. Præterea, Necesse est ut aliquid ope- 5. Præterea, Necesse est ut aliquid ope- retur in cibo ad inceptionem specierum retur in cibo ad inceptionem specierum et figurarum membrorum corporis et et figurarum membrorum corporis et hoc non potest esse calor. hoc non potest esse calor.

Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

SOLUTIO. Dicimus, quod primum in- Solutio. SOLUTIO. Dicimus, quod primum in- Solutio. strumentum nutritivæ est calor natura- strumentum nutritivæ est calor natura- lis sed calor ille est in triplici virtute, lis sed calor ille est in triplici virtute, ut dicit Aristoteles expresse in libro XVI ut dicit Aristoteles expresse in libro XVI de Animalibus sic : « Natura quæ est de Animalibus sic : « Natura quæ est conveniens elemento terminanti, scili- conveniens elemento terminanti, scili- cet ignis, non generat aliam, nec appa- cet ignis, non generat aliam, nec appa- ret sustentata nisi sustentetur in rebus ret sustentata nisi sustentetur in rebus humidis aut siccis et præter hanc calor humidis aut siccis et præter hanc calor solis, et calor animalis, sunt in corpore, solis, et calor animalis, sunt in corpore, et non in spermate tantum, sed in quali- et non in spermate tantum, sed in quali- bet superfluitate aliarum superfluitatum bet superfluitate aliarum superfluitatum naturæ. » Appellat autem superfluitatem naturæ. » Appellat autem superfluitatem hic hujusmodi materiam seminis, et san- hic hujusmodi materiam seminis, et san- guinem, et humores. Calor enim dige- guinem, et humores. Calor enim dige- stivus qui congregat homogenias partes stivus qui congregat homogenias partes sibi, hoc est, subtile, spirituale, dulce, sibi, hoc est, subtile, spirituale, dulce, humidum, et disgregat heterogenia sibi, humidum, et disgregat heterogenia sibi, hoc est, grossum, terrestre, aquosum, hoc est, grossum, terrestre, aquosum, expellendo, ille est de natura ignis. Sed expellendo, ille est de natura ignis. Sed calor qui est principium vivificabilitatis calor qui est principium vivificabilitatis in parte cibi, quæ incorporatur, proprie in parte cibi, quæ incorporatur, proprie calor coelestis est, et præcipue qui est a calor coelestis est, et præcipue qui est a lumine solis. Calor vero digestivus ab lumine solis. Calor vero digestivus ab anima alterans secundum rationem ad anima alterans secundum rationem ad speciem carnis, et ad speciem ossis, speciem carnis, et ad speciem ossis, non usque ad cineres, dicitur calor ani- non usque ad cineres, dicitur calor ani- malis ab anima. Et calor quidem est malis ab anima. Et calor quidem est unus in subjecto, sed triplex in virtute, unus in subjecto, sed triplex in virtute, scilicet elementi, cœli, et animæ. Et scilicet elementi, cœli, et animæ. Et cum istæ sint operationes principales cum istæ sint operationes principales animæ vegetativæ, ponitur calor sic in animæ vegetativæ, ponitur calor sic in triplici virtute, ut proprium instrumen- triplici virtute, ut proprium instrumen-

126 126

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tum ejus et ideo redarguit Aristote- tum ejus et ideo redarguit Aristote- les Empedoclem in II de Anima' de hoc les Empedoclem in II de Anima' de hoc quod dicebat tantum calorem ignis esse quod dicebat tantum calorem ignis esse causam augmenti, dicens : « Quid est con- causam augmenti, dicens : « Quid est con- tinens in contraria quæ feruntur ignem tinens in contraria quæ feruntur ignem et terram? Distraheretur enim nisi ali- et terram? Distraheretur enim nisi ali- quid sit prohibens. Si vero sic erit, hoc quid sit prohibens. Si vero sic erit, hoc est anima et causa alimenti et augmenti. » est anima et causa alimenti et augmenti. » Et ibidem dicit infra, quod ignis est con- Et ibidem dicit infra, quod ignis est con- causa quodammodo, et non causa sim- causa quodammodo, et non causa sim- pliciter, sed anima. Et ex hoc patet, pliciter, sed anima. Et ex hoc patet, quod necesse est calorem agere in vir- quod necesse est calorem agere in vir- tute animæ. tute animæ.

Item, Etiam in libro XVI de Ani- Item, Etiam in libro XVI de Ani- malibus probat, quod necesse est eum malibus probat, quod necesse est eum agere in virtute coeli, sic: « Calor ignis agere in virtute coeli, sic: « Calor ignis consumptivus est et destructivus sub- consumptivus est et destructivus sub- stantiæ calor autem naturalis conser- stantiæ calor autem naturalis conser- vativus est et principium vitæ igitur vativus est et principium vitæ igitur agit in virtute coeli: quia calor coeli prin- agit in virtute coeli: quia calor coeli prin- cipium vitæ est. » Frigiditas autem quæ cipium vitæ est. » Frigiditas autem quæ est in corpore humano, ut dicit Avicenna, est in corpore humano, ut dicit Avicenna, obsequitur secundario, quædam membra obsequitur secundario, quædam membra coagulando frigiditatis enim proprium coagulando frigiditatis enim proprium est coagulare humidum, continendo hu- est coagulare humidum, continendo hu-

midum intra. Et his duabus virtutibus midum intra. Et his duabus virtutibus obsequuntur duæ virtutes passivæ, scili- obsequuntur duæ virtutes passivæ, scili- cet humidum, et siccum: et hoc duobus cet humidum, et siccum: et hoc duobus modis, scilicet ad substantiam membro- modis, scilicet ad substantiam membro- rum, et ad figuram et speciem eorum- rum, et ad figuram et speciem eorum- dem. Ad substantiam humidum enim dem. Ad substantiam humidum enim per actionem digerentis caloris et frigidi per actionem digerentis caloris et frigidi continentis continuat siccum : siccum continentis continuat siccum : siccum autem per actionem eorumdem terminat autem per actionem eorumdem terminat humidum. Ad figuram vero et speciem humidum. Ad figuram vero et speciem membrorum: quia humidum eo quod ce- membrorum: quia humidum eo quod ce- dit imprimenti circumstando ipsum, ut dit imprimenti circumstando ipsum, ut dicitur in IV Meteororum, 2 receptivum dicitur in IV Meteororum, 2 receptivum est speciei et figuræ, sed non retenti- est speciei et figuræ, sed non retenti- vum siccum autem receptivum male et vum siccum autem receptivum male et bene retentivum est: et ideo commixtum bene retentivum est: et ideo commixtum ex humido et sicco, bene est receptivum ex humido et sicco, bene est receptivum propter humidum, et bene retentivum propter humidum, et bene retentivum propter siccum. propter siccum.

Ex his patet solutio ad duo prima. Ex his patet solutio ad duo prima.

AD TERTIUM vero dicendum, quod hu- AD TERTIUM vero dicendum, quod hu- midum est causa vitæ ut materia: omnes midum est causa vitæ ut materia: omnes enim causæ longioris vitæ consistunt in enim causæ longioris vitæ consistunt in humido difficulter siccabili, et in calido humido difficulter siccabili, et in calido difficulter infrigidabili ³. difficulter infrigidabili ³.

Ad 3 Ad 3

QUESTIO XIII. QUESTIO XIII.

De augmentativa in se. De augmentativa in se.

Consequenter quæritur de parte animæ vegetabilis, quæ dicitur augmen- Consequenter quæritur de parte animæ vegetabilis, quæ dicitur augmen-

tativa in se. tativa in se.

Et quæruntur quatuor, quorum primum est de augmentativa in se. Et quæruntur quatuor, quorum primum est de augmentativa in se. Secundum, De motu augmenti. Secundum, De motu augmenti.

Tertium, De augmentante et augmentato. Tertium, De augmentante et augmentato.

Quartum, De instrumento. Quartum, De instrumento.

De augmentativa in se quæruntur duo, quorum primum est, Utrum sit De augmentativa in se quæruntur duo, quorum primum est, Utrum sit

virtus animæ tantum, vel etiam aliorum inanimatorum ? virtus animæ tantum, vel etiam aliorum inanimatorum ?

Secundum, Si est virtus animæ tantum, tunc quæritur quid sit? Secundum, Si est virtus animæ tantum, tunc quæritur quid sit?

1 II de Anima, tex. com. 5. 1 II de Anima, tex. com. 5.

2 IV Meteororum, tex com. 30. 2 IV Meteororum, tex com. 30.

3 Solutio ad 4 et 5 invenitur in quæstione præcedenti. 3 Solutio ad 4 et 5 invenitur in quæstione præcedenti.

II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 13. II P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 13.

127 127

lutio. lutio.

d 1. d 1.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum augmentativa sit virtus animæ Utrum augmentativa sit virtus animæ tantum, vel etiam aliorum inanima- tantum, vel etiam aliorum inanima- torum ? torum ?

Ad primum proceditur sic: Ad primum proceditur sic:

1. Dicit Philosophus in II de Anima: 1. Dicit Philosophus in II de Anima: « Aqua quidem igni alimentum est: ignis « Aqua quidem igni alimentum est: ignis autem non alit aquam '. » Et in libro se- autem non alit aquam '. » Et in libro se- cundo de Generatione et Corruptione cundo de Generatione et Corruptione dicit, quod aqua augmentat ignem 2 : et dicit, quod aqua augmentat ignem 2 : et si in quolibet augmentata est vis aug- si in quolibet augmentata est vis aug- mentativa, tunc videtur, quod in igne mentativa, tunc videtur, quod in igne sit vis augmentativa. sit vis augmentativa.

2. Præterea, Hoc videtur ex diffinitio- 2. Præterea, Hoc videtur ex diffinitio- ne augmenti, quæ est Augmentum est ne augmenti, quæ est Augmentum est præexistentis magnitudinis additamen- præexistentis magnitudinis additamen- tum additur enim magnitudini ignis, tum additur enim magnitudini ignis, quando aliquid transmutatur in ipsum. quando aliquid transmutatur in ipsum.

3. Juxta hoc iterum quæritur, Utrum 3. Juxta hoc iterum quæritur, Utrum ignis possit augere aquam ? Et videtur, ignis possit augere aquam ? Et videtur, quod sic si enim ignis transit in aquam, quod sic si enim ignis transit in aquam, additur aliquid magnitudini aquæ : et ita additur aliquid magnitudini aquæ : et ita videtur augeri. videtur augeri.

: :

4. Præterea, Illud augmentatur, quod 4. Præterea, Illud augmentatur, quod efficitur in majori quantitate: ergo vide- efficitur in majori quantitate: ergo vide- tur, quod in omni rarefactibili sit virtus tur, quod in omni rarefactibili sit virtus augmentativa, et non tantum in anima- augmentativa, et non tantum in anima-

tis. tis.

SOLUTIO. Dicendum 3, quod si vis aug- SOLUTIO. Dicendum 3, quod si vis aug- mentativa proprie sumatur, est tantum mentativa proprie sumatur, est tantum in animatis tunc enim proprie est fa- in animatis tunc enim proprie est fa- ciens majorem quantitatem ex aliquo ex- ciens majorem quantitatem ex aliquo ex- trinseco quod convertitur in substantiam trinseco quod convertitur in substantiam rei augmentatæ, ita quod res aucta ma- rei augmentatæ, ita quod res aucta ma- neat in sua specie, et forma, et res augens neat in sua specie, et forma, et res augens eamdem numero speciem et formam ac- eamdem numero speciem et formam ac-

1 II de Anima, tex. com. 43. 1 II de Anima, tex. com. 43.

II de Generatione et Corruptione, tex. com. II de Generatione et Corruptione, tex. com.

cipiat large autem quælibet vis activa cipiat large autem quælibet vis activa consumptiva substantiarum sibi apposi- consumptiva substantiarum sibi apposi- tarum, et generativa suæ speciei in ipsam tarum, et generativa suæ speciei in ipsam et per hoc augens suum subjectum, di- et per hoc augens suum subjectum, di- citur vis augmentativa, sicut est virtus citur vis augmentativa, sicut est virtus caloris ignei in igne: et hoc modo dicitur caloris ignei in igne: et hoc modo dicitur ignis augmentari: non tamen augmen- ignis augmentari: non tamen augmen- tatur proprie quia non eadem numero tatur proprie quia non eadem numero species ignis efficitur in majori quanto, species ignis efficitur in majori quanto, sed potius nova species ignis generatur a sed potius nova species ignis generatur a materia aquæ: et hanc generationem materia aquæ: et hanc generationem novam consequitur major quantitas : ne- novam consequitur major quantitas : ne- que aqua augens hoc modo ignem addi- que aqua augens hoc modo ignem addi- tur sic ei ut subintret quamlibet partem tur sic ei ut subintret quamlibet partem ignis, sed sufficit si additur ei in parte ignis, sed sufficit si additur ei in parte

una. una.

Et per hoc patet solutio ad primum. Et per hoc patet solutio ad primum. AD ALIUD dicendum, quod intelligitur Ad 2. AD ALIUD dicendum, quod intelligitur Ad 2. additamentum fieri cuilibet parti secun- additamentum fieri cuilibet parti secun- dum speciem per subinductionem augen- dum speciem per subinductionem augen- tis in auctum, sed non observatur hoc tis in auctum, sed non observatur hoc quando aqua auget ignem. quando aqua auget ignem.

AD ILLUD quod quæritur juxta hoc, di- AD ILLUD quod quæritur juxta hoc, di- cendum quod secundum antiquos Phi- cendum quod secundum antiquos Phi- losophos, Empedocleos scilicet, nullum losophos, Empedocleos scilicet, nullum elementorum augetur et alitur nisi ignis, elementorum augetur et alitur nisi ignis, et nullum alit et auget nisi aqua: cujus et nullum alit et auget nisi aqua: cujus ratio est, quia in aucto oportet esse vim ratio est, quia in aucto oportet esse vim activam transmutativam corporis in se, activam transmutativam corporis in se, et oportet in ipso esse naturam rari po- et oportet in ipso esse naturam rari po- rosi receptivi: et oportet tertio esse ma- rosi receptivi: et oportet tertio esse ma- teriam sicci terminantis illud quod rece- teriam sicci terminantis illud quod rece- ptum est: et hæc tria in nullo elemento ptum est: et hæc tria in nullo elemento conveniunt nisi in igne. In augmentante conveniunt nisi in igne. In augmentante autem oportet esse materiam humidi sub- autem oportet esse materiam humidi sub- tilis penetrativi, sicut dicit Aristoteles in tilis penetrativi, sicut dicit Aristoteles in II de Generatione et Corruptione * de II de Generatione et Corruptione * de humido quod est impletivum quia non humido quod est impletivum quia non determinatur quidem in se, sed bene ter- determinatur quidem in se, sed bene ter- minabile est ad terminum alterius corpo- minabile est ad terminum alterius corpo- ris quod sequitur tangens subtile ut re- ris quod sequitur tangens subtile ut re- pletum est in partibus et partium parti- pletum est in partibus et partium parti- bus. Oportet autem augens esse incor- bus. Oportet autem augens esse incor- porale aucto et hæc non conveniunt ali- porale aucto et hæc non conveniunt ali-

4 4

in I de Coelo et Mundo, tex. com. 22 (Nota edit. in I de Coelo et Mundo, tex. com. 22 (Nota edit. Lugd.) Lugd.)

37. 37.

Pro hæc solutione Doctoris vide Averroem Pro hæc solutione Doctoris vide Averroem

10. 10.

4 II de Generatione et Corruptione, tex. com. 4 II de Generatione et Corruptione, tex. com.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

128 128

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cui in elementis nisi aquæ tantum :´ hu- cui in elementis nisi aquæ tantum :´ hu- midum enim aereum non est incorpo- midum enim aereum non est incorpo- rale. rale.

AD ULTIMUM dicendum, quod impro- AD ULTIMUM dicendum, quod impro- priissime sumitur augmentum et rarefa- priissime sumitur augmentum et rarefa- ctio: quia nihil præexistenti magnitudi- ctio: quia nihil præexistenti magnitudi- ni extrinsecus est additum, per quod effi- ni extrinsecus est additum, per quod effi- ciatur in majori quantitate. ciatur in majori quantitate.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Quid sit vis augmentativa? Quid sit vis augmentativa?

Secundo quæritur, Quid sit vis aug- Secundo quæritur, Quid sit vis aug- mentativa? mentativa?

Et sumatur diffinitio Avicennæ in sex- Et sumatur diffinitio Avicennæ in sex- to de Naturalibus, quæ talis est: Aug- to de Naturalibus, quæ talis est: Aug- mentativa est vis augens corpus in quo mentativa est vis augens corpus in quo est ex corpore quod ipsa assimilat illi est ex corpore quod ipsa assimilat illi augmento proportionabili in omnibus augmento proportionabili in omnibus dimensionibus suis, quæ sunt longitudo, dimensionibus suis, quæ sunt longitudo, latitudo, et spissitudo, ut perducat rem latitudo, et spissitudo, ut perducat rem ad perfectionem. ad perfectionem.

Et videtur quod non sit vis augens Et videtur quod non sit vis augens

corpus: corpus:

1. Dicit enim Philosophus in quarto 1. Dicit enim Philosophus in quarto Topicorum, quod si aliquid ponitur in alio Topicorum, quod si aliquid ponitur in alio ut in genere, considerandum est si se- ut in genere, considerandum est si se- cundum omne tempus sequitur idem in cundum omne tempus sequitur idem in quo ponitur et si non sequitur secun- quo ponitur et si non sequitur secun- dum omne tempus, tunc non erit genus dum omne tempus, tunc non erit genus illud quod positum est pro genere: sed illud quod positum est pro genere: sed non est semper vis augens corpus: ergo non est semper vis augens corpus: ergo male ponitur ut diffinitivum augmenta- male ponitur ut diffinitivum augmenta-

tivæ. tivæ.

2. Præterea, Idem videtur diffiniri per 2. Præterea, Idem videtur diffiniri per idem, quando diffinitur vis augmentati- idem, quando diffinitur vis augmentati- va per vim augentem corpus. va per vim augentem corpus.

3. Præterea, Hoc videtur esse falsum, 3. Præterea, Hoc videtur esse falsum, quod dicit, Augens corpus in quo est: quod dicit, Augens corpus in quo est: intelligitur enim tantum : si enim illud intelligitur enim tantum : si enim illud augetur cujus substantia efficitur in ma- augetur cujus substantia efficitur in ma- jori quantitate, cum substantia cibi effici- jori quantitate, cum substantia cibi effici-

1 II de Anima, tex. com. 41. 1 II de Anima, tex. com. 41.

tur sub quantitate cibati, quæ major est tur sub quantitate cibati, quæ major est quam sua quantitas fuerit, videtur tunc quam sua quantitas fuerit, videtur tunc cibus augmentari, et non tantum corpus cibus augmentari, et non tantum corpus in quo est vis augmentativa. in quo est vis augmentativa.

4. Præterea, Augmentativa non vide- 4. Præterea, Augmentativa non vide- tur corpus assimilare, sed potius nutri- tur corpus assimilare, sed potius nutri- tiva, ut habitum est in prædictis: ergo tiva, ut habitum est in prædictis: ergo male videtur dicere, quod ipsa assimilat male videtur dicere, quod ipsa assimilat illi. illi.

5. Præterea, Hoc videtur expresse fal- 5. Præterea, Hoc videtur expresse fal- sum quod dicit, Augmento proportiona- sum quod dicit, Augmento proportiona- bili in omnibus dimensionibus suis. Vi- bili in omnibus dimensionibus suis. Vi- demus enim multos, quorum latitudo et demus enim multos, quorum latitudo et spissitudo non respondent longitudini spissitudo non respondent longitudini secundum proportionem. secundum proportionem.