Solutio. Solutio.

102 102

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

habet intellectum hylealem: hyleale au- habet intellectum hylealem: hyleale au- tem est materiale: ergo anima composita tem est materiale: ergo anima composita est ex materia et forma. est ex materia et forma.

14. Item, Numerus causatur ex divi- 14. Item, Numerus causatur ex divi- sione continui: et in numero post unum sione continui: et in numero post unum sequuntur duo: ergo videtur, quod in sequuntur duo: ergo videtur, quod in entibus post primum principium quod entibus post primum principium quod simpliciter est unum, deberent sequi duo simpliciter est unum, deberent sequi duo causata ab ipso quæ sunt principia com- causata ab ipso quæ sunt principia com- positionis rerum : et hæc sunt materia positionis rerum : et hæc sunt materia et forma: ergo cum anima sit de conse- et forma: ergo cum anima sit de conse- quentibus post principia, tum ipsa erit ex quentibus post principia, tum ipsa erit ex materia et forma. materia et forma.

SOLUTIO omnium harum objectionum SOLUTIO omnium harum objectionum et similium habetur ex quæstione de sim- et similium habetur ex quæstione de sim- plicitate Angeli. Dicimus enim animam plicitate Angeli. Dicimus enim animam esse compositam, sed non ex materia et esse compositam, sed non ex materia et

forma, sed ex eo quod est et quo est. Et forma, sed ex eo quod est et quo est. Et quid appellamus quod est et quo est, et quid appellamus quod est et quo est, et quomodo quod est differt a materia et quomodo quod est differt a materia et quo est a forma, explanavimus ibidem. quo est a forma, explanavimus ibidem. Sunt tamen qui dicunt animam causari Sunt tamen qui dicunt animam causari ex materia prima, et unam esse mate- ex materia prima, et unam esse mate- riam spiritualium et corporalium, prop- riam spiritualium et corporalium, prop- ter supra habitas rationes et hoc dicit ter supra habitas rationes et hoc dicit expresse Collectanus, cujus rationes sunt expresse Collectanus, cujus rationes sunt præhabitæ. Sed quia hoc non est verum præhabitæ. Sed quia hoc non est verum secundum Philosophum naturalem, non secundum Philosophum naturalem, non videtur nobis ita dicendum esse. Quo- videtur nobis ita dicendum esse. Quo- modo etiam anima sit simplex, et quo- modo etiam anima sit simplex, et quo- modo composita, ibidem diximus. Præ- modo composita, ibidem diximus. Præ- terea in quæstione de cœlo distinximus terea in quæstione de cœlo distinximus quatuor modos simplicitatis in articulo, quatuor modos simplicitatis in articulo, ubi quæritur, Utrum cœlum sit simplex, ubi quæritur, Utrum cœlum sit simplex, vel compositum ? vel compositum ?

QUESTIO VJII. QUESTIO VJII.

De vegetabili. De vegetabili.

Consequenter quærendum est de singulis harum differentiarum, vege- Consequenter quærendum est de singulis harum differentiarum, vege- tabilis, sensibilis, et rationalis. tabilis, sensibilis, et rationalis.

Et primo de vegetabili, circa quod quæruntur duo, scilicet de vegetabili Et primo de vegetabili, circa quod quæruntur duo, scilicet de vegetabili in se, et de partibus ejus. in se, et de partibus ejus.

De vegetabili autem in se quæruntur duo : quorum primum est, Utrum De vegetabili autem in se quæruntur duo : quorum primum est, Utrum vegetabile sit unius rationis et speciei in plantis, brutis, et hominibus ? vegetabile sit unius rationis et speciei in plantis, brutis, et hominibus ? Secundum, De divisione ejus per nutritivum, et augmentativum, et ge- Secundum, De divisione ejus per nutritivum, et augmentativum, et ge- nerativum. nerativum.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 8. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 8.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum vegetabile sit unius rationis et Utrum vegetabile sit unius rationis et speciei in plantis, brutis, et homini speciei in plantis, brutis, et homini

bus? bus?

Ad primum proceditur sic: Ad primum proceditur sic:

1. Dicit enim Philosophus in libro primo 1. Dicit enim Philosophus in libro primo de Vegetabilibus: « Vita communiter in de Vegetabilibus: « Vita communiter in animalibus et in plantis inventa est, in animalibus et in plantis inventa est, in animalibus manifesta apparens, in plan- animalibus manifesta apparens, in plan- tis autem occulta, non evidens. » Vita tis autem occulta, non evidens. » Vita igitur quæ communis est in animalibus igitur quæ communis est in animalibus et in plantis, aut est communis commu- et in plantis, aut est communis commu- nitate vocis tantum, aut vocis et rationis. nitate vocis tantum, aut vocis et rationis. Non primo modo: quia sic æquivoce di Non primo modo: quia sic æquivoce di ceretur. Si autem secundo modo, tunc ceretur. Si autem secundo modo, tunc erit unius rationis in animali et planta, erit unius rationis in animali et planta, et ita erit unius speciei: non enim et ita erit unius speciei: non enim sunt unius rationis quæ non sunt unius sunt unius rationis quæ non sunt unius speciei. speciei.

2. Præterea, Hoc videtur per illud 2. Præterea, Hoc videtur per illud quod sequitur: «< In animalibus est ma- quod sequitur: «< In animalibus est ma- nifesta apparens, in plantis autem oc- nifesta apparens, in plantis autem oc- culta, non evidens. » Occultum enim et culta, non evidens. » Occultum enim et manifestum non variant speciem, cum manifestum non variant speciem, cum sint accidentia. sint accidentia.

3. Item, Potentiæ diffiniuntur per 3. Item, Potentiæ diffiniuntur per actus ergo eorumdem actuum specie actus ergo eorumdem actuum specie idem erit principium specie: sed in ani- idem erit principium specie: sed in ani- malibus et in plantis est alimento uti et malibus et in plantis est alimento uti et augmentari et generare, quæ sunt unjus augmentari et generare, quæ sunt unjus rationis opera: ergo vegetativum in rationis opera: ergo vegetativum in utroque erit unius rationis. utroque erit unius rationis.

4. Si forte dicatur, quod planta est 4. Si forte dicatur, quod planta est alia species quam animal, et etiam ve- alia species quam animal, et etiam ve- getabile in ipsis est alterius rationis, vi- getabile in ipsis est alterius rationis, vi- detur quod hoc non sit verum : quia detur quod hoc non sit verum : quia animal univoce dicitur de homine et animal univoce dicitur de homine et asino, licet sint diversæ species: ergo asino, licet sint diversæ species: ergo videtur, quod similiter anima possit esse videtur, quod similiter anima possit esse ejusdem speciei, licet animata differant ejusdem speciei, licet animata differant specie vel genere. specie vel genere.

1 II de Anima, tex. com. 30. 1 II de Anima, tex. com. 30.

103 103

5. Præterea, Vitis et oliva sunt di- 5. Præterea, Vitis et oliva sunt di- versæ species plantarum: ergo eadem versæ species plantarum: ergo eadem ratione vegetabile diceretur secundum ratione vegetabile diceretur secundum diversas rationes de illis. diversas rationes de illis.

SED CONTRA Dicit Philosophus in VI Sed contra. SED CONTRA Dicit Philosophus in VI Sed contra. Topicorum, quod Dionysii vitæ diffinitio, Topicorum, quod Dionysii vitæ diffinitio, scilicet quod vita est motus generis nu- scilicet quod vita est motus generis nu- tribilis naturam assequens, peccat : quia tribilis naturam assequens, peccat : quia vita non secundum unam speciem vide- vita non secundum unam speciem vide- tur dici sed altera animalibus quidem, tur dici sed altera animalibus quidem, altera autem plantis inest. Dionysii au- altera autem plantis inest. Dionysii au- tem diffinitio est, quod vita unius ratio- tem diffinitio est, quod vita unius ratio- nis sit in speciebus illis. Ergo vita non nis sit in speciebus illis. Ergo vita non est unius rationis et speciei in animali- est unius rationis et speciei in animali- bus et plantis: ergo nec anima quæ est bus et plantis: ergo nec anima quæ est principium vitæ. principium vitæ.

2. Item, Dicit, quod vita inest plantis 2. Item, Dicit, quod vita inest plantis per vegetabile, animalibus autem per per vegetabile, animalibus autem per sensibile primum, scilicet tactum : si sensibile primum, scilicet tactum : si ergo non est ab uno in animalibus et ergo non est ab uno in animalibus et plantis, non erit unius rationis. plantis, non erit unius rationis.

5. Item, Anima est substantia dans 5. Item, Anima est substantia dans rationem et speciem corpori animato : rationem et speciem corpori animato : sed anima non dat plantis eamdem spe- sed anima non dat plantis eamdem spe- ciem quam dat animalibus: ergo non est ciem quam dat animalibus: ergo non est ejusdem speciei et rationis hinc inde. ejusdem speciei et rationis hinc inde.

SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod non SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod non est ejusdem rationis vegetabile in plantis est ejusdem rationis vegetabile in plantis et animalibus, sicut probant rationes ul- et animalibus, sicut probant rationes ul- timæ est enim in plantis species, in timæ est enim in plantis species, in animalibus autem potentia tantum et non animalibus autem potentia tantum et non species. species.

AD PRIMUM ergo dicendum, sicut dicit AD PRIMUM ergo dicendum, sicut dicit Philosophus, quod ratio animalis se- Philosophus, quod ratio animalis se- cundum unumquodque est altera: habet cundum unumquodque est altera: habet enim animal duplicem rationem: unam enim animal duplicem rationem: unam secundum quod est abstractum per ra- secundum quod est abstractum per ra- tionem ab omnibus animalibus, et sic tionem ab omnibus animalibus, et sic diffinitur per principia rationis, quæ sunt diffinitur per principia rationis, quæ sunt genus et differentia et cum hoc modo genus et differentia et cum hoc modo sit prædicatum commune de omnibus sit prædicatum commune de omnibus subjectis sibi speciebus, dicetur in hac subjectis sibi speciebus, dicetur in hac ratione univoce de illis. Aliam autem ratione univoce de illis. Aliam autem habet secundum quod est in unoquoque habet secundum quod est in unoquoque animali et tunc cum sic habeat in natu- animali et tunc cum sic habeat in natu-

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

104 104

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ra esse, diffinietur per principia illius ra esse, diffinietur per principia illius esse naturalis. Et cum non sint eadem esse naturalis. Et cum non sint eadem principia hujus animalis et illius, non ha- principia hujus animalis et illius, non ha- bebit eamdem rationem animal secundum bebit eamdem rationem animal secundum quod est in illis. Et similiter dicimus de quod est in illis. Et similiter dicimus de vita. Unde quod dicit Philosophus, quod vita. Unde quod dicit Philosophus, quod communiter inventa est, etc., intelligitur communiter inventa est, etc., intelligitur de communitate generis remoti, et non de communitate generis remoti, et non de communitate formæ quæ est species de communitate formæ quæ est species faciens esse in natura. faciens esse in natura.

AD ALIUD dicendum, quod manifestum AD ALIUD dicendum, quod manifestum et occultum hic supponunt duas differen- et occultum hic supponunt duas differen- tias specificas, scilicet sensibile, et in- tias specificas, scilicet sensibile, et in- sensibile, et ita secundum supposita non sensibile, et ita secundum supposita non secundum accidentia, licet nomina eo- secundum accidentia, licet nomina eo- rum ab accidente imposita esse videan- rum ab accidente imposita esse videan- tur. tur.

AD ALIUD dicendum, quod actus non AD ALIUD dicendum, quod actus non sunt ejusdem rationis in animalibus et sunt ejusdem rationis in animalibus et plantis, nisi secundum genus: cum enim plantis, nisi secundum genus: cum enim operationes trahantur in speciem per ob- operationes trahantur in speciem per ob- jecta, si operationes essent ejusdem ra- jecta, si operationes essent ejusdem ra- tionis, etiam objecta essent. Objectum tionis, etiam objecta essent. Objectum autem est alimentum, quod secundum autem est alimentum, quod secundum substantiam est objectum nutritivæ : se- substantiam est objectum nutritivæ : se- cundum autem quantitatem, augmentati- cundum autem quantitatem, augmentati- væ et secundum quod est superfluum væ et secundum quod est superfluum in individuo, necessarium est speciei ge- in individuo, necessarium est speciei ge- nerative. Cum igitur nutriens plantam nerative. Cum igitur nutriens plantam sit assimilatum plantæ, et nutriens ani- sit assimilatum plantæ, et nutriens ani- mal sit assimilatum animali, patet quod mal sit assimilatum animali, patet quod illud quod nutrit hinc et inde, non est in illud quod nutrit hinc et inde, non est in eadem specie nutrimenti aliter enim ex eadem specie nutrimenti aliter enim ex nutrimento ejusdem speciei aptum na- nutrimento ejusdem speciei aptum na- tum esset fieri lignum et caro, quod fal- tum esset fieri lignum et caro, quod fal- sum est. Similiter generativa in planta sum est. Similiter generativa in planta generat lignum ex superfluo nutrimenti generat lignum ex superfluo nutrimenti in planta, ex quo aptum natum est fieri in planta, ex quo aptum natum est fieri lignum in animali autem generat car- lignum in animali autem generat car- nes et ossa animati corporis, quæ apta nes et ossa animati corporis, quæ apta nata sunt fieri ex superfluo nutrimento nata sunt fieri ex superfluo nutrimento animalis. animalis.

AD ALIUD dicendum, quod animal si AD ALIUD dicendum, quod animal si accipiatur ut prædicatum universale, ha- accipiatur ut prædicatum universale, ha- bet unam rationem generis ad omnes bet unam rationem generis ad omnes species suas, sed secundum quod est in species suas, sed secundum quod est in unoquoque per esse naturæ, habet aliam unoquoque per esse naturæ, habet aliam et aliam rationem, ut habitum est supra. et aliam rationem, ut habitum est supra. AD ULTIMUM dicendum, quod verum AD ULTIMUM dicendum, quod verum

est, quod anima vegetabilis secundum est, quod anima vegetabilis secundum naturam non est unius rationis in omni- naturam non est unius rationis in omni- bus plantis, sed in vite est anima dans ei bus plantis, sed in vite est anima dans ei esse vitis et rationem secundum speciem esse vitis et rationem secundum speciem et formam, et in oliva est vegetabilis et formam, et in oliva est vegetabilis anima faciens olivam, dans ei esse et ra- anima faciens olivam, dans ei esse et ra- tionem et secundum speciem et formam, tionem et secundum speciem et formam, et sic de aliis. Unde vegetabile quod di- et sic de aliis. Unde vegetabile quod di- citur de ipsis, dicitur in ratione generis, citur de ipsis, dicitur in ratione generis, et non in ratione speciei. et non in ratione speciei.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum nutritivum, augmentativum, et Utrum nutritivum, augmentativum, et generativum non differant nisi per ac- generativum non differant nisi per ac- cidens ? cidens ?

Deinde, Quæritur de divisione vegeta- Deinde, Quæritur de divisione vegeta- bilis per nutritivum, et augmentativum, bilis per nutritivum, et augmentativum, et generativum. et generativum.

Et videtur, quod ista tria non differant Et videtur, quod ista tria non differant nisi per accidens. nisi per accidens.

1. Potentiæ distinguuntur per actus, 1. Potentiæ distinguuntur per actus, et actus per objecta: ergo secundum et actus per objecta: ergo secundum differentiam objectorum erit differentia differentiam objectorum erit differentia actuum potentiarum. Sed objectum ut est actuum potentiarum. Sed objectum ut est necessarium ad substantiam individui, et necessarium ad substantiam individui, et ut est quantum, et ut est superfluum, ut est quantum, et ut est superfluum, non differt nisi secundum accidens. Ergo non differt nisi secundum accidens. Ergo et opera et potentia non differunt nisi et opera et potentia non differunt nisi secundum accidens. secundum accidens.

2. Præterea, Potentiæ accidentales 2. Præterea, Potentiæ accidentales sunt, quæ quandoque adsunt, et quan- sunt, quæ quandoque adsunt, et quan- doque non: sed augmentativa et gene- doque non: sed augmentativa et gene- rativa quandoque adsunt, et quandoque rativa quandoque adsunt, et quandoque non ergo sunt accidentales. non ergo sunt accidentales.

3. Præterea, Divisio subjecti in acci- 3. Præterea, Divisio subjecti in acci- dentia est quando dividitur aliquid in se dentia est quando dividitur aliquid in se completum in id quod habet esse in ip- completum in id quod habet esse in ip- so: sed anima vegetabilis est quoddam so: sed anima vegetabilis est quoddam in se completum, est enim forma et in se completum, est enim forma et substantia vegetabilium : sed generati- substantia vegetabilium : sed generati- vum et augmentativum habent esse in vum et augmentativum habent esse in vegetabili: ergo sunt accidentia: et di- vegetabili: ergo sunt accidentia: et di- visio animæ hujus in ea erit divisio sub- visio animæ hujus in ea erit divisio sub- jecti in accidentia. jecti in accidentia.

Jolutio. Jolutio.

Ad 1. Ad 1.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 8. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 8.

4. Præterea, Nutritivum, augmentati- 4. Præterea, Nutritivum, augmentati- vum, et generativum videntur dicere po- vum, et generativum videntur dicere po- tentias naturales vegetativi: sed natura- tentias naturales vegetativi: sed natura- lis potentia est species qualitatis et sic lis potentia est species qualitatis et sic iterum redit, quod sit divisio subjecti in iterum redit, quod sit divisio subjecti in accidentia quia omnis species est acci- accidentia quia omnis species est acci- dens. Et ex hoc etiam videtur haberi, dens. Et ex hoc etiam videtur haberi, quod partes animæ universaliter sunt ac- quod partes animæ universaliter sunt ac- cidentia. cidentia.

: :

5. Præterea quæritur juxta hoc, Quid 5. Præterea quæritur juxta hoc, Quid causet multitudinem partium in anima? causet multitudinem partium in anima? Cum enim anima vegetabilis secundum Cum enim anima vegetabilis secundum se sit substantia indivisibilis, non videtur se sit substantia indivisibilis, non videtur esse causa et principium multitudinis esse causa et principium multitudinis partium et sic divisio ejus per hæc non partium et sic divisio ejus per hæc non est divisio per partes. est divisio per partes.

6. Præterea, Videtur insufficiens hæc 6. Præterea, Videtur insufficiens hæc divisio ponantur enim quatuor animæ, divisio ponantur enim quatuor animæ, scilicet attractiva, retentiva, digestiva, et scilicet attractiva, retentiva, digestiva, et expulsiva. Et si dicatur, quod istæ sub- expulsiva. Et si dicatur, quod istæ sub- serviunt nutritivæ, videtur quod hoc non serviunt nutritivæ, videtur quod hoc non sit verum. In generativa enim est attra- sit verum. In generativa enim est attra- ctiva seminis ad locum generationis, et ctiva seminis ad locum generationis, et expulsiva per membra genitalia. expulsiva per membra genitalia.

7. Præterea quæritur, Qualiter subser- 7. Præterea quæritur, Qualiter subser- viunt? Non enim inveniuntur, ut vide- viunt? Non enim inveniuntur, ut vide- tur, in omnibus vegetabilibus: si enim tur, in omnibus vegetabilibus: si enim digestiva separat purum ab impuro, non digestiva separat purum ab impuro, non videtur esse digestiva in illis vegetabili- videtur esse digestiva in illis vegetabili- bus in quibus de puro nihil expellitur, bus in quibus de puro nihil expellitur, sicut in omnibus plantis. Et si forte di- sicut in omnibus plantis. Et si forte di- catur, quod sit expulsio ad corticem per catur, quod sit expulsio ad corticem per distillationem resinarum et gummi, hoc distillationem resinarum et gummi, hoc nihil est quia de tali expulsiva non nihil est quia de tali expulsiva non loquimur hic in quibus enim est expul- loquimur hic in quibus enim est expul- siva, videbimus quod sunt membra re- siva, videbimus quod sunt membra re- cipientia superfluitatem quæ expelli de- cipientia superfluitatem quæ expelli de- bet, et viæ per quas expellitur: quæ non bet, et viæ per quas expellitur: quæ non videmus in plantis. Cum igitur natura videmus in plantis. Cum igitur natura non deficiat in necessariis, si plantæ ha- non deficiat in necessariis, si plantæ ha- buissent hanc virtutem, natura fecisset buissent hanc virtutem, natura fecisset eis hujusmodi organa. eis hujusmodi organa.

SOLUTIO. Dicendum, quod istæ sunt SOLUTIO. Dicendum, quod istæ sunt partes potentiales ipsius animæ vegeta- partes potentiales ipsius animæ vegeta- bilis, et dividitur in eas sicut totum po- bilis, et dividitur in eas sicut totum po- testativum in particulares potestates. testativum in particulares potestates.

AD PRIMUM ergo quod objicitur, dici- AD PRIMUM ergo quod objicitur, dici- mus quod objectum habet substantia- mus quod objectum habet substantia-

105 105

lem differentiam si ut objectum consi- lem differentiam si ut objectum consi- deratur potentia enim corpus non de deratur potentia enim corpus non de necessitate est existens sub majori quan- necessitate est existens sub majori quan- titate quam prius fuit : et ideo cibus titate quam prius fuit : et ideo cibus secundum quod ex co fit corpus ci- secundum quod ex co fit corpus ci- batum, et cibus secundum quod ex batum, et cibus secundum quod ex eo fit majus in quantitate, præcipue eo fit majus in quantitate, præcipue secundum longitudinem, quam prius secundum longitudinem, quam prius habuit, habent differentiam secundum habuit, habent differentiam secundum substantialem formam objecti. Et hoc. substantialem formam objecti. Et hoc. patet ex differentia finium: finis enim patet ex differentia finium: finis enim nutritivæ est per incorporationem sibi nutritivæ est per incorporationem sibi salvare corpus animatum: sed finis aug- salvare corpus animatum: sed finis aug- mentativæ est per incorporationem quan- mentativæ est per incorporationem quan- ti cibi conducere corpus ad perfectam ti cibi conducere corpus ad perfectam magnitudinem secundum figuram. Unde magnitudinem secundum figuram. Unde augmentativa majori calore indiget, qui augmentativa majori calore indiget, qui sufficiat extendendo organa, et addendo sufficiat extendendo organa, et addendo cibum, conducere ad magnitudinem de- cibum, conducere ad magnitudinem de- bitam speciei. Et magis infra hoc pate- bitam speciei. Et magis infra hoc pate- bit. Similiter superfluum nutrimenti su- bit. Similiter superfluum nutrimenti su- per quod operatur generativa, est poten- per quod operatur generativa, est poten- tia tantum corpus organicum, non tia tantum corpus organicum, non addibile alii corpori sicut fuit cibus nu- addibile alii corpori sicut fuit cibus nu- tritivæ et augmentativæ et propter hoc tritivæ et augmentativæ et propter hoc oportet, quod in isto maxime virtus ope- oportet, quod in isto maxime virtus ope- retur transmutativa seminis et formativa retur transmutativa seminis et formativa organorum. Sic igitur patet, quod hoc organorum. Sic igitur patet, quod hoc nutrimentum idem sit secundum sub- nutrimentum idem sit secundum sub- stantiam materiæ, non tamen idem est stantiam materiæ, non tamen idem est secundum speciei rationem. Alia enim secundum speciei rationem. Alia enim virtus est in ipso a virtute nutritiva, quæ virtus est in ipso a virtute nutritiva, quæ est in hepate, vel in corde et alia a vir- est in hepate, vel in corde et alia a vir- tute augmentativa, quæ est in fonte ca- tute augmentativa, quæ est in fonte ca- loris facta, in corde scilicet: et alia a loris facta, in corde scilicet: et alia a virtute generativa quæ est in vasis semi- virtute generativa quæ est in vasis semi- nariis et per has virtutes descendentes nariis et per has virtutes descendentes in cibum cibus trahitur in diversas ra- in cibum cibus trahitur in diversas ra- tiones, quæ fiunt ei specificæ secundum tiones, quæ fiunt ei specificæ secundum quod ad diversas potentias vegetabiliter quod ad diversas potentias vegetabiliter comparatur. comparatur.

AD ALIUD dicendum, quod vis genera- AD ALIUD dicendum, quod vis genera- tiva semper adest, sed non semper ope- tiva semper adest, sed non semper ope- ratur et hoc contingit vel ex debilitate ratur et hoc contingit vel ex debilitate organi, ut in juvenibus: vel ex defectu organi, ut in juvenibus: vel ex defectu materiæ seminis. Similiter augmentati- materiæ seminis. Similiter augmentati- va semper adest: sed impeditur tum pro- va semper adest: sed impeditur tum pro- pter debilitatem instrumenti, cum pter debilitatem instrumenti, cum parte ejus quod debet augeri, sicut sub- parte ejus quod debet augeri, sicut sub-

ex ex

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

106 106

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tilius infra explanabitur. Unde contingit tilius infra explanabitur. Unde contingit impediri per accidens ab opere: et hoc impediri per accidens ab opere: et hoc non facit accidentalem esse virtutem. non facit accidentalem esse virtutem.

AD ALIUD dicendum, quod vegetabile AD ALIUD dicendum, quod vegetabile secundum quod ut totum potestativum secundum quod ut totum potestativum consideratur, non habet perfectionem ni- consideratur, non habet perfectionem ni- si in partibus suis: et ideo quando ani- si in partibus suis: et ideo quando ani- ma dividitur per ista, non omnino divi- ma dividitur per ista, non omnino divi- ditur per accidentalia: imo sicut se ditur per accidentalia: imo sicut se habent membra corporis ad corpora, ita habent membra corporis ad corpora, ita se habent vires animæ ad animam. Quod se habent vires animæ ad animam. Quod patet ex verbo Philosophi in II de Ani- patet ex verbo Philosophi in II de Ani- ma, ubi dicit, quod sicut anima tota est ma, ubi dicit, quod sicut anima tota est actus totius corporis, ita partes sunt actus actus totius corporis, ita partes sunt actus partium et ideo si oculus esset ani- partium et ideo si oculus esset ani- mal, visus esset anima ejus. Nec hoc est mal, visus esset anima ejus. Nec hoc est verum, quod omne consequens aliquid, verum, quod omne consequens aliquid, sit accidentale, nisi intelligatur de conse- sit accidentale, nisi intelligatur de conse- cutione secundum tempus cutione secundum tempus rationem enim partes semper consequun- rationem enim partes semper consequun- tur totum, quæ tamen relationem simul tur totum, quæ tamen relationem simul sunt et secundum materiam prius : et sunt et secundum materiam prius : et sic est de omnibus consequentibus, in sic est de omnibus consequentibus, in quibus id quod consequitur, habet per- quibus id quod consequitur, habet per- fectionem secundum substantiam et fectionem secundum substantiam et posse. posse.

secundum secundum

AD ALIUD dicendum, quod cum dicitur AD ALIUD dicendum, quod cum dicitur potentia naturalis, duo dicuntur: per ly potentia naturalis, duo dicuntur: per ly potentia enim supponitur ens qualitatis: potentia enim supponitur ens qualitatis: per ly naturalis vero supponitur causa per ly naturalis vero supponitur causa necessaria ejus in subjecto. Et hinc etiam necessaria ejus in subjecto. Et hinc etiam est, quod potentia naturalis non adest et est, quod potentia naturalis non adest et abest, sed semper adest, quia causam abest, sed semper adest, quia causam necessariam supponit in subjecto: et ideo necessariam supponit in subjecto: et ideo non est omnino accidens, sed propria non est omnino accidens, sed propria passio fluens de principio substantiæ : et passio fluens de principio substantiæ : et sic se habent omnes vires animæ ad ani- sic se habent omnes vires animæ ad ani- mam. Unde patet, quod non sunt acci- mam. Unde patet, quod non sunt acci- dentales, sed naturales proprie et imme- dentales, sed naturales proprie et imme- diate fluentes ex ipsa substantia animæ. diate fluentes ex ipsa substantia animæ.

AD ALIUD dicendum, quod omnis for- AD ALIUD dicendum, quod omnis for- ma naturalis est in ratione triplicis causæ, ma naturalis est in ratione triplicis causæ, ut supra diximus, scilicet formalis, et ut supra diximus, scilicet formalis, et efficientis, et finalis. Et secundum quod efficientis, et finalis. Et secundum quod anima est ut efficiens operationes anima- anima est ut efficiens operationes anima- ti, sic habet vires in quibus perficitur ti, sic habet vires in quibus perficitur causalitas sua in efficiendo opera. Im- causalitas sua in efficiendo opera. Im-

1 II de Anima, tex. com. 9. 1 II de Anima, tex. com. 9.

perfectum enim efficiens est, quod non perfectum enim efficiens est, quod non potest omnia opera potentialia fieri se- potest omnia opera potentialia fieri se- cundum naturam in subjecto. Unde cau- cundum naturam in subjecto. Unde cau- sa multitudinis virium in una substantia sa multitudinis virium in una substantia animæ est, quod anima comparatur ad animæ est, quod anima comparatur ad corpus ut efficiens: quia corpus unum corpus ut efficiens: quia corpus unum quidem est per substantiam, sed multum quidem est per substantiam, sed multum per organa. In anima vero rationali secus per organa. In anima vero rationali secus est per intellectum quem recipit anima est per intellectum quem recipit anima non ex comparatione corporis, sed ex non ex comparatione corporis, sed ex comparatione ad Deum causantem. Et comparatione ad Deum causantem. Et hoc videtur innui in libro de Causis, ubi hoc videtur innui in libro de Causis, ubi dicitur, quod omnis substantia nobilis dicitur, quod omnis substantia nobilis habet tres operationes: nam ex opera- habet tres operationes: nam ex opera- tionibus ejus est operatio animalis, et tionibus ejus est operatio animalis, et operatio intellectualis, et operatio divina. operatio intellectualis, et operatio divina. Anima enim nobilis dicitur hic anima Anima enim nobilis dicitur hic anima integra, ut dicit Philosophus. Dicit enim integra, ut dicit Philosophus. Dicit enim Alexander in libro de Intellectu et intel- Alexander in libro de Intellectu et intel- ligibili, quod sola anima hominis est in- ligibili, quod sola anima hominis est in- tegra, et hoc ex comparatione ad corpus : tegra, et hoc ex comparatione ad corpus : habet enim operationem divinam, et ani- habet enim operationem divinam, et ani- malem. Esse enim divinum est esse sal- malem. Esse enim divinum est esse sal- vatum et perfectum secundum possibi- vatum et perfectum secundum possibi- litatem naturæ: esse autem salvatum in litatem naturæ: esse autem salvatum in individuo est etiam in specie: perfectum individuo est etiam in specie: perfectum autem est corroborata virtute secundum autem est corroborata virtute secundum perfectionem magnitudinis subjecti : et perfectionem magnitudinis subjecti : et ideo anima nobilis consequitur esse di- ideo anima nobilis consequitur esse di- vinum secundum possibilitatem sui per vinum secundum possibilitatem sui per tria opera vegetativæ partis 2. Operatio tria opera vegetativæ partis 2. Operatio autem animalis est propria operatio ani- autem animalis est propria operatio ani- mæ secundum quam distinguitur a na- mæ secundum quam distinguitur a na- tura non enim secundum esse divinum tura non enim secundum esse divinum distinguitur, eo quod omnia moventur distinguitur, eo quod omnia moventur ad illud et propter illud agit quidquid ad illud et propter illud agit quidquid agit. Unde operatio animæ est secundum agit. Unde operatio animæ est secundum quod movet corpus secundum locum: et quod movet corpus secundum locum: et cum ille motus non sit sine apprehen- cum ille motus non sit sine apprehen- sione sensibili, sensus et motus secun- sione sensibili, sensus et motus secun- dum locum sunt operationes proprie ani- dum locum sunt operationes proprie ani- males et in his anima est causa corpo- males et in his anima est causa corpo- ris, et superior, eo quod corpus recipit ris, et superior, eo quod corpus recipit impressiones ab anima ad consequendum impressiones ab anima ad consequendum hæc duo: et ideo oculus non videns non hæc duo: et ideo oculus non videns non est oculus nisi æquivoce : et pes non est oculus nisi æquivoce : et pes non mobilis, non est pes nisi æquivoce. Est mobilis, non est pes nisi æquivoce. Est

: :

2 Cf. II de Anima, tex. com. 34. 2 Cf. II de Anima, tex. com. 34.

Ad 6. Ad 6.

JI P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 8. JI P. SUMME DE CREATURIS, QUÆST. 8.

etiam anima nobilis nihilominus, ut dicit etiam anima nobilis nihilominus, ut dicit Philosophus, creata a Deo ut instrumen- Philosophus, creata a Deo ut instrumen- tum intelligentiæ : et cum intelligentiæ tum intelligentiæ : et cum intelligentiæ sint substantiæ separatæ, recipiet anima sint substantiæ separatæ, recipiet anima impressionem ab eis. Et utrum illa im- impressionem ab eis. Et utrum illa im- pressio sit opus intellectus agentis vel pressio sit opus intellectus agentis vel modi revelationum et prophetiæ, sicut modi revelationum et prophetiæ, sicut dicit Augustinus in libro XII super Ge- dicit Augustinus in libro XII super Ge- nesim ad litteram, modo non determi nesim ad litteram, modo non determi namus. Hoc autem constat, quod ope- namus. Hoc autem constat, quod ope- ratio intellectualis est in anima non ex ratio intellectualis est in anima non ex comparatione ad corpus, sed potius ex comparatione ad corpus, sed potius ex comparatione ad intelligentiam primam comparatione ad intelligentiam primam et intelligentias secundas: et ideo in hac et intelligentias secundas: et ideo in hac comparatione ad intelligentias anima in- comparatione ad intelligentias anima in- ferior facta est, eo quod recipit impres- ferior facta est, eo quod recipit impres- siones ab ipsis. siones ab ipsis.

AD ALIUD dicendum, quod illæ qua- AD ALIUD dicendum, quod illæ qua- tuor quæ ponuntur, non sunt partes ani- tuor quæ ponuntur, non sunt partes ani- mæ anima enim est influens impres- mæ anima enim est influens impres- siones in corpus, ut jam habitum est: et siones in corpus, ut jam habitum est: et illæ impressiones sunt receptæ a corpore, illæ impressiones sunt receptæ a corpore, et dicuntur virtutes fixæ membris quæ et dicuntur virtutes fixæ membris quæ sunt substantialiter partes animæ: sed sunt substantialiter partes animæ: sed fundantur in ipsis naturalibus et calore fundantur in ipsis naturalibus et calore et complexione membrorum, et ideo va- et complexione membrorum, et ideo va- riantur et debilitantur et juvantur secun- riantur et debilitantur et juvantur secun- dum variationem membrorum. Unde dum variationem membrorum. Unde attrahere, digerere, retinere, et expellere, attrahere, digerere, retinere, et expellere, nutrivæ sunt potentiæ : et ipsa una exi- nutrivæ sunt potentiæ : et ipsa una exi- stens per diversitatem activarum et pas- stens per diversitatem activarum et pas- sivarum qualitatum operatur omnia illa: sivarum qualitatum operatur omnia illa: per calidum enim et siccum, quibus viget per calidum enim et siccum, quibus viget attractiva attrahit, per frigidum autem et attractiva attrahit, per frigidum autem et siccum retinet, per calidum vero dige- siccum retinet, per calidum vero dige- rens in humido per similitudinem eli- rens in humido per similitudinem eli- xationis, ut dicitur in IV Meteororum, di- xationis, ut dicitur in IV Meteororum, di- gerit et convertit cibum ad corpus: sed gerit et convertit cibum ad corpus: sed

107 107

per calidum, ventosum, et humidum lu- per calidum, ventosum, et humidum lu- bricans expellit. Similiter et quandoque bricans expellit. Similiter et quandoque expellit per frigidum, humidum lubri expellit per frigidum, humidum lubri cans inducens: sed hoc fit per accidens: cans inducens: sed hoc fit per accidens: unde talis expulsio frequenter est indi- unde talis expulsio frequenter est indi- gesti cibi: quia frigus circumstans im- gesti cibi: quia frigus circumstans im- pedit actionem caloris naturalis digeren- pedit actionem caloris naturalis digeren- tis cibum, ne possit attrahere humidum tis cibum, ne possit attrahere humidum subtile et purum, et consumere partem subtile et purum, et consumere partem humidi aquei, ex quorum consumptione humidi aquei, ex quorum consumptione et attractione grossum terrestre et im- et attractione grossum terrestre et im- purum inspisset. Qualiter tamen quali- purum inspisset. Qualiter tamen quali- tates activæ et passivæ subserviunt par- tates activæ et passivæ subserviunt par- tibus animæ vegetabilis, infra melius tibus animæ vegetabilis, infra melius explanabitur. explanabitur.

AD HOC quod objicitur de expulsiva, AD HOC quod objicitur de expulsiva, quod non sit in animatis omnibus, di- quod non sit in animatis omnibus, di- cendum quod verum est hoc: natura cendum quod verum est hoc: natura enim non abundat superfluis: et ideo enim non abundat superfluis: et ideo cum plantæ trahant cibum digestivum cum plantæ trahant cibum digestivum digestione prima, in qua grossum et digestione prima, in qua grossum et impurum separatur a subtili puro et con- impurum separatur a subtili puro et con- venienti, non indigent ventre vel expul- venienti, non indigent ventre vel expul- sione: quia sicut dicit Philosophus in sione: quia sicut dicit Philosophus in libro de Animalibus, terra est eis pro libro de Animalibus, terra est eis pro ventre. Et causa hujus est, quia trahunt ventre. Et causa hujus est, quia trahunt cibum per poros, et non recipiunt gros- cibum per poros, et non recipiunt gros- sum, ut animalia. Et causa hujus est de- sum, ut animalia. Et causa hujus est de- bilitas caloris naturalis in plantis, qui bilitas caloris naturalis in plantis, qui attractum cibum grossum in planta non attractum cibum grossum in planta non posset digerere. Hujus autem signum posset digerere. Hujus autem signum est, quod ex modico frigore exteriori est, quod ex modico frigore exteriori restringuntur pori plantæ, et densatur restringuntur pori plantæ, et densatur succus, et fluunt folia: et ideo etiam, succus, et fluunt folia: et ideo etiam, quia attrahit cibum in radice, non tam quia attrahit cibum in radice, non tam ex calore sui, quam ex calore vaporum ex calore sui, quam ex calore vaporum qui sunt in terra. qui sunt in terra.

Ad 7. Ad 7.

108 108

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

QUESTIO IX. QUESTIO IX.

De nutritiva in se. De nutritiva in se.

Deinde, Quæritur de partibus vegetabilis. Deinde, Quæritur de partibus vegetabilis.

Et quæruntur duo, scilicet de partibus sigillatim, et de partibus in com- Et quæruntur duo, scilicet de partibus sigillatim, et de partibus in com- muni. muni.

De partibus sigillatim quæruntur tria, scilicet de nutritiva, augmentativa, De partibus sigillatim quæruntur tria, scilicet de nutritiva, augmentativa, et generativa. et generativa.

De nutritiva autem quæruntur quatuor. De nutritiva autem quæruntur quatuor.

Quorum primum est de nutritiva in se. Quorum primum est de nutritiva in se.

Secundum, De motu ejus. Secundum, De motu ejus.

Tertium, De nutritivo et nutriente. Tertium, De nutritivo et nutriente.

Quartum, De instrumento ejus. Quartum, De instrumento ejus.

Circa primum quæruntur tria. Circa primum quæruntur tria.

Primo enim quæritur,. Quid sit ? Primo enim quæritur,. Quid sit ?

Secundo, Utrum sit una vel plures? Secundo, Utrum sit una vel plures?

Tertio, Si plures sint nutritivæ, utrum sint ejusdem speciei vel non? Tertio, Si plures sint nutritivæ, utrum sint ejusdem speciei vel non?

ARTICULUS I. ARTICULUS I. Quid sit potentia nutritiva ? Quid sit potentia nutritiva ?

Ad primum proceditur sic: Ad primum proceditur sic: Dicit Avicenna in libro VI de Na- Dicit Avicenna in libro VI de Na- turalibus, quod nutritiva est vis animæ turalibus, quod nutritiva est vis animæ vegetabilis convertens corpus a corpo- vegetabilis convertens corpus a corpo- reitate in qua erat, in similitudinem cor- reitate in qua erat, in similitudinem cor- poris in quo est, et unit ei cibum per res- poris in quo est, et unit ei cibum per res- taurationem ejus quod solutum est in illo. taurationem ejus quod solutum est in illo. SED CONTRA hanc diffinitionem pro- SED CONTRA hanc diffinitionem pro- ceditur sic: ceditur sic:

1. Generativa proprie est virtus con- 1. Generativa proprie est virtus con- vertens corpus a corporeitate in qua vertens corpus a corporeitate in qua est, eo quod inducit aliam speciem : et est, eo quod inducit aliam speciem : et propter hoc videtur, quod hæc non sit propter hoc videtur, quod hæc non sit propria differentia diffinitiva nutritiva. propria differentia diffinitiva nutritiva.

2. Item, Cum corporeitas species sit 2. Item, Cum corporeitas species sit quantitatis, videtur magis proprium quantitatis, videtur magis proprium augmentativæ transmutare corporeita- augmentativæ transmutare corporeita- tem cibi et inducere sibi quantitatem ci- tem cibi et inducere sibi quantitatem ci- bati, quam ipsius nutritivæ. Et hoc vi- bati, quam ipsius nutritivæ. Et hoc vi- detur ex illo verbo Philosophi in libro detur ex illo verbo Philosophi in libro primo de Generatione et Corruptione, primo de Generatione et Corruptione, u bi dicitur: Secundum id igitur quod u bi dicitur: Secundum id igitur quod potentia utrumque, verbi gratia, quanta potentia utrumque, verbi gratia, quanta caro, auget: quantam enim oportet ge- caro, auget: quantam enim oportet ge- nerari carnem secundum id autem quod nerari carnem secundum id autem quod solum caro, nutrit et sic nutritio et au- solum caro, nutrit et sic nutritio et au-

lutio. lutio.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 9. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 9.

gmentatio ratione differunt 1. Item, infra, gmentatio ratione differunt 1. Item, infra, Secundum id quod advenit potentia est Secundum id quod advenit potentia est quanta caro, augibile est carnis: secun- quanta caro, augibile est carnis: secun- dum id autem quod solum potentia caro, dum id autem quod solum potentia caro, nutrimentum. Et hoc patet, quod mutare nutrimentum. Et hoc patet, quod mutare corporeitatem cibati corporis est augmen- corporeitatem cibati corporis est augmen- tativæ et nutritiva. tativæ et nutritiva.

3. Præterea, Nutritiva non semper 3. Præterea, Nutritiva non semper ponit restaurationem deperditi : quia non ponit restaurationem deperditi : quia non semper fit deperditio: sed nutrimentum semper fit deperditio: sed nutrimentum objicitur calori naturali ne consumat objicitur calori naturali ne consumat substantiam. substantiam.

4. Item, Si vis ejus est salvare indivi- 4. Item, Si vis ejus est salvare indivi- duum, cum a fine sit denominatio et dif- duum, cum a fine sit denominatio et dif- finitio, ut dicit Philosophus 2, ab illo vi- finitio, ut dicit Philosophus 2, ab illo vi- detur potius debere diffiniri. detur potius debere diffiniri.

5. Præterea, Cum nutritiva convertat 5. Præterea, Cum nutritiva convertat corpus digerendo, et digestio fit, ut ha- corpus digerendo, et digestio fit, ut ha- betur in IV Meteororum 3, completio a betur in IV Meteororum 3, completio a naturali et proprio calore facta ex con- naturali et proprio calore facta ex con- trajacentibus passionibus, videtur quod trajacentibus passionibus, videtur quod potius deberet dicere, a passionibus sive potius deberet dicere, a passionibus sive qualitatibus in quibus erat prius, quam qualitatibus in quibus erat prius, quam a corporeitate in qua erat prius. Cum a corporeitate in qua erat prius. Cum enim conversio sit motus a contrario in enim conversio sit motus a contrario in contrarium, et corporeitas non habeat contrarium, et corporeitas non habeat contrajacens contrarium, videtur quod contrajacens contrarium, videtur quod potius sit convertens a qualitatibus, potius sit convertens a qualitatibus, quam a corporeitate. quam a corporeitate.

6. Præterea, Aristoteles vult, quod nu- 6. Præterea, Aristoteles vult, quod nu- tritiva transmutat cibum secundum sub- tritiva transmutat cibum secundum sub- stantiam in substantiam cibati : et sic stantiam in substantiam cibati : et sic videtur debere dicere, Convertens cibum videtur debere dicere, Convertens cibum a forma substantiali in qua erat prius. a forma substantiali in qua erat prius.

SOLUTIO. Dicimus, quod præhabita SOLUTIO. Dicimus, quod præhabita diffinitio bona est et physica: diffinitur diffinitio bona est et physica: diffinitur enim potentia physici per actum quem enim potentia physici per actum quem habet supra propriam materiam, et in habet supra propriam materiam, et in comparatione ad finem, et per suum comparatione ad finem, et per suum subjectum in quo est: hæc autem omnia subjectum in quo est: hæc autem omnia tanguntur in prædicta diffinitione. Quod tanguntur in prædicta diffinitione. Quod enim dicitur, Vis animæ vegetabilis, enim dicitur, Vis animæ vegetabilis, tangit subjectum, per quod proprie na- tangit subjectum, per quod proprie na- turalis substantia et naturalis passio de- turalis substantia et naturalis passio de- bet diffiniri. Per hoc autem quod dicitur, bet diffiniri. Per hoc autem quod dicitur,

41. 41.

1 I de Generatione et Corruptione, tex. com. 1 I de Generatione et Corruptione, tex. com.

Convertens, tangitur proprius Convertens, tangitur proprius

109 109

actus actus

ejus: conversio enim hæc sonat versio- ejus: conversio enim hæc sonat versio- nem in se ex alio, et non aliud quod nem in se ex alio, et non aliud quod non erat prius. Per hoc autem quod dici- non erat prius. Per hoc autem quod dici- tur, Corpus a corporeitate in qua erat tur, Corpus a corporeitate in qua erat prius, tangitur propria materia ipsius, prius, tangitur propria materia ipsius, et effectus quem consequitur in ipsa. et effectus quem consequitur in ipsa. Cum autem duplex sit finis, scilicet finis Cum autem duplex sit finis, scilicet finis operis, et intentionis, per hoc quod di- operis, et intentionis, per hoc quod di- citur, In similitudinem corporis in quo citur, In similitudinem corporis in quo est, et unit ei cibum, tangitur finis ope- est, et unit ei cibum, tangitur finis ope- ris, finis enim operis est in quo sistit ris, finis enim operis est in quo sistit opus efficientis. Per hoc vero quod di- opus efficientis. Per hoc vero quod di- citur, Per restaurationem ejus quod so- citur, Per restaurationem ejus quod so- lutum est in illo, tangitur finis inten- lutum est in illo, tangitur finis inten- tionis, qui est finis ultimus movens in- tionis, qui est finis ultimus movens in- tentionem efficientis. tentionem efficientis.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod con- AD PRIMUM ergo dicendum, quod con- versio proprie est generativæ, sed trans- versio proprie est generativæ, sed trans- mutatio a specie in speciem aliam. mutatio a specie in speciem aliam. Dicimus enim, quod conversio est versio Dicimus enim, quod conversio est versio alicujus ad se, non in aliud: sicut illud alicujus ad se, non in aliud: sicut illud quod nutritur, cibum convertit ad se per quod nutritur, cibum convertit ad se per actum nutritivæ, et non convertit ipsum actum nutritivæ, et non convertit ipsum in aliquam speciem novam, quæ prius in aliquam speciem novam, quæ prius non fuerat, sed in carnem, nervum, et non fuerat, sed in carnem, nervum, et os, quæ prius fuerunt. os, quæ prius fuerunt.

AD ALIUD dicendum, quod corporeitas AD ALIUD dicendum, quod corporeitas non sumitur hic metaphysice, sed potius non sumitur hic metaphysice, sed potius physice et ideo dicit hic speciem corpo- physice et ideo dicit hic speciem corpo- ris quod est cibus et sic proprie conve- ris quod est cibus et sic proprie conve- nit nutritivæ. nit nutritivæ.

AD ALIUD dicendum, quod per actio- AD ALIUD dicendum, quod per actio- nem caloris dividentis id quod nutritur nem caloris dividentis id quod nutritur ad subinductionem nutrimenti semper ad subinductionem nutrimenti semper aliqua fit deperditio secundum materiam, aliqua fit deperditio secundum materiam, licet non secundum speciem. Et quod licet non secundum speciem. Et quod dicit Philosophus in libro de Morte et dicit Philosophus in libro de Morte et vita, intelligitur sic, quod calor natura- vita, intelligitur sic, quod calor natura- lis destrueretur consummando subje- lis destrueretur consummando subje- ctum, si non objiceretur ei nutrimentale ctum, si non objiceretur ei nutrimentale humidum. humidum.

AD ALIUD jam patet solutio per expla- AD ALIUD jam patet solutio per expla- nationem diffinitionis in duplici fine. nationem diffinitionis in duplici fine. Salus enim individui includitur in restau- Salus enim individui includitur in restau- ratione deperditi: cum enim species nu- ratione deperditi: cum enim species nu-

2 II de Anima, tex. com. 49. 2 II de Anima, tex. com. 49.

3 IV Meteororum, tex. com. 41. 3 IV Meteororum, tex. com. 41.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

110 110

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tritivi non possit salvari nisi in materia, tritivi non possit salvari nisi in materia, et partes secundum materiam deperdan- et partes secundum materiam deperdan- tur per actionem caloris, non relinquitur tur per actionem caloris, non relinquitur modus salutis speciei in eo quod nutri- modus salutis speciei in eo quod nutri- tur, nisi per nutrimentum restauretur tur, nisi per nutrimentum restauretur deperditum in partibus materiæ. Et hoc deperditum in partibus materiæ. Et hoc infra erit magis manifestum. infra erit magis manifestum.

AD ALIUD dicendum, quod corporeitas AD ALIUD dicendum, quod corporeitas supponit hic speciem corporis physici : supponit hic speciem corporis physici : sed secundum speciem solam substan- sed secundum speciem solam substan- tialem non potest esse motus: quia nihil tialem non potest esse motus: quia nihil habet contrarium, et omnis motus est habet contrarium, et omnis motus est de contrario in contrarium: nihilominus de contrario in contrarium: nihilominus tamen quia nutrimentum est diffinitum tamen quia nutrimentum est diffinitum a fine, et hæc est mutatio cibi substan- a fine, et hæc est mutatio cibi substan- tiæ, et unio substantialis ad cibatum, tiæ, et unio substantialis ad cibatum, potius diffinitur a corporeitate secundum potius diffinitur a corporeitate secundum quod est species physici corporis, quam quod est species physici corporis, quam a passionibus sive a qualitatibus. Licet a passionibus sive a qualitatibus. Licet enim alterando agat in conversione cibi, enim alterando agat in conversione cibi, tamen alteratio est propter conversionem tamen alteratio est propter conversionem substantiæ, et digestio quæ diffinitur in substantiæ, et digestio quæ diffinitur in libro Meteororum, sumpta est genera- libro Meteororum, sumpta est genera- liter, prout habet sub se contentas spe- liter, prout habet sub se contentas spe- cies calidi digerentis, sive illud calidum cies calidi digerentis, sive illud calidum sit extrinsecum, sive intrinsecum. Et sit extrinsecum, sive intrinsecum. Et hoc patet in penpasi: in penpasi enim hoc patet in penpasi: in penpasi enim quæ est digestio alimenti in fructibus, quæ est digestio alimenti in fructibus, est calor intrinsecus digerens. In ephesi est calor intrinsecus digerens. In ephesi autem quæ est digestio ad totum a ca- autem quæ est digestio ad totum a ca- lore humido, est calor extrinsecus: et lore humido, est calor extrinsecus: et ideo proprie dicitur ephesis in elixatis, ideo proprie dicitur ephesis in elixatis, ut ibidem dicit Philosophus. In opthesi ut ibidem dicit Philosophus. In opthesi vero quæ est digestio a causalitate sicca vero quæ est digestio a causalitate sicca et aliena, et proprie dicitur in assatis, est et aliena, et proprie dicitur in assatis, est calor digerens extrinsecus et siccus, ut calor digerens extrinsecus et siccus, ut calor ignis et propter hoc illa digestio calor ignis et propter hoc illa digestio non semper convertit ad substantiam non semper convertit ad substantiam digerentis, sicut facit calor digestivus digerentis, sicut facit calor digestivus animati corporis, sed complet humidum animati corporis, sed complet humidum ejus quod digeritur, removendo ipsum a ejus quod digeritur, removendo ipsum a passionibus frigidi, quod est causativum passionibus frigidi, quod est causativum indigestionis. indigestionis.

AD ULTIMUM patet solutio ex hoc quod AD ULTIMUM patet solutio ex hoc quod corporeitas supponit speciem cibi. corporeitas supponit speciem cibi.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum sit una nutritiva, an plures ? Utrum sit una nutritiva, an plures ?

Secundo quæritur, Utrum sit una nu- Secundo quæritur, Utrum sit una nu- tritiva, an plures? tritiva, an plures?

Et videtur, quod una. Et videtur, quod una.

1. Unius enim actus indifferentis se- 1. Unius enim actus indifferentis se- cundum speciem una est potentia indif- cundum speciem una est potentia indif- ferens secundum speciem; sed nutri- ferens secundum speciem; sed nutri- tivæ est actus unus non diversificatus in tivæ est actus unus non diversificatus in membris nisi secundum materiam : ergo membris nisi secundum materiam : ergo nutritiva erit una. nutritiva erit una.

2. Item, Videtur per simile probari in 2. Item, Videtur per simile probari in radiis solis radius enim non differt ex radiis solis radius enim non differt ex hoc quod quasdam materias indurat, et hoc quod quasdam materias indurat, et quasdam liquat: ergo similiter nutritiva quasdam liquat: ergo similiter nutritiva non accipit differentiam ex hoc quod est non accipit differentiam ex hoc quod est nutrire os, vel carnem, manum, vel pedem. nutrire os, vel carnem, manum, vel pedem. 3. Item, Natura expedit se paucioribus 3. Item, Natura expedit se paucioribus quantum potest. Cum igitur sufficiat una quantum potest. Cum igitur sufficiat una nutritiva cum diversa complexione nu- nutritiva cum diversa complexione nu- tritivorum membrorum, non erunt plu- tritivorum membrorum, non erunt plu- res in uno corpore animato. res in uno corpore animato.

4. Item, In secundo de Anima dicit. 4. Item, In secundo de Anima dicit. Philosophus, quod sunt tria opera vege- Philosophus, quod sunt tria opera vege- tabilis animæ, scilicet alimento uti, et tabilis animæ, scilicet alimento uti, et augmentare, et generare, et non subdi- augmentare, et generare, et non subdi- vidit alimento uti: ergo videtur, quod vidit alimento uti: ergo videtur, quod in toto corpore usus hujus alimenti sit in toto corpore usus hujus alimenti sit ejusdem rationis, ejusdem rationis,

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Diversi motus secundum speciem, 1. Diversi motus secundum speciem, diversos exigunt motores secundum diversos exigunt motores secundum speciem : sed in corpore animato diversi speciem : sed in corpore animato diversi sunt motus nutritionis specie: ergo di- sunt motus nutritionis specie: ergo di- versæ erunt nutritivæ moventes. MAJOR versæ erunt nutritivæ moventes. MAJOR patet: quia alius est motor sursum, patet: quia alius est motor sursum, alius deorsum, et alius ad substantiam, alius deorsum, et alius ad substantiam, et alius ad quantitatem. MINOR probatur et alius ad quantitatem. MINOR probatur ex hoc quod motus distinguitur penes ex hoc quod motus distinguitur penes terminum, sicut motus substantiæ qui terminum, sicut motus substantiæ qui est ad substantiam, motus augmenti est ad substantiam, motus augmenti

et et

Sed co Sed co

1 II de Anima, tex. com. 34. 1 II de Anima, tex. com. 34.

Volutio. Volutio.

2. 2.

II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 9. II P. SUMMÆ DE CREATURIS, QUÆST. 9.

qui est ad augmentum. In corpore vero qui est ad augmentum. In corpore vero animato nutritio terminatur ad os, car- animato nutritio terminatur ad os, car- nem, et nervum, quæ non sunt ejusdem nem, et nervum, quæ non sunt ejusdem rationis. rationis.

2. Præterea, Hoc idem expresse dicit 2. Præterea, Hoc idem expresse dicit Avicenna sic: Omne membrum habet Avicenna sic: Omne membrum habet virtutem propriam nutritivam, quæ est virtutem propriam nutritivam, quæ est in eo quod permutat nutrimentum in si- in eo quod permutat nutrimentum in si- militudinem ejus propriam, et unit ei. militudinem ejus propriam, et unit ei.

SOLUTIO. Dicimus unam solam esse SOLUTIO. Dicimus unam solam esse 1 object. nutritivam, quæ est pars animæ vege- 1 object. nutritivam, quæ est pars animæ vege- tabilis, plures autem causatas ab ipsa tabilis, plures autem causatas ab ipsa secundum diversitates complexionum secundum diversitates complexionum omnium membrorum similium : cum omnium membrorum similium : cum enim anima sit motor corporis, non enim anima sit motor corporis, non movebit ipsum nisi influendo ei impres- movebit ipsum nisi influendo ei impres- siones, secundum quas potest animari ab siones, secundum quas potest animari ab ipsa et moveri et hæ impressiones ipsa et moveri et hæ impressiones animales sunt virtutes affixæ membris, animales sunt virtutes affixæ membris, ut supra diximus, et in corpore in quo ut supra diximus, et in corpore in quo sunt ut in subjecto: sed tamen ab anima sunt ut in subjecto: sed tamen ab anima causatæ et, influxæ ipsi corpori. Et dico causatæ et, influxæ ipsi corpori. Et dico membra similia quæ dividuntur divi- membra similia quæ dividuntur divi- sione continui, hoc est, quod quælibet sione continui, hoc est, quod quælibet pars divisi rationem habet totius, ut pars divisi rationem habet totius, ut caro, os, nervus, arteria, vena, cere- caro, os, nervus, arteria, vena, cere- brum, et medulla, et hujusmodi. Membra brum, et medulla, et hujusmodi. Membra autem dissimilia sunt, quæ non dividun- autem dissimilia sunt, quæ non dividun- tur sic, quod quælibet pars obtineat ra- tur sic, quod quælibet pars obtineat ra- tionem totius, sicut caput, manus, pes, tionem totius, sicut caput, manus, pes, et hujusmodi non enim quidquid est et hujusmodi non enim quidquid est pars capitis, est caput, sicut pars carnis pars capitis, est caput, sicut pars carnis caro est. Cum igitur secundum auctori- caro est. Cum igitur secundum auctori- tatem physicæ, artis membra dissimilia tatem physicæ, artis membra dissimilia non nutriantur immediate, sed per simmi- non nutriantur immediate, sed per simmi- lia quæ immediate nutriuntur, et ex lia quæ immediate nutriuntur, et ex quibus illa componuntur, illæ virtutes quibus illa componuntur, illæ virtutes affixæ membris præcipue erunt multipli- affixæ membris præcipue erunt multipli- catæ secundum numerum et complexio- catæ secundum numerum et complexio- nem membrorum similium. nem membrorum similium.

object. object.

1. 1.

: :

Et per hoc patet solutio ad dictum Et per hoc patet solutio ad dictum Avicennæ, quod de illis virtutibus intel- Avicennæ, quod de illis virtutibus intel- ligitur. ligitur.

AD ILLUD quod ante objiciebatur, di- AD ILLUD quod ante objiciebatur, di- cendum quod est finis qui tantum est cendum quod est finis qui tantum est terminus operis, et ille non trahit opus terminus operis, et ille non trahit opus in speciem, sicut non dicitur domificatio in speciem, sicut non dicitur domificatio alia specie quæ terminatur in factura alia specie quæ terminatur in factura

111 111

fundamenti, et quæ terminatur in factu- fundamenti, et quæ terminatur in factu- ra parietis et diversitas talis finis non ra parietis et diversitas talis finis non exigit diversitatem motoris. Et est finis exigit diversitatem motoris. Et est finis secundum intentionem moventis et di- secundum intentionem moventis et di- versitas illius distinguit motum, et per versitas illius distinguit motum, et per motum motorem per diversas species. motum motorem per diversas species. Unde cum nutritivæ sit unus solus talis Unde cum nutritivæ sit unus solus talis finis qui est salvatio substantiæ, non erit finis qui est salvatio substantiæ, non erit nisi unus solus motor specie, qui est nisi unus solus motor specie, qui est virtus nutritiva: cujuscumque enim est virtus nutritiva: cujuscumque enim est finis ultimus ut inducens, ejusdem sunt finis ultimus ut inducens, ejusdem sunt omnia quæ sunt ad finem illum. omnia quæ sunt ad finem illum.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Si plures sint nutritivæ, utrum sint Si plures sint nutritivæ, utrum sint ejusdem speciei? ejusdem speciei?

Tertio quæritur, Si plures sint nutri- Tertio quæritur, Si plures sint nutri- tivæ, aut sunt ejusdem speciei, aut tivæ, aut sunt ejusdem speciei, aut non ? non ?

Videtur, quod non ejusdem. Videtur, quod non ejusdem.

1. Diversificatio enim est penes fines, 1. Diversificatio enim est penes fines, et fines non sunt ejusdem rationis: una et fines non sunt ejusdem rationis: una enim convertit in os, alia in carnem, alia enim convertit in os, alia in carnem, alia in venam, etc. in venam, etc.

2. Item, Diversorum organorum spe- 2. Item, Diversorum organorum spe- cie diversæ sunt virtutes specie: sed cie diversæ sunt virtutes specie: sed istæ virtutes sunt affixæ organis diversis istæ virtutes sunt affixæ organis diversis specie: ergo sunt diversæ secundum specie: ergo sunt diversæ secundum speciem. speciem.

Si forte dicatur, quod reducuntur ad Si forte dicatur, quod reducuntur ad unam, et idcirco sunt una. CONTRA: Si unam, et idcirco sunt una. CONTRA: Si reductio ad unum esset causa unitatis, reductio ad unum esset causa unitatis, tunc omnes vires animæ quæ reducuntur tunc omnes vires animæ quæ reducuntur ad unam substantiam animæ, in quam et ad unam substantiam animæ, in quam et a qua sunt, essent una, quod falsum est : a qua sunt, essent una, quod falsum est : ergo reductio ad unum non erit causa ergo reductio ad unum non erit causa unitatis specie. unitatis specie.

3. Præterea, Omnia membra corporis 3. Præterea, Omnia membra corporis reducuntur ad unum principium, quod reducuntur ad unum principium, quod est cor: nec tamen propter hoc sunt est cor: nec tamen propter hoc sunt ejusdem rationis : ejusdem rationis : ergo similiter licet ergo similiter licet nutritivæ membrorum reducantur ad nutritivæ membrorum reducantur ad unum principium quod est causa prima unum principium quod est causa prima

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio. Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

112 112

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nutrimenti, propter hoc non erunt ejus- nutrimenti, propter hoc non erunt ejus- dem rationis. dem rationis.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Species motus non distinguuntur pe- Species motus non distinguuntur pe- nes fines in specie, sed penes fines in ge- nes fines in specie, sed penes fines in ge- nere, sicut dicimus alium motum esse nere, sicut dicimus alium motum esse substantiæ, alium quantitatis, alium in substantiæ, alium quantitatis, alium in ubi. Cum igitur non sit conversio cibi ubi. Cum igitur non sit conversio cibi nisi in substantiam tantum, non erit di- nisi in substantiam tantum, non erit di- versitas motus secundum illam et illam versitas motus secundum illam et illam substantiam, in quam fit conversio. substantiam, in quam fit conversio.

SOLUTIO. Secundum prius dicta, ter- SOLUTIO. Secundum prius dicta, ter- mini qui sunt ad finem et sunt termini mini qui sunt ad finem et sunt termini particularium operum, non proprie se- particularium operum, non proprie se- cundum speciem distinguunt operatio- cundum speciem distinguunt operatio- nem efficientis : et ideo cum tales ter- nem efficientis : et ideo cum tales ter- mini sint, cum dicitur nutrire os, nutrire mini sint, cum dicitur nutrire os, nutrire carnem, istæ virtutes non proprie diffe- carnem, istæ virtutes non proprie diffe- runt specie, sed numero et materia. runt specie, sed numero et materia.

Ex hoc patet solutio ad primum. Ex hoc patet solutio ad primum. AD ALIUD dicendum, quod organa pro- AD ALIUD dicendum, quod organa pro- prie sunt membra officialia, quæ ad ali- prie sunt membra officialia, quæ ad ali- quod officium speciale sunt ordinata, ut quod officium speciale sunt ordinata, ut oculus ad visum et idcirco nervus, et oculus ad visum et idcirco nervus, et

os, et hujusmodi non sunt organa nutri- os, et hujusmodi non sunt organa nutri- tivæ potentiæ, sed potius materia circa tivæ potentiæ, sed potius materia circa quam operatur nutritiva in aliquo orga- quam operatur nutritiva in aliquo orga- no existens, ut in hepate, vel in corde. no existens, ut in hepate, vel in corde. Vel dicatur, quod diversorum organo- Vel dicatur, quod diversorum organo- rum quæ sunt diversorum finium, sunt rum quæ sunt diversorum finium, sunt diversæ potentiæ : sed non oportet, quod diversæ potentiæ : sed non oportet, quod diversorum organorum eumdem haben- diversorum organorum eumdem haben- tium finem, diversæ sint virtutes. tium finem, diversæ sint virtutes.

AD ALIUD dicendum, quod alia est re- AD ALIUD dicendum, quod alia est re- ductio istarum virium ad nutritivam, ductio istarum virium ad nutritivam, quam virium animæ ad animam, et mem- quam virium animæ ad animam, et mem- brorum ad cor: vires enim reducuntur brorum ad cor: vires enim reducuntur ad animam ut ad substantiam et subje- ad animam ut ad substantiam et subje- ctum in quo sunt : membra autem ad ctum in quo sunt : membra autem ad cor ut ad principium ex quo generantur, cor ut ad principium ex quo generantur, et a quo accipiunt influxum vitæ: sed et a quo accipiunt influxum vitæ: sed istæ vires reducuntur ad nutritivam sicut istæ vires reducuntur ad nutritivam sicut quædam instrumenta in quibus operatur quædam instrumenta in quibus operatur nutritiva. Nec hoc est verum, quod spe- nutritiva. Nec hoc est verum, quod spe- cies motus distinguuntur penes genera: cies motus distinguuntur penes genera: quia in substantia est duplex motus, ge- quia in substantia est duplex motus, ge- neratio scilicet et corruptio, in quantitate neratio scilicet et corruptio, in quantitate est augmentum et diminutio. est augmentum et diminutio.

Ad Ad

QUÆSTIO X. QUÆSTIO X.

De motu nutritivæ. De motu nutritivæ.

Deinde quæruntur de motu nutritivæ, et quæruntur quinque. Deinde quæruntur de motu nutritivæ, et quæruntur quinque. Quorum primum est, Utrum habeat motum aliquem ? Quorum primum est, Utrum habeat motum aliquem ?

Secundum, Utrum plures vel unum ? Secundum, Utrum plures vel unum ?

Tertium, Ad quam speciem motus reducitur. Tertium, Ad quam speciem motus reducitur.

Quartum, Quid sit mobile in hoc motu ? Quartum, Quid sit mobile in hoc motu ?

Quintum, Utrum semper sit nutritio dum animal vivit, et quare? Quintum, Utrum semper sit nutritio dum animal vivit, et quare?

II P. SUMMEÆ DE CREATURIS, QUÆST. 10. II P. SUMMEÆ DE CREATURIS, QUÆST. 10.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum nutritiva habeat aliquém Utrum nutritiva habeat aliquém motum ? motum ?

Ad primum proceditur sic: Ad primum proceditur sic:

Et videtur, quod non habeat motum. Et videtur, quod non habeat motum. 1. Omnis enim motus est ad finem ali- 1. Omnis enim motus est ad finem ali- quem, qui est in movente per intentio- quem, qui est in movente per intentio- nem vel substantiam: substantia autem nem vel substantiam: substantia autem carnis quæ terminus est nutritionis, se- carnis quæ terminus est nutritionis, se- cundum Philosophum nec per intentio- cundum Philosophum nec per intentio- nem, nec per substantiam est in potentia nem, nec per substantiam est in potentia nutritiva ergo non habet motum, qui nutritiva ergo non habet motum, qui sit ad terminum illum. PRIMA probatur sit ad terminum illum. PRIMA probatur per inductionem: quia movens physice per inductionem: quia movens physice convertit patiens vel transmutat in suam convertit patiens vel transmutat in suam substantiam, ut ignis aquam in ignem : substantiam, ut ignis aquam in ignem : et ideo terminus motus fuit in movente : et ideo terminus motus fuit in movente : movens autem in arte per intentionem movens autem in arte per intentionem cognitionis prædeterminat finem. SECUN- cognitionis prædeterminat finem. SECUN- DA probatur per hoc quod anima vegeta- DA probatur per hoc quod anima vegeta- bilis nec intentionem habet, nec ipsa bilis nec intentionem habet, nec ipsa secundum substantiam est caro. secundum substantiam est caro.

2. Item, Omnis motus est a contrario 2. Item, Omnis motus est a contrario in contrarium, quorum utrumque agit et in contrarium, quorum utrumque agit et patitur. Sed dicit Philosophus in secun- patitur. Sed dicit Philosophus in secun- do de Anima', quod nutritivum nihil do de Anima', quod nutritivum nihil patitur, sed nutriens solum. Ergo nutri- patitur, sed nutriens solum. Ergo nutri-

tio non est motus. tio non est motus.

3. Præterea, Contrarium non restaurat 3. Præterea, Contrarium non restaurat deperditum sed cibus restaurat: ergo deperditum sed cibus restaurat: ergo cibus non erit contrarius. Cum igitur cibus non erit contrarius. Cum igitur motus sit a contrario in contrarium, non motus sit a contrario in contrarium, non erit motus aliquis a nutrimento in nutri- erit motus aliquis a nutrimento in nutri-

tum. tum.

4. Item, Omnis motus est ad speciem 4. Item, Omnis motus est ad speciem moventis, vel ad aliquam bonitatem moventis, vel ad aliquam bonitatem propinquam illi. Hæc probatur in fine propinquam illi. Hæc probatur in fine libri secundi de Coelo et Mundo 2. Cibus libri secundi de Coelo et Mundo 2. Cibus non potest moveri ad hoc quod fiat non potest moveri ad hoc quod fiat

II de Anima, tex. com. 45. II de Anima, tex. com. 45.

II de Coelo et Mundo, tex. com. 102 et infra. II de Coelo et Mundo, tex. com. 102 et infra.

XXXV XXXV

113 113

anima vel aliqua potentia ejus. Ergo anima vel aliqua potentia ejus. Ergo nullus motus est in cibo nutrimenti. nullus motus est in cibo nutrimenti. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Omnes Philosophi dicunt, quod 1. Omnes Philosophi dicunt, quod nutritiva ducit nutrimentum in animal nutritiva ducit nutrimentum in animal permutando ipsum primo in sanguinem permutando ipsum primo in sanguinem et humorem, ex quibus est constitutio et humorem, ex quibus est constitutio corporis humani, et assimilat, et unit, et corporis humani, et assimilat, et unit, et restaurat deperditum, quæ omnia dicun- restaurat deperditum, quæ omnia dicun- tur motus. tur motus.

2. Item, Nutritiva virtus est a poten- 2. Item, Nutritiva virtus est a poten- tia aut igitur erit activa, aut passiva. tia aut igitur erit activa, aut passiva. Constat, quod non passiva : quia sic Constat, quod non passiva : quia sic aliquid transmutaret ipsam : ergo activa. aliquid transmutaret ipsam : ergo activa. Sed dicitur in V Metaphysicæ ³, quod Sed dicitur in V Metaphysicæ ³, quod potentia activa est principium transmu- potentia activa est principium transmu- tandi aliud in quantum aliud ergo nu- tandi aliud in quantum aliud ergo nu- tritiva transmutabit aliquid, et transmu- tritiva transmutabit aliquid, et transmu- tatio erit motus ejus. tatio erit motus ejus.

3. Item, In libro II de Anima * dicitur, 3. Item, In libro II de Anima * dicitur, diffinitur per diffinitur per

quod potentia animæ quod potentia animæ

actus ergo quælibet potentia animæ actus ergo quælibet potentia animæ habebit actum aliquem et motum. habebit actum aliquem et motum.

Sed contra. Sed contra.

SOLUTIO. Dicendum, quod nutritiva Solutio. SOLUTIO. Dicendum, quod nutritiva Solutio. habet actum et motum qui est assimilare habet actum et motum qui est assimilare nutrimentum, et unire substantiæ nu- nutrimentum, et unire substantiæ nu- triti. Sed primus ejus motus est restau triti. Sed primus ejus motus est restau ratio deperditi in partibus materiæ nu- ratio deperditi in partibus materiæ nu- triti per cibum advenientem : et iste triti per cibum advenientem : et iste motus est de quo dicit Philosophus, quod motus est de quo dicit Philosophus, quod nutritum nutritur, et non cibus nutriens, nutritum nutritur, et non cibus nutriens, et est tantum in nutrito: et hoc melius et est tantum in nutrito: et hoc melius

patebit, scilicet quando quæretur, Quid patebit, scilicet quando quæretur, Quid sit mobile hujus motus ? sit mobile hujus motus ?

DICENDUM ergo ad primum, quod sub- DICENDUM ergo ad primum, quod sub- stantia carnis est per intentionem in po- stantia carnis est per intentionem in po- tentia nutritiva, et non per substantiam. tentia nutritiva, et non per substantiam. Sed duplex est intentio, scilicet tendens Sed duplex est intentio, scilicet tendens in finem tantum, et non determinans in finem tantum, et non determinans ipsum per cognitionem et hæc est inten- ipsum per cognitionem et hæc est inten- tio omnium virtutum activarum in na- tio omnium virtutum activarum in na- tura omni enim cui attribuitur finis, tura omni enim cui attribuitur finis, attribuitur intentio in fine illo. Alia est attribuitur intentio in fine illo. Alia est enim intentio tendens in finem præde- enim intentio tendens in finem præde- terminans in materia per cognitionem : terminans in materia per cognitionem :