930 930

INDEX RERUM INDEX RERUM

Aliud est amor, et aliud dilectio, et aliud Aliud est amor, et aliud dilectio, et aliud

CHARITAS. CHARITAS.

Ibid. Ibid.

Q. 36, m. 3. Q. 36, m. 3. CHARITAS est, quæ dilectum vel magno vel CHARITAS est, quæ dilectum vel magno vel inestimabili pretio æstimat. inestimabili pretio æstimat. CHARITAS pretiosissimum donum est. CHARITAS pretiosissimum donum est. Q. 64. Q. incidens. Q. 64. Q. incidens.

CHRISTUS Dei Filius propria voluntate homo CHRISTUS Dei Filius propria voluntate homo factus est alii homines nascuntur condi- factus est alii homines nascuntur condi- tione naturæ. Augustinus. Q. 68, m. 4 tione naturæ. Augustinus. Q. 68, m. 4 ad q, 2. ad q, 2.

CHRISTUS est omnipotens secundum quod CHRISTUS est omnipotens secundum quod Deus, tamen non est omnipotens secun- Deus, tamen non est omnipotens secun- dum quod homo. dum quod homo. Q. 77, m. 1. Q. 77, m. 1. Q. incidens. Q. incidens.

CIRCULUS est figura plana, una linea con- CIRCULUS est figura plana, una linea con- tenta, in cujus medio est punctum, a quo tenta, in cujus medio est punctum, a quo omnes lineæ ductæ ad circumferentiam omnes lineæ ductæ ad circumferentiam sunt æquales. sunt æquales. Q. 25, m. 2, a. 2, Q. 25, m. 2, a. 2,

subpar. 1. subpar. 1.

CIRCULUS coelestis studio periti viri juvatur CIRCULUS coelestis studio periti viri juvatur

ad effectum. Messehalach. ad effectum. Messehalach.

Q. 68, m. 2. Q. 68, m. 2.

COELUM locus Dei est. COELUM locus Dei est. Q. 13, m. 3. Q. 13, m. 3. COELUM empyreum totum est plenum et uni- COELUM empyreum totum est plenum et uni- forme in lumine, et quietum a molu : et forme in lumine, et quietum a molu : et ideo inter corpora et loca corporalia ex ideo inter corpora et loca corporalia ex lumine magis congruit contemplantibus, lumine magis congruit contemplantibus, et ex quiete competit participantibus æter- et ex quiete competit participantibus æter- nitatem in beabitudine. Augustinus, Ber- nitatem in beabitudine. Augustinus, Ber- nardus, Strabus. nardus, Strabus. Q. 73, m. 2, a. 1. Q. 73, m. 2, a. 1. COELUM superioris circuli proprio discretum COELUM superioris circuli proprio discretum termino, et æqualibus spatiis collocatum, termino, et æqualibus spatiis collocatum, virtutes angelicas continet. Beda. Q. 75, virtutes angelicas continet. Beda. Q. 75, m. 2. m. 2.

COELESTE corpus est indivisibile. Aristoteles. COELESTE corpus est indivisibile. Aristoteles. Ibidem. Ibidem.

Formata COGITATIO ab ea re quam scimus, Formata COGITATIO ab ea re quam scimus, verbum est, quod in corde dicimus: quod. verbum est, quod in corde dicimus: quod.

nec Græcum est, nec Latinum, nec lin- nec Græcum est, nec Latinum, nec lin- guæ alicujus alterius. Augustinus. guæ alicujus alterius. Augustinus. Q. 35, m. 3, a. 1. Q. 35, m. 3, a. 1.

COGITATIO dicitur dupliciter, scilicet proprie, COGITATIO dicitur dupliciter, scilicet proprie, et communiter. et communiter. Q. 35, m. . 3, a. 2. Q. 35, m. . 3, a. 2. COGITARI Deo majus non potest. Anselmus. COGITARI Deo majus non potest. Anselmus. Q. 39, m. 2, a. 2. Q. 39, m. 2, a. 2. COGITATIONES nostræ sunt de rebus quæ se- COGITATIONES nostræ sunt de rebus quæ se- cundum principia sua essendi cogno- cundum principia sua essendi cogno- scuntur a nobis. Damascenus. scuntur a nobis. Damascenus. Q. 59. Q. 59.

m. 2. m. 2.

Secundum COGITATIONES nostras imposita Secundum COGITATIONES nostras imposita sunt nomina. Boetius. sunt nomina. Boetius. Ibid. Ibid.

COGNITIO existit cognoscenti secundum COGNITIO existit cognoscenti secundum quamdam similitudinem et proprietatem quamdam similitudinem et proprietatem scibilis ad scibile. Aristoteles. Q. 14, scibilis ad scibile. Aristoteles. Q. 14, m. 1 et 3. m. 1 et 3.

In COGNITIONE quæ a sensibus oritur, necesse In COGNITIONE quæ a sensibus oritur, necesse est invisibile secundum se et incertum, est invisibile secundum se et incertum, per visibile et certum accipere. Ambro- per visibile et certum accipere. Ambro- sius. sius. Q. 14, m. 2. Q. 14, m. 2. COGNOSCERE certius dicitur tribus modis, COGNOSCERE certius dicitur tribus modis, scilicet ex parte medii, et ex parte scilicet ex parte medii, et ex parte cognoscibilis. cognoscibilis. Ibid. Ibid. COGNITIO Dei in præsenti vita sine medio COGNITIO Dei in præsenti vita sine medio esse non potest, quod medium effectus Dei esse non potest, quod medium effectus Dei est in natura vel gratia, in qua Deus est in natura vel gratia, in qua Deus monstratur. monstratur. Q. 15, m. 1. Q. 15, m. 1. COGNITIO certissima est per gustum, sicut fit COGNITIO certissima est per gustum, sicut fit in raptu, et sub illa cognitio fidei, infima in raptu, et sub illa cognitio fidei, infima vero per rationem naturalem. Q. 15, vero per rationem naturalem. Q. 15, m. 2, a. 2. m. 2, a. 2. COGNOSCITUR melius quod duabus viis cog- COGNOSCITUR melius quod duabus viis cog- noscitur quam quod una. noscitur quam quod una. Ibid. Ibid.

In omni COGNITIONE cum Deum novimus, fit In omni COGNITIONE cum Deum novimus, fit aliqua similitudo Dei in nobis. Augustinus. aliqua similitudo Dei in nobis. Augustinus. Q. 15, m. 2, a. 3. Q. 15, m. 2, a. 3.

COLLATA proprie sunt, quæ ad unum collata COLLATA proprie sunt, quæ ad unum collata sunt, quod est unum copulans et conti- sunt, quod est unum copulans et conti- nuans COLLECTA vero simul sunt sub una nuans COLLECTA vero simul sunt sub una forma discretorum. forma discretorum.

Q. 23, m. 4. a. 1. Q. 23, m. 4. a. 1.

INDEX RERUM INDEX RERUM COMMUNITAS duplex, univoci scilicet et ana- COMMUNITAS duplex, univoci scilicet et ana- Q. 27, m. 1, a. 1. Q. 27, m. 1, a. 1.

logiæ. logiæ.

931 931

CONSUETUDO in naturam transponit. Tullius CONSUETUDO in naturam transponit. Tullius et Aristoteles. et Aristoteles. Q. 29, m. 2. Q. 29, m. 2.

COMPARATIO duplex, scilicet in forma acci- COMPARATIO duplex, scilicet in forma acci- dentis, et in forma substantiali. Q. 26, dentis, et in forma substantiali. Q. 26, m. 2, a. 1. m. 2, a. 1.

COMPARATIO non est nisi inter univoca, quo- COMPARATIO non est nisi inter univoca, quo- modo intelligitur ? modo intelligitur ? Ibid. Ibid.

COMPREHENSIO est contactus intellectus super COMPREHENSIO est contactus intellectus super terminos rei. terminos rei. Q. 13, m. 1. Q. 13, m. 1. COMPREHENSIO duplex: una est motus quæ COMPREHENSIO duplex: una est motus quæ comprehendit terminum in quo est in comprehendit terminum in quo est in motum esse quando contingit ipsum: alia motum esse quando contingit ipsum: alia est vasis, quando totum claudit quod est est vasis, quando totum claudit quod est in vase, in vase, ita quod nihil est extra ipsum. ita quod nihil est extra ipsum. Ibidem. Ibidem.

CONTINGENS frequenter, causatur a necessa- CONTINGENS frequenter, causatur a necessa- rio per defectum ab illo, et contingens ut rio per defectum ab illo, et contingens ut in paucioribus, per similem defectum cau- in paucioribus, per similem defectum cau- satur a contingente ut in pluribus. satur a contingente ut in pluribus. Q. 60, m. 3 ad q. 2. Q. 60, m. 3 ad q. 2. CONTINGUNT se, quorum ultima sunt simul. CONTINGUNT se, quorum ultima sunt simul. Aristoteles. Aristoteles. Q. 7 ad q. 5. Q. 7 ad q. 5.

Inter CONTRADICTORIA quando negatio est ex- Inter CONTRADICTORIA quando negatio est ex- tra genus, non est medium: sed quando tra genus, non est medium: sed quando negatio est in genere, tunc relinquit ali- negatio est in genere, tunc relinquit ali- quid, et negat aliquid. quid, et negat aliquid. Q. 23, m. 2, Q. 23, m. 2, a. 1. a. 1.

CONSENTIRE est tacere cum possis arguere. CONSENTIRE est tacere cum possis arguere. Q. 8, m. 2, a. 3, par. 4. Q. 8, m. 2, a. 3, par. 4.

CONSILIUM est de operabilibus per nos, possi- CONSILIUM est de operabilibus per nos, possi- bilibus sic vel aliter fieri. Aristoteles. bilibus sic vel aliter fieri. Aristoteles. Q. 61, m. 8. Q. 61, m. 8.

CONSILIUM in Deo est æterna et certa illius CONSILIUM in Deo est æterna et certa illius definitio ad faciendum. Gregorius. definitio ad faciendum. Gregorius. Q. 62. Q. 62.

CONSILIUM in homine est, quod ex delibera- CONSILIUM in homine est, quod ex delibera- tione et inquisitione per sententiam defi- tione et inquisitione per sententiam defi- nitum est ut faciendum Damascenus. nitum est ut faciendum Damascenus. Ibidem. Ibidem.

CONTRARIA sunt, quæ maxime distant in eo- CONTRARIA sunt, quæ maxime distant in eo- dem, et expellunt se mutuo ab eodem sus- dem, et expellunt se mutuo ab eodem sus- ceptibili. Q. 24, m. 3. Item, Q. 27, ceptibili. Q. 24, m. 3. Item, Q. 27,

m. 1, a. 2. m. 1, a. 2. CONTRARIA secundum oppositionis distan- CONTRARIA secundum oppositionis distan- tiam reducuntur ad oppositionem priva- tiam reducuntur ad oppositionem priva- tionis et habitus, etiam secundum suas tionis et habitus, etiam secundum suas causas essentiales. Aristoteles. Q. 27, causas essentiales. Aristoteles. Q. 27,

m. 1, a. 1. m. 1, a. 1.

In his duobus CONTRARIIS quæ sunt bonum In his duobus CONTRARIIS quæ sunt bonum et malum, fallit illa regula dialecticorum, et malum, fallit illa regula dialecticorum, quæ dicit contraria simul in eodem esse quæ dicit contraria simul in eodem esse non posse. Augustinus. Q. 27, m. 1, non posse. Augustinus. Q. 27, m. 1, a. 2. a. 2.

CONSTITUENS singulare, per consequens con- CONSTITUENS singulare, per consequens con- stituit universale. Q. 60, m. 3 ad q. 4. stituit universale. Q. 60, m. 3 ad q. 4.

CONSTRUCTIO secundum quod designatur sub CONSTRUCTIO secundum quod designatur sub voce, ad intellectum referenda est. Pri- voce, ad intellectum referenda est. Pri- scianus. scianus. Q. 50, m. 1. Q. incidens. Q. 50, m. 1. Q. incidens.

CORPUS humanum sicut et quodlibet inferio- CORPUS humanum sicut et quodlibet inferio- rum corporum trina dimensione perfici- rum corporum trina dimensione perfici- tur, et tribus motibus, scilicet locali, aug- tur, et tribus motibus, scilicet locali, aug- menti, et alterationis. menti, et alterationis. Q. 13, m. 3. Q. 13, m. 3. CORPORALIA materialia privationem signifi- CORPORALIA materialia privationem signifi- cantia et compositionem et mutationem, cantia et compositionem et mutationem, generaliter excluduntur a divina prædi- generaliter excluduntur a divina prædi- catione, nec Deo attribuuntur nisi per catione, nec Deo attribuuntur nisi per metaphoram. metaphoram.

Q. 56 ad q. 2. Q. 56 ad q. 2.

932 932

INDEX RERUM INDEX RERUM

CORRUPTIO Omnis fundatur in corrupto, ut CORRUPTIO Omnis fundatur in corrupto, ut dicit Dionysius, quia non corrumpitur dicit Dionysius, quia non corrumpitur quid existentium, sed circa existens cor- quid existentium, sed circa existens cor- rumpuntur modi, commensurationes., et rumpuntur modi, commensurationes., et harmoniæ quibus se habet existens ad harmoniæ quibus se habet existens ad optimum. optimum. Q. 26, m. 2. Q. 26, m. 2. CORRUPTORUM plurium plures sunt corrup- CORRUPTORUM plurium plures sunt corrup- tiones. tiones. Q. 27, m. 4. Q. 27, m. 4.

In nulla CREATURA finis dilectionis ponen- In nulla CREATURA finis dilectionis ponen- dus est, eo quod finis non est, sed vanitati dus est, eo quod finis non est, sed vanitati subjecta. subjecta. Q. 11. Q. 11. CREATOR tripliciter innotescit, (scilicet per CREATOR tripliciter innotescit, (scilicet per suam essentiam in gloria, per effectum suam essentiam in gloria, per effectum bonitatis et veritatis in gratia, et per effe- bonitatis et veritatis in gratia, et per effe- ctus creaturæ in natura. Q. 14, m. 2. ctus creaturæ in natura. Q. 14, m. 2. CREATOR eminet proprietatibus eorum quæ CREATOR eminet proprietatibus eorum quæ sunt creata. Aristoteles. Q. 18, m. 1. sunt creata. Aristoteles. Q. 18, m. 1. CREATA omnia per speciem ad creatorem se CREATA omnia per speciem ad creatorem se habent sicut omnia artificialia opera ad habent sicut omnia artificialia opera ad intellectum artificis. intellectum artificis. Ibid. Ibid.

Res CREATE sunt in Deo eodem modo quo Res CREATE sunt in Deo eodem modo quo artificiata sunt in intellectu artificis. artificiata sunt in intellectu artificis. Q. 20, m. 2. Q. incidens. Q. 20, m. 2. Q. incidens. CREATOR Deus eodem modo manens, per CREATOR Deus eodem modo manens, per respectum creaturæ ad ipsum creator respectum creaturæ ad ipsum creator dicitur, sine sui mutatione. Probatur tri- dicitur, sine sui mutatione. Probatur tri- bus exemplis naturalibus Boetii et Avi- bus exemplis naturalibus Boetii et Avi- cennæ et Augustini et Euclidis. Q. 21, cennæ et Augustini et Euclidis. Q. 21, m. 1. m. 1.

CREATURA secundum id quod est, nihil et ex CREATURA secundum id quod est, nihil et ex nihilo est, ut dicit Avicenna: secundum nihilo est, ut dicit Avicenna: secundum esse autem a prima causa est. esse autem a prima causa est. Q. 21, Q. 21, m. 2. m. 2. CREATURÆ rationali cuicumque præstatur ut CREATURÆ rationali cuicumque præstatur ut peccare non possit, non est hoc naturæ peccare non possit, non est hoc naturæ propriæ, sed Dei gratiæ. Augustinus. propriæ, sed Dei gratiæ. Augustinus.

Q. 21, m. 3. Q. 21, m. 3.

CREATURA spiritualis non dividitur nisi per CREATURA spiritualis non dividitur nisi per substantiam, virtutem, et operationem. substantiam, virtutem, et operationem. Dionysius. Dionysius. Q. 22, m. 2, a. 1. Q. 22, m. 2, a. 1. Fieri per CREATIONEM non est ante factum Fieri per CREATIONEM non est ante factum nisi ordine causæ, et est in nunc indivisi- nisi ordine causæ, et est in nunc indivisi- bili. bili. Q. 23, m. 3, a. 1. Q. 23, m. 3, a. 1.

CREATIO nec motus est nec finis motus. CREATIO nec motus est nec finis motus. Q. 23, m. 3. a. 1. Q. 23, m. 3. a. 1. CREATURA spiritalis movetur a Deo secun- CREATURA spiritalis movetur a Deo secun- dum affectiones et conceptiones per vicis- dum affectiones et conceptiones per vicis- situdines, in quibus nihil est continuans. situdines, in quibus nihil est continuans. Augustinus. Augustinus. Q. 23, m. 3, a. 2. Q. 23, m. 3, a. 2. CREATURA in Creatore existens non est crea- CREATURA in Creatore existens non est crea- tura, sed creatrix essentia. Anselmus. Sic- tura, sed creatrix essentia. Anselmus. Sic- ut secundum Philosophum, causatum in ut secundum Philosophum, causatum in causa est per modum causæ, et non per causa est per modum causæ, et non per modum causari. Q. 55, m. 2, a. 2, sub- modum causari. Q. 55, m. 2, a. 2, sub- par. 1. Item, Q. 60, m. 4, a. 1. par. 1. Item, Q. 60, m. 4, a. 1. CREATIO opus est voluntatis. Damascenus. CREATIO opus est voluntatis. Damascenus. Q. 26. Q. 26.

CREATOR a nullo aufert naturam propriam, CREATOR a nullo aufert naturam propriam, sed omnibus largitur pulchrum et bonum sed omnibus largitur pulchrum et bonum secundum propriam uniuscujusque ana- secundum propriam uniuscujusque ana- logiam. logiam. Q: 27, m. 5 ad 1. 2. Q: 27, m. 5 ad 1. 2. CREATURA non intelligitur sine tempore: CREATURA non intelligitur sine tempore: quia creatura omnis a versione incipit, quia creatura omnis a versione incipit, ut dicit Damascenus: quod autem in ver- ut dicit Damascenus: quod autem in ver- sione et generatione metitur, tempus est. sione et generatione metitur, tempus est. Q. 52 ad q. 1. Q. 52 ad q. 1.

Q. 52 Q. 52

CREATOR secundum esse non refertur ad CREATOR secundum esse non refertur ad creaturam, sed secundum dici. creaturam, sed secundum dici. ad q. 2. ad q. 2. CREATIO est in Dei voluntate opus existens, CREATIO est in Dei voluntate opus existens, non coæterna Deo: quia non aptum na- non coæterna Deo: quia non aptum na- tum est quod ex non ente ad esse deduci- tum est quod ex non ente ad esse deduci- tur, coæternum esse ei quod sine princi- tur, coæternum esse ei quod sine princi- pio est, et semper est. Damascenus. pio est, et semper est. Damascenus. Q. 53, m. 1. Q. 53, m. 1.

CREARE et facere capitur multipliciter. CREARE et facere capitur multipliciter. Ibidem. Ibidem.

CREATIO est actus creantis in totum esse CREATIO est actus creantis in totum esse creati. creati. Ibid. Ibid. CREANDI potentia incommunicabilis est crea- CREANDI potentia incommunicabilis est crea-

Ibid. Ibid.

turæ. Damascenus. turæ. Damascenus. CREATURA triplici vita vivit, scilicet naturæ, CREATURA triplici vita vivit, scilicet naturæ,

Q. 69, m. 2. Q. 69, m. 2. propria opera- propria opera-

Q. 70, m. 1. Q. 70, m. 1.

gratiæ et gloriæ. gratiæ et gloriæ. CREATURA nulla destituitur CREATURA nulla destituitur tione. Damascenus. tione. Damascenus. CREATURA spiritualis movetur et mutatur per CREATURA spiritualis movetur et mutatur per tempus. Augustinus. tempus. Augustinus. Q. 74, m. 1. Q. 74, m. 1. CREABILE omne vertibile est, vel secundum CREABILE omne vertibile est, vel secundum

INDEX RERUM INDEX RERUM

substantiam, vel secundum electionem, substantiam, vel secundum electionem, vel secundum utrumque. Damascenus. vel secundum utrumque. Damascenus. Q. 74, m. 1. Q. 74, m. 1.

CREATURA nulla facta est a Deo, quin possit CREATURA nulla facta est a Deo, quin possit eam Deus meliorem facere. eam Deus meliorem facere. m. 3, a. 1. m. 3, a. 1.

Q. 77, Q. 77,

D D

933 933

CREDIBILIA quædam sunt quæ intelligibilia CREDIBILIA quædam sunt quæ intelligibilia non sunt, sicut gesta humana quæ non non sunt, sicut gesta humana quæ non nisi opinionem vel fidem generant: et nisi opinionem vel fidem generant: et sunt credibilia quædam quæ per indu- sunt credibilia quædam quæ per indu- ctionem luminis superioris fiunt intelligi- ctionem luminis superioris fiunt intelligi- bilia, quæ bilia, quæ certam scientiam faciunt. certam scientiam faciunt. Q. 1. Q. 1.

CREDITA quamvis absint a sensibus nostris, CREDITA quamvis absint a sensibus nostris, videri tamen mente ea dicimus si videa- videri tamen mente ea dicimus si videa- tur idoneum testimonium quod eis perhi- tur idoneum testimonium quod eis perhi- betur. Augustinus. Q. 15, m. 3, a. 1. betur. Augustinus. Q. 15, m. 3, a. 1. CREDITUR proprie illud quod in seipso non CREDITUR proprie illud quod in seipso non cognoscitur, sed alterius testimonio, cui cognoscitur, sed alterius testimonio, cui mens inhæret tamquam vero, accipitur. mens inhæret tamquam vero, accipitur. Ibidem. Ibidem.

CREDERE est cum cognitione et admiratione CREDERE est cum cognitione et admiratione assentire. Augustinus. assentire. Augustinus. Ibid. Ibid. CREDERE demus auctoritati, quod intelli- CREDERE demus auctoritati, quod intelli- gimus rationi, quod opinamur errori. gimus rationi, quod opinamur errori. Augustínus. Augustínus. Q. 15, m, 3, a. 2. Q. 15, m, 3, a. 2. CREDO sine dubio cuicumque quod necesse CREDO sine dubio cuicumque quod necesse est esse, non tantum probabilia, imo est esse, non tantum probabilia, imo etiam necessaria argumenta non deesse. etiam necessaria argumenta non deesse. Richardus. Richardus. Ibid. Ibid. CREDENDORUM rationes quærere bonum est. CREDENDORUM rationes quærere bonum est. Ibidem. Ibidem.

In omni CULPA poena est, ad minus poena In omni CULPA poena est, ad minus poena damni, quæ etiam culpabilis est, quia damni, quæ etiam culpabilis est, quia voluntaria. voluntaria. Q. 27, m. 1 ad q. Q. 27, m. 1 ad q.

DEMONES quibus ante peccatum congruebat DEMONES quibus ante peccatum congruebat locus coelestis quantum erat de prima na- locus coelestis quantum erat de prima na- tura sua instituta, post peccatum cecide- tura sua instituta, post peccatum cecide- runt de coelo in hunc aerem caliginosum, runt de coelo in hunc aerem caliginosum, et de illo assumunt corpora ad tentan- et de illo assumunt corpora ad tentan- dum. Augustinus. dum. Augustinus. Q. 75, m. 2. Q. 75, m. 2. Data DÆMONIBUS naturalia bona nequaquam Data DÆMONIBUS naturalia bona nequaquam mutata esse dicimus, sed sunt integra et mutata esse dicimus, sed sunt integra et splendilissima. Dionysius. splendilissima. Dionysius. Q. 71. Q. 71.

DAMNATUM salvari, vel salvatum damnari, DAMNATUM salvari, vel salvatum damnari, utrumque possibile est de potentia Dei, utrumque possibile est de potentia Dei, sed non de justitia. Q. 77, m. 2 ad q. 2. sed non de justitia. Q. 77, m. 2 ad q. 2.

DEBITO obligationis Deus nulli aliquid debet, DEBITO obligationis Deus nulli aliquid debet, debito autem ordinis naturæ unumquod- debito autem ordinis naturæ unumquod- que debet esse sicut est. que debet esse sicut est. Q. 25, Q. 25, m. 2, a. 1. m. 2, a. 1.

DEFECTUS causa est distare a principio. DEFECTUS causa est distare a principio. Aristoteles. Q. 23, m. 1, a. 1, par. 1. Aristoteles. Q. 23, m. 1, a. 1, par. 1. DEFECTUS omnis in genere miseriæ est, quem DEFECTUS omnis in genere miseriæ est, quem non sublevat nisi misericordia. Q. 63, non sublevat nisi misericordia. Q. 63, m. 2 ad q. 3. m. 2 ad q. 3.

DEFINITIO assignatur de re simpliciter et DEFINITIO assignatur de re simpliciter et proprie, descriptio autem aliquando per.. proprie, descriptio autem aliquando per.. accidentalia propria, quæ convertibilia accidentalia propria, quæ convertibilia sunt sicut et essentialis causa. Q. 8, sunt sicut et essentialis causa. Q. 8, m. 1. m. 1.

DEFINITIO est enuntiativa naturæ et esse rei. DEFINITIO est enuntiativa naturæ et esse rei. Q. 25, m. 1. Q. 25, m. 1.

934 934

INDEX RERUM INDEX RERUM

DELECTATIO est operatio proprii et connatu- DELECTATIO est operatio proprii et connatu- ralis habitus non impedita. Aristoteles. ralis habitus non impedita. Aristoteles. Q. 7, et Q. 26, m. 1. Q. 7, et Q. 26, m. 1.

DELECTATIO est convenientis cum convenienti. DELECTATIO est convenientis cum convenienti. Dionysius. Dionysius. Ibid. Ibid. DELECTATIO est dilatatio et diffusio et reflo- DELECTATIO est dilatatio et diffusio et reflo- ritio naturæ super conveniens receptum. ritio naturæ super conveniens receptum. Michael Ephesius. Michael Ephesius. Ibid. Ibid.

DEMONSTRATIO quia non fit nisi duobus mo- DEMONSTRATIO quia non fit nisi duobus mo- dis, scilicet per causam remotam, vel per dis, scilicet per causam remotam, vel per effectum convertibilem. effectum convertibilem. Q. 17. Q. 17. DEMONSTRATIONE ostensiva non est demon- DEMONSTRATIONE ostensiva non est demon- strabile Deum esse, sed demonstratione strabile Deum esse, sed demonstratione ad impossibile: si enim detur Deum non ad impossibile: si enim detur Deum non esse, multa sequuntur impossibilia. esse, multa sequuntur impossibilia. Ibidem. Ibidem.

DEMONSTRATIO ad oculum duplex: una rei in DEMONSTRATIO ad oculum duplex: una rei in propria forma sensibili, alia in visibili propria forma sensibili, alia in visibili effectu. effectu. Q. 58, m. 1. Q. 58, m. 1.

DENARIUS non est bis quinque, nec septem DENARIUS non est bis quinque, nec septem et tria, nec sex et quatuor, nec octo et et tria, nec sex et quatuor, nec octo et duo, nec novem et unum. Aristoteles. duo, nec novem et unum. Aristoteles. Q. 24, m. 3, et Q. 40, m. 2, a. 2. Q. 24, m. 3, et Q. 40, m. 2, a. 2.

DESIDERABILE movet desiderium, et non mo- DESIDERABILE movet desiderium, et non mo- vetur ab ipso. Aristoteles. Q. 79, m. 2, vetur ab ipso. Aristoteles. Q. 79, m. 2, a. 1, par. 1. a. 1, par. 1.

Intellectus non capit, quod secundum mo- Intellectus non capit, quod secundum mo- dum significandi idem sit DISTINGUENS et dum significandi idem sit DISTINGUENS et distinctum, vel quod aliquid sit distin- distinctum, vel quod aliquid sit distin- ctum sine distinguente. Q. 39, m. 2. ctum sine distinguente. Q. 39, m. 2.

DEUS infinitus dicitur: quia nec loco, nec DEUS infinitus dicitur: quia nec loco, nec tempore, nec intellectu mensuratur. Da- tempore, nec intellectu mensuratur. Da- In prologo. In prologo. DEUS est majus quam cogitari possit. Ansel- DEUS est majus quam cogitari possit. Ansel- Ibid., et Q. 13, m. 1. Ibid., et Q. 13, m. 1.

mascenus. mascenus.

mus. mus.

Mentis humanæ invalida acies in tam ex- Mentis humanæ invalida acies in tam ex- cellenti luce non figitur, nisi per justitiam cellenti luce non figitur, nisi per justitiam fidei mundetur. Augustinus. fidei mundetur. Augustinus. In pro- In pro- logo. logo.

DEUS subjectum esse non potest, quomodo DEUS subjectum esse non potest, quomodo intelligatur? Boetius. intelligatur? Boetius. Q. 3, m. 1. Q. 3, m. 1.

In DEO negationes sunt veræ, affirmationes In DEO negationes sunt veræ, affirmationes incompactæ. Nihil enim de Deo possumus incompactæ. Nihil enim de Deo possumus affirmare, quod secundum rationem qua affirmare, quod secundum rationem qua innotescit nobis significatio ejus, de Deo innotescit nobis significatio ejus, de Deo verum sit, sed potius eminenter et ex- verum sit, sed potius eminenter et ex- cellenter. Dionysius. cellenter. Dionysius. Q. 6, m. 4. Q. 6, m. 4. DEO fruimur in via, quem tamen non ha- DEO fruimur in via, quem tamen non ha- bemus nisi in spe. Augustinus. Q. 12, bemus nisi in spe. Augustinus. Q. 12,

m. 1. m. 1.

DEUS videri potest, Scriptura hoc attestante: DEUS videri potest, Scriptura hoc attestante: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum vi- Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum vi- debunt invisibilis tamen est natura: vi- debunt invisibilis tamen est natura: vi- deri autem potest cum vult, et sicut vult. deri autem potest cum vult, et sicut vult. Augustinus. Augustinus. Q. 13, m. 1. Q. 13, m. 1. DEUM non cognoscimus nisi symbolice vel DEUM non cognoscimus nisi symbolice vel mystice. Dionysius. mystice. Dionysius. Ibid. Ibid. Adhibuimus nosipsos magnificare DEUM glo- Adhibuimus nosipsos magnificare DEUM glo- riosum eminentem proprietatibus eorum riosum eminentem proprietatibus eorum quæ sunt creata. Aristoteles. quæ sunt creata. Aristoteles. Ibid. Ibid. DEUS et substantia divina attingitur per sim- DEUS et substantia divina attingitur per sim- plicem intuitum notitia intellectus creati plicem intuitum notitia intellectus creati et humani et diffunditur intellectus in et humani et diffunditur intellectus in ipso per intuitionis considerationem, sed ipso per intuitionis considerationem, sed non capitur per comprehensionem. non capitur per comprehensionem. Ibidem. Ibidem.

DEUS qui natura invisibilis est, et a visibili- DEUS qui natura invisibilis est, et a visibili- bus possit videri, opus fecit quod visibili- bus possit videri, opus fecit quod visibili- tate sui opificem manifestavit: Ambrosius. tate sui opificem manifestavit: Ambrosius. Q. 13, m. 3. Item, Q. 18, m. 1. Q. 13, m. 3. Item, Q. 18, m. 1. DEUS intra omnem rem non est inclusus, et. DEUS intra omnem rem non est inclusus, et. extra omnem rem non est exclusus, et extra omnem rem non est exclusus, et supra omnem rem ab infimis non elatus, supra omnem rem ab infimis non elatus, et infra omnem rem a supremis non de- et infra omnem rem a supremis non de- pressus. Gregorius. pressus. Gregorius. Q. 13, m. 6. Q. 13, m. 6. Cum DEUM cognoscimus, quædam similitu- Cum DEUM cognoscimus, quædam similitu- do Dei in nobis est, qua Deum cognosci- do Dei in nobis est, qua Deum cognosci- mus. Augustinus. mus. Augustinus. Q. 13, m. 6. Q. 13, m. 6. DEUS cognoscitur in creaturis. DEUS cognoscitur in creaturis. Ibid. Ibid. DEUS ab initio notitiam suam sic ab homine DEUS ab initio notitiam suam sic ab homine

INDEX RERUM INDEX RERUM

935 935

temperavit, ut sicut numquam quid esset temperavit, ut sicut numquam quid esset poterat comprehendi, ita numquam quia poterat comprehendi, ita numquam quia esset, poterat ignorari. Hugo. Q. 14, esset, poterat ignorari. Hugo. Q. 14, m. 1. m. 1.

DEUS quia est, positivo intellectu ex solis DEUS quia est, positivo intellectu ex solis naturalibus cognosci potest: quid autem, naturalibus cognosci potest: quid autem, non potest cognosci nisi infinite. Ibid. non potest cognosci nisi infinite. Ibid. DEUS cognosci non potest non esse, eo quod DEUS cognosci non potest non esse, eo quod oppositum ejus per naturam insertum est. oppositum ejus per naturam insertum est. Ibidem. Ibidem.

Quoniam ergo est quidem DEUS, manifestum Quoniam ergo est quidem DEUS, manifestum est quid vero secundum substantiam et est quid vero secundum substantiam et naturam, et incomprehensibilis est hoc naturam, et incomprehensibilis est hoc omnino, et ignotum. Quia enim est, ex omnino, et ignotum. Quia enim est, ex creaturis accipitur, et etiam infinite quod creaturis accipitur, et etiam infinite quod Deus est, et quod substantia intellectualis Deus est, et quod substantia intellectualis est. Damascenus. est. Damascenus. DEUM esse quomodo probet Aristoteles ex DEUM esse quomodo probet Aristoteles ex puris naturalibus? puris naturalibus? Ibid. Ibid.

Ibid. Ibid.

DEUS per nudam essentiam invisibilis est DEUS per nudam essentiam invisibilis est ab omni creato intellectu. ab omni creato intellectu. Ibid. Ibid. DEUS cum præsens est, non videtur: et cum DEUS cum præsens est, non videtur: et cum absens putatur, videtur. Ambrosius. absens putatur, videtur. Ambrosius. Ibidem. Ibidem.

DEUS a malis cognoscitur confuse et longin- DEUS a malis cognoscitur confuse et longin- que, a bonis per gratiam et speculum et que, a bonis per gratiam et speculum et in ængimate, a beatis autem cognoscitur in ængimate, a beatis autem cognoscitur in propria specie, a nullo tamen compre- in propria specie, a nullo tamen compre- henditur. henditur. Q. 14, m. 2. Q. 14, m. 2. DEUS multipliciter cognoscitur, et corporali, DEUS multipliciter cognoscitur, et corporali, et intellectuali, et imaginaria visionibus. et intellectuali, et imaginaria visionibus. Q. 14, m. 3. Q. 14, m. 3.

DEUS in seipso, ut dicit Damascenus, non DEUS in seipso, ut dicit Damascenus, non accipitur, nisi ut pelagus substantiæ infi- accipitur, nisi ut pelagus substantiæ infi- nitum quod non format et distinguit in- nitum quod non format et distinguit in- tellectum, sed confundit et diffundit. tellectum, sed confundit et diffundit. Q. 15, m. 1. Q. 15, m. 1.

DEUS et sapientia divina et bonitas per po- DEUS et sapientia divina et bonitas per po- tentiam est modus increatus omni rei tentiam est modus increatus omni rei modum præfigens: per sapientiam est modum præfigens: per sapientiam est species, omni rei speciem præbens: per species, omni rei speciem præbens: per bonitatem est ordo, omnem rem ad bonitatem est ordo, omnem rem ad finem producens. Augustinus. Q. 15, finem producens. Augustinus. Q. 15, m. 2, a. 1, par. 3 ad q. 3. Item, Q. 20, m. 2, a. 1, par. 3 ad q. 3. Item, Q. 20, m. 1. m. 1.

DEUS est omnia sua, et anima quædam sua. DEUS est omnia sua, et anima quædam sua. Augustinus. Augustinus. Q. 15, m. 2, a. 2, Q. 15, m. 2, a. 2, subpar. 1. subpar. 1.

DEUS in seipso est sol fulgens, splendens per DEUS in seipso est sol fulgens, splendens per virtutem et fidem et per scientiam, consi- virtutem et fidem et per scientiam, consi- lium, intellectum et sapientiam donatam lium, intellectum et sapientiam donatam in cordibus credentium. Q. 15, m. 3, in cordibus credentium. Q. 15, m. 3, a. 2. a. 2.

DEUS simpliciter innominabilis est, secun- DEUS simpliciter innominabilis est, secun- dum aliquid tamen nominabilis. Diony- dum aliquid tamen nominabilis. Diony- Q. 16. Q. 16.

sius. sius.

DEUS per habitudinem causalitatis qua se DEUS per habitudinem causalitatis qua se habet ad effectus, non distat in infinitum, habet ad effectus, non distat in infinitum, sed attingit quemlibet eorum effectuum : sed attingit quemlibet eorum effectuum : et sic est causa efficiens omnia producens, et sic est causa efficiens omnia producens, formalis omnia determinans et in speciem formalis omnia determinans et in speciem ponens, finalis omnia finiens: materialis ponens, finalis omnia finiens: materialis autem non est, nec privativa. Q. 18. autem non est, nec privativa. Q. 18. DEUS omne quod nominatur, mystice vel DEUS omne quod nominatur, mystice vel symbolice dicitur: cum non possit in symbolice dicitur: cum non possit in Deum transferri nisi supereminenter et Deum transferri nisi supereminenter et excellenter super omne quod intelligimus excellenter super omne quod intelligimus vel significamus. vel significamus. DEUM dixit Apuleius esse animam, motu et DEUM dixit Apuleius esse animam, motu et ratione mundum gubernantem. Q. 8, ratione mundum gubernantem. Q. 8, m. 1. m. 1. DEUM videre possumus, comprehendere DEUM videre possumus, comprehendere vero minime. Augustinus. vero minime. Augustinus.

Q. 17. Q. 17.

Q. 18, m. 3. Q. 18, m. 3.

Item, Q. 73, m. 2, a. 3. Item, Q. 73, m. 2, a. 3. DEUS quoad nos prius cognoscitur in unitate DEUS quoad nos prius cognoscitur in unitate essentiæ quam in distinctione persona- essentiæ quam in distinctione persona- Tract. IV. Q. 19. Tract. IV. Q. 19. DEI nomen proprium est hoc nomen, Qui DEI nomen proprium est hoc nomen, Qui est. Dionysius et Damascenus. Q. 19, est. Dionysius et Damascenus. Q. 19,

rum. rum.

m. 1. m. 1.

DEUS proprie et vere dicitur esse, cujus es- DEUS proprie et vere dicitur esse, cujus es- sentia non novit præteritum vel futurum, sentia non novit præteritum vel futurum, Ibidem. Ibidem.

Ibid. Ibid.

DEUS solus qui exordium non habet, veræ DEUS solus qui exordium non habet, veræ essentiæ nomen retinuit. Hieronymus, essentiæ nomen retinuit. Hieronymus, Augustinus. Augustinus. DEO quidquid majus est, attribuendum est. DEO quidquid majus est, attribuendum est. Anselmus. Anselmus. Q. 19, m. 2. Q. 19, m. 2. DEO soli secundum facultatem cogitabilis, et DEO soli secundum facultatem cogitabilis, et non cogitantis proprium est sic esse, non cogitantis proprium est sic esse,

936 936

INDEX RERUM INDEX RERUM

quod non possit non esse, et non possit quod non possit non esse, et non possit cogitari non esse. cogitari non esse. Q. 19, m. 4. Q. 19, m. 4. DEUS simplex est et incompositus. Q. 20, DEUS simplex est et incompositus. Q. 20,

m. 1. m. 1.

In DEO nulla potest esse essentiarum com- In DEO nulla potest esse essentiarum com- positio. Boetius. positio. Boetius. Q. 20, m. 2. Q. 20, m. 2. DEUS nec forma essentialis, nec materia ali- DEUS nec forma essentialis, nec materia ali- cujus vel est, vel esse potest. Q. 20, cujus vel est, vel esse potest. Q. 20, m. 2. Q. incidens. m. 2. Q. incidens.

DEUS est esse omnium, non materiale vel DEUS est esse omnium, non materiale vel essentiale, sed causale. Bernardus. essentiale, sed causale. Bernardus. Ibidem. Ibidem.

DEUS solus, et merito solus ipse: ipse enim DEUS solus, et merito solus ipse: ipse enim in se est, et a se est, et circum se totus in se est, et a se est, et circum se totus est plenus atque perfectus. Trismegistus. est plenus atque perfectus. Trismegistus. Ibidem. Ibidem.

In DEO sunt duo prædicamenta, substantia In DEO sunt duo prædicamenta, substantia scilicet et relatio. Boetius. Q. 20, m. 3. scilicet et relatio. Boetius. Q. 20, m. 3. Item, Q. 56. Item, Q. 56.

DEUS summe simplex est et in termino sive DEUS summe simplex est et in termino sive Q. 20, m. 3. Q. 20, m. 3. Ibid. Ibid.

fine simplicitatis. fine simplicitatis.

DEUS nec genus, nec in genere est. DEUS nec genus, nec in genere est. Soli Deo convenit esse in fine simplicitatis. Soli Deo convenit esse in fine simplicitatis. Q. 20, m. 4. Q. 20, m. 4.

Ibid. Ibid.

DEUS ex compositis non est, qui vita est: DEUS ex compositis non est, qui vita est: nec qui virtus est, ex infirmis con- nec qui virtus est, ex infirmis con- tinetur nec qui lux est, ex obscuris co- tinetur nec qui lux est, ex obscuris co- aptatur, neque qui spiritus est, ex dispari- aptatur, neque qui spiritus est, ex dispari- bus formabilis est. Hilarius. bus formabilis est. Hilarius. DEUS est penitus incommutabilis et immobi DEUS est penitus incommutabilis et immobi lis. lis. Q. 21, m. 1. Q. 21, m. 1. DEUS movere se dicitur per effectum naturæ, DEUS movere se dicitur per effectum naturæ, vel gratiæ, vel gloriæ: sed ipse nec movet vel gratiæ, vel gloriæ: sed ipse nec movet se per tempus, nec per locum. Ibid. se per tempus, nec per locum. Ibid. DEUS motu mundum gubernat, qui ab ipso DEUS motu mundum gubernat, qui ab ipso est, non qui in ipso est. est, non qui in ipso est. DEUS quando dicitur incommutabilis, præ- DEUS quando dicitur incommutabilis, præ- positio, in, non privat potentiam movendi positio, in, non privat potentiam movendi active, sed potentiam mobilitatis passive. active, sed potentiam mobilitatis passive. Ibidem. Ibidem.

Ibid. Ibid.

DEUS aliter se non habet nunc quam ab DEUS aliter se non habet nunc quam ab æterno. æterno. Ibid. Ibid.

DEO nullus Inodus motus potest attribui, nec DEO nullus Inodus motus potest attribui, nec secundum fidem, nec secundum philoso- secundum fidem, nec secundum philoso- phiam. phiam. Q. 21, m. 2. Q. 21, m. 2.

esse. esse.

Soli DEO convenit omnino incommutabilem Soli DEO convenit omnino incommutabilem Q. 21, m. 3. Q. 21, m. 3. DEUS spiritualem creaturam sive incorpo- DEUS spiritualem creaturam sive incorpo- ream movet per tempus, creaturam au- ream movet per tempus, creaturam au- tem corporalem per tempus et locum. tem corporalem per tempus et locum. Augustinus. Augustinus. Q. 22, m. 2, a. 1. Q. 22, m. 2, a. 1. DEUS est sua æternitas, et æternitas Dei est DEUS est sua æternitas, et æternitas Dei est Deus. Deus. Q. 23, m. 1, a. 1, subpar. 1. Q. 23, m. 1, a. 1, subpar. 1. DEUS in omni tempore est, sicut in loco DEUS in omni tempore est, sicut in loco esse dicitur est enim in omni loco sicut esse dicitur est enim in omni loco sicut continens omnem locum, et sic est in continens omnem locum, et sic est in omni tempore sicut continens omne tem- omni tempore sicut continens omne tem- pus. pus. Q. 23, m. 1, a. 1. subpar. 2. Q. 23, m. 1, a. 1. subpar. 2. DEUM sicut ævum et sicut tempus laudare DEUM sicut ævum et sicut tempus laudare convenit, et sicut temporis omnis et ævi convenit, et sicut temporis omnis et ævi causam. Dionysius. Q. 23, m. 2, a. 1. causam. Dionysius. Q. 23, m. 2, a. 1. DEUS illius rei non est auctor, cujus est ultor. DEUS illius rei non est auctor, cujus est ultor. Gennadius. Q. 25, m. 3, a. 3, par. 2. Gennadius. Q. 25, m. 3, a. 3, par. 2. Item, Q. 55, m. 1 ad զ. 2. Item, Q. 55, m. 1 ad զ. 2.

: :

In DEO nulla est diversitas, nulla ex diversi- In DEO nulla est diversitas, nulla ex diversi- tate pluralitas, nulla ex accidentibus mul- tate pluralitas, nulla ex accidentibus mul- titudo. Boetius. titudo. Boetius. Q. 29, m. 1. Q. 29, m. 1. In DEO nulla est differentia. Boetius. In DEO nulla est differentia. Boetius. Ibidem. Ibidem. DEUS solus unus est essentialiter, nec actu, DEUS solus unus est essentialiter, nec actu, nec potentia, nec opinione sapientis mul- nec potentia, nec opinione sapientis mul- tiplicabilis in plures essentialiter. Ibid. tiplicabilis in plures essentialiter. Ibid. Hoc nomen, DEUS, dicitur multipliciter, sci- Hoc nomen, DEUS, dicitur multipliciter, sci- licet essentialiter per participationem, et licet essentialiter per participationem, et nuncupative. nuncupative. Ibid. Ibid. DEUS vix mente attingitur ab homine, cum DEUS vix mente attingitur ab homine, cum maxime a carne avertitur: nec cognosci- maxime a carne avertitur: nec cognosci- tur ab ipso nisi quia est, et infinite quid tur ab ipso nisi quia est, et infinite quid est. Plato et Trismegistus. est. Plato et Trismegistus. Ibid. Ibid. Omne conveniens DEO, est necessarium et Omne conveniens DEO, est necessarium et omne inconveniens impossibile. Anselmus. omne inconveniens impossibile. Anselmus. Q. 30, m. 2. Q. 30, m. 2. DEUM dicere verbum, est Patrem generare DEUM dicere verbum, est Patrem generare Filium. Augustinus. Filium. Augustinus. Ibid. Ibid.

DEUS Pater qui verissime se indicare animis DEUS Pater qui verissime se indicare animis cognituris et voluit et potuit, hoc ad seip- cognituris et voluit et potuit, hoc ad seip- sum indicandum genuit, quod est ipse qui sum indicandum genuit, quod est ipse qui genuit. genuit. Q. 30, m. 3, a. 1. Q. 30, m. 3, a. 1. DEUS unigenitus cum natus sit, Patrem testa- DEUS unigenitus cum natus sit, Patrem testa- tur auctorem cum ex manente natus est, tur auctorem cum ex manente natus est,

INDEX RERUM INDEX RERUM

non est natus ex nihilo et cum ante tem- non est natus ex nihilo et cum ante tem- pus natus est, omnem sensum prævenit pus natus est, omnem sensum prævenit nascendo. Hilarius. Q. 30, m. 3, a. 2. nascendo. Hilarius. Q. 30, m. 3, a. 2. DEITAS naturam manifestat, Pater autem DEITAS naturam manifestat, Pater autem hypostasim. Damascenus. Q. 34, m. 2. hypostasim. Damascenus. Q. 34, m. 2. DEUS primum excogitavit cœlestes essentias, DEUS primum excogitavit cœlestes essentias, et excogitatio ejus fuit opus ejus. Grego- et excogitatio ejus fuit opus ejus. Grego- rius Nazianzenus. Q. 35, m. 3, a. 2. rius Nazianzenus. Q. 35, m. 3, a. 2.

Item, Q. 55, m. 2, a. 3. Item, Q. 55, m. 2, a. 3. DEUS solus vel maxime est, cujus substantia DEUS solus vel maxime est, cujus substantia et actio in momento æternitatis est. Phi- et actio in momento æternitatis est. Phi- losophus. losophus. Q. 35, m.. 3, a. 5. Q. 35, m.. 3, a. 5. DEUS unde dicatur? Q. 36, m. 1, a. 2 ad DEUS unde dicatur? Q. 36, m. 1, a. 2 ad Item, Q. 51. Item, Q. 51.

q. q.

DEUS est quidquid habet: et in eo diversitas DEUS est quidquid habet: et in eo diversitas nulla est, propter indifferentiam simplici- nulla est, propter indifferentiam simplici- tatis. tatis. Q. 39, m. 1, a. 2. Q. 39, m. 1, a. 2. DEUS a nullo differt Deo. Boetius. DEUS a nullo differt Deo. Boetius. Q. 40, Q. 40,

m. 2, a. 2. m. 2, a. 2. DEUS est principium et causa et ordo et nu- DEUS est principium et causa et ordo et nu- merus propter quod est unitas et super- merus propter quod est unitas et super- trinitas. Dionysius. trinitas. Dionysius. Q. 42, m. 1. Q. 42, m. 1. DEUS omnia numero creavit. Boetius. DEUS omnia numero creavit. Boetius. Ibidem. Ibidem.

Hoc nomen, DEUS, communiter potest sup- Hoc nomen, DEUS, communiter potest sup- ponere pro tribus personis indefinite. ponere pro tribus personis indefinite. Q. 45, m. 2, a. 1. Q. 45, m. 2, a. 1. DEUS est unum, DEUS est unum, et non unicum et est et non unicum et est unum primum penitus indivisum, ad cujus unum primum penitus indivisum, ad cujus expressionem dicitur unitas. Proclus. expressionem dicitur unitas. Proclus. Q. 45, m. 2, a. 2. Q. 45, m. 2, a. 2.

In DEO non est differentia per accidens, ne- In DEO non est differentia per accidens, ne- que differentia substantialis, sed differentia que differentia substantialis, sed differentia quam facit proprietas relationis secundum quam facit proprietas relationis secundum originem, quæ exigit diversitatem suppo- originem, quæ exigit diversitatem suppo- siti. siti. Q. 46. Q. 46. Hoc nomen, DEUS, supponit simpliciter pro Hoc nomen, DEUS, supponit simpliciter pro essentia divina, secundum quod est in ha- essentia divina, secundum quod est in ha- bente, sive secundum quod significatur ut bente, sive secundum quod significatur ut quod est. quod est. Q. 51 ad q.2. Q. 51 ad q.2. DEUS est nomen naturæ, Dominus autem no. DEUS est nomen naturæ, Dominus autem no. men potestatis. Ambrosius. men potestatis. Ambrosius. Q. 52. Q. 52. DEUS habitualiter ab æterno Dominus est, DEUS habitualiter ab æterno Dominus est, actualiter autem ex tempore. actualiter autem ex tempore. Ibid. Ibid. DEUS operatur quatuor modis. Q.53 ad q.2. DEUS operatur quatuor modis. Q.53 ad q.2.

937 937

DEUS est efficiens causa et exemplaris, et fi- DEUS est efficiens causa et exemplaris, et fi- nalis. Dionysius. Unde : nalis. Dionysius. Unde : Efficiens causa Deus est, formalis idea, Efficiens causa Deus est, formalis idea, Finalis bonitas, materialis hyle. Finalis bonitas, materialis hyle. Q. 54. Q. 54. DEUS efficiens eausa est omnium per intelle- DEUS efficiens eausa est omnium per intelle- ctum agentem universaliter. ctum agentem universaliter. Ibid. Ibid. DEUS quia bonus est, sumus. Augustinus. DEUS quia bonus est, sumus. Augustinus. Ibidem. Ibidem.

DEUS est causa per se omnis rei cujus causa DEUS est causa per se omnis rei cujus causa est, et non causa per accidens, nec causa est, et non causa per accidens, nec causa per aliud. per aliud. Q. 55, m. 1. Q. 55, m. 1. DEUS magnus est, non quantitate molis, sed DEUS magnus est, non quantitate molis, sed quantitate virtutis. quantitate virtutis. Q. 56. Q. 56. DEUS cum dicitur justus vel bonus, prædi- DEUS cum dicitur justus vel bonus, prædi- catur justitia vel bonitas quæ est Dei sub- catur justitia vel bonitas quæ est Dei sub- stantia. Boëtius. stantia. Boëtius. Q. 57. Q. 57. DEUS propter nimiam suam perfectionem DEUS propter nimiam suam perfectionem uno nomine significari non potest, unde uno nomine significari non potest, unde simpliciter innominabilis est: secundum simpliciter innominabilis est: secundum aliquid vero nominabilis, et sic nominatur aliquid vero nominabilis, et sic nominatur nominibus omnium prædicamentorum. nominibus omnium prædicamentorum. Ibidem. Ibidem.

In DEO oportet affirmare omnium prædica- In DEO oportet affirmare omnium prædica- tiones, et omnes potentius negare. Diony- tiones, et omnes potentius negare. Diony- sius. sius. Q. 58. Q. 58. -DEUS et affirmativis et privativis nominibus -DEUS et affirmativis et privativis nominibus laudatur, hoc est, laudabiliter nomina- laudatur, hoc est, laudabiliter nomina- tur contrario tamen ordine. Dionysius. tur contrario tamen ordine. Dionysius. Q. 59, m. 3. Q. 59, m. 3.

DEUS uno modo ab æterno scit futura, præ- DEUS uno modo ab æterno scit futura, præ- sentia, et præterita: nec ex differentia sentia, et præterita: nec ex differentia temporis aliqua fit variatio in scientia temporis aliqua fit variatio in scientia Dei. Dei. Q. 60, m. 1. Q. 60, m. 1. DEUS scit omnia tamquam in seipso entia, et DEUS scit omnia tamquam in seipso entia, et in se præsubsistentia, et non ex existenti- in se præsubsistentia, et non ex existenti- bus accipit scientiam eorum. Dionysius bus accipit scientiam eorum. Dionysius Ibidem. Ibidem.

DEUS non scit per medium aliud a se, sed DEUS non scit per medium aliud a se, sed seipso, prout ipse ratio est, qua consti- seipso, prout ipse ratio est, qua consti- tuuntur omnia tam in esse substantiali, tuuntur omnia tam in esse substantiali, quam in esse accidentali. quam in esse accidentali.

Ibid. Ibid. DEUS cognoscit per exemplar: idea enim DEUS cognoscit per exemplar: idea enim quæ est in mente sua, et ipse est, exem- quæ est in mente sua, et ipse est, exem- plar est. plar est. Q. 60, m. 2 ad q. 3. Q. 60, m. 2 ad q. 3. DEUS scit bona per speciem qua arti con- DEUS scit bona per speciem qua arti con-

938 938

INDEX RERUM INDEX RERUM

2. 2.

gruunt, malum autem per speciei pri- gruunt, malum autem per speciei pri- vationem et vitium quo arte recedunt. vationem et vitium quo arte recedunt. Augustinus. Augustinus. Q. 60, m. 3 ad q. Q. 60, m. 3 ad q. DEUS cognoscit contingentia omnia per se DEUS cognoscit contingentia omnia per se stabilem et necessarium. stabilem et necessarium. Q. 60, Q. 60, m. 3 ad զ. 3. m. 3 ad զ. 3.

DEUS est in omni re, et in intimis omnis rei DEUS est in omni re, et in intimis omnis rei continue esse influens et conservationem : continue esse influens et conservationem : nec ignorare potest quod effluit et causat. nec ignorare potest quod effluit et causat. Q. 60, m. 4, a. 1 ad q. 6, Q. 60, m. 4, a. 1 ad q. 6,

DEUS omnem et omnimodam et eminentissi- DEUS omnem et omnimodam et eminentissi- mam omnium rerum habet scientiam. mam omnium rerum habet scientiam. Q. 60, m. 4, a. 2. Q. 60, m. 4, a. 2. Præscientia DEI æterna est, et ab æterno Præscientia DEI æterna est, et ab æterno Deo convenit. Deo convenit. Q. 61, m. 1. Q. 61, m. 1. DEUS naturarum optimus creator est, pec- DEUS naturarum optimus creator est, pec- cantium vero justissimus ordinator. cantium vero justissimus ordinator. Augustinus. Augustinus. Q. 62. Q. 62. DEUM amare creaturam, est bonam volunta- DEUM amare creaturam, est bonam volunta- tem Dei fluere in bonum quod fecit Deus tem Dei fluere in bonum quod fecit Deus in creatura. in creatura. Q. 64 ad q. 1. Q. 64 ad q. 1. DEUS non est præparator pravitatis. Ful- DEUS non est præparator pravitatis. Ful- gentius. gentius. Q. 66, m. 1. Q. 66, m. 1. DEUS derelinquentes se deserit, resistentes DEUS derelinquentes se deserit, resistentes indurat, contemnentes contemnit. Augu- indurat, contemnentes contemnit. Augu- stinus. stinus. Q. 66, m. 2. Q. 66, m. 2. In DEO et in divina providentia tres sunt vir- In DEO et in divina providentia tres sunt vir- tutes, scilicet conditiva, contentiva, et tutes, scilicet conditiva, contentiva, et provisiva. Damascenus. Q. 67, m. 4, provisiva. Damascenus. Q. 67, m. 4, a. 1, par. 3. a. 1, par. 3. DEUS incommutabiliter semper in se existens, DEUS incommutabiliter semper in se existens, præsentialiter, potentialiter, essentialiter præsentialiter, potentialiter, essentialiter

est in omni natura sive essentia sine sui est in omni natura sive essentia sine sui definitione in omni loco sine circum- definitione in omni loco sine circum- scriptione, et in omni tempore sine sui scriptione, et in omni tempore sine sui mutabilitate. Præterea in sanctis spiritibus mutabilitate. Præterea in sanctis spiritibus et animabus est excellentius per gratiam et animabus est excellentius per gratiam inhabitans, et in homine Christo excelen- inhabitans, et in homine Christo excelen- tissime, in quo plenitudo divinitatis cor- tissime, in quo plenitudo divinitatis cor- poraliter habitat. Augustinus. poraliter habitat. Augustinus. m. 1. m. 1.

manens, totus adest rebus omnibus, et manens, totus adest rebus omnibus, et singulis totus. Augustinus. Q. 70, m. 1. singulis totus. Augustinus. Q. 70, m. 1. DEUS est ubique, hoc est, nusquam deest: DEUS est ubique, hoc est, nusquam deest: sicut semper est, quia numquam deest, sicut semper est, quia numquam deest, Hilarius, Augustinus. Hilarius, Augustinus. Q. 70, m. 3. Q. 70, m. 3. DEUS ubique est et in omni re, et hoc est DEUS ubique est et in omni re, et hoc est sibi proprium. sibi proprium. Ibid. Ibid. Quod DEUS ubique sit, scimus: qualiter Quod DEUS ubique sit, scimus: qualiter autem ubique et in omnibus sit, intelli- autem ubique et in omnibus sit, intelli- gere non possumus. Chrysostomus. Ibid. gere non possumus. Chrysostomus. Ibid. DEUS aliter est in coelo, in mundo, in Angelo, DEUS aliter est in coelo, in mundo, in Angelo, in Ecclesia, in anima fideli, ubique, in in Ecclesia, in anima fideli, ubique, in sanctis, in sacramentis, in columba et sanctis, in sacramentis, in columba et flatu et linguis igneis, et in loco sibi pro- flatu et linguis igneis, et in loco sibi pro- portionato. Bernardus. portionato. Bernardus. Q. 71. Q. 71. Non est concedendum simpliciter, quod Non est concedendum simpliciter, quod DEUS sit in eis quæ dicunt deformitatem DEUS sit in eis quæ dicunt deformitatem esse, sicut mali, dæmon, fornicatio. Ibid. esse, sicut mali, dæmon, fornicatio. Ibid. Hæc non est concedenda, DEUS est alibi Hæc non est concedenda, DEUS est alibi quam in seipso. quam in seipso. Q. 71 ad q. 2. Q. 71 ad q. 2. DEUS in ordine creaturarum duo fecit: unum- DEUS in ordine creaturarum duo fecit: unum- prope se, ut angelicam naturam: alterum prope se, ut angelicam naturam: alterum prope nihil, ut materiam primam Augu- prope nihil, ut materiam primam Augu- Q. 75, m. 1. Q. 75, m. 1. DEUS est locus Angelorum, intra quem DEUS est locus Angelorum, intra quem currunt quocumque mittuntur. Beda. currunt quocumque mittuntur. Beda. Q. 75, m. 3 ad q. Q. 75, m. 3 ad q. DEUS omnipotens dicitur: quia de nihilo DEUS omnipotens dicitur: quia de nihilo fecit quæcumque fecit. Non enim aliqua fecit quæcumque fecit. Non enim aliqua materia eum juvit, ex qua demonstraret materia eum juvit, ex qua demonstraret artis suæ potentiam, sed ex nihilo cuncta artis suæ potentiam, sed ex nihilo cuncta creavit. Augustinus. creavit. Augustinus. Q. 76. Q. 76. DEUS de trunco potest facere vitulum. Ansel- DEUS de trunco potest facere vitulum. Ansel- Ibid. Ibid. DEUS non potest facere unde opus suum de- DEUS non potest facere unde opus suum de- terius fiat. Fulgentius. terius fiat. Fulgentius. Q. 77, m. 1. Q. 77, m. 1. DEUS nulli aliquid debet ex commisso, sed DEUS nulli aliquid debet ex commisso, sed forte debet ex promisso. forte debet ex promisso.

stinus. stinus.

mus. mus.

Q. 77, m. 2. Q. 77, m. 2.

Q. 70, Q. 70,

DEUS aliquid potest de potentia absoluta DEUS aliquid potest de potentia absoluta quod non potest de justitia. quod non potest de justitia. Q. 77, Q. 77, m. 2 ad q. 1. m. 2 ad q. 1.

Ibid. Ibid.

Nulla creatura facta est a DEO, quin Deus Nulla creatura facta est a DEO, quin Deus possit eam facere meliorem. possit eam facere meliorem. m. 3, a. 1. m. 3, a. 1.

Q. 77, Q. 77,

DEUS ubique est, cui nec locis, nec actionibus DEUS ubique est, cui nec locis, nec actionibus appropinquamus. Augustinus. appropinquamus. Augustinus. Cum DEUS sit natura incorporea et.incommu- Cum DEUS sit natura incorporea et.incommu- tabiliter viva, æterna stabilitate in seipsa tabiliter viva, æterna stabilitate in seipsa

DEUS cum omnia possit, non potest de cor- DEUS cum omnia possit, non potest de cor-

INDEX RERUM INDEX RERUM

939 939

rupta facere incorruptam sive virginem. rupta facere incorruptam sive virginem.

Hieronymus. Hieronymus. Q. 78, m. 3. Q. 78, m. 3. DEUS potest super impossibile per accidens, DEUS potest super impossibile per accidens, sicut super impossibile per se. Gilbertus. sicut super impossibile per se. Gilbertus. Q. 78, m. 3. Q. 78, m. 3.

DEUS omnipotens quod juste fieri prohi- DEUS omnipotens quod juste fieri prohi- bet, justum est ut fieri sinat. Gregorius. bet, justum est ut fieri sinat. Gregorius. Q. 80, m. 2, a. 3, par. 4. Q. 80, m. 2, a. 3, par. 4.

Scientia DEI simplex mentis est intuitus. Scientia DEI simplex mentis est intuitus. Q. 60 ad q. 1. Q. 60 ad q. 1.

Scientia DEI est causa creaturarum. Q. 35, Scientia DEI est causa creaturarum. Q. 35, m. 3, a. 5. m. 3, a. 5.

Scientia DEI et existentium est, et non exi- Scientia DEI et existentium est, et non exi- stentium in natura propria, existentium stentium in natura propria, existentium tamen in causa efficiente, formali et finali. tamen in causa efficiente, formali et finali. Q. 60, m. 2. Q. 60, m. 2.

Scientia DEI duplex est, practica scilicet, et Scientia DEI duplex est, practica scilicet, et contemplativa. contemplativa. Q. 60, m. 3 Q. 60, m. 3 ad q. 2. ad q. 2.

Scientio DEI est per immutabiles rationes Scientio DEI est per immutabiles rationes

mutabilium. Augustinus. mutabilium. Augustinus.

Q. 60, Q. 60,

m. 4, a. 1 ad q. 5. m. 4, a. 1 ad q. 5. Scientia DEI triplex, scilicet simplicis intelli- Scientia DEI triplex, scilicet simplicis intelli- gentiæ, simplicis visionis, et approbatio- gentiæ, simplicis visionis, et approbatio- nis. nis. Q. 60, m. 4, a. 1 ad q. 6. Q. 60, m. 4, a. 1 ad q. 6. Scientia approbationis dicit causalitatem ad Scientia approbationis dicit causalitatem ad ea quæ subsunt ei. ea quæ subsunt ei. Q. 61, m. 2. Q. 61, m. 2. Scientia DEI est incommutabilis. Q. 61, m. 6. Scientia DEI est incommutabilis. Q. 61, m. 6. Universas creaturas et spirituales et corpo- Universas creaturas et spirituales et corpo-

rales non quia sunt, ideo DEUS novit: sed rales non quia sunt, ideo DEUS novit: sed ideo sunt, quia novit. Augustinus. Q. 61, ideo sunt, quia novit. Augustinus. Q. 61, m. 2. m. 2.

Scientia DEI nec augeri potest, nec minui, Scientia DEI nec augeri potest, nec minui, nec mutari: sed ei subjecta possunt augeri, nec mutari: sed ei subjecta possunt augeri, minui, et mutari. minui, et mutari. Q. 61, m. 7. Q. 61, m. 7. DEUS vult omnes homines salvos fieri, volun- DEUS vult omnes homines salvos fieri, volun- tate antecedente non consequente. Q 63, tate antecedente non consequente. Q 63, m. 2 ad q. m. 2 ad q. In DEO voluntas est, et convenit ei plus In DEO voluntas est, et convenit ei plus quam Angelo vel homini. Q. 79, m. 1. quam Angelo vel homini. Q. 79, m. 1. Voluntas DIVINA penitus nullam habet cau- Voluntas DIVINA penitus nullam habet cau- Q. 79, m. 2, a. 1, par. 1. Q. 79, m. 2, a. 1, par. 1. DEUS non potest dici omnivolens, sicut dici- DEUS non potest dici omnivolens, sicut dici- tur omnisciens. tur omnisciens. Q. 79, m. . 2, a. 1, Q. 79, m. . 2, a. 1, par. 2. par. 2.

sam. sam.

Voluntas DEI causa est per se immediata et Voluntas DEI causa est per se immediata et propria el necessaria omnium eorum quæ propria el necessaria omnium eorum quæ fiunt ab efficiente causa, et non a causa fiunt ab efficiente causa, et non a causa deficiente. deficiente. Q. 79, m. 2, a. 1, sub- Q. 79, m. 2, a. 1, sub-

par. 1. par. 1. Voluntas DEI causa prima est nullo modo Voluntas DEI causa prima est nullo modo determinabilis per aliquid ut sit hujus. determinabilis per aliquid ut sit hujus. causa vel illius. causa vel illius. Ibid. Ibid. Voluntas DEI causa necessaria est et contin- Voluntas DEI causa necessaria est et contin- gentium et necessariorum. Dionysius. Ibid. gentium et necessariorum. Dionysius. Ibid. Voluntas beneplaciti est, quæ vere ac pro- Voluntas beneplaciti est, quæ vere ac pro- prie dicitur voluntas, quæ in ipso DEO est prie dicitur voluntas, quæ in ipso DEO est et ipsius essentia: quæ una est, nec mul- et ipsius essentia: quæ una est, nec mul- tiplicitatem recipit, nec mutabilitatem, tiplicitatem recipit, nec mutabilitatem, quæ incompleta esse non potest. Magister quæ incompleta esse non potest. Magister et Hugo. et Hugo. Q. 79, m. 2, a 2, par. 1. Q. 79, m. 2, a 2, par. 1. Voluntate antecedente vult DEUS omnes ho- Voluntate antecedente vult DEUS omnes ho- mines salvos fieri. Damascenus. Q. 79, mines salvos fieri. Damascenus. Q. 79, m. 2, a. 2. Q. incidens. m. 2, a. 2. Q. incidens.

Voluntas beneplaciti duplex, scilicet abso- Voluntas beneplaciti duplex, scilicet abso- luta et conditionalis. luta et conditionalis. Q. 79, m. 2, Q. 79, m. 2, a. 2, par. 2. a. 2, par. 2.

Signa voluntatis DIVINE sunt quinque, sci- Signa voluntatis DIVINE sunt quinque, sci- licet præceptio, prohibitio, consilium, licet præceptio, prohibitio, consilium, permissio et operatio. Unde: permissio et operatio. Unde:

Præcipit et prohibet, permittit, consulit, implet. Præcipit et prohibet, permittit, consulit, implet. Q. 80, m. 1. Q. 80, m. 1.

Hæ sunt falsæ, DEUS vult mala fieri, mala Hæ sunt falsæ, DEUS vult mala fieri, mala fiunt Deo volente, bonum est mala fieri, fiunt Deo volente, bonum est mala fieri, bonum est mala esse. bonum est mala esse. Q. 80, m. 2, Q. 80, m. 2,

a. 3, par. 1 et 2. a. 3, par. 1 et 2.

Voluntatis DEI semper impletur aut de no- Voluntatis DEI semper impletur aut de no-

bis, aut a nobis. Augustinus. bis, aut a nobis. Augustinus.

Q. 80, Q. 80,

m. 2, a. 4, par. 1. m. 2, a. 4, par. 1.

Voluntas DEI æterna, quæ dicitur benepla- Voluntas DEI æterna, quæ dicitur benepla- citi, semper impletur. citi, semper impletur. Ibid. Ibid.

Q. 34, Q. 34,

In DIVINIS nihil est per accidens. In DIVINIS nihil est per accidens. m. 1. Item, Q. 35, m. 1. m. 1. Item, Q. 35, m. 1. In DIVINIS sunt solum duo prædicamenta, In DIVINIS sunt solum duo prædicamenta, scilicet substantia et ad aliquid. Boetius. scilicet substantia et ad aliquid. Boetius. Q. 34, m. 2. Q. 34, m. 2.

In DIVINIS non potest esse prius et posterius. In DIVINIS non potest esse prius et posterius. Q. 41, m. 2, a. 1 ad q. 2. Q. 41, m. 2, a. 1 ad q. 2.

940 940

INDEX RERUM INDEX RERUM

riatur secundum plus et minus juxta di- riatur secundum plus et minus juxta di- versitatem dilectorum. versitatem dilectorum.

Q. 64. Q. 64.

Vide AMOR. Vide AMOR.

In DIVINIS nihil facit determinatum nisi pro- In DIVINIS nihil facit determinatum nisi pro- prietas. prietas. Q. 43, m. 2, a. 1. Q. 43, m. 2, a. 1.

DIABOLUS humilium malleator. Bernardus. DIABOLUS humilium malleator. Bernardus. Q. 11. Q. 11.

Causa DILIGENDI Deum Deus est, modus sine Causa DILIGENDI Deum Deus est, modus sine modo diligere. Bernardus. modo diligere. Bernardus. Q. 15, Q. 15, m. 2, a. 2, par. 3. m. 2, a. 2, par. 3.

DICERE per intellectum proprie est ex se DICERE per intellectum proprie est ex se formatum et distinctum ab intellectu di- formatum et distinctum ab intellectu di- cente proferre sive producere verbum, cente proferre sive producere verbum, quod sui similitudo sit secundum speciem quod sui similitudo sit secundum speciem et imago perfecta secundum substantiam et imago perfecta secundum substantiam et omnia substantialia. Q. 30, m. 2. et omnia substantialia. Q. 30, m. 2. DICERE summo spiritui nihil aliud est quam DICERE summo spiritui nihil aliud est quam per intellectum videndo intueri. Anselmus. per intellectum videndo intueri. Anselmus. Q. 35, m. 3, a. 1. Q. 35, m. 3, a. 1.