IN IV SENTENT. DIST. L, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. L, A, ART. 3.

689 689

M contra. M contra.

solutio. solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

quod non debet homini imputari pecca- quod non debet homini imputari pecca- tum, multo magis facit, quod non debet tum, multo magis facit, quod non debet imputari dæmoni. imputari dæmoni.

3. Adhuc, Non potest corrigere volun- 3. Adhuc, Non potest corrigere volun-

tatem sed quod non potest aliter esse, tatem sed quod non potest aliter esse, non habet laudem vel vituperium, ut di- non habet laudem vel vituperium, ut di-

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

cit Tullius ergo injustum est, ut vide- An damnati possint velle aliquod bonum? cit Tullius ergo injustum est, ut vide- An damnati possint velle aliquod bonum? tur, si sibi hoc imputaretur in peccatum. tur, si sibi hoc imputaretur in peccatum.

IN CONTRARIUM est, quod auctor mali IN CONTRARIUM est, quod auctor mali non debet esse melioris conditionis non debet esse melioris conditionis quam persuasus in malo: sed video, quam persuasus in malo: sed video, quod homo jam est persuasus in malo a quod homo jam est persuasus in malo a dæmone, et imputatur homini tale pec- dæmone, et imputatur homini tale pec- catum ergo multo magis dæmoni debet catum ergo multo magis dæmoni debet imputari. imputari.

AD HOC dicendum, quod utraque pars AD HOC dicendum, quod utraque pars opiniones habet pro se: et in secundo Sen- opiniones habet pro se: et in secundo Sen- tentiarum plus quam hic invenitur de ista tentiarum plus quam hic invenitur de ista quæstione. Videtur tamen tutior esse via quæstione. Videtur tamen tutior esse via dicentium, quod peccent usque ad diem dicentium, quod peccent usque ad diem judicii, quando finalem quoad majorem judicii, quando finalem quoad majorem poenam et carcerem accipient condemna- poenam et carcerem accipient condemna- tionem : et tunc amplius peccare non tionem : et tunc amplius peccare non poterunt. poterunt.

AD PRIMUM autem dicendum, quod non AD PRIMUM autem dicendum, quod non est simile quia homo post mortem non est simile quia homo post mortem non accipit tempus ex casu, sed dæmoni hoc accipit tempus ex casu, sed dæmoni hoc tempus datum est, quo exerceat electos: tempus datum est, quo exerceat electos: et ideo in illo tempore crescit sibi pecca- et ideo in illo tempore crescit sibi pecca- tum et etiam poena. Ex dicto autem Da- tum et etiam poena. Ex dicto autem Da- masceni non intelligitur aliud, nisi quod masceni non intelligitur aliud, nisi quod in hoc similes sunt, quod insusceptibiles in hoc similes sunt, quod insusceptibiles sunt pœnitentiæ. sunt pœnitentiæ.

AD ALIUD dicendum, quod non habet AD ALIUD dicendum, quod non habet adhuc finalem condemnationem, ut homo adhuc finalem condemnationem, ut homo habet finalem in anima et in corpore, li- habet finalem in anima et in corpore, li- cet secundum alteram partem pœnam cet secundum alteram partem pœnam homo adhuc non sustineat. homo adhuc non sustineat.

AD ALIUD dicendum, quod licet corri- AD ALIUD dicendum, quod licet corri- gere non possit statum suæ confirmatio- gere non possit statum suæ confirmatio- nis in malo, tamen quilibet actus singu- nis in malo, tamen quilibet actus singu- laris est sibi voluntarius: et ideo vitupe- laris est sibi voluntarius: et ideo vitupe-

ratur. ratur.

De hoc autem modo confirmationis De hoc autem modo confirmationis melius invenies dictum in tertio Senten- melius invenies dictum in tertio Senten- tiarum quam hic. tiarum quam hic.

1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, 1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus,

Tertio quæritur, Utrum aliquod bo- Tertio quæritur, Utrum aliquod bo- num possint velle damnati? num possint velle damnati?

Videtur, quod sic: quia Videtur, quod sic: quia

1. Malum, ut dicit Dionysius, est in- 1. Malum, ut dicit Dionysius, est in- voluntarium et incausale et infructuo- voluntarium et incausale et infructuo- sum et pigrum: cum ergo aliquid velint, sum et pigrum: cum ergo aliquid velint, et hoc non sit malum, et sit bonum vel et hoc non sit malum, et sit bonum vel malum, videtur quod nihil velint nisi malum, videtur quod nihil velint nisi bonum. bonum.

2. Adhuc, Quod absolute et secundum 2. Adhuc, Quod absolute et secundum se est privatio, nullum movere potest ap- se est privatio, nullum movere potest ap- petitum : sed malum secundum se et ab- petitum : sed malum secundum se et ab- solute est privatio: ergo nullum potest solute est privatio: ergo nullum potest per se movere appetitum: ergo nec ap- per se movere appetitum: ergo nec ap- petitum damnatorum: ergo videtur ut petitum damnatorum: ergo videtur ut prius, quod velint bonum. prius, quod velint bonum.

3. Adhuc, Nihil appetit suam destru- 3. Adhuc, Nihil appetit suam destru- ctionem sed malum est destructio omnis ctionem sed malum est destructio omnis rei ergo nihil appetit malum: ergo nec rei ergo nihil appetit malum: ergo nec damnati ergo ut prius. damnati ergo ut prius.

4. Adhuc, Dionysius dicit in libro de 4. Adhuc, Dionysius dicit in libro de Divinis nominibus', de dæmonibus, quod Divinis nominibus', de dæmonibus, quod bonum et optimum concupiscunt esse, bonum et optimum concupiscunt esse, vivere, et intelligere: sed damnati non vivere, et intelligere: sed damnati non sunt magis obstinati, quam dæmones: sunt magis obstinati, quam dæmones: ergo ipsi concupiscunt bonum: et sic ha- ergo ipsi concupiscunt bonum: et sic ha- betur propositum. betur propositum.

IN CONTRARIUM hujus est, IN CONTRARIUM hujus est,

1. Quod dicit Bernardus in Canticis de 1. Quod dicit Bernardus in Canticis de damnato: « In æternum non obtinebit damnato: « In æternum non obtinebit quod vult: et tamen quod non vult, in quod vult: et tamen quod non vult, in perpetuum sustinebit. » Et dicit, quod perpetuum sustinebit. » Et dicit, quod « vult iniquitatem quam fecit in sæculo « vult iniquitatem quam fecit in sæculo vivens. » vivens. »

2. Adhuc, Obstinata in malo voluntas 2. Adhuc, Obstinata in malo voluntas non potest nisi velle malum: ergo, etc. non potest nisi velle malum: ergo, etc.

Sed contra. Sed contra.

RESPONSIO ad hoc est, quod voluntas Solutio. RESPONSIO ad hoc est, quod voluntas Solutio.

cap. 10. cap. 10.

XXX XXX

44 44

'Ad 1 et 2. 'Ad 1 et 2.

690 690

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

eorum est duplex, scilicet naturalis, et eorum est duplex, scilicet naturalis, et deliberativa. Naturalis autem habet po- deliberativa. Naturalis autem habet po- tius velleitatem actualem: sed delibera- tius velleitatem actualem: sed delibera- tiva progreditur in actum. tiva progreditur in actum.

Dicendum ergo, quod naturali volun- Dicendum ergo, quod naturali volun- tate volunt bonum, et deliberativa volunt tate volunt bonum, et deliberativa volunt malum et hæc solutio est secundum malum et hæc solutio est secundum Dionysium in libro de Divinis nomini- Dionysium in libro de Divinis nomini- bus. Alii autem hic ponunt aliam di- bus. Alii autem hic ponunt aliam di- stinctionem, quæ a nobis posita est super stinctionem, quæ a nobis posita est super secundum Sententiarum. secundum Sententiarum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Dio- AD PRIMUM ergo dicendum, quod Dio- nysius non loquitur de eo quod est ma- nysius non loquitur de eo quod est ma- lum in actu interiori vel exteriori, sed lum in actu interiori vel exteriori, sed de malitia ipsa, hoc est, de malo in de malitia ipsa, hoc est, de malo in quantum malum: hoc enim verum est quantum malum: hoc enim verum est esse involuntarium, sicut probat Aristo- esse involuntarium, sicut probat Aristo- teles in III Ethicorum. Sed istud nullo teles in III Ethicorum. Sed istud nullo modo potest esse voluntarium. modo potest esse voluntarium.

Et per hoc patet solutio ad sequens : Et per hoc patet solutio ad sequens : quia non est privatio pura. quia non est privatio pura.

AD ALIUD dicendum, quod destructio AD ALIUD dicendum, quod destructio est consequens appetibile sicut et modo: est consequens appetibile sicut et modo: quia qui fornicatur, non intendit dimi- quia qui fornicatur, non intendit dimi- nuere naturale bonum in ipso et destruere nuere naturale bonum in ipso et destruere gratuitum: et tamen consequitur utrum- gratuitum: et tamen consequitur utrum- que istorum ex fornicatione quam facit : que istorum ex fornicatione quam facit : et ita est ibi, quod appetitus cadit super et ita est ibi, quod appetitus cadit super actum, et destructio consequitur. actum, et destructio consequitur.

AD DICTUM Dionysii dicendum, quod AD DICTUM Dionysii dicendum, quod sicut ipse dicit, ipse loquitur de voluntate sicut ipse dicit, ipse loquitur de voluntate dæmonum secundum quod non natura dæmonum secundum quod non natura mali, sed in quantum sunt, bonum et op- mali, sed in quantum sunt, bonum et op- timum concupiscunt, sicut omnis natura timum concupiscunt, sicut omnis natura concupiscit bonum in quantum est. concupiscit bonum in quantum est.

A1+ A1+

B. Quare dicuntur tenebræ exteriores? B. Quare dicuntur tenebræ exteriores?

Ilic quæri potest, Quare illæ tenebræ quibus involventur mali in gehenna, Ilic quæri potest, Quare illæ tenebræ quibus involventur mali in gehenna, dicuntur tenebræ exteriores? Quia tunc mali penitus extra lucem corpora- dicuntur tenebræ exteriores? Quia tunc mali penitus extra lucem corpora- lem et spiritualem, scilicet Deum, erunt. Nunc enim etsi patiantur tenebras lem et spiritualem, scilicet Deum, erunt. Nunc enim etsi patiantur tenebras in cæcitate mentis, non tamen penitus extra lucem Dei sunt, nec corpo- in cæcitate mentis, non tamen penitus extra lucem Dei sunt, nec corpo- rali luce privantur. De hoc Augustinus ait sic: Ira Dei et in judicio erit, et rali luce privantur. De hoc Augustinus ait sic: Ira Dei et in judicio erit, et hic est in cæcitate mentis, cum dantur mali in reprobum sensum. Ibi exte- hic est in cæcitate mentis, cum dantur mali in reprobum sensum. Ibi exte- riores tenebræ erunt, quia tunc peccatores penitus erunt extra Deum. Quid riores tenebræ erunt, quia tunc peccatores penitus erunt extra Deum. Quid est enim penitus esse extra Deum, nisi esse in summa cæcitate? Si qui- est enim penitus esse extra Deum, nisi esse in summa cæcitate? Si qui- dem habitat Deus_lucem inaccessibilem ³. Hæ autem tenebræ hic jam inci- dem habitat Deus_lucem inaccessibilem ³. Hæ autem tenebræ hic jam inci- piunt in peccante, cum ab interiori Dei luce secluditur, sed non penitus piunt in peccante, cum ab interiori Dei luce secluditur, sed non penitus dum in hac vita est. Ecce quare ibi peccator dicitur pati exteriores tenebras, dum in hac vita est. Ecce quare ibi peccator dicitur pati exteriores tenebras, et non hic quia ibi secludetur penitus a luce Dei, quod non hic. Sed et non hic quia ibi secludetur penitus a luce Dei, quod non hic. Sed quomodo intelligenda est illa seclusio? An quia non videbunt Deum per quomodo intelligenda est illa seclusio? An quia non videbunt Deum per speciem? Sed nec aliquis videt hic Deum per speciem. An per dissimilitu- speciem? Sed nec aliquis videt hic Deum per speciem. An per dissimilitu-

1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, cap. 10. 1 S. DIONYSIUS, Lib. de Divinis nominibus, cap. 10.

2 S. AUGUSTINUS, Super Psal. vi, 8, super hæc verba: Turbatus est a furore oculus meus. 2 S. AUGUSTINUS, Super Psal. vi, 8, super hæc verba: Turbatus est a furore oculus meus. 3 I ad Timoth. vi, 16: Qui solus habet immortalitatem, et lucem inhabitat inaccessibilem. 3 I ad Timoth. vi, 16: Qui solus habet immortalitatem, et lucem inhabitat inaccessibilem.

IN IV SENTENT. DIST. L, B, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. L, B, ART. 4.

691 691

1 1

dinem quam dinem quam facit peccatum inter Deum et hominem? Sed et hic multi per facit peccatum inter Deum et hominem? Sed et hic multi per gravia peccata elongantur a Deo. An quia Deum odiunt, ita ut velint eum gravia peccata elongantur a Deo. An quia Deum odiunt, ita ut velint eum non esse? Sed et hic multi Deum oderunt: de quibus scriptum est, Super- non esse? Sed et hic multi Deum oderunt: de quibus scriptum est, Super- bia eorum qui te oderunt, ascendit semper 2. Quæ est ergo illa elongatio? bia eorum qui te oderunt, ascendit semper 2. Quæ est ergo illa elongatio? Sane exteriores tenebræ intelligi possunt quædam malignitas odii et vo- Sane exteriores tenebræ intelligi possunt quædam malignitas odii et vo- luntatis, quæ tunc excrescet in mentibus reproborum, et quædam oblivio luntatis, quæ tunc excrescet in mentibus reproborum, et quædam oblivio Dei quia tormentorum interiorum et exteriorum doloribus adeo afficien- Dei quia tormentorum interiorum et exteriorum doloribus adeo afficien- tur et turbabuntur, ut ab illis ad cogitandum aliquid de Deo vix, vel raro, tur et turbabuntur, ut ab illis ad cogitandum aliquid de Deo vix, vel raro, vel numquam mentem revocent. Ut qui nimio premuntur pondere, adeo vel numquam mentem revocent. Ut qui nimio premuntur pondere, adeo stupescunt et turbantur, ut interim in aliam cogitationem non se extendant: stupescunt et turbantur, ut interim in aliam cogitationem non se extendant: sed illuc tendit impetus cogitationis, ubi sentitur vis doloris. Sed in hac sed illuc tendit impetus cogitationis, ubi sentitur vis doloris. Sed in hac vita nullus adeo malus est, ut penitus secludatur a cognitione 3 Dei: quia vita nullus adeo malus est, ut penitus secludatur a cognitione 3 Dei: quia nec perdit appetitum beatitudinis, et quemdam boni amorem quem natura- nec perdit appetitum beatitudinis, et quemdam boni amorem quem natura- liter habet rationalis creatura. Illas autem exteriores et profundissimas te- liter habet rationalis creatura. Illas autem exteriores et profundissimas te- nebras reprobos perpessuros post judicium dicit Augustinus, opponens de nebras reprobos perpessuros post judicium dicit Augustinus, opponens de illo divite qui in inferno positus, elevans oculos vidit Abraham, et in sinu illo divite qui in inferno positus, elevans oculos vidit Abraham, et in sinu ejus Lazarum cujus comparatione coactus est confiteri mala sua, usque ejus Lazarum cujus comparatione coactus est confiteri mala sua, usque adeo ut et fratres roget ab his præmoneri : quod ante judicium factum le- adeo ut et fratres roget ab his præmoneri : quod ante judicium factum le- gitur. Sed post judicium in profundioribus tenebris erunt impii, ubi nullam gitur. Sed post judicium in profundioribus tenebris erunt impii, ubi nullam Dei lucem videbunt cui confiteantur. Dei lucem videbunt cui confiteantur.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An apud inferos erunt perpetuæ et ex- An apud inferos erunt perpetuæ et ex- teriores tenebræ ? teriores tenebræ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, « Hic quæri potest, Quare illæ ibi, B, « Hic quæri potest, Quare illæ tenebræ, etc. » tenebræ, etc. »

Ad intellectum autem istius capituli Ad intellectum autem istius capituli tria quæruntur, quorum primum est de tria quæruntur, quorum primum est de exterioribus tenebris. exterioribus tenebris.

Secundum est, An damnati penitus Secundum est, An damnati penitus extra Deum sint, sicut dicit in Littera? extra Deum sint, sicut dicit in Littera?

1 Edit. J. Alleaume, Deum. 1 Edit. J. Alleaume, Deum.

2 Psal. LXXIII, 23. 2 Psal. LXXIII, 23.

3 Edit. J. Alleaume, cogitatione. 3 Edit. J. Alleaume, cogitatione.

Tertium autem, An Deum odiant, sic- Tertium autem, An Deum odiant, sic- ut iterum in Littera per Psalmum pro- ut iterum in Littera per Psalmum pro- bari videtur. bari videtur.

CIRCA PRIMUM objicitur sic: CIRCA PRIMUM objicitur sic:

1. Omnis creatura Deo deserviens, ali- 1. Omnis creatura Deo deserviens, ali- quam ab co meretur claritatem: sed quam ab co meretur claritatem: sed locus inferni et ignis a principio mundi locus inferni et ignis a principio mundi Deo servierunt: ergo aliquam sicut cæ- Deo servierunt: ergo aliquam sicut cæ- teræ creaturæ merentur a Deo clarita- teræ creaturæ merentur a Deo clarita- tem ergo non erunt ibi perpetuæ et ex- tem ergo non erunt ibi perpetuæ et ex- teriores tenebræ. teriores tenebræ.

2. Adhuc, Ignis qui ad aliquid lucet, 2. Adhuc, Ignis qui ad aliquid lucet, non facit omnino tenebras: sed ignis in- non facit omnino tenebras: sed ignis in- ferni ad aliquid lucet: ergo non facit ferni ad aliquid lucet: ergo non facit omnino tenebras. PRIMA patet per se. omnino tenebras. PRIMA patet per se. SECUNDAM scribit Gregorius in lib. IX SECUNDAM scribit Gregorius in lib. IX Moralium super illud: Et sempiternus Moralium super illud: Et sempiternus

5 5

4 Cf. Luc. XVI, 23 et seq. 4 Cf. Luc. XVI, 23 et seq.

5 S. GREGORIUS, Lib. IX Moralium, capp. 48 5 S. GREGORIUS, Lib. IX Moralium, capp. 48

et 49. et 49.

Solutio. Solutio.

692 692

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

: :

horror inhabitat, sic: « Quamvis illic horror inhabitat, sic: « Quamvis illic ignis ad consolationem non lucet, tamen ignis ad consolationem non lucet, tamen ut magis torqueat, ad aliquid lucet, Nam ut magis torqueat, ad aliquid lucet, Nam sequaces quosque suos secum in tor- sequaces quosque suos secum in tor- mento reprobi flamma illustrante visu- mento reprobi flamma illustrante visu- ri sunt, quorum amore deliquerunt ri sunt, quorum amore deliquerunt quatenus qui eorum vitam carnaliter quatenus qui eorum vitam carnaliter contra præcepta Conditoris amaverant, contra præcepta Conditoris amaverant, ipsorum quoque eos interius in augmen- ipsorum quoque eos interius in augmen- tum suæ damnationis affligat. » Et in- tum suæ damnationis affligat. » Et in- fra, «Ignis itaque qui in obscuritate cru- fra, «Ignis itaque qui in obscuritate cru- ciat, credendum est: quia lumen ad ciat, credendum est: quia lumen ad

tormentum servat. » tormentum servat. »

3. Adhuc, Nihil videtur sine lumine: 3. Adhuc, Nihil videtur sine lumine: sed in inferno damnati se invicem et pœ- sed in inferno damnati se invicem et pœ- nas suas videbunt ergo videtur, quod nas suas videbunt ergo videtur, quod sit ibi lumen et ergo non est ibi caren- sit ibi lumen et ergo non est ibi caren- tia lucis interioris et exterioris, sicut tia lucis interioris et exterioris, sicut dicere videtur in Littera. dicere videtur in Littera.

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod dispositionem illius loci solus Deus per- dispositionem illius loci solus Deus per- fecte novit, et illi qui ibi sunt: sed nos fecte novit, et illi qui ibi sunt: sed nos in sæculo hoc ad plenum non possumus, in sæculo hoc ad plenum non possumus, nisi tantum quantum ab ipsis accepimus, nisi tantum quantum ab ipsis accepimus, qui de hoc acceperunt revelationem. qui de hoc acceperunt revelationem.

Dicendum ergo videtur secundum di- Dicendum ergo videtur secundum di- cta Gregorii, quod ille locus simpliciter cta Gregorii, quod ille locus simpliciter est tenebrosus, et secundum quid luci- est tenebrosus, et secundum quid luci- dus. Simpliciter autem tenebrosus est: dus. Simpliciter autem tenebrosus est: quia flamma quæ ibi est et ignis, obscu- quia flamma quæ ibi est et ignis, obscu- rat simpliciter, et non lucet nisi ad ma- rat simpliciter, et non lucet nisi ad ma- jus tormentum, et non ad aliud. Unde in jus tormentum, et non ad aliud. Unde in hoc ignis ille deseruit Deo, quod non hoc ignis ille deseruit Deo, quod non omnia monstrat sua luce obscura, sed omnia monstrat sua luce obscura, sed tantum ea quæ exaggerant tormenta: tantum ea quæ exaggerant tormenta: et hoc est quod dicit Gregorius parum et hoc est quod dicit Gregorius parum ante supra dictam auctoritatem in libro ante supra dictam auctoritatem in libro IX Moralium sic: « Fit ergo miseris IX Moralium sic: « Fit ergo miseris mors sine morte, finis sine fine, defectus mors sine morte, finis sine fine, defectus sine defectu quia et mors vivit, et finis sine defectu quia et mors vivit, et finis semper incipit, et deficere defectus ne- semper incipit, et deficere defectus ne- scit. Quia igitur et mors perimit et non scit. Quia igitur et mors perimit et non exstinguit, dolor cruciat, sed nullatenus exstinguit, dolor cruciat, sed nullatenus pavorem fugat, flamma comburit, sed pavorem fugat, flamma comburit, sed nequaquam tenebras discutit, quantum nequaquam tenebras discutit, quantum

1 Job, x, 22. 1 Job, x, 22.

2 S. GREGORIUS, Lib. IX Moralium, cap. 48. 2 S. GREGORIUS, Lib. IX Moralium, cap. 48.

per notitiam præsentis vitæ colligitur, per notitiam præsentis vitæ colligitur, supplicia ordinem non habent quia supplicia ordinem non habent quia suam per omnia qualitatem non te- suam per omnia qualitatem non te- nent 2. » Et ibidem, parum ante: << Hor- nent 2. » Et ibidem, parum ante: << Hor- rendo modo erit tunc reprobis dolor cum rendo modo erit tunc reprobis dolor cum formidine, et flamma cum obscuritate³. » formidine, et flamma cum obscuritate³. » His collatis ad prius inducta, patet quod His collatis ad prius inducta, patet quod dictum est. dictum est.

AD PRIMUM ergo dicitur, quod illæ cre- AD PRIMUM ergo dicitur, quod illæ cre- aturæ in hoc glorificantur suo naturali aturæ in hoc glorificantur suo naturali modo quia justitiæ Dei obsequuntur, modo quia justitiæ Dei obsequuntur, et illæ qualitates sunt eis pretiosissimæ, et illæ qualitates sunt eis pretiosissimæ, quibus hæc maxime perficere possunt, quibus hæc maxime perficere possunt, sicut opacitas immensa, et nimius calor, sicut opacitas immensa, et nimius calor, et nimium frigus, sicut dicitur, Sapient. et nimium frigus, sicut dicitur, Sapient. v, 21 Acuet duram iram in lanceam, v, 21 Acuet duram iram in lanceam, et pugnabit cum eo orbis terrarum con- et pugnabit cum eo orbis terrarum con- tra insensatos. Sic armabit Deus crea- tra insensatos. Sic armabit Deus crea- turam in ultionem inimicorum: sicut turam in ultionem inimicorum: sicut econtra creatura quæ in superioribus erit econtra creatura quæ in superioribus erit cum bonis, pro gloria accipit qualitates, cum bonis, pro gloria accipit qualitates, quæ beatitudini competunt Sanctorum, quæ beatitudini competunt Sanctorum, sicut lux, quies, et hujusmodi. sicut lux, quies, et hujusmodi.

Adi Adi

AD ALIA patet solutio per distinctio- Ad alie AD ALIA patet solutio per distinctio- Ad alie nem inductam. nem inductam.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An damnati sint penitus extra Deum? An damnati sint penitus extra Deum?

Secundo quæritur, Utrum damnati Secundo quæritur, Utrum damnati sint penitus extra Deum? sint penitus extra Deum?

Videtur autem, quod non: quia Videtur autem, quod non: quia 1. Deus est ubique: ergo nihil est ex- 1. Deus est ubique: ergo nihil est ex- tra ipsum. Augustinus : « Quia te rece- tra ipsum. Augustinus : « Quia te rece- dit, quo dit, quo it? a te placido ad te iratum. » it? a te placido ad te iratum. » Ergo nullus est extra Deum. Ergo nullus est extra Deum.

2. Adhuc, Deus est in omnibus con- 2. Adhuc, Deus est in omnibus con- tinens omnia in esse: ergo est in dam- tinens omnia in esse: ergo est in dam- natis ergo non sunt penitus extra natis ergo non sunt penitus extra ipsum. ipsum.

3 IDEM, Ibidem. 3 IDEM, Ibidem.

IN IV SENTENT. DIST. L, C. IN IV SENTENT. DIST. L, C.

693 693

Natio. Natio.

RESPONSIO. De hoc multa dicta sunt RESPONSIO. De hoc multa dicta sunt in primo libro Sententiarum dicendum in primo libro Sententiarum dicendum tamen, quod Deus sonat provisionem, tamen, quod Deus sonat provisionem, sicut dicit Dionysius in libro de Divinis sicut dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus. Provisio autem sonat curam nominibus. Provisio autem sonat curam et influentiam beneficiorum: et quia et influentiam beneficiorum: et quia non influit beneficia, sed pœnas dam- non influit beneficia, sed pœnas dam- natis, ideo extra Deum esse dicuntur. natis, ideo extra Deum esse dicuntur. Et hæc solutio (ut puto) est secundum Et hæc solutio (ut puto) est secundum Litteræ intentionom. Litteræ intentionom.

Posset etiam dici, quod quoad malos Posset etiam dici, quod quoad malos damnati sunt extra Deum : quia in nul- damnati sunt extra Deum : quia in nul- lo consentiunt ei, sed quoad dominium lo consentiunt ei, sed quoad dominium non possunt effugere ipsum. non possunt effugere ipsum.

Et primo modo loquitur in Littera. Et primo modo loquitur in Littera. Secundo autem modo procedunt obje- Secundo autem modo procedunt obje-

ctiones. ctiones.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ASTICULUS VI. ASTICULUS VI.

Aa damnati odiant Deum ? Aa damnati odiant Deum ?

Tertio quæritur, Utrum Tertio quæritur, Utrum odiant Deum? odiant Deum?

Videtur, quod non : quia Videtur, quod non : quia

damnati damnati

1. Dionysius dicit, quod omnia amant 1. Dionysius dicit, quod omnia amant pulchrum et bonum quod est Deus. Er- pulchrum et bonum quod est Deus. Er- go etiam damnati. go etiam damnati.

2. Adhuc, Augustinus dicit, quod 2. Adhuc, Augustinus dicit, quod « Deun diligit, quidquid diligere potest. >> « Deun diligit, quidquid diligere potest. >>

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod Solutio. RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod Solutio. Deus considerari potest dupliciter, scili- Deus considerari potest dupliciter, scili- cet absolute, et sub justitia judicante cet absolute, et sub justitia judicante pro meritis. Primo quidem modo nihil pro meritis. Primo quidem modo nihil odit Deum, sed secundo modo odiunt odit Deum, sed secundo modo odiunt eum damnati et dæmones. eum damnati et dæmones.

Et per hoc patet solutio objectorum. Et per hoc patet solutio objectorum.

C. De animabus damnatorum, si quam habent notitiam eorum quæ hic fiunt ? C. De animabus damnatorum, si quam habent notitiam eorum quæ hic fiunt ?

1 1

Præterea quæri solet, Si reproborum animæ quæ nunc in inferno cru- Præterea quæri solet, Si reproborum animæ quæ nunc in inferno cru- ciantur, notitiam habeant eorum quæ circa suos in hac vita geruntur, et si ciantur, notitiam habeant eorum quæ circa suos in hac vita geruntur, et si aliquo modo doleant super infortuniis suorum charorum ? Hanc quæstio- aliquo modo doleant super infortuniis suorum charorum ? Hanc quæstio- nem Augustinus commemorat ex parte eam explicans, ex parte vero inso- nem Augustinus commemorat ex parte eam explicans, ex parte vero inso- lutam relinquens. Ait enim : Quæret aliquis an ullus dolor tangat mortuos lutam relinquens. Ait enim : Quæret aliquis an ullus dolor tangat mortuos de his quæ in suis post mortem contingunt ? vel quomodo ea quæ circa de his quæ in suis post mortem contingunt ? vel quomodo ea quæ circa nos aguntur, noverint spiritus defunctorum? Cui respondeo magnam esse nos aguntur, noverint spiritus defunctorum? Cui respondeo magnam esse quæstionem, nec in præsenti disserendam. Verumtamen breviter dici pot- quæstionem, nec in præsenti disserendam. Verumtamen breviter dici pot- est, quod est cura mortuis de suis charis, ut de divite legitur, qui dum est, quod est cura mortuis de suis charis, ut de divite legitur, qui dum tormenta apud inferos pateretur, levavit oculos ad Abraham, et inter alia tormenta apud inferos pateretur, levavit oculos ad Abraham, et inter alia dixit Habeo enim quinque fratres: mitte aliquem ex mortuis, ut testetur dixit Habeo enim quinque fratres: mitte aliquem ex mortuis, ut testetur

: :

1 S. AUGUSTINUS, Super Psal. cvII, 2, ibi, Deus, laudem tuam ne tacueris. 1 S. AUGUSTINUS, Super Psal. cvII, 2, ibi, Deus, laudem tuam ne tacueris.

694 694

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

illis, ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum'. Habent enim mortui illis, ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum'. Habent enim mortui curam de vivis, quos sciunt vivere, quia nec in locis poenarum vident eos, curam de vivis, quos sciunt vivere, quia nec in locis poenarum vident eos, ubi dives sine fratribus erat: nec in requie beatorum, ubi Lazarum et ubi dives sine fratribus erat: nec in requie beatorum, ubi Lazarum et Abraham, quamvis longe, agnoscebat. Non tamen ideo consequens est eos Abraham, quamvis longe, agnoscebat. Non tamen ideo consequens est eos scire quæ circa charos suos aguntur hic, vel læta, vel tristia. scire quæ circa charos suos aguntur hic, vel læta, vel tristia.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

formas sibi concreatas quæ sunt ideales formas sibi concreatas quæ sunt ideales formæ totius universitatis et totius cur- formæ totius universitatis et totius cur- sus naturæ : ergo sicut Angelus per sus naturæ : ergo sicut Angelus per illas formas scit absentia et distantia illas formas scit absentia et distantia per locum, ita et anima. Si autem intel- per locum, ita et anima. Si autem intel- ligit modo hominis, constat quod illa ligit modo hominis, constat quod illa

An mali habeant notitiam eorum quæ cognitio non accipit etiam præsentia nisi An mali habeant notitiam eorum quæ cognitio non accipit etiam præsentia nisi

hic fiunt? hic fiunt?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, «Præterea solet quæri, Si re- ibi, C, «Præterea solet quæri, Si re- proborum animæ, etc. » proborum animæ, etc. »

Et quæruntur hic duo. Et quæruntur hic duo. Primum de malis, Utrum habeant Primum de malis, Utrum habeant notitiam eorum quæ hic fiunt? notitiam eorum quæ hic fiunt?

Secundo de bonis, Utrum ipsi eorum Secundo de bonis, Utrum ipsi eorum quæ hic fiunt, notitiam habeant? quæ hic fiunt, notitiam habeant?

AD PRIMUM Sic objicitur: AD PRIMUM Sic objicitur:

1. Nulla notitia debet auferri a malis, 1. Nulla notitia debet auferri a malis, quæ ad cumulum facit damnationis : quæ ad cumulum facit damnationis : sed notitia eorum quæ hic fiunt, est sed notitia eorum quæ hic fiunt, est ad cumulum damnationis : ergo non ad cumulum damnationis : ergo non debet eis auferri. PRIMA patet per se debet eis auferri. PRIMA patet per se ex dictis Gregorii prius inductis. SE- ex dictis Gregorii prius inductis. SE- CUNDA probatur sic: Aut enim ea quæ CUNDA probatur sic: Aut enim ea quæ hic sunt, sunt prospera, vel adversa. hic sunt, sunt prospera, vel adversa. Si prospera, magis puniuntur ex dere- Si prospera, magis puniuntur ex dere- lictione eorum. Si adversa, magis pu- lictione eorum. Si adversa, magis pu- niuntur ex cura quam habent circa suos, niuntur ex cura quam habent circa suos, quia curam suorum dicit eos habere quia curam suorum dicit eos habere hic in Littera: et sic constat propo- hic in Littera: et sic constat propo- situm. situm.

2. Adhuc, Anima exuta corpore, aut 2. Adhuc, Anima exuta corpore, aut habet modum intelligendi quem habent habet modum intelligendi quem habent Angeli, aut modum naturalem hominis. Angeli, aut modum naturalem hominis. Si primo modo: ergo intelligit per Si primo modo: ergo intelligit per

1 Luc. XVI, 28. 1 Luc. XVI, 28.

per abstractionem et operationem or- per abstractionem et operationem or- ganorum corporalium: ergo anima illa ganorum corporalium: ergo anima illa etiam præsentia ante resurrectionem etiam præsentia ante resurrectionem non cognoscit, quod falsum est : ergo non cognoscit, quod falsum est : ergo relinquitur, quod primo modo cogno- relinquitur, quod primo modo cogno- scat et tunc sequitur, quod sciat ea scat et tunc sequitur, quod sciat ea quæ hic aguntur. quæ hic aguntur.

Si forte dicas, quod iste modus est Si forte dicas, quod iste modus est proprius bonorum Angelorum, et non proprius bonorum Angelorum, et non malorum. CONTRA: Iste modus est natu- malorum. CONTRA: Iste modus est natu- ralis ergo est communis bonorum et ralis ergo est communis bonorum et malorum et hoc supponitur ex dispu- malorum et hoc supponitur ex dispu- tatis super secundum Sententiarum. tatis super secundum Sententiarum.

Si forte tu velis dicere, sicut quidam Si forte tu velis dicere, sicut quidam confinxerunt, quod anima egrediens a confinxerunt, quod anima egrediens a corpore portat in sensibili sua parte for- corpore portat in sensibili sua parte for- mas sensibiles, et mediantibus illis for- mas sensibiles, et mediantibus illis for- mis utitur sensibus post mortem. Con- mis utitur sensibus post mortem. Con- TRA Constat, quod formæ sensibiles TRA Constat, quod formæ sensibiles non sunt nisi in organo corporis, sicut non sunt nisi in organo corporis, sicut dicunt omnes Philosophi, nec vis sen- dicunt omnes Philosophi, nec vis sen- sibilis animæ accipit eas nisi immixtas sibilis animæ accipit eas nisi immixtas et unitas corpori, quia et hoc modo mo- et unitas corpori, quia et hoc modo mo- tus corporis perveniunt ad ipsam : ani- tus corporis perveniunt ad ipsam : ani- ma autem post mortem nullum organum ma autem post mortem nullum organum fert secum : ergo nec formam, quæ fert secum : ergo nec formam, quæ non est nisi in organo corporis : ergo non est nisi in organo corporis : ergo nulla est fictio ista. nulla est fictio ista.

3. Adhuc, Detur, quod ferat tales 3. Adhuc, Detur, quod ferat tales formas secum constat, quod illæ non formas secum constat, quod illæ non ducunt nisi in particularia, quorum fue- ducunt nisi in particularia, quorum fue-

☐ contra. ☐ contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1, Ad 1,

runt formæ runt formæ

IN IV SENTENT. DIST. L, C, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. L, C, ART. 8. ergo nulla alia medianti- ergo nulla alia medianti-

695 695

bus illis possunt cognoscere: ergo quæ bus illis possunt cognoscere: ergo quæ jam hic fiunt non cognoscunt : ergo jam hic fiunt non cognoscunt : ergo constat, quod iste modus est impossibilis constat, quod iste modus est impossibilis et omnino carens ratione. et omnino carens ratione.

IN CONTRARIUM hujus est, IN CONTRARIUM hujus est,

1. Quod dicitur, Job, xiv, 21, de malo 1. Quod dicitur, Job, xiv, 21, de malo mortuo sic Sive nobiles fuerint filii mortuo sic Sive nobiles fuerint filii ejus, sive ignobiles, non intelliget. ejus, sive ignobiles, non intelliget.

2. Adhuc, Super idem dicit Gregorius 2. Adhuc, Super idem dicit Gregorius in Glossa « Sicut viventes mortuorum in Glossa « Sicut viventes mortuorum animæ quo loco habeantur ignorant, ita animæ quo loco habeantur ignorant, ita mortui qui carnaliter vixerunt, vitam in mortui qui carnaliter vixerunt, vitam in carne positorum qualiter post eos dispo- carne positorum qualiter post eos dispo- natur nesciunt. » natur nesciunt. »

3. Adhuc, Augustinus in Littera vi- 3. Adhuc, Augustinus in Littera vi- detur velle, quod dives de fratribus suis detur velle, quod dives de fratribus suis cognovit indirecte et per conjecturas, cognovit indirecte et per conjecturas, scilicet quia nec vidit eos in inferno scilicet quia nec vidit eos in inferno secum, nec etiam in requie cum Laza- secum, nec etiam in requie cum Laza- ro. Ergo ex Littera, non habetur, quod ro. Ergo ex Littera, non habetur, quod mali sciant ea quæ hic aguntur. mali sciant ea quæ hic aguntur.

4. Adhuc Aristoteles dicit, quod non 4. Adhuc Aristoteles dicit, quod non transmutant mortuos facta vivorum, sive transmutant mortuos facta vivorum, sive infortunia, sive eufortunia. Ergo vide- infortunia, sive eufortunia. Ergo vide- tur, quod ad notitiam eorum non perve- tur, quod ad notitiam eorum non perve-

niunt. niunt.

RESPONSIO. Dicendum sine præjudicio, RESPONSIO. Dicendum sine præjudicio, quod mortui mali præsentia quæ hic quod mortui mali præsentia quæ hic geruntur, naturali cognitione cognoscere geruntur, naturali cognitione cognoscere possent sicut dæmones, si eis permitte- possent sicut dæmones, si eis permitte- retur retur

sed secundum dicta Sanctorum sed secundum dicta Sanctorum non permittitur eis. Et hujus causa pot- non permittitur eis. Et hujus causa pot- est esse: quia etiam bonum interioris est esse: quia etiam bonum interioris cognitionis naturalis meruerunt in eis cognitionis naturalis meruerunt in eis obscurari. Quod autem dæmones modo obscurari. Quod autem dæmones modo permittuntur scire, hoc fit ratione exer- permittuntur scire, hoc fit ratione exer- citii in quo hic prosunt bonis per tenta- citii in quo hic prosunt bonis per tenta-

tiones. tiones.

Et sic patet responsio ad omnia præ- Et sic patet responsio ad omnia præ- ter primum, ad quod dicendum, quod ter primum, ad quod dicendum, quod non directe esset eis causa pœnæ notitia non directe esset eis causa pœnæ notitia illa unde major est pœna obscuritas illa unde major est pœna obscuritas naturalis habitus quem acceperunt ex naturalis habitus quem acceperunt ex creatione. creatione.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An boni habeant notitiam eorum quæ An boni habeant notitiam eorum quæ hic fiunt? hic fiunt?

Secundo quæritur, Utrum boni ha- Secundo quæritur, Utrum boni ha- beant notitiam eorum quæ hic gerun- beant notitiam eorum quæ hic gerun-

tur? tur?

Videtur, quod sic : quia Videtur, quod sic : quia

1. In eis hujusmodi naturalis habitus 1. In eis hujusmodi naturalis habitus non obscuratur: cum ergo nihil impe- non obscuratur: cum ergo nihil impe- diret nisi hoc, videtur quod boni omnia diret nisi hoc, videtur quod boni omnia præsentia quando volunt cognoscunt. præsentia quando volunt cognoscunt.

2. Adhuc, Sancti orantur ab his quæ 2. Adhuc, Sancti orantur ab his quæ sunt hic et frustra orarentur si non sunt hic et frustra orarentur si non audirent, nec nostras scirent necessita- audirent, nec nostras scirent necessita- tes ergo videtur, quod sciunt eas, et tes ergo videtur, quod sciunt eas, et eadem ratione omnia alia. eadem ratione omnia alia.

IN CONTRARIUM est, IN CONTRARIUM est,

1. Quod dicitur, Isaiæ, LXIII, 16: 1. Quod dicitur, Isaiæ, LXIII, 16: Abraham nescivit nos, et Israel ignora- Abraham nescivit nos, et Israel ignora- vit nos. Constat autem, quod Abraham vit nos. Constat autem, quod Abraham bonus fuit. Ergo nec alii boni sciunt ea bonus fuit. Ergo nec alii boni sciunt ea quæ hic fiunt. quæ hic fiunt.

2. Adhuc, Idem intelligit Augustinus : 2. Adhuc, Idem intelligit Augustinus : « Mortui nesciunt etiam Sancti quid « Mortui nesciunt etiam Sancti quid agant vivi etiam eorum filii. » agant vivi etiam eorum filii. »

Sed contra. Sed contra.

RESPONSIO. Non video quomodo boni Solutio. RESPONSIO. Non video quomodo boni Solutio. nesciant ea quæ fiunt hic dummodo ve- nesciant ea quæ fiunt hic dummodo ve- lint scire. lint scire.

AD. DICTUM autem Augustini videtur Ad object. 2. AD. DICTUM autem Augustini videtur Ad object. 2. dicendum, quod Augustinus loquitur de dicendum, quod Augustinus loquitur de modo cognitionis, vel quia dissimulant modo cognitionis, vel quia dissimulant se scire, nisi quantum vult eis Deus sub- se scire, nisi quantum vult eis Deus sub- venire. venire.

1 Cf. I uc. XVI, 22 et seq. 1 Cf. I uc. XVI, 22 et seq.

696 696

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

D. Quomodo accipienda sunt quæ de Lazaro et divite leguntur ? D. Quomodo accipienda sunt quæ de Lazaro et divite leguntur ?

Si quis autem quærat, Quomodo intelligatur quod de Lazaro et divite Si quis autem quærat, Quomodo intelligatur quod de Lazaro et divite legitur? audiat Augustini responsum dicentis : Si quis putat animas cor- legitur? audiat Augustini responsum dicentis : Si quis putat animas cor- pore exutas locis corporalibus contineri, cum sint sine corpore, non pore exutas locis corporalibus contineri, cum sint sine corpore, non deerunt qui faveant, et divitem sitientem in loco corporali fuisse conten- deerunt qui faveant, et divitem sitientem in loco corporali fuisse conten- dant, ipsamque animam corpoream præparasse linguam, et stillam de dant, ipsamque animam corpoream præparasse linguam, et stillam de Lazari digito cupiisse. Sed melius est dubitare de occultis, quam litigare Lazari digito cupiisse. Sed melius est dubitare de occultis, quam litigare de incertis. Divitem in supplicio, pauperem in refrigerio esse non dubito. de incertis. Divitem in supplicio, pauperem in refrigerio esse non dubito. Sed quomodo intelligatur divitis lingua, digitus Lazari, flamma inferni, Sed quomodo intelligatur divitis lingua, digitus Lazari, flamma inferni, sinus Abrahæ, et hujusmodi, vix a mansuetis, et contentiosis numquam sinus Abrahæ, et hujusmodi, vix a mansuetis, et contentiosis numquam inven itur. inven itur.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

Et dicendum, quod lingua dicitur vis Solutio Et dicendum, quod lingua dicitur vis Solutio animæ, quæ perficit linguam ad vim animæ, quæ perficit linguam ad vim gustativam et motum locutionis, sicut gustativam et motum locutionis, sicut dicit Gregorius. dicit Gregorius.

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD dicendum, quod secundum AD ALIUD dicendum, quod secundum

Quomodo intelligitur divitem in inferno Gregorium peccatum divitis fuit gula, Quomodo intelligitur divitem in inferno Gregorium peccatum divitis fuit gula,

habuisse linguam? habuisse linguam?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, « Si quis autem quærat, Quo- ibi, D, « Si quis autem quærat, Quo- modo intelligatur, etc. » modo intelligatur, etc. »

1. Cum enim supra 3 disputatum sit de 1. Cum enim supra 3 disputatum sit de virium animæ sensibilis remanentia post virium animæ sensibilis remanentia post mortem, solum remanet hic quæren- mortem, solum remanet hic quæren- dum, quid vocetur lingua divitis, cum dum, quid vocetur lingua divitis, cum constet eum ibi carnis linguam non ha- constet eum ibi carnis linguam non ha-

buisse? buisse?

2. Adhuc, Quare potius quærit refri- 2. Adhuc, Quare potius quærit refri- gerari linguam, quam aliud membrum? gerari linguam, quam aliud membrum? 3. Adhuc, Quid est extremum digiti 3. Adhuc, Quid est extremum digiti Lazari, et quid stilla fuit guttæ quam Lazari, et quid stilla fuit guttæ quam petivit ? petivit ?

1 Cf. Luc. XVI, 22 et seq. 1 Cf. Luc. XVI, 22 et seq.

et loquacitas quæ comes est edacitatis: et loquacitas quæ comes est edacitatis: et ideo linguam præ cæteris membris et ideo linguam præ cæteris membris doluit. doluit.

AD ALIUD dicendum, quod digito fit AD ALIUD dicendum, quod digito fit ostensio, et digitus misericordiæ signi- ostensio, et digitus misericordiæ signi- ficat ostensionem extremum autem di- ficat ostensionem extremum autem di-

giti extremam in pravitate significat mi- giti extremam in pravitate significat mi- sericordiam liberantem quæ nulla erit sericordiam liberantem quæ nulla erit ibi. ibi.

Et gutta aquæ parvum significat re- Et gutta aquæ parvum significat re- frigerium, quod non consequuntur dam- frigerium, quod non consequuntur dam- nati in lacu in quo non est aqua. nati in lacu in quo non est aqua.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. VIII super Genesini, 2 S. AUGUSTINUS, Lib. VIII super Genesini,

cap. 5. cap. 5.

3 Cf. Supra, Dist. XLIV. 3 Cf. Supra, Dist. XLIV.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. L, E, F. IN IV SENTENT. DIST. L, E, F.

697 697

E. Si se vident boni et mali ? E. Si se vident boni et mali ?

Solet etiam quæri, Utrum vicissim se videant illi qui sunt in inferno, et Solet etiam quæri, Utrum vicissim se videant illi qui sunt in inferno, et illi qui sunt in gloria? Sicut Sancti tradunt, et boni malos, et mali bonos illi qui sunt in gloria? Sicut Sancti tradunt, et boni malos, et mali bonos vident usque ad judicium. Post judicium vero boni videbunt malos, sed vident usque ad judicium. Post judicium vero boni videbunt malos, sed non mali bonos. Unde Gregorius: Infideles in imo positi, ante diem judi- non mali bonos. Unde Gregorius: Infideles in imo positi, ante diem judi- cii fideles super se in requie attendunt, quorum gaudia post contemplari cii fideles super se in requie attendunt, quorum gaudia post contemplari non possunt '. non possunt '.

F. De chaos inter bonos et malos. F. De chaos inter bonos et malos.

Sed cum Sancti malos in tormentis videant, nonne aliqua compassione Sed cum Sancti malos in tormentis videant, nonne aliqua compassione erga eos moventur? Nonne eos de tormentis liberari cupiunt? Recole erga eos moventur? Nonne eos de tormentis liberari cupiunt? Recole illud evangelicum quod Abraham diviti respondit: Inter nos et vos chaos illud evangelicum quod Abraham diviti respondit: Inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non possint, magnum firmatum est, ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non possint, neque inde huc transmeare 2. Quid est illud chaos inter bonos et malos, neque inde huc transmeare 2. Quid est illud chaos inter bonos et malos, nisi hinc justitia, inde iniquitas, quæ nullatenus sociari valent ? Adeo enim nisi hinc justitia, inde iniquitas, quæ nullatenus sociari valent ? Adeo enim Sancti Dei justitiæ addicti sunt, ut nulla compassione ad reprobos transire Sancti Dei justitiæ addicti sunt, ut nulla compassione ad reprobos transire valeant, nulla pro eis inter Sanctos fiat intercessio. Quomodo ergo inde valeant, nulla pro eis inter Sanctos fiat intercessio. Quomodo ergo inde volunt aliqui transire ad illos, sed non possunt? Quia si Dei justitia volunt aliqui transire ad illos, sed non possunt? Quia si Dei justitia admitteret, non fieret eis molestia liberatio eorum. Vel ita dicuntur velle et admitteret, non fieret eis molestia liberatio eorum. Vel ita dicuntur velle et non posse: non quia velint et non possint, sed quia etsi vellent, non non posse: non quia velint et non possint, sed quia etsi vellent, non possent eos juvare. De hoc ita Gregorius ait : Sicut reprobi a pœnis ad possent eos juvare. De hoc ita Gregorius ait : Sicut reprobi a pœnis ad gloriam sanctorum transire volunt, et non possunt et ita justi per miseri- gloriam sanctorum transire volunt, et non possunt et ita justi per miseri- cordiam mente ire volunt ad positos in tormentis, ut eos liberent, sed non cordiam mente ire volunt ad positos in tormentis, ut eos liberent, sed non

3 3

1 S. GREGORIUS, Super cap. xvi Lucæ, in Glossa super illud y. 22: Factum est autem, etc. Ho- 1 S. GREGORIUS, Super cap. xvi Lucæ, in Glossa super illud y. 22: Factum est autem, etc. Ho- mil 40. mil 40.

2 Luc. XVI, 26. 2 Luc. XVI, 26.

3 S. GREGORIUS, Super Lucam. 3 S. GREGORIUS, Super Lucam.

698 698

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

possunt: quia justorum animæ etsi in naturæ suæ bonitate misericordiam possunt: quia justorum animæ etsi in naturæ suæ bonitate misericordiam habent, jam tunc auctoris sui justitiæ conjunctæ tanta rectitudine constrin- habent, jam tunc auctoris sui justitiæ conjunctæ tanta rectitudine constrin- guntur, ut nulla ad reprobos compassione moveantur. guntur, ut nulla ad reprobos compassione moveantur.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

An boni et mali videbunt se invicem ? An boni et mali videbunt se invicem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, E, « Solet etiam quæri, Utrum, ibi, E, « Solet etiam quæri, Utrum,

etc. » etc. »

Videtur autem, quod semper se invi- Videtur autem, quod semper se invi- cem videre debeant : quia cem videre debeant : quia

1. Ex hoc mali amplius torquentur, 1. Ex hoc mali amplius torquentur, sicut dicitur, Sapient. v, 2 : Videntes sicut dicitur, Sapient. v, 2 : Videntes turbabuntur timore horribili, etc. Et, turbabuntur timore horribili, etc. Et, Michææ, VII, 10 : Adspiciet inimica Michææ, VII, 10 : Adspiciet inimica mea, et operietur confusione. Et, Psal. mea, et operietur confusione. Et, Psal. CXI, 10 Peccator videbit, et irascetur: CXI, 10 Peccator videbit, et irascetur: dentibus suis fremet et tabescet. dentibus suis fremet et tabescet.

2. Adhuc, Post diem judicii potius 2. Adhuc, Post diem judicii potius deberent mali videre bonos, quam e deberent mali videre bonos, quam e converso quia mali est amplius lædi converso quia mali est amplius lædi in bonis aliorum visis: et hoc competit in bonis aliorum visis: et hoc competit statui damnatorum: boni autem cordis statui damnatorum: boni autem cordis

et bene ordinati est lædi in malis alio- et bene ordinati est lædi in malis alio- um ergo visa pœna malorum cum um ergo visa pœna malorum cum optime sint dispositi boni, per compas- optime sint dispositi boni, per compas- sionem offuscabitur beatitudo ipsorum. sionem offuscabitur beatitudo ipsorum.

RESPONSIO. Dicendum, quod sicut di- RESPONSIO. Dicendum, quod sicut di- citur in Littera, ante judicium utrique citur in Littera, ante judicium utrique alios vident, et post judicium boni tan- alios vident, et post judicium boni tan- tum vident malos: quia nec etiam tunc tum vident malos: quia nec etiam tunc videre bonos digni habebuntur. videre bonos digni habebuntur.

AD OBJECTUM dicendum, quod ita tunc AD OBJECTUM dicendum, quod ita tunc gravabuntur pœnis, quod intentio eorum gravabuntur pœnis, quod intentio eorum nusquam ad aliud quam ad pœnas con- nusquam ad aliud quam ad pœnas con- verti potest et ideo claudetur eis cogi- verti potest et ideo claudetur eis cogi- tatus de præmiis bonorum in cœlo. tatus de præmiis bonorum in cœlo.

AD ALIUD dicendum, quod tunc natura AD ALIUD dicendum, quod tunc natura glorificabitur, ita quod nec pati, nec glorificabitur, ita quod nec pati, nec compati potest : compati enim non est compati potest : compati enim non est naturæ perfectæ, sed potius imperfectæ naturæ perfectæ, sed potius imperfectæ et passibilis, et illius est bona dispo- et passibilis, et illius est bona dispo- sitio. sitio.

Hujusmodi autem confirmatio naturæ Hujusmodi autem confirmatio naturæ chaos dicitur in Littera, quod est firma- chaos dicitur in Littera, quod est firma- tum inter bonos et malos !. tum inter bonos et malos !.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

Solutio Solutio

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 Ad 2

G. Quod visa impiorum pœna non minuit beatorum gloriam. G. Quod visa impiorum pœna non minuit beatorum gloriam.

Postremo quæritur, An poena reproborum visa decoloret gloriam beato- Postremo quæritur, An poena reproborum visa decoloret gloriam beato- rum? an eorum beatitudini proficiat? De hoc ita Gregorius ait: Apud rum? an eorum beatitudini proficiat? De hoc ita Gregorius ait: Apud animum justorum non offuscat beatitudinem adspecta pœna reproborum : animum justorum non offuscat beatitudinem adspecta pœna reproborum : quia ubi jam compassio miseriæ non erit, minuere beatorum lætitiam non quia ubi jam compassio miseriæ non erit, minuere beatorum lætitiam non valebit. Et licet justis sua gaudia sufficiant, ad majorem tamen gloriam vi- valebit. Et licet justis sua gaudia sufficiant, ad majorem tamen gloriam vi-

1 Cf. Luc. XVI, 26. 1 Cf. Luc. XVI, 26.

IN IV SENTENT. DIST. L, G, ART. 11. IN IV SENTENT. DIST. L, G, ART. 11.

699 699

dent poenas malorum, quas per gratiam evaserunt: quia qui Dei clarita- dent poenas malorum, quas per gratiam evaserunt: quia qui Dei clarita- tem vident, nihil in creatura agitur quod videre non possint'. Non est autem tem vident, nihil in creatura agitur quod videre non possint'. Non est autem mirandum, si Sancti jam immortales reprobos videant mentis intelligen- mirandum, si Sancti jam immortales reprobos videant mentis intelligen- tia, cum Prophetæ mortales adhuc videre hæc omnia meruerunt. Egredien- tia, cum Prophetæ mortales adhuc videre hæc omnia meruerunt. Egredien- tur ergo electi, non loco, sed intelligentia vel visione manifesta, ad tur ergo electi, non loco, sed intelligentia vel visione manifesta, ad videndum impiorum cruciatus quos videntes non dolore afficientur, sed videndum impiorum cruciatus quos videntes non dolore afficientur, sed lætitia satiabuntur, agentes gratias de sua liberatione, visa impiorum lætitia satiabuntur, agentes gratias de sua liberatione, visa impiorum ineffabili calamitate. Unde Isaias impiorum tormenta describens et ex ineffabili calamitate. Unde Isaias impiorum tormenta describens et ex eorum visione lætitiam bonorum exprimens, ait: Egredientur, electi sci- eorum visione lætitiam bonorum exprimens, ait: Egredientur, electi sci- licet, et videbunt cadavera virorum qui prævaricati sunt in me: vermis licet, et videbunt cadavera virorum qui prævaricati sunt in me: vermis eorum non morietur, et ignis non exstinguetur: et erunt usque ad satieta- eorum non morietur, et ignis non exstinguetur: et erunt usque ad satieta- tem visionis omni carni³, id est, electis. Lætabitur enim justus cum viderit tem visionis omni carni³, id est, electis. Lætabitur enim justus cum viderit vindictam *. vindictam *.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

An beati videant omnia quæ aguntur in An beati videant omnia quæ aguntur in creaturis? creaturis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, G, paulo ante medium: « Quia ibi, G, paulo ante medium: « Quia qui Dei claritatem vident, nihil in crea- qui Dei claritatem vident, nihil in crea- tura, etc. » tura, etc. »

Videtur enim primum falsum: quia Videtur enim primum falsum: quia 1. Omnes vident claritatem Dei: nec 1. Omnes vident claritatem Dei: nec tamen unus videt quod alius: ergo non tamen unus videt quod alius: ergo non omnes vident omnia quæ aguntur in omnes vident omnia quæ aguntur in creaturis. creaturis.

2. Adhuc, Secundum hoc unus alium 2. Adhuc, Secundum hoc unus alium non illuminaret, et hoc est falsum. non illuminaret, et hoc est falsum.

RESPONSIO. Dicendum, quod visio du- RESPONSIO. Dicendum, quod visio du- pliciter accipitur, scilicet ex parte ob- pliciter accipitur, scilicet ex parte ob- jecti, et ex parte medii per quod est vi- jecti, et ex parte medii per quod est vi- sus. Ex parte objecti non omnia videt sus. Ex parte objecti non omnia videt qui Dei claritatem videt, sed videt tot, qui Dei claritatem videt, sed videt tot, quot Deus vult ei manifestare. Ex parte quot Deus vult ei manifestare. Ex parte Primum est de veritate dicti quod autem medii nihil est quod non videat, Primum est de veritate dicti quod autem medii nihil est quod non videat, dicit. dicit.

Quæruntur autem duo. Quæruntur autem duo.

Secundum est de sensibus corporis Secundum est de sensibus corporis gloriosi, scilicet de visu, et aliis quibus gloriosi, scilicet de visu, et aliis quibus utentur Sancti in patria. utentur Sancti in patria.

1 S. GREGORIUS, Super Lucam, xv1, 25, super 1 S. GREGORIUS, Super Lucam, xv1, 25, super hæc verba Fili, recordare, etc. Homil. 40. hæc verba Fili, recordare, etc. Homil. 40.

2 S. HIERONYMUS, Lib. VIII, super Isaiam, 2 S. HIERONYMUS, Lib. VIII, super Isaiam,

qui Dei claritatem videt: quia Deus qui Dei claritatem videt: quia Deus est medium sufficienter demonstrans est medium sufficienter demonstrans quidquid est creatum vel increatum. quidquid est creatum vel increatum.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

LXVI, 24, super illud: Et egredientur, etc. LXVI, 24, super illud: Et egredientur, etc. 3 Isa. LXVI, 24. 3 Isa. LXVI, 24.

4 Psal. LVII, 11. 4 Psal. LVII, 11.

Solutio. Solutio.

700 700

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

EPILOGUS. EPILOGUS.

Hæc de pedibus sedentis super solium excelsum, quos Seraphin duabus Hæc de pedibus sedentis super solium excelsum, quos Seraphin duabus alis velabant, scriptori, etsi non auditori, commemorasse sufficiat: qui a alis velabant, scriptori, etsi non auditori, commemorasse sufficiat: qui a facie exorsus sedentis, per media ad pedes usque via duce pervenit. facie exorsus sedentis, per media ad pedes usque via duce pervenit.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

Qui dicuntur pedes et caput sedentis Qui dicuntur pedes et caput sedentis super solium? super solium?

Coelesti, quam in Ecclesiastica hierar- Coelesti, quam in Ecclesiastica hierar- chia, hic tamen intelliguntur caput et chia, hic tamen intelliguntur caput et pedes occulta quædam divinitatis: æterna pedes occulta quædam divinitatis: æterna caput, et occulta operum sequentium caput, et occulta operum sequentium judicium pedes. Et sunt opera media judicium pedes. Et sunt opera media creationis et recreationis, tam in media- creationis et recreationis, tam in media- tore, quam in sacramentis: et ille bene tore, quam in sacramentis: et ille bene est brevis totius libri Sententiarum epi- est brevis totius libri Sententiarum epi- logus, in quo et finitur ad laudem et logus, in quo et finitur ad laudem et

« Hæc de pedibus sedentis super so- gloriam et honorem Domini nostri Jesu « Hæc de pedibus sedentis super so- gloriam et honorem Domini nostri Jesu lium, etc. » lium, etc. »

Istud accipitur de Isaia'. Et licet ali- Istud accipitur de Isaia'. Et licet ali- ter exponatur a beato Dionysio tam in ter exponatur a beato Dionysio tam in

1 Isa. VII, 1 et seq.: Vidi Dominum sedentem 1 Isa. VII, 1 et seq.: Vidi Dominum sedentem

Christi, cui cum Patre et Spiritu sancto Christi, cui cum Patre et Spiritu sancto est honor et gloria in sæcula sæculorum. est honor et gloria in sæcula sæculorum. Amen... Amen...

super solium excelsum, etc. super solium excelsum, etc.

INDEX DISTINCTIONUM, INDEX DISTINCTIONUM,

CAPITUM ET ARTICULORUM IN LIB. IV SENTENTIARUM. CAPITUM ET ARTICULORUM IN LIB. IV SENTENTIARUM.

(DIST. XXIII-L) (DIST. XXIII-L)

DISTINCTIO XXIII. DISTINCTIO XXIII.

De unctionis extremæ sacramento. De unctionis extremæ sacramento.

A. De sacramento unctionis extremæ. A. De sacramento unctionis extremæ.

ART. ART.

Divisio textus. Divisio textus.

1. An extrema unctio sit sacramentum ? 1. An extrema unctio sit sacramentum ?

2. An unctio extrema sit bene diffinita? 2. An unctio extrema sit bene diffinita?

3. An oleum consecratum ab Episcopo sit materia sacramenti extremæ 3. An oleum consecratum ab Episcopo sit materia sacramenti extremæ unctionis? unctionis?

4. Quæ sit forma hujus sacramenti? 4. Quæ sit forma hujus sacramenti?

223 223

2000 2000

ე ე

8 8

5. An sacramentum extremæ unctionis bene ordinatur inter alia sa- 5. An sacramentum extremæ unctionis bene ordinatur inter alia sa- cramenta ? cramenta ?

12 12

6. An oporteat eum esse Episcopum qui consecrat oleum quod est 6. An oporteat eum esse Episcopum qui consecrat oleum quod est materia extremæ unctionis. materia extremæ unctionis.

13 13

7. An sit aliqua principalis unctio? et, An illa sit quæ fit in baptismo, 7. An sit aliqua principalis unctio? et, An illa sit quæ fit in baptismo, confirmatione, vel extrema unctione? confirmatione, vel extrema unctione?

14 14

8. An Reges debent inungi in scapulis oleo, non chrismate, et non in 8. An Reges debent inungi in scapulis oleo, non chrismate, et non in capite? capite?

15 15

9. An solum infirmi sint perceptibiles hujus sacramenti ? 9. An solum infirmi sint perceptibiles hujus sacramenti ?

15 15

10. In qua ætate infirmus perceptibilis est sacramenti extremæ unctio- 10. In qua ætate infirmus perceptibilis est sacramenti extremæ unctio- nis? nis?

11. An in omni ægritudine aliquis sit perceptibilis hujus sacramenti ? 11. An in omni ægritudine aliquis sit perceptibilis hujus sacramenti ? 12. Quare furiosi et amentes et alii similibus infirmitatibus laboran- 12. Quare furiosi et amentes et alii similibus infirmitatibus laboran- tes, probibentur a perceptione hujus sacramenti ? tes, probibentur a perceptione hujus sacramenti ?

17 17

17 17

16 16

18 18

B. A quibus institutum est hoc sacramentum ? B. A quibus institutum est hoc sacramentum ?

19 19

ART. 13. An sacramentum extremæ unctionis ab Apostolis aut a Christo sit ART. 13. An sacramentum extremæ unctionis ab Apostolis aut a Christo sit

institutum ? institutum ?

19 19

702 702

INDEX DISTINCTIONUM, ETC. INDEX DISTINCTIONUM, ETC.

14. An sacramentum extremæ unctionis bene dicat Magister duplici de 14. An sacramentum extremæ unctionis bene dicat Magister duplici de causa institutum ? causa institutum ?

15. An infirmus percipiens hoc sacramentum, in aliquo loco determi- 15. An infirmus percipiens hoc sacramentum, in aliquo loco determi- nato sit inungendus? nato sit inungendus?

16. In quibus partibus corporis infirmus sit inungendus? 16. In quibus partibus corporis infirmus sit inungendus? 17. An extrema unctio sit unum vel plura sacramenta? 17. An extrema unctio sit unum vel plura sacramenta?

18. Quid faciendum sit, si sacerdos inungens ungendo moriatur? 18. Quid faciendum sit, si sacerdos inungens ungendo moriatur?

19. An in sacramento extremæ unctionis sit aliquid quod est sacramen- 19. An in sacramento extremæ unctionis sit aliquid quod est sacramen- tum tantum, et aliquid quod est sacramentum et res, et aliquid tum tantum, et aliquid quod est sacramentum et res, et aliquid quod est res tantum ? et, An imprimat characterem ? quod est res tantum ? et, An imprimat characterem ?

C. De iteratione hujus sacramenti. C. De iteratione hujus sacramenti.

ART. 20. An extrema unctio possit iterari? ART. 20. An extrema unctio possit iterari?

21. An in morbis chronicis debeat et possit semper iterari extrema 21. An in morbis chronicis debeat et possit semper iterari extrema unctio? unctio?

DISTINCTIO XXIV. DISTINCTIO XXIV.

12 12

21 21

22 22

23 23

24 24

23 23

26 26

27 27

28 28

29 29

De sacramento ordinis quantum ad ea quæ ad illud disponunt. De sacramento ordinis quantum ad ea quæ ad illud disponunt.

A. De ordinibus Ecclesiasticis. A. De ordinibus Ecclesiasticis.

30 30

Divisio textus. Divisio textus.

30 30

ᎪᎡᎢ . ᎪᎡᎢ .

1. An sacramentum Ordinis bene sequatur sacramentum extremæ 1. An sacramentum Ordinis bene sequatur sacramentum extremæ unctionis? unctionis?

31 31

2. Quare istud sacramentum præ cæteris dividitur in partes ? 2. Quare istud sacramentum præ cæteris dividitur in partes ?

31 31

3. Qua divisione dividatur hoc sacramentum ordinis? 3. Qua divisione dividatur hoc sacramentum ordinis?

33 33

4. An hoc sacramentum sit unum vel plura? 4. An hoc sacramentum sit unum vel plura?

34 34

5. Quæ sit ordinum sufficientia? 5. Quæ sit ordinum sufficientia?

35 35

6. An sint septem ordines propter septiformem gratiam ? 6. An sint septem ordines propter septiformem gratiam ?

37 37

B. Quales assumendi sunt ad clerum? B. Quales assumendi sunt ad clerum?

38 38

ART. 7. Quæ requiruntur ad hoc, quod aliquis possit suscipere ordines? ART. 7. Quæ requiruntur ad hoc, quod aliquis possit suscipere ordines? 8. Quæ scientia requiritur ad promotionum ordinum? 8. Quæ scientia requiritur ad promotionum ordinum? 9. Quæ vita requiritur ad hoc ut aliquis sit idoneus? 9. Quæ vita requiritur ad hoc ut aliquis sit idoneus?

39 39

41 41

42 42

10. Quantum peccatum committit promovens non idoneum ? et, An ne- 10. Quantum peccatum committit promovens non idoneum ? et, An ne- cessitate aliqua potest excusari? cessitate aliqua potest excusari?

44 44

11. An non idonee promotus in quolibet actu officii sui peccet mortali- 11. An non idonee promotus in quolibet actu officii sui peccet mortali-

ter? ter?

45 45

12. Qualiter illius peccati remedia possunt acquiri ? 12. Qualiter illius peccati remedia possunt acquiri ?

13. An corona sit ordo vel tantum dispositio ad ordinem? 13. An corona sit ordo vel tantum dispositio ad ordinem?

14. An tonsura in veteri lege figurabatur in Nazareis? 14. An tonsura in veteri lege figurabatur in Nazareis?

15. An clerici habeant jus hæreditatis inter parentes suos vel non? 15. An clerici habeant jus hæreditatis inter parentes suos vel non?

46 46

47 47

48 48

48 48

C. De ostiariis. C. De ostiariis.

IN LIB. IV SENTENTIARUM. IN LIB. IV SENTENTIARUM.

ART. 16. An ordo ostiariorum sit primus, et habeat aliquem actum spiritua- ART. 16. An ordo ostiariorum sit primus, et habeat aliquem actum spiritua- lem ? lem ?

17. An ordo ostiariorum imprimat characterem ? 17. An ordo ostiariorum imprimat characterem ?

18. An in sacramento istius ordinis sit aliqua specialis forma? 18. An in sacramento istius ordinis sit aliqua specialis forma?

703 703

50 50

50 50

51 51

53 53

D. De lectoribus. D. De lectoribus.

54 54

ART. 19. An ordo lectoratus sit bene ordinatus inter ordines? ART. 19. An ordo lectoratus sit bene ordinatus inter ordines? 20. De differentia lectoratus ad psalmistatum. 20. De differentia lectoratus ad psalmistatum.

55 55

56 56

21. Quis sit actus ordinis lectoratus ? 21. Quis sit actus ordinis lectoratus ?

57 57

E. De exorcistis. E. De exorcistis.

58 58

ART. 22. Quis sit actus exorcistarum? ART. 22. Quis sit actus exorcistarum?

59 59

23. An ordo exorcistarum colligat duos præcedentes secundum naturam 23. An ordo exorcistarum colligat duos præcedentes secundum naturam totius potestativi? totius potestativi?

60 60

F. De acolythis. F. De acolythis.

61 61

ART. 24. An acolythatus sit ordo? ART. 24. An acolythatus sit ordo?

23. Quando acolythis imprimitur character? 23. Quando acolythis imprimitur character?

G. De subdiaconis. G. De subdiaconis.

ART. 26. Quis sit actus subdiaconi, ad quem imprimitur character ? ART. 26. Quis sit actus subdiaconi, ad quem imprimitur character ? 27. An ordo subdiaconatus præcellat quatuor alios ordines? 27. An ordo subdiaconatus præcellat quatuor alios ordines? 28. Quare isti tres ordines dicuntur sacri? 28. Quare isti tres ordines dicuntur sacri?

H. De diaconis. H. De diaconis.

ART. 29. Quis sit actus principalis ordinis diaconatus ? ART. 29. Quis sit actus principalis ordinis diaconatus ?

30. An tam diaconatus quam alii priores præexigant alia sacramenta ? 30. An tam diaconatus quam alii priores præexigant alia sacramenta ? 31. An vestis sacra exigatur ad hoc ut fiat actus ordinis ? 31. An vestis sacra exigatur ad hoc ut fiat actus ordinis ?

I. De presbyteris. I. De presbyteris.

ཚ3 ཚ3

62 62

63 63

63 63

64 64

65 65

66 66

ART. 32. An sacerdotiam conferatur consecratione vel merito sanctitatis? ART. 32. An sacerdotiam conferatur consecratione vel merito sanctitatis? 33. An sacerdotium veteris legis et novæ sit idem sacerdotium ? 33. An sacerdotium veteris legis et novæ sit idem sacerdotium ?

34. Qualiter character sacerdotii uniat sibi characteres ordinum præ. 34. Qualiter character sacerdotii uniat sibi characteres ordinum præ. cedentium ? cedentium ?

33 An tres actus sacerdotii positi a Magistro, sint sufficienter assignati? 33 An tres actus sacerdotii positi a Magistro, sint sufficienter assignati? 36. An canones bene appellent duos sacros ordines ? 36. An canones bene appellent duos sacros ordines ?

K. Quid sit quod hic dicitur ordo? K. Quid sit quod hic dicitur ordo?

L. De nominibus dignitatum et officii. L. De nominibus dignitatum et officii.

ART. 37. An ordo bene diffiniatur in Littera a Magistro ? ART. 37. An ordo bene diffiniatur in Littera a Magistro ? 38. Quid sit in sacramento ordinis pro materia et forma? 38. Quid sit in sacramento ordinis pro materia et forma?

40 40

67 67

68 68

70 70

71 71

71 71