IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 18. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 18.

569 569

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

quod ex ipso accipit perfectionem cogni- quod ex ipso accipit perfectionem cogni- tionis et operis, sicut est corpus animale, tionis et operis, sicut est corpus animale, in quo perficitur anima scientiis et vir- in quo perficitur anima scientiis et vir- tutibus et de tali verum est, quod de- tutibus et de tali verum est, quod de- primit animam in modo cogitandi et ope- primit animam in modo cogitandi et ope- randi et hoc intenditur, Sapient. ix, 15, randi et hoc intenditur, Sapient. ix, 15, ubi dicitur Corpus quod corrumpitur, ubi dicitur Corpus quod corrumpitur, aggravat animam. Est etiam corpus sive aggravat animam. Est etiam corpus sive quod melius est, status corporis, in quo quod melius est, status corporis, in quo anima nihil accipit a corpore, sed potius anima nihil accipit a corpore, sed potius omnis gloria corporis est redundantia omnis gloria corporis est redundantia quædam gloriæ et fulgoris animæ, et il- quædam gloriæ et fulgoris animæ, et il- lud corpus in nullo deprimit animam, sed lud corpus in nullo deprimit animam, sed obedire aptum erit ad nutum, et illa ap- obedire aptum erit ad nutum, et illa ap- titudo est agilitas ejus. titudo est agilitas ejus.

AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- rum de motu qui est propter indigentiam rum de motu qui est propter indigentiam cibi vel alterius solatii, quod quæritur in cibi vel alterius solatii, quod quæritur in diversis locis a corpore gravi animato: diversis locis a corpore gravi animato: sed motus qui est in demonstratione gloriæ sed motus qui est in demonstratione gloriæ et beatitudinis congruentius est in cœlo, et beatitudinis congruentius est in cœlo, quam in alio corpore vel elemento. quam in alio corpore vel elemento.

AD ALIUD dicendum, quod ille motus AD ALIUD dicendum, quod ille motus est ad nutum, et ideo non remittitur, nisi est ad nutum, et ideo non remittitur, nisi prout nutus voluntatis dictaverit: sed prout nutus voluntatis dictaverit: sed objectum tenet de motu in quo mobile objectum tenet de motu in quo mobile tandem vincit super virtutem moven- tandem vincit super virtutem moven- tem et hoc numquam esse potest in cor- tem et hoc numquam esse potest in cor- pore, cujus mobilitas tota causatur a fe- pore, cujus mobilitas tota causatur a fe- licitate voluntatis et hoc est quod dici- licitate voluntatis et hoc est quod dici- tur in Littera, quod tanta est in eis faci- tur in Littera, quod tanta est in eis faci- litas quanta et felicitas. litas quanta et felicitas.

AD ALIUD dicendum, quod passio na- AD ALIUD dicendum, quod passio na- turalis motus est intendi in fine ex victo- turalis motus est intendi in fine ex victo- ria generantis super generatum: quan- ria generantis super generatum: quan- tum enim datur generato de forma gene- tum enim datur generato de forma gene- rantis, tantum etiam datur ei de motu rantis, tantum etiam datur ei de motu generantis. Et quia per majorem acces- generantis. Et quia per majorem acces- sum vincit forma generantis privationem sum vincit forma generantis privationem rei generatæ, et confortatur forma gene- rei generatæ, et confortatur forma gene- rantis in generato, ideo plus habet de rantis in generato, ideo plus habet de motu. Sed non sic est de motu organo- motu. Sed non sic est de motu organo- rum corporis gloriosi: quia ille est in rum corporis gloriosi: quia ille est in principio et in fine intensus et remissus principio et in fine intensus et remissus ad nutum virtutis moventis, ut, sibi sua ad nutum virtutis moventis, ut, sibi sua agilitas sit possessio: quia secundum agilitas sit possessio: quia secundum Philosophum nihil est pars felicitatis et Philosophum nihil est pars felicitatis et modo beatitudinis habitu, nisi hoc quod modo beatitudinis habitu, nisi hoc quod modo possessionis habetur ad nutum. modo possessionis habetur ad nutum.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

Quid sit dos agilitatis ? Quid sit dos agilitatis ?

Secundo quæritur, Quid sit dos ista Secundo quæritur, Quid sit dos ista quæ dicitur agilitas ? quæ dicitur agilitas ?

Videtur enim, quod non sit sic nomi- Videtur enim, quod non sit sic nomi- nanda: quia nanda: quia

1. I ad Corinth. xv, 43, dicitur : 1. I ad Corinth. xv, 43, dicitur : Seminatur in infirmitate, surget in vir- Seminatur in infirmitate, surget in vir- tute. Dicit ibi Glossa, in infirmitate, id tute. Dicit ibi Glossa, in infirmitate, id est, immobile, et surget in virtute, id est, immobile, et surget in virtute, id est, mobile, vivum, et vegetatum, et est, mobile, vivum, et vegetatum, et potens, cui nihil noceat: ergo videtur, potens, cui nihil noceat: ergo videtur, quod ista dos dicenda sit virtus. quod ista dos dicenda sit virtus.

2. Item, Ex illa Glossa ulterius osten- 2. Item, Ex illa Glossa ulterius osten- ditur, quod eadem sit dos ista cum im- ditur, quod eadem sit dos ista cum im- passibilitate: quia unus actus unius est passibilitate: quia unus actus unius est habitus sed unus actus est resistere, et habitus sed unus actus est resistere, et ille est impassibilitatis et virtutis etiam : ille est impassibilitatis et virtutis etiam : ergo virtus est impassibilitas. ergo virtus est impassibilitas.

3. Item quæritur, Quare Apostolus 3. Item quæritur, Quare Apostolus vocat hanc dotem virtutem potius, quam vocat hanc dotem virtutem potius, quam aliam ? aliam ?

Videtur enim, quod virtuti potius Videtur enim, quod virtuti potius assimilatur incorruptibilitas, quam agi- assimilatur incorruptibilitas, quam agi- litas quia illa dicit robur naturæ, quod litas quia illa dicit robur naturæ, quod est virtus ista autem non dicit hujus- est virtus ista autem non dicit hujus- modi robur ergo potius illa, quam ista modi robur ergo potius illa, quam ista

: :

virtus vocatur. virtus vocatur.

4. Item, Virtus rem suam dicit in ter- 4. Item, Virtus rem suam dicit in ter- mino quia, sicut dicitur in primo de mino quia, sicut dicitur in primo de Calo et Mundo, virtus est ultimum Calo et Mundo, virtus est ultimum potentiæ in re: sed quod differenter ha- potentiæ in re: sed quod differenter ha- betur a diversis, non potest haberi a betur a diversis, non potest haberi a quolibet in termino: ergo videtur, quod quolibet in termino: ergo videtur, quod illud quod differenter habetur a diversis, illud quod differenter habetur a diversis, non possit dici virtus: sed agilitas diffe- non possit dici virtus: sed agilitas diffe- renter habetur a diversis : ergo non pot- renter habetur a diversis : ergo non pot- est dici virtus prout convenit unicuique, est dici virtus prout convenit unicuique, ut videtur. ut videtur.

5. Item, Cum agilitas dicat dispositio- 5. Item, Cum agilitas dicat dispositio- nem sive potentiam naturalem ad mo- nem sive potentiam naturalem ad mo- tum localem processivum tantum, et tum localem processivum tantum, et

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

570 570

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

membra gloriosorum corporum futura membra gloriosorum corporum futura sint habilia ad omnes actus, quare po- sint habilia ad omnes actus, quare po- tius ista dos nomen accipit a potentia tius ista dos nomen accipit a potentia naturali ad motum processivum, quam naturali ad motum processivum, quam ad aliud exercitium membrorum officia- ad aliud exercitium membrorum officia- lium? lium?

RESPONSIO. Dicendum, quod hæc dos RESPONSIO. Dicendum, quod hæc dos proprie vocatur agilitas, sicut antiqui proprie vocatur agilitas, sicut antiqui eam nominaverunt: et bene concedo, eam nominaverunt: et bene concedo, quod agilitas hæc vocatur libera posses- quod agilitas hæc vocatur libera posses- sio et habilitas omnium membrorum sio et habilitas omnium membrorum similium et officialium ad omnem actum similium et officialium ad omnem actum animæ exsequendum, ut scilicet in omni- animæ exsequendum, ut scilicet in omni- bus corpus obediat motori, et in nullo bus corpus obediat motori, et in nullo

retardetur. retardetur.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod, I ad AD PRIMUM ergo dicendum, quod, I ad Corinth. xv, 43, ista dos non vocatur a Corinth. xv, 43, ista dos non vocatur a sua essentia, sed potius a termino quem sua essentia, sed potius a termino quem potest habere secundum statum perfe- potest habere secundum statum perfe- ctissimum humanæ naturæ: quia sic ctissimum humanæ naturæ: quia sic dicitur virtus hoc modo quo beatus dicitur virtus hoc modo quo beatus Dionysius dicit, quod « virtutum est ha- Dionysius dicit, quod « virtutum est ha- bere virilitatem in omnes secundum bere virilitatem in omnes secundum difformitatem operationes fortem et in- difformitatem operationes fortem et in- commutabilem, et ad nullam indicatam commutabilem, et ad nullam indicatam divinarum illuminationum imbecilliter divinarum illuminationum imbecilliter se habere. » Sic enim dicit perfectionem se habere. » Sic enim dicit perfectionem omnium organorum in omnem volun- omnium organorum in omnem volun- tatem Dei explendam secundum animæ tatem Dei explendam secundum animæ imperium et ab ista proprietate deno- imperium et ab ista proprietate deno- minat Apostolus. minat Apostolus.

AD ALIUD dicendum, quod differt ab AD ALIUD dicendum, quod differt ab impassibilitate quia illa est potentia impassibilitate quia illa est potentia ad non patiendum, ista autem activæ ad non patiendum, ista autem activæ potentiæ perfectio ad agendum. Et quod potentiæ perfectio ad agendum. Et quod Glossa dicit « Cui nihil noceat, » de- Glossa dicit « Cui nihil noceat, » de- bet intelligi de nocumento retrahente bet intelligi de nocumento retrahente potentiam ab operatione ex hoc quod potentiam ab operatione ex hoc quod organum non esset expeditum. organum non esset expeditum.

AD ALIUD dicendum, quod nulla alia- AD ALIUD dicendum, quod nulla alia- rum dicit ultimum statum potentiæ ad rum dicit ultimum statum potentiæ ad operandum quam ista, et ideo dicitur operandum quam ista, et ideo dicitur virtus. Impassibilitas autem non dicit virtus. Impassibilitas autem non dicit ultimum ad opus, sed potius resistens ultimum ad opus, sed potius resistens læsivis et nocentibus. Virtus autem præ- læsivis et nocentibus. Virtus autem præ- cipue est ultimum potentiæ activæ, cipue est ultimum potentiæ activæ, cujus ultimum in maximo determinatur, cujus ultimum in maximo determinatur, ut dicit Commentator ibidem, sicut Her- ut dicit Commentator ibidem, sicut Her-

culis virtus est in vincendo triginta, si culis virtus est in vincendo triginta, si non plures vincere possit: sed potentiæ non plures vincere possit: sed potentiæ passivæ ultimum determinatur in mi- passivæ ultimum determinatur in mi- nimo. nimo.

AD ALIUD dicendum, quod ultimum AD ALIUD dicendum, quod ultimum simpliciter non potest convenire nisi uni simpliciter non potest convenire nisi uni soli sed ultimum secundum statum soli sed ultimum secundum statum convenit omnibus statum illum sortien- convenit omnibus statum illum sortien- tibus, et tale ultimum dicitur virtus, tibus, et tale ultimum dicitur virtus, quando dicitur, quod corpora resurgent quando dicitur, quod corpora resurgent

in virtute. in virtute.

AD ALIUD dicendum, quod agilitas AD ALIUD dicendum, quod agilitas licet dicat expeditionem totius corporis licet dicat expeditionem totius corporis ad operationes animæ explendas, tamen ad operationes animæ explendas, tamen cognoscitur maxime in motu processi- cognoscitur maxime in motu processi- vo et ideo dos ista denominatur a per- vo et ideo dos ista denominatur a per- fectione potentiæ naturalis ad motum fectione potentiæ naturalis ad motum illum. illum.

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

A quo causatur dos agilitatis ? A quo causatur dos agilitatis ?

Tertio quæritur, A quo causatúr ista Tertio quæritur, A quo causatúr ista dos in corpore glorioso ? dos in corpore glorioso ? Et objicitur sic: Et objicitur sic:

1. Omnis potentia naturalis ad actum 1. Omnis potentia naturalis ad actum corporeum, causatur a membrorum dis- corporeum, causatur a membrorum dis- positione agilitas est hujusmodi po- positione agilitas est hujusmodi po- tentia : ergo causatur a membrorum tentia : ergo causatur a membrorum dispositione. PRIMA probatur ex hoc, dispositione. PRIMA probatur ex hoc, quod Deus subtilior est quam natura, et quod Deus subtilior est quam natura, et natura ingeniatur quodlibet optimo et natura ingeniatur quodlibet optimo et convenientissimo modo quo esse potest. convenientissimo modo quo esse potest. SECUNDA autem per se patet: quia agili- SECUNDA autem per se patet: quia agili- tas præcipue est in potentia naturali ad tas præcipue est in potentia naturali ad motum processivum. motum processivum.

2. Item, Natura non ejusdem dispo- 2. Item, Natura non ejusdem dispo- sitionis instrumenta dat tardo et veloci : sitionis instrumenta dat tardo et veloci : ergo videtur, quod nec Deus. Videmus ergo videtur, quod nec Deus. Videmus enim, quod tardo dat instrumenta gros- enim, quod tardo dat instrumenta gros- sa et brevia, scilicet crura, sicut mulieri- sa et brevia, scilicet crura, sicut mulieri- bus: veloci autem dat longa subtilia: bus: veloci autem dat longa subtilia: ergo videtur, quod sic etiam Deus dat ergo videtur, quod sic etiam Deus dat agilitatem. agilitatem.

Ad 4. Ad 4.

Ada Ada

contra. contra.

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 20. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 20.

3. Item, Sicut dicit Aristoteles, am- 3. Item, Sicut dicit Aristoteles, am- bulatio nunquam est sine pedibus: er- bulatio nunquam est sine pedibus: er- go nec dispositio ambulationis sine dis- go nec dispositio ambulationis sine dis- positione pedum : ergo motus velocita- positione pedum : ergo motus velocita- tis accipitur in dispositione pedum, ut tis accipitur in dispositione pedum, ut videtur. videtur.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. Omnes sic erunt agiles: ergo om- 1. Omnes sic erunt agiles: ergo om- nes habebunt dispositionem corporis et nes habebunt dispositionem corporis et crurum ad agilitatem, quod falsum est: crurum ad agilitatem, quod falsum est: quia qui modo habent naturaliter crura quia qui modo habent naturaliter crura grossa, etiam tunc habebunt, quia for- grossa, etiam tunc habebunt, quia for- ma membrorum naturalis etiam tunc ma membrorum naturalis etiam tunc manebit. manebit.

2. Item, Agilitas illa causabitur ex 2. Item, Agilitas illa causabitur ex merito voluntatis : ergo potius mani- merito voluntatis : ergo potius mani- festabitur in voluntatis dispositione, festabitur in voluntatis dispositione, quam naturæ corporalis. quam naturæ corporalis.

RESPONSIO. Dicendum, quod in vo- RESPONSIO. Dicendum, quod in vo- luntate et anima consistit illa agili- luntate et anima consistit illa agili- tas, et tas, et non in membrorum disposi- non in membrorum disposi- tione. tione.

AD PRIMAM autem partem dicendum, AD PRIMAM autem partem dicendum, quod est agilitas ad motum indigentiæ quod est agilitas ad motum indigentiæ naturalis et de ista procedunt primæ naturalis et de ista procedunt primæ argumentationes. Et est agilitas om- argumentationes. Et est agilitas om- nium membrorum simul in demonstra- nium membrorum simul in demonstra- tionem gloriæ, et quod motor mobile tionem gloriæ, et quod motor mobile possideat ad nutum : et hæc causatur ex possideat ad nutum : et hæc causatur ex dispositione meriti voluntatis. dispositione meriti voluntatis.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XX. ARTICULUS XX.

An agilitas uno modo sit in omnibus An agilitas uno modo sit in omnibus sanctis ? sanctis ?

Quarto quæritur, Utrum uno modo Quarto quæritur, Utrum uno modo insit omnibus sanctis? insit omnibus sanctis?

Videtur, quod sic: quia Videtur, quod sic: quia

'I ad Corinth. xv, 41: Stella enim a stella 'I ad Corinth. xv, 41: Stella enim a stella differt in claritate. differt in claritate.

571 571

1. Unicuique inest, quod est mobile 1. Unicuique inest, quod est mobile corpus ad nutum esse motoris: et hoc corpus ad nutum esse motoris: et hoc est tota agilitas et tanta quanta esse est tota agilitas et tanta quanta esse potest in natura corporea: ergo vide- potest in natura corporea: ergo vide- tur, quod omnes sancti æqualem cum tur, quod omnes sancti æqualem cum omnibus habeant agilitatem. omnibus habeant agilitatem.

2. Item, Si motus eorum localis at- 2. Item, Si motus eorum localis at- tendatur, quilibet sanctorum movebitur tendatur, quilibet sanctorum movebitur imperceptibili tempore: hoc autem est imperceptibili tempore: hoc autem est minimum tempus quoad nos : ergo qui- minimum tempus quoad nos : ergo qui- libet sanctorum cum alio æqualiter est libet sanctorum cum alio æqualiter est velox in motu : ergo ad motum habent velox in motu : ergo ad motum habent agilitatem æqualem. agilitatem æqualem.

3. Item, Licet stella differat a stella in 3. Item, Licet stella differat a stella in claritate; tamen lumen unius æque claritate; tamen lumen unius æque velociter venit a cœlo ad centrum sicut velociter venit a cœlo ad centrum sicut alterius: sed hoc modo est resurrectio, alterius: sed hoc modo est resurrectio, ut dicit Apostolus: ergo licet differant ut dicit Apostolus: ergo licet differant in claritate, tamen non differunt in agi- in claritate, tamen non differunt in agi- litate. litate.

4. Item, Mezeallach in libro de Orbi- 4. Item, Mezeallach in libro de Orbi- bus dicit, quod omnis stella æque velo- bus dicit, quod omnis stella æque velo- citer movetur cum omni stella: sed citer movetur cum omni stella: sed quod una tardior alia videtur, hoc.est ex quod una tardior alia videtur, hoc.est ex quantitate sui orbis : sicut orbis Solis quantitate sui orbis : sicut orbis Solis habet se ad Lunam in proportione mul. habet se ad Lunam in proportione mul. tiplici duodecupla, et orbis Martis ad tiplici duodecupla, et orbis Martis ad orbem Solis in sexquialtera, et orbis orbem Solis in sexquialtera, et orbis Jovis ad orbem Solis in duodecupla, et Jovis ad orbem Solis in duodecupla, et Saturni ad orbem Jovis decupla sexquial- Saturni ad orbem Jovis decupla sexquial- tera, et ad orbem Solis in tricenaria. tera, et ad orbem Solis in tricenaria. Ergo videtur, quod cum sic sit futura Ergo videtur, quod cum sic sit futura resurrectio mortuorum, quod omnes resurrectio mortuorum, quod omnes gloriosi æqualem cum aliis habent mo- gloriosi æqualem cum aliis habent mo- tum, licet differant in claritate. tum, licet differant in claritate.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1 1

1. Corona mensæ pro panibus propo- 1. Corona mensæ pro panibus propo- sitionis erat interrasilis, et significabat sitionis erat interrasilis, et significabat præmium beatorum : ergo cum agilitas præmium beatorum : ergo cum agilitas sit præmium vel pars præmii, est inter- sit præmium vel pars præmii, est inter- rasilis sed interrasilitas significat quod rasilis sed interrasilitas significat quod inæqualiter habetur : ergo agilitas inæ- inæqualiter habetur : ergo agilitas inæ- qualiter habebitur in Sanctis. qualiter habebitur in Sanctis.

2. Item, Dotes animæ sunt meliores 2. Item, Dotes animæ sunt meliores et nobiliores dotibus corporis: sed do- et nobiliores dotibus corporis: sed do- tes animæ habebuntur inæqualiter: ergo tes animæ habebuntur inæqualiter: ergo

2 Cf. Exod. xxv, 25. 2 Cf. Exod. xxv, 25.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

572 572

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et dotes omnes corporis igitur et agi- et dotes omnes corporis igitur et agi- litas. litas.

RESPONSIO. Dicendum, quod inæqua- RESPONSIO. Dicendum, quod inæqua- liter erunt agiles sicut ultimo est proba- liter erunt agiles sicut ultimo est proba-

tum. tum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet tempus imperceptibile sit, tamen quia tempus imperceptibile sit, tamen quia tempus divisibile est in infinitum secun- tempus divisibile est in infinitum secun- dum incrementum virtutis moventis: dum incrementum virtutis moventis: quia velox, ut dicit Aristoteles, dividit quia velox, ut dicit Aristoteles, dividit tempus, tardum autem magnitudinem : tempus, tardum autem magnitudinem : et ideo etiam in tempore imperceptibili et ideo etiam in tempore imperceptibili unus movebitur velocius, quam alius si unus movebitur velocius, quam alius si voluerit. voluerit.

AD ALIUD dicendum, quod quilibet AD ALIUD dicendum, quod quilibet habet quantum vult, in hoc quod non habet quantum vult, in hoc quod non plus vult quam habet et quam Deus vult plus vult quam habet et quam Deus vult eum velle tamen non habet tantum eum velle tamen non habet tantum unus, quantum alius. Et est simile quia unus, quantum alius. Et est simile quia sint duo æqualiter justi, uterque habet sint duo æqualiter justi, uterque habet quantum vult, quia non vult plus quam quantum vult, quia non vult plus quam habet sed non tamen æqualiter ha- habet sed non tamen æqualiter ha- bent, quia unus potest esse ditior quam bent, quia unus potest esse ditior quam alter. alter.

AD ALIUD dicendum, quod hoc non AD ALIUD dicendum, quod hoc non est simile quia ille motus est illumi- est simile quia ille motus est illumi- nationis, et non illuminantium : et nos nationis, et non illuminantium : et nos loquimur de motu ipsorum luminosorum. loquimur de motu ipsorum luminosorum. AD ALIUD dicendum, quod hoc ideo AD ALIUD dicendum, quod hoc ideo est, quia secundum naturam nullum cor- est, quia secundum naturam nullum cor- pus movetur in proprio loco, sicut idem pus movetur in proprio loco, sicut idem Philosophus dicit, quod motus orbis est Philosophus dicit, quod motus orbis est potius motus sapientis, quam naturæ : potius motus sapientis, quam naturæ : si enim secundum naturam moveretur, si enim secundum naturam moveretur, impossibile esset, quod motus illius na- impossibile esset, quod motus illius na- turæ non velocius moveretur, sicut turæ non velocius moveretur, sicut major ignis velocius ascendit quam mi- major ignis velocius ascendit quam mi- nor. Cum ergo sic stellæ moveantur nor. Cum ergo sic stellæ moveantur jussu sui motoris, sive ille Deus sit, jussu sui motoris, sive ille Deus sit, sive non, possunt habere motum æqua- sive non, possunt habere motum æqua- lem, licet diversum spatium faciat di- lem, licet diversum spatium faciat di- versas mobilium distantias. Sed in San- versas mobilium distantias. Sed in San- ctis tota vis motus erit ex quantitate san- ctis tota vis motus erit ex quantitate san- ctitatis et cum illa sit differens, sic erit ctitatis et cum illa sit differens, sic erit differens agilitas. differens agilitas.

Tamen in verbo inducto Philosophi Tamen in verbo inducto Philosophi dubium est, nec ab ipso, nec ab alio est dubium est, nec ab ipso, nec ab alio est hoc verbum sufficienter probatum. hoc verbum sufficienter probatum.

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

An corpora gloriosa movebuntur? An corpora gloriosa movebuntur?

Quinto quæritur, An gloriosa corpora Quinto quæritur, An gloriosa corpora movebuntur ? movebuntur ?

Videtur autem, quod non : quia Videtur autem, quod non : quia

1. Omnis motus fit propter indigen- 1. Omnis motus fit propter indigen- tiam sed nulla est ibi indigentia : ergo tiam sed nulla est ibi indigentia : ergo nullus est ibi motus. nullus est ibi motus.

2. Item, Nullum locum inveniet in 2. Item, Nullum locum inveniet in quo aliquid novi inveniat quod non ha- quo aliquid novi inveniat quod non ha- buit in alio sed ubi nulla potest esse buit in alio sed ubi nulla potest esse renovatio, ibi nullus potest esse motus : renovatio, ibi nullus potest esse motus : ergo nullus motus potest esse in gloriosis ergo nullus motus potest esse in gloriosis corporibus. corporibus.

3. Item, Aristoteles in VII Ethicorum 3. Item, Aristoteles in VII Ethicorum dicit, quod omnis motus est propter dicit, quod omnis motus est propter malitiam nulla est ibi malitia : ergo malitiam nulla est ibi malitia : ergo nullus motus. nullus motus.

: :

4. Item, Aristoteles dicit, quod boni- 4. Item, Aristoteles dicit, quod boni- tatem participare sine motu, nobilius est tatem participare sine motu, nobilius est quam cum motu: sed optimum dandum quam cum motu: sed optimum dandum est corporibus gloriosis: ergo videtur, est corporibus gloriosis: ergo videtur, quod sine motu participabunt beatitudi- quod sine motu participabunt beatitudi- nem gloriæ. nem gloriæ.

5. Item, Mobilissimorum coelorum 5. Item, Mobilissimorum coelorum quod est empyreum, ponitur non move- quod est empyreum, ponitur non move- ri propter statum contemplationis qui in ri propter statum contemplationis qui in ipso est, cui magis competit quies quam ipso est, cui magis competit quies quam motus ergo cum in se nobiliora et motus ergo cum in se nobiliora et melius ad contemplationem ordinata melius ad contemplationem ordinata sint sanctorum corpora, videtur quod sint sanctorum corpora, videtur quod ipsis debeat dari immobilitas potius quam ipsis debeat dari immobilitas potius quam

motus. motus.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. Dicitur, Sapient. 111, 7: Fulgebunt 1. Dicitur, Sapient. 111, 7: Fulgebunt justi, et tamquam scintillæ in arundi- justi, et tamquam scintillæ in arundi- neto, etc., in quo, ut omnes fere dicunt, neto, etc., in quo, ut omnes fere dicunt, notatur agilitas motus Sanctorum, qui notatur agilitas motus Sanctorum, qui erit ad velocitatem luminis ergo move- erit ad velocitatem luminis ergo move- buntur tunc. buntur tunc.

2. Item, Minus videtur, quod pure 2. Item, Minus videtur, quod pure spirituales creaturæ moveantur localiter, spirituales creaturæ moveantur localiter,

Sed cont Sed cont

Nolutio. Nolutio. Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4 Ad 4

Ad 5. Ad 5.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 22. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 22.

quam corporales: et illæ moventur, sic- quam corporales: et illæ moventur, sic- ut probatur per motum Angelorum : ut probatur per motum Angelorum : ergo et corporalis creatura movetur : ergo et corporalis creatura movetur : ergo Sancti movebuntur in patria. ergo Sancti movebuntur in patria.

3. Item, De perfectione rei mobilis est 3. Item, De perfectione rei mobilis est motus constat autem, quod omnis sub- motus constat autem, quod omnis sub- stantia animata habens vim motivam, stantia animata habens vim motivam, est mobilis ergo de perfectione illius est mobilis ergo de perfectione illius

573 573

essent beati, oporteret quod in actu et essent beati, oporteret quod in actu et motu suo demonstrarent sapientiam con- motu suo demonstrarent sapientiam con- ditoris. ditoris.

ARTICULUS XXII. ARTICULUS XXII.

tempore, vel in nunc ? tempore, vel in nunc ?

est motus ergo cum omnes habeant An motus corporum gloriosorum erit in est motus ergo cum omnes habeant An motus corporum gloriosorum erit in perfectiones sancti in patria, videtur perfectiones sancti in patria, videtur quod sancti movebuntur. quod sancti movebuntur.

RESPONSIO. Dicendum videtur, quod RESPONSIO. Dicendum videtur, quod Sancti movebuntur quando volent, et Sancti movebuntur quando volent, et quocumque volent, absque omni indi- quocumque volent, absque omni indi- gentia. Est enim motus duplex quantum gentia. Est enim motus duplex quantum ad finem motus quidam enim est pro- ad finem motus quidam enim est pro- pter indigentiam sublevandam, et qui- pter indigentiam sublevandam, et qui- dam ad motivam potentiam demonstran- dam ad motivam potentiam demonstran- dam, sicut cursores frequenter currunt dam, sicut cursores frequenter currunt ut ostendant habilitatem suam ad cur- ut ostendant habilitatem suam ad cur- rendum, et absque omni indigentia et rendum, et absque omni indigentia et ita movebuntur sancti, ut laudetur sa- ita movebuntur sancti, ut laudetur sa- pientia divina in tanta agilitate eis pientia divina in tanta agilitate eis collata. Et per hoc patet solutio ad pri- collata. Et per hoc patet solutio ad pri-

mum. mum.

AD ALIUD dicendum, quod ibi est re- AD ALIUD dicendum, quod ibi est re- novatio situs ad minus: sed verum est, novatio situs ad minus: sed verum est, quod nihil invenitur de Deo in loco uno quod nihil invenitur de Deo in loco uno quantum ad participationem beatitudi- quantum ad participationem beatitudi- nis, quod non inveniatur in alio, licet nis, quod non inveniatur in alio, licet plus refulgeat in uno quam in alio: sed plus refulgeat in uno quam in alio: sed motus fit in demonstrationem potentiæ motus fit in demonstrationem potentiæ motivæ, ut laudetur sapientia Creatoris motivæ, ut laudetur sapientia Creatoris sic ordinantis membra ad motum. sic ordinantis membra ad motum.

AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- gitur de motu naturali qui fit propter in- gitur de motu naturali qui fit propter in- digentiam. digentiam.

AD ALIUD dicendum, quod Philosophus AD ALIUD dicendum, quod Philosophus loquitur de bono quod contingit acquire- loquitur de bono quod contingit acquire- re per motum res enim quæ acquirit re per motum res enim quæ acquirit bonitatem per motum, non est perfecta, bonitatem per motum, non est perfecta, sed indigens. Corpora autem glorificata sed indigens. Corpora autem glorificata non acquirunt talem bonitatem per mo- non acquirunt talem bonitatem per mo- tum sed quam jam habent, per motum tum sed quam jam habent, per motum demonstrant. demonstrant.

AD ULTIMUM dicendum, quod hoc ideo AD ULTIMUM dicendum, quod hoc ideo est, quia motivam virtutem non habent: est, quia motivam virtutem non habent: sed si haberent virtutem motivam et sed si haberent virtutem motivam et

Sexto quæritur, Utrum motus ille sit Sexto quæritur, Utrum motus ille sit in tempore, vel in nunc? in tempore, vel in nunc?

Videtur autem, quod in nunc : quia Videtur autem, quod in nunc : quia 1. Demonstrat Jacobus Benalchindi 1. Demonstrat Jacobus Benalchindi in libro de Diversitate adspectus lunæ, in libro de Diversitate adspectus lunæ, quod omne cujus motus est æque imper- quod omne cujus motus est æque imper- ceptibiliter ad remotum et propinquum, ceptibiliter ad remotum et propinquum, movetur in nunc: sed hoc modo, ut di- movetur in nunc: sed hoc modo, ut di- cunt, est motus corporum gloriosorum : cunt, est motus corporum gloriosorum : ergo est in nunc. ergo est in nunc.

2. Item, Constat, quod differens est 2. Item, Constat, quod differens est agilitas in sanctis: ille autem qui mino- agilitas in sanctis: ille autem qui mino- rem habet agilitatem, movetur in tem- rem habet agilitatem, movetur in tem- pore imperceptibili: ergo ille qui habet pore imperceptibili: ergo ille qui habet duplam, movetur in tempore subduplo : duplam, movetur in tempore subduplo : et ille qui habet quadruplam, in tem- et ille qui habet quadruplam, in tem- pore subquadruplo, et sic de aliis. Ergo pore subquadruplo, et sic de aliis. Ergo contingit, quod tandem aliquis movebi- contingit, quod tandem aliquis movebi- tur in nunc. tur in nunc.

3. Item, Velocior est agilitas gloriosi, 3. Item, Velocior est agilitas gloriosi, quam alicujus corporis non beati sed quam alicujus corporis non beati sed motus luminis non beati est in nunc, ut motus luminis non beati est in nunc, ut dicit Philosophus: ergo et corporis glo- dicit Philosophus: ergo et corporis glo- riosi. riosi.

IN CONTRARIUM hujus est, quod omne Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod omne Sed contra. corpus quantum si movetur, movetur corpus quantum si movetur, movetur commensurando se spatio per quod trans- commensurando se spatio per quod trans- it secundum terminum a quo et ad it secundum terminum a quo et ad quem, et accipit primum et ultimum in quem, et accipit primum et ultimum in spatio sed a primo et ultimo in spatio spatio sed a primo et ultimo in spatio (ut dicit Philosophus) causatur prius et (ut dicit Philosophus) causatur prius et posterius in tempore: ergo movetur in posterius in tempore: ergo movetur in tempore composito ex priori et poste- tempore composito ex priori et poste- riori ergo non potest moveri in nunc. riori ergo non potest moveri in nunc.

RESPONSIO. Dicendum, quod movetur RESPONSIO. Dicendum, quod movetur in tempore imperceptibili. in tempore imperceptibili.

Solutio. Solutio.

574 574

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ad 2 et 3. AD DUO ultima ergo dicendum, quod Ad 2 et 3. AD DUO ultima ergo dicendum, quod talis processus non valet, nisi continge- talis processus non valet, nisi continge- ret devenire ad corpus quod infinitam ret devenire ad corpus quod infinitam haberet agilitatem: hoc enim movere- haberet agilitatem: hoc enim movere- tur in nunc secundum documenta quæ tur in nunc secundum documenta quæ tradit Aristoteles ante finem VIII Physi- tradit Aristoteles ante finem VIII Physi- corum sed quia non contingit ad ali- corum sed quia non contingit ad ali- quod tale venire, ideo quodlibet quod quod tale venire, ideo quodlibet quod est majoris velocitatis, citius movebitur: est majoris velocitatis, citius movebitur: quodlibet tamen movebitur in tempore, quodlibet tamen movebitur in tempore, quia augmentum velocitatis est divisibi- quia augmentum velocitatis est divisibi- le in infinitum, ita tamen quod quodlibet le in infinitum, ita tamen quod quodlibet movetur in tempore. movetur in tempore.

Ad 1. Ad 1.

AD ID quod objicitur de auctoritate AD ID quod objicitur de auctoritate Jacobi Benalchindi, dicendum quod ipse Jacobi Benalchindi, dicendum quod ipse loquitur de illuminatione: hæc enim fit loquitur de illuminatione: hæc enim fit in nunc, ut vult Aristoteles et hujus in nunc, ut vult Aristoteles et hujus causam reddit Commentator, quia non causam reddit Commentator, quia non est motus, sed finis motus: sicut et est motus, sed finis motus: sicut et generatio secundum quod est mutatio generatio secundum quod est mutatio tantum, et non motus. tantum, et non motus.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XXIII. ARTICULUS XXIII.

An corpori glorioso conveniat subtilitas? An corpori glorioso conveniat subtilitas?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, in fine § 1 : « Propter quod et ibi, C, in fine § 1 : « Propter quod et spiritualia dicta sunt, etc. » spiritualia dicta sunt, etc. »

Quæritur de tertia dote, quæ est sub- Quæritur de tertia dote, quæ est sub- tilitas, sive spiritualitas. tilitas, sive spiritualitas.

Et quæruntur quatuor. Et quæruntur quatuor.

Primum est, An corpori glorioso con- Primum est, An corpori glorioso con- veniat subtilitas? veniat subtilitas?

non fit subtile, nisi per materiæ rarefa- non fit subtile, nisi per materiæ rarefa- ctionem: sed materia non rarefit, sicut ctionem: sed materia non rarefit, sicut supra probatum est: ergo corpus hu- supra probatum est: ergo corpus hu- manum in futura resurrectione non erit manum in futura resurrectione non erit subtile. subtile.

2. Item, Subtile non invenitur in cor- 2. Item, Subtile non invenitur in cor- poribus, nisi dupliciter, scilicet a dispo- poribus, nisi dupliciter, scilicet a dispo- sitione materiæ, aut bene commiscibile. sitione materiæ, aut bene commiscibile. Et a mixtione non potest dici corpus Et a mixtione non potest dici corpus gloriosum subtile: quia non erunt cor- gloriosum subtile: quia non erunt cor- pora illa commiscibilia. A dispositione pora illa commiscibilia. A dispositione autem materiæ etiam non dicitur: quia autem materiæ etiam non dicitur: quia hoc est rarum, et illa corpora rara non hoc est rarum, et illa corpora rara non erunt, quia sic ultra propriam staturam erunt, quia sic ultra propriam staturam et naturalem membrorum figuram ex- et naturalem membrorum figuram ex- tenderentur. tenderentur.

3. Item, Philosophus dicit, quod sub- 3. Item, Philosophus dicit, quod sub- tile est partium repletivum, et partis tile est partium repletivum, et partis partium : hoc autem subtili non conve- partium : hoc autem subtili non conve- nit, nisi in quantum quærit terminum nit, nisi in quantum quærit terminum alienum sed omne corpus quærens ter- alienum sed omne corpus quærens ter- minum alienum, male tenet proprium : minum alienum, male tenet proprium : sed corpora gloriosa optime tenent ter- sed corpora gloriosa optime tenent ter- minos suos, melius etiam quam natu- minos suos, melius etiam quam natu- ralia ergo corpora gloriosa non erunt ralia ergo corpora gloriosa non erunt subtilia. subtilia.

4. Item, In vita beati Gregorii Papæ 4. Item, In vita beati Gregorii Papæ legitur, quod ipse missus fuit apocrisa- legitur, quod ipse missus fuit apocrisa- rius ad confutandum patriarcham Con- rius ad confutandum patriarcham Con- stantinopolitanum, qui dogmatizaverat stantinopolitanum, qui dogmatizaverat corpora nostra in resurrectione futura corpora nostra in resurrectione futura tenuia sicut venti: ergo hoc dicere est tenuia sicut venti: ergo hoc dicere est hæreticum sed constat si sunt adeo sub- hæreticum sed constat si sunt adeo sub- tilia, quod spiritualia dicantur, quod tilia, quod spiritualia dicantur, quod sint tenuia sicut venti et vapores: ergo sint tenuia sicut venti et vapores: ergo dicere hoc modo tenuia fore corpora dicere hoc modo tenuia fore corpora sanctorum, est hæresis. sanctorum, est hæresis.

5. Item, in libro de Crepusculis scri- 5. Item, in libro de Crepusculis scri- bitur, quod subtile corpus spirituale non bitur, quod subtile corpus spirituale non

Secundum, Utrum idem sit cum spi- potest esse actu fulgidum vel lucens : Secundum, Utrum idem sit cum spi- potest esse actu fulgidum vel lucens :

ritualitate, vel quid sit? ritualitate, vel quid sit?

Tertium, Quanta sit? Tertium, Quanta sit?

Quartum, Utrum æqualis sit in omni- Quartum, Utrum æqualis sit in omni- bus gloriosis? bus gloriosis?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. Grossum in natura non fit subtile, 1. Grossum in natura non fit subtile, nisi per materiæ rarefactionem: corpus nisi per materiæ rarefactionem: corpus humanum de natura est grossum : ergo humanum de natura est grossum : ergo

sed corpora sanctorum erunt fulgida et sed corpora sanctorum erunt fulgida et lucentia ergo corpora sanctorum non lucentia ergo corpora sanctorum non erunt subtilia. erunt subtilia.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. Dicit Apostolus, I ad Corinth. xv, 1. Dicit Apostolus, I ad Corinth. xv, 44 Seminatur corpus animale, surget 44 Seminatur corpus animale, surget corpus spiritale: sed omne corpus spi- corpus spiritale: sed omne corpus spi- rituale est subtile: ergo corpora sancto- rituale est subtile: ergo corpora sancto- rum erunt subtilia. rum erunt subtilia.

Sed contra Sed contra

Solutio. Solutio.

Ad object. Ad object.

1 et 2. 1 et 2.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 24. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 24.

2. Item, Ad Philip. 111, 21: Refor- 2. Item, Ad Philip. 111, 21: Refor- mabit corpus humilitatis nostræ, confi- mabit corpus humilitatis nostræ, confi- guratum corpori claritatis suæ : sed guratum corpori claritatis suæ : sed suum corpus adeo subtile fuit, quod suum corpus adeo subtile fuit, quod clausis januis intravit : ergo et nostra clausis januis intravit : ergo et nostra

ita subtilia erunt. ita subtilia erunt.

1 1

3. Item, Corpora gloriosa visui non 3. Item, Corpora gloriosa visui non subjacent, nisi miraculose, ut communi- subjacent, nisi miraculose, ut communi- ter dicitur hoc autem non potest habe- ter dicitur hoc autem non potest habe- re causam, nisi subtilitatem: ergo adeo re causam, nisi subtilitatem: ergo adeo sunt subtilia sicut aer, vel plus. sunt subtilia sicut aer, vel plus.

RESPONSIO. Dicendum, quod corpora RESPONSIO. Dicendum, quod corpora gloriosa absque dubio erunt subtilia: gloriosa absque dubio erunt subtilia: sed hæc subtilitas alia est, quam subti- sed hæc subtilitas alia est, quam subti- litas elementorum. Est enim duplex sub- litas elementorum. Est enim duplex sub- tilitas, scilicet materiæ, et rarefactionis. tilitas, scilicet materiæ, et rarefactionis. Materiæ est, quando corpus componitur Materiæ est, quando corpus componitur de partibus subtilibus nobilibus : sicut de partibus subtilibus nobilibus : sicut dicimus subtilem esse solem, et stellas, dicimus subtilem esse solem, et stellas, et cætera corpora ætherea: et isto modo et cætera corpora ætherea: et isto modo corpora gloriosa erunt subtilia. Secundo corpora gloriosa erunt subtilia. Secundo autem modo subtile est, quod rarefactum autem modo subtile est, quod rarefactum est vel subtiliter comminutum et hoc est vel subtiliter comminutum et hoc modo non erunt subtilia. modo non erunt subtilia.

Et per hoc patet solutio ad primam Et per hoc patet solutio ad primam partem objectionum : quia omnes illæ partem objectionum : quia omnes illæ concludunt de subtili per rarefactionem, concludunt de subtili per rarefactionem, vel per comminutionem dicto et hoc vel per comminutionem dicto et hoc modo bene conceditur, quod subtilia modo bene conceditur, quod subtilia

non erunt. non erunt.

LICET autem objectiones in contrarium LICET autem objectiones in contrarium factæ verum concludant, non tamen nisi factæ verum concludant, non tamen nisi prima valet non enim puto esse conce- prima valet non enim puto esse conce- dendum, quod januis clausis corpora dendum, quod januis clausis corpora nostra ingredi possint et hoc habuisse nostra ingredi possint et hoc habuisse divinum corpus in quantum divinum divinum corpus in quantum divinum est et hujus ratio supra est expedita. est et hujus ratio supra est expedita. Adobject. 3. AD ALIUD dicendum, quod non ex hoc Adobject. 3. AD ALIUD dicendum, quod non ex hoc sunt invisibilia, sed potius ideo, quia sunt invisibilia, sed potius ideo, quia oculus non gloriosus secundum suam oculus non gloriosus secundum suam potestatem non gloriosam, non potest in potestatem non gloriosam, non potest in corpus gloriosum et beatum, nisi quan- corpus gloriosum et beatum, nisi quan- tum permittit Deus. tum permittit Deus.

Cf. Joan. xx, 19 et 26. Cf. Joan. xx, 19 et 26.

2 Cf. S. AUGUSTINUM, Lib. XXII de Civitate 2 Cf. S. AUGUSTINUM, Lib. XXII de Civitate

ARTICULUS XXIV. ARTICULUS XXIV.

575 575

An talis subtilitas sit eadem cum spiri- An talis subtilitas sit eadem cum spiri- tualitate? tualitate?

Secundo quæritur, Utrum idem sit Secundo quæritur, Utrum idem sit quod spiritualitas, vel quid sit ? quod spiritualitas, vel quid sit ?

Videtur enim, quod non sint futura Videtur enim, quod non sint futura spiritualia: quia spiritualia: quia

1. Spirituale non est, quod nullam ha- 1. Spirituale non est, quod nullam ha- bet spiritus proprietatem sed illa cor- bet spiritus proprietatem sed illa cor- pora nullam habebunt spiritus proprie- pora nullam habebunt spiritus proprie- tatem : ergo non erunt spiritualia. PRIMA tatem : ergo non erunt spiritualia. PRIMA patet per se. SECUNDA probatur : Proprie- patet per se. SECUNDA probatur : Proprie- tas subtilitatis est non replere locum : tas subtilitatis est non replere locum : et hoc non convenit corporibus glorio- et hoc non convenit corporibus glorio- sis sicut nec aliæ proprietates spiritus. sis sicut nec aliæ proprietates spiritus.

2. Item, Si secundum Glossam quæ 2. Item, Si secundum Glossam quæ est super epist. 1 ad Corinth. xv, 44, est super epist. 1 ad Corinth. xv, 44, ideo dicuntur spiritualia, quia cibis non ideo dicuntur spiritualia, quia cibis non egent: ergo etiam corpora damnatorum egent: ergo etiam corpora damnatorum erunt spiritualia, quia non egent cibis, erunt spiritualia, quia non egent cibis, quod est inconveniens. quod est inconveniens.

3. Item, Corpora puerorum in lim- 3. Item, Corpora puerorum in lim- bo etiam cibis non indigent: ergo se- bo etiam cibis non indigent: ergo se- cundum illam Glossam, essent spiritua- cundum illam Glossam, essent spiritua- lia, lia,

4. Item, Si secundum Augustinum 2, 4. Item, Si secundum Augustinum 2, aliquis dicat, quod ideo erunt spiritualia aliquis dicat, quod ideo erunt spiritualia dicta, quia spiritui per omnia subjacen- dicta, quia spiritui per omnia subjacen- tia. CONTRA: Hic Sanctorum corpora tia. CONTRA: Hic Sanctorum corpora obediunt spiritui ergo habent dotem obediunt spiritui ergo habent dotem quæ dicitur spiritualitas, sive subtilitas. quæ dicitur spiritualitas, sive subtilitas. PROBATIO primæ. In Psalmo LXII, 2: PROBATIO primæ. In Psalmo LXII, 2: Sitivit in te anima mea: quam multi- Sitivit in te anima mea: quam multi- pliciter, etc. Et, I ad Corinth. ix, 27: pliciter, etc. Et, I ad Corinth. ix, 27: Castigo corpus meum, etc. Castigo corpus meum, etc.

5. Item, In corporibus sanctorum ma- 5. Item, In corporibus sanctorum ma- nebunt partes heterogeniæ et homoge- nebunt partes heterogeniæ et homoge- niæ ergo manebunt ibi ossa: ossa au- niæ ergo manebunt ibi ossa: ossa au- tem, sicut dixit Empedocles, componun- tem, sicut dixit Empedocles, componun-

Dei, cap. 21. Dei, cap. 21.

Sed contra Sed contra

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

576 576

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tur ex octo partibus, quarum quædam tur ex octo partibus, quarum quædam sunt vulcani, et aliæ terræ : ergo num- sunt vulcani, et aliæ terræ : ergo num- quam erunt spiritualia si remanent ossa: quam erunt spiritualia si remanent ossa: et ossa manebunt: ergo numquam erunt et ossa manebunt: ergo numquam erunt spiritualia. spiritualia.

6. Si autem dicatur secundum Ari- 6. Si autem dicatur secundum Ari- stotelem et alios Philosophos, spirituale, stotelem et alios Philosophos, spirituale, vaporabile corpus. CONTRA: Tale corpus vaporabile corpus. CONTRA: Tale corpus non est tentivum figuræ: sed corpora non est tentivum figuræ: sed corpora gloriosa tenebunt suam figuram natura- gloriosa tenebunt suam figuram natura- lem ergo non sunt taliter subtilia vel lem ergo non sunt taliter subtilia vel spiritualia. spiritualia.

IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, 1. Matth. XXII, 30, quod in resur- 1. Matth. XXII, 30, quod in resur- rectione homines erunt sicut Angeli rectione homines erunt sicut Angeli Dei in cælo ergo spirituales in cor- Dei in cælo ergo spirituales in cor- pore. pore.

rituale hic dicitur secundum inductas rituale hic dicitur secundum inductas auctoritates, non a proprietate spiritus, auctoritates, non a proprietate spiritus, sed quia perfecte a spiritu ad usum pos- sed quia perfecte a spiritu ad usum pos- sidetur nihil reluctans, sed omnibus mo- sidetur nihil reluctans, sed omnibus mo- dis obediens. dis obediens.

AD ALIUD dicendum, quod non indi- AD ALIUD dicendum, quod non indi- gentia cibi in damnatis non causatur ex gentia cibi in damnatis non causatur ex aliqua forma nobili, sed potius ex justi- aliqua forma nobili, sed potius ex justi- tia divina etiam inter pœnas continente tia divina etiam inter pœnas continente corpora secundum se grossa et ignobilia, corpora secundum se grossa et ignobilia, ne poena in eis finiatur. Unde si exterius ne poena in eis finiatur. Unde si exterius continens cessaret, ab interiori continenti continens cessaret, ab interiori continenti non sustentarentur sine cibis. non sustentarentur sine cibis.

AD ALIUD dicendum, quod pueri hoc AD ALIUD dicendum, quod pueri hoc non habent ex dote, sed ab interiori non habent ex dote, sed ab interiori continente quia aliter in eis deficeret continente quia aliter in eis deficeret poena damni, quæ est carentia visionis poena damni, quæ est carentia visionis

2. Item, I ad Corinth. xv, 44: Surget Dei secundum quod visio est merces 2. Item, I ad Corinth. xv, 44: Surget Dei secundum quod visio est merces corpus spiritale. corpus spiritale.

Item, Ibidem dicit Glossa, quod erunt Item, Ibidem dicit Glossa, quod erunt spiritualia. spiritualia.

Item, Augustinus in libro XXII de Item, Augustinus in libro XXII de Civitate Dei dicit hoc ergo ita est. Civitate Dei dicit hoc ergo ita est.

RESPONSIO. Secundum Glossam super RESPONSIO. Secundum Glossam super epistolam I ad Corinth. xv, 44, corpus epistolam I ad Corinth. xv, 44, corpus dicitur spiritale, eo quod cibis non dicitur spiritale, eo quod cibis non egeat. Idem etiam secundum modum lo- egeat. Idem etiam secundum modum lo- quendi innuit Apostolus, eo quod spiri- quendi innuit Apostolus, eo quod spiri- tuale opponitur animali et animale est, tuale opponitur animali et animale est, quod cibis eget ad sui sustentationem. quod cibis eget ad sui sustentationem. Huic autem addendum est quod dicit Huic autem addendum est quod dicit Augustinus in libro XXII de Civitate Augustinus in libro XXII de Civitate Dei, scilicet quod « spirituale est, quod Dei, scilicet quod « spirituale est, quod regimini spiritus non contradicit: » et hoc regimini spiritus non contradicit: » et hoc ex quadam habilitate corporis fit, quia ex quadam habilitate corporis fit, quia stimulus libidinis est in eo exstinctus, et stimulus libidinis est in eo exstinctus, et forma spiritualitas inducta, quæ est sub- forma spiritualitas inducta, quæ est sub- tilitas hoc modo dicta, prout in antece- tilitas hoc modo dicta, prout in antece- denti problemate dictum est. Unde si denti problemate dictum est. Unde si quis eam diffinire velit, puto quod sic quis eam diffinire velit, puto quod sic convenienter dici potest: Subtilitas est convenienter dici potest: Subtilitas est dos corporis habile faciens corpus ut dos corporis habile faciens corpus ut moveatur a spiritu, ex omnimoda fo- moveatur a spiritu, ex omnimoda fo- mitis remotione, et grossitie partium mitis remotione, et grossitie partium materiæ. materiæ.

beatorum. beatorum. AD ALIUD dicendum, quod boni in via AD ALIUD dicendum, quod boni in via non habent perfectam carnis ad spiritum non habent perfectam carnis ad spiritum obedientiam quia caro tum ex fomite, obedientiam quia caro tum ex fomite, tum ex debilitate remurmurat: sed dos tum ex debilitate remurmurat: sed dos ista dat spiritui corpus ad usum, qui me- ista dat spiritui corpus ad usum, qui me- rito possessio nominatur. rito possessio nominatur.

AD ALIUD dicendum, quod sine præju- AD ALIUD dicendum, quod sine præju- dicio bene concedo, quod os semper dicio bene concedo, quod os semper grossius erit quam caro: sed tamen re- grossius erit quam caro: sed tamen re- motis dispositionibus ignobilibus, quæ motis dispositionibus ignobilibus, quæ modo sunt, sicut est grossities nimia modo sunt, sicut est grossities nimia partium, et indigestio, et non bene partium, et indigestio, et non bene commisceri, magis habebit naturæ sub- commisceri, magis habebit naturæ sub- tilitatem: sicut dicimus solem esse sub- tilitatem: sicut dicimus solem esse sub- tilis naturæ, et aurum esse subtilis na- tilis naturæ, et aurum esse subtilis na- turæ, cum tamen magis sit compactum turæ, cum tamen magis sit compactum quam aliquod metallum, eo quod subti- quam aliquod metallum, eo quod subti- liores habet partes quam metallum, et liores habet partes quam metallum, et subtilius sit commixtum melius dige- subtilius sit commixtum melius dige-

stum. stum.

Et notandum, quod directe contra Et notandum, quod directe contra dicta Sanctorum est, si dicatur subtile dicta Sanctorum est, si dicatur subtile prout parvum corpus subtile vocatur et prout parvum corpus subtile vocatur et rarum quia tale corpus in veritate non rarum quia tale corpus in veritate non est organicum, nec animari potest anima est organicum, nec animari potest anima rationali. rationali.

AD ULTIMUM bene concedo, quod sic AD ULTIMUM bene concedo, quod sic AD PRIMUM ergo dicendum, quod spi- subtile non vocatur. AD PRIMUM ergo dicendum, quod spi- subtile non vocatur.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Civitate Dei, cap. 21. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Civitate Dei, cap. 21.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 25. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 25.

ARTICULUS XXV. ARTICULUS XXV.

Unde causatur hæc subtilitas ? Unde causatur hæc subtilitas ?

Tertio quæritur, Unde causetur hæc Tertio quæritur, Unde causetur hæc subtilitas? subtilitas?

Et hæc quæstio est necessaria propter Et hæc quæstio est necessaria propter diversa opinantes de ista dote. diversa opinantes de ista dote.

Videtur autem, quod Videtur autem, quod

1. Causetur per ablationem repletionis 1. Causetur per ablationem repletionis a materia quia subtile est, ut dicunt, a materia quia subtile est, ut dicunt, quod montem sine montis divisione quod montem sine montis divisione transibit et constat, quod tunc corpora transibit et constat, quod tunc corpora gloriosa (ut dicunt) movebuntur in cœlo gloriosa (ut dicunt) movebuntur in cœlo sine coeli divisione: et hoc non posset sine coeli divisione: et hoc non posset esse, nisi essent adeo subtilia, quod cum esse, nisi essent adeo subtilia, quod cum corpore quolibet possent esse in eodem corpore quolibet possent esse in eodem loco et hoc ulterius esse non posset, loco et hoc ulterius esse non posset, nisi tolleretur ab illis corporibus reple- nisi tolleretur ab illis corporibus reple- tio ergo videtur, quod subtilitas ista tio ergo videtur, quod subtilitas ista causetur ex ablatione repletionis. causetur ex ablatione repletionis.

2. Item, Omne ignobile tolletur ab 2. Item, Omne ignobile tolletur ab elementis ergo et ab homine, et multo elementis ergo et ab homine, et multo plus sed ex ignobilitate habet replere: plus sed ex ignobilitate habet replere: ergo repletio tolletur ab ipso: ergo ex ergo repletio tolletur ab ipso: ergo ex ejus ablatione habet subtilitatem, ut vi- ejus ablatione habet subtilitatem, ut vi-

detur. detur.

3. Item, Locus et locatum erunt pro- 3. Item, Locus et locatum erunt pro- portionata sed locus corporum glorio- portionata sed locus corporum glorio- sorum est cœlum empyreum et hoc est sorum est cœlum empyreum et hoc est subtilissimum corporum, minime (ut di- subtilissimum corporum, minime (ut di- cunt) replens locum: ergo ita etiam erit cunt) replens locum: ergo ita etiam erit corpus gloriosum : ergo ut prius. corpus gloriosum : ergo ut prius.

4. Item, Avicenna dicit, quod homo 4. Item, Avicenna dicit, quod homo ideo accipit animam quæ particeps est ideo accipit animam quæ particeps est luminis intelligentiæ, quia ex naturali luminis intelligentiæ, quia ex naturali commixtione maxime accedit ad coeli commixtione maxime accedit ad coeli æqualitatem sed iste accessus cum na- æqualitatem sed iste accessus cum na- tura non possit eum perficere, a Deo in tura non possit eum perficere, a Deo in gloria debet perfici, quia tunc nihil im- gloria debet perfici, quia tunc nihil im- perfectum relinquetur: ergo tunc habe- perfectum relinquetur: ergo tunc habe- bimus corpora cœlestia: ergo ut prius. bimus corpora cœlestia: ergo ut prius.

5. Item, Hoc dicit Apostolus, I ad Co- 5. Item, Hoc dicit Apostolus, I ad Co- rinth. xv, 40: Sunt et corpora cœlestia, rinth. xv, 40: Sunt et corpora cœlestia,

XXX XXX

377 377

et corpora terrestria sed alia quidem et corpora terrestria sed alia quidem cœlestium gloria, alia autem terrestrium. cœlestium gloria, alia autem terrestrium. Ergo cum coelestia sint dicta spiritualia Ergo cum coelestia sint dicta spiritualia subtilia ex ablatione repletionis ab ipsis, subtilia ex ablatione repletionis ab ipsis, videtur quod sic erunt spiritualia et sub- videtur quod sic erunt spiritualia et sub- tilia etiam corpora Sanctorum. tilia etiam corpora Sanctorum.

6. Item, Hæc dos meritorie acquiritur 6. Item, Hæc dos meritorie acquiritur per spiritum nullum locum replentem: per spiritum nullum locum replentem: ergo videtur, quod talis similitudo spiri- ergo videtur, quod talis similitudo spiri- tus in corpore relinquitur: ergo corpus tus in corpore relinquitur: ergo corpus tunc repletione loci carebit. tunc repletione loci carebit.

IN CONTRARIUM hujus objicitur sic : IN CONTRARIUM hujus objicitur sic : Lucæ, xxiv, 39, dicitur: Palpate, et Lucæ, xxiv, 39, dicitur: Palpate, et videte, quia spiritus carnem et ossa non videte, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis habere. Sed cor- habet, sicut me videtis habere. Sed cor- pus non habens replere locum, non re- pus non habens replere locum, non re- sistit tactui, quod probatur per hoc quod sistit tactui, quod probatur per hoc quod etiam replens tenue non resistit tactui, etiam replens tenue non resistit tactui, sed cedit, sicut aer. Cum ergo corpora sed cedit, sicut aer. Cum ergo corpora gloriosa futura sint palpabilia, videtur gloriosa futura sint palpabilia, videtur quod non causanda sit futura eorum quod non causanda sit futura eorum subtilitas ex hoc, quod tollatur ab eis re- subtilitas ex hoc, quod tollatur ab eis re- pletio. pletio.

Sed contra. Sed contra.

SOLUTIO. Ad hoc dico sine præjudicio Solutio. SOLUTIO. Ad hoc dico sine præjudicio Solutio. aliorum, quod non possum aliquo modo aliorum, quod non possum aliquo modo intelligere, qualiter aliquod corpus sit intelligere, qualiter aliquod corpus sit corpus, et non repleat locum: secundum corpus, et non repleat locum: secundum enim rationem omnem et philosophiam enim rationem omnem et philosophiam certus sum, quod absurdum reputatur a certus sum, quod absurdum reputatur a Philosophis, qui ex ipsa quantitate dant Philosophis, qui ex ipsa quantitate dant corpori replere locum, sicut et oportet corpori replere locum, sicut et oportet secundum rationem. Unde videtur mihi, secundum rationem. Unde videtur mihi, quod licet a multis dictum hactenus sit, quod licet a multis dictum hactenus sit, et etiam a me quandoque, quod subtili- et etiam a me quandoque, quod subtili- tas corporum gloriosorum tanta sit, quod tas corporum gloriosorum tanta sit, quod non repleant locum, eo quod tollatur ab non repleant locum, eo quod tollatur ab eis vis replendi locum tamen falsum eis vis replendi locum tamen falsum est. Et dicendum videtur, quod repleant est. Et dicendum videtur, quod repleant locum, sicut supra est probatum, et spi- locum, sicut supra est probatum, et spi- ritualitatem habent corpora potius abla- ritualitatem habent corpora potius abla- tione fomitis et proprietatum ignobilium tione fomitis et proprietatum ignobilium materiæ, quæ sunt præcipue tres cau- materiæ, quæ sunt præcipue tres cau- santes sua ablatione et oppositorum po- santes sua ablatione et oppositorum po- sitione subtilitatem in omni eo quod na- sitione subtilitatem in omni eo quod na- turaliter est subtile, quarum una est turaliter est subtile, quarum una est grossities partium commixtarum, non grossities partium commixtarum, non obedientium commixtioni et continua- obedientium commixtioni et continua- tioni corporis. Alia est imperfectum tioni corporis. Alia est imperfectum

37 37

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4 et 5. Ad 4 et 5.

Ad 6. Ad 6.

578 578

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

agens ad digestionem et continuationem agens ad digestionem et continuationem commiscibilium. Et tertia est imperfecta commiscibilium. Et tertia est imperfecta commixtio et continuitas. Unde corpora commixtio et continuitas. Unde corpora gloriosa partes habebunt subtiles a Deo gloriosa partes habebunt subtiles a Deo ipso commixtas et continuatas, et optime ipso commixtas et continuatas, et optime commixtas ad æqualitatem complexio- commixtas ad æqualitatem complexio- nis. Ilis enim de causis aliquo modo nis. Ilis enim de causis aliquo modo potest intelligi poni corpus humanum potest intelligi poni corpus humanum subtile quia sic dicitur caro subtilis, subtile quia sic dicitur caro subtilis, aurum subtile, et alia corporalia anima- aurum subtile, et alia corporalia anima- ta, et inanimata quæ nobilia sunt. ta, et inanimata quæ nobilia sunt.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ar- AD PRIMUM ergo dicendum, quod ar- gumentum innititur falso, scilicet quod gumentum innititur falso, scilicet quod vis replendi locum sit grossities materiæ. vis replendi locum sit grossities materiæ. Et ratio hujus supra patuit. Et ratio hujus supra patuit.

AD ALIUD dicendum, quod non est AD ALIUD dicendum, quod non est conditio ignobilitatis replere locum: sed conditio ignobilitatis replere locum: sed potius est conditio quantitatem conse- potius est conditio quantitatem conse- quens illius corporis, quod continetur in quens illius corporis, quod continetur in alio corpore ut in loco. alio corpore ut in loco.

AD ALIUD dicendum, quod cœlum em- AD ALIUD dicendum, quod cœlum em- pyreum ideo non implet locum, non est pyreum ideo non implet locum, non est in aliquo sed si contineretur, repleret in aliquo sed si contineretur, repleret locum et ideo non habet hoc ex natura, locum et ideo non habet hoc ex natura, sed quia non ambitur alio corpore: et sed quia non ambitur alio corpore: et ideo non oportet, quod suum locatum ei ideo non oportet, quod suum locatum ei in hoc conformetur. in hoc conformetur.

AD ALIUD dicendum, quod coelorum AD ALIUD dicendum, quod coelorum orbes inferiores implent locum, et sup- orbes inferiores implent locum, et sup- positio falsa est, et contra Philosophos, positio falsa est, et contra Philosophos, ut supra est ostensum. ut supra est ostensum.

Per hoc patet etiam solutio ad sequens. Per hoc patet etiam solutio ad sequens. AD ALIUD dicendum, quod meritorie AD ALIUD dicendum, quod meritorie acquiritur corpori, non ita quod mute- acquiritur corpori, non ita quod mute- tur corpus in non corpus, et secundum tur corpus in non corpus, et secundum suam naturam non possit esse humanum suam naturam non possit esse humanum corpus sed ita quod efficitur spirituale corpus sed ita quod efficitur spirituale in sequendo spiritum, sicut mobile obe- in sequendo spiritum, sicut mobile obe- diens per omnia suum sequitur moto- diens per omnia suum sequitur moto- rem, non retractum aliqua corporis gra- rem, non retractum aliqua corporis gra-

vitate. vitate.

ARTICULUS XXVI. ARTICULUS XXVI.

An æqualis sit hæc dos in omnibus cor- An æqualis sit hæc dos in omnibus cor- poribus gloriosis? poribus gloriosis?

Quarto quæritur, Utrum æqualis sit Quarto quæritur, Utrum æqualis sit hæc dos in omnibus corporibus gloriosis? hæc dos in omnibus corporibus gloriosis? Videtur, quod sic: Videtur, quod sic:

1. Omnibus enim perfecte caro sub- 1. Omnibus enim perfecte caro sub- detur, et nullum eorum cibis egebit: detur, et nullum eorum cibis egebit: ergo videtur, quod omnia corpora æqua- ergo videtur, quod omnia corpora æqua- liter erunt spiritualia. liter erunt spiritualia.

2. Item, Defectus naturæ corrigitur a 2. Item, Defectus naturæ corrigitur a Deo in resurrectione: sed defectus qui- Deo in resurrectione: sed defectus qui- dam naturæ formalis est, quod mate- dam naturæ formalis est, quod mate- riam non satis potest facere subtilem et riam non satis potest facere subtilem et spiritualem: ergo tunc corrigetur : ergo spiritualem: ergo tunc corrigetur : ergo quod naturale est, omnibus æqualiter quod naturale est, omnibus æqualiter inest ergo subtilitas omnibus inerit inest ergo subtilitas omnibus inerit æqualiter. æqualiter.

3. Item, In opposito modo sunt æqua- 3. Item, In opposito modo sunt æqua- les, quia æqualiter sunt corpora nostra les, quia æqualiter sunt corpora nostra animalia ergo et in spiritualitate cor- animalia ergo et in spiritualitate cor- pora tunc erunt æqualia. pora tunc erunt æqualia.

IN CONTRARIUM est, IN CONTRARIUM est, 1. Quod in nulla alia dote sunt æqua- 1. Quod in nulla alia dote sunt æqua- lia corpora gloriosa: ergo nec in ista. lia corpora gloriosa: ergo nec in ista.

2. Præterea, Dos hæc est pars præmii: 2. Præterea, Dos hæc est pars præmii: sed præmia omnia differenter et non sed præmia omnia differenter et non æqualiter habentur a Sanctis: ergo et æqualiter habentur a Sanctis: ergo et dos ista. dos ista.

RESPONSIO. Dicendum, quod hæc dos RESPONSIO. Dicendum, quod hæc dos sicut et aliæ inæqualiter habentur, sicut sicut et aliæ inæqualiter habentur, sicut ultimo est probatum. ultimo est probatum.

DICENDUM ergo ad primum, quod licet DICENDUM ergo ad primum, quod licet in omnibus posset dos ista perficere ad in omnibus posset dos ista perficere ad actus prædictos, non tamen illi actus ex actus prædictos, non tamen illi actus ex æquali progrediuntur habitu: et ideo æquali progrediuntur habitu: et ideo actus in bonitate et virtute non sunt actus in bonitate et virtute non sunt æquales. æquales.

AD ALIUD dicendum, quod non est de- AD ALIUD dicendum, quod non est de- fectus naturæ, sed natura quædam quæ fectus naturæ, sed natura quædam quæ propter meritum exaltabitur, sicut et in propter meritum exaltabitur, sicut et in

Sed code. Sed code.

Solution Solution

Ad Ad

Ad Ad

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 27. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 27.

aliis natura exaltatur: animæ enim hu- aliis natura exaltatur: animæ enim hu- manæ non est nimis subtile habere cor- manæ non est nimis subtile habere cor- pus. pus.

AD ALIUD dicendum, quod etiam in AD ALIUD dicendum, quod etiam in opposito non sunt æquales: quia unus opposito non sunt æquales: quia unus est animalior, quam alius, si animalitas est animalior, quam alius, si animalitas ad actum animalitatis comparetur. Vel ad actum animalitatis comparetur. Vel posset dici, quod animalitas in homine posset dici, quod animalitas in homine potius est privatio et defectus, quam ha- potius est privatio et defectus, quam ha- bitus et tunc non sequitur, si aliquid bitus et tunc non sequitur, si aliquid sunt æquales in privatione, quod etiam sunt æquales in privatione, quod etiam sint æquales in habitu: qui enim æqua- sint æquales in habitu: qui enim æqua- les sunt in cæcitate, non oportet æquales les sunt in cæcitate, non oportet æquales esse in visu, si visum contingat recipere. esse in visu, si visum contingat recipere.

ARTICULUS XXVII. ARTICULUS XXVII.

An luminositas possit convenire corpori An luminositas possit convenire corpori humano? humano?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, in fine § 2 : « Sanctorum quoque ibi, C, in fine § 2 : « Sanctorum quoque corpora sine omni vitio fulgida sicut sol, corpora sine omni vitio fulgida sicut sol, resurgent, etc. » resurgent, etc. »

De luminositate enim quæ est quarta De luminositate enim quæ est quarta dos, quæruntur hic quinque, scilicet an dos, quæruntur hic quinque, scilicet an luminositas possit convenire corpori hu- luminositas possit convenire corpori hu- mano ? mano ?

Secundo, Quid sit illa luminositas? Secundo, Quid sit illa luminositas? Tertio, Quanta sit? Tertio, Quanta sit?

Quarto, Unde causetur? Quarto, Unde causetur? Et quinto, Utrum æqualiter vel inæ- Et quinto, Utrum æqualiter vel inæ- qualiter eis conveniat ? qualiter eis conveniat ?

AD PRIMUM Siç objicitur: AD PRIMUM Siç objicitur:

1. Nullum corpus in quo natura opaca 1. Nullum corpus in quo natura opaca dominatur, potest fieri excedens in lu- dominatur, potest fieri excedens in lu- mine corpus hominis est hujusmodi : mine corpus hominis est hujusmodi : ergo nequaquam potest fieri excedens in ergo nequaquam potest fieri excedens in lumine. PRIMA probatur: quia lumen lumine. PRIMA probatur: quia lumen impeditur ex natura opacitatis. SECUNDA impeditur ex natura opacitatis. SECUNDA scribitur in secundo de Generatione et scribitur in secundo de Generatione et

11 ad Corinth. xv, 41: Alia claritas stella- 11 ad Corinth. xv, 41: Alia claritas stella-

579 579

Corruptione, ubi dicitur, quod in omni Corruptione, ubi dicitur, quod in omni corpore complexionato commixto domi- corpore complexionato commixto domi-

natur terra. natur terra.

2. Item, Inter corpus luminosum et 2. Item, Inter corpus luminosum et opacum, est duplex medium, scilicet vi- opacum, est duplex medium, scilicet vi- cinius luminoso, et hoc est diaphanum, cinius luminoso, et hoc est diaphanum, quod secundum Aristotelem, lumine in quod secundum Aristotelem, lumine in superficie et in profundo coloratur: et superficie et in profundo coloratur: et est vicinius opaco, quod est coloratum est vicinius opaco, quod est coloratum colore albo, et nigro, et mediis coloribus. colore albo, et nigro, et mediis coloribus. Constat autem, quod corpus hominis in Constat autem, quod corpus hominis in natura materiæ plus accedit ad opacum. natura materiæ plus accedit ad opacum. Ergo numquam potest esse luminosum, Ergo numquam potest esse luminosum, sed semper remanebit coloratum. Ergo sed semper remanebit coloratum. Ergo non est ejus dos luminositas, ut videtur. non est ejus dos luminositas, ut videtur.

3. Item, Avicenna dicit in libro VI de 3. Item, Avicenna dicit in libro VI de Naturalibus, quod omne corpus lumi- Naturalibus, quod omne corpus lumi- nosum constat ex partibus perviis tan- nosum constat ex partibus perviis tan- tum corpus autem hominis numquam tum corpus autem hominis numquam constabit ex partibus perviis tantum : constabit ex partibus perviis tantum : ergo numquam erit perfecte luminosum. ergo numquam erit perfecte luminosum.

4. Item, Sicut dicit Apostolus, I ad 4. Item, Sicut dicit Apostolus, I ad Corinth. xv, 411, resurrectio eorum erit Corinth. xv, 411, resurrectio eorum erit sicut claritas stellarum: sed secundum sicut claritas stellarum: sed secundum probabiliorem opinionem, quæ est Ari- probabiliorem opinionem, quæ est Ari- stotelis, Avicenna, Ptolemæi et Com- stotelis, Avicenna, Ptolemæi et Com- mentatoris sui, et Mezeallach, corpora mentatoris sui, et Mezeallach, corpora stellarum non secundum se sunt lumi- stellarum non secundum se sunt lumi- nosa, sed colorata: ergo nec corpora nosa, sed colorata: ergo nec corpora sanctorum resurgentium: ergo numquam sanctorum resurgentium: ergo numquam habebunt dotem quæ est luminositas. habebunt dotem quæ est luminositas.

5. Item, Diversorum corporum genere 5. Item, Diversorum corporum genere et natura, diversæ sunt proprietates: et natura, diversæ sunt proprietates: sed corpora coelestia et humana sunt ge- sed corpora coelestia et humana sunt ge- nere et natura diversa corpora: ergo di- nere et natura diversa corpora: ergo di- versæ erunt eorum proprietates: ergo versæ erunt eorum proprietates: ergo cum coelestia sint luminosa, impossibile cum coelestia sint luminosa, impossibile est humana fore luminosa. PRIMA patet est humana fore luminosa. PRIMA patet per se. SECUNDA probatur ex hoc quod per se. SECUNDA probatur ex hoc quod dicit Aristoteles in X primæ Philoso- dicit Aristoteles in X primæ Philoso- phiæ, quod « coelestia et terrestria non phiæ, quod « coelestia et terrestria non sunt in eodem genere proximo. » sunt in eodem genere proximo. »