554 554
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
dicit Augustinus, quod « quidam habi- dicit Augustinus, quod « quidam habi- tus mutat hominem et mutatur, sicut tus mutat hominem et mutatur, sicut cibus qui mutatur in corpus et mutat cibus qui mutatur in corpus et mutat ipsum in robur: » ergo cibus transit in ipsum in robur: » ergo cibus transit in corpus ergo non totus per secessum corpus ergo non totus per secessum emittitur. emittitur.
2. Item, Quidquid exhaustibile est 2. Item, Quidquid exhaustibile est fame, et restituibile refectione cibi, sub- fame, et restituibile refectione cibi, sub- stantia corporis manente una et eadem, stantia corporis manente una et eadem, illud est caro nutrimentalis multa caro illud est caro nutrimentalis multa caro hominis sic est exhaustibilis et restitui- hominis sic est exhaustibilis et restitui- bilis ergo multa caro hominis est nu- bilis ergo multa caro hominis est nu- trimentalis. PRIMA patet per se, et ex trimentalis. PRIMA patet per se, et ex hypothesi dicentium nihil converti in hypothesi dicentium nihil converti in corpus de cibo, quia si convertitur, corpus de cibo, quia si convertitur, tunc erit id in quod convertitur nutri- tunc erit id in quod convertitur nutri- mentale. SECUNDA scribitur in libro XXII mentale. SECUNDA scribitur in libro XXII de Civitate Dei, per hæc verba : « Quid- de Civitate Dei, per hæc verba : « Quid- quid enim carnium exhausit fames, uti- quid enim carnium exhausit fames, uti- que in auras est exhalatum: unde dixi- que in auras est exhalatum: unde dixi- mus omnipotentem Deum posse revocare mus omnipotentem Deum posse revocare quod fugit. » Ex hoc patet propositum. quod fugit. » Ex hoc patet propositum.
2. Ibidem quærit Augustinus: << Si 2. Ibidem quærit Augustinus: << Si quis pascatur carne alterius, et mutet in quis pascatur carne alterius, et mutet in carnem suam, in quo resurget illa caro? » carnem suam, in quo resurget illa caro? » quæ quæstio nulla est, si nutrimentum quæ quæstio nulla est, si nutrimentum non transit in corpus hominis. non transit in corpus hominis.
3. Item, Sicut de veritate aquæ est, 3. Item, Sicut de veritate aquæ est, secundum dictum Hilarii, de quo possum secundum dictum Hilarii, de quo possum dicere, hæc est aqua vel vera aqua : ita dicere, hæc est aqua vel vera aqua : ita de veritate naturæ humanæ est, de quo de veritate naturæ humanæ est, de quo possum dicere, hæc est natura hominis, possum dicere, hæc est natura hominis, vel vera natura hominis: sed talis est vel vera natura hominis: sed talis est caro generata ex hoc nutrimento: ergo caro generata ex hoc nutrimento: ergo caro nutrimentalis est de veritate naturæ caro nutrimentalis est de veritate naturæ
humanæ. ET MINOR patet ibi per verba humanæ. ET MINOR patet ibi per verba Augustini. Augustini.
4. Item, Si natura hominis quæ est 4. Item, Si natura hominis quæ est materia, multiplicatur in seipsa, ut di- materia, multiplicatur in seipsa, ut di- cunt, hoc non potest esse nisi uno modo- cunt, hoc non potest esse nisi uno modo- rum trium, scilicet per additionem ex- rum trium, scilicet per additionem ex- tranei, et per creationem materiæ in qua tranei, et per creationem materiæ in qua forma multiplicetur, aut quia seipso sic forma multiplicetur, aut quia seipso sic natum est, quod unum educitur ab alio natum est, quod unum educitur ab alio sicut pars a parte. Si primo modo: tunc sicut pars a parte. Si primo modo: tunc non differt utrum addatur cibi substan- non differt utrum addatur cibi substan- tia vel alia, et sic cibus potest converti tia vel alia, et sic cibus potest converti
1 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei, 1 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei,
in corpus et in veritatem humanæ natu- in corpus et in veritatem humanæ natu- ræ. Si secundo modo: tunc continue ræ. Si secundo modo: tunc continue crearetur ei materia, et iterum illa esset crearetur ei materia, et iterum illa esset aliena, et in quantum aliena non differt aliena, et in quantum aliena non differt etiamsi materia cibi jam creata adda- etiamsi materia cibi jam creata adda- tur. Si autem tertio modo. CONTRA: tur. Si autem tertio modo. CONTRA: Quod ex seipso facit aliquid, semper fa- Quod ex seipso facit aliquid, semper fa- cit illud natura humana ex seipsa se cit illud natura humana ex seipsa se multiplicat: ergo semper se multiplicat: multiplicat: ergo semper se multiplicat: ergo multiplicatio sui ex seipsa numquam ergo multiplicatio sui ex seipsa numquam stabit, quod falsum est, quia si sic esset, stabit, quod falsum est, quia si sic esset, etiam augmentum numquam staret, et etiam augmentum numquam staret, et nos videmus quod hoc stat. nos videmus quod hoc stat.
5. Item, Videtur secundum hoc, quod. 5. Item, Videtur secundum hoc, quod. vehementius debet in tempore esse aug- vehementius debet in tempore esse aug- mentum quando stat, quam quando in- mentum quando stat, quam quando in- cipit: quia quando aliquid educitur ex cipit: quia quando aliquid educitur ex seipso, minus remanet ibi quam prius seipso, minus remanet ibi quam prius fuit, et ita minus resistit actioni multi- fuit, et ita minus resistit actioni multi- plicantis: ergo magis erit tunc velox in plicantis: ergo magis erit tunc velox in multiplicando, quod absurdum est. multiplicando, quod absurdum est.
Si autem dicas, quod multiplicat sine Si autem dicas, quod multiplicat sine sui diminutione. CONTRA: Quod una pars sui diminutione. CONTRA: Quod una pars efficiatur duæ æquæ primæ non pot- efficiatur duæ æquæ primæ non pot- est esse, nisi per exitum de potentia ad est esse, nisi per exitum de potentia ad actum potentia autem nihil agit: ergo actum potentia autem nihil agit: ergo poneretur ibi aliquod agens præter id poneretur ibi aliquod agens præter id quod jam est, quidquid ibi illud sit. quod jam est, quidquid ibi illud sit.
Si dicatur, quod hoc est calor. CONTRA: Si dicatur, quod hoc est calor. CONTRA: Ille non agit nisi rarificando et disgre- Ille non agit nisi rarificando et disgre- gando: ergo multiplicatum in se corpus gando: ergo multiplicatum in se corpus est rarius et subtilius, quam non multi- est rarius et subtilius, quam non multi- plicatum ergo rariora et subtiliora sunt plicatum ergo rariora et subtiliora sunt corpora senum quam infantium, quod corpora senum quam infantium, quod absurdum est. absurdum est.
6. Item, Quid simile invenitur in tota 6. Item, Quid simile invenitur in tota natura, ubi actus de actu educitur per natura, ubi actus de actu educitur per multiplicationem, id est, caro de carne multiplicationem, id est, caro de carne sine mutatione aliqua, et æqualia quanta sine mutatione aliqua, et æqualia quanta multa de uno minora quam ipsa sunt multa de uno minora quam ipsa sunt sine additione? sine additione?
7. Item, Si aliquid veritatis est in phi- 7. Item, Si aliquid veritatis est in phi- losophia naturali, tunc generatio fit de losophia naturali, tunc generatio fit de superfluo nutrimenti, quod descinditur a superfluo nutrimenti, quod descinditur a quarta digestione: sed nihil talium con- quarta digestione: sed nihil talium con- vertitur in humanam naturam, ut dicit vertitur in humanam naturam, ut dicit adversarius ergo ex nullo talium ali- adversarius ergo ex nullo talium ali-
cap. 20. cap. 20.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 7. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 7.
quid generatur: frustra ergo philoso- quid generatur: frustra ergo philoso- phatum est, quidquid umquam dictum phatum est, quidquid umquam dictum est a Philosophis secundum istorum mi- est a Philosophis secundum istorum mi- rabilem philosophiam. rabilem philosophiam.
8. Item, In primo de Generatione et 8. Item, In primo de Generatione et Corruptione, in cap. de augmento, dicit Corruptione, in cap. de augmento, dicit Philosophus, quod cibus nutrit in Philosophus, quod cibus nutrit in quan- quan- tum potentia caro, auget autem in quan- tum potentia caro, auget autem in quan- tum potentia quanta caro: ergo oportet, tum potentia quanta caro: ergo oportet, quod convertatur in corpus huma- quod convertatur in corpus huma-
num. num.
9. Item, Secundum hoc totum opus 9. Item, Secundum hoc totum opus naturæ esset miraculosum, quod absur- naturæ esset miraculosum, quod absur- dum est. dum est.
10. Item, Ad quid valet calor naturalis 10. Item, Ad quid valet calor naturalis in corpore? Ipse enim secundum isto- in corpore? Ipse enim secundum isto- rum mirabilem sapientiam non agit au- rum mirabilem sapientiam non agit au- gendo, et cibus non ponitur in corpore, gendo, et cibus non ponitur in corpore, nisi ut sit materia caloris, ne combura- nisi ut sit materia caloris, ne combura- tur subjectum: melius ergo esset ut calor tur subjectum: melius ergo esset ut calor ibi non fuisset quia sic nec cibo indige- ibi non fuisset quia sic nec cibo indige- remus, et tunc breviori compendio per- remus, et tunc breviori compendio per- fecisset Deus opus suum, quod ridiculo- fecisset Deus opus suum, quod ridiculo-
sum est. sum est.
11. Item, Omne quod fit hic ab aliquo 11. Item, Omne quod fit hic ab aliquo activo et calore, non agit augmentum : activo et calore, non agit augmentum : ergo aliquid aliud agit ipsum: non fri- ergo aliquid aliud agit ipsum: non fri- giditas, quia illius motus est ad centrum giditas, quia illius motus est ad centrum potius diminuendo per constrictionem potius diminuendo per constrictionem intus, quam augendo per multiplicatio- intus, quam augendo per multiplicatio- nem ad extra. nem ad extra.
Si dicas, quod est a forma substantiali, Si dicas, quod est a forma substantiali, ista nova philosophia est, quod forma ista nova philosophia est, quod forma substantialis agat in natura, cum nihil sit substantialis agat in natura, cum nihil sit ei contrarium. ei contrarium.
12. Item, Si validum dictum Bedæ re- 12. Item, Si validum dictum Bedæ re- putatur, dicentis quod non transit in putatur, dicentis quod non transit in corpus hominis nutrimentum, quare non corpus hominis nutrimentum, quare non ita validum est ut quæratur ab eo reme- ita validum est ut quæratur ab eo reme- dium contra hydropisim, contempto Ga- dium contra hydropisim, contempto Ga- leno? Dicit enim Beda, quod hydropisis leno? Dicit enim Beda, quod hydropisis est humor subcutaneus de vitio vesicæ est humor subcutaneus de vitio vesicæ natus curans autem vesicam, curat hy- natus curans autem vesicam, curat hy- dropisim. Galenus autem dicit, quod cu- dropisim. Galenus autem dicit, quod cu- randum sit hepar, eo quod de vitio he- randum sit hepar, eo quod de vitio he- patis nascitur. Et miror ego si hi inqui- patis nascitur. Et miror ego si hi inqui- rant, curam Bedæ facientes, contempto rant, curam Bedæ facientes, contempto Galeno. Galeno.
555 555
RESPONSIO. Dicendum est, quod ridi- RESPONSIO. Dicendum est, quod ridi- culum est dicere nihil de cibo converti in culum est dicere nihil de cibo converti in corpus humanum, et talia dicta quorum- corpus humanum, et talia dicta quorum- dam theologorum derisibilem apud pe- dam theologorum derisibilem apud pe- ritos faciunt theologiam. ritos faciunt theologiam.
Solutio. Solutio.
DICENDUM ergo ad primum, quod ly Ad 1. DICENDUM ergo ad primum, quod ly Ad 1. omne distribuitur pro partibus subjecti- omne distribuitur pro partibus subjecti- vis, non integralibus: quia quæcumque vis, non integralibus: quia quæcumque species ibi intrat in os, habet multum species ibi intrat in os, habet multum impuritatis et parum puritatis: et ideo impuritatis et parum puritatis: et ideo quælibet species in secessu emittitur, li- quælibet species in secessu emittitur, li-
cet non tota. cet non tota.
AD ALIUD dicendum, quod parum mihi AD ALIUD dicendum, quod parum mihi videtur curandum de dictis Bedæ, ubi videtur curandum de dictis Bedæ, ubi non loquitur de fide et moribus: quia non loquitur de fide et moribus: quia ipse naturas ignoravit. Ne tamen fugere ipse naturas ignoravit. Ne tamen fugere videamur, dicendum quod ipse loquitur videamur, dicendum quod ipse loquitur de parte cibi secundum materiam carnis de parte cibi secundum materiam carnis nutrimentalis et non secundum speciem : nutrimentalis et non secundum speciem : quia dicit Philosophus, quod quælibet quia dicit Philosophus, quod quælibet caro augetur secundum speciem, et non caro augetur secundum speciem, et non secundum materiam quælibet augetur: secundum materiam quælibet augetur: quia materia similium membrorum in- quia materia similium membrorum in- fluit et effluit, sed non species: et hoc fluit et effluit, sed non species: et hoc modo post decoctionem quælibet secun- modo post decoctionem quælibet secun- dum speciem nutritur et augetur, sicut dum speciem nutritur et augetur, sicut probatur in primo de Generatione et probatur in primo de Generatione et Corruptione. Corruptione.
AD ALIUD dicendum, quod non est ea- AD ALIUD dicendum, quod non est ea- dem ratio de uno et de omni : quia unum dem ratio de uno et de omni : quia unum est secundum naturam per accidens, et est secundum naturam per accidens, et unum est complens quantitatem, et alte- unum est complens quantitatem, et alte- rum est restaurans deperditum tantum : rum est restaurans deperditum tantum : et ideo falsum est, quod eadem est ratio et ideo falsum est, quod eadem est ratio de uno et de alio, sicut infra patebit. de uno et de alio, sicut infra patebit.
AD ALIUD dicendum, quod anima pri- AD ALIUD dicendum, quod anima pri- mo debetur corpori organico, et secun- mo debetur corpori organico, et secun- do debetur adjuncto organico ad com- do debetur adjuncto organico ad com- plementum quantitatis organorum, et plementum quantitatis organorum, et tertio debetur restauranti deperditum tertio debetur restauranti deperditum tantum, et quarto ei quod unitur orga- tantum, et quarto ei quod unitur orga- nico et materiali et secundum omnes nico et materiali et secundum omnes hos modos dicitur esse veritas humanæ hos modos dicitur esse veritas humanæ naturæ, et prima quæ est ex humido naturæ, et prima quæ est ex humido radicali, tota apparebit in resurrectione. radicali, tota apparebit in resurrectione. Secunda autem ibi est actu in viventi- Secunda autem ibi est actu in viventi- bus, et potestate in infantibus, et etiam bus, et potestate in infantibus, et etiam tota apparebit, nisi sit accepta de pastu tota apparebit, nisi sit accepta de pastu carnium humanarum, ut infra dicetur. carnium humanarum, ut infra dicetur.
Ad Ad
Ad 2. Ad 2.
Ad 4. Ad 4.
Ad 5. Ad 5.
Ad 6. Ad 6.
Ad 7, Ad 7,
Quæst. 1. Quæst. 1.
556 556
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
De tertia autem ibi apparebit quantum De tertia autem ibi apparebit quantum decebit et de quarta nihil quia non decebit et de quarta nihil quia non nisi accidentalem et innaturalem habet nisi accidentalem et innaturalem habet unionem ad animam immortalem. unionem ad animam immortalem.
AD ALIUD dicendum, quod hoc im- AD ALIUD dicendum, quod hoc im- peritis videtur durum, qui ibi dicunt, peritis videtur durum, qui ibi dicunt, quod caro asini in quantum asini mutat quod caro asini in quantum asini mutat cos, nescientes dicta sapientium, quod cos, nescientes dicta sapientium, quod nutrimentum primo est dissimile, et nutrimentum primo est dissimile, et ultimo est simile, et tunc non est caro ultimo est simile, et tunc non est caro asini, sed proxima potentia ad carnem asini, sed proxima potentia ad carnem hominis. Et est in argumento eorum hominis. Et est in argumento eorum fallacia figuræ dictionis, ut est iste pa- fallacia figuræ dictionis, ut est iste pa- ralogismus Quidquid comedis, conver- ralogismus Quidquid comedis, conver- titur in nutrimentum sed carnem asini titur in nutrimentum sed carnem asini crudam comedis : ergo caro asini cruda crudam comedis : ergo caro asini cruda convertitur in tuum nutrimentum. convertitur in tuum nutrimentum.
AD ALIUD dicendum, quod in lumbis AD ALIUD dicendum, quod in lumbis Adæ fuimus non secundum aliquam ma- Adæ fuimus non secundum aliquam ma- teriam signatam, sed secundum origi- teriam signatam, sed secundum origi- nalem materiam, ut dictum est. nalem materiam, ut dictum est.
AD ULTIMUM dicendum, quod in infan- AD ULTIMUM dicendum, quod in infan- tibus est totum nutrimentum, quod ad tibus est totum nutrimentum, quod ad quantitatis perfectionem deducere de- quantitatis perfectionem deducere de- bebat, potestate actum autem, ut dicit bebat, potestate actum autem, ut dicit Augustinus, supplebit potentia creantis Augustinus, supplebit potentia creantis et glorificantis. et glorificantis.
Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.
ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.
Quot sunt modi resolutionis ? et, In quo Quot sunt modi resolutionis ? et, In quo resurget costa, an in Adam, vel in resurget costa, an in Adam, vel in Ieva? et, Quomodo resurgent qui Ieva? et, Quomodo resurgent qui vescuntur humana carne ? vescuntur humana carne ?
Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, paulo post prima verba : « Sed ibi, B, paulo post prima verba : « Sed in quemlibet pulverem cineremve sol- in quemlibet pulverem cineremve sol- vatur, etc. » vatur, etc. »
Et quæratur primo, Quare in Littera Et quæratur primo, Quare in Littera tot ponat modos resolutionum humani tot ponat modos resolutionum humani corporis, scilicet pulverem, cinerem, corporis, scilicet pulverem, cinerem,
1 I ad Corinth. xv, 52. 1 I ad Corinth. xv, 52.
habitus, auras, aliorum corporum sub- habitus, auras, aliorum corporum sub- stantiam, elementa, cibum animalium stantiam, elementa, cibum animalium et hominum, et carnem animalium et et hominum, et carnem animalium et hominum? hominum?
ULTERIUS quæratur de costa Adæ, Q ULTERIUS quæratur de costa Adæ, Q Utrum in Adam resurget vel in Heva? Utrum in Adam resurget vel in Heva? Videtur, quod in Adam per regulam Videtur, quod in Adam per regulam quam dat in Littera: quia scilicet primo quam dat in Littera: quia scilicet primo eam in humani corporis parte anima eam in humani corporis parte anima Adæ vivificavit : ergo in Adam resurget, Adæ vivificavit : ergo in Adam resurget, ut videtur sed si hoc est verum, tunc ut videtur sed si hoc est verum, tunc Heva non resurget, quia tota sumpta est Heva non resurget, quia tota sumpta est de costa illa. de costa illa.
ULTERIUS quæritur gravis quæstio Au- Quest ULTERIUS quæritur gravis quæstio Au- Quest gustini, scilicet de eo qui nutritur car- gustini, scilicet de eo qui nutritur car- nibus humanis, in quo resurget illa nibus humanis, in quo resurget illa
caro? caro?
Si dicitur, quod in eo qui eam primo Si dicitur, quod in eo qui eam primo animavit, quia ab altero est quasi mu- animavit, quia ab altero est quasi mu- tuata tunc quæritur, Quid resurget tuata tunc quæritur, Quid resurget in illo qui pastus est carne illa? in illo qui pastus est carne illa?
1. Videtur enim, quod ille resurget 1. Videtur enim, quod ille resurget cum defectu, quod falsum est: quia mor- cum defectu, quod falsum est: quia mor- tui, ut prius habitum est, resurgent in- tui, ut prius habitum est, resurgent in- corrupti 1. corrupti 1.
2. Item, Esto quod pastus carnibus 2. Item, Esto quod pastus carnibus humanis generet filium de superfluo humanis generet filium de superfluo illius cibitunc constat, quod de humi- illius cibitunc constat, quod de humi- do seminario organica substantia nati do seminario organica substantia nati formatur. Si igitur hoc restituetur pri- formatur. Si igitur hoc restituetur pri- mo, tunc nulla organica substantia re- mo, tunc nulla organica substantia re- surget in hujusmodi nato : ergo non surget in hujusmodi nato : ergo non resurget, quod est inconveniens. resurget, quod est inconveniens.
3. Item, Aggravetur quæstio sic: Esto 3. Item, Aggravetur quæstio sic: Esto enim, quod aliquis de membris anima- enim, quod aliquis de membris anima- tis in quibus nihil est præter organicam tis in quibus nihil est præter organicam substantiam, nutriatur, et de illo su- substantiam, nutriatur, et de illo su- perfluo generet constat enim, quod perfluo generet constat enim, quod illud primo modo est de veritate in utro- illud primo modo est de veritate in utro- que, scilicet illo qui sumitur in cibum, que, scilicet illo qui sumitur in cibum, et illo qui nascitur ex tali cibo. Constat et illo qui nascitur ex tali cibo. Constat autem, quod non potest in utroque re- autem, quod non potest in utroque re- surgere igitur alter istorum non resur- surgere igitur alter istorum non resur- get, quod est inconveniens. get, quod est inconveniens.
4. Ad hoc dixerunt aliqui, quod talem 4. Ad hoc dixerunt aliqui, quod talem
Nolutio. Nolutio.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 8.
modum cibi impedit ordo naturæ: quia modum cibi impedit ordo naturæ: quia homo debet cibari vegetabilibus et bru- homo debet cibari vegetabilibus et bru- tis, et non carnibus humanis et ideo tis, et non carnibus humanis et ideo non potest esse cibus ex tali. Sed hoc non potest esse cibus ex tali. Sed hoc nihil esse videmus. Dicit enim Aristo- nihil esse videmus. Dicit enim Aristo- teles in VII Ethicorum de feralibus, teles in VII Ethicorum de feralibus, quod carnibus humanis pascantur, ut quod carnibus humanis pascantur, ut Medea quæ duos proprios natos una Medea quæ duos proprios natos una cœna incorporavit et in Threnis Je- cœna incorporavit et in Threnis Je- remiæ, IV, 10 Manus mulierum mise- remiæ, IV, 10 Manus mulierum mise- ricordium coxerunt filios suos facti ricordium coxerunt filios suos facti sunt cibus earum, in contritione filiæ sunt cibus earum, in contritione filiæ populi mei. Ergo positio facta videtur populi mei. Ergo positio facta videtur possibilis. possibilis.
RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod in RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod in veritate, sicut alibi dictum est, duplex est veritate, sicut alibi dictum est, duplex est humidum, scilicet radicale, et nutrimen- humidum, scilicet radicale, et nutrimen- tale. Radicale autem est, quod est in tale. Radicale autem est, quod est in substantia seminis quod virtute formativa substantia seminis quod virtute formativa formatur in organa. Virtus autem for- formatur in organa. Virtus autem for- mativa est in semine ab anima patris mativa est in semine ab anima patris tantum, habens calorem pro instrumento tantum, habens calorem pro instrumento cum triplici calido, scilicet animæ, cœ- cum triplici calido, scilicet animæ, cœ- li, et ignis et a calido ignis est dissol- li, et ignis et a calido ignis est dissol- vens et distendens, sed a calido coeli vens et distendens, sed a calido coeli in speciem movens et speciem inducens, in speciem movens et speciem inducens, a calido autem animæ movet ad vitam a calido autem animæ movet ad vitam et animam. Similiter est ibi etiam frigi- et animam. Similiter est ibi etiam frigi- dum in triplici virtute: frigidum enim dum in triplici virtute: frigidum enim elementi est coagulans, et frigidum cœli elementi est coagulans, et frigidum cœli terminans ad speciem, et in quantum terminans ad speciem, et in quantum est instrumentum animæ, continet com- est instrumentum animæ, continet com- plexionatum vivificabile. Et similiter plexionatum vivificabile. Et similiter est de humido et sicco, sicut dicunt est de humido et sicco, sicut dicunt Auctores. Hoc autem humidum est nu- Auctores. Hoc autem humidum est nu- trimentale superfluum in generante, et trimentale superfluum in generante, et radicale sive seminale in generato et radicale sive seminale in generato et ideo substantiale est generato, et acci- ideo substantiale est generato, et acci- dentale generanti. Nutrimentale autem dentale generanti. Nutrimentale autem humidum est duplex. Unum quod vi humidum est duplex. Unum quod vi naturæ trahitur ad nutrimentum humidi naturæ trahitur ad nutrimentum humidi seminalis, et hoc inter cætera est magis seminalis, et hoc inter cætera est magis substantiale post humidum seminale. substantiale post humidum seminale. Aliud autem quod extra acquiritur per Aliud autem quod extra acquiritur per cibum, et hoc est ad triplicem usum, cibum, et hoc est ad triplicem usum, scilicet ad nutrimentum quantitatis se- scilicet ad nutrimentum quantitatis se- cundum perfectionem staturæ, et ad cundum perfectionem staturæ, et ad restaurandum deperditum ut continue- restaurandum deperditum ut continue-
557 557
tur esse et vita et tertium quod est tur esse et vita et tertium quod est accidentale, quod de nimietate nascitur accidentale, quod de nimietate nascitur cibi, et vocatur a Philosopho augmen- cibi, et vocatur a Philosopho augmen- tum innaturale, sicut ventrosi efficiun- tum innaturale, sicut ventrosi efficiun- tur illi qui loca digestionis infrigidant tur illi qui loca digestionis infrigidant vel frigida habent, in his enim calor na- vel frigida habent, in his enim calor na- turalis est convertens, non consumens: turalis est convertens, non consumens: et multa innascitur eis viscositas et pin- et multa innascitur eis viscositas et pin- guedo præter naturam. Regula igitur guedo præter naturam. Regula igitur est generalis in resurrectione, quod nu- est generalis in resurrectione, quod nu- trimentum sumptum ex his humidis, trimentum sumptum ex his humidis, in illo resurget, in quo est nobilius ani- in illo resurget, in quo est nobilius ani- matum ad vitam. matum ad vitam.
: :
Et hoc supposito, dicendum ad pri- Ad quæst. 1 Et hoc supposito, dicendum ad pri- Ad quæst. 1 mum, quod tot ponit, eo quod modi mum, quod tot ponit, eo quod modi resolutionum aut sunt naturales, vel resolutionum aut sunt naturales, vel per corruptionem violentam in aliud per corruptionem violentam in aliud corpus. Si primo modo: tunc aut reso- corpus. Si primo modo: tunc aut reso- lutio est completa, aut incompleta. Si lutio est completa, aut incompleta. Si completa, tunc est in elementa. Si completa, tunc est in elementa. Si incompleta, ita quod adhuc aliquid re- incompleta, ita quod adhuc aliquid re- manet, aut quantum ad partes subtiles, manet, aut quantum ad partes subtiles, aut quoad partes grossas. Si primo mo- aut quoad partes grossas. Si primo mo- do, tunc dupliciter aut enim est pars do, tunc dupliciter aut enim est pars magis propinqua spiritualis, aut remota. magis propinqua spiritualis, aut remota. Et primo modo, halitus: secundo modo Et primo modo, halitus: secundo modo aura, quia utraque pars est aerea vapo- aura, quia utraque pars est aerea vapo- rabilis propter humidum vaporabile rabilis propter humidum vaporabile exhalans a corpore et exspirans, et cras- exhalans a corpore et exspirans, et cras- sum magis dicitur halitus, magis autem sum magis dicitur halitus, magis autem tenue et aeri appropinquans dicitur aura. tenue et aeri appropinquans dicitur aura. Si autem quoad partes grossas, aut hoc, Si autem quoad partes grossas, aut hoc, est desiccatione humidi continuantis, est desiccatione humidi continuantis, aut exsiccatione humidi extrahentis hu- aut exsiccatione humidi extrahentis hu- midum. Et primo modo est pulvis, se- midum. Et primo modo est pulvis, se- cundo modo cinis. Si autem est per cundo modo cinis. Si autem est per corruptionem violentam, quæ est in- corruptionem violentam, quæ est in- corporatio hominis in aliud corpus ho- corporatio hominis in aliud corpus ho- minis aut hoc est quantum ad vegeta- minis aut hoc est quantum ad vegeta- bile, aut quantum ad sensibile. Si primo bile, aut quantum ad sensibile. Si primo modo, est id quod transit in substantiam modo, est id quod transit in substantiam aliorum corporum sicut vegetabilium, aliorum corporum sicut vegetabilium, sicut dicit poeta: sicut dicit poeta:
Luxuriat Phrygio sanguine pinguis humus. Luxuriat Phrygio sanguine pinguis humus.
Et rosæ plantatæ in terra sanguine ho- Et rosæ plantatæ in terra sanguine ho- minis fimata, citius proferunt rosas, ut minis fimata, citius proferunt rosas, ut dicit Hermes in Alchimia. Si autem dicit Hermes in Alchimia. Si autem
Adquæst. 2. Adquæst. 2.
Ad quæst. 3. Ad quæst. 3.
Ad 1. Ad 1.
558 558
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
quantum ad sensibile: aut secundum quantum ad sensibile: aut secundum viam incorporationis, aut secundum viam incorporationis, aut secundum terminum. Et quidem primo modo est terminum. Et quidem primo modo est hoc quod vocat cibum animalium aut hoc quod vocat cibum animalium aut hominum secundo modo est hoc quod hominum secundo modo est hoc quod
: :
vocat carnes hominum aut animalium: vocat carnes hominum aut animalium: et ex hoc etiam accipitur, quod cibus con- et ex hoc etiam accipitur, quod cibus con- vertitur in carnes hominum. vertitur in carnes hominum.
AD ALIUD dicendum, quod Adam du- AD ALIUD dicendum, quod Adam du- pliciter factus est, scilicet secundum ea pliciter factus est, scilicet secundum ea quæ exiguntur ad individuum, et secun- quæ exiguntur ad individuum, et secun- dum ea quæ exiguntur ad principium dum ea quæ exiguntur ad principium humani generis quod ipse fuit. Et primo humani generis quod ipse fuit. Et primo quidem modo costa numquam fuit de quidem modo costa numquam fuit de veritate humanæ naturæ in Adam, sed veritate humanæ naturæ in Adam, sed secundo modo: et ideo resurget in prin- secundo modo: et ideo resurget in prin- cipiato ab ipso, et tamen resurget Adam cipiato ab ipso, et tamen resurget Adam sine diminutione. sine diminutione.
AD ALIUD dicendum, quod nutritus de AD ALIUD dicendum, quod nutritus de carnibus humanis dupliciter potest nu- carnibus humanis dupliciter potest nu- triri. Uno quidem modo de eo quod de triri. Uno quidem modo de eo quod de virtute humanæ naturæ est primo vel virtute humanæ naturæ est primo vel secundo vel tertio vel quarto, et hoc secundo vel tertio vel quarto, et hoc totum restituetur primo. Vel potest nu- totum restituetur primo. Vel potest nu- triri de hoc quod quinto modo fuit de triri de hoc quod quinto modo fuit de veritate, et hoc remanet nutrito, quia veritate, et hoc remanet nutrito, quia numquam fuit de integritate primi nisi numquam fuit de integritate primi nisi per accidens, et ideo nobilius esse habet per accidens, et ideo nobilius esse habet in secundo quam in primo. in secundo quam in primo.
Ad hoc autem quod objicitur, dicen- Ad hoc autem quod objicitur, dicen- dum quod nullus patietur defectum de dum quod nullus patietur defectum de suo et si est, Deus supplebit, ut ex- suo et si est, Deus supplebit, ut ex- presse dicit Augustinus de infantibus presse dicit Augustinus de infantibus mortuis. mortuis.
Ad 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc re- Ad 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc re- surget in secundo: quia nobilius esse surget in secundo: quia nobilius esse habet in secundo, quam in primo, co habet in secundo, quam in primo, co quod in primo est de humido nutrimen- quod in primo est de humido nutrimen- taliet in secundo de humido radicali taliet in secundo de humido radicali et spermatico sive seminali. et spermatico sive seminali.
Ad 3. Ad 3.
AD ALIUD dicendum, quod ille casus AD ALIUD dicendum, quod ille casus est difficilis tamen sine præjudicio dico, est difficilis tamen sine præjudicio dico, quod cum secundus cibatur talibus puer- quod cum secundus cibatur talibus puer- periis quorum membra formata sunt et periis quorum membra formata sunt et animata, dico quod ibi est duplex humi- animata, dico quod ibi est duplex humi- dum, scilicet seminale, et nutrimentale dum, scilicet seminale, et nutrimentale tractum in matrice et quia species tractum in matrice et quia species
non convertitur, sed potius etiam de non convertitur, sed potius etiam de materia multum abjicitur, videtur dicen- materia multum abjicitur, videtur dicen- dum quod de abjecto ut impuro restituitur dum quod de abjecto ut impuro restituitur corpus primi sed de tracto et seminato corpus primi sed de tracto et seminato restituitur corpus secundi ab omnipo- restituitur corpus secundi ab omnipo- tenti Deo, cui moriendo corpora nostra tenti Deo, cui moriendo corpora nostra non pereunt, sed in melius transmutan- non pereunt, sed in melius transmutan- tur et ita patet, quod uterque resur- tur et ita patet, quod uterque resur- get, et id quod deest, supplet manus di- get, et id quod deest, supplet manus di- vina sapientiæ, quæ cuncta creavit. vina sapientiæ, quæ cuncta creavit.
AD SOLUTIONEM autem inductam vide- AD SOLUTIONEM autem inductam vide- tur concedendum, sicut probatum est in tur concedendum, sicut probatum est in contrarium objiciendo. contrarium objiciendo.
ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.
An homo resurgat idem numero quoad An homo resurgat idem numero quoad materiam, ita quod materia cujusli- materiam, ita quod materia cujusli- bet membri redeat? bet membri redeat?
Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, post initium : «< Ipsa ergo terrena ibi, B, post initium : «< Ipsa ergo terrena materies quæ discedente anima fit cada- materies quæ discedente anima fit cada- ver, etc. » ver, etc. »
Videtur enim falsum quod hic dicit: Videtur enim falsum quod hic dicit:
quia quia
1. Dicit Philosophus, quod sicut tota 1. Dicit Philosophus, quod sicut tota anima se habet ad totum corpus, ita anima se habet ad totum corpus, ita pars ad partem : ergo materia perfe- pars ad partem : ergo materia perfe- ctibilis visu, non est perfectibilis auditu : ctibilis visu, non est perfectibilis auditu : ergo incongruenter ordinabitur si ad ergo incongruenter ordinabitur si ad auditum revertatur: sed nihil erit ibi auditum revertatur: sed nihil erit ibi incongruum ergo materia uniuscujus- incongruum ergo materia uniuscujus- que membri redit in ipsum: ergo falsum que membri redit in ipsum: ergo falsum est quod dicit in Littera. est quod dicit in Littera.
2. Item, Videtur, quod non sit necesse 2. Item, Videtur, quod non sit necesse totam redire materiam sicut in Littera totam redire materiam sicut in Littera dicit quia corpora spiritualia minus dicit quia corpora spiritualia minus indigent de materia: sed illa erunt spi- indigent de materia: sed illa erunt spi- ritualia præcipue quoad bonos: ergo ritualia præcipue quoad bonos: ergo minus habebunt de materia: falsum minus habebunt de materia: falsum est ergo quod dicit, quod tota materia est ergo quod dicit, quod tota materia redibit. redibit.
3. Item, Actus meritorum diversi, 3. Item, Actus meritorum diversi, sunt facti per diversa organa : ergo sunt facti per diversa organa : ergo
Ad 4. Ad 4.
Bolutio. Bolutio.
Ad 1. Ad 1.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 10. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 10.
justum est materiam illorum organo- justum est materiam illorum organo- rum in illis membris reiterari, in qui- rum in illis membris reiterari, in qui- bus actus meritorios exercuerunt : ergo bus actus meritorios exercuerunt : ergo necesse est, quod ad eadem membra necesse est, quod ad eadem membra revertatur. revertatur.
4. Item, Sicut est veritas quædam 4. Item, Sicut est veritas quædam corporis universalis, ita est veritas corporis universalis, ita est veritas membri particularis, de quo potest di- membri particularis, de quo potest di- ci, hæc est vera natura manus vel pe- ci, hæc est vera natura manus vel pe- dis ergo sicut virtute veritatis univer- dis ergo sicut virtute veritatis univer- salis tota materia redibit ad totum, ita salis tota materia redibit ad totum, ita virtute membri particularis pars media virtute membri particularis pars media redibit ad partem determinatam. redibit ad partem determinatam.
5. Item, Unum membrum nobilius 5. Item, Unum membrum nobilius est altero ergo incongrue agitur si est altero ergo incongrue agitur si nobilius convertatur in ignobilius, vel e nobilius convertatur in ignobilius, vel e converso ergo videtur, quod necesse converso ergo videtur, quod necesse sit, quod unicuique membro reddatur sit, quod unicuique membro reddatur sua materia. sua materia.
RESPONSIO. Dicendum, quod quælibet RESPONSIO. Dicendum, quod quælibet pars entitatem, habet a forma: et ideo pars entitatem, habet a forma: et ideo quæcumque variatio fiat in materia, quæcumque variatio fiat in materia, sive confusio partium materiæ, semper sive confusio partium materiæ, semper una manet veritas ab actu formæ unius: una manet veritas ab actu formæ unius: et hoc intendit Augustinus. Unde licet et hoc intendit Augustinus. Unde licet conversio fieri posset, ego tamen puto, conversio fieri posset, ego tamen puto, salvo meliori judicio, quod quodlibet ad salvo meliori judicio, quod quodlibet ad idem membrum in quo erat, redibit: idem membrum in quo erat, redibit: sed tamen possibile est aliter esse, sicut sed tamen possibile est aliter esse, sicut dicit in Littera. dicit in Littera.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc non facit nisi congruentiam reditus: sed non facit nisi congruentiam reditus: sed alia erit harmonia partium in resurrectio- alia erit harmonia partium in resurrectio- ne et ideo non tenet hoc quod objici- ne et ideo non tenet hoc quod objici-
tur. tur.
Ad 2, AD ALIUD dicendum, quod sicut prius Ad 2, AD ALIUD dicendum, quod sicut prius
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
patuit, non erit per modum subtractionis patuit, non erit per modum subtractionis partium materiæ glorificatio, sed potius partium materiæ glorificatio, sed potius per modum subtractionis proprietatum per modum subtractionis proprietatum pertinentium ad statum ignobilitatis. pertinentium ad statum ignobilitatis.
AD ALIUD dicendum, quod meritum non AD ALIUD dicendum, quod meritum non est membri nisi instrumentaliter: sed est membri nisi instrumentaliter: sed sicut actus est totius, ita et præmium: et sicut actus est totius, ita et præmium: et ideo nulli fiet injuria, in quocumque re- ideo nulli fiet injuria, in quocumque re- muneretur. muneretur.
AD ALIUD dicendum, quod veritas quæ AD ALIUD dicendum, quod veritas quæ
1 Cf. Matth. x, 30. 1 Cf. Matth. x, 30.
559 559
apparebit in resurrectione, præcipue est apparebit in resurrectione, præcipue est ab animæ immortalitate, et hanc non ab animæ immortalitate, et hanc non habet anima a partibus, sed a toto, ex habet anima a partibus, sed a toto, ex seipsa scilicet, et a Deo: et ideo partes seipsa scilicet, et a Deo: et ideo partes non conferunt hujusmodi veritatem nisi non conferunt hujusmodi veritatem nisi secundum quid, scilicet in quantum sunt secundum quid, scilicet in quantum sunt unitæ toti et ideo etiam in quacumque unitæ toti et ideo etiam in quacumque parte quid resurgat, bene agitur cum parte quid resurgat, bene agitur cum ipso. ipso.
AD ALIUD dicendum, quod si maneret AD ALIUD dicendum, quod si maneret harmonia quæ nunc est, et nobilitas per- harmonia quæ nunc est, et nobilitas per- petuitatis esset ex membris, tunc proce- petuitatis esset ex membris, tunc proce- deret ratio illa sed, ut supra patuit, deret ratio illa sed, ut supra patuit, neutrum eorum verum est: et ideo potest neutrum eorum verum est: et ideo potest variatio fieri in partibus materiæ, ut dicit variatio fieri in partibus materiæ, ut dicit Augustinus plane in Littera. Augustinus plane in Littera.
ARTICULUS X. ARTICULUS X.
An omnes capilli et ungues redeant in An omnes capilli et ungues redeant in resurrectione? et, An veritas humanæ resurrectione? et, An veritas humanæ naturæ sit accidens? naturæ sit accidens?
Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa medium: « Alioquin si capillus B, circa medium: « Alioquin si capillus redit, etc. » redit, etc. »
1. Videtur enim hoc esse contra Evan- 1. Videtur enim hoc esse contra Evan- gelium Lucæ, xxI, 18, ubi dicitur: Et gelium Lucæ, xxI, 18, ubi dicitur: Et capillus de capite, etc. 1. Ergo videtur, capillus de capite, etc. 1. Ergo videtur, quod revertentur omnes. quod revertentur omnes.
2. Item, In Littera innuit, quod licet 2. Item, In Littera innuit, quod licet pili ad pilos non revertantur, tamen ad pili ad pilos non revertantur, tamen ad massam corporis revertetur materies massam corporis revertetur materies pilorum et unguium et hoc non videtur pilorum et unguium et hoc non videtur esse necessarium cum sine hoc salva sit esse necessarium cum sine hoc salva sit tota integritas. tota integritas.
ULTERIUS quæritur gratia hujus insepa- ULTERIUS quæritur gratia hujus insepa- rabilitatis, Utrum veritas humanæ natu- rabilitatis, Utrum veritas humanæ natu- ræ sit substantia, vel accidens? ræ sit substantia, vel accidens? Videtur autem, quod sit accidens : Videtur autem, quod sit accidens :
quia quia
1. Substantia uniuscujusque est uno 1. Substantia uniuscujusque est uno
Ad 5. Ad 5.
Quæst. Quæst.
Sed contra. Sed contra.
Solutio. Solutio. Ad 1. Ad 1.
Ad 2. Ad 2.
Ad quæst. Ad quæst.
560 560
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
modo sed veritas est diverso modo, ut modo sed veritas est diverso modo, ut habitum est secundum quinque modos habitum est secundum quinque modos supra ergo est accidens. supra ergo est accidens.
2. Item, Omne quod est consequens 2. Item, Omne quod est consequens esse hominis, est de genere accidentium, esse hominis, est de genere accidentium, ut dicit Boetius: sed veritas consequitur ut dicit Boetius: sed veritas consequitur esse hominis ergo est de genere acci- esse hominis ergo est de genere acci- dentium. dentium.
IN CONTRARIUM est, quod vera entitas IN CONTRARIUM est, quod vera entitas rei numquam potest esse accidens: sed rei numquam potest esse accidens: sed veritas est vera entitas rei : ergo, etc. veritas est vera entitas rei : ergo, etc.
RESPONSIO. Dicendum, quod pili gene- RESPONSIO. Dicendum, quod pili gene- rantur de fumo sicco nutrimenti, qui ex- rantur de fumo sicco nutrimenti, qui ex- siccatur quando per poros pertingit ad siccatur quando per poros pertingit ad aerem. Ungues autem de sicco terrestri aerem. Ungues autem de sicco terrestri per calorem cordis ad superficiem expul- per calorem cordis ad superficiem expul- si. Et ideo, ut dicit Augustinus, non sunt si. Et ideo, ut dicit Augustinus, non sunt de veritate secundum se, sed in quantum de veritate secundum se, sed in quantum ad decorem faciunt et ideo etiam in ad decorem faciunt et ideo etiam in quantum decorem perficiunt, resurgent, quantum decorem perficiunt, resurgent, et cætera amputabuntur. et cætera amputabuntur.
AD ALIUD dicendum, quod non intendit, AD ALIUD dicendum, quod non intendit, quod revertantur ad massam, sed est quod revertantur ad massam, sed est exemplum, quod non est necesse, quod exemplum, quod non est necesse, quod omnes partes materiales in eadem mem- omnes partes materiales in eadem mem- bra revertantur, cum quod minus videtur, bra revertantur, cum quod minus videtur, etiam quædam partes abjici possunt. etiam quædam partes abjici possunt.
AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod veritas dicitur esse duplex, dum quod veritas dicitur esse duplex, scilicet essentialis, et participata. Essen- scilicet essentialis, et participata. Essen- tialis est forma substantialis ratione dif- tialis est forma substantialis ratione dif- ferens quia dicitur veritas in quantum ferens quia dicitur veritas in quantum est principium cognitionis in actu vel ha- est principium cognitionis in actu vel ha- bitu forma autem in quantum dat esse. bitu forma autem in quantum dat esse. Participala autem veritas est, quæ ha- Participala autem veritas est, quæ ha- betur a membris a formæ partibus per- betur a membris a formæ partibus per- fectis, et hæc etiam est substantia vel fectis, et hæc etiam est substantia vel potentia substantiam formæ consequens : potentia substantiam formæ consequens : et si est potentia talis, tunc quidem est et si est potentia talis, tunc quidem est accidens, quod est potentia naturalis, et accidens, quod est potentia naturalis, et radicatur ut in sua causa in substantia radicatur ut in sua causa in substantia formæ, quæ perficit materiam et materiæ formæ, quæ perficit materiam et materiæ partes. partes.
Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.
ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.
An resurget idem homo qui mor- An resurget idem homo qui mor- tuus fuit? tuus fuit?
Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, paulo post medium: « Nihil interesset B, paulo post medium: « Nihil interesset ad ejus integritatem, quæ particula ma- ad ejus integritatem, quæ particula ma- teriæ, etc. » teriæ, etc. »
Ex hoc enim videtur sequi, quod non Ex hoc enim videtur sequi, quod non idem homo numero resurget qui mortuus idem homo numero resurget qui mortuus est: quia est: quia
1. Non est eadem numero imago quæ 1. Non est eadem numero imago quæ restituitur. restituitur.
2. Adhuc, Quorumcumque substantia- 2. Adhuc, Quorumcumque substantia- lis forma non est eadem numero, illa non lis forma non est eadem numero, illa non sunt eadem numero: sed forma substan- sunt eadem numero: sed forma substan- tialis hominis morientis et resurgentis, tialis hominis morientis et resurgentis, non est cadem numero: ergo moriens et non est cadem numero: ergo moriens et resurgens, non sunt idem numero. PRIMA resurgens, non sunt idem numero. PRIMA patet per se. SECUNDA patet per hoc, quod patet per se. SECUNDA patet per hoc, quod forma substantialis est humanitas, et illa forma substantialis est humanitas, et illa perit in morte, quia homo mortuus non perit in morte, quia homo mortuus non est homo forma autem quæ cessit in ni- est homo forma autem quæ cessit in ni- hilum, non revertitur eadem numero, hilum, non revertitur eadem numero, quia dicit Philosophus, quod « non est quia dicit Philosophus, quod « non est eadem sanitas in mane et vespere. » eadem sanitas in mane et vespere. »
3. Item, Philosophus in fine libri de 3. Item, Philosophus in fine libri de Generatione et Corruptione : « Quæcum- Generatione et Corruptione : « Quæcum- que que habent substantiam corporalem mo- habent substantiam corporalem mo- tam, non reiterantur eadem numero: » tam, non reiterantur eadem numero: » sed homo sic habet substantiam corpora- sed homo sic habet substantiam corpora- lem motam ergo non reiteratur idem lem motam ergo non reiteratur idem
numero. numero.
4. Item, Quæcumque sunt generabilia 4. Item, Quæcumque sunt generabilia et corruptibilia, non participant esse di- et corruptibilia, non participant esse di- vinum in individuo, sed in specie: sed vinum in individuo, sed in specie: sed homo est generabilis et corruptibilis : homo est generabilis et corruptibilis : ergo, etc. ergo non contingit eum redire ergo, etc. ergo non contingit eum redire secundum idem individuum, sed tantum secundum idem individuum, sed tantum secundum identitatem speciei. secundum identitatem speciei.
RESPONSIO. Dicendum, quod simile quod Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod simile quod Solutio. adducit Augustinus est simile in parte: adducit Augustinus est simile in parte:
Ad 1 Ad 1
Ad 2. Ad 2.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C.
quia in ære non remanet eadem forma, quia in ære non remanet eadem forma, quæ est figura: sed in homine resurgente quæ est figura: sed in homine resurgente manet eadem forma, quæ est anima ra- manet eadem forma, quæ est anima ra- tionalis. tionalis.
AD ALIUD dicendum, quod duæ sunt viæ AD ALIUD dicendum, quod duæ sunt viæ ad hoc respondendi. Si enim dicamus ad hoc respondendi. Si enim dicamus cum Avicenna, quod forma totius est cum Avicenna, quod forma totius est alia quam forma partis quæ est anima, alia quam forma partis quæ est anima, sicut forma totius est prædicabilis ut ho- sicut forma totius est prædicabilis ut ho- mo et animal de hoc homine et illo: tunc mo et animal de hoc homine et illo: tunc illa forma abstracta significatur, licet im- illa forma abstracta significatur, licet im- proprie, per hoc quod dico humanitas, et proprie, per hoc quod dico humanitas, et illa non manet nisi in potentia post mor- illa non manet nisi in potentia post mor- tem in principiis componentibus totum, tem in principiis componentibus totum, cujus ipsa est forma: et ratione illius cujus ipsa est forma: et ratione illius formæ non habet individuum, quod sit formæ non habet individuum, quod sit idem numero, sed habet speciem tantum idem numero, sed habet speciem tantum quæ indifferens est ad idem numero et quæ indifferens est ad idem numero et diversum sed ab anima hac sic com- diversum sed ab anima hac sic com- plente materiam et ab hac materia habet, plente materiam et ab hac materia habet, quod sit idem numero: et ideo non se- quod sit idem numero: et ideo non se- quitur, si non habet eamdem formam to- quitur, si non habet eamdem formam to- tius quæ est speciei vel generis vel esse, tius quæ est speciei vel generis vel esse, quod non sit idem numero. quod non sit idem numero.
: :
Præterea, Eadem species est, licet esse Præterea, Eadem species est, licet esse non sit idem quod habuit ante et post in non sit idem quod habuit ante et post in hoc individuo et ideo idem est numero hoc individuo et ideo idem est numero in specie cum priori homine, nec species in specie cum priori homine, nec species destruitur morte nisi per accidens, scili- destruitur morte nisi per accidens, scili-
561 561
cet secundum esse hoc quod habet secun- cet secundum esse hoc quod habet secun- dum hunc statum in isto. dum hunc statum in isto.
Si autem cum Averroe et Aristotele sen- Si autem cum Averroe et Aristotele sen- tiamus, quod forma totius est forma ma- tiamus, quod forma totius est forma ma- teriæ, ratione tamen differens, sicut vi- teriæ, ratione tamen differens, sicut vi- detur velle in septimo primæ Philoso- detur velle in septimo primæ Philoso- phiæ: tunc planum est, quod sit idem nu- phiæ: tunc planum est, quod sit idem nu- mero, et non destruatur forma secundum mero, et non destruatur forma secundum se, vel secundum suum esse, sed tantum se, vel secundum suum esse, sed tantum quoad rationem prædicationis de composi- quoad rationem prædicationis de composi- to, eo quod compositum est dissolutum. to, eo quod compositum est dissolutum.
AD ALIUD dicendum, quod hoc intel- AD ALIUD dicendum, quod hoc intel- ligitur de his quæ omnino habent sub- ligitur de his quæ omnino habent sub- stantiam corruptibilem: sed tale quid stantiam corruptibilem: sed tale quid non est homo, quia anima est perpetua, non est homo, quia anima est perpetua, et ab illa potentiam quamdam ad incor- et ab illa potentiam quamdam ad incor- ruptionem acquirit corpus. ruptionem acquirit corpus.
AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- gitur de his quæ generantur secundum se gitur de his quæ generantur secundum se tota, hoc est, quorum forma secundum tota, hoc est, quorum forma secundum se totam educitur per actum naturæ de se totam educitur per actum naturæ de materia et tale quid non est homo, cu- materia et tale quid non est homo, cu- jus anima rationalis fit per creationem, jus anima rationalis fit per creationem, sicut dicit Aristoteles in primo de Causis sicut dicit Aristoteles in primo de Causis proprietatum elementorum et planeta- proprietatum elementorum et planeta- rum, et in libro XVI Animalium dicit, rum, et in libro XVI Animalium dicit, quod « intellectus non educitur de mate- quod « intellectus non educitur de mate- ria, sicut vegetabile et sensibile, sed in- ria, sicut vegetabile et sensibile, sed in- greditur ab extrinseco. » greditur ab extrinseco. »
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
C. Quod sancti sine omni deformitate resurgent. C. Quod sancti sine omni deformitate resurgent.
Hoc autem in corporibus sanctorum intelligendum est, de quibus con- Hoc autem in corporibus sanctorum intelligendum est, de quibus con- sequenter adjungit: Resurgent ergo sanctorum corpora sine ullo vitio, sequenter adjungit: Resurgent ergo sanctorum corpora sine ullo vitio, sine ulla deformitate, sicut sine ulla corruptione, onere, difficultate: in sine ulla deformitate, sicut sine ulla corruptione, onere, difficultate: in quibus tanta facilitas, quanta felicitas erit: propter quod et spiritualia quibus tanta facilitas, quanta felicitas erit: propter quod et spiritualia dicta sunt, cum procul dubio corpora sint futura, non spiritus¹. dicta sunt, cum procul dubio corpora sint futura, non spiritus¹.
Ex his apparet, quod una erit ætas omnium resurgentium, scilicet Ex his apparet, quod una erit ætas omnium resurgentium, scilicet
1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 91. 1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 91.
XXX XXX
36 36
Solutio. Solutio.
562 562
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
juvenilis statura vero diversa, scilicet quam quisque habuerat in juve- juvenilis statura vero diversa, scilicet quam quisque habuerat in juve- nili ætate, vel erat habiturus, si ante est defunctus. Nec de substantia de nili ætate, vel erat habiturus, si ante est defunctus. Nec de substantia de qua hominis caro creatur, aliquid peribit: sed omnium particularum qua hominis caro creatur, aliquid peribit: sed omnium particularum ante dispersarum collectione reintegrabitur naturalis substantia corporis. ante dispersarum collectione reintegrabitur naturalis substantia corporis. Sanctorum quoque corpora sine omni vitio fulgida sicut sol', resurgent, Sanctorum quoque corpora sine omni vitio fulgida sicut sol', resurgent, præcisis cunctis deformitatibus quas hic habuerunt. præcisis cunctis deformitatibus quas hic habuerunt.
ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.
An latrones mutilati, integri corpore An latrones mutilati, integri corpore resurgent ? resurgent ?
Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, § 1 « Hoc autem in corporibus san- C, § 1 « Hoc autem in corporibus san- ctorum intelligendum est, etc. >> ctorum intelligendum est, etc. >>
ulla deformitate, sicut sine ulla corru- ulla deformitate, sicut sine ulla corru- ptione, etc. » ptione, etc. »
Quæritur de impassibilitate corporum Quæritur de impassibilitate corporum Sanctorum. Sanctorum.
Et quæruntur quatuor, scilicet an sint Et quæruntur quatuor, scilicet an sint impassibilia ? impassibilia ?
Et secundo, Secundum quem modum Et secundo, Secundum quem modum sint impassibilia ? sint impassibilia ?
Tertio, Utrum æqualiter omnia sint Tertio, Utrum æqualiter omnia sint impassibilia ? impassibilia ?
Et quarto, Quæ differentia sit inter vi- Et quarto, Quæ differentia sit inter vi- tio carere et deformitate et corruptione ? tio carere et deformitate et corruptione ? Quæ omnia ponit in Littera. Quæ omnia ponit in Littera.
AD PRIMUM objicitur sic : AD PRIMUM objicitur sic :
Quæritur enim de his qui primo sunt Quæritur enim de his qui primo sunt latrones et mutilantur in latrocinio, et latrones et mutilantur in latrocinio, et postea convertuntur et efficiuntur sancti, postea convertuntur et efficiuntur sancti, utrum mutilata eis glorificata reddantur ? utrum mutilata eis glorificata reddantur ? Videtur, quod non quia membrum Videtur, quod non quia membrum hoc sanctitati numquam cooperabitur : hoc sanctitati numquam cooperabitur : ergo numquam debet remunerari in glo‐corporum gloriosorum una est potentia ergo numquam debet remunerari in glo‐corporum gloriosorum una est potentia rificatione. rificatione.
AD HOC dicendum, quod glorificantur, AD HOC dicendum, quod glorificantur, et ratio per oppositum supra dicta est in et ratio per oppositum supra dicta est in malis quia meritum est totius hominis malis quia meritum est totius hominis secundum animam : et ideo voluntas me- secundum animam : et ideo voluntas me- rendi in membro illo si habetur, reputa- rendi in membro illo si habetur, reputa- bitur pro facto, ratione cujus vis illa ani- bitur pro facto, ratione cujus vis illa ani- mæ glorificabitur in suo membro sibi mæ glorificabitur in suo membro sibi reddito. reddito.
ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.
An post resurrectionem mortuorum san- An post resurrectionem mortuorum san- ctorum corpora sint impassibilia ? ctorum corpora sint impassibilia ?
Deinde ratione ejus quod dicit, ibi, C, Deinde ratione ejus quod dicit, ibi, C, § 1, post initium : « Sine ullo vitio, sine § 1, post initium : « Sine ullo vitio, sine
1 Matth. XII, 43: Tunc justi fulgebunt sicut 1 Matth. XII, 43: Tunc justi fulgebunt sicut
1. Quorumcumque una est potentia 1. Quorumcumque una est potentia cum passibilibus, illa sunt passibilia : cum passibilibus, illa sunt passibilia :
cum passibilibus: ergo ipsa sunt passi- cum passibilibus: ergo ipsa sunt passi- bilia. PRIMA patet per se. SECUNDA proba- bilia. PRIMA patet per se. SECUNDA proba- tur per hoc, quod gloriosi et non glo- tur per hoc, quod gloriosi et non glo- riosi sunt ejusdem naturæ, quæ passibi- riosi sunt ejusdem naturæ, quæ passibi- lis est in non gloriosis. lis est in non gloriosis.
2. Item, Omne compositum ex passi- 2. Item, Omne compositum ex passi- bilibus, est passibile: corpus gloriosum bilibus, est passibile: corpus gloriosum compositum est ex passibilibus: ergo compositum est ex passibilibus: ergo est passibile. est passibile.
3. Item, Omne heterogenium in par- 3. Item, Omne heterogenium in par- tibus, compositum est ex partibus di- tibus, compositum est ex partibus di- versa patientibus: omne corpus huma- versa patientibus: omne corpus huma- num gloriosum et non gloriosum hete- num gloriosum et non gloriosum hete- rogenium est in partibus: ergo est com- rogenium est in partibus: ergo est com- positum ex partibus diversa patientibus: positum ex partibus diversa patientibus: ergo est passibile in suis partibus. ergo est passibile in suis partibus.
4. Item, Si quis dicat, quod sint im- 4. Item, Si quis dicat, quod sint im- passibilia ex gratia vel gloria, sed passi- passibilia ex gratia vel gloria, sed passi- bilia ex natura. CONTRA: Unumquodque bilia ex natura. CONTRA: Unumquodque magis denominatum est a dispositione magis denominatum est a dispositione
sol in regno Patris corum. sol in regno Patris corum.
hed contra. hed contra.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 13. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 13.
naturali quam actuali, et a natura potius naturali quam actuali, et a natura potius quam ab alia forma: ergo potius debent quam ab alia forma: ergo potius debent dici passibilia, quam impassibilia. dici passibilia, quam impassibilia.
5. Item, Cum omne accidens fluat a 5. Item, Cum omne accidens fluat a substantia, non potest fluere a substantia substantia, non potest fluere a substantia accidens contrarium ipsi substantiæ : er- accidens contrarium ipsi substantiæ : er- go a substantia passibili numquam fluit go a substantia passibili numquam fluit accidens, quod facit impassibilem sub- accidens, quod facit impassibilem sub- stantiam illam ergo nullum accidens stantiam illam ergo nullum accidens potest esse in tali substantia, per quod potest esse in tali substantia, per quod impassibilis esse dicatur: ergo cum gra- impassibilis esse dicatur: ergo cum gra- tia et gloria sint accidentalia, videtur tia et gloria sint accidentalia, videtur quod non possint dici impassibilia cor- quod non possint dici impassibilia cor- pora illa a gratia vel gloria. pora illa a gratia vel gloria.
6. Item, Gratia et gloria sunt perfe- 6. Item, Gratia et gloria sunt perfe- ctiones naturæ : sed perfectio numquam ctiones naturæ : sed perfectio numquam repugnat perfecto cum igitur perfectum repugnat perfecto cum igitur perfectum sit passibile, a perfectione numquam sit passibile, a perfectione numquam causabitur impassibilitas, quia passibile causabitur impassibilitas, quia passibile et impassibile repugnant. et impassibile repugnant.
7. Item, Philosophus dicit, quod om- 7. Item, Philosophus dicit, quod om- nis substantia naturalis est passibilis, nis substantia naturalis est passibilis, præcipue composita ex contrariis: si er- præcipue composita ex contrariis: si er- go substantia illa maneat, semper erit go substantia illa maneat, semper erit passibilis sed illa substantia manebit in passibilis sed illa substantia manebit in resurrectione: ergo in resurrectione resurrectione: ergo in resurrectione semper erit passibilis. semper erit passibilis.
8. Item, Omne complexionatum est 8. Item, Omne complexionatum est passibilibus qualitatibus informatum et passibilibus qualitatibus informatum et distinctum ergo manebit passibile. distinctum ergo manebit passibile.
IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, 1. I ad Corinth. xv, 54: Absorpta est 1. I ad Corinth. xv, 54: Absorpta est mors in victoria. Non autem absorbe- mors in victoria. Non autem absorbe- tur mors nisi absorbeatur passibilitas. tur mors nisi absorbeatur passibilitas. Ergo corpora sanctorum tunc non erunt Ergo corpora sanctorum tunc non erunt passibilia. passibilia.
2. Item, Apocal. xx1, 4: Et mors ul- 2. Item, Apocal. xx1, 4: Et mors ul- tra non erit, neque luctus, neque cla- tra non erit, neque luctus, neque cla- mor, neque dolor erit ultra, quia prima mor, neque dolor erit ultra, quia prima abierunt. Ex hoc accipitur idem quod abierunt. Ex hoc accipitur idem quod prius. prius.
3. Item, I ad Corinth. xv, 42: Semi- 3. Item, I ad Corinth. xv, 42: Semi- natur in corruptione, surget in incorrup- natur in corruptione, surget in incorrup- tione. Sed omne incorruptibile est im- tione. Sed omne incorruptibile est im- passibile. Ergo erunt impassibilia corpo- passibile. Ergo erunt impassibilia corpo-
ra sanctorum. ra sanctorum.
4. Item, Matth. xIII, 43: Fulgebunt 4. Item, Matth. xIII, 43: Fulgebunt justi sicut sol, etc. Sol autem est impas- justi sicut sol, etc. Sol autem est impas- sibilis. Ergo et justi. sibilis. Ergo et justi.
563 563
RESPONSIO. Dicendum, quod corpora RESPONSIO. Dicendum, quod corpora sanctorum sunt impassibilia contrariæ sanctorum sunt impassibilia contrariæ læsionis. læsionis.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod po- AD PRIMUM ergo dicendum, quod po- tentia passibilitatis est duplex, scilicet tentia passibilitatis est duplex, scilicet disposita, et indisposita. Et indisposita disposita, et indisposita. Et indisposita duplex est, scilicet ad utrumlibet se ha- duplex est, scilicet ad utrumlibet se ha- bens, et conjuncta necessitati contrarii bens, et conjuncta necessitati contrarii actus. Et disposita quidem est in cor- actus. Et disposita quidem est in cor- pore mortali. Indisposita autem aliquo pore mortali. Indisposita autem aliquo modo fuit in Adam, licet aliqualiter esset modo fuit in Adam, licet aliqualiter esset disposita ad contrarium, scilicet si non disposita ad contrarium, scilicet si non peccaret, quod non pateretur. Conjuncta peccaret, quod non pateretur. Conjuncta autem necessitati ad contrarium, est in autem necessitati ad contrarium, est in corpore glorioso, ubi non est potentia corpore glorioso, ubi non est potentia patiendi nisi in radice: et impossibilitas patiendi nisi in radice: et impossibilitas patiendi est ex formæ perfectione ad patiendi est ex formæ perfectione ad gloriam. gloriam.
AD ALIUD dicendum, quod componen- AD ALIUD dicendum, quod componen- tia corpus humanum, non retinebunt tia corpus humanum, non retinebunt qualitates activas et passivas, nisi prout qualitates activas et passivas, nisi prout sunt constituentes complexionaliter, sed sunt constituentes complexionaliter, sed non quoad hoc quod agant vel patiantur non quoad hoc quod agant vel patiantur complexionis discursiva: et ideo num- complexionis discursiva: et ideo num- quam inducent læsionem aliquam. Ali- quam inducent læsionem aliquam. Ali- qui autem dixerunt, quod elementa ibi qui autem dixerunt, quod elementa ibi erunt in elementato quoad primum esse erunt in elementato quoad primum esse elementi tantum. Et qualitates elemen- elementi tantum. Et qualitates elemen- tales erunt ibi ut in radice et potentia, tales erunt ibi ut in radice et potentia, et non quoad actionem aliquam. Sed et non quoad actionem aliquam. Sed primum verius et naturalius est. primum verius et naturalius est.
AD ALIUD dicendum, quod corpus illud AD ALIUD dicendum, quod corpus illud heterogenium passum est omnia illa quæ heterogenium passum est omnia illa quæ oportuit pati ad complexionandum et oportuit pati ad complexionandum et formandum sed deinceps removetur ab formandum sed deinceps removetur ab eo passio propter victoriam formæ ex eo passio propter victoriam formæ ex gloria super materiam, quia materia non gloria super materiam, quia materia non est possibilis ad receptionem actus vio- est possibilis ad receptionem actus vio- lenti alicujus læsivi, sicut nec materia lenti alicujus læsivi, sicut nec materia coelestium corporum ex victoria formæ coelestium corporum ex victoria formæ super materiam omnis enim passio est super materiam omnis enim passio est materiæ vel compositi, cujus materia materiæ vel compositi, cujus materia per formam non est remota a passibili- per formam non est remota a passibili- tate et ad impassibilitatem formæ dedu- tate et ad impassibilitatem formæ dedu-
cta. cta.
AD ALIUD dicendum, quod a naturali AD ALIUD dicendum, quod a naturali quod est forma, debet esse denominatio, quod est forma, debet esse denominatio, nisi ita sit, quod forma materiam in toto nisi ita sit, quod forma materiam in toto perficere et ad se convertere non possit, perficere et ad se convertere non possit,
Solutio. Solutio.
Ad 1. Ad 1.
Ad 2. Ad 2.
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
Ad 5. Ad 5.
Ad 6. Ad 6.
Ad 7. Ad 7.
Ad 8. Ad 8.
564 564
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
sicut modo forma eorum quæ generan- sicut modo forma eorum quæ generan- tur et corrumpuntur, imperfecte obtinet tur et corrumpuntur, imperfecte obtinet materiam, sed tune obtinebit per habi- materiam, sed tune obtinebit per habi- tum gloriæ in toto et ideo ab actu tum gloriæ in toto et ideo ab actu illius formæ erunt impassibilia, eo quod illius formæ erunt impassibilia, eo quod nec agere potest ad separationem formæ nec agere potest ad separationem formæ a materia in toto vel in parte. a materia in toto vel in parte.
AD ALIUD dicendum, quod duplex est AD ALIUD dicendum, quod duplex est accidens, scilicet causatum a substantia accidens, scilicet causatum a substantia in qua est, et illud non est perfectio ip- in qua est, et illud non est perfectio ip- sius et est accidens causatum a supe- sius et est accidens causatum a supe- riori substantia ad perfectionem inferio- riori substantia ad perfectionem inferio- ris, sicut est gratia et gloria: et hoc ris, sicut est gratia et gloria: et hoc non fluit a substantia in qua est, nec est non fluit a substantia in qua est, nec est ei contrarium, sed potius est finalis per- ei contrarium, sed potius est finalis per- fectio ipsius, et convenit cum forma, et fectio ipsius, et convenit cum forma, et non est contrarium nisi materialitati et non est contrarium nisi materialitati et privationi et ideo nihil prohibet ab co privationi et ideo nihil prohibet ab co fieri denominationem. fieri denominationem.
: :
AD ALIUD dicendum, quod ut patuit, AD ALIUD dicendum, quod ut patuit, gratia et gloria non habent contrarieta- gratia et gloria non habent contrarieta- tem ad perfectum ab ipsis, sed potius tem ad perfectum ab ipsis, sed potius convenientiam, quia juvant formam ad convenientiam, quia juvant formam ad hoc quod est et non potest ex naturali- hoc quod est et non potest ex naturali- bus est enim forma ad tollendam pri- bus est enim forma ad tollendam pri- vationem de materia, et tollit eam: sed vationem de materia, et tollit eam: sed non potest tollere potentiam redeundi non potest tollere potentiam redeundi privationem propter dissolventia comple- privationem propter dissolventia comple- xionem, nisi per gratiam et gloriam: et xionem, nisi per gratiam et gloriam: et ideo adduntur ei a Deo gratia et gloria: ideo adduntur ei a Deo gratia et gloria: quia levant naturam ad altiorem statum quia levant naturam ad altiorem statum in quo continuitas corporis solvi non in quo continuitas corporis solvi non potest. potest.
AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- rum quoad componentia prima: sed illa rum quoad componentia prima: sed illa numquam vincuntur per mixti perfectio- numquam vincuntur per mixti perfectio- nem, ita quod ulterius agere et pati ad nem, ita quod ulterius agere et pati ad mixti destructionem non possunt. mixti destructionem non possunt.
AD ALIUD dicendum, quod qualitates AD ALIUD dicendum, quod qualitates complexionales ibi agere non possunt, complexionales ibi agere non possunt, nisi ad statum mixti, et non ad exces- nisi ad statum mixti, et non ad exces- sum unius corum super alterum, ut jam sum unius corum super alterum, ut jam sæpius dictum est et hoc per gratiam sæpius dictum est et hoc per gratiam et gloriam efficitur in tali corpore. et gloriam efficitur in tali corpore.
ARTICULUS XIV. ARTICULUS XIV.
Quomodo corpora sanctorum dicantur Quomodo corpora sanctorum dicantur impassibilia? impassibilia?
Secundo quæritur, Secundum quem Secundo quæritur, Secundum quem modum impassibilitatis dicantur impas- modum impassibilitatis dicantur impas- sibilia ? sibilia ?
1. Aut enim impassibilitas dicit priva- 1. Aut enim impassibilitas dicit priva- tionem actus patiendi, aut privationem tionem actus patiendi, aut privationem potentiæ. Si primo modo: tunc hanc potentiæ. Si primo modo: tunc hanc dotem etiam habuit corpus Adæ in pa- dotem etiam habuit corpus Adæ in pa- radiso, quod falsum est. Si autem privat radiso, quod falsum est. Si autem privat potentiam, cum illa radicetur in natura, potentiam, cum illa radicetur in natura, videtur quod privet etiam naturam, et videtur quod privet etiam naturam, et sic illa corpora non essent ejusdem na- sic illa corpora non essent ejusdem na- turæ cum istis, quod falsum est. turæ cum istis, quod falsum est.
2. Item, Passio dicitur a naev Græce 2. Item, Passio dicitur a naev Græce quod est recipere: illa autem corpora quod est recipere: illa autem corpora alicujus sunt vel esse videntur suscepti- alicujus sunt vel esse videntur suscepti- bilia, eo quod ad minus alterantur se- bilia, eo quod ad minus alterantur se- cundum sensus, cum videant, et audiant, cundum sensus, cum videant, et audiant, et secundum alios sensus afficiantur: et secundum alios sensus afficiantur: ergo videtur, quod non removetur ab ergo videtur, quod non removetur ab cis omnis impassibilitas, sed quædam. cis omnis impassibilitas, sed quædam.
3. Item, Passio est duplex, scilicet di- 3. Item, Passio est duplex, scilicet di- visionis continui, et sensus doloris sine visionis continui, et sensus doloris sine divisione, sicut cum calidum lædit ta- divisione, sicut cum calidum lædit ta- ctum. Aut ergo dicuntur corpora illa im- ctum. Aut ergo dicuntur corpora illa im- passibilia secundum primum modum, passibilia secundum primum modum, aut secundum secundum. Si dicatur, aut secundum secundum. Si dicatur, quod primo modo, etiam corpora dam- quod primo modo, etiam corpora dam- natorum erunt impassibilia: quia scindi natorum erunt impassibilia: quia scindi non possunt, nec dividi, nec corrumpi. non possunt, nec dividi, nec corrumpi. Si autem secundo modo: tunc et corpus Si autem secundo modo: tunc et corpus Adæ in primo statu habuit impassibilita- Adæ in primo statu habuit impassibilita- tem dotis, quod falsum est. tem dotis, quod falsum est.
4. Item, Videtur quod iste modus im- 4. Item, Videtur quod iste modus im- passibilitatis non potest convenire com- passibilitatis non potest convenire com- plexionato corpori : quia tactus non per- plexionato corpori : quia tactus non per- cipit nisi excellentes qualitates tactus: cipit nisi excellentes qualitates tactus: sed excellens agit in id quod tangit, et sed excellens agit in id quod tangit, et excessum patitur : ergo corpus glorio- excessum patitur : ergo corpus glorio- sum sentit secundum tactum, de neces- sum sentit secundum tactum, de neces-
Solutio. Solutio.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 14. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 14.
sitate pati potest secundum tactum, si sitate pati potest secundum tactum, si intendatur id quod tangitur. intendatur id quod tangitur.
5. Item, Aut ista impassibilitas sequi- 5. Item, Aut ista impassibilitas sequi- tur voluntatem, aut naturæ necessita- tur voluntatem, aut naturæ necessita- tem. Si voluntatem: tunc est talis sicut tem. Si voluntatem: tunc est talis sicut Adæ, scilicet quod non patitur si peccare Adæ, scilicet quod non patitur si peccare noluerit, et si peccare voluerit, patietur. noluerit, et si peccare voluerit, patietur. Si autem necessitatem naturæ tunc Si autem necessitatem naturæ tunc oportet, quod radicetur in natura im- oportet, quod radicetur in natura im- passibili, quod falsum est. passibili, quod falsum est.
6. Item, Nobilior est voluntas, quam 6. Item, Nobilior est voluntas, quam natura, quia voluntas est libera, et non natura, quia voluntas est libera, et non necessitati addicta : ergo nobilior est im- necessitati addicta : ergo nobilior est im- passibilitas quæ sequitur voluntatem, passibilitas quæ sequitur voluntatem, quam ea quæ sequitur naturam: sed quam ea quæ sequitur naturam: sed corpus gloriosum nobilissimam habet corpus gloriosum nobilissimam habet impassibilitatem : ergo videtur, quod impassibilitatem : ergo videtur, quod habeat eam quæ sequitur voluntatem. habeat eam quæ sequitur voluntatem. Et si sic, iterum ulterius sequitur, quod Et si sic, iterum ulterius sequitur, quod ejusdem est rationis cum impassibilitate ejusdem est rationis cum impassibilitate Adæ. Adæ.
7. Item, Habitus perficiens naturam, 7. Item, Habitus perficiens naturam, perficit eam secundum naturæ modum et perficit eam secundum naturæ modum et actum sed non ita perficit illa impassi- actum sed non ita perficit illa impassi- bilitas corpus gloriosum : ergo non se- bilitas corpus gloriosum : ergo non se- quitur naturam. PRIMA patet per se. SE- quitur naturam. PRIMA patet per se. SE- CUNDA autem ex comparatione quam CUNDA autem ex comparatione quam facit Augustinus statuum liberi arbitrii, facit Augustinus statuum liberi arbitrii, et immortalitatis, quæ habita est in libro et immortalitatis, quæ habita est in libro II Sententiarum¹: quia posse non pec- II Sententiarum¹: quia posse non pec- care sequitur posse non mori, et ad ne- care sequitur posse non mori, et ad ne- cesse peccare necesse mori, et ad non cesse peccare necesse mori, et ad non posse peccare non posse mori. posse peccare non posse mori.
RESPONSIO. Dicendum, quod omnis RESPONSIO. Dicendum, quod omnis passibilitas est ex materia, et impassibi- passibilitas est ex materia, et impassibi- litas ex forma: et ideo habitus exaltan- litas ex forma: et ideo habitus exaltan- tes formam super materiam ad tollen- tes formam super materiam ad tollen- dum privationem et dispositiones con- dum privationem et dispositiones con- trarias formæ, perficiunt impassibilita- trarias formæ, perficiunt impassibilita- tem, et illi in homine non possunt esse, tem, et illi in homine non possunt esse, nisi gratia et gloria, sic continentes nisi gratia et gloria, sic continentes agentia et patientia, ut numquam agant agentia et patientia, ut numquam agant ad discursiva complexionis vel divisio- ad discursiva complexionis vel divisio- nem compositionis partium. nem compositionis partium.
Hoc autem qualiter fiat, sic intelligi Hoc autem qualiter fiat, sic intelligi potest, sicut innuit Aristoteles et Com- potest, sicut innuit Aristoteles et Com-
1 Cf. II Sententiarum, Dist. XXV. Tom. 1 Cf. II Sententiarum, Dist. XXV. Tom.
565 565
mentator exponit. Elementa sunt salvata mentator exponit. Elementa sunt salvata in mixto secundum suas formas sub- in mixto secundum suas formas sub- stantiales: sed proprietates elementales, stantiales: sed proprietates elementales, scilicet activæ et passivæ primæ qualita- scilicet activæ et passivæ primæ qualita- tes sunt in mixto non secundum pro- tes sunt in mixto non secundum pro- prium actum, sed secundum actum mix- prium actum, sed secundum actum mix- ti: unumquodque enim contrariorum ti: unumquodque enim contrariorum alteratum est ab altero ad actum mixti. alteratum est ab altero ad actum mixti. Continens autem actum mixti est omne Continens autem actum mixti est omne illud quod impedit intensionem unius illud quod impedit intensionem unius contrarii super alterum in actu ipsius contrarii super alterum in actu ipsius mixti et unione miscibilium, sicut faciunt mixti et unione miscibilium, sicut faciunt medicinalia conservantia sanitatem: sed medicinalia conservantia sanitatem: sed loco illorum imaginemur poni habitum loco illorum imaginemur poni habitum facientem in corpore alium statum, et facientem in corpore alium statum, et non aliam naturam, scilicet in quo statu non aliam naturam, scilicet in quo statu sic prævalet mixti actus, quod omnino sic prævalet mixti actus, quod omnino dominetur potentiis miscibilium, ita dominetur potentiis miscibilium, ita quod numquam intendi vel remitti pos- quod numquam intendi vel remitti pos- sint, nec a causa interiori, nec exterio- sint, nec a causa interiori, nec exterio- ri et tunc est mixtum inalterabile et ri et tunc est mixtum inalterabile et impassibile: et hæc est impassibilitas impassibile: et hæc est impassibilitas corporis gloriosi. corporis gloriosi.
DICENDUM ergo ad primum, quod dicit DICENDUM ergo ad primum, quod dicit privationem potentiæ dispositæ ad pa- privationem potentiæ dispositæ ad pa- tiendum scilicet, non privationem radi- tiendum scilicet, non privationem radi- cis quæ est tantum in hoc quod elementa cis quæ est tantum in hoc quod elementa insunt quoad esse primum, quæ pate- insunt quoad esse primum, quæ pate- rentur si forma faciens alium statum non rentur si forma faciens alium statum non impediret. Unde patet, quod nihil valent impediret. Unde patet, quod nihil valent objecta contra hoc. objecta contra hoc.
AD ALIUD dicendum, quod forte non AD ALIUD dicendum, quod forte non erunt receptibilia secundum sensum cor- erunt receptibilia secundum sensum cor- pora. Sed quidquid sit de hoc, infra in pora. Sed quidquid sit de hoc, infra in quæstione de sensibus corporis gloriosi quæstione de sensibus corporis gloriosi determinabitur. Sed quantum ad præ- determinabitur. Sed quantum ad præ- sens pertinet, si concedantur receptibi- sens pertinet, si concedantur receptibi- lia esse tunc dicendum, quod non re- lia esse tunc dicendum, quod non re- cipiunt agens modo naturæ, sed agens cipiunt agens modo naturæ, sed agens per intentionem spiritualem ad modum per intentionem spiritualem ad modum animæ et ex hoc nulla surgit passio animæ et ex hoc nulla surgit passio læsiva. Et quid sit hoc dictu, infra cum læsiva. Et quid sit hoc dictu, infra cum de sensibus agetur, exponetur. de sensibus agetur, exponetur.
AD ALIUD dicendum, quod utroque AD ALIUD dicendum, quod utroque modo dicitur impassibile, et differt ab modo dicitur impassibile, et differt ab illa quæ fuit Adæ in habitu faciente et in illa quæ fuit Adæ in habitu faciente et in statu. Habitus enim faciens impassibili- statu. Habitus enim faciens impassibili-
XXVII hujusce novæ editionis. XXVII hujusce novæ editionis.
Ad 1. Ad 1.
Ad 2. Ad 2.
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
Ad 5, 6 et 7. Ad 5, 6 et 7.
566 566
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
tatem in Adam fuit gratia innocentiæ, tatem in Adam fuit gratia innocentiæ, sed in gloriosis est gloria. Et status Adæ sed in gloriosis est gloria. Et status Adæ fuit posse non pati: hic autem erit posse fuit posse non pati: hic autem erit posse pati. pati.
AD ALIUD dicendum, quod non sequi- AD ALIUD dicendum, quod non sequi- tur hoc nisi de his quæ agunt in tactum tur hoc nisi de his quæ agunt in tactum actione naturæ: sed tunc qualitates tan- actione naturæ: sed tunc qualitates tan- gentis non percipientur, nisi actione spi- gentis non percipientur, nisi actione spi- rituali et animæ et est potius perceptio rituali et animæ et est potius perceptio intentionalis, quam corporalis, ut infra intentionalis, quam corporalis, ut infra determinabitur. determinabitur.
AD ALIUD dicendum, quod ista impas- AD ALIUD dicendum, quod ista impas- sibilitas est naturæ, et tamen causatur ex sibilitas est naturæ, et tamen causatur ex merito voluntatis. Et nihil aliud probat merito voluntatis. Et nihil aliud probat illa objectio et omnes objectiones usque illa objectio et omnes objectiones usque in finem. Sed qualiter differat ab immor- in finem. Sed qualiter differat ab immor- talitate Adæ, patet ex præhabitis. talitate Adæ, patet ex præhabitis.
Qualiter etiam sit una et qualiter di- Qualiter etiam sit una et qualiter di- versa, ad ipsa quæ disputata sunt super versa, ad ipsa quæ disputata sunt super secundum Sententiarum recurratur, ubi secundum Sententiarum recurratur, ubi agitur de statu Adæ ante peccatum 1. agitur de statu Adæ ante peccatum 1.
ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.
An omnia corpora gloriosa sint æqualiter An omnia corpora gloriosa sint æqualiter impassibilia ? impassibilia ?
Tertio quæritur, Utrum omnia corpo- Tertio quæritur, Utrum omnia corpo- ra gloriosa sint æqualiter impassibilia? ra gloriosa sint æqualiter impassibilia? Videtur autem, quod æqualiter: quia Videtur autem, quod æqualiter: quia 1. Privationes non accipiunt intensio- 1. Privationes non accipiunt intensio- nem et remissionem: sed impassibilitas nem et remissionem: sed impassibilitas dicitur a privatione passibilitatis: ergo dicitur a privatione passibilitatis: ergo non recipit intensionem et remissionem: non recipit intensionem et remissionem: ergo æqualiter est in omnibus glorio- ergo æqualiter est in omnibus glorio- sis. sis.
2. Item, Non potest esse amplior im- 2. Item, Non potest esse amplior im- passibilitas quam privatio passionis ad passibilitas quam privatio passionis ad interiora et exteriora læsiva: et hoc in interiora et exteriora læsiva: et hoc in omnibus est gloriosis: ergo omnes æqua- omnibus est gloriosis: ergo omnes æqua- liter sunt impassibiles. liter sunt impassibiles.
3. Item, Albius est nigro impermixtius: 3. Item, Albius est nigro impermixtius: sed si nullo modo sit permixtus, tunc si- sed si nullo modo sit permixtus, tunc si-
gnificabit rem suam in termino, et im- gnificabit rem suam in termino, et im- possibile est fieri intensionem super hoc. possibile est fieri intensionem super hoc. Similiter impassibile non videtur posse Similiter impassibile non videtur posse intendi ultra separationem ab omni pas- intendi ultra separationem ab omni pas- sione. Sic autem sunt impassibilia omnia sione. Sic autem sunt impassibilia omnia corpora gloriosa. Ergo videtur, quod corpora gloriosa. Ergo videtur, quod æqualiter sint impassibilia. æqualiter sint impassibilia.
4. Item, I ad Corinth. 11, 16, dicit 4. Item, I ad Corinth. 11, 16, dicit Glossa: « Æqualiter omnes habent, quod Glossa: « Æqualiter omnes habent, quod pati non possint. » pati non possint. »
IN CONTRARIUM est, quod IN CONTRARIUM est, quod
1. Impassibilitas est præmium: sed 1. Impassibilitas est præmium: sed præmia non sunt æqualia : ergo nec im- præmia non sunt æqualia : ergo nec im- passibilitas corporum sanctorum ac glo- passibilitas corporum sanctorum ac glo-
riosorum. riosorum.
2. Item, Eadem est ratio de una dote 2. Item, Eadem est ratio de una dote et de alia: sed aliæ inæqualiter habentur: et de alia: sed aliæ inæqualiter habentur: ergo et ista. ergo et ista.
Sed contra. Sed contra.
RESPONSIO. Dicendum, quod inæquali- Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod inæquali- Solutio. ter habetur impassibilitas. ter habetur impassibilitas.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod im- AD PRIMUM ergo dicendum, quod im- passibilitas licet secundum nomen dicat passibilitas licet secundum nomen dicat privationem, tamen fundatur super ha- privationem, tamen fundatur super ha- bitum facientem illam impassibilitatem, bitum facientem illam impassibilitatem, sicut in præcedenti problemate est di- sicut in præcedenti problemate est di- ctum. Præterea in comparatione ad can- ctum. Præterea in comparatione ad can- sam suam potest intendi, etiamsi in se sam suam potest intendi, etiamsi in se esset privatio. esset privatio.
AD ALIUD dicendum, quod licet plura AD ALIUD dicendum, quod licet plura non privet in uno quam in alio, tamen non privet in uno quam in alio, tamen fortius resistens habitus privat in uno fortius resistens habitus privat in uno quam in alio, et secundum hoc unus im- quam in alio, et secundum hoc unus im- passibilior est quam alius. passibilior est quam alius.
AD ALIUD dicendum, quod æqualiter AD ALIUD dicendum, quod æqualiter est in omnibus in permixta proportione est in omnibus in permixta proportione patiendi: sed tamen ex inæquali non re- patiendi: sed tamen ex inæquali non re- sistit, ut dictum est. sistit, ut dictum est.
AD ALIUD dicendum, quod Glossa intel- AD ALIUD dicendum, quod Glossa intel- ligitur quoad exclusionem facientium ligitur quoad exclusionem facientium passionem: sed tamen est inæqualitas passionem: sed tamen est inæqualitas ex resistente, ut dictum est. ex resistente, ut dictum est.
1 Cf. II Sententiarum, Dist. XIX per totum. Tom. XXVII hujusce novæ editionis. 1 Cf. II Sententiarum, Dist. XIX per totum. Tom. XXVII hujusce novæ editionis.
Ad 1. Ad 1.
Ad 2. Ad 2.
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 16 ET 17. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, C, ART. 16 ET 17.
567 567
AD ULTIMUM autem dicendum, quod AD ULTIMUM autem dicendum, quod Christi vulnera non apparebunt, nisi in Christi vulnera non apparebunt, nisi in demonstrationem resurrectionis. demonstrationem resurrectionis.
Solutio. Solutio.
Ad 1. Ad 1.
ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.
An idem sit vitio carere, deformitate, et An idem sit vitio carere, deformitate, et corruptione? corruptione?
Quarto quæritur, Quæ est differentia Quarto quæritur, Quæ est differentia inter vitio carere, et deformitate, et cor- inter vitio carere, et deformitate, et cor- ruptione? ruptione?
1. Quia ita dicit Augustinus in libro 1. Quia ita dicit Augustinus in libro XXII de Civitate Dei' : « Nescio autem XXII de Civitate Dei' : « Nescio autem quomodo sic afficimur amore martyrum quomodo sic afficimur amore martyrum beatorum, ut velimus in illo regno in eo- beatorum, ut velimus in illo regno in eo- rum cordibus videre vulnerum cicatrices, rum cordibus videre vulnerum cicatrices, quæ pro Christi nomine pertulerunt, et quæ pro Christi nomine pertulerunt, et fortasse videbimus. Non enim deformitas fortasse videbimus. Non enim deformitas in eis, sed dignitas erit: et quædam in eis, sed dignitas erit: et quædam quamvis in corpore, non corporis, sed quamvis in corpore, non corporis, sed virtutis pulchritudo fulgebit: nec ideo virtutis pulchritudo fulgebit: nec ideo tamen si aliqua martyribus amputata et tamen si aliqua martyribus amputata et ablata sunt membra, sine ipsis membris ablata sunt membra, sine ipsis membris erunt in resurrectione mortuorum, qui- erunt in resurrectione mortuorum, qui- bus dictum est Capillus de capite ve- bus dictum est Capillus de capite ve- stro non peribit 2. » stro non peribit 2. »
2. Item, In corpore Christi cicatrices 2. Item, In corpore Christi cicatrices apparebunt, ut patet, Joan. xx, 27: er- apparebunt, ut patet, Joan. xx, 27: er- go et in corporibus aliorum martyrum. go et in corporibus aliorum martyrum.
RESPONSIO. Dicendum, quod vitium RESPONSIO. Dicendum, quod vitium dicit mutilationem quæ est in membri dicit mutilationem quæ est in membri diminutione deformitas autem dicit in- diminutione deformitas autem dicit in- congruentem proportionem membrorum congruentem proportionem membrorum ad invicem et coloris ad figuram: cor- ad invicem et coloris ad figuram: cor- ruptio autem dicit potentiam passionis. ruptio autem dicit potentiam passionis. Et hæc omnia ibi tollentur. Et hæc omnia ibi tollentur.
AD OBJECTUM autem dicendum, quod AD OBJECTUM autem dicendum, quod cicatrices non apparebunt in quantum cicatrices non apparebunt in quantum sunt corruptivæ continuitatis, sed potius sunt corruptivæ continuitatis, sed potius in quantum sunt signa constantissimæ in quantum sunt signa constantissimæ virtutis, qua passi sunt pro justitia et virtutis, qua passi sunt pro justitia et fide et hoc colligitur ex verbis Augusti- fide et hoc colligitur ex verbis Augusti-
ni inductis. ni inductis.
1 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei, 1 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei, cap. 20. cap. 20.
ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.
An agilitas conveniat corporis gloriosis? An agilitas conveniat corporis gloriosis?
Deinde, Quæritur gratia hujus quod di- Deinde, Quæritur gratia hujus quod di- cit, ibi, C, § 1, paulo post : « Onere, dif- cit, ibi, C, § 1, paulo post : « Onere, dif- ficultate in quibus tanta facilitas, ficultate in quibus tanta facilitas,
etc. » etc. »
Quæritur de agilitate corporum glorio- Quæritur de agilitate corporum glorio- sorum, quæ est una dotium beatorum. sorum, quæ est una dotium beatorum. Et quæruntur sex. Et quæruntur sex.
Primum est, An agilitas conveniat Primum est, An agilitas conveniat corporibus gloriosis? corporibus gloriosis?
Secundum est, Quid sit agilitas sive Secundum est, Quid sit agilitas sive virtus quæ ponitur dos ? virtus quæ ponitur dos ?
Tertium, A quo causatur virtus illius Tertium, A quo causatur virtus illius agilitatis? agilitatis?
Quartum, Utrum uno modo insit san- Quartum, Utrum uno modo insit san- ctis vel diverso? ctis vel diverso?
Quintum, An corpora gloriosa mo- Quintum, An corpora gloriosa mo-
veantur? veantur?
Sextum, An moveantur in tempore, Sextum, An moveantur in tempore, an in instanti ? an in instanti ?
AD PRIMUM Sic proceditur : AD PRIMUM Sic proceditur :
1. Omnis motus alicujus organi cor- 1. Omnis motus alicujus organi cor- porei contrarium habens motum ad mo- porei contrarium habens motum ad mo- torem, inducit lassitudinem et pœnam : torem, inducit lassitudinem et pœnam : talis est motus progressionis omnis homi- talis est motus progressionis omnis homi- nis: ergo inducit lassitudinem et pœnam: nis: ergo inducit lassitudinem et pœnam: ergo corpora gloriosa numquam erunt ergo corpora gloriosa numquam erunt ita agilia, quin ex motu graventur et las- ita agilia, quin ex motu graventur et las- sentur. PRIMA per se patet: quia causa sentur. PRIMA per se patet: quia causa prædicati est in subjecto. SECUNDA pro- prædicati est in subjecto. SECUNDA pro- batur ex hoc, quod ut dicit Philosophus batur ex hoc, quod ut dicit Philosophus in II de Generatione et Corruptione, in in II de Generatione et Corruptione, in omni corpore mixto terra dominatur: omni corpore mixto terra dominatur: sed hujus motus est ad centrum, et non sed hujus motus est ad centrum, et non
* Luc. xxi, 18. * Luc. xxi, 18.
Ad 2. Ad 2.
568 568
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
ante, et retro, dextrorsum, et sinistro- ante, et retro, dextrorsum, et sinistro- rum, secundum appetitum voluntatis rum, secundum appetitum voluntatis qui movet in motu processivo. qui movet in motu processivo.
2. Item, Omnis motus a principio di- 2. Item, Omnis motus a principio di- stare faciens, inductivus est corruptionis: stare faciens, inductivus est corruptionis: talis autem est omnis motus corporis talis autem est omnis motus corporis elementati ergo omnis motus talis cor- elementati ergo omnis motus talis cor- poris inducit corruptionem: sed corpora poris inducit corruptionem: sed corpora gloriosa erunt incorruptibilia: ergo non gloriosa erunt incorruptibilia: ergo non habebunt dispositionem ad hujusmodi habebunt dispositionem ad hujusmodi motum ergo non erunt agilia, quia agi- motum ergo non erunt agilia, quia agi- litas dicit dispositionem. litas dicit dispositionem.
3. Item, Omnis incorporatio naturæ 3. Item, Omnis incorporatio naturæ intellectualis deprimit eam: sed post re- intellectualis deprimit eam: sed post re- surrectionem anima rationalis est incor- surrectionem anima rationalis est incor- porata ergo deprimit animam ipsum porata ergo deprimit animam ipsum corpus: ergo retardat ergo impossibile corpus: ergo retardat ergo impossibile est, ut corpus habeat dispositionem in est, ut corpus habeat dispositionem in qua consequatur velocitatem animæ: er- qua consequatur velocitatem animæ: er- go non est agile, quia talis dos ab omni- go non est agile, quia talis dos ab omni- bus ponitur esse agilitas. bus ponitur esse agilitas.
4. Item, Motus indeterminati termini 4. Item, Motus indeterminati termini voluntarius vel violentus, non est nisi voluntarius vel violentus, non est nisi per elementum quod etiam leve est in per elementum quod etiam leve est in aliquo, sicut est aer, et aqua, sicut pro- aliquo, sicut est aer, et aqua, sicut pro- batur in IV de Calo et Mundo. Ergo batur in IV de Calo et Mundo. Ergo non potest esse talis motus in cœlo: er- non potest esse talis motus in cœlo: er- go frustra ad talem motum daretur agili- go frustra ad talem motum daretur agili-
tas. tas.
5. Item, Omnis motus voluntarius et 5. Item, Omnis motus voluntarius et violentus in fine remittitur: constat au- violentus in fine remittitur: constat au- tem, quod remissionis illius est aliqua tem, quod remissionis illius est aliqua causa, et non nisi gravitas organi: ergo causa, et non nisi gravitas organi: ergo organum non est umquam sufficienter organum non est umquam sufficienter agile ergo nec agilitatem habebit pro agile ergo nec agilitatem habebit pro dote. dote.
6. Item, Si quis dicat, quod non re- 6. Item, Si quis dicat, quod non re- mittitur. CONTRA: Cui convenit propria mittitur. CONTRA: Cui convenit propria passio, illi convenit subjectum sed pro- passio, illi convenit subjectum sed pro- pria passio naturalis motus, est non re- pria passio naturalis motus, est non re- mitti in fine ergo ille motus corporis mitti in fine ergo ille motus corporis gloriosi est naturalis : ergo naturalis gloriosi est naturalis : ergo naturalis motus ejusdem corporis est ad diversa motus ejusdem corporis est ad diversa loca, ante, et retro, dextrorsum, et sini- loca, ante, et retro, dextrorsum, et sini- strorsum, et deorsum, et sursum, quod strorsum, et deorsum, et sursum, quod est absurdum et impossibile. est absurdum et impossibile.
1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 91. 1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 91.
IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, sed IN CONTRARIUM hujus est, quod dicitur, sed 1. Isa. XL, 31: Current, et non labo- 1. Isa. XL, 31: Current, et non labo- rabunt, etc. rabunt, etc.
2. Item, In Littera dicitur, quod tanta 2. Item, In Littera dicitur, quod tanta est facilitas, quanta est felicitas. Felicitas est facilitas, quanta est felicitas. Felicitas autem illa est agilitas ad motum: ergo autem illa est agilitas ad motum: ergo habebunt agilitatem et hæc sunt verba habebunt agilitatem et hæc sunt verba non Magistri, sed Augustini 1. non Magistri, sed Augustini 1.
3. Item, I ad Corinth. xv, 43: Semi- 3. Item, I ad Corinth. xv, 43: Semi- natur in infirmitate, surget in virtute. natur in infirmitate, surget in virtute. Per virtutem autem, ut dicit ibi Glossa Per virtutem autem, ut dicit ibi Glossa quædam, mobilitas intelligitur quæ vo- quædam, mobilitas intelligitur quæ vo- catur agilitas. catur agilitas.
4. Item, De ratione beatitudinis est ca 4. Item, De ratione beatitudinis est ca quæ sunt de perfectione potestatis habe- quæ sunt de perfectione potestatis habe- re modo possessionis, id est, ad nutum : re modo possessionis, id est, ad nutum : sed de perfectione potestatis mobilis in sed de perfectione potestatis mobilis in eo quod movetur, est agilitas : ergo cor- eo quod movetur, est agilitas : ergo cor- pora gloriosa illam debent habere modo pora gloriosa illam debent habere modo possessionis, id est, ad nutum. possessionis, id est, ad nutum.
RESPONSIO. Dicendum, quod corpora Solutio RESPONSIO. Dicendum, quod corpora Solutio erunt agibilia non tantum ad motum lo- erunt agibilia non tantum ad motum lo- calem, sed in omnia opera quæcumque calem, sed in omnia opera quæcumque perpetrare voluerit appetitus qui movet perpetrare voluerit appetitus qui movet organa, sicut infra patebit. organa, sicut infra patebit.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod gra- AD PRIMUM ergo dicendum, quod gra- vitas quæ esset in organo ad depressio- vitas quæ esset in organo ad depressio- nem virtutis motivæ si non esset glorifi- nem virtutis motivæ si non esset glorifi- catum, est ex materialitate, et cum tunc catum, est ex materialitate, et cum tunc omnino vincatur materia per gloriam omnino vincatur materia per gloriam resurrectionis, cessabit omnino illa gra- resurrectionis, cessabit omnino illa gra- vitas, ita quod nullum laborem inducet vitas, ita quod nullum laborem inducet virtuti moventi. virtuti moventi.
AD ALIUD dicendum, quod motus qui AD ALIUD dicendum, quod motus qui mutat aliquid in subjecto, distare facit mutat aliquid in subjecto, distare facit mobile a suis principiis: sed in quo sub- mobile a suis principiis: sed in quo sub- jectum uno modo manens, transit ad jectum uno modo manens, transit ad locum alium de alio, non est talis motus: locum alium de alio, non est talis motus: et ideo perfectis et immortalibus corpo- et ideo perfectis et immortalibus corpo- ribus convenire potest motus localis, et ribus convenire potest motus localis, et talis est motus organorum in gloriosis talis est motus organorum in gloriosis corporibus ad nutum virtutis motivæ, et corporibus ad nutum virtutis motivæ, et ideo numquam inducet lassitudinem et ideo numquam inducet lassitudinem et pœnam. pœnam.
Ad aliud dicendum, quod corpus est Ad aliud dicendum, quod corpus est cujus motus pertingit ad animam, ita cujus motus pertingit ad animam, ita
AI AI
Ad 2. Ad 2.
Ad 3. Ad 3.