blutio. blutio.

Add 1. Add 1.

Ad 2. Ad 2.

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, G, ART. 26. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, G, ART. 26.

bile est deperire corpora illa, quod est bile est deperire corpora illa, quod est contra Scripturam, quia desiderabunt contra Scripturam, quia desiderabunt mori, et mors fugiet ab eis et Beda di- mori, et mors fugiet ab eis et Beda di- cit, quod « sic moriuntur, quod num- cit, quod « sic moriuntur, quod num- quam perfecte moriuntur. quam perfecte moriuntur.

: :

2. Item, Bernardus dicit, quod « ignis 2. Item, Bernardus dicit, quod « ignis inferni insequitur culpam, non natu- inferni insequitur culpam, non natu- ram » et quia culpa inseparabilis est, ram » et quia culpa inseparabilis est, ideo perpetuus erit ignis: ideo necesse est ideo perpetuus erit ignis: ideo necesse est eos in igne perpetuari: sed hoc fieri non eos in igne perpetuari: sed hoc fieri non posset, si destrueretur complexio propter posset, si destrueretur complexio propter inæqualitatem: ergo necesse est, quod inæqualitatem: ergo necesse est, quod complexio æqualis servetur: ergo num- complexio æqualis servetur: ergo num- quam habebunt infirmitatem ex inæqua- quam habebunt infirmitatem ex inæqua- litate humoris causatam. litate humoris causatam.

3. Item, Caro corrupta minus dolet: 3. Item, Caro corrupta minus dolet: cum ergo impii maxime doleant secun- cum ergo impii maxime doleant secun- dum sensum, necesse est quod semper dum sensum, necesse est quod semper caro viva et incorrupta perduret: ergo caro viva et incorrupta perduret: ergo impossibile est, quod corrumpatur ex impossibile est, quod corrumpatur ex corruptione complexionantium. corruptione complexionantium.

RESPONSIO. Dicendum, quod sicut pro- RESPONSIO. Dicendum, quod sicut pro- bat ultima pars objectionum, ita est te- bat ultima pars objectionum, ita est te- nendum unde sicut tunc stabunt contra- nendum unde sicut tunc stabunt contra- ria in mundo majori, ita stabit eorum pu- ria in mundo majori, ita stabit eorum pu- gna in mundo minori, hoc est, in homine. gna in mundo minori, hoc est, in homine. Qualiter autem patientur ab igne exte- Qualiter autem patientur ab igne exte- riori, infra erit locus disserendi. riori, infra erit locus disserendi.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod nul- AD PRIMUM ergo dicendum, quod nul- lum dolorosum causatum ex voluntate, lum dolorosum causatum ex voluntate, et dolorem non minuens, aufertur a dam- et dolorem non minuens, aufertur a dam- natis sed febres, et hujusmodi, non a natis sed febres, et hujusmodi, non a voluntate causantur, et etiam dolorem voluntate causantur, et etiam dolorem ignis exteriorem minuunt, eo quod non ignis exteriorem minuunt, eo quod non ita sentit distemperata commixtio, sicut ita sentit distemperata commixtio, sicut temperata tactum ignis exteriorem. temperata tactum ignis exteriorem.

AD ALIUD dicendum, quod non destrue- AD ALIUD dicendum, quod non destrue- tur impotentia dolendi simplex, sed in tur impotentia dolendi simplex, sed in quodam quod impediret dolorem perpe- quodam quod impediret dolorem perpe- tuum causa enim impotentiæ dolendi tuum causa enim impotentiæ dolendi exterius, est excessus agentis extra supra exterius, est excessus agentis extra supra harmoniam tactus: simile enim com- harmoniam tactus: simile enim com- mixtioni tactus secundum quod est simi- mixtioni tactus secundum quod est simi- le, positum supra tactum, non sentitur, le, positum supra tactum, non sentitur, sed excellens et ideo tanto velocius et sed excellens et ideo tanto velocius et fortius sentitur, quanto temperatior est fortius sentitur, quanto temperatior est caro tangens et hoc non aufertur, sed caro tangens et hoc non aufertur, sed discrasia commixtionis ex putrefactione discrasia commixtionis ex putrefactione

539 539

dolores interiores adducens, aufertur ad dolores interiores adducens, aufertur ad majorem eorum pœnam, ut dictum est. majorem eorum pœnam, ut dictum est.

AD ALIUD dicendum quod instantia est AD ALIUD dicendum quod instantia est in statu futuro: quia omnia quæ sunt de in statu futuro: quia omnia quæ sunt de corporum commixtione, stabunt in har- corporum commixtione, stabunt in har- monia in qua posuit ea Deus, ut contem- monia in qua posuit ea Deus, ut contem- plari possit artifex in operibus sapientiæ : plari possit artifex in operibus sapientiæ : et ideo erit tunc affligens extra præter et ideo erit tunc affligens extra præter possibilitatem intensionis qualitatum in- possibilitatem intensionis qualitatum in- teriorum, et præter complexionis corru- teriorum, et præter complexionis corru- ptionem. ptionem.

ARTICULUS XXVI. ARTICULUS XXVI.

An resurrectio Christi in omnibus resur- An resurrectio Christi in omnibus resur- gentibus appareat, cum sit causa no- gentibus appareat, cum sit causa no- stræ resurrectionis ? stræ resurrectionis ?

Tertio quæritur, Quid de resurrectione Tertio quæritur, Quid de resurrectione Christi in omnibus appareat, ex quo sua Christi in omnibus appareat, ex quo sua resurrectio est causa nostræ resurrectio- resurrectio est causa nostræ resurrectio- nis? nis?

Videtur enim, quod nihil suæ resurre- Videtur enim, quod nihil suæ resurre- ctionis appareat in damnatis: quia ctionis appareat in damnatis: quia

1. Illi suam imaginem non portave- 1. Illi suam imaginem non portave- runt in vita ergo conformes in nullo ei runt in vita ergo conformes in nullo ei debent esse in resurrectione. debent esse in resurrectione.

2. Item, Apostolus, ad Philip. 111, 21, 2. Item, Apostolus, ad Philip. 111, 21, dicit, quod reformabit corpus humilitatis dicit, quod reformabit corpus humilitatis nostræ, configuratum corpori claritatis nostræ, configuratum corpori claritatis suæ. Constat autem, quod sic corpora suæ. Constat autem, quod sic corpora damnatorum non reformabit. Eigo vide- damnatorum non reformabit. Eigo vide- tur, quod nihil habeant suæ resurrectio- tur, quod nihil habeant suæ resurrectio- nis. nis.

Ad 3. Ad 3.

IN CONTRARIUM est, quod incorruptio Sed contra. IN CONTRARIUM est, quod incorruptio Sed contra. corporum damnatorum (ut hic dicitur in corporum damnatorum (ut hic dicitur in Littera) est aliquod bonum: constat au- Littera) est aliquod bonum: constat au- tem, quod hoc non habent ex merito vo- tem, quod hoc non habent ex merito vo- luntatis, quia ex hoc nullum bonum me- luntatis, quia ex hoc nullum bonum me- rentur ergo aut hoc causatur a natura, rentur ergo aut hoc causatur a natura, aut a resurrectione Christi: constat au- aut a resurrectione Christi: constat au- tem, quod non ex natura sufficienter, tem, quod non ex natura sufficienter, quia natura de se est mortalis et corrup- quia natura de se est mortalis et corrup- tibilis ergo causatur ex resurrectione tibilis ergo causatur ex resurrectione Christi tamquam ex propria causa exem- Christi tamquam ex propria causa exem- plari. plari.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

540 540

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

RESPONSIO. Hoc ultimum videtur mihi RESPONSIO. Hoc ultimum videtur mihi concedendum quia incorruptio in omni- concedendum quia incorruptio in omni- bus corporibus exemplariter et efficaciter bus corporibus exemplariter et efficaciter est a resurrectione Christi, sive a Christo est a resurrectione Christi, sive a Christo resurgente: sed a divina justitia conti- resurgente: sed a divina justitia conti- nente eos in pœnis est etiam sicut a cau- nente eos in pœnis est etiam sicut a cau- sa efficiente tantum. sa efficiente tantum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ima- AD PRIMUM ergo dicendum, quod ima- go ab Apostolo, I ad Corinth. xv, 49, go ab Apostolo, I ad Corinth. xv, 49, ubi dicit: Sicut portavimus imaginem, ubi dicit: Sicut portavimus imaginem,

etc., dicitur imitatio per opus, cui respon- etc., dicitur imitatio per opus, cui respon- det glorificatio et hanc damnati non ha- det glorificatio et hanc damnati non ha- bebunt: per ordinem tamen justitiæ con- bebunt: per ordinem tamen justitiæ con- tinuantis eos in pœnis habebunt incor- tinuantis eos in pœnis habebunt incor- ruptionem. ruptionem.

AD ALIUD dicendum, quod ibi loquitur AD ALIUD dicendum, quod ibi loquitur Apostolus de perfecta reformatione, quæ Apostolus de perfecta reformatione, quæ est per immutationem in gloriam : et non est per immutationem in gloriam : et non de illa quæ est conformitas secundum de illa quæ est conformitas secundum quid. quid.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A.

541 541

DISTINCTIO XLIV. DISTINCTIO XLIV.

De resurrectione quantum ad modum, sive quantum ad qualitatem De resurrectione quantum ad modum, sive quantum ad qualitatem et quidditatem resurgentium. et quidditatem resurgentium.

A. De ætate et statura resurgentium. A. De ætate et statura resurgentium.

Solent autem nonnulli percontari et quærere, an in eadem ætate et sta- Solent autem nonnulli percontari et quærere, an in eadem ætate et sta- tura corporis omnes resurrecturi sint? Quidam putaverunt omnes resurre- tura corporis omnes resurrecturi sint? Quidam putaverunt omnes resurre- cturos secundum mensuram ætatis et staturæ Christi: ideo quia Apostolus cturos secundum mensuram ætatis et staturæ Christi: ideo quia Apostolus ait, Donec occurramus omnes... in virum perfectum, in mensuram ætatis ait, Donec occurramus omnes... in virum perfectum, in mensuram ætatis plenitudinis Christi '. Sed his verbis non eadem resurgentibus assignatur plenitudinis Christi '. Sed his verbis non eadem resurgentibus assignatur statura, sed ætas. Omnes enim in eadem ætate resurgent, in qua Christus statura, sed ætas. Omnes enim in eadem ætate resurgent, in qua Christus mortuus est et resurrexit, cujuscumque ætatis mortui fuerint. Virum autem mortuus est et resurrexit, cujuscumque ætatis mortui fuerint. Virum autem posuit, non ut distingueret sexum, sed ut significaret perfectionem vitium posuit, non ut distingueret sexum, sed ut significaret perfectionem vitium quam tunc habebunt: sed non omnes eamdem staturam corporis obtinebunt. quam tunc habebunt: sed non omnes eamdem staturam corporis obtinebunt. Unde Augustinus 2 : Non ait in mensuram corporis vel staturæ, sed ætatis : Unde Augustinus 2 : Non ait in mensuram corporis vel staturæ, sed ætatis : quia unusquisque suam recipiet mensuram corporis, quam vel habuit in quia unusquisque suam recipiet mensuram corporis, quam vel habuit in juventute, etiamsi senex obiit, vel fuerat habiturus si ante est defunctus. juventute, etiamsi senex obiit, vel fuerat habiturus si ante est defunctus. Ætas vero erit illa ad quam pervenit Christus, scilicet juvenilis, ut circa tri- Ætas vero erit illa ad quam pervenit Christus, scilicet juvenilis, ut circa tri- ginta annos. Triginta enim duum annorum et trium mensium erat ætas Chri- ginta annos. Triginta enim duum annorum et trium mensium erat ætas Chri- sti, in qua mortuus est, et resurrexit. Non est autem fas dicere, quod in re- sti, in qua mortuus est, et resurrexit. Non est autem fas dicere, quod in re- surrectione accedat corpori magnitudo, quam nec habuit hic, nec erat habi- surrectione accedat corpori magnitudo, quam nec habuit hic, nec erat habi- turum diu vivendo: nec majora corpora redigenda sunt ad modum Dominici turum diu vivendo: nec majora corpora redigenda sunt ad modum Dominici corporis. Periret enim multum de illis corporibus, cum nec periturus sit corporis. Periret enim multum de illis corporibus, cum nec periturus sit capillus, ut ait Dominus: Capillus de capite vestro non peribit³. capillus, ut ait Dominus: Capillus de capite vestro non peribit³.

1 Ad Ephes. IV, 13. 1 Ad Ephes. IV, 13.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei, cap. 4. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. XXII de Civitate Dei, cap. 4.

3 Luc, xx1, 18. 3 Luc, xx1, 18.

542 542

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

AD PRIMUM Sic proceditur : AD PRIMUM Sic proceditur :

1. Eorum quorum unum est agens 1. Eorum quorum unum est agens specie et numero, et materia æqualiter specie et numero, et materia æqualiter disposita ad actionem agentis suscipien- disposita ad actionem agentis suscipien- dam, est productio una secundum figu- dam, est productio una secundum figu- ram et quantitatem: sed resurgentium ram et quantitatem: sed resurgentium

« Solent etiam nonnulli percontari, agens, etc. : ergo corum est productio « Solent etiam nonnulli percontari, agens, etc. : ergo corum est productio

etc. » etc. »

Ista pars quæ est de circumstantiis re- Ista pars quæ est de circumstantiis re- surgentium in quantitate et qualitate, surgentium in quantitate et qualitate, dividitur in duas partes. In prima tangi- dividitur in duas partes. In prima tangi- tur quantitas, et qualitas, et locus. In se- tur quantitas, et qualitas, et locus. In se- cunda agitur de suffragiis quæ fiunt pro cunda agitur de suffragiis quæ fiunt pro defunctis ante resurrectionem et hæc in- defunctis ante resurrectionem et hæc in- cipit, distinctione XLV, ibi, A, « Neque cipit, distinctione XLV, ibi, A, « Neque negandum, ut ait Augustinus, etc. » negandum, ut ait Augustinus, etc. »

In hac autem distinctione quinque sunt In hac autem distinctione quinque sunt quæstiones speciales in Littera tactæ. quæstiones speciales in Littera tactæ. Prima est, De quantitate resurgentium. Prima est, De quantitate resurgentium. Secunda, De veritate humanæ naturæ Secunda, De veritate humanæ naturæ resurgentis. resurgentis.

Tertia, De modo poenarum tam secun- Tertia, De modo poenarum tam secun- dum corpus, quam secundum spiri- dum corpus, quam secundum spiri-

tum. tum.

Quarta, De abortivis fœtibus. Quarta, De abortivis fœtibus.

Quinta, De diversis animarum recep- Quinta, De diversis animarum recep- taculis. taculis.

Et cuilibet potest patere ubi ista inci- Et cuilibet potest patere ubi ista inci- piunt in Littera, et ubi terminantur. piunt in Littera, et ubi terminantur.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An resurgentibus sit statura una vel An resurgentibus sit statura una vel diversa ? diversa ?

Incidunt autem circa primum difficul- Incidunt autem circa primum difficul- tates quatuor. tates quatuor.

Prima est, An resurgentibus sit sta- Prima est, An resurgentibus sit sta- tura una, vel diversa ? tura una, vel diversa ?

Secunda est, Utrum corpus gloriosum Secunda est, Utrum corpus gloriosum possit esse in minori loco, quam sit possit esse in minori loco, quam sit quantitas staturæ ejus ? quantitas staturæ ejus ?

Tertia, Utrum possit esse cum alio Tertia, Utrum possit esse cum alio corpore non glorioso in eodem loco ? corpore non glorioso in eodem loco ? Quarta, Utrum cum alio glorioso Quarta, Utrum cum alio glorioso possit esse in loco uno et eodem ? possit esse in loco uno et eodem ?

una secundum figuram et quantitatem. una secundum figuram et quantitatem. PRIMA constat in omni natura et arte PRIMA constat in omni natura et arte per inductionem. SECUNDA autem proba- per inductionem. SECUNDA autem proba- tur ex hoc, quod agens (ut patet ex præ- tur ex hoc, quod agens (ut patet ex præ- habitis) est Deus vel Filius resurgens, habitis) est Deus vel Filius resurgens, et cineres sunt actionem suscipientes, ut et cineres sunt actionem suscipientes, ut patuit ex præhabitis. patuit ex præhabitis.

2. Item, Quorumcumque productio 2. Item, Quorumcumque productio est ex uno secundum totum suum genus, est ex uno secundum totum suum genus, habent omnia vim illius unius ad figu- habent omnia vim illius unius ad figu- ram et quantitatem, nisi per errorem ram et quantitatem, nisi per errorem devietur ab illo sed omnium hominum devietur ab illo sed omnium hominum productio est ex uno, scilicet Adam: productio est ex uno, scilicet Adam: ergo in omnibus est vis una ad figuram ergo in omnibus est vis una ad figuram et quantitatem staturæ, nisi deviatum et quantitatem staturæ, nisi deviatum sit ab illo per naturæ errorem: constat sit ab illo per naturæ errorem: constat autem, quod omnis error corrigitur in autem, quod omnis error corrigitur in resurrectione, sicut jam habitum est : resurrectione, sicut jam habitum est : ergo relinquitur in omnibus una figura ergo relinquitur in omnibus una figura Adæ et statura: non ergo erunt in di- Adæ et statura: non ergo erunt in di- versa quantitate et figura. versa quantitate et figura.

3. Item, Philosophus dicit, quod quo- 3. Item, Philosophus dicit, quod quo- rum forma substantialis est una, illorum rum forma substantialis est una, illorum etiam figura est una: ergo et quantitas etiam figura est una: ergo et quantitas perfectionis secundum figuram: sed perfectionis secundum figuram: sed resurgentium omnium est forma una : resurgentium omnium est forma una : ergo et figura una: ergo et statura, in ergo et figura una: ergo et statura, in quantum est perfectio illius figuræ. quantum est perfectio illius figuræ.

4. Item, In II de Anima dicit, quod 4. Item, In II de Anima dicit, quod omnium natura constantium terminus omnium natura constantium terminus est et ratio magnitudinis et augmenti : est et ratio magnitudinis et augmenti : iste autem terminus habet poni ab aliqua iste autem terminus habet poni ab aliqua virtute constat autem, quod illa virtus virtute constat autem, quod illa virtus est formæ ergo quorum est una forma, est formæ ergo quorum est una forma, illorum est una magnitudo secundum illorum est una magnitudo secundum naturam, nisi sit error: sed error cor- naturam, nisi sit error: sed error cor- rigitur : ergo in resurrectione cum om- rigitur : ergo in resurrectione cum om- nium forma sit una, omnium erit statu- nium forma sit una, omnium erit statu-

ra una. ra una.

5. Si forte quis dicat, quod secundus 5. Si forte quis dicat, quod secundus secundum naturam sit minor primo secundum naturam sit minor primo generante, quia dividitur materia generante, quia dividitur materia

ex ex

Sed contra. Sed contra.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 1.

qua fit generatio: et iterum tertius qua fit generatio: et iterum tertius minor illo. CONTRA: Constat, quod hæc minor illo. CONTRA: Constat, quod hæc divisio fit per paria, aut per imparia. divisio fit per paria, aut per imparia. Si per paria tunc secundus medietate Si per paria tunc secundus medietate debet esse minor primo, quod falsum debet esse minor primo, quod falsum est jamdudum enim homines nullius est jamdudum enim homines nullius vel insensibilis fuissent quantitatis. Si vel insensibilis fuissent quantitatis. Si per imparia tunc illa imparitas aut est per imparia tunc illa imparitas aut est secundum partem determinata quanti- secundum partem determinata quanti- tatis, quæ totum mensurat: aut secun- tatis, quæ totum mensurat: aut secun- dum rationem continui, quæ semper dum rationem continui, quæ semper manet divisibilis. Si prima pars detur: manet divisibilis. Si prima pars detur: tunc secundus in tota parte debet esse tunc secundus in tota parte debet esse minor quam primus, et tertius quam minor quam primus, et tertius quam secundus : et sic sequeretur idem quod secundus : et sic sequeretur idem quod prius, scilicet quod divisio stetisset. Si prius, scilicet quod divisio stetisset. Si secundo modo dicatur: tunc secundus secundo modo dicatur: tunc secundus semper erit minor primo, et tertius semper erit minor primo, et tertius secundo, et sic de aliis et licet non stet secundo, et sic de aliis et licet non stet divisio, tamen devenit ad insensibile: divisio, tamen devenit ad insensibile: et hoc est absurdum. et hoc est absurdum.

Et hæc est responsio aliquorum nihil Et hæc est responsio aliquorum nihil scientium de natura seminis: quia cor- scientium de natura seminis: quia cor- pus naturale secundum philosophiam pus naturale secundum philosophiam non dividitur in infinita. Et præterea non dividitur in infinita. Et præterea nullam rationem fingere possunt, quare nullam rationem fingere possunt, quare secundus ex minori parte generetur, secundus ex minori parte generetur, quam primus, et tertius quam secundus. quam primus, et tertius quam secundus. Et tertium inconveniens est, quod ex Et tertium inconveniens est, quod ex eodem aliquo signato et primus forme- eodem aliquo signato et primus forme- tur, et secundus, et tertius, quod est tur, et secundus, et tertius, quod est absurdum in philosophia naturali. Et absurdum in philosophia naturali. Et ideo hæc responsio, licet multorum, ut ideo hæc responsio, licet multorum, ut absurda contemnitur a nobis. absurda contemnitur a nobis.

543 543

RESPONSIO. Dicendum, quod unum- Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod unum- Solutio. quodque corporum recipiet tunc quan- quodque corporum recipiet tunc quan- titatem in longo, lato, et spisso, quam titatem in longo, lato, et spisso, quam habiturum erat in mensura ætatis ple- habiturum erat in mensura ætatis ple- nitudinis Christi, si natura non defecis- nitudinis Christi, si natura non defecis- set per mortem vel infirmitatem vel set per mortem vel infirmitatem vel nutrimenti subtractionem, vel errasset nutrimenti subtractionem, vel errasset per superfluitatem vel alium errorem. per superfluitatem vel alium errorem. Quantitas autem illa debet mensurari ad Quantitas autem illa debet mensurari ad duo quæ in objiciendo dicta sunt, sci- duo quæ in objiciendo dicta sunt, sci- licet calidum extendens, et humidum licet calidum extendens, et humidum extensibile secundum perfectionem or- extensibile secundum perfectionem or- ganorum et quantitatis. Et quia hoc ganorum et quantitatis. Et quia hoc multipliciter impeditur ex parte mate- multipliciter impeditur ex parte mate- riæ, et ex parte virtutis, et ex parte riæ, et ex parte virtutis, et ex parte exercitii sive laboris in quo occupantur exercitii sive laboris in quo occupantur juvenes, et in his omnibus modis secun- juvenes, et in his omnibus modis secun- dum defectum vel abundantiam : ideo dum defectum vel abundantiam : ideo multiplex contingit error in quantitate multiplex contingit error in quantitate hominum, de quibus agitur in naturis: hominum, de quibus agitur in naturis: et non est hic locus hos errores inqui- et non est hic locus hos errores inqui- rendi. rendi.

DICENDUM ergo ad primum, quod agens DICENDUM ergo ad primum, quod agens est unum, sed dispositio non est una: est unum, sed dispositio non est una: quia prius habitum est, quod in pulveri- quia prius habitum est, quod in pulveri- bus manet relatio ad animam, et ad bus manet relatio ad animam, et ad instrumenta naturalia quibus perficit instrumenta naturalia quibus perficit corpus, quæ sunt calidum, frigidum, corpus, quæ sunt calidum, frigidum, humidum, et siccum complexionabilia : humidum, et siccum complexionabilia : et secundum horum rationem dabitur ei et secundum horum rationem dabitur ei quantitas: quia hæc proprie est quanti- quantitas: quia hæc proprie est quanti-

tas sua. tas sua.

AD ALIUD dicendum, quod aliud est AD ALIUD dicendum, quod aliud est deviare naturam, et aliud est eam esse deviare naturam, et aliud est eam esse

IN CONTRARIUM autem hujus objicitur aliam quia alia et alia est in homine IN CONTRARIUM autem hujus objicitur aliam quia alia et alia est in homine sic: sic:

1. Statura omnis generati secundum 1. Statura omnis generati secundum naturam accipitur ex quantitate caloris naturam accipitur ex quantitate caloris extendentis et humidi extensibilis: sed extendentis et humidi extensibilis: sed hæc inæqualia sunt in omnibus: ergo hæc inæqualia sunt in omnibus: ergo quantitas eorum inæqualis est secundum quantitas eorum inæqualis est secundum naturam sed in die judicii nihil adde- naturam sed in die judicii nihil adde- tur quantitati naturali uniuscujusque tur quantitati naturali uniuscujusque ergo in die judicii erunt resurgentes ergo in die judicii erunt resurgentes inæquales in quantitate. inæquales in quantitate.

: :

2. Item, Ex Littera habetur, quod 2. Item, Ex Littera habetur, quod quædam sunt minora, et quædam ma- quædam sunt minora, et quædam ma- jora. jora.

alio et alio sed deviat, quando non alio et alio sed deviat, quando non perficit id quod inest jam per principium perficit id quod inest jam per principium activum et passivum sufficienter ad activum et passivum sufficienter ad quantitatis perfectionem : unde licet quantitatis perfectionem : unde licet hominum productio sit ex uno, quia ta- hominum productio sit ex uno, quia ta- men natura est alia et alia secundum men natura est alia et alia secundum principia proxima, non deviat aliam et principia proxima, non deviat aliam et aliam constituendo quantitatem, sed aliam constituendo quantitatem, sed potius recte attingit finem secundum potius recte attingit finem secundum principia accepta ad quantitatis opera- principia accepta ad quantitatis opera- tionem : et ideo in hoc non indiget cor- tionem : et ideo in hoc non indiget cor-

rectione. rectione.

AD ALIUD dicendum, quod sicut est AD ALIUD dicendum, quod sicut est forma una, ita figura una et quantitas forma una, ita figura una et quantitas

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

544 544

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

una unde cum forma non sit nisi una una unde cum forma non sit nisi una specie, non potest haberi, nisi quod specie, non potest haberi, nisi quod quantitas sit una specie et similiter quantitas sit una specie et similiter figura. figura.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est quod Philosophus dicit: sed ratio est quod Philosophus dicit: sed ratio magnitudinis sumitur ex principiis quæ magnitudinis sumitur ex principiis quæ sunt in semine, et sunt instrumenta sunt in semine, et sunt instrumenta virtutis formativæ, scilicet calidum, et virtutis formativæ, scilicet calidum, et humidum, et hæc sunt diversa in diver- humidum, et hæc sunt diversa in diver- sis embryonibus et seminibus conceptis : sis embryonibus et seminibus conceptis : et ideo naturaliter egreditur diversa et ideo naturaliter egreditur diversa quantitas et diversa figura. quantitas et diversa figura.

AD ALIUD dicendum, quod illa solutio AD ALIUD dicendum, quod illa solutio absurda est, ut probatum est. absurda est, ut probatum est.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An corpus gloriosum potest esse in mi- An corpus gloriosum potest esse in mi- nori loco quam sit, vel exigat majo- nori loco quam sit, vel exigat majo- rem vel æqualem vel minorem vel rem vel æqualem vel minorem vel etiam nullum ? etiam nullum ?

Secundo quæritur, Utrum corpus glo- Secundo quæritur, Utrum corpus glo- riosum potest esse in minori loco, quam riosum potest esse in minori loco, quam sit, vel exigat majorem vel æqualem vel sit, vel exigat majorem vel æqualem vel minorem vel etiam nullum ? minorem vel etiam nullum ?

rationem ergo corpus spirituale quod rationem ergo corpus spirituale quod est medium inter spiritum et corpus, est medium inter spiritum et corpus, erit in loco quidem divisibiliter, sed ta- erit in loco quidem divisibiliter, sed ta- men secundum minorem dimensionem men secundum minorem dimensionem quam corpus grossum : ergo erit in quam corpus grossum : ergo erit in minori quantitate loci, quam sit ip- minori quantitate loci, quam sit ip-

sum. sum.

SED ECONTRA videtur, quod sit secun- Sel SED ECONTRA videtur, quod sit secun- Sel dum majorem dimensionem, quam sit dum majorem dimensionem, quam sit suus locus naturalis: quia suus locus naturalis: quia

1. Omne corpus subtile in natura est 1. Omne corpus subtile in natura est rarum et omne rarum plus occupat de rarum et omne rarum plus occupat de loco (ut dicit Philosophus) quam corpus loco (ut dicit Philosophus) quam corpus grossum ergo corpus glorificatum plus grossum ergo corpus glorificatum plus occupabit de loco, quam idem non glo- occupabit de loco, quam idem non glo- rificatum sed non glorificatum occu- rificatum sed non glorificatum occu- pat locum sibi æqualem: ergo glorifi- pat locum sibi æqualem: ergo glorifi- catum occupabit majorem. catum occupabit majorem.

2. Item, Corpus quanto formalius est 2. Item, Corpus quanto formalius est et spiritualius, tanto majorem occupat et spiritualius, tanto majorem occupat locum, ut dicunt Philosophi et ideo locum, ut dicunt Philosophi et ideo locus aquæ major est quam terræ, et locus aquæ major est quam terræ, et aeris major quam aquæ, et ignis major aeris major quam aquæ, et ignis major quam aeris, et locus coeli maximus quam aeris, et locus coeli maximus quantum ad illos coelos qui sunt in loco: quantum ad illos coelos qui sunt in loco: constat autem, quod glorificatum corpus constat autem, quod glorificatum corpus formalius et spiritualius est non glorifi- formalius et spiritualius est non glorifi- cato : ergo idem corpus glorificatum cato : ergo idem corpus glorificatum occupat majorem locum se non glorifi- occupat majorem locum se non glorifi- cato sed non glorificatum occupat cato sed non glorificatum occupat

Videtur enim quod sit in minori loco: æqualem suis dimensionibus ergo glo- Videtur enim quod sit in minori loco: æqualem suis dimensionibus ergo glo- quia quia rificatum occupat majorem, quam sine rificatum occupat majorem, quam sine dimensiones suæ. dimensiones suæ.

1. Corpora gloriosa (ut dicit Aposto- 1. Corpora gloriosa (ut dicit Aposto- lus) configurabuntur corpori Christi : lus) configurabuntur corpori Christi : sed corpus Christi potest esse et est in sed corpus Christi potest esse et est in minori, sicut patet in altari in specie minori, sicut patet in altari in specie panis parva: ergo et nostra corpora. panis parva: ergo et nostra corpora.

2. Item, Omne subtile applicatum 2. Item, Omne subtile applicatum glorioso, est in minori parte grossi cor- glorioso, est in minori parte grossi cor- poris sed gloriosa corpora sunt subti- poris sed gloriosa corpora sunt subti- lissima ergo in loco grossi corporis lissima ergo in loco grossi corporis applicata, poterunt esse in minori parte applicata, poterunt esse in minori parte corporis grossi. corporis grossi.

3. Item, Spiritus non comparatur ad 3. Item, Spiritus non comparatur ad locum divisibiliter, sed indivisibiliter locum divisibiliter, sed indivisibiliter corpora autem grossa sunt in loco divi- corpora autem grossa sunt in loco divi- sibiliter secundum æqualem commensu- sibiliter secundum æqualem commensu-

1 Ad Philip. III, 21. 1 Ad Philip. III, 21.

3. Item, Ex uno pugillo aquæ (ut dicit 3. Item, Ex uno pugillo aquæ (ut dicit Philosophus) fiunt decem pugilli aeris: Philosophus) fiunt decem pugilli aeris: ergo aer in proportione decupla se habet ergo aer in proportione decupla se habet ad aquam sed major est distantia ad aquam sed major est distantia subtilitatis inter corpus non glorificatum subtilitatis inter corpus non glorificatum et glorificatum, quam inter aerem et et glorificatum, quam inter aerem et aquam ergo corpus glorificatum plus aquam ergo corpus glorificatum plus quam in decupla proportione occupat quam in decupla proportione occupat majorem locum, quam idem non glori- majorem locum, quam idem non glori- ficatum cum igitur occupet non glori- ficatum cum igitur occupet non glori- ficatum locum æqualem suæ naturali ficatum locum æqualem suæ naturali dimensioni, videtur quod gloriosum dimensioni, videtur quod gloriosum occupat majorem, quam sint dimensio- occupat majorem, quam sint dimensio- nes quas habuit naturaliter. nes quas habuit naturaliter.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 2. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 2.

ULTERIUS videtur, quod exigat æqua- ULTERIUS videtur, quod exigat æqua- lem: lem:

1. Omne enim quod est in loco, est in 1. Omne enim quod est in loco, est in loco sibi æquali, ut dicit Philosophus : loco sibi æquali, ut dicit Philosophus : sed corpus gloriosum est in loco : ergo sed corpus gloriosum est in loco : ergo est in loco sibi æquali. est in loco sibi æquali.

2. Item, Omne quod est in loco, ad 2. Item, Omne quod est in loco, ad eumdem terminum copulantur particulæ eumdem terminum copulantur particulæ suæ, et particulæ loci: sed corpus glo- suæ, et particulæ loci: sed corpus glo- riosum est in loco ergo ad eumdem riosum est in loco ergo ad eumdem terminum copulantur particulæ suæ, et terminum copulantur particulæ suæ, et particulæ loci. particulæ loci.

3. Inde ulterius sic objicitur: Omne 3. Inde ulterius sic objicitur: Omne cujus particulæ cum particulis loci ad cujus particulæ cum particulis loci ad eumdem terminum communem copulan- eumdem terminum communem copulan- tur, habet locum sibi æqualem: sed tur, habet locum sibi æqualem: sed sic copulantur particulæ corporis glo- sic copulantur particulæ corporis glo- riosi cum particulis sui loci: ergo vi- riosi cum particulis sui loci: ergo vi- detur, quod suus locus sibi sit æqua- detur, quod suus locus sibi sit æqua- lis. lis.

4. Item, Omne locatum per suas di- 4. Item, Omne locatum per suas di- mensiones distare facit dimensiones loci, mensiones distare facit dimensiones loci, ut dicit Aristoteles in IV Physicorum, ut dicit Aristoteles in IV Physicorum, ubi loquitur de distantia lignei cubi : sed ubi loquitur de distantia lignei cubi : sed omne quod sua dimensione facit distan- omne quod sua dimensione facit distan- tiam loci, habet locum sibi æqualem : tiam loci, habet locum sibi æqualem : ergo corpora gloriosa locum habent ergo corpora gloriosa locum habent æqualem sibi. æqualem sibi.

5. Item, Omne quod circumscribitur a 5. Item, Omne quod circumscribitur a loco, habet principium, medium, et loco, habet principium, medium, et finem, secundum loci principium, me- finem, secundum loci principium, me- dium, et finem sed omne tale habet dium, et finem sed omne tale habet locum æqualem sibi: ergo quod circum- locum æqualem sibi: ergo quod circum- scribitur loco, habet locum æqualem si- scribitur loco, habet locum æqualem si- bi sed corpus gloriosum est in loco, et bi sed corpus gloriosum est in loco, et circumscribitur loco : ergo habet locum circumscribitur loco : ergo habet locum æqualem sibi. æqualem sibi.

545 545

sum nullo indiget salvante: ergo nullo sum nullo indiget salvante: ergo nullo indiget loco constat autem, quod su- indiget loco constat autem, quod su- perfluum non est in natura, nec in ope- perfluum non est in natura, nec in ope- ribus Dei ergo corpori glorioso nullus ribus Dei ergo corpori glorioso nullus a natura vel a Deo aptatur locus. a natura vel a Deo aptatur locus.

3. Item, Omne continens nobilius est 3. Item, Omne continens nobilius est contento sed nullum corpus nobilius contento sed nullum corpus nobilius est glorioso ergo corpus gloriosum est glorioso ergo corpus gloriosum nullum habet corpus continens : sed nullum habet corpus continens : sed omnis locus est continens: ergo a supe- omnis locus est continens: ergo a supe- riori negando nullum corpus gloriosum riori negando nullum corpus gloriosum habet locum. habet locum.

RESPONSIO. Dicendum, quod corpus Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod corpus Solutio. gloriosum habet locum quodammodo, et gloriosum habet locum quodammodo, et quodammodo non. Sunt enim conditio- quodammodo non. Sunt enim conditio- nes loci esse ambiens formalius con- nes loci esse ambiens formalius con- tento, et continens, et salvans, et im- tento, et continens, et salvans, et im- mobile, ad quod est motus naturalis, mobile, ad quod est motus naturalis, et esse principium generationis, sicut et esse principium generationis, sicut dicit Philosophus : et si hæ conditiones dicit Philosophus : et si conditiones loci omnes simul accipiantur, corpus loci omnes simul accipiantur, corpus gloriosum non habet locum corporalem : gloriosum non habet locum corporalem : nullum enim est formalius continens, et nullum enim est formalius continens, et salvans, nec immobile ad quod sit suus salvans, nec immobile ad quod sit suus motus in quantum est gloriosum, quod motus in quantum est gloriosum, quod habeat influentiam super ipsum, sicut habeat influentiam super ipsum, sicut principium generationis et hoc modo principium generationis et hoc modo etiam orbes inferiores non sunt in loco, etiam orbes inferiores non sunt in loco, sicut dicit Commentator super physicam sicut dicit Commentator super physicam Aristotelis. Si autem accipiatur ambiens Aristotelis. Si autem accipiatur ambiens quod est magis congruens in genere quod est magis congruens in genere corporum tunc etiam locus magis corporum tunc etiam locus magis large dicitur et sic erit corpus glorio- large dicitur et sic erit corpus glorio- sum in loco in coelo empyreo. Si autem sum in loco in coelo empyreo. Si autem largissime sumatur locus: tunc erit tan- largissime sumatur locus: tunc erit tan- tum ambiens æquale ei quod ambitur: tum ambiens æquale ei quod ambitur: et tunc erit corpus gloriosum in loco ubi et tunc erit corpus gloriosum in loco ubi

ULTERIUS videtur, quod non sit in loco voluerit, quandoque circa nos, quando- ULTERIUS videtur, quod non sit in loco voluerit, quandoque circa nos, quando- aliquo corpus gloriosum, sic: aliquo corpus gloriosum, sic:

1. Omne quod est in loco, habet de- 1. Omne quod est in loco, habet de- pendentiam ad locum sed corpus glo- pendentiam ad locum sed corpus glo- riosum non habet dependentiam ad riosum non habet dependentiam ad aliquem locum ergo ipsum non est in aliquem locum ergo ipsum non est in

loco. loco.

2. Item, Ut dicit Philosophus, locus 2. Item, Ut dicit Philosophus, locus est locati salvativus: sed corpus glorio- est locati salvativus: sed corpus glorio-

2 ARISTOTELES, Lib. IV Physicorum, cap. 3, de 2 ARISTOTELES, Lib. IV Physicorum, cap. 3, de

XXX XXX

que in coelo empyreo secundum volun. que in coelo empyreo secundum volun. tatem Dei. tatem Dei.

Et ideo ultima pars rationum soluta Et ideo ultima pars rationum soluta est: quia illa non tenet, nisi de loco phy- est: quia illa non tenet, nisi de loco phy- sice et proprie accepto. Secundum au- sice et proprie accepto. Secundum au- tem quod mathematicis datur locus et tem quod mathematicis datur locus et divinis corporibus, non concludunt. divinis corporibus, non concludunt.

Omnes autem illas quæ penultimæ Omnes autem illas quæ penultimæ

vacuo. vacuo.

35 35

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad object. Ad object.

546 546

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sunt, ego plane concedo, quod non pot- sunt, ego plane concedo, quod non pot- est aliquis negare recte sentiens quin est aliquis negare recte sentiens quin habeant loca æqualia sibi. habeant loca æqualia sibi.

AD PRIMAM autem partem rationum AD PRIMAM autem partem rationum dicendum, quod corpus Christi non est dicendum, quod corpus Christi non est sub tanta specie panis vel vini in quan- sub tanta specie panis vel vini in quan- tum est gloriosum, sed potius prout est tum est gloriosum, sed potius prout est cibus fidelium, fide non dente sumendus, cibus fidelium, fide non dente sumendus, sicut diximus in tractatu de Eucharistia : sicut diximus in tractatu de Eucharistia : et ideo non in hoc configurabitur ei cor- et ideo non in hoc configurabitur ei cor- pus nostrum, sed tantum in hoc in quo pus nostrum, sed tantum in hoc in quo gloriosum ostenditur. gloriosum ostenditur.

AD ALIUD dicendum, quod hoc non est AD ALIUD dicendum, quod hoc non est verum, nisi de subtili quod complicari et verum, nisi de subtili quod complicari et comprimi potest in partibus, quia hoc comprimi potest in partibus, quia hoc est complicativum partium, ut dicit Phi- est complicativum partium, ut dicit Phi- losophus talis autem complicatio et losophus talis autem complicatio et compressio cum mutet situm partium et compressio cum mutet situm partium et corrumpat figuram, non potest esse in corrumpat figuram, non potest esse in corpore glorioso, quia aliter novam ac- corpore glorioso, quia aliter novam ac- ciperet figuram in quolibet loco novo, et ciperet figuram in quolibet loco novo, et comprimeretur sua quantitas: et hoc est comprimeretur sua quantitas: et hoc est absurdum dicere de corpore glorioso. absurdum dicere de corpore glorioso.

AD ALIUD dicendum, quod corpus spi- AD ALIUD dicendum, quod corpus spi- rituale est corpus secundum naturam, et rituale est corpus secundum naturam, et habet tres dimensiones: et hoc non est habet tres dimensiones: et hoc non est medium in participando locum inter spi- medium in participando locum inter spi- ritum et corpus non gloriosum, sed po- ritum et corpus non gloriosum, sed po- tius extremum: quia quanto est spiri- tius extremum: quia quanto est spiri- tualius secundum Philosophos (nisi ali- tualius secundum Philosophos (nisi ali- quid reformet pactum) tanto occupat lo- quid reformet pactum) tanto occupat lo- cum ampliorem et majorem: et ideo cum ampliorem et majorem: et ideo supponitur falsum in argumento, scilicet supponitur falsum in argumento, scilicet quod sit medium in participando locum : quod sit medium in participando locum : quia ad minus cum gloriosum sit corpus quia ad minus cum gloriosum sit corpus determinatum propria figura et qualitate, determinatum propria figura et qualitate, per id accidit ei habere locum, per quod per id accidit ei habere locum, per quod accidit hoc corpori grosso: et ideo non accidit hoc corpori grosso: et ideo non oportet, quod sit in loco majori. oportet, quod sit in loco majori.

AD ALIAM partem objectionum dicen- AD ALIAM partem objectionum dicen- dum, quod hoc non est verum, licet hoc dum, quod hoc non est verum, licet hoc quidam minus periti dixerint: sed est in quidam minus periti dixerint: sed est in loco æquali sibi. Et tria argumenta ibi loco æquali sibi. Et tria argumenta ibi indueta, non tenent, nisi de corpore, indueta, non tenent, nisi de corpore, quod sit rarum, subtile, formale, spiri- quod sit rarum, subtile, formale, spiri- tuale, per rarefactionem: sed non est tuale, per rarefactionem: sed non est sic de corpore glorificato: si enim rari- sic de corpore glorificato: si enim rari- ficaretur, tunc non retineret figuram ficaretur, tunc non retineret figuram propriam, nec staturam ætatis plenitu- propriam, nec staturam ætatis plenitu-

dinis Christi sed subtilitas ejus et spi- dinis Christi sed subtilitas ejus et spi- ritualitas est per ablationem qualitatum ritualitas est per ablationem qualitatum ignobilium, quæ sunt grossities, et ma- ignobilium, quæ sunt grossities, et ma- terialitas, remanente eadem substantia terialitas, remanente eadem substantia non rarificata sicut dixerunt quidam de non rarificata sicut dixerunt quidam de sole, quod habet partes conglobatas in sole, quod habet partes conglobatas in figura, et tamen est corpus subtile spiri- figura, et tamen est corpus subtile spiri- tuale et tale corpus grossum et subtile tuale et tale corpus grossum et subtile est in una statura, et una figura. est in una statura, et una figura.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An corpus gloriosum cum alio corpore An corpus gloriosum cum alio corpore non glorioso possit esse in eodem non glorioso possit esse in eodem loco? loco?

Tertio quæritur, Utrum corpus glorio- Tertio quæritur, Utrum corpus glorio- sum cum alio non glorioso possit esse in sum cum alio non glorioso possit esse in eodem loco? eodem loco?

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Joan. xx, 19. legitur, quod ingres- 1. Joan. xx, 19. legitur, quod ingres- sus Dominus januis clausis ad discipulos, sus Dominus januis clausis ad discipulos, dixit eis Pax vobis. Sed si ingredieba- dixit eis Pax vobis. Sed si ingredieba- tur januis clausis, aliquando fuit in loco tur januis clausis, aliquando fuit in loco ostii, vel parietis, et non dejecit ipsum. ostii, vel parietis, et non dejecit ipsum. Ergo tunc fuit cum ipso in eodem loco : Ergo tunc fuit cum ipso in eodem loco : sed omnia corpora gloriosa erunt suo sed omnia corpora gloriosa erunt suo corpori configurata: ergo corpora glo- corpori configurata: ergo corpora glo- riosa cum alio corpore non glorioso pos- riosa cum alio corpore non glorioso pos- sunt esse in eodem loco. sunt esse in eodem loco.

2. Item, Fere ab omnibus subtilitas 2. Item, Fere ab omnibus subtilitas sive spiritualitas quæ est una dotium sive spiritualitas quæ est una dotium corporis, exponitur, quod sit tanta, quod corporis, exponitur, quod sit tanta, quod per quodlibet corpus transire possit non per quodlibet corpus transire possit non dividendo ipsum constat autem, quod dividendo ipsum constat autem, quod dotem talem omnia corpora gloriosa ha- dotem talem omnia corpora gloriosa ha- bebunt ergo omnia corpora gloriosa bebunt ergo omnia corpora gloriosa cum non gloriosis possunt esse in eodem cum non gloriosis possunt esse in eodem loco. loco.

3. Item, Objiciunt quidam dicentes, 3. Item, Objiciunt quidam dicentes, quod mathematici tradunt corpus solis quod mathematici tradunt corpus solis et aliorum planetarum transire per cir- et aliorum planetarum transire per cir- culos suos, et tamen non dividere ipsos: culos suos, et tamen non dividere ipsos: constat autem, quod multo nobiliora constat autem, quod multo nobiliora

led contra. led contra.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, A, ART. 3.

erunt corpora gloriosa, quam cœlestia: erunt corpora gloriosa, quam cœlestia: ergo et illa possunt hæc facere, et fa- ergo et illa possunt hæc facere, et fa- ciunt: sed hoc non potest fieri, nisi sint ciunt: sed hoc non potest fieri, nisi sint cum eis in eodem loco: ergo corpora cum eis in eodem loco: ergo corpora gloriosa cum non gloriosis possunt esse gloriosa cum non gloriosis possunt esse in eodem loco, in eodem loco,

4. Item, Corpus dicitur dupliciter, sci- 4. Item, Corpus dicitur dupliciter, sci- licet a corporeitate, et corpulentia. A licet a corporeitate, et corpulentia. A corporeitate habet dimensiones: a cor- corporeitate habet dimensiones: a cor- pulentia autem habet repletionem loci. pulentia autem habet repletionem loci. Ergo corpus habens corporeitatem tan- Ergo corpus habens corporeitatem tan- tum, non habet replere locum: sed tale tum, non habet replere locum: sed tale est corpus coeleste et gloriosum: ergo est corpus coeleste et gloriosum: ergo talia corpora non habent replere locum: talia corpora non habent replere locum: ergo cum alio corpore possunt esse in ergo cum alio corpore possunt esse in eodem loco. eodem loco.

: :

5, Item, Corpus spirituale quod est 5, Item, Corpus spirituale quod est lux, cum quolibet alio corpore est in lux, cum quolibet alio corpore est in eodem loco sed constat, quod illa cor- eodem loco sed constat, quod illa cor- pora sunt de natura lucis: ergo cum pora sunt de natura lucis: ergo cum quolibet alio possunt esse in eodem loco. quolibet alio possunt esse in eodem loco. Hæ rationes sunt aliquorum quæ de rationes sunt aliquorum quæ de hoc inveniuntur. hoc inveniuntur.

IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: IN CONTRARIUM hujus objicitur sic:

1. Una distantia quantitatis est inter 1. Una distantia quantitatis est inter terminos eosdem: sed idem terminus est terminos eosdem: sed idem terminus est locus ergo inter dimensiones superficiei locus ergo inter dimensiones superficiei locantis non est nisi distantia una si er- locantis non est nisi distantia una si er- go detur, quod sint in eo duo corpora, go detur, quod sint in eo duo corpora, erunt duo corpora unius et ejusdem di- erunt duo corpora unius et ejusdem di- stantiæ secundum quantitatem, quod est stantiæ secundum quantitatem, quod est impossibile et ideo duo corpora non impossibile et ideo duo corpora non possunt esse in eodem loco. possunt esse in eodem loco.

2. Item, Immergatur cubus ligneus in 2. Item, Immergatur cubus ligneus in aquam constat, quod tantum distabit aquam constat, quod tantum distabit aqua, quanta est distantia quantitatis cu- aqua, quanta est distantia quantitatis cu- bi aut ergo una est distantia loci et cu- bi aut ergo una est distantia loci et cu- bi, aut duæ. Si una: ergo quidquid est bi, aut duæ. Si una: ergo quidquid est idem uni, est idem et alteri: sed distan- idem uni, est idem et alteri: sed distan- tia quantitatis locati cubi est idem cum tia quantitatis locati cubi est idem cum distantia loci cubi ego si aliquid loca- distantia loci cubi ego si aliquid loca- tum est in eodem loco, illud etiam erit tum est in eodem loco, illud etiam erit idem cum distantia loci: ergo locatum idem cum distantia loci: ergo locatum illud erit idem cum quantitate cubi: er- illud erit idem cum quantitate cubi: er- go duo locata sunt unum locatum, go duo locata sunt unum locatum, quod est impossibile. quod est impossibile.

Si autem dicas, quod non sunt idem, Si autem dicas, quod non sunt idem, sed duæ distantiæ aquæ et cubi. CONTRA: sed duæ distantiæ aquæ et cubi. CONTRA: Inter distantias aquæ locantis non est ali- Inter distantias aquæ locantis non est ali-

547 547

dimplens nisi cubus. Si ergo sit ali- dimplens nisi cubus. Si ergo sit ali- quid non cubi quantitas, cum hoc non quid non cubi quantitas, cum hoc non possit esse nisi locus carens omni corpore, possit esse nisi locus carens omni corpore, illud erit vacuum: ergo vacuum est ali- illud erit vacuum: ergo vacuum est ali- quid, quod est impossibile. quid, quod est impossibile.

Et hoc ut melius videatur, sit distantia Et hoc ut melius videatur, sit distantia locantis A, distantia autem unius locato- locantis A, distantia autem unius locato- rum B, et distantia alterius sit a: si hoc rum B, et distantia alterius sit a: si hoc possibile est, quod duo corpora sint in eo- possibile est, quod duo corpora sint in eo- dem loco, inde sic: Quæcumque sunt uni dem loco, inde sic: Quæcumque sunt uni et eidem eadem, ipsa sunt eadem : sed se- et eidem eadem, ipsa sunt eadem : sed se- cundum præcedentem demonstrationem, cundum præcedentem demonstrationem, et Aristotelis verba in IV Physicorum, et Aristotelis verba in IV Physicorum, et expositionem commenti in eodem lo- et expositionem commenti in eodem lo- co, una et eadem est distantia A et B et co, una et eadem est distantia A et B et una et eadem est A et c per eandem ra- una et eadem est A et c per eandem ra- tionem ergo una et eadem в et c per tionem ergo una et eadem в et c per hanc maximam : " Quæcumque uni et hanc maximam : " Quæcumque uni et eidem, etc. » sed quoruncumque una eidem, etc. » sed quoruncumque una est distantia numero et eadem, ipsa sunt est distantia numero et eadem, ipsa sunt eadem ergo eadem sunt Bet Cc, quod est eadem ergo eadem sunt Bet Cc, quod est impossibile: quia sic duo corpora essent impossibile: quia sic duo corpora essent unum corpus. unum corpus.

3. Item. Constat, quod ad eumdem 3. Item. Constat, quod ad eumdem terminum communem loci et locati parti- terminum communem loci et locati parti- culæ copulantur, sicut docet Philosophus culæ copulantur, sicut docet Philosophus in Prædicamentis: si ergo sunt duo lo- in Prædicamentis: si ergo sunt duo lo- cata in loco uno, utrumque illorum copu- cata in loco uno, utrumque illorum copu- latur ad unum communem terminum latur ad unum communem terminum cum illo sed unum sunt, quorum ter- cum illo sed unum sunt, quorum ter- minus copulationis et continuationis est minus copulationis et continuationis est unus ergo duo locata in uno loco cor- unus ergo duo locata in uno loco cor- pora sunt unum, quod est iterum im- pora sunt unum, quod est iterum im- possibile, possibile,

Si forte dicas, quod hoc non sequitur: Si forte dicas, quod hoc non sequitur: quia etiam loci et locati terminus copu- quia etiam loci et locati terminus copu- lationis est unus et tamen locus et lo- lationis est unus et tamen locus et lo- catum sunt duo. CONTRA: Loci terminus catum sunt duo. CONTRA: Loci terminus et locati est idem, quia secundum Ari- et locati est idem, quia secundum Ari- stotelem, una numero distantia est loci et stotelem, una numero distantia est loci et locati et non differunt in distantia nec locati et non differunt in distantia nec in quantitate, nisi quod unum est termi- in quantitate, nisi quod unum est termi- nans, et alterum terminatum : sed secun- nans, et alterum terminatum : sed secun- dum hoc etiam duo corpora erunt et dum hoc etiam duo corpora erunt et unius numero distantiæ, et unius termini unius numero distantiæ, et unius termini ad quem copulantur, et non differunt sic- ad quem copulantur, et non differunt sic- ut terminans et terminatum, sed utrum- ut terminans et terminatum, sed utrum- que est sicut terminatum : ergo sequitur que est sicut terminatum : ergo sequitur necessario, quod sint numero unum. necessario, quod sint numero unum.

548 548

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ad hoc dixerunt quidam, quod hoc Ad hoc dixerunt quidam, quod hoc non tenet nisi de corpore grosso, et de non tenet nisi de corpore grosso, et de illo sunt demonstrationes physicæ. illo sunt demonstrationes physicæ.

CONTRA: Si hoc esset verum, tunc hæ de- CONTRA: Si hoc esset verum, tunc de- monstrationes non sumerentur ab eo monstrationes non sumerentur ab eo quod est commune grosso et subtili sive quod est commune grosso et subtili sive formali corpori, sed sumuntur ab eo formali corpori, sed sumuntur ab eo quod est utrique commune: ergo tenent quod est utrique commune: ergo tenent de utroque constat autem quod distan- de utroque constat autem quod distan- tia quantitatis utrique communis est: vel tia quantitatis utrique communis est: vel si alteri magis convenit, tunc magis si alteri magis convenit, tunc magis convenit formali quam grosso, quia ma- convenit formali quam grosso, quia ma- jores habet distantias quanto est forma- jores habet distantias quanto est forma- lius. lius.

4. Item, Avicenna sic objicit: Sint 4. Item, Avicenna sic objicit: Sint duo corpora quantumcumque vis forma- duo corpora quantumcumque vis forma- lia, A et B et sint in eodem loco qui sit lia, A et B et sint in eodem loco qui sit c: sitque centrum loci illius D: et edu- c: sitque centrum loci illius D: et edu- cantur lineæ ad locum superius, qui sit cantur lineæ ad locum superius, qui sit D G, et ad medium D F, et ad finem DH: D G, et ad medium D F, et ad finem DH: et sit locus totus C G F II: aut ergo linea et sit locus totus C G F II: aut ergo linea D G est linea una, aut duæ. Si dicis, D G est linea una, aut duæ. Si dicis, quod linea una: ergo duorum corporum quod linea una: ergo duorum corporum est linea una, et etiam distantiæ loci: er- est linea una, et etiam distantiæ loci: er- go distantiæ loci et duorum corporum go distantiæ loci et duorum corporum distantiæ sunt distantia una: ergo et distantiæ sunt distantia una: ergo et quantitas una, et quantum unum ergo et quantitas una, et quantum unum ergo et res una, et corpus res una, et corpus quodlibet est impossibile. quodlibet est impossibile.

unum, quorum unum, quorum

Si autem dicas, quod linea non est Si autem dicas, quod linea non est una ergo inter duo puncta sunt plures una ergo inter duo puncta sunt plures lineæ recta, quam una, quod est absur- lineæ recta, quam una, quod est absur- dissimum. Ad hoc dicunt quidam mira- dissimum. Ad hoc dicunt quidam mira- biles homines, quod istæ determinatio- biles homines, quod istæ determinatio- nes tenent de quantitate mathematica, nes tenent de quantitate mathematica, non de quantitate secundum esse physi- non de quantitate secundum esse physi- cum et concedunt, quod duo mathema- cum et concedunt, quod duo mathema- tica non possunt esse in eodem loco, sed tica non possunt esse in eodem loco, sed duo physica bene possunt esse in eodem duo physica bene possunt esse in eodem loco. Sed multipliciter ostendetur, quod loco. Sed multipliciter ostendetur, quod hæc est fatuitas maxima. Uno quidem hæc est fatuitas maxima. Uno quidem modo si comparemus dicta istorum, quo- modo si comparemus dicta istorum, quo- rum unum est, quod corpus non a cor- rum unum est, quod corpus non a cor- poreitate, sed a corpulentia et grossitie poreitate, sed a corpulentia et grossitie habeat replere locum: et aliud, quod habeat replere locum: et aliud, quod mathematicum non possit esse in eodem mathematicum non possit esse in eodem loco cum mathematico. Constat autem, loco cum mathematico. Constat autem, quod mathematicum nihil habet de cor- quod mathematicum nihil habet de cor- pulentia vel grossitie, sed tantum corpo- pulentia vel grossitie, sed tantum corpo-

reitatem. Ergo nihil habet de repletione reitatem. Ergo nihil habet de repletione loci ergo nullum aliud mathematicum loci ergo nullum aliud mathematicum prohihet secum esse in eodem loco. Et prohihet secum esse in eodem loco. Et nunc dicunt, quod mathematicum cum nunc dicunt, quod mathematicum cum mathematico in eodem loco esse non mathematico in eodem loco esse non potest, sed physicum cum physico. Hæc potest, sed physicum cum physico. Hæc ergo dicta repugnant, et sequitur contra ergo dicta repugnant, et sequitur contra eos, quod contradictoria sint simul vera, eos, quod contradictoria sint simul vera, scilicet corpulentiam esse causam, quare scilicet corpulentiam esse causam, quare duo possunt esse in eodem loco, et eam- duo possunt esse in eodem loco, et eam- dem non esse causam ejusdem. Alio au- dem non esse causam ejusdem. Alio au- tem modo quia ista physica demon- tem modo quia ista physica demon- stratio non sumitur penes essentiam quan- stratio non sumitur penes essentiam quan- titatis abstractæ, sed potius penes esse titatis abstractæ, sed potius penes esse quod habet in quanto et ideo sumit li- quod habet in quanto et ideo sumit li- neam hujus corporis et hujus distantiæ, neam hujus corporis et hujus distantiæ, et hujusmodi: ergo constat, quod et hujusmodi: ergo constat, quod fictio illa nulla est. Tertio autem mo- fictio illa nulla est. Tertio autem mo- do, quia nullus do, quia nullus umquam Philoso- umquam Philoso- phorum ivit hac via: sed ipsi soli phorum ivit hac via: sed ipsi soli sunt homines, et cum ipsis solis morie- sunt homines, et cum ipsis solis morie- tur sapientia ista. Quarto autem modo: tur sapientia ista. Quarto autem modo: quia cum omnia quanta sint imaginabi- quia cum omnia quanta sint imaginabi- lia secundum Philosophos, istud quod lia secundum Philosophos, istud quod dicunt, impossibile est imaginari: cum dicunt, impossibile est imaginari: cum enim duo corpora sint in codem loco, aut enim duo corpora sint in codem loco, aut unum est in parte loci una, et aliud in unum est in parte loci una, et aliud in alia aut utrumque est diffusum per alia aut utrumque est diffusum per omnes loci particulas. Si primo modo: omnes loci particulas. Si primo modo: ergo non sunt in uno loco proprio, ergo non sunt in uno loco proprio, sed communi: et sic centum homi- sed communi: et sic centum homi- nes nihil prohibet locari in loco uno, nes nihil prohibet locari in loco uno, quia in domo una, vel uno theatro. Si quia in domo una, vel uno theatro. Si secundo modo: tunc utrumque est diffu- secundo modo: tunc utrumque est diffu- sum per utrumque: ergo partes unius sum per utrumque: ergo partes unius transeunt per partes alterius: et sic transeunt per partes alterius: et sic utrumque est utrique permixtum, quod utrumque est utrique permixtum, quod est absurdum, cum salva et indivisa sint est absurdum, cum salva et indivisa sint corpora. corpora.

RESPONSIO. Videtur mihi dicendum, Soluti RESPONSIO. Videtur mihi dicendum, Soluti quod nullo modo est intelligibile, quali- quod nullo modo est intelligibile, quali- ter duo corpora sint in eodem loco: et ter duo corpora sint in eodem loco: et ideo dico, quod hoc secundum naturam ideo dico, quod hoc secundum naturam et imaginationem ad intellectum sit in- et imaginationem ad intellectum sit in- possibile: contrarium autem intellectui possibile: contrarium autem intellectui et naturæ non cogit nos nisi fides pone- et naturæ non cogit nos nisi fides pone- re et ideo dico, quod corpus gloriosum re et ideo dico, quod corpus gloriosum per hoc quod est gloriosum, non habet per hoc quod est gloriosum, non habet

IN IV SENTENT. DITS. XLIV, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DITS. XLIV, A, ART. 4.

549 549

སྐྱོ སྐྱོ

6 6

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

posse essendi cum alio corpore in eodem posse essendi cum alio corpore in eodem loco. loco.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc convenit corpori Christi: non per hoc convenit corpori Christi: non per hoc quod gloriosum, sed per hoc quod divi- quod gloriosum, sed per hoc quod divi- num est, cujus divinitas omni eo quod num est, cujus divinitas omni eo quod est utitur ad nutum: unde quando non est utitur ad nutum: unde quando non

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

fuit gloriosum, sic exivit de utero Virgi- An duo corpora gloriosa possunt esse in fuit gloriosum, sic exivit de utero Virgi- An duo corpora gloriosa possunt esse in

nis matris, quod signacula pudoris non nis matris, quod signacula pudoris non aperuit et tamen aliorum corpora hoc aperuit et tamen aliorum corpora hoc non habent. non habent.

AD ALIUD dicendum, quod non ab om- AD ALIUD dicendum, quod non ab om- nibus a quibus ita exponitur spirituali- nibus a quibus ita exponitur spirituali- tas, male exponitur: sed potius quia tas, male exponitur: sed potius quia non sunt spiritus, habent spiritus pro- non sunt spiritus, habent spiritus pro- prietates et ideo replent locum propter prietates et ideo replent locum propter distantiam quantitatis quam habent: sed distantiam quantitatis quam habent: sed sunt spiritualia subjecta spiritui, a quibus sunt spiritualia subjecta spiritui, a quibus id quod est animale et corporale et igno- id quod est animale et corporale et igno- bile, ablatum est. bile, ablatum est.

Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod illorum ma- Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod illorum ma- thematicorum libri in quibus illa quæ thematicorum libri in quibus illa quæ dicunt continentur, ad neminem nisi ad dicunt continentur, ad neminem nisi ad eos pervenerunt, cum Ptolemæus, Abba- eos pervenerunt, cum Ptolemæus, Abba- temo, Thebit, Geber, Alpharabius, et alii temo, Thebit, Geber, Alpharabius, et alii nihil horum scribant. Unde certum est nihil horum scribant. Unde certum est solito more eos hoc confinxisse, et Philo- solito more eos hoc confinxisse, et Philo- sophis imposuisse ad stabilimentum opi- sophis imposuisse ad stabilimentum opi- nionis eorum. nionis eorum.

Ad 4. AD ALIUD dicendum, quod distinctio Ad 4. AD ALIUD dicendum, quod distinctio valet ad propositum quia corpus habet valet ad propositum quia corpus habet replere locum a corporeitate, etiam non replere locum a corporeitate, etiam non existente aliqua corpulentia, sicut proba- existente aliqua corpulentia, sicut proba- tum est unde Philosophus dicit, quod tum est unde Philosophus dicit, quod

Ad 5. Ad 5.

mathematicis datur locus. mathematicis datur locus.

AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- sa, lux est corpus, sicut dicunt omnes sa, lux est corpus, sicut dicunt omnes auctores et nos aliquid de hoc diximus auctores et nos aliquid de hoc diximus in secundo Sententiarum 1. in secundo Sententiarum 1.

1 Cf. II Sententiarum, Dist. XIII, Art. 2. 1 Cf. II Sententiarum, Dist. XIII, Art. 2.

eodem loco ? eodem loco ?

Quarto quæritur, Utrum corpus glo- Quarto quæritur, Utrum corpus glo- riosum cum alio possit esse in eodem riosum cum alio possit esse in eodem loco? loco?

Videtur, quod sic ex dictis Magistro- Videtur, quod sic ex dictis Magistro- rum : quia rum : quia

1. Dicunt antiqui, quod corpus glorio- 1. Dicunt antiqui, quod corpus glorio- sum habet suam quantitatem ad nutum sum habet suam quantitatem ad nutum voluntatis: ergo si vult, per eam replet voluntatis: ergo si vult, per eam replet locum et si non vult, non replet: ergo locum et si non vult, non replet: ergo cum alio potest esse in eodem loco si cum alio potest esse in eodem loco si voluerit. voluerit.

Quod autem ad nutum habeat quanti- Quod autem ad nutum habeat quanti- tatem, probant sic: quia glorificati sunt tatem, probant sic: quia glorificati sunt beati ergo habent omnia ad nutum : beati ergo habent omnia ad nutum : ergo et quantitatem. ergo et quantitatem.

2. Item, Visibilitatem suam habent ad 2. Item, Visibilitatem suam habent ad nutum : ergo et quantitatem: videntur nutum : ergo et quantitatem: videntur enim quando volunt, et quando volunt enim quando volunt, et quando volunt non videntur. non videntur.

IN CONTRARIUM hujus sic objicitur : IN CONTRARIUM hujus sic objicitur : quia remanente quantitate impossibile quia remanente quantitate impossibile est quantitatem sine sui contractione est quantitatem sine sui contractione fieri minorem, aut sine extensione fieri fieri minorem, aut sine extensione fieri majorem ergo impossibile est quantita- majorem ergo impossibile est quantita- tem ita ad nutum habere, quod sit major tem ita ad nutum habere, quod sit major et minor, et cum alio corpore in eodem et minor, et cum alio corpore in eodem loco, et per se in loco. loco, et per se in loco.

RESPONSIO. Ad hoc puto dicendum, RESPONSIO. Ad hoc puto dicendum, quod gloriosa corpora non habent ita quod gloriosa corpora non habent ita quantitatem ad nutum, ut eam variare quantitatem ad nutum, ut eam variare possint quando volunt: sed ita quantita- possint quando volunt: sed ita quantita- tem et qualitatem habent ad nutum, tem et qualitatem habent ad nutum, quod circa eas nihil sit contrarium vo- quod circa eas nihil sit contrarium vo- luntati eorum. luntati eorum.

AD PROBATIONEM autem dicendum, quod AD PROBATIONEM autem dicendum, quod

Tom XXVII hujusce novæ editionis. Tom XXVII hujusce novæ editionis.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

550 550

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quando dicitur, quod beati omnia habent quando dicitur, quod beati omnia habent ad nutum, intelligitur de his quæ sunt de ad nutum, intelligitur de his quæ sunt de substantia beatitudinis et alia ita ha substantia beatitudinis et alia ita ha

bere, quod circa ea nihil fiet contrarium bere, quod circa ea nihil fiet contrarium voluntati eorum. voluntati eorum.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

B. Quod resurget quidquid fuit de substantia et natura corporis, et in eadem parte B. Quod resurget quidquid fuit de substantia et natura corporis, et in eadem parte corporis. corporis.

Non enim perit Deo terrena materies, de qua mortalium creatur caro: Non enim perit Deo terrena materies, de qua mortalium creatur caro: sed in quemlibet pulverem cineremve solvatur, in quoslibet halitus auras- sed in quemlibet pulverem cineremve solvatur, in quoslibet halitus auras- que diffugiat, et in quamcumque aliorum corporum substantiam, vel in que diffugiat, et in quamcumque aliorum corporum substantiam, vel in ipsa elementa vertatur, in quorumcumque etiam animalium vel hominum ipsa elementa vertatur, in quorumcumque etiam animalium vel hominum cibum carnemque mutetur, illi animæ in puncto temporis redit', quæ cibum carnemque mutetur, illi animæ in puncto temporis redit', quæ illam carnem primitus ut homo fieret, cresceret, viveret, animavit 2. Ipsa illam carnem primitus ut homo fieret, cresceret, viveret, animavit 2. Ipsa ergo terrena materies quæ discedente anima fit cadaver, non ita resurre- ergo terrena materies quæ discedente anima fit cadaver, non ita resurre- ctione reparabitur, ut ea quæ dilabuntur, et in alias atque alias rerum spe- ctione reparabitur, ut ea quæ dilabuntur, et in alias atque alias rerum spe- cies vertuntur, quamvis ad corpus redeant unde dilapsa sunt, ad easdem cies vertuntur, quamvis ad corpus redeant unde dilapsa sunt, ad easdem quoque corporis partes ubi fuerunt, redire necesse sit 3. Alioquin si capil- quoque corporis partes ubi fuerunt, redire necesse sit 3. Alioquin si capil- lus redit, quem tam crebra tonsura detraxit: si unguibus, quos toties de- lus redit, quem tam crebra tonsura detraxit: si unguibus, quos toties de- pressit exsectio immoderata et indecens, cogitantibus resurrectionem car- pressit exsectio immoderata et indecens, cogitantibus resurrectionem car- nis, et ideo non credentibus occurrit infirmitas (alias, informitas *). Sed nis, et ideo non credentibus occurrit infirmitas (alias, informitas *). Sed quemadmodum si statua cujuslibet solubilis metalli igne liquesceret, vel. quemadmodum si statua cujuslibet solubilis metalli igne liquesceret, vel. contereretur in pulverem, vel confunderetur in massam: et eam vellet contereretur in pulverem, vel confunderetur in massam: et eam vellet artifex rursum ex illius materia et quantitate reparare, nihil interesset ad artifex rursum ex illius materia et quantitate reparare, nihil interesset ad ejus integritatem, quæ particula materiæ cui membro statuæ redderetur, ejus integritatem, quæ particula materiæ cui membro statuæ redderetur, dum tamen totum ex quo constituta fuerat, restituta resumeret. Ita Deus dum tamen totum ex quo constituta fuerat, restituta resumeret. Ita Deus mirabiliter atque ineffabiliter artifex, de toto quo caro nostra exstiterat, mirabiliter atque ineffabiliter artifex, de toto quo caro nostra exstiterat, eam mirabili celeritate restituet: nec aliquid attinebit ad ejus redintegra- eam mirabili celeritate restituet: nec aliquid attinebit ad ejus redintegra- tionem, utrum capilli ad capillos redeant, et ungues ad ungues: an quid- tionem, utrum capilli ad capillos redeant, et ungues ad ungues: an quid- quid eorum perierat, mutetur in carnem, et in partes alias corporis revo- quid eorum perierat, mutetur in carnem, et in partes alias corporis revo- cetur curante artificis providentia, ne quid indecens fiat. Indecorum cetur curante artificis providentia, ne quid indecens fiat. Indecorum quippe aliquid ibi non erit: sed quidquid futurum est, hoc decebit: quippe aliquid ibi non erit: sed quidquid futurum est, hoc decebit: quia nec futurum est, si non decebit. quia nec futurum est, si non decebit.

Edit. J. Alleaume, redibit. Edit. J. Alleaume, redibit.

2 S. AUGUSTINUS, In Enrichidion, cap. 88. 2 S. AUGUSTINUS, In Enrichidion, cap. 88.

3 HUGO, De Sacramentis, parte I, cap. 19. 3 HUGO, De Sacramentis, parte I, cap. 19.

5 5

* In edit. J. Alleaume desunt hæc verba (alias, informitas.) * In edit. J. Alleaume desunt hæc verba (alias, informitas.)

5 Ibidem, additur ibi. 5 Ibidem, additur ibi.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 5. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 5.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

Quid sit veritas humanæ naturæ ? Quid sit veritas humanæ naturæ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, «Non enim perit Deo terrena ma- ibi, B, «Non enim perit Deo terrena ma- teries, etc. » teries, etc. »

Hic enim necesse est quærere de veri- Hic enim necesse est quærere de veri- tate humanæ naturæ, et quæruntur ante tate humanæ naturæ, et quæruntur ante Litteram tria, scilicet quid sit veritas Litteram tria, scilicet quid sit veritas humanæ naturæ ? humanæ naturæ ?

Sécundum, An una in omnibus homi- Sécundum, An una in omnibus homi-

nibus? nibus?

Et tertium, Utrum aliquid de nutri- Et tertium, Utrum aliquid de nutri- mento convertatur in humanam verita- mento convertatur in humanam verita- tem? tem?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. Dicit Anselmus, quod « veritas est 1. Dicit Anselmus, quod « veritas est rectitudo sola mente perceptibilis: » et rectitudo sola mente perceptibilis: » et cum hæc diffinitio veritatis sit de omni cum hæc diffinitio veritatis sit de omni veritate humana autem veritas sive hu- veritate humana autem veritas sive hu- manæ naturæ veritas sit quædam veri- manæ naturæ veritas sit quædam veri- tas, videtur quod non convertatur cum tas, videtur quod non convertatur cum ipsa diffinitio ista. ipsa diffinitio ista.

2. Item, Veritas dicitur humani gene- 2. Item, Veritas dicitur humani gene- ris quæ non sola mente perceptibilis est, ris quæ non sola mente perceptibilis est, sed etiam corporaliter: ergo videtur, sed etiam corporaliter: ergo videtur, quod hæc diffinitio ei non conveniat. quod hæc diffinitio ei non conveniat.

3. Si propter hoc dicatur, quod veritas 3. Si propter hoc dicatur, quod veritas sumitur secundum quod Augustinus di- sumitur secundum quod Augustinus di- cit, quod « veritas est vera rei entitas : » cit, quod « veritas est vera rei entitas : » sed hoc iterum competere non videtur: sed hoc iterum competere non videtur: quia vera rei entitas est omne id quod quia vera rei entitas est omne id quod modo est in corpore hominis, et tamen modo est in corpore hominis, et tamen hoc non apparebit totum in resurre- hoc non apparebit totum in resurre- ctione quidquid autem est de veritate ctione quidquid autem est de veritate humanæ naturæ, totum apparebit in re- humanæ naturæ, totum apparebit in re- surrectione ergo videtur, quod ei non surrectione ergo videtur, quod ei non competat prædicta Augustini assigna- competat prædicta Augustini assigna- tio. tio.

551 551

tur secundum Philosophum Avicennam tur secundum Philosophum Avicennam dicentem, quod « veritas est indivisio dicentem, quod « veritas est indivisio actus a potentia: » sed hæc veritas hu- actus a potentia: » sed hæc veritas hu- manæ naturæ non est post mortem, manæ naturæ non est post mortem, quia tunc actus divisus est a potentia : quia tunc actus divisus est a potentia : sed veritas humanæ naturæ semper ma- sed veritas humanæ naturæ semper ma- net, et in resurrectione apparebit: ergo net, et in resurrectione apparebit: ergo veritati humanæ naturæ dicta diffinitio veritati humanæ naturæ dicta diffinitio non competit. non competit.

RESPONSIO. Dicendum, quod veritas Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod veritas Solutio. humanæ naturæ dicitur dupliciter, scili- humanæ naturæ dicitur dupliciter, scili- cet abstracte, et concrete. Abstracte se- cet abstracte, et concrete. Abstracte se- cundum hoc est indivisio potentiæ et cundum hoc est indivisio potentiæ et actus: quia hæc facit rem habere veram actus: quia hæc facit rem habere veram naturam secundum actum, id est, se- naturam secundum actum, id est, se- cundum complementum suæ formæ, sic- cundum complementum suæ formæ, sic- ut veritas lapidis est a quo est verum ut veritas lapidis est a quo est verum esse lapidis, et veritas hominis a quo est esse lapidis, et veritas hominis a quo est verum esse hominis. Concrete autem ac- verum esse hominis. Concrete autem ac- cipiendo, tunc veritas humanæ naturæ est cipiendo, tunc veritas humanæ naturæ est vera hominis natura: et hæc est quæ vera hominis natura: et hæc est quæ completa est forma naturali hominis, completa est forma naturali hominis, quæ est anima rationalis, completione quæ est anima rationalis, completione substantiali, non accidentali, sicut est substantiali, non accidentali, sicut est aliquid in natura hominis per augmen- aliquid in natura hominis per augmen- tum accidentale, et aliquid decidit a na- tum accidentale, et aliquid decidit a na- tura hominis per violentiam et detri- tura hominis per violentiam et detri- mentum accidentale, ut infra patebit : et mentum accidentale, ut infra patebit : et quod quidem inhæret per accidentale quod quidem inhæret per accidentale augmentum, non est de veritate humanæ augmentum, non est de veritate humanæ naturæ. Quod autem habet per violen- naturæ. Quod autem habet per violen- tiam vel detrimentum materiæ, virtute tiam vel detrimentum materiæ, virtute et natura adest, licet desit per accidens: et natura adest, licet desit per accidens: et ideo est de veritate humanæ naturæ et ideo est de veritate humanæ naturæ potestate et virtute, ut dicit Augustinus: potestate et virtute, ut dicit Augustinus: et hoc modo quæritur hic de veritate et hoc modo quæritur hic de veritate humanæ naturæ: et hoc est verum se- humanæ naturæ: et hoc est verum se- cundum quod opponitur permixto cum cundum quod opponitur permixto cum natura aliena, sicut dicimus verum au- natura aliena, sicut dicimus verum au- rum alii metallo impermixtum. rum alii metallo impermixtum.

Quod autem sic sumatur veritas, patet Quod autem sic sumatur veritas, patet per Hilarium in libro V de Trinitate, ubi per Hilarium in libro V de Trinitate, ubi sic dicit: Nulli dubium est veritatem sic dicit: Nulli dubium est veritatem ex natura et ex virtute esse, ut exempli ex natura et ex virtute esse, ut exempli causa dictum sit: Verum triticum est causa dictum sit: Verum triticum est

4. Si vero dicatur, quod veritas sumi- quod spica structum, et aristis vallatum, 4. Si vero dicatur, quod veritas sumi- quod spica structum, et aristis vallatum,

1 S. ANSELMUS, Lib. de Veritate, cap. 14. 1 S. ANSELMUS, Lib. de Veritate, cap. 14.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

552 552

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et folliculis excussum, et in farinam com- et folliculis excussum, et in farinam com- minutum, et in panem coaptatum, et in minutum, et in panem coaptatum, et in cibum sumptum, reddiderit ex se et na- cibum sumptum, reddiderit ex se et na- turam panis et munus. » Ex hoc accipi- turam panis et munus. » Ex hoc accipi- tur, quod nonnumquam dicitur verum a tur, quod nonnumquam dicitur verum a vera natura sua perfecta secundum virtu- vera natura sua perfecta secundum virtu- tem et operationem. Unde idem: << Non tem et operationem. Unde idem: << Non hujus verbi apprehendo rationem si di- hujus verbi apprehendo rationem si di- catur mihi, ignis est, sed non est verus catur mihi, ignis est, sed non est verus ignis aut aqua est, sed non est vera: ignis aut aqua est, sed non est vera: et quæro, in quo ejusdem generis veritas et quæro, in quo ejusdem generis veritas a generis ejusdem veritate dissentiat? a generis ejusdem veritate dissentiat? Quod enim ignis est, non potest esse ne Quod enim ignis est, non potest esse ne verus sit, nec aqua natura manens co pot- verus sit, nec aqua natura manens co pot- est carere quod vera est. Perime aquæ, est carere quod vera est. Perime aquæ, quod aqua est, et per id poteris abolere quod aqua est, et per id poteris abolere ne vera sit. » Ex hoc accipitur idem quod ne vera sit. » Ex hoc accipitur idem quod prius. prius.

DICENDUM ergo ad primum, quod diffi- DICENDUM ergo ad primum, quod diffi- nitio Anselmi non convenit nisi in gene- nitio Anselmi non convenit nisi in gene- re et ideo oportet addere, quod sit re- re et ideo oportet addere, quod sit re- ctitudo humanæ naturæ sola mente per- ctitudo humanæ naturæ sola mente per- ceptibilis. ceptibilis.

AD ALIUD dicendum, quod licet sit in AD ALIUD dicendum, quod licet sit in corpore, non tamen est corporea, sed corpore, non tamen est corporea, sed potius spiritualis et formalis: et ideo so- potius spiritualis et formalis: et ideo so- la mente perceptibilis, et non sensu vel la mente perceptibilis, et non sensu vel imaginatione quia dictio exclusiva po- imaginatione quia dictio exclusiva po- sita in diffinitione veritatis, excludit per- sita in diffinitione veritatis, excludit per- ceptionem sensus et imaginationis. ceptionem sensus et imaginationis.

AD ALIUD dicendum, quod vera rei en- AD ALIUD dicendum, quod vera rei en- titas sola illa est in qua ut substantiali titas sola illa est in qua ut substantiali forma radicatur entitas secundum actum forma radicatur entitas secundum actum et veritatem alia autem sunt accidenta- et veritatem alia autem sunt accidenta- lia influentia et effluentia. lia influentia et effluentia.

AD ALIUD dicendum, quod veritas hu- AD ALIUD dicendum, quod veritas hu- manæ naturæ non est post mortem, nisi manæ naturæ non est post mortem, nisi sicut ipsa natura humana, scilicet in po- sicut ipsa natura humana, scilicet in po- tentia et ideo illud argumentum nihil in- tentia et ideo illud argumentum nihil in- conveniens concludit. conveniens concludit.

Et per hoc patet solutio ad omnia. Et per hoc patet solutio ad omnia. Nec debet hic quæri de diffinitionibus Nec debet hic quæri de diffinitionibus veritatis signi vel orationis: quia nos lo- veritatis signi vel orationis: quia nos lo- quimur hic de incomplexa veritate qua quimur hic de incomplexa veritate qua homo dicitur verus homo. homo dicitur verus homo.

1 Cf. Ad Hebr. VII, 3 et seq. 1 Cf. Ad Hebr. VII, 3 et seq.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An una veritas humanæ naturæ sit in An una veritas humanæ naturæ sit in omnibus hominibus ? omnibus hominibus ?

Secundo quæritur, Utrum una veritas Secundo quæritur, Utrum una veritas sit in omnibus hominibus ? sit in omnibus hominibus ? Videtur, quod sic: quia Videtur, quod sic: quia

1. Quæcumque exeunt ab uno natura- 1. Quæcumque exeunt ab uno natura- liter, sunt unum in illo: sed omnes ho- liter, sunt unum in illo: sed omnes ho- mines ab uno exeunt naturaliter: ergo mines ab uno exeunt naturaliter: ergo sunt unum in illo: sed illa pars materiæ sunt unum in illo: sed illa pars materiæ quæ semper apparebit sub natura homi- quæ semper apparebit sub natura homi- nis, vera est veritate humanæ naturæ: nis, vera est veritate humanæ naturæ: ergo videtur, quod veritas humanæ na- ergo videtur, quod veritas humanæ na- turæ sit una in omnibus. turæ sit una in omnibus.

2. Item, Uno actu non agitur nisi in 2. Item, Uno actu non agitur nisi in unum sed uno actu decimati sunt om- unum sed uno actu decimati sunt om- nes qui erant in lumbis decimantis 1 : nes qui erant in lumbis decimantis 1 : ergo unum fuerunt in lumbis ejus : hoc ergo unum fuerunt in lumbis ejus : hoc autem hic dicitur veritas naturæ huma- autem hic dicitur veritas naturæ huma- næ ergo omnes una materia hominis ergo omnes una materia hominis fuerunt in lumbis ejus: ergo totum ge- fuerunt in lumbis ejus: ergo totum ge- nus humanum a simili fuit una natura nus humanum a simili fuit una natura materiæ in lumbis Adæ : sed per natu- materiæ in lumbis Adæ : sed per natu- ram materiæ fuerunt in lumbis ejus : ram materiæ fuerunt in lumbis ejus : ergo omnes homines sunt una veritas ergo omnes homines sunt una veritas humanæ naturæ, vel habent unam veri- humanæ naturæ, vel habent unam veri- tatem humanæ naturæ. tatem humanæ naturæ.

3. Item, Non poterat infici humana 3. Item, Non poterat infici humana natura, nisi ubi tota una fuit: sed una natura, nisi ubi tota una fuit: sed una et simplici infectione infecta est in Adam: et simplici infectione infecta est in Adam: ergo in Adam tota una et simplex fuit : ergo in Adam tota una et simplex fuit : sed omnes habent illud pro veritate hu- sed omnes habent illud pro veritate hu- manæ naturæ, quod sic ab Adam de- manæ naturæ, quod sic ab Adam de- scendit ergo, etc. scendit ergo, etc.

IN CONTRARIUM est, quod quodcumque Sed cont IN CONTRARIUM est, quod quodcumque Sed cont signatum naturale non est divisibile in signatum naturale non est divisibile in infinitum, licet mathematicum in infini- infinitum, licet mathematicum in infini- tum dividatur: semen autem signatum tum dividatur: semen autem signatum fuit naturale ergo, etc. Et quia nos de fuit naturale ergo, etc. Et quia nos de hoc multum disputavimus in libro II hoc multum disputavimus in libro II

Nolutio. Nolutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 et 3. Ad 2 et 3.

IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 7. IN IV SENTENT. DIST. XLIV, B, ART. 7.

Sententiarum, hæc ad præsens suffi- Sententiarum, hæc ad præsens suffi- ciant: quia ibi et id discussum est, et ciant: quia ibi et id discussum est, et opiniones quæ circa hoc sunt, scilicet si opiniones quæ circa hoc sunt, scilicet si materia non cointellecta quantitate sit materia non cointellecta quantitate sit divisibilis, sicut quidam dixerunt, et divisibilis, sicut quidam dixerunt, et utrum possibile est eam multiplicari in utrum possibile est eam multiplicari in seipsa sine nutrimenti additione, et hu- seipsa sine nutrimenti additione, et hu- jusmodi alia. jusmodi alia.

DICENDUM ergo ad quæstionem, quod DICENDUM ergo ad quæstionem, quod veritas humanæ naturæ ratione una est veritas humanæ naturæ ratione una est in omnibus hominibus, sed re et sub- in omnibus hominibus, sed re et sub- jecto est plures. jecto est plures.

AD PRIMUM ergo objectum dicendum, AD PRIMUM ergo objectum dicendum, quod homines non sunt in individuo si- quod homines non sunt in individuo si- gnato aliquo cujus quilibet acceperit gnato aliquo cujus quilibet acceperit partem, sed sunt ex uno originaliter, partem, sed sunt ex uno originaliter, sicut dictum est in secundo Sententia- sicut dictum est in secundo Sententia-

reum. reum.

AD SECUNDUM et tertium dicendum, AD SECUNDUM et tertium dicendum, quod uno actu decimabatur et inficie- quod uno actu decimabatur et inficie- batur, quod originaliter fuit unum, et batur, quod originaliter fuit unum, et non per assignatamı materiæ partem ali- non per assignatamı materiæ partem ali- quam hoc enim frivolum reputo, quod quam hoc enim frivolum reputo, quod secundum hoc totum naturæ opus mira- secundum hoc totum naturæ opus mira- culosum esset, et est directe contra Au- culosum esset, et est directe contra Au- gustinum in libro XXII de Civitate Dei, gustinum in libro XXII de Civitate Dei, sicut patebit in sequenti problemate. sicut patebit in sequenti problemate.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An aliquid de nutrimento vertatur in An aliquid de nutrimento vertatur in humanam naturam? humanam naturam?

Tertio quæritur, Utrum aliquid de nu- Tertio quæritur, Utrum aliquid de nu- trimento convertatur in humanam na- trimento convertatur in humanam na- turam ? turam ?

Videtur, quod non: Videtur, quod non:

1. Matth. enim, xv, 17, dicitur: Omne 1. Matth. enim, xv, 17, dicitur: Omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et quod in os intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur. Sed quod emitti- in secessum emittitur. Sed quod emitti- tur, non convertitur in veritatem huma- tur, non convertitur in veritatem huma- næ naturæ. Ergo, etc. naturæ. Ergo, etc.

1 Cf. II Sententiarum, Dist. XXX. Tom. 1 Cf. II Sententiarum, Dist. XXX. Tom.

553 553

2. Item, Ibidem, Glossa Bedæ dicit 2. Item, Ibidem, Glossa Bedæ dicit sic « Quivis tenuissimus humor aut li- sic « Quivis tenuissimus humor aut li- quens esca, cum in venis et artubus de- quens esca, cum in venis et artubus de- cocta fuerit et digesta, per occultos mea- cocta fuerit et digesta, per occultos mea- tus, quos Græci poros vocant, in seces- tus, quos Græci poros vocant, in seces- sum emittitur. » sum emittitur. »

3. Item, Eadem est ratio de quodam 3. Item, Eadem est ratio de quodam et de omni nutrimento: sed constat, et de omni nutrimento: sed constat, quod aliquod in secessum emittitur : quod aliquod in secessum emittitur : ergo et omne nutrimentum in secessum ergo et omne nutrimentum in secessum emittitur. emittitur.

4. Item, Anima per se debetur orga- 4. Item, Anima per se debetur orga- nico corporised organicum non fit ex nico corporised organicum non fit ex nutrimento, sed potius ex humido radi- nutrimento, sed potius ex humido radi- cali et seminario: ergo anima per se cali et seminario: ergo anima per se non debetur nutrimentali: sed alia non non debetur nutrimentali: sed alia non est humanæ naturæ veritas : ergo nutri- est humanæ naturæ veritas : ergo nutri- mentum tale non est de veritate humanæ mentum tale non est de veritate humanæ naturæ. naturæ.

5. Item, Durum videtur si id quod 5. Item, Durum videtur si id quod per substantiam est caro bovis, resur- per substantiam est caro bovis, resur- gat sed hoc sequitur, ut dicunt aliqui, gat sed hoc sequitur, ut dicunt aliqui, si nutrimentum convertatur in veritatem si nutrimentum convertatur in veritatem humanæ naturæ. PROBATIO mediæ. Co- humanæ naturæ. PROBATIO mediæ. Co- meditur enim caro bovis: si ergo nutri- meditur enim caro bovis: si ergo nutri- mentum convertitur in veritatem huma- mentum convertitur in veritatem huma- næ naturæ, caro bovis in illam conver- naturæ, caro bovis in illam conver- titur: sed quidquid est de veritate hu- titur: sed quidquid est de veritate hu- manæ naturæ resurget: ergo caro bovis manæ naturæ resurget: ergo caro bovis comesta resurget. comesta resurget.

6. Item, Secundum id erit resurrectio 6. Item, Secundum id erit resurrectio secundum quod fuimus in lumbis Adæ : secundum quod fuimus in lumbis Adæ : non autem secundum nutrimentalem non autem secundum nutrimentalem substantiam fuimus in lumbis Adæ : ergo substantiam fuimus in lumbis Adæ : ergo secundum nutrimentalem substantiam secundum nutrimentalem substantiam non erit resurrectio. non erit resurrectio.

7. Item, Unius rationis est modus ve- 7. Item, Unius rationis est modus ve- ritatis humanæ naturæ in omnibus ho- ritatis humanæ naturæ in omnibus ho- minibus sed in parvulis recenter natis minibus sed in parvulis recenter natis non est nutrimentalis caro de veritate non est nutrimentalis caro de veritate humanæ naturæ et tamen resurgent in humanæ naturæ et tamen resurgent in quantitate ætatis triginta annorum: ergo quantitate ætatis triginta annorum: ergo videtur, quod nec in aliis caro nutri- videtur, quod nec in aliis caro nutri- mentalis sit de veritate humanæ naturæ. mentalis sit de veritate humanæ naturæ. IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: 1. Super illud epistolæ ad Philip. 11, 1. Super illud epistolæ ad Philip. 11, 7: Et habitu inventus ut homo, 7: Et habitu inventus ut homo,

XXVII hujusce novæ editionis. XXVII hujusce novæ editionis.

Sed contra. Sed contra.