Solutio. Solutio.

524 524

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ergo eorum non est unum indivisibile ergo eorum non est unum indivisibile mensurans ergo resurrectio non erit in mensurans ergo resurrectio non erit in indivisibili temporis. indivisibili temporis.

RESPONSIO. Dicendum, quod prima RESPONSIO. Dicendum, quod prima pars objectorum videtur esse concedenda. pars objectorum videtur esse concedenda. Ad object. 1. AD ID quod contra objicitur, dicendum Ad object. 1. AD ID quod contra objicitur, dicendum quod Ezechiel rudi populo loquebatur. quod Ezechiel rudi populo loquebatur. Et ideo quod simul factum est, per ordi- Et ideo quod simul factum est, per ordi- nem naturæ non temporis explicavit, nem naturæ non temporis explicavit, sicut et Moyses opera sex dierum, quæ sicut et Moyses opera sex dierum, quæ tamen simul in uno momento secundum tamen simul in uno momento secundum Augustinum facta sunt. Augustinum facta sunt.

Ad object. 2. Ad object. 2.

AD ALIUD dicendum, quod illi actus AD ALIUD dicendum, quod illi actus non sibi succedunt in tempore, sed in non sibi succedunt in tempore, sed in natura materiæ : sicut etiam creatio natura materiæ : sicut etiam creatio animæ et infusio et infectio per origi- animæ et infusio et infectio per origi- nale peccatum, sunt tres actus habentes nale peccatum, sunt tres actus habentes ordinem naturæ, non temporis ordinem naturæ, non temporis colligendo pulveres per Angelos con- colligendo pulveres per Angelos con- vertit et format et animat eos Deus. vertit et format et animat eos Deus.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

unde unde

An sit possibile omnia mala in momento An sit possibile omnia mala in momento accusari ? accusari ?

Secundo quæritur, Utrum possibile Secundo quæritur, Utrum possibile sit omnia mala in momento accusari per sit omnia mala in momento accusari per

conscientiam ? conscientiam ?

Videtur autem, quod non quia Videtur autem, quod non quia

1. Non accusatur quod secundum 1. Non accusatur quod secundum actum non consideratur: sed impossi- actum non consideratur: sed impossi- bile est plura simul intelligere secundum bile est plura simul intelligere secundum actum sive considerare: ergo impossi- actum sive considerare: ergo impossi- bile est simul plura accusare, sed potius bile est simul plura accusare, sed potius unum post aliud. PRIMA patet per se. unum post aliud. PRIMA patet per se. SECUNDA autem scribitur in Topicis, ubi SECUNDA autem scribitur in Topicis, ubi dicitur, quod plura scire possumus, in- dicitur, quod plura scire possumus, in- telligere vero minime. telligere vero minime.

2. Item, Sapient. v, 8, sigillatim se 2. Item, Sapient. v, 8, sigillatim se de peccatis accusant, dicentes : Quid de peccatis accusant, dicentes : Quid nobis profuit superbia, etc. :sed talis nobis profuit superbia, etc. :sed talis

1 S. AUGUSTINUS, Lib. XI super Genesim ad 1 S. AUGUSTINUS, Lib. XI super Genesim ad

quæ sigillatim fit accusatio, non fit in quæ sigillatim fit accusatio, non fit in indivisibili temporis ergo talis accu- indivisibili temporis ergo talis accu- satio non fit in momento. satio non fit in momento.

3. Item, Augustinus dicit super Ge- 3. Item, Augustinus dicit super Ge- nesim ad litteram, « quod Deus creatu- nesim ad litteram, « quod Deus creatu- ram spiritualem movet per tempus ¹. » ram spiritualem movet per tempus ¹. » Ergo multo magis facit hoc in homine : Ergo multo magis facit hoc in homine : ergo per tempus, et non per momentum ergo per tempus, et non per momentum erunt vices cogitationum accusantium erunt vices cogitationum accusantium aut defendentium in die quo judicabit aut defendentium in die quo judicabit Dominus occulta hominum. Dominus occulta hominum.

IN CONTRARIUM hujus est, IN CONTRARIUM hujus est, 1. Quod dicitur in Littera. 1. Quod dicitur in Littera.

2. Item, Motus spiritus in cogitando 2. Item, Motus spiritus in cogitando expeditior est, quam aliquis motus cor- expeditior est, quam aliquis motus cor- porum sed corpora in momento mo- porum sed corpora in momento mo- ventur ad resurgendum, ut jam habitum ventur ad resurgendum, ut jam habitum est ergo et motus cordis sive spiritus est ergo et motus cordis sive spiritus erit in accusando vel defendendo multo erit in accusando vel defendendo multo magis in momento sive in indivisibili magis in momento sive in indivisibili temporis. temporis.

RESPONSIO. Videtur mihi dicendum, RESPONSIO. Videtur mihi dicendum, quod accusatio duplex erit. Una de quod accusatio duplex erit. Una de peccatis in genere ad memoriam red- peccatis in genere ad memoriam red- euntibus. Alia autem in specie et nu- euntibus. Alia autem in specie et nu- mero. Et prima sufficit ad condemnatio- mero. Et prima sufficit ad condemnatio- nem in judicio et absolutionem : secun- nem in judicio et absolutionem : secun- da autem deservit vermi conscientiæ. Et da autem deservit vermi conscientiæ. Et prima momentanea erit: secunda autem prima momentanea erit: secunda autem successiva. Hanc autem solutionem ego successiva. Hanc autem solutionem ego eligo: quia nullo modo credo, quod eligo: quia nullo modo credo, quod plura contingit simul intelligi aut consi- plura contingit simul intelligi aut consi- derari secundum actum in specie et derari secundum actum in specie et numero: sed contingit hoc in eo in quo numero: sed contingit hoc in eo in quo unum sunt plura, hoc est, in universali. unum sunt plura, hoc est, in universali. Alii autem dicunt, quod simul contingit Alii autem dicunt, quod simul contingit plura intelligi, et illi aliter solvunt. Hoc plura intelligi, et illi aliter solvunt. Hoc autem quia negat Philosophus, et ne- autem quia negat Philosophus, et ne- mo in seipso experiri potest, puto esse mo in seipso experiri potest, puto esse falsum. falsum.

DICENDUM ergo ad primum, quod accu- DICENDUM ergo ad primum, quod accu- satio erit in momento quia erit de pec- satio erit in momento quia erit de pec- catis in genere, et non in specie et nu- catis in genere, et non in specie et nu-

mero. mero.

AD ALIUD dicendum, quod damnati AD ALIUD dicendum, quod damnati ibi potius manifestabunt vermem con- ibi potius manifestabunt vermem con-

litteram. litteram.

Seda Seda

A A

Ad z Ad z

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, C, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, C, ART. 16.

scientiæ, quam accusationem suæ damna- scientiæ, quam accusationem suæ damna- tionis. tionis.

AD ALIUD dicendum, quod Augusti- AD ALIUD dicendum, quod Augusti- nus loquitur de modo intelligentiæ super nus loquitur de modo intelligentiæ super intelligibilia in specie et numero consi- intelligibilia in specie et numero consi- derata et hoc modo etiam bene a nobis derata et hoc modo etiam bene a nobis conceditur sed per hunc modum non conceditur sed per hunc modum non erit accusatio in die judicii. erit accusatio in die judicii.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

An totum judicium futurum sit in An totum judicium futurum sit in momento? momento?

525 525

5. Item, Matth. xxv, 11, dicunt : 5. Item, Matth. xxv, 11, dicunt : Domine, Domine, aperi nobis. Et re- Domine, Domine, aperi nobis. Et re- spondetur eis: Nescio vos. Hæc autem spondetur eis: Nescio vos. Hæc autem omnia indigent tempore. Ergo judicium omnia indigent tempore. Ergo judicium illud erit in tempore. illud erit in tempore.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. Judicium sequitur intellectus et 1. Judicium sequitur intellectus et cognitionis discretionem: divina autem cognitionis discretionem: divina autem cognitio non indiget tempore ad discer- cognitio non indiget tempore ad discer- nendum et cognoscendum : ergo nec ad nendum et cognoscendum : ergo nec ad judicandum. judicandum.

2. Item, Nihil imperfectionis Deo at- 2. Item, Nihil imperfectionis Deo at- tribuendum est: sed imperfectum judi- tribuendum est: sed imperfectum judi- cium est, quod est cum inquisitione et cium est, quod est cum inquisitione et tempore, quia procedit ex dubiis ad cer- tempore, quia procedit ex dubiis ad cer- ta ergo non est Deo attribuendum : ta ergo non est Deo attribuendum : ergo non est dicendum, quod divinum ergo non est dicendum, quod divinum

Tertio quæritur, Utrum judicium to- judicium exigat tempus. Tertio quæritur, Utrum judicium to- judicium exigat tempus. tum futurum sit in momento? tum futurum sit in momento?

Et videtur, quod non : quia Et videtur, quod non : quia

1. Celeriter judicare deformitas judicii 1. Celeriter judicare deformitas judicii est, et contra judicis discretionem: sed est, et contra judicis discretionem: sed ille judex discretissimus erit : ergo ille judex discretissimus erit : ergo videtur, quod non momentanee judica- videtur, quod non momentanee judica- bit. bit.

2. Item, Matth. xxv, 32 et 33: Con- 2. Item, Matth. xxv, 32 et 33: Con- gregabuntur ante cum omnes gentes, et gregabuntur ante cum omnes gentes, et separabit eos ab invicem sicut pastor separabit eos ab invicem sicut pastor segregat oves ab hædis, et statuet, etc. segregat oves ab hædis, et statuet, etc. Constat autem, quod ibi exprimitur Constat autem, quod ibi exprimitur ordo judicii divini: cum ergo hæc om- ordo judicii divini: cum ergo hæc om- nia impossibile sit in momento fieri, nia impossibile sit in momento fieri, videtur quod judicium nullo modo erit in videtur quod judicium nullo modo erit in

momento. momento.

3. Item, Joel, III, 2, dicitur: Congre- 3. Item, Joel, III, 2, dicitur: Congre- gabo omnes gentes, et deducam eas in gabo omnes gentes, et deducam eas in vallem Jospphat: et disceptabo cum eis, vallem Jospphat: et disceptabo cum eis, etc disceptatio autem judicii non erit in etc disceptatio autem judicii non erit in momento. Ergo videtur, quod nec judi- momento. Ergo videtur, quod nec judi-

cium divinum. cium divinum.

4. Item, Matth. xxv, 44, dicitur, quod 4. Item, Matth. xxv, 44, dicitur, quod interrogabunt judicem, quando viderint interrogabunt judicem, quando viderint eum esurientem vel sitientem, et non eum esurientem vel sitientem, et non potaverint eum: sed hæ interrogationes potaverint eum: sed hæ interrogationes et responsiones fiunt temporis succes- et responsiones fiunt temporis succes- sione ergo videtur, quod et judi- sione ergo videtur, quod et judi-

cium. cium.

± Matth. xxv, 32 et 33. ± Matth. xxv, 32 et 33.

Sed contra. Sed contra.

RESPONSIO. Concedendum videtur, Solutio. RESPONSIO. Concedendum videtur, Solutio. quod judicium erit in momento, sicut quod judicium erit in momento, sicut ultimo est probatum: quia non com- ultimo est probatum: quia non com- petit Deo judicare cum successione. petit Deo judicare cum successione.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc est in humanis, in quantum est imper- est in humanis, in quantum est imper- fectum judicium humanum : quia cum fectum judicium humanum : quia cum causa sit sub dubio, et ex allegatis de- causa sit sub dubio, et ex allegatis de- cidenda, temerarium est subito proferre cidenda, temerarium est subito proferre sententiam sed ita non est in divino sententiam sed ita non est in divino judicio, ut jam patuit. judicio, ut jam patuit.

AD ALIUD dicendum, quod humane AD ALIUD dicendum, quod humane loquitur Matthæus ', ut a rudibus pos- loquitur Matthæus ', ut a rudibus pos- sit intelligi sed ille ordo non est nisi sit intelligi sed ille ordo non est nisi naturæ, non temporis. naturæ, non temporis.

AD ALIUD dicendum, quod sicut Ber- AD ALIUD dicendum, quod sicut Ber- nardus dicit : « Deus non disceptabit nardus dicit : « Deus non disceptabit voce corporali cum judicandis, sed po- voce corporali cum judicandis, sed po- tius voce interiori per accusationem et tius voce interiori per accusationem et defensionem propriæ conscientiæ : » et defensionem propriæ conscientiæ : » et quia hanc movet Deus per formam quia hanc movet Deus per formam rectitudinis primæ ad quam tunc omne rectitudinis primæ ad quam tunc omne illi dissimile reprehenditur, propter hoc illi dissimile reprehenditur, propter hoc ipse dicitur disceptare. ipse dicitur disceptare.

AD ALIUD dicendum, quod omnes illæ AD ALIUD dicendum, quod omnes illæ interrogationes erunt in conscientia et interrogationes erunt in conscientia et rectitudine justitiæ respondente, et erunt rectitudine justitiæ respondente, et erunt de causa sententiæ post condemnatio- de causa sententiæ post condemnatio-

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

526 526

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nem et ideo non inducunt vicissitudi- nem et ideo non inducunt vicissitudi- nem in judicio, sed potius in judicato- nem in judicio, sed potius in judicato- rum cogitationibus post sententiam suæ rum cogitationibus post sententiam suæ condemnationis. condemnationis.

AD ALIUD dicendum, quod omnes AD ALIUD dicendum, quod omnes istæ pulsationes dicunt motus cordis ex istæ pulsationes dicunt motus cordis ex

consideratione quorumdam operum de consideratione quorumdam operum de genere bonorum, et responsio judicis genere bonorum, et responsio judicis nihil aliud est quam responsio naturalis nihil aliud est quam responsio naturalis judicatorii et naturalis legis, quod con- judicatorii et naturalis legis, quod con- vincit eos de justitia suæ condemnationis vincit eos de justitia suæ condemnationis post judicium. post judicium.

D. De memoria electorum, si tunc præcedentia mala teneat. D. De memoria electorum, si tunc præcedentia mala teneat.

Hic quæritur, Utrum electis tunc adsit memoria præcedentium malorum, Hic quæritur, Utrum electis tunc adsit memoria præcedentium malorum, sicut bonorum ? Quædam auctoritates videntur tradere bonos non habi- sicut bonorum ? Quædam auctoritates videntur tradere bonos non habi- turos tunc memoriam præcedentium malorum, id est, peccatorum. Ait turos tunc memoriam præcedentium malorum, id est, peccatorum. Ait enim Isaias: Ego creo cœlos novos, et terram novam : et non erunt in enim Isaias: Ego creo cœlos novos, et terram novam : et non erunt in memoria priora, et non ascendent super cor. Sed gaudebitis et exsultabitis memoria priora, et non ascendent super cor. Sed gaudebitis et exsultabitis usque in sempiternum. Item, Oblivioni traditæ sunt angustiæ priores, et usque in sempiternum. Item, Oblivioni traditæ sunt angustiæ priores, et quia absconditæ sunt ab oculis nostris *. Quæ de futuro exponens Hierony- quia absconditæ sunt ab oculis nostris *. Quæ de futuro exponens Hierony- mus ait: Oblivioni tradentur priora mala: quia forsitan in futuro pristi- mus ait: Oblivioni tradentur priora mala: quia forsitan in futuro pristi- næ conversationis memoria omnino delebitur, succedentibus bonis æter- næ conversationis memoria omnino delebitur, succedentibus bonis æter- nis ne sit pars malorum, prioris angustia memorari. Sed hæc et his nis ne sit pars malorum, prioris angustia memorari. Sed hæc et his similia possunt accipi sic, ut non excludant memoriam præcedentium similia possunt accipi sic, ut non excludant memoriam præcedentium malorum, sed ex ea molestiam et læsionem amoveant. Non enim eorum malorum, sed ex ea molestiam et læsionem amoveant. Non enim eorum memoria Sanctos contristabit, vel eorum beatitudinem offuscabit, sed memoria Sanctos contristabit, vel eorum beatitudinem offuscabit, sed gratiores Deo reddet. Unde super Psalmum LXXXVIII* ait Gregorius : gratiores Deo reddet. Unde super Psalmum LXXXVIII* ait Gregorius : Quomodo in æternum misericordias Domini canit, qui miseriæ non me- Quomodo in æternum misericordias Domini canit, qui miseriæ non me- minit? Quomodo autem plena beatitudo, si memoria reatus mentem minit? Quomodo autem plena beatitudo, si memoria reatus mentem tangit? Sed sæpe læti tristium meminimus, et sani dolorum meminimus tangit? Sed sæpe læti tristium meminimus, et sani dolorum meminimus sine dolore et inde amplius læti et grati sumus. Ex his apparet, quod si sine dolore et inde amplius læti et grati sumus. Ex his apparet, quod si priorum malorum memoriam Sancti habebunt in futuro, non eis tamen priorum malorum memoriam Sancti habebunt in futuro, non eis tamen erit ad poenam vel gloriæ derogationem, sed ad gratiarum actionem. erit ad poenam vel gloriæ derogationem, sed ad gratiarum actionem.

Si vero quæritur, Utrum peccata quæ fecerunt electi, prodeant tunc in Si vero quæritur, Utrum peccata quæ fecerunt electi, prodeant tunc in notitiam omnium, sicut mala damnandorum omnibus erunt nota ? Non notitiam omnium, sicut mala damnandorum omnibus erunt nota ? Non legi hoc expressum in Scriptura. Unde non irrationabiliter putari potest, legi hoc expressum in Scriptura. Unde non irrationabiliter putari potest,

1 Isa. LXV, 17 et 18. 1 Isa. LXV, 17 et 18.

2 Ibidem, y. 16. 2 Ibidem, y. 16.

3 S. HIERONYMUS, In glossa super illum locum Isaia. 3 S. HIERONYMUS, In glossa super illum locum Isaia.

* Psal. LXXXVIII, 2: Misericordias Domini in æternum cantabo, etc. * Psal. LXXXVIII, 2: Misericordias Domini in æternum cantabo, etc.

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, D, ART. 17. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, D, ART. 17.

527 527

peccata hic per poenitentiam tecta et deleta, illic etiam tegi aliis: alia vero peccata hic per poenitentiam tecta et deleta, illic etiam tegi aliis: alia vero cunctis propalari. cunctis propalari.

ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.

An electis adsit memoria et recordatio An electis adsit memoria et recordatio peccatorum? peccatorum?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, § 1: « Hic quæritur, Utrum ibi, D, § 1: « Hic quæritur, Utrum electis tunc adsit memoria, etc. » electis tunc adsit memoria, etc. »

tria impossibile erit incidere in malum: tria impossibile erit incidere in malum: ergo superflua erit mali cogitatio, ut ergo superflua erit mali cogitatio, ut videtur: sed constat, quod ibi nihil su- videtur: sed constat, quod ibi nihil su- perfluum est ergo non erit ibi aliqua perfluum est ergo non erit ibi aliqua mali recordatio. mali recordatio.

Pro ista parte sunt auctoritates in Pro ista parte sunt auctoritates in Littera ex Hieronymo inductæ. Littera ex Hieronymo inductæ.

IN CONTRARIUM hujus est: IN CONTRARIUM hujus est:

1. Dictum Gregorii, quod vim habet 1. Dictum Gregorii, quod vim habet objectionis de Psalmo %, sicut patet in objectionis de Psalmo %, sicut patet in Littera. Littera.

2. Item, Sanctorum gloria est in Red- 2. Item, Sanctorum gloria est in Red-

Et quæruntur tria, scilicet utrum adsit emptore in quantum redemptor est sal- Et quæruntur tria, scilicet utrum adsit emptore in quantum redemptor est sal- memoria ? memoria ?

Secundum, Utrum illa sit practica, an Secundum, Utrum illa sit practica, an speculativa? speculativa?

Tertium, Qualiter judicium divinum Tertium, Qualiter judicium divinum procedat ex depositione unius testis, qui procedat ex depositione unius testis, qui

est conscientia ? est conscientia ?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. Dicit Philosophus, quod melius est 1. Dicit Philosophus, quod melius est mala nescire ergo etiam melius est ma- mala nescire ergo etiam melius est ma- lorum non recordari: sed in Sanctis lorum non recordari: sed in Sanctis fiet quidquid melius est esse: ergo fiet quidquid melius est esse: ergo videtur, quod Sancti præteritorum ma- videtur, quod Sancti præteritorum ma- lorum non recordabuntur. lorum non recordabuntur.

2. Item, Optima dispositio hominis ad 2. Item, Optima dispositio hominis ad meritum est esse sapientem in bono et meritum est esse sapientem in bono et simplicem in malo, ut habetur per Apo- simplicem in malo, ut habetur per Apo- stolum, ad Roman. XVI, 191: sed melior stolum, ad Roman. XVI, 191: sed melior est status gloriæ, quam gratiæ : ergo est status gloriæ, quam gratiæ : ergo in statu gloriæ erit hoc secundum am- in statu gloriæ erit hoc secundum am- pliorem perfectionem : ergo erit ibi pliorem perfectionem : ergo erit ibi secundum nescire mala, et non recor- secundum nescire mala, et non recor- dari eorum. dari eorum.

3. Item, Mali cognitio non prodest 3. Item, Mali cognitio non prodest nisi ut evitetur : ergo ubi impossibile est nisi ut evitetur : ergo ubi impossibile est incidere in malum, ibi superflua erit incidere in malum, ibi superflua erit cogitatio mali vel memoria: sed in pa- cogitatio mali vel memoria: sed in pa-

Ad Roman. XVI, 19: Volo vos sapientes esse Ad Roman. XVI, 19: Volo vos sapientes esse in bono, et simplices in malo. in bono, et simplices in malo.

2 Psal. LXXXVIII, 2: Misericordias Domini in 2 Psal. LXXXVIII, 2: Misericordias Domini in

vator secundum actum redimens et sal- vator secundum actum redimens et sal- vans sed non contingit hoc sine recor- vans sed non contingit hoc sine recor- datione periculi de quo salvavit: ergo datione periculi de quo salvavit: ergo ibi erit periculi recordatio: sed omne ibi erit periculi recordatio: sed omne periculum est ex peccato : ergo erit ibi periculum est ex peccato : ergo erit ibi recordatio peccatorum. recordatio peccatorum.

3. Item, Propheta benedicens Deum 3. Item, Propheta benedicens Deum dicit rationem Qui sanat omnes infir- dicit rationem Qui sanat omnes infir- mitates tuas, qui redemit de interitu vi- mitates tuas, qui redemit de interitu vi- tam tuam 3. Constat autem, quod Sancti tam tuam 3. Constat autem, quod Sancti in patria gratissimi sunt de omnibus do- in patria gratissimi sunt de omnibus do- nis a Deo sibi datis: cum ergo præci- nis a Deo sibi datis: cum ergo præci- puum donum sit salus a peccatis, vide- puum donum sit salus a peccatis, vide- tur quod de hoc erunt grati: sed non tur quod de hoc erunt grati: sed non essent grati nisi recordarentur: ergo vi- essent grati nisi recordarentur: ergo vi- detur, quod recordabuntur peccatorum detur, quod recordabuntur peccatorum

suorum. suorum.

RESPONSIO. Dicendum, quod consen- RESPONSIO. Dicendum, quod consen- tiendum est Gregorio dicenti, quod erit tiendum est Gregorio dicenti, quod erit tunc peccatorum recordatio. tunc peccatorum recordatio.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Phi- AD PRIMUM ergo dicendum, quod Phi- losophus dicit hoc propter pronitatem losophus dicit hoc propter pronitatem malam annexam quibusdam scibilibus, malam annexam quibusdam scibilibus, non propter ipsum scire: quia scire sem- non propter ipsum scire: quia scire sem- per est bonum, etiam quando malum per est bonum, etiam quando malum scitur. scitur.

æternum cantabo, etc. æternum cantabo, etc. 3 Psal. CII, 3 et 4. 3 Psal. CII, 3 et 4.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

528 528

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ALIUD dicendum, quod est scire AD ALIUD dicendum, quod est scire illud practicum quod Priscianus docet illud practicum quod Priscianus docet dicens, quod verba prohæretica deside- dicens, quod verba prohæretica deside- rant infinitivum: unde scire malum hoc, rant infinitivum: unde scire malum hoc, sensus est, scire facere malum: sed sensus est, scire facere malum: sed scire, id est, simplicem cognitionem de scire, id est, simplicem cognitionem de hoc habere, sicut scire malum, bonum hoc habere, sicut scire malum, bonum est, et etiam de per se appetendis : et hoc est, et etiam de per se appetendis : et hoc modo non loquitur Apostolus. modo non loquitur Apostolus.

AD ALIUD dicendum, quod supponitur AD ALIUD dicendum, quod supponitur falsum in propositione: quia etiam prod- falsum in propositione: quia etiam prod- est ut mens in illa scientia delectetur, est ut mens in illa scientia delectetur, et præcipue in sapientia prophetica quæ et præcipue in sapientia prophetica quæ resultat in scientia illa : unde a Tullio resultat in scientia illa : unde a Tullio scientia ponitur inter per se appetenda scientia ponitur inter per se appetenda et una pars felicitatis contemplativæ et una pars felicitatis contemplativæ scientia et sapientia est. scientia et sapientia est.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

: :

An illa scientia sit practica vel specula- An illa scientia sit practica vel specula- tiva, quam habent electi de suis pec- tiva, quam habent electi de suis pec- catis ? catis ?

Secundo quæritur, Utrum illa scientia Secundo quæritur, Utrum illa scientia sit practica, vel speculativa ? sit practica, vel speculativa ?

Et videtur, quod practica: quia Et videtur, quod practica: quia 1. Est cum affectu gratiarum actionis 1. Est cum affectu gratiarum actionis et gaudii, ut dicitur in Littera: sed talis et gaudii, ut dicitur in Littera: sed talis scientia quæ est cum affectu, est practi- scientia quæ est cum affectu, est practi- ca et motiva, ut dicit Philosophus: ergo ca et motiva, ut dicit Philosophus: ergo illa scientia est practica. illa scientia est practica.

2. Item, Scientia speculativa est consi- 2. Item, Scientia speculativa est consi- derativa differentiarum et passionum derativa differentiarum et passionum ejus de quo ipsa est: sed Sancti ita non ejus de quo ipsa est: sed Sancti ita non considerant circa peccata, ut disputent considerant circa peccata, ut disputent de passionibus eorum et differentiis : de passionibus eorum et differentiis : ergo scientiam speculativam non habent ergo scientiam speculativam non habent de peccatis. de peccatis.

3. Item, Speculativa scientia de ali- 3. Item, Speculativa scientia de ali- quo, non est de particulari, sed de uni- quo, non est de particulari, sed de uni- versali abstrahente ab omni particulari: versali abstrahente ab omni particulari: sed Sanctorum scientia non est de pec- sed Sanctorum scientia non est de pec- cato in universali, sed in particulari, cato in universali, sed in particulari, quia est de suo peccato: peccatum au- quia est de suo peccato: peccatum au-

tem in universali non est suum, nec tem in universali non est suum, nec tuum, nec meum: ergo videtur, quod tuum, nec meum: ergo videtur, quod Sancti non habebunt de peccatis scien- Sancti non habebunt de peccatis scien- tiam speculativam, sed practicam. tiam speculativam, sed practicam.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Scientia practica movet secundum 1. Scientia practica movet secundum speciem apprehensam ad imitationem speciem apprehensam ad imitationem vel fugam, ut dicit Philosophus : Sancti vel fugam, ut dicit Philosophus : Sancti ex peccati specie apprehensa non sic mo- ex peccati specie apprehensa non sic mo- ventur: ergo non habebunt de ipso pec- ventur: ergo non habebunt de ipso pec- cato scientiam practicam. cato scientiam practicam.

2. Item, In arte video, quod practica 2. Item, In arte video, quod practica est, quæ speciem artis explicat in mate- est, quæ speciem artis explicat in mate- ria ergo etiam in moribus ubi praxis ria ergo etiam in moribus ubi praxis est, species apprehensa explicatur in est, species apprehensa explicatur in opere: sed sic non apprehendunt Sancti opere: sed sic non apprehendunt Sancti peccatum ergo non habent de ipso peccatum ergo non habent de ipso scientiam practicam. scientiam practicam.

: :

RESPONSIO. Dicendum, quod de pecca- RESPONSIO. Dicendum, quod de pecca- to potest duplex scientia haberi uno to potest duplex scientia haberi uno modo de ipso peccato secundum se, et modo de ipso peccato secundum se, et alio modo de eventu sequenti peccatum. alio modo de eventu sequenti peccatum. Et primo quidem modo Sancti non ha- Et primo quidem modo Sancti non ha- bebunt cognitionem de peccato nisi spe- bebunt cognitionem de peccato nisi spe- culativam, quæ simplicis notitiæ scien- culativam, quæ simplicis notitiæ scien- tia vocatur. Sed de eventu sequenti, qui tia vocatur. Sed de eventu sequenti, qui est cura et venia et sanatio et liberatio est cura et venia et sanatio et liberatio per misericordiam Dei, habebunt Sancti per misericordiam Dei, habebunt Sancti cognitionem practicam et affirmativam : cognitionem practicam et affirmativam : et hoc innuit in Littera, quando dicit, et hoc innuit in Littera, quando dicit, quod « sani meminimus dolorum sine quod « sani meminimus dolorum sine « dolore et inde amplius læti et grati « dolore et inde amplius læti et grati

« sumus. » « sumus. »

Et per hoc patet solutio ad utramque Et per hoc patet solutio ad utramque partem objectionum fere: quia ad pri- partem objectionum fere: quia ad pri- mum dicendum, quod scientia peccati mum dicendum, quod scientia peccati non habet affectum gaudii secundum se, non habet affectum gaudii secundum se, sed per eventum sequentem. sed per eventum sequentem.

Sel Sel

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD dicendum, quod Sancti ha- Ad 2 t AD ALIUD dicendum, quod Sancti ha- Ad 2 t bent utramque scientiam: sed tamen bent utramque scientiam: sed tamen practica sive exercitativa gaudii est de practica sive exercitativa gaudii est de particulari, et non de alio. particulari, et non de alio.

AD EA autem quæ objiciuntur in con- Ad object AD EA autem quæ objiciuntur in con- Ad object trarium, patet solutio: quia illa proce- trarium, patet solutio: quia illa proce- dunt de scientia peccati secundum se, et dunt de scientia peccati secundum se, et non per relationem ad eventum sequen- non per relationem ad eventum sequen- tem. tem.

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, D, ART. 19 ET 20. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, D, ART. 19 ET 20.

529 529

tutio. tutio.

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

ARTICULUS XX. ARTICULUS XX.

Qualiter divinum judicium procedat per An peccata electorum in judicio debeant Qualiter divinum judicium procedat per An peccata electorum in judicio debeant depositionem unius testis? depositionem unius testis?

Tertio quæritur, Qualiter divinum ju- Tertio quæritur, Qualiter divinum ju- dicium procedat ex depositione unius te- dicium procedat ex depositione unius te- stis? stis?

Sicut enim patet, ad Roman. 11, 15: Sicut enim patet, ad Roman. 11, 15: Qui, scilicet homines, ostendunt opus Qui, scilicet homines, ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis, testimo- legis scriptum in cordibus suis, testimo- nium reddente illis conscientia ipsorum, nium reddente illis conscientia ipsorum, et inter se invicem cogitationibus accu- et inter se invicem cogitationibus accu- santibus, aut etiam defendentibus, etc., santibus, aut etiam defendentibus, etc., quilibet conscientiæ testimonio aut ab- quilibet conscientiæ testimonio aut ab- solvitur, aut condemnatur: hoc autem solvitur, aut condemnatur: hoc autem videtur esse contra legem, quæ dicit, videtur esse contra legem, quæ dicit, quod in ore duorum vel trium testium quod in ore duorum vel trium testium stet omne verbum : ergo cum hæc lex a stet omne verbum : ergo cum hæc lex a Domino qui judicabit, sit data, videtur Domino qui judicabit, sit data, videtur quod ab ipso maxime observari debeat. quod ab ipso maxime observari debeat.

RESPONSIO. Dicendum, quod vera cau- RESPONSIO. Dicendum, quod vera cau- sa hujus est, quod testimonium con- sa hujus est, quod testimonium con- scientiæ est confessio: et in lege humana scientiæ est confessio: et in lege humana post confessionem culpæ non requiritur post confessionem culpæ non requiritur aliud testimonium, præcipue si confes- aliud testimonium, præcipue si confes- sio facta est in jure, quia illa præjudicat sio facta est in jure, quia illa præjudicat confitenti. Similiter etiam erit in bonis confitenti. Similiter etiam erit in bonis in futuro judicio quia illud judicium in futuro judicio quia illud judicium erit ibi inspectoris cordis, qui etiam erit erit ibi inspectoris cordis, qui etiam erit judex et testis sed lex Domini data fuit judex et testis sed lex Domini data fuit de judicio quod est secundum faciem, in de judicio quod est secundum faciem, in quo plurima sunt dubia: et ideo requi- quo plurima sunt dubia: et ideo requi- runtur dicta testium plurium ad proba- runtur dicta testium plurium ad proba- tionem veritatis. tionem veritatis.

propalari? propalari?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, § 2 : « Si vero quæritur, Utrum ibi, D, § 2 : « Si vero quæritur, Utrum peccata quæ fecerunt electi, etc. >> peccata quæ fecerunt electi, etc. >>

Videtur enim falsum quod hic dicit: Videtur enim falsum quod hic dicit:

quia quia

1. Ante habitum est, quod miseriæ 1. Ante habitum est, quod miseriæ recordabuntur, et ideo miserias canunt : recordabuntur, et ideo miserias canunt : sed per cantum prodeunt in notitiam al- sed per cantum prodeunt in notitiam al- terius ergo alii cognoscent peccata eo- terius ergo alii cognoscent peccata eo-

rum. rum.

2. Item, Si per poenitentiam sunt de- 2. Item, Si per poenitentiam sunt de- leta, tunc ipsimet illorum peccatorum leta, tunc ipsimet illorum peccatorum recordabuntur: sed contrarium ante ha- recordabuntur: sed contrarium ante ha- bitum est in dictis Gregorii: ergo sibi- bitum est in dictis Gregorii: ergo sibi- ipsi Littera est contraria. ipsi Littera est contraria.

3. Item, Nihil eorum quæ faciunt ad 3. Item, Nihil eorum quæ faciunt ad lætitiam et gratiarum actionem, debet lætitiam et gratiarum actionem, debet auferri a Sanctis sed videre misericor- auferri a Sanctis sed videre misericor- diam Domini in liberatione omnium diam Domini in liberatione omnium peccatorum facit ad lætitiam et gratia- peccatorum facit ad lætitiam et gratia- rum actionem : ergo a Sanctis auferri rum actionem : ergo a Sanctis auferri non debet ergo ipsi sua peccata vide- non debet ergo ipsi sua peccata vide- bunt, et etiam omnes alii. bunt, et etiam omnes alii.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Tunc aut volent se peccasse, aut 1. Tunc aut volent se peccasse, aut nolent. Si volent: tunc perversa erit nolent. Si volent: tunc perversa erit voluntas eorum : quia, ut dicit Augusti- voluntas eorum : quia, ut dicit Augusti- nus, « qui aliquid male vult, non est nus, « qui aliquid male vult, non est beatus: » ergo ipsi non sunt beati, quod beatus: » ergo ipsi non sunt beati, quod est inconveniens. Si nolent: ergo ali- est inconveniens. Si nolent: ergo ali- quid est quod nolunt : ergo non habent quid est quod nolunt : ergo non habent omne quod volunt: sed, ut dicit Augu- omne quod volunt: sed, ut dicit Augu- stinus, « non est beatus, qui non habet stinus, « non est beatus, qui non habet omnia quæ vult: » ergo illi iterum non omnia quæ vult: » ergo illi iterum non sunt beati. sunt beati.

2. Item, Delectatio et tristitia (ut dicit 2. Item, Delectatio et tristitia (ut dicit Philosophus) tripliciter fiunt, scilicet ex Philosophus) tripliciter fiunt, scilicet ex

Sed contra. Sed contra.

1 Matth. XVI, 16. 1 Matth. XVI, 16.

XXX XXX

34 34

Solutio. Solutio.

530 530

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

præsenti, præterito, et futuro: sed bene præsenti, præterito, et futuro: sed bene ordinatus animus tristatur de perverso ordinatus animus tristatur de perverso opere: ergo si recordatur perversi ope- opere: ergo si recordatur perversi ope- ris in præterito, ipse tristabitur: sed ris in præterito, ipse tristabitur: sed sicut dicit adversarius, Sancti recorda- sicut dicit adversarius, Sancti recorda- buntur perversi operis in præterito: cum buntur perversi operis in præterito: cum ergo habeant cor bene ordinatum, ipsi ergo habeant cor bene ordinatum, ipsi tristabuntur et hoc est maxime incon- tristabuntur et hoc est maxime incon- veniens. veniens.

RESPONSIO. Dicendum, quod Littera RESPONSIO. Dicendum, quod Littera potest sustineri. Vel dicitur melius per potest sustineri. Vel dicitur melius per distinctionem, quod est propalatio pec- distinctionem, quod est propalatio pec- cati ut peccati, et propalatio peccati re- cati ut peccati, et propalatio peccati re- missi per veniam et pœnitentiam. Et missi per veniam et pœnitentiam. Et primo non propalantur Sanctorum pec- primo non propalantur Sanctorum pec- cata, et ita intelligitur Littera. Alio au- cata, et ita intelligitur Littera. Alio au- tem modo et Sancti recordabuntur pec- tem modo et Sancti recordabuntur pec- catorum suorum, et aliis etiam in aug- catorum suorum, et aliis etiam in aug- mentum congratulationis propalantur. mentum congratulationis propalantur. Et hoc est quod dicit Glossa super illud Et hoc est quod dicit Glossa super illud Psalmi xxxi, 1: Beati quorum remissæ Psalmi xxxi, 1: Beati quorum remissæ sunt iniquitates, etc. « Ita sunt deleta, sunt iniquitates, etc. « Ita sunt deleta, ut Dominus non videat, id est, æternali- ut Dominus non videat, id est, æternali- ter non puniat: videre enim Dei est pec- ter non puniat: videre enim Dei est pec-

cata punire. » Unde alibi, Averte faciem cata punire. » Unde alibi, Averte faciem tuam a peccatis meis, etc. 1. tuam a peccatis meis, etc. 1.

AD ID autem quod contra objicitur, Ades AD ID autem quod contra objicitur, Ades dicendum quod non placet eis fecisse dicendum quod non placet eis fecisse peccatum, sed tamen gaudent de remis- peccatum, sed tamen gaudent de remis- sione et ideo illam voluntatem non se- sione et ideo illam voluntatem non se- quitur angustia, quæ offuscet beatitudi- quitur angustia, quæ offuscet beatitudi- nem ipsorum. Quod autem dicit Augus- nem ipsorum. Quod autem dicit Augus- tinus, intelligitur de his quæ ad beatitu- tinus, intelligitur de his quæ ad beatitu- dinem spectant: quia et modo non ha- dinem spectant: quia et modo non ha- bent omnia quæ volunt, quia conversio- bent omnia quæ volunt, quia conversio- nem omnium gentium volunt, et tamen nem omnium gentium volunt, et tamen non habent. Dicunt tamen quidam, quod non habent. Dicunt tamen quidam, quod non volunt se peccasse simpliciter, sed non volunt se peccasse simpliciter, sed sub conditione, scilicet si Deo placeret. sub conditione, scilicet si Deo placeret. Sed hoc reputo frivolum: quia Deo bene Sed hoc reputo frivolum: quia Deo bene placet quod non peccassent, cum sibi placet quod non peccassent, cum sibi numquam placere possit peccatum. numquam placere possit peccatum.

AD ALIUD dicendum, quod non relin- Adul AD ALIUD dicendum, quod non relin- Adul quitur tristitia ex illa memoria propter quitur tristitia ex illa memoria propter abundantem materiam, quæ apparet in abundantem materiam, quæ apparet in remissione, in qua gloriantur loco in- remissione, in qua gloriantur loco in-

nocentiæ. nocentiæ.

Et sic patet solutio ad totum. Et sic patet solutio ad totum.

E. De his qui vivi reperientur. E. De his qui vivi reperientur.

Quæri etiam solet, Utrum illi quos vivos inveniet Christus, si numquam Quæri etiam solet, Utrum illi quos vivos inveniet Christus, si numquam omnino morituri sint, an ipso temporis puncto, quo rapientur obviam omnino morituri sint, an ipso temporis puncto, quo rapientur obviam Christo, ad immortalitatem mira celeritate sint transituri? Non enim Christo, ad immortalitatem mira celeritate sint transituri? Non enim dicendum est, fieri non posse ut per aera in sublime portentur, in illo dicendum est, fieri non posse ut per aera in sublime portentur, in illo spatio et moriantur et reviviscant 2. Ad hunc autem sensum, quo existi- spatio et moriantur et reviviscant 2. Ad hunc autem sensum, quo existi- mamus illos in parvo spatio et passuros mortem, et accepturos immorta- mamus illos in parvo spatio et passuros mortem, et accepturos immorta- litatem, Apostolus nos urgere videtur, ubi dicit: Sicut in Adam omnes litatem, Apostolus nos urgere videtur, ubi dicit: Sicut in Adam omnes moriuntur, ita el in Christo omnes vivificabuntur *. Et alibi, Quod seminas moriuntur, ita el in Christo omnes vivificabuntur *. Et alibi, Quod seminas

3 3

1 Psal. L, 11. 1 Psal. L, 11.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. XX de Civitate Dei, cap. 20. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. XX de Civitate Dei, cap. 20.

3 Edit. J. Alleaume, existimemus. 3 Edit. J. Alleaume, existimemus.

I ad Corinth. xv, 22. I ad Corinth. xv, 22.

: :

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F.

531 531

non vivificatur, nisi prius moriatur 1. Cur autem nobis incredibile vi- non vivificatur, nisi prius moriatur 1. Cur autem nobis incredibile vi- deatur, illam multitudinem corporum in aere quodammodo seminari, deatur, illam multitudinem corporum in aere quodammodo seminari, atque ibi protinus immortaliter et incorruptibiliter reviviscere, cum cre- atque ibi protinus immortaliter et incorruptibiliter reviviscere, cum cre- damus in ictu oculi futuram resurrectionem, et in membra sine fine vi- damus in ictu oculi futuram resurrectionem, et in membra sine fine vi- ctura, tanta velocitate rediturum antiquissimorum cadaverum pulverem ? ctura, tanta velocitate rediturum antiquissimorum cadaverum pulverem ? Sed vellem de his potius audire doctiores. Si ergo Sanctos qui reperientur Sed vellem de his potius audire doctiores. Si ergo Sanctos qui reperientur Christo veniente viventes, eique obviam rapientur, crediderimus in eodem Christo veniente viventes, eique obviam rapientur, crediderimus in eodem raptu de mortalibus corporibus exituros, et ad eadem mox immortalia redi- raptu de mortalibus corporibus exituros, et ad eadem mox immortalia redi- turos nullas in verbis Apostoli patiemur angustias, generaliter accipientes turos nullas in verbis Apostoli patiemur angustias, generaliter accipientes illud quod dictum est: Omnes quidem resurgemus, scilicet tam boni quam illud quod dictum est: Omnes quidem resurgemus, scilicet tam boni quam mali, sed non omnes immutabimur 2, scilicet in solemnitatem resurre- mali, sed non omnes immutabimur 2, scilicet in solemnitatem resurre- ctionis. De hoc etiam Ambrosius ait: In ipso raptu eorum qui vivi repe- ctionis. De hoc etiam Ambrosius ait: In ipso raptu eorum qui vivi repe- rientur, mors erit et resurrectio: ubi ut anima quasi per soporem egressa rientur, mors erit et resurrectio: ubi ut anima quasi per soporem egressa de corpore, eidem in momento reddatur 3. Econtra vero scribens ad Mar- de corpore, eidem in momento reddatur 3. Econtra vero scribens ad Mar- cellam Hieronymus testari videtur, dicens quosdam in fine sæculi adve- cellam Hieronymus testari videtur, dicens quosdam in fine sæculi adve- niente Christo non esse morituros, sed vivos repertos in immortalitatem niente Christo non esse morituros, sed vivos repertos in immortalitatem repente mutandos. Horum autem quid verius sit, non est humani judicii repente mutandos. Horum autem quid verius sit, non est humani judicii diffinire. diffinire.

F. Quomodo intelligitur Christus judex vivorum et mortuorum? F. Quomodo intelligitur Christus judex vivorum et mortuorum?

His autem adjiciendum est dupliciter intelligi quod dicitur, Christus His autem adjiciendum est dupliciter intelligi quod dicitur, Christus judicaturus vivos et mortuos. Aut enim vivi accipiuntur, qui in adventu judicaturus vivos et mortuos. Aut enim vivi accipiuntur, qui in adventu ejus vivi reperientur, licet in raptu moriantur: et mortui, qui ante deces- ejus vivi reperientur, licet in raptu moriantur: et mortui, qui ante deces- serant: vel vivi et mortui, accipiuntur justi et injusti ³. serant: vel vivi et mortui, accipiuntur justi et injusti ³.

11 ad Corinth. xv, 36. 11 ad Corinth. xv, 36.

2 I ad Corinth. xv, 51. 2 I ad Corinth. xv, 51.

3 Edit. J. Alleaume, ut. 3 Edit. J. Alleaume, ut.

* S. AMBROSIUS, Super illud epist. 1 ad Thessal. IV, 15: Quoniam ipse Dominus, etc. * S. AMBROSIUS, Super illud epist. 1 ad Thessal. IV, 15: Quoniam ipse Dominus, etc.

5 S. HIERONYMUS, Epist. ad Marcellam, cap. 4. 5 S. HIERONYMUS, Epist. ad Marcellam, cap. 4.

6 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 55. 6 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 55.

532 532

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

An aliqui remaneant vivi, et superve- An aliqui remaneant vivi, et superve- stiantur immortalitate in resurre- stiantur immortalitate in resurre- ctione? ctione?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, E, «Quæri etiam solet, Utrum illi ibi, E, «Quæri etiam solet, Utrum illi quos vivos inveniet Christus, etc. » quos vivos inveniet Christus, etc. »

Et quæritur hic de termino resurre- Et quæritur hic de termino resurre- ctionis a quo est resurrectio. ctionis a quo est resurrectio.

Et quæruntur hic tria. Et quæruntur hic tria.

Primum est, Utrum aliqui remaneant Primum est, Utrum aliqui remaneant vivi, et supervestiantur immortalitate vivi, et supervestiantur immortalitate in resurrectione? in resurrectione?

Secundum, An resurrectio sit a morte Secundum, An resurrectio sit a morte vel a cineribus in omnibus ? vel a cineribus in omnibus ?

Tertium, Utrum idem sit terminus Tertium, Utrum idem sit terminus resurrectionis a quo in bonis et in resurrectionis a quo in bonis et in malis? malis?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

aut aut

1. Tam in symbolo Apostolorum, quam 1. Tam in symbolo Apostolorum, quam in symbolo Nicenæ synodi, dicitur ju- in symbolo Nicenæ synodi, dicitur ju- dicare vivos et mortuos: ergo judicandi dicare vivos et mortuos: ergo judicandi differunt per vitam et mortem differunt per vitam et mortem ergo per mortem præsentem, aut præ- ergo per mortem præsentem, aut præ- teritam. Non præsentem : quia tunc teritam. Non præsentem : quia tunc omnes vivent vita resurrectionis ergo omnes vivent vita resurrectionis ergo per præteritam: ergo aliqui in præteri- per præteritam: ergo aliqui in præteri- to mortui fuerunt, et aliqui non: non to mortui fuerunt, et aliqui non: non ergo omnes a morte resurgent, sed ali- ergo omnes a morte resurgent, sed ali- qui supervestientur. qui supervestientur.

2. Item, I ad Thessal. iv, 16: Deinde 2. Item, I ad Thessal. iv, 16: Deinde

nos, nos,

qui vivimus, qui relinquimur, si- qui vivimus, qui relinquimur, si- mul rapiemur cum illis obviam Christo mul rapiemur cum illis obviam Christo in aera et sic semper cum Domino in aera et sic semper cum Domino erimus. Ergo illi qui tunc vivent, sem- erimus. Ergo illi qui tunc vivent, sem- per ita cum Domino manebunt : ergo per ita cum Domino manebunt : ergo supervestientur. supervestientur.

3. Item, I ad Corinth. v, 4: Nolumus 3. Item, I ad Corinth. v, 4: Nolumus exspoliari, sed supervestiri, ut absor- exspoliari, sed supervestiri, ut absor-

1 Genes. II, 17. 1 Genes. II, 17.

beatur quod mortale est a vita. Constat beatur quod mortale est a vita. Constat autem, quod in Sanctis non est inutile autem, quod in Sanctis non est inutile desiderium, et ideo effectum habebit in desiderium, et ideo effectum habebit in aliquibus ergo aliqui supervestientur, aliquibus ergo aliqui supervestientur, ut videtur. ut videtur.

4. Item, Hieronymus hoc expresse 4. Item, Hieronymus hoc expresse dicit in auctoritate quæ in Littera in- dicit in auctoritate quæ in Littera in- ducitur, scilicet « quosdam in fine sæ- ducitur, scilicet « quosdam in fine sæ- culi adveniente Christo non esse mo- culi adveniente Christo non esse mo- rituros, sed vivos repertos in immorta- rituros, sed vivos repertos in immorta- litatem repente mutandos. » litatem repente mutandos. »

3. Item, In omni eo quod ordinate 3. Item, In omni eo quod ordinate agit, via compendiosior est eligibilior: agit, via compendiosior est eligibilior: sed compendiosior et brevior est super- sed compendiosior et brevior est super- vestitio, quam sit unus transitus a vita vestitio, quam sit unus transitus a vita in mortem ergo cum Deus ordinatis- in mortem ergo cum Deus ordinatis- sime agat, videtur quod tales non mo- sime agat, videtur quod tales non mo- rientur, sed supervestientur. rientur, sed supervestientur.

6. Item, Homo sanctus præcipue, 6. Item, Homo sanctus præcipue, majoris dignitatis est, quam aliæ crea- majoris dignitatis est, quam aliæ crea- turæ sed quædam de aliis creaturis turæ sed quædam de aliis creaturis supervestientur : ergo multo magis supervestientur : ergo multo magis homo. PROBATIO mediæ est aer et colum homo. PROBATIO mediæ est aer et colum et alia quæ non corrumpentur primo, et alia quæ non corrumpentur primo, ut postea glorificentur. ut postea glorificentur.

IN CONTRARIUM hujus est, IN CONTRARIUM hujus est,

1. Quod dixit Dominus de peccantibus 1. Quod dixit Dominus de peccantibus originaliter : In quocumque die come- originaliter : In quocumque die come- deris ex eo, morte morieris 1. Ergo ne- deris ex eo, morte morieris 1. Ergo ne- cesse est omnes mori per legem concu- cesse est omnes mori per legem concu- piscentiæ natos: sed omnes sunt tales piscentiæ natos: sed omnes sunt tales præter Christum : ergo omnes necesse præter Christum : ergo omnes necesse est mori. est mori.

2. Item, I ad Corinth. xv, 36: Non vi- 2. Item, I ad Corinth. xv, 36: Non vi- vificatur, nisi prius moriatur. Sed con- vificatur, nisi prius moriatur. Sed con- stat, quod omnia corpora tune vivifica- stat, quod omnia corpora tune vivifica- buntur. Ergo tunc morientur. buntur. Ergo tunc morientur.

3. Item, In diffinitione resurrectionis 3. Item, In diffinitione resurrectionis est, secunda ejus quod cecidit et disso- est, secunda ejus quod cecidit et disso- lutum est: ergo oportet omnia cadere lutum est: ergo oportet omnia cadere per mortem, cum resurrectio sit futura per mortem, cum resurrectio sit futura generaliter, sicut dicit symbolum in generaliter, sicut dicit symbolum in illo articulo, « Carnis resurrectionem. » illo articulo, « Carnis resurrectionem. »

4. Item, Qui tunc vivi reperientur, 4. Item, Qui tunc vivi reperientur, non erunt melioris conditionis quam non erunt melioris conditionis quam Apostoli : ergo non esset justum, quod Apostoli : ergo non esset justum, quod eis concederetur, quod Apostolis non eis concederetur, quod Apostolis non

Sed contin Sed contin

Folutio Folutio

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F, ART. 22. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F, ART. 22.

est concessum: sed Apostoli sunt om- est concessum: sed Apostoli sunt om- nes mortui ergo et illos mori opor- nes mortui ergo et illos mori opor- tebit. tebit.

5. Item, Daniel. XII, 2: Multi de his 5. Item, Daniel. XII, 2: Multi de his qui dormiunt in terræ pulvere evigila- qui dormiunt in terræ pulvere evigila- bunt. Ergo de terræ pulvere et non de bunt. Ergo de terræ pulvere et non de vita resurgent. vita resurgent.

6. Item, Isa. XXVI, 19: Vivent mor- 6. Item, Isa. XXVI, 19: Vivent mor- tui tui, Domine, interfecti mei resur- tui tui, Domine, interfecti mei resur- gent ergo mortui erunt omnes resur- gent ergo mortui erunt omnes resur- gentes. gentes.

7. Item, Joan. v, 28 Omnes qui in 7. Item, Joan. v, 28 Omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii monumentis sunt, audient vocem Filii Dei, etc. Ergo omnes resurgentes erunt Dei, etc. Ergo omnes resurgentes erunt mortui. mortui.

RESPONSIO. Dicendum, quod omnes RESPONSIO. Dicendum, quod omnes resurgent a mortuis, et nullus remane- resurgent a mortuis, et nullus remane- bebit vivus, sicut dicit Littera, ex verbis bebit vivus, sicut dicit Littera, ex verbis Augustini. Augustini.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non dicuntur vivi, eo quod vivi remaneant, dicuntur vivi, eo quod vivi remaneant, sed quia tempus communis judicii eos sed quia tempus communis judicii eos vivos apprehendet: tunc autem morien- vivos apprehendet: tunc autem morien- tur in illo tempore per ignem confla- tur in illo tempore per ignem confla- grationis mundi. grationis mundi.

AD ALIUD dicendum, quod Apostolus AD ALIUD dicendum, quod Apostolus similiter dicit vivos, quos illa tempora similiter dicit vivos, quos illa tempora vivos apprehendent: sed tamen vel in vivos apprehendent: sed tamen vel in ipso raptu (ut dicit in Littera) morien- ipso raptu (ut dicit in Littera) morien- tur, vel etiam in ipso igne conflagrante, tur, vel etiam in ipso igne conflagrante, quod quidam probabiliter æstimant. quod quidam probabiliter æstimant.

AD ALIUD dicendum, quod est deside- AD ALIUD dicendum, quod est deside- rium duplex, scilicet naturale conditio- rium duplex, scilicet naturale conditio- natum, et naturale gratia perfectum. natum, et naturale gratia perfectum. Primum est impossibilium, sicut innuit Primum est impossibilium, sicut innuit Philosophus in Ethicis, ubi dicit, quod Philosophus in Ethicis, ubi dicit, quod voluntas est impossibilium: volumus voluntas est impossibilium: volumus enim esse immortales et de hoc loqui- enim esse immortales et de hoc loqui- tur Apostolus. Secundum autem est tur Apostolus. Secundum autem est ordinatum et per hoc probat resurre- ordinatum et per hoc probat resurre- ctionem futuram, sicut supra dictum ctionem futuram, sicut supra dictum

est. est.

Ad argumentum dicendum, quod de- Ad argumentum dicendum, quod de- siderium quod est in Sanctis in quantum siderium quod est in Sanctis in quantum sancti sunt, non est vanum : sed quia sancti sunt, non est vanum : sed quia naturam deponere non possunt, multa naturam deponere non possunt, multa

* Cf. ad Roman. xv, 18. * Cf. ad Roman. xv, 18.

533 533

sunt in eis desideria conditionata vana, sunt in eis desideria conditionata vana, sicut in Petro, quod alius eum cinxit, sicut in Petro, quod alius eum cinxit, et duxit quo non voluit 2 : cum tamen et duxit quo non voluit 2 : cum tamen eum sic duci vellet Deus. eum sic duci vellet Deus.

AD ALIUD dicendum, quod si Hiero- AD ALIUD dicendum, quod si Hiero- nymus sustineatur, tunc vult dicere, nymus sustineatur, tunc vult dicere, quod non morituri dicendi sunt, eo quod non morituri dicendi sunt, eo quod sine mora ad vitam sunt transi- quod sine mora ad vitam sunt transi- turi quia non exspectant gloriam cor- turi quia non exspectant gloriam cor- poris, sicut illi qui modo moriuntur. poris, sicut illi qui modo moriuntur.

AD ALIUD dicendum, quod compen- AD ALIUD dicendum, quod compen- dium est, quod prius moriuntur: quia dium est, quod prius moriuntur: quia et sicut in motu naturali compendium et sicut in motu naturali compendium est, ut dispositiones et formæ contrariæ est, ut dispositiones et formæ contrariæ removeantur antequam forma induca- removeantur antequam forma induca- turita est in resurrectione et ideo turita est in resurrectione et ideo per mortem oportet removere debitum per mortem oportet removere debitum Adæ, et alias conditiones peccati, et tunc Adæ, et alias conditiones peccati, et tunc primo superindui gloria resurrectionis. primo superindui gloria resurrectionis.

AD ALIUD dicendum, quod homo ma- AD ALIUD dicendum, quod homo ma- joris est dignitatis et ideo omnes in- joris est dignitatis et ideo omnes in- dignitates diligenter oportet removeri dignitates diligenter oportet removeri ab ipso, ut majori gloria vestiatur, quam ab ipso, ut majori gloria vestiatur, quam aliqua creatura: et ad hoc indiget mor- aliqua creatura: et ad hoc indiget mor- te, ut dictum est. te, ut dictum est.

ARTICULUS XXII. ARTICULUS XXII.

An resurrectio sit a morte, vel a An resurrectio sit a morte, vel a cineribus? cineribus?

Secundo quæritur, Utrum resurrectio Secundo quæritur, Utrum resurrectio sit a morte, vel a cineribus? sit a morte, vel a cineribus? Videtur autem, quod a morte solum : Videtur autem, quod a morte solum : quia quia

1. Sicut dicit Glossa in epistola ad 1. Sicut dicit Glossa in epistola ad Roman. IV, Roman. IV, 25, super illud: Resurrexit 25, super illud: Resurrexit propter justificationem nostram, « Ergo propter justificationem nostram, « Ergo resurrectio Christi exemplar est nostræ resurrectio Christi exemplar est nostræ resurrectionis : » sed resurrectio Christi resurrectionis : » sed resurrectio Christi fuit a morte solum, et non a cineribus : fuit a morte solum, et non a cineribus : ergo et nostra sic erit. ergo et nostra sic erit.

2. Item, In paucioribus est via major, 2. Item, In paucioribus est via major,

2. Cf. Joan. xx1, 18. 2. Cf. Joan. xx1, 18.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Sed contra. Sed contra.

534 534

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ut dicit Aristoteles sed in paucioribus ut dicit Aristoteles sed in paucioribus est, quod sit a corpore mortuo, quam a est, quod sit a corpore mortuo, quam a corpore incinerato, et postea reintegra- corpore incinerato, et postea reintegra- to ergo erit a morte solum, et non a to ergo erit a morte solum, et non a cineribus. cineribus.

3. Item, Eadem est resurrectionis 3. Item, Eadem est resurrectionis ratio in uno et in alio sed illi qui in ratio in uno et in alio sed illi qui in ipso momento sui raptus morientur, ipso momento sui raptus morientur, non incinerabuntur: ergo nec alii de- non incinerabuntur: ergo nec alii de- bent incinerari, ut videtur. bent incinerari, ut videtur.

4. Item, Resurrectio fuit in suscitatio- 4. Item, Resurrectio fuit in suscitatio- nibus mortuorum præfigurata : nullus nibus mortuorum præfigurata : nullus autem suscitatus est a cineribus : ergo autem suscitatus est a cineribus : ergo nullus debet a cineribus resurgere. nullus debet a cineribus resurgere.

IN CONTRARIUM hujus est quod dicitur, IN CONTRARIUM hujus est quod dicitur, 1. Genes. 11, 19: Pulvis es, et in 1. Genes. 11, 19: Pulvis es, et in pulverem reverteris. Ergo necesse est pulverem reverteris. Ergo necesse est corpus in originali peccato conceptum, corpus in originali peccato conceptum, in terram ire: sed non vadit in terram, in terram ire: sed non vadit in terram, nisi per incinerationem : ergo necesse nisi per incinerationem : ergo necesse est incinerari. est incinerari.

4. Item, Haymo : « Omnes in origi- 4. Item, Haymo : « Omnes in origi- nali peccato natos tenet hæc sententia : nali peccato natos tenet hæc sententia : Terra es, et in terram ibis. » Ergo ut Terra es, et in terram ibis. » Ergo ut prius. prius.

3. Item, Damascenus' distinguit du- 3. Item, Damascenus' distinguit du- plicem corruptionem, scilicet divisibi plicem corruptionem, scilicet divisibi litatem, et putrefactionem : et secun- litatem, et putrefactionem : et secun- dum primum modum corpus Domini vi- dum primum modum corpus Domini vi- dit corruptionem, sed secundo modo dit corruptionem, sed secundo modo non vidit sed constat, quod nihil est non vidit sed constat, quod nihil est in corpore humano, quod non reduca- in corpore humano, quod non reduca- tur in præcedens aliquid secundum cau- tur in præcedens aliquid secundum cau- sam sed ante corruptionem nihil est, sam sed ante corruptionem nihil est, nisi materia composita ex contrariis, nisi materia composita ex contrariis, et peccatum sed peccatum non assump- et peccatum sed peccatum non assump- sit Dominus ergo sua corruptio ordi- sit Dominus ergo sua corruptio ordi- nabatur ad naturam contrariorum ut ad nabatur ad naturam contrariorum ut ad causam, et non ad peccatum : in nobis causam, et non ad peccatum : in nobis autem est peccatum : ergo necesse est, autem est peccatum : ergo necesse est, quod secunda corruptio causetur ab eo : quod secunda corruptio causetur ab eo : ergo omnes incinerabuntur, qui in pec- ergo omnes incinerabuntur, qui in pec- cato concipiuntur. cato concipiuntur.

4. Item, In omnis formæ acquisitione 4. Item, In omnis formæ acquisitione et status oportet primo materiam pur- et status oportet primo materiam pur- gari a contrariis dispositionibus: sed gari a contrariis dispositionibus: sed dispositiones glorificationi contrariæ, dispositiones glorificationi contrariæ,

1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. III de Fide 1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. III de Fide

= =

dispersæ sunt in toto corpore : ergo dispersæ sunt in toto corpore : ergo in toto corpore necesse est eas purgari : in toto corpore necesse est eas purgari : sed hoc non potest fieri nisi per incine- sed hoc non potest fieri nisi per incine- rationem ergo videtur, quod omnia rationem ergo videtur, quod omnia incinera incinerabuntur. incinera incinerabuntur.

5. Item, Tota compages hominis cor- 5. Item, Tota compages hominis cor- rupta est corruptione vitii et passibilita- rupta est corruptione vitii et passibilita- tis ergo necesse est in omnibus resolvi tis ergo necesse est in omnibus resolvi antequam forma perinducatur. antequam forma perinducatur.

6. Item, Multa sunt in corpore huma- 6. Item, Multa sunt in corpore huma- no non de veritate humanæ naturæ: sed no non de veritate humanæ naturæ: sed omnia illa auferentur : ergo videtur, omnia illa auferentur : ergo videtur, quod necesse est resolvi omnia cor- quod necesse est resolvi omnia cor-

pora. pora.

RESPONSIO. Dicendum, quod in veritate RESPONSIO. Dicendum, quod in veritate meo judicio resurrectio communis erit meo judicio resurrectio communis erit a cineribus, ut probant ultimæ rationes: a cineribus, ut probant ultimæ rationes: propter tamen perfectam et omnimo- propter tamen perfectam et omnimo- dam immunitatem peccati et concupi- dam immunitatem peccati et concupi- scentiæ non fuit ita resurrectio Domini, scentiæ non fuit ita resurrectio Domini, et propter vehementem purgationem et propter vehementem purgationem fomitis credo, quod etiam ita fuerit in fomitis credo, quod etiam ita fuerit in corpore gloriosæ Virginis, et corpore corpore gloriosæ Virginis, et corpore beati Joannis Evangelistæ. beati Joannis Evangelistæ.

Sed de his forte se offeret locus dis- Sed de his forte se offeret locus dis- cernendi. Puto tamen, quod in objicien- cernendi. Puto tamen, quod in objicien- do ex verbis Damasceni causa dicta est, do ex verbis Damasceni causa dicta est, quia non credo posse fieri purgationem quia non credo posse fieri purgationem infectionis fomitis sufficientem ad glo- infectionis fomitis sufficientem ad glo- riam, nisi per incinerationem : et hoc riam, nisi per incinerationem : et hoc puto intendisse Apostolum, I ad Corinth. puto intendisse Apostolum, I ad Corinth. XV, 50 Caro et sanguis regnum Dei XV, 50 Caro et sanguis regnum Dei possidere non possunt. possidere non possunt.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Chri- AD PRIMUM ergo dicendum, quod Chri- sti resurrectio, ut dicit Augustinus in li- sti resurrectio, ut dicit Augustinus in li- bro de Trinitate, est exemplar nostræ bro de Trinitate, est exemplar nostræ resurrectionis quoad terminum ad quem, resurrectionis quoad terminum ad quem, et non quoad terminum a quo. et non quoad terminum a quo.

Solutio Solutio

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD dicendum, quod quando pos- Ad 2. AD ALIUD dicendum, quod quando pos- Ad 2. sibilis est via in paucis, tunc est in pau- sibilis est via in paucis, tunc est in pau- cis cis

licet enim Deo omnia possibilia licet enim Deo omnia possibilia sint, tamen ex parte materiæ non con- sint, tamen ex parte materiæ non con- gruit hoc, nisi transmutatione a forma gruit hoc, nisi transmutatione a forma contraria primum facta, sicut patuit in contraria primum facta, sicut patuit in objiciendo, et probatur in omni natura, objiciendo, et probatur in omni natura, quæ semper purgat primo materiam a quæ semper purgat primo materiam a

orthodoxa, cap. 27. orthodoxa, cap. 27.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F, ART. 23. IN IV SENTENT. DIST. XLIII, F, ART. 23.

contrariis formis antequam inducat for- contrariis formis antequam inducat for- mam intentam. mam intentam.

AD ALIUD dicendum, quod non est ea- AD ALIUD dicendum, quod non est ea- dem ratio resurrectionis in omnibus, ut dem ratio resurrectionis in omnibus, ut prius patuit sed tamen eadem est in om- prius patuit sed tamen eadem est in om- nibus qui sunt puri homines, præter- nibus qui sunt puri homines, præter- quam in illis in quibus specialis est ac- quam in illis in quibus specialis est ac- cessus ad perfectam peccati immunita- cessus ad perfectam peccati immunita- tem et illi omnes meo judicio incinera- tem et illi omnes meo judicio incinera- buntur, sicut vult Haymo in commento buntur, sicut vult Haymo in commento super Apostolum. super Apostolum.

AD ALIUD dicendum, quod suscitatio AD ALIUD dicendum, quod suscitatio mortuorum non præsignat resurrectio- mortuorum non præsignat resurrectio- nem mortuorum, nisi in parte: quia nem mortuorum, nisi in parte: quia nullum signum est quod in omnibus con- nullum signum est quod in omnibus con- gruat, quia sic esset idem, non simile: gruat, quia sic esset idem, non simile: præsignat autem quoad vitæ restitutio- præsignat autem quoad vitæ restitutio- nem, et non quoad terminum a quo. nem, et non quoad terminum a quo.

ARTICULUS XXIII. ARTICULUS XXIII.

An idem sit terminus resurrectionis a quo An idem sit terminus resurrectionis a quo in bonis et malis? in bonis et malis?

Tertio quæritur, Utrum idem sit ter- Tertio quæritur, Utrum idem sit ter- minus resurrectionis a quo in bonis et in minus resurrectionis a quo in bonis et in malis? malis?

Videtur autem, quod non : quia Videtur autem, quod non : quia

1. Quorum non est unus terminus re- 1. Quorum non est unus terminus re- surrectionis ad quem, eorum terminus a surrectionis ad quem, eorum terminus a quo non debet esse unus : sed in bonis quo non debet esse unus : sed in bonis et in malis non est unus terminus ad et in malis non est unus terminus ad quem ergo nec unus a quo. quem ergo nec unus a quo.

2. Item, Quorum resurrectio dissimilis 2. Item, Quorum resurrectio dissimilis est in causa, eorum debet esse resurre- est in causa, eorum debet esse resurre- ctio dissimilis in terminis: sed dissimi- ctio dissimilis in terminis: sed dissimi- les sunt boni et mali in causa resurrectio- les sunt boni et mali in causa resurrectio- nis : ergo et in terminis. MEDIA probatur, nis : ergo et in terminis. MEDIA probatur, Daniel. xu, 2: Multi de his qui dormiunt Daniel. xu, 2: Multi de his qui dormiunt in terræ pulvere, evigilabunt, alii in vi- in terræ pulvere, evigilabunt, alii in vi- tam æternam, et alii in opprobrium, tam æternam, et alii in opprobrium,

etc. etc.

3. Item, Hæc sententia: «< Terra es, 3. Item, Hæc sententia: «< Terra es,

1 Genes. II, 19: Pulvis es, et in pulverem rever- 1 Genes. II, 19: Pulvis es, et in pulverem rever-

535 535

et in terram ibis 1, » propter peccatum est et in terram ibis 1, » propter peccatum est inducta, ut prius dixit Haymo: sed diffe- inducta, ut prius dixit Haymo: sed diffe- renter se habent boni et mali in peccato: renter se habent boni et mali in peccato: ergo et differenter in sententia : ergo et ergo et differenter in sententia : ergo et differenter in termino resurrectionis a differenter in termino resurrectionis a

quo, quia illa sententia dicit hunc termi- quo, quia illa sententia dicit hunc termi-

num. num.

4. Item, In bonis anima continet cor- 4. Item, In bonis anima continet cor- pus: sed omne meritum animæ per effe- pus: sed omne meritum animæ per effe- ctum aliquem debet resultare in corpo- ctum aliquem debet resultare in corpo- re: ergo effectus illius continentiæ in cor- re: ergo effectus illius continentiæ in cor- pore debet resultare: sed nullo modo pore debet resultare: sed nullo modo melius resultat, quam quod contineatur melius resultat, quam quod contineatur ab incineratione: ergo videtur, quod re- ab incineratione: ergo videtur, quod re- surrectio malorum debet esse a cineri- surrectio malorum debet esse a cineri- bus, et non resurrectio bonorum. bus, et non resurrectio bonorum.

5. Item, Inconveniens esse videtur ut 5. Item, Inconveniens esse videtur ut templum Spiritus sancti simile efficiatur templum Spiritus sancti simile efficiatur habitationi diaboli sed corpora beato- habitationi diaboli sed corpora beato- rum sunt templa Spiritus sancti, ut dici- rum sunt templa Spiritus sancti, ut dici- tur, I ad Corinth. vi, 19 ergo non de- tur, I ad Corinth. vi, 19 ergo non de- bent similari corporibus malorum, quæ bent similari corporibus malorum, quæ sunt habitatio diaboli : ergo videtur cum sunt habitatio diaboli : ergo videtur cum illa incinerantur, quod ista non debeant illa incinerantur, quod ista non debeant incinerari. incinerari.

6. Item, Infectio fomitis debilitatur per 6. Item, Infectio fomitis debilitatur per exercitium justitiæ: ergo et in bonis et exercitium justitiæ: ergo et in bonis et in malis non est æqualis infectio fomitis: in malis non est æqualis infectio fomitis: ergo nec æqualis poena illius infectionis : ergo nec æqualis poena illius infectionis : sed hæc pœna est dissolutio: ergo cum sed hæc pœna est dissolutio: ergo cum mali dissolvantur per incinerationem, vi- mali dissolvantur per incinerationem, vi- detur quod boni non debeant incinerari. detur quod boni non debeant incinerari. IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

: :

1. Omnibus qui fuerunt in Adam per 1. Omnibus qui fuerunt in Adam per legem concupiscentiæ dictum est : « Ter- legem concupiscentiæ dictum est : « Ter- ra es, et in terram ibis » sed totaliter ra es, et in terram ibis » sed totaliter fuerunt boni et mali ibi: ergo boni et fuerunt boni et mali ibi: ergo boni et mali æqualiter ibunt in terram : ergo mali æqualiter ibunt in terram : ergo æqualiter incinerabuntur. æqualiter incinerabuntur.

2. Item, Eccli. XVII, 1 et 2: Deus crea- 2. Item, Eccli. XVII, 1 et 2: Deus crea- vit de terra hominem, et secundum ima- vit de terra hominem, et secundum ima- ginem suam fecit illum. Et iterum con- ginem suam fecit illum. Et iterum con- vertit illum in ipsam. Cum ergo hoc vertit illum in ipsam. Cum ergo hoc generaliter dicatur, videtur quod omnes generaliter dicatur, videtur quod omnes per incinerationem revertentur in ter- per incinerationem revertentur in ter-