464 464

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quatenus palam fateantur, si se recognoscunt consanguineos. Si se judicio quatenus palam fateantur, si se recognoscunt consanguineos. Si se judicio Episcoporum segregaverint, alia matrimonia non prohibeantur con- Episcoporum segregaverint, alia matrimonia non prohibeantur con- trahere. Idem, Notificamus tibi, ut cum tres vel duo ex propinquioribus trahere. Idem, Notificamus tibi, ut cum tres vel duo ex propinquioribus ejus qui accusatur, hane propinquitatem juramento firmaverint: vel si ejus qui accusatur, hane propinquitatem juramento firmaverint: vel si duo vel tres ex antiquioribus Januensibus, quibus hæc propinquitas est duo vel tres ex antiquioribus Januensibus, quibus hæc propinquitas est nota, qui bonæ famæ et veracis testimonii sint, remoto amore, timore, nota, qui bonæ famæ et veracis testimonii sint, remoto amore, timore, pretio, et omni malo studio, prædicta firmaverint, sine mora conjugia pretio, et omni malo studio, prædicta firmaverint, sine mora conjugia dissolvantur. Consanguineos vero extraneorum nullus accuset, vel consan- dissolvantur. Consanguineos vero extraneorum nullus accuset, vel consan- guinitatem in synodo computet, sed propinqui ad quorum notitiam perti- guinitatem in synodo computet, sed propinqui ad quorum notitiam perti- net. Si autem progenies tota defecerit, ab antiquioribus et veracioribus, net. Si autem progenies tota defecerit, ab antiquioribus et veracioribus, quibus propinquitas tota nota fit, Episcopus canonice perquirat : et si quibus propinquitas tota nota fit, Episcopus canonice perquirat : et si inventa fuerit, separentur . Ecce quibus accusantibus vel testificantibus inventa fuerit, separentur . Ecce quibus accusantibus vel testificantibus dirimenda sit consanguineorum conjunctio quæ conjugium vocatur. dirimenda sit consanguineorum conjunctio quæ conjugium vocatur.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

Utrum et qui filii sint legitimi? Utrum et qui filii sint legitimi?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, post initium : « Utrum copula ibi, C, post initium : « Utrum copula illorum conjugium fuerit, etc. » illorum conjugium fuerit, etc. »

Quæritur enim hic, Qui filii sint legi- Quæritur enim hic, Qui filii sint legi- timi? timi?

Et quæruntur tria, scilicet qui filii Et quæruntur tria, scilicet qui filii sint legitimi? sint legitimi?

Secundo, Qualiter legitimantur? Secundo, Qualiter legitimantur?

Et tertio, Quid valet eis legitimatio? Et tertio, Quid valet eis legitimatio?

AD PRIMUM Communiter dicitur, quod AD PRIMUM Communiter dicitur, quod legitimus filius est, qui de legitimo ma- legitimus filius est, qui de legitimo ma- trimonio est natus, vel de eo quod in trimonio est natus, vel de eo quod in facie Ecclesiæ legitimum reputatur. facie Ecclesiæ legitimum reputatur. CONTRA hoc autem objicitur: CONTRA hoc autem objicitur:

多 多

1. Lex naturæ potior et fortior est, 1. Lex naturæ potior et fortior est, quam lex positiva: sed lege naturæ quam lex positiva: sed lege naturæ omnis filius est legitimus: ergo, etc. omnis filius est legitimus: ergo, etc.

2. Item, Esto, quod in facie Ecclesiæ 2. Item, Esto, quod in facie Ecclesiæ contrahant scientes impedimentum, et contrahant scientes impedimentum, et hoc taceant videtur quod propter hoc hoc taceant videtur quod propter hoc non debeant dici filii legitimi, quia dolus non debeant dici filii legitimi, quia dolus nulli debet patrocinari. nulli debet patrocinari.

3. Item, Esto, quod clam contrahant 3. Item, Esto, quod clam contrahant ignorantes matrimonii impedimentum : ignorantes matrimonii impedimentum : videtur quod eorum filii sint legitimi, videtur quod eorum filii sint legitimi, quia ignorantia excusat, sicut habetur, quia ignorantia excusat, sicut habetur, Genes. xx, 2 et seq., de Abimelech qui Genes. xx, 2 et seq., de Abimelech qui rapuit uxorem Abrahæ, et se excusavit rapuit uxorem Abrahæ, et se excusavit per ignorantiam : et Dominus recepit per ignorantiam : et Dominus recepit ejus excusationem. ejus excusationem.

AD HOC dicendum, quod secundum AD HOC dicendum, quod secundum jura quadruplex est status filiorum, jura quadruplex est status filiorum, scilicet naturales, et legitimi de uxore scilicet naturales, et legitimi de uxore legitima procreati: naturales tantum, legitima procreati: naturales tantum, ut filii concubinarum quæ uxores esse ut filii concubinarum quæ uxores esse possunt si ducerentur. Alii legitimi tan- possunt si ducerentur. Alii legitimi tan- tum, ut adoptivi. Alii nec uaturales nec tum, ut adoptivi. Alii nec uaturales nec

Videtur enim, quod omnis filius sit legitimi, ut spurii, scilicet de adulterio Videtur enim, quod omnis filius sit legitimi, ut spurii, scilicet de adulterio legitimus legitimus

quia quia

1 Cf. 33, quæst. 9, cap. Si duo viri (Nota edit. 1 Cf. 33, quæst. 9, cap. Si duo viri (Nota edit. Lugd.) Lugd.)

URBANUS PAPA Ricardo Januensi episcopo. URBANUS PAPA Ricardo Januensi episcopo.

vel de incestu nati. vel de incestu nati.

Ubi supra, cap. Notificamus. Ubi supra, cap. Notificamus.

3 FABIANUS PAPA. Ibidem, cap. Consanguinitas. 3 FABIANUS PAPA. Ibidem, cap. Consanguinitas.

Sew Sew

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XLI, C, ART. 11. IN IV SENTENT. DIST. XLI, C, ART. 11.

DICENDUM ergo ad primum, quod na- DICENDUM ergo ad primum, quod na- tura est duplex, ut supra dictum est, sci- tura est duplex, ut supra dictum est, sci- licet generis hominis, et differentiæ. Et licet generis hominis, et differentiæ. Et filii communiter non nascuntur lege filii communiter non nascuntur lege naturæ, nisi primo modo dictæ : et illa naturæ, nisi primo modo dictæ : et illa est pecorina et ideo ad bonum homi- est pecorina et ideo ad bonum homi- nis quod est bonum rationis, ex illa lege nis quod est bonum rationis, ex illa lege non reputantur legitimi. non reputantur legitimi.

AD ALIUD dicendum, quod in illo casu AD ALIUD dicendum, quod in illo casu non sunt legitimi. non sunt legitimi.

AD ALIUD dicendum, quod talis con- AD ALIUD dicendum, quod talis con- tractus est contra interdictum Ecclesiæ : tractus est contra interdictum Ecclesiæ : et ideo si ignorat, talis reputatur igno- et ideo si ignorat, talis reputatur igno- rantia affectata quæ non excusat: et filii rantia affectata quæ non excusat: et filii eorum reputantur illegitimi : quia nec eorum reputantur illegitimi : quia nec matrimonium legitimum reputatur. Nec matrimonium legitimum reputatur. Nec est simile de Abimelech : quia in illo est simile de Abimelech : quia in illo non fuit ignorantia juris, sed facti, quia non fuit ignorantia juris, sed facti, quia credidit esse solutam quæ fuit conju- credidit esse solutam quæ fuit conju- gata. gata.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

Quis sit modus legitimandi? Quis sit modus legitimandi?

465 465 : sed : sed

in motibus, ita est e converso in motibus, ita est e converso numquam fit de legitimo illegitimus : numquam fit de legitimo illegitimus : ergo nec e converso fieri debet de illegi- ergo nec e converso fieri debet de illegi- timo legitimus. timo legitimus.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Tam secundum canones, quam se- 1. Tam secundum canones, quam se- cundum leges illegitimi legitimantur. cundum leges illegitimi legitimantur.

2. Item, Sine omni culpa nati ipse 2. Item, Sine omni culpa nati ipse nascitur illegitimus: sed in his quæ fiunt nascitur illegitimus: sed in his quæ fiunt ex necessitate (secundum Philosophum ex necessitate (secundum Philosophum et legislatores) innocentiam et misericor- et legislatores) innocentiam et misericor- diam merentur : ergo talis error mise- diam merentur : ergo talis error mise- ricorditer corrigi potest: possunt ergo ricorditer corrigi potest: possunt ergo legitimari. legitimari.

QUOD CONCEDENDUM est, et dicendum, QUOD CONCEDENDUM est, et dicendum, quod sex modis illegitimi legitimantur : quod sex modis illegitimi legitimantur : duobus secundum canones, et quatuor duobus secundum canones, et quatuor secundum leges. Primus secundum ca- secundum leges. Primus secundum ca- nones est per subsequens matrimonium nones est per subsequens matrimonium cum matre illegitimorum contractum. cum matre illegitimorum contractum. Secundus autem est per specialem in- Secundus autem est per specialem in- dulgentiam et dispensationem Domini dulgentiam et dispensationem Domini Papæ. Et hi duo modi habentur, Extra, Papæ. Et hi duo modi habentur, Extra, Qui filii sint legitimi, cap. Conquestus Qui filii sint legitimi, cap. Conquestus est nobis. est nobis.

Primus autem secundum leges est, Primus autem secundum leges est, si pater filium naturalem curiæ offe- si pater filium naturalem curiæ offe- rat Imperatoris : tunc enim propter rat Imperatoris : tunc enim propter

Secundo, Quæritur de modo legiti- curiæ honestatem filius legitimus effici- Secundo, Quæritur de modo legiti- curiæ honestatem filius legitimus effici- mandi: quia mandi: quia

1. Contra rationem est illegitimum 1. Contra rationem est illegitimum reputare legitimum : ergo secundum reputare legitimum : ergo secundum jura fieri non debet, quia secundum jus jura fieri non debet, quia secundum jus nihil fit contra rationem. nihil fit contra rationem.

2. Item, In actibus illegitimus non 2. Item, In actibus illegitimus non fit legitimus quia illegitimus actus est fit legitimus quia illegitimus actus est vitiosus, et legitimus est ordinatus ci- vitiosus, et legitimus est ordinatus ci- vili virtute ergo nec in natis fieri vili virtute ergo nec in natis fieri debet. debet.

3. Item, Contra naturæ ordinem esse 3. Item, Contra naturæ ordinem esse videtur, quod natura illegitimum naturæ videtur, quod natura illegitimum naturæ lege, umquam faciat legitimum, nec e lege, umquam faciat legitimum, nec e converso quoniam monstra semper converso quoniam monstra semper reputat peccata, et bene nata decorat reputat peccata, et bene nata decorat et ornat ergo nec in civilibus illegiti- et ornat ergo nec in civilibus illegiti- mum debet legitimari. mum debet legitimari.

4. Item, Sicut est motus de uno con- 4. Item, Sicut est motus de uno con- trariorum in aliud, tam in naturis quam trariorum in aliud, tam in naturis quam

XXX XXX

tur, sive pater legitimos habeat filios, tur, sive pater legitimos habeat filios, sive non. Secundus est, si pater dece- sive non. Secundus est, si pater dece- dens in testamento nominet eum hære- dens in testamento nominet eum hære- dem legitimum, et ipse postea offerat dem legitimum, et ipse postea offerat testamentum principi volens fieri legi- testamentum principi volens fieri legi- timus. Tertius est, si nullo filio legitimo timus. Tertius est, si nullo filio legitimo existente patreque defuncto, ipse natu- existente patreque defuncto, ipse natu- ralis filius seipsum offerat principi. Hi ralis filius seipsum offerat principi. Hi tres modi habentur in Authentico: Qui- tres modi habentur in Authentico: Qui- bus modis naturales efficiuntur legitimi bus modis naturales efficiuntur legitimi sui? Quoniam de suis. Quartus mo- sui? Quoniam de suis. Quartus mo- dus est, si pater eum in publico testa- dus est, si pater eum in publico testa- mento vel cum trium virorum testan- mento vel cum trium virorum testan- tium susceptione legitimum nominet, tium susceptione legitimum nominet, nec adjiciat naturalem: tunc enim effi- nec adjiciat naturalem: tunc enim effi- citur legitimus, ut in Authentico, Non citur legitimus, ut in Authentico, Non liceat, etc. liceat, etc.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non est contra rationem de substantia, id est contra rationem de substantia, id

30 30

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad I. Ad I.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

466 466

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est, de materia est, de materia non legitima facere non legitima facere legitimum ad actus legitimos: sed de legitimum ad actus legitimos: sed de forma esset verum, quia de contrario forma esset verum, quia de contrario non potest fieri contrarium, sed subje- non potest fieri contrarium, sed subje- clum sub utroque potest esse contrario- clum sub utroque potest esse contrario-

rum. rum.

est est

AD ALIUD dicendum, quod non AD ALIUD dicendum, quod non simile quia actus talis perversitati in- simile quia actus talis perversitati in- separabiliter est conjunctus, et ideo nul- separabiliter est conjunctus, et ideo nul- lo modo potest corrigi: sed non est ita lo modo potest corrigi: sed non est ita in subjectis. in subjectis.

AD ALIUD dicendum, quod in illegiti- AD ALIUD dicendum, quod in illegiti- mis naturæ vel est defectus, vel super- mis naturæ vel est defectus, vel super- fluitas est in monstris inseparabiliter fluitas est in monstris inseparabiliter et ideo non possunt corrigi et hoc mo- et ideo non possunt corrigi et hoc mo- do non est in natis, quia per actus vo- do non est in natis, quia per actus vo- luntatis potest corrigi defectus natura- luntatis potest corrigi defectus natura- lium qui sic dictus est, quia non est lium qui sic dictus est, quia non est secundum legem positivam. secundum legem positivam.

AD ALIUD dicendum, quod sæpe pu- AD ALIUD dicendum, quod sæpe pu- niuntur legitimi poena illegitimorum per niuntur legitimi poena illegitimorum per exhæredationem pro peccato patris vel exhæredationem pro peccato patris vel suo, tamen argumentum non valet, quia suo, tamen argumentum non valet, quia legislator facilior est ad indulgentias, legislator facilior est ad indulgentias, quam ad poenas: sed in motu naturali quam ad poenas: sed in motu naturali subjectum se habet æqualiter ad utrum- subjectum se habet æqualiter ad utrum- que contrariorum, et ideo æqualiter que contrariorum, et ideo æqualiter movetur de uno in alterum, et e con- movetur de uno in alterum, et e con-

verso. verso.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

An quid valet legitimatio? An quid valet legitimatio?

2. Item, Injuste agitur cum eo cui hoc 2. Item, Injuste agitur cum eo cui hoc imputatur in pœnam, in quo nullam imputatur in pœnam, in quo nullam habuit culpam sed in illegitimam nati- habuit culpam sed in illegitimam nati- vitatem nullus umquam habuit culpam vitatem nullus umquam habuit culpam ergo nulli debet imputari in pœnam : ergo nulli debet imputari in pœnam : ergo æqualiter omnes filii debent succe ergo æqualiter omnes filii debent succe dere patri. dere patri.

3. Item, Secundum Philosophos, Ari- 3. Item, Secundum Philosophos, Ari- stotelem et Avicennam, filius egrediens stotelem et Avicennam, filius egrediens de domo patris, similis est semini egre- de domo patris, similis est semini egre- dienti de corpore patris sed video, dienti de corpore patris sed video, quod in egressu seminis, patris substan- quod in egressu seminis, patris substan- tia æqualiter partitur naturali et legitimo tia æqualiter partitur naturali et legitimo humidum radicale, ad quod postea ne- humidum radicale, ad quod postea ne- gotietur virtus formativa ad perficiendam gotietur virtus formativa ad perficiendam substantiam conceptus substantiam conceptus

:ergo etiam :ergo etiam egredienti filio de domo patris, sive sit egredienti filio de domo patris, sive sit naturalis, sive legitimus, æqualiter de- naturalis, sive legitimus, æqualiter de- bet partiri partem facultatum, ex qua bet partiri partem facultatum, ex qua negotietur procurationem suæ domus : negotietur procurationem suæ domus : ergo æqualiter debent succedere, ut vi- ergo æqualiter debent succedere, ut vi- detur. detur.

AD Hoc dicendum, quod in veritate ad AD Hoc dicendum, quod in veritate ad duo prodest legitimatio, quorum unum duo prodest legitimatio, quorum unum est, quia potest succedere patri in hære- est, quia potest succedere patri in hære- ditate jure legitimo. Secundum autem, ditate jure legitimo. Secundum autem, quia admittitur ad legitimos actus. Na- quia admittitur ad legitimos actus. Na- turales autem in sexta tantum succedere turales autem in sexta tantum succedere possunt spurii autem et de damnoso possunt spurii autem et de damnoso coitu nati, in nullo omnino succedunt: coitu nati, in nullo omnino succedunt: sollicitudinis tamen Episcopi intererit, ut sollicitudinis tamen Episcopi intererit, ut procuret quod uterque parentum talibus procuret quod uterque parentum talibus secundum quod facultas suppetit, neces- secundum quod facultas suppetit, neces- saria procurent. saria procurent.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non est ita in voluntariis, sicut in naturali- est ita in voluntariis, sicut in naturali-

Tertio quæritur, Quid prodest legiti- bus quia naturalia currunt cursu neces- Tertio quæritur, Quid prodest legiti- bus quia naturalia currunt cursu neces-

matio? matio?

Videtur, quod nihil: Videtur, quod nihil:

1. Naturalia enim bona æqualiter 1. Naturalia enim bona æqualiter Deus largitur et naturalibus et legitimis Deus largitur et naturalibus et legitimis et spuriis cum ergo justitia humana sit et spuriis cum ergo justitia humana sit exemplata a divina, videtur secundum exemplata a divina, videtur secundum jus humanum, quod æqualiter debent jus humanum, quod æqualiter debent illi succedere in bonis temporalibus et ad illi succedere in bonis temporalibus et ad legitimos actus admitti. legitimos actus admitti.

1 Cf Exod. xx, 3. 1 Cf Exod. xx, 3.

sario, et ideo non habent peccatum : et sario, et ideo non habent peccatum : et ita operatur Deus in natura. Et hoc non ita operatur Deus in natura. Et hoc non trahitur ad exemplum in voluntariis, trahitur ad exemplum in voluntariis, sed potius hoc quod dicit: Ego sum sed potius hoc quod dicit: Ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visi- Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visi- tans, etc. hoc enim de poena temporali tans, etc. hoc enim de poena temporali intelligitur : et ita facit lex quæ punit intelligitur : et ita facit lex quæ punit nativitatem unius, ut caveatur ab altero nativitatem unius, ut caveatur ab altero talis illicitus concubitus. talis illicitus concubitus.

Ad 2. Ad 2.

IN IV SENTENT. DIST. XLI, D. IN IV SENTENT. DIST. XLI, D.

AD ALIUD dicendum, quod hoc non AD ALIUD dicendum, quod hoc non fit in poenam filii, sed in poenam patris, fit in poenam filii, sed in poenam patris, ut in filio puniatur : et tamen est poena ut in filio puniatur : et tamen est poena filio bona, si ea ad humilitatem utatur: filio bona, si ea ad humilitatem utatur: sicut etiam dicit Apostolus, I ad Corinth. sicut etiam dicit Apostolus, I ad Corinth. VII, 21 Servus vocatus es? non sit tibi VII, 21 Servus vocatus es? non sit tibi

467 467

curæ sed et si potes fieri liber, magis curæ sed et si potes fieri liber, magis

utere. utere.

AD ALIUD dicendum, sicut prius di- Ad 3. AD ALIUD dicendum, sicut prius di- Ad 3. ctum est, quod non est simile in natura- ctum est, quod non est simile in natura- libus et voluntariis et causa est supe- libus et voluntariis et causa est supe- rius assignata. rius assignata.

D. Distinctio utilis, quid sit fornicatio, stuprum, adulterium, incestus et raptus ? D. Distinctio utilis, quid sit fornicatio, stuprum, adulterium, incestus et raptus ?

Hic dicendum est, quod aliud est fornicatio, aliud stuprum, aliud adul- Hic dicendum est, quod aliud est fornicatio, aliud stuprum, aliud adul- terium, aliud incestus, aliud raptus 1. Fornicatio, licet sit genus omnis terium, aliud incestus, aliud raptus 1. Fornicatio, licet sit genus omnis illiciti coitus qui fit extra uxorem, tamen specialiter intelligitur in usu illiciti coitus qui fit extra uxorem, tamen specialiter intelligitur in usu viduarum, vel meretricum, vel concubinarum. Stuprum proprie est virgi- viduarum, vel meretricum, vel concubinarum. Stuprum proprie est virgi- num illicita defloratio. Adulterium est alieni thori violatio: unde adulte- num illicita defloratio. Adulterium est alieni thori violatio: unde adulte- rium dicitur quasi alterius thori accessio. Incestus est consanguinearum rium dicitur quasi alterius thori accessio. Incestus est consanguinearum vel affinium abusus. Unde incestuosi dicuntur, qui consanguineis vel vel affinium abusus. Unde incestuosi dicuntur, qui consanguineis vel affinibus suis abutuntur. Raptus admittitur, cum puella violenter a domo affinibus suis abutuntur. Raptus admittitur, cum puella violenter a domo patris educitur, ut corrupta in uxorem habeatur: sive puellæ, sive paren- patris educitur, ut corrupta in uxorem habeatur: sive puellæ, sive paren- tibus vis illata constiterit, hic morte mulctatur. Sed si ad Ecclesiam cum tibus vis illata constiterit, hic morte mulctatur. Sed si ad Ecclesiam cum rapta confugerit, privilegio Ecclesiæ mortis impunitatem meretur. rapta confugerit, privilegio Ecclesiæ mortis impunitatem meretur.

Addendum est etiam illud Alexandri, qui ait: Quod frater sororve Addendum est etiam illud Alexandri, qui ait: Quod frater sororve uxoris tuæ cognati dicuntur, æquivocationis jure fit, et necessitate vulgaris uxoris tuæ cognati dicuntur, æquivocationis jure fit, et necessitate vulgaris appellationis potius, quam ulla cognationis causa. Uxor enim fratris, fra- appellationis potius, quam ulla cognationis causa. Uxor enim fratris, fra- trissa potius quam cognata vocatur. Mariti frater, levir dicitur. Duorum trissa potius quam cognata vocatur. Mariti frater, levir dicitur. Duorum fratrum uxores, janitrices vocantur, quasi eamdem januam intrantes. Viri fratrum uxores, janitrices vocantur, quasi eamdem januam intrantes. Viri soror, glos appellatur. Sororis autem vir non habet speciale nomen, nec soror, glos appellatur. Sororis autem vir non habet speciale nomen, nec uxoris frater. uxoris frater.

Expositio textus. Expositio textus.

Deinde ratione ejus quod dicit, ibi, D, Deinde ratione ejus quod dicit, ibi, D,

« Hic dicendum, quod aliud est forni- « Hic dicendum, quod aliud est forni- catio, etc., » quæratur de luxuria et spe- catio, etc., » quæratur de luxuria et spe- ciebus ejus omnibus et filiabus 2. ciebus ejus omnibus et filiabus 2.

1 Hoc totum usque ad §. 2: Addendum, ha- 1 Hoc totum usque ad §. 2: Addendum, ha- betur, 36, quæst. 1, cap. Lex præteritorum, § Sed betur, 36, quæst. 1, cap. Lex præteritorum, § Sed non omnis (Nota edit. Lugd.) non omnis (Nota edit. Lugd.)

Cf. III Sententiarum, Dist. XXXVII, Art. 10. Cf. III Sententiarum, Dist. XXXVII, Art. 10.

Cf. etiam et præcipue Partem II Summæ theo- Cf. etiam et præcipue Partem II Summæ theo- logiæ B. Alberti, Quæst. CXXII. Tomo XXXIII logiæ B. Alberti, Quæst. CXXII. Tomo XXXIII hujusce novæ editionis. hujusce novæ editionis.

468 468

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XLII. DISTINCTIO XLII.

De impedimento matrimonii, quod venit ex propinquitate spirituali. De impedimento matrimonii, quod venit ex propinquitate spirituali.

A. De spirituali cognatione. A. De spirituali cognatione.

De parentalium graduum famosa quæstione, aliquid licet minus suffi- De parentalium graduum famosa quæstione, aliquid licet minus suffi- cienter, diximus. Jam de spirituali cognatione addamus, quæ etiam perso- cienter, diximus. Jam de spirituali cognatione addamus, quæ etiam perso- nas impedit ut non sint legitimæ ad ineundas nuptias. Tria quidem sunt, nas impedit ut non sint legitimæ ad ineundas nuptias. Tria quidem sunt, consanguinitas, affinitas, et spiritualis germanitas. Consanguinitas est consanguinitas, affinitas, et spiritualis germanitas. Consanguinitas est inter eos, qui junguntur secundum lineam generis. Affinitas inter eos, qui inter eos, qui junguntur secundum lineam generis. Affinitas inter eos, qui genere quidem non sunt conjuncti, sed mediante genere sunt sociati, genere quidem non sunt conjuncti, sed mediante genere sunt sociati, verbi gratia, uxor filii fratris mei quæ non est de genere meo, per ipsum verbi gratia, uxor filii fratris mei quæ non est de genere meo, per ipsum qui est de genere meo, mihi affinis facta est, et ego illi. Spiritualis proxi- qui est de genere meo, mihi affinis facta est, et ego illi. Spiritualis proxi- mitas est inter compatrem et commatrem : et inter eos quorum unus mitas est inter compatrem et commatrem : et inter eos quorum unus alterum de sacro fonte levavit, vel in catechizatione aut confirmatione alterum de sacro fonte levavit, vel in catechizatione aut confirmatione tenuit. Est etiam inter filios ejusdem hominis carnales et spirituales. tenuit. Est etiam inter filios ejusdem hominis carnales et spirituales.

Quartum est objectio et solutio quæ Quartum est objectio et solutio quæ videtur talibus adversari. videtur talibus adversari.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Jam de spirituali cognatione adda- « Jam de spirituali cognatione adda- mus, etc. » Quatuor hic dicit de spiritua- mus, etc. » Quatuor hic dicit de spiritua- li cognatione, quorum primum est, Quæ li cognatione, quorum primum est, Quæ sit spiritualis cognatio. sit spiritualis cognatio.

Secundum autem, Qui sunt filii spiri- Secundum autem, Qui sunt filii spiri- tuales, et in quot sacramentis spiritualis tuales, et in quot sacramentis spiritualis cognatio contrahitur? cognatio contrahitur?

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An sit aliqua spiritualis cognatio ? An sit aliqua spiritualis cognatio ?

Incidunt autem hic quæstiones tres Incidunt autem hic quæstiones tres

circa principium, scilicet an aliqua sit circa principium, scilicet an aliqua sit

Tertio, tangit jus quod est de talibus. spiritualis cognatio? Tertio, tangit jus quod est de talibus. spiritualis cognatio?

1 HUGO DE S. VICTORE, Lib. IV Sententiarum, 1 HUGO DE S. VICTORE, Lib. IV Sententiarum,

cap. 13. cap. 13.

IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 1.

Secunda est, Quæ sit spiritualis pro- Secunda est, Quæ sit spiritualis pro- ximitas ? ximitas ?

Tertia, An impediat matrimonium con- Tertia, An impediat matrimonium con- trahendum et dirimat contractum ? trahendum et dirimat contractum ?

AD PRIMUM Sic proceditur : AD PRIMUM Sic proceditur :

1. Aut unio spiritus transit ad unionem 1. Aut unio spiritus transit ad unionem carnis, aut non. Si sic ergo in omnibus carnis, aut non. Si sic ergo in omnibus in quibus est unio spiritus, transitur ad in quibus est unio spiritus, transitur ad unionem carnis: sed inter omnes haben- unionem carnis: sed inter omnes haben- tes charitatem est unio spiritus : ergo in- tes charitatem est unio spiritus : ergo in- ter omnes habentes charitatem transitur ter omnes habentes charitatem transitur ad unionem carnis : ergo nullus habens ad unionem carnis : ergo nullus habens charitatem, posset sibi copulare uxorem charitatem, posset sibi copulare uxorem habentem charitatem, quod falsum est. habentem charitatem, quod falsum est. Si autem non transitur, tunc spiritualis Si autem non transitur, tunc spiritualis proximitas non impedit matrimonium. proximitas non impedit matrimonium.

2. Item, Sicut dicit Dionysius in libro 2. Item, Sicut dicit Dionysius in libro II Ecclesiasticæ hierarchiæ : « Compater II Ecclesiasticæ hierarchiæ : « Compater non efficitur hic anadochus spiritualis non efficitur hic anadochus spiritualis filii »sed officium anadochi est officium filii »sed officium anadochi est officium imbuentis et instrumentis: ergo habens imbuentis et instrumentis: ergo habens officium imbuentis et instruentis non officium imbuentis et instruentis non posset matrimonialiter jungi puellæ posset matrimonialiter jungi puellæ quam docet et imbuit, quod iterum est quam docet et imbuit, quod iterum est falsum ergo videtur, quod nulla sit pro- falsum ergo videtur, quod nulla sit pro- ximitas spiritualis. ximitas spiritualis.

3. Item, Quod caro est propinqua car- 3. Item, Quod caro est propinqua car- ni, facit propagatio ex carne una : ergo ni, facit propagatio ex carne una : ergo ubi non est propagatio ex uno, ibi nulla ubi non est propagatio ex uno, ibi nulla est proximitas: sed spiritus unus cum est proximitas: sed spiritus unus cum alio non propagatur ex quodam uno: alio non propagatur ex quodam uno: ergo nulla est in talibus proximi- ergo nulla est in talibus proximi-

tas. tas.

4. Item, Constans est, quod spiritualis 4. Item, Constans est, quod spiritualis proximitas si est, emanat ex aliqua gene- proximitas si est, emanat ex aliqua gene- ratione, sicut et omnis alia proximitas : ratione, sicut et omnis alia proximitas : aut igitur ita est, quod est generatio se- aut igitur ita est, quod est generatio se- cundum esse, aut secundum bene esse. cundum esse, aut secundum bene esse. Si primo modo, constat quod hoc falsum Si primo modo, constat quod hoc falsum est: quia hoc modo filium suum spiri- est: quia hoc modo filium suum spiri- tualem generant parentes carnales non tualem generant parentes carnales non spirituales. Si secundo modo: aut hoc spirituales. Si secundo modo: aut hoc est quoad bene esse virtutis, aut scientiæ. est quoad bene esse virtutis, aut scientiæ. Non primo modo: quia talem habitum Non primo modo: quia talem habitum (ut dicit Augustinus) non dat nisi Deus. (ut dicit Augustinus) non dat nisi Deus. Si secundo modo, tunc quilibet magister Si secundo modo, tunc quilibet magister haberet proximitatem spiritualem ad dis- haberet proximitatem spiritualem ad dis- cipulum et discipulam et hoc iterum cipulum et discipulam et hoc iterum

469 469

falsum est ergo nulla videtur esse pro- falsum est ergo nulla videtur esse pro- ximitas spiritualis. ximitas spiritualis.

IN CONTRARIUM autem sunt IN CONTRARIUM autem sunt

1. Omnia quæ dicuntur in Littera. 1. Omnia quæ dicuntur in Littera.

2. Item, Ad Ephes. III, 14 et 15 : Fle- 2. Item, Ad Ephes. III, 14 et 15 : Fle- cto genua mea ad Patrem Domini nostri cto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi, ex quo omnis paternitas in Jesu Christi, ex quo omnis paternitas in cælis et in terra nominatur. Constat au- cælis et in terra nominatur. Constat au- tem, quod paternitas in coelo non est nisi tem, quod paternitas in coelo non est nisi spiritualis ergo spiritualis paternitas est spiritualis ergo spiritualis paternitas est aliquid. aliquid.

Sed contra. Sed contra.

RESPONSIO. Dicendum, quod spiritualis Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod spiritualis Solutio. proximitas est. proximitas est.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod caro AD PRIMUM ergo dicendum, quod caro hominis præcipue Christiani non accipi- hominis præcipue Christiani non accipi- tur ut caro hominis tantum, sed prout tur ut caro hominis tantum, sed prout est habitaculum Spiritus sancti : et ideo est habitaculum Spiritus sancti : et ideo vinculum spiritus habet locum in carne : vinculum spiritus habet locum in carne : et ideo illi qui sunt unum, ab Ecclesia et ideo illi qui sunt unum, ab Ecclesia non judicantur ut divisi: omnes autem non judicantur ut divisi: omnes autem qui junguntur matrimonio, accipiuntur qui junguntur matrimonio, accipiuntur ut divisi et ideo dicendum, quod trans- ut divisi et ideo dicendum, quod trans- itur ad unionem carnis, quæ est habita- itur ad unionem carnis, quæ est habita- culum vel debet esse Spiritus sancti per culum vel debet esse Spiritus sancti per spiritus unionem. spiritus unionem.

AD ID quod contra objicitur, dicendum AD ID quod contra objicitur, dicendum quod est unio sacramentalis, quæ est per quod est unio sacramentalis, quæ est per modum generationis esse spiritualis, vel modum generationis esse spiritualis, vel confirmationis ipsius, et est unio habitua- confirmationis ipsius, et est unio habitua- lis charitatis. Prima autem unio facit hoc, lis charitatis. Prima autem unio facit hoc, et non secunda et non secunda

AD ALIUD dicendum, quod anadochus AD ALIUD dicendum, quod anadochus ex officio patrinatus non habet docentis ex officio patrinatus non habet docentis vocem tantum, sed etiam operantis ad vocem tantum, sed etiam operantis ad esse spirituale ipsius qui regeneratur. esse spirituale ipsius qui regeneratur.

AD ALIUD dicendum, quod licet spiri- AD ALIUD dicendum, quod licet spiri- tus non sit ex spiritu, etc., tamen secun- tus non sit ex spiritu, etc., tamen secun- dum rem et characterem sacramenti pot- dum rem et characterem sacramenti pot- est fieri aliquo ministerialiter: et ita quo- est fieri aliquo ministerialiter: et ita quo- dammodo spiritualis proximitas genera- dammodo spiritualis proximitas genera- tur, quia esse spiritus secundum bonum tur, quia esse spiritus secundum bonum sacramenti est quodammodo ex spi- sacramenti est quodammodo ex spi- ritu. ritu.

AD ALIUD dicendum, quod emanat a AD ALIUD dicendum, quod emanat a spirituali generatione: sed illa est sacra- spirituali generatione: sed illa est sacra- mentalis, ut prius dictum est. Et objectio mentalis, ut prius dictum est. Et objectio non est nisi de cooperatione ad aliquid non est nisi de cooperatione ad aliquid bene esse per modum alterationis, et non bene esse per modum alterationis, et non

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4, Ad 4,

470 470

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

per ministrum generantem, sicut fit ge- per ministrum generantem, sicut fit ge- neratio in spiritualibus sacramentis. neratio in spiritualibus sacramentis.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Quid sit spiritualis cognatio sive Quid sit spiritualis cognatio sive proximitas? proximitas?

tiæ spiritus ad spiritum ad finem unum. tiæ spiritus ad spiritum ad finem unum. Constat autem, quod non primo modo : Constat autem, quod non primo modo : quia spiritus unius non est vicinior uni quia spiritus unius non est vicinior uni secundum essentiam, quam alii. Nec secundum essentiam, quam alii. Nec etiam secundo modo: quia origo spiritus etiam secundo modo: quia origo spiritus est Deus, qui uno modo se habet ad om- est Deus, qui uno modo se habet ad om- nes spiritus. Nec etiam tertio: quia sæpe nes spiritus. Nec etiam tertio: quia sæpe discordant compatres, et unus vult unum, discordant compatres, et unus vult unum, et alius vult aliud, et unus bonum, et al- et alius vult aliud, et unus bonum, et al- ter malum. Ergo videtur, quod nulla sit ter malum. Ergo videtur, quod nulla sit propinquitas spiritualis inter eos. propinquitas spiritualis inter eos.

4. Item, Ea quæ sunt naturalia, fre- 4. Item, Ea quæ sunt naturalia, fre-

: :

Secundo quæritur, Quid sit spiritualis quenter fiunt, ut dicit Philosophus unde Secundo quæritur, Quid sit spiritualis quenter fiunt, ut dicit Philosophus unde proximitas? proximitas? cum propinquitas carnalis sit naturalis, cum propinquitas carnalis sit naturalis, frequenter fit ut filius patrem imitetur. frequenter fit ut filius patrem imitetur. Unde poeta : Unde poeta :

Et communiter dicitur, quod spiritua- Et communiter dicitur, quod spiritua- lis proximitas sive cognatio spiritualis, lis proximitas sive cognatio spiritualis, est spiritualis propinquitas proveniens ex est spiritualis propinquitas proveniens ex sacramenti datione, vel ad idem tentio- sacramenti datione, vel ad idem tentio-

ne. ne.

Videtur autem non esse conveniens Videtur autem non esse conveniens diffinitio: quia diffinitio: quia

1. Per sacramenti susceptionem unitur 1. Per sacramenti susceptionem unitur homo toti Ecclesiæ, et non specialiter uni homo toti Ecclesiæ, et non specialiter uni personæ ergo si contrahit propinquita- personæ ergo si contrahit propinquita- tem, ad totam Ecclesiam contrahit, et tem, ad totam Ecclesiam contrahit, et non specialiter ad personam unam. non specialiter ad personam unam.

2. Item, In sacramentis non operatur 2. Item, In sacramentis non operatur homo, sed solus Deus, ut dicit Augusti- homo, sed solus Deus, ut dicit Augusti- nus ergo nullum est ibi factum hominis nus ergo nullum est ibi factum hominis circa hominem: sed non contrahitur pro- circa hominem: sed non contrahitur pro- pinquitas ad hominem, nisi ex aliquo pinquitas ad hominem, nisi ex aliquo facto hominis ergo videtur, quod in sa- facto hominis ergo videtur, quod in sa- cramenti susceptione nulla contrahitur cramenti susceptione nulla contrahitur propinquitas ad hominem. propinquitas ad hominem.

3. Item, Efficacior est operatio indu- 3. Item, Efficacior est operatio indu- cens gratiam circa hominem, quam ope- cens gratiam circa hominem, quam ope- ratio ministerialis in sacramento exterius, ratio ministerialis in sacramento exterius, quæ gratiam non inducit: sed oratio quæ quæ gratiam non inducit: sed oratio quæ fit pro alio, ut dicit Gregorius, juvat fit pro alio, ut dicit Gregorius, juvat prædestinationem inducendo gratiam in prædestinationem inducendo gratiam in eo pro quo oratur : ergo ipsa est opera- eo pro quo oratur : ergo ipsa est opera- tio efficacior, quam operatio ministeria- tio efficacior, quam operatio ministeria- lis in sacramento: sed non inducit pro- lis in sacramento: sed non inducit pro- pinquitatem oratio: ergo nec operatio in pinquitatem oratio: ergo nec operatio in

sacramento. sacramento.

4. Item, Propinquitas spiritualis aut est 4. Item, Propinquitas spiritualis aut est ex vicinitate essentiæ spiritus ad spiritum, ex vicinitate essentiæ spiritus ad spiritum, aut ex vicinitate originis spiritus ad origi- aut ex vicinitate originis spiritus ad origi- nem spiritus, aut ex vicinitate consonan- nem spiritus, aut ex vicinitate consonan-

Sæpe solet similis filius esse patri. Sæpe solet similis filius esse patri.

Sed constat, quod gratia spiritualis effi- Sed constat, quod gratia spiritualis effi- cacior est, quam natura: ergo videtur, cacior est, quam natura: ergo videtur, si spiritualis est propinquitas inter ali- si spiritualis est propinquitas inter ali- quos, quod ad minus ut frequenter in quos, quod ad minus ut frequenter in imitatione spirituali debet manifestari : imitatione spirituali debet manifestari : sed nihil horum videtur: ergo nulla vi- sed nihil horum videtur: ergo nulla vi- detur esse propinquitas spiritualis ex sa- detur esse propinquitas spiritualis ex sa- cramenti datione. cramenti datione.

3. Ulterius, Objicitur de hoc quod dici. 3. Ulterius, Objicitur de hoc quod dici. tur, Vel ad idem tentione. Equivoce tur, Vel ad idem tentione. Equivoce enim operantur ad sacramenti perceptio- enim operantur ad sacramenti perceptio- nem dans et tenens: ergo æquivoca inter nem dans et tenens: ergo æquivoca inter eos, et suscipientem sacramentum con- eos, et suscipientem sacramentum con- trahitur propinquitas spiritualis ergo trahitur propinquitas spiritualis ergo male diffinitur. male diffinitur.

Et ulterius sequitur quod alia ratione Et ulterius sequitur quod alia ratione dicitur cognatus pueri spiritualis bapti- dicitur cognatus pueri spiritualis bapti- zans, et aliter de baptismo suscipiens : zans, et aliter de baptismo suscipiens : sicut aliter dicitur sana urina, et aliter sicut aliter dicitur sana urina, et aliter sanum animal. sanum animal.

RESPONSIO. Dicendum, quod conve- RESPONSIO. Dicendum, quod conve- nienter diffinitur cognatio spiritualis su- nienter diffinitur cognatio spiritualis su- periori diffinitione quia ponitur ibi ge- periori diffinitione quia ponitur ibi ge- nus, sive forma, et causa propter quam nus, sive forma, et causa propter quam contrahit ut differentia: est enim diffini- contrahit ut differentia: est enim diffini- tio dicens quid, et propter quid, ut facile tio dicens quid, et propter quid, ut facile patet consideranti eam. patet consideranti eam.

AD ID ergo quod primo objicitur, di- AD ID ergo quod primo objicitur, di- cendum quod dupliciter contrahitur unio, cendum quod dupliciter contrahitur unio,

Solution Solution

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 3.

scilicet conformitate gratiæ, et operatione scilicet conformitate gratiæ, et operatione illius conformitatis. Et conformitate gra- illius conformitatis. Et conformitate gra- tiæ suscipiens sacramentum contrahit tiæ suscipiens sacramentum contrahit unionem ad totam Ecclesiam et hoc unionem ad totam Ecclesiam et hoc non facit propinquitatem, sed similitudi- non facit propinquitatem, sed similitudi- nem. Operatione autem ad esse illius nem. Operatione autem ad esse illius gratiæ habet propinquitatem ad dantem gratiæ habet propinquitatem ad dantem sibi sacramentum et tenentem eum in ip- sibi sacramentum et tenentem eum in ip- so quando percipit sacramentum : et hæc so quando percipit sacramentum : et hæc propinquitas est quasi propagatæ gratiæ: propinquitas est quasi propagatæ gratiæ: sicut carnalis cognatio est carnis propa- sicut carnalis cognatio est carnis propa- gatæ, licet aliter, et aliter et ideo hoc gatæ, licet aliter, et aliter et ideo hoc inducit propinquitatem spiritualem. inducit propinquitatem spiritualem.

AD ALIUD dicendum, quod Deus opera- AD ALIUD dicendum, quod Deus opera- tur solus ut efficiens, sed tamen operatur tur solus ut efficiens, sed tamen operatur etiam homo ad gratiam: sicut etiam in etiam homo ad gratiam: sicut etiam in generatione hominis homo non generat generatione hominis homo non generat animam, sed génerando operatur ad ani- animam, sed génerando operatur ad ani- mam: et ideo efficitur natus propinquus mam: et ideo efficitur natus propinquus naturaliter, et similiter ibi efficitur pro- naturaliter, et similiter ibi efficitur pro- pinquus spiritualiter. pinquus spiritualiter.

Ad S. AD ALIUD dicendum, quod supponitur Ad S. AD ALIUD dicendum, quod supponitur falsum in prima propositione: quia ope- falsum in prima propositione: quia ope- ratio in sacramento numquam impeditur ratio in sacramento numquam impeditur nisi per accidens, scilicet si est fictus qui nisi per accidens, scilicet si est fictus qui suscipit sacramentum et tunc etiam non suscipit sacramentum et tunc etiam non frustratur a sacramenti susceptione: et frustratur a sacramenti susceptione: et ideo recedente fictione non redditur ei. ideo recedente fictione non redditur ei. Sed oratio pro alio ad gratiam impetran- Sed oratio pro alio ad gratiam impetran- dam sæpe impeditur. Si tamen in hoc dam sæpe impeditur. Si tamen in hoc non fiat vis, tunc dicendum, quod dissi- non fiat vis, tunc dicendum, quod dissi- milis est operatio in sacramento, et per milis est operatio in sacramento, et per orationem quia operatio in sacramento orationem quia operatio in sacramento est quasi propagando spiritualiter in mi- est quasi propagando spiritualiter in mi- nisterio, sed operatio orationis est ut in- nisterio, sed operatio orationis est ut in- ductiva alterius per preces: nulla autem ductiva alterius per preces: nulla autem operatio facit propinquitatem, nisi quæ operatio facit propinquitatem, nisi quæ est propagatio, vel conjuncta propaga- est propagatio, vel conjuncta propaga- tioni. tioni.

Ad 4. Ad 4.

AD ALIUD dicendum, quod non sumitur AD ALIUD dicendum, quod non sumitur hoc modo unio faciens propinquitatem, hoc modo unio faciens propinquitatem, et non fit per modum talis convenientiæ : et non fit per modum talis convenientiæ : sed potius sicut conveniunt principium sed potius sicut conveniunt principium et principiatum, quia principiatum esse et principiatum, quia principiatum esse suum habet a principio et ita est hic, suum habet a principio et ita est hic, nisi quod non sunt principium effecti- nisi quod non sunt principium effecti- vum, sed quasi instrumentale et ministe- vum, sed quasi instrumentale et ministe- rialiter operans et talem modum tradu- rialiter operans et talem modum tradu- ctionis consequitur aliquando convenien- ctionis consequitur aliquando convenien-

471 471

tia, aliquando non quia possibile est tia, aliquando non quia possibile est principiatum alterari post separationem a principiatum alterari post separationem a principio: unde non semper tractus. cor- principio: unde non semper tractus. cor- poraliter similis est in carne traducenti: poraliter similis est in carne traducenti: sed nisi essent alterationes, similis esset. sed nisi essent alterationes, similis esset. Ita est hic: quia substantiam gratiæ sa- Ita est hic: quia substantiam gratiæ sa- cramentalis habet ab ipsis operantibus in cramentalis habet ab ipsis operantibus in ministerio, et similis esset, nisi utrimque ministerio, et similis esset, nisi utrimque alterationes affectuum facerent dissimili- alterationes affectuum facerent dissimili- tudinem: unde hæc similitudo esset in tudinem: unde hæc similitudo esset in habitu, si perficeretur et manifestaretur habitu, si perficeretur et manifestaretur in voluntatum conformitate et fine uno. in voluntatum conformitate et fine uno. AD ALIUD dicendum, quod impedit con- AD ALIUD dicendum, quod impedit con- formitatem alteratio affectuum ex utra- formitatem alteratio affectuum ex utra-

que parte, non in efficacia gratiæ. que parte, non in efficacia gratiæ.

AD ID quod ulterius objicitur, dicen- AD ID quod ulterius objicitur, dicen- dum quod in uno communi conveniunt dum quod in uno communi conveniunt omnes operationes in sacramentorum omnes operationes in sacramentorum perceptione, scilicet quod operantur in perceptione, scilicet quod operantur in ministerio et quoad hoc una est ratio ministerio et quoad hoc una est ratio spiritualis cognationis. spiritualis cognationis.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An spiritualis proximitas impedit ma- An spiritualis proximitas impedit ma- trimonium contrahendum ? trimonium contrahendum ?

Tertio quæritur, An impediat matri- Tertio quæritur, An impediat matri- monium contrahendum et dirimat con- monium contrahendum et dirimat con- tractum ? tractum ?

Videtur autem, quod non : quia Videtur autem, quod non : quia

1. Ubi plura sunt vincula amicitiæ et 1. Ubi plura sunt vincula amicitiæ et societatis, ibi major est individuitas societatis, ibi major est individuitas vitæ sed cognatio spiritualis unit spiri- vitæ sed cognatio spiritualis unit spiri- tus, et conjugium ligat corpora: ergo in tus, et conjugium ligat corpora: ergo in tali matrimonio esset major individui- tali matrimonio esset major individui- tas: ergo melius est hoc quam aliud, et tas: ergo melius est hoc quam aliud, et meliorem sortitur exitum, et delectabi- meliorem sortitur exitum, et delectabi- lius commanent: ergo non debet impe- lius commanent: ergo non debet impe-

dire matrimonium. dire matrimonium.

2. Item, Matrimonium consistit in 2. Item, Matrimonium consistit in utraque unione, scilicet spirituum, et utraque unione, scilicet spirituum, et corporum ergo quod cooperatur ad corporum ergo quod cooperatur ad unionem spirituum, promovet ad ma- unionem spirituum, promovet ad ma- trimonium sed cognatio spiritualis pro- trimonium sed cognatio spiritualis pro-

Ad 5. Ad 5.

Sed contra, Sed contra,

Solutio. Solutio.

Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Ad 3. Ad 3.

472 472

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

movet ad unionem spiritum: ergo pro- movet ad unionem spiritum: ergo pro- movet ad matrimonium: ergo non debet movet ad matrimonium: ergo non debet poni pro impedimento. poni pro impedimento.

3. Item, Omnia bona matrimonii inter 3. Item, Omnia bona matrimonii inter tales personas salvantur, scilicet fides, tales personas salvantur, scilicet fides, proles, sacramentum: ergo videtur, proles, sacramentum: ergo videtur, quod non impediat, sed expediat. quod non impediat, sed expediat.

IN CONTRARIUM hujus sunt omnia quæ IN CONTRARIUM hujus sunt omnia quæ dicuntur in Littera. dicuntur in Littera.

RESPONSIO. Dicendum, quod impedit RESPONSIO. Dicendum, quod impedit matrimonium contrahendum, et dirimit matrimonium contrahendum, et dirimit contractum, sicut Littera dicit: quia non contractum, sicut Littera dicit: quia non placet Deo, quod unio spiritualis quæ placet Deo, quod unio spiritualis quæ est inter tales, reputetur non unio: qui est inter tales, reputetur non unio: qui enim in matrimonio uniuntur, distantes enim in matrimonio uniuntur, distantes reputantur et hoc respiciens Ecclesia, reputantur et hoc respiciens Ecclesia, statuit quod illud impedimentum vim statuit quod illud impedimentum vim habeat, præcipue cum etiam lex civilis habeat, præcipue cum etiam lex civilis propter adoptionem prohibeat matrimo- propter adoptionem prohibeat matrimo- nialiter convenire. nialiter convenire.

Præterea, Hoc contra ordinem naturæ Præterea, Hoc contra ordinem naturæ est, quod surculus qui ex radice aliqua est, quod surculus qui ex radice aliqua ascendit, iterum radici uniatur ad pro- ascendit, iterum radici uniatur ad pro- pagandum alium: non minus autem di- pagandum alium: non minus autem di- gna est propagatio spiritualis, quam gna est propagatio spiritualis, quam corporalis: et ideo utramque cognatio- corporalis: et ideo utramque cognatio- impedimentum statuit Ecclesia impedimentum statuit Ecclesia

nem nem esse. esse.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc argumentum non valet: quia si hoc at- argumentum non valet: quia si hoc at- tenderetur in matrimonio, tunc filius de- tenderetur in matrimonio, tunc filius de- beret accipere matrem, quod absurdum beret accipere matrem, quod absurdum est sed in matrimonio attenditur con- est sed in matrimonio attenditur con- junctio distantium, ut iterum gradus fu- junctio distantium, ut iterum gradus fu- giens reuniatur, et remaneat foedus hu- giens reuniatur, et remaneat foedus hu- mani generis, et civilis urbanitas in mani generis, et civilis urbanitas in talibus ita conjunctis. talibus ita conjunctis.

Et per hoc etiam patet solutio ad se- Et per hoc etiam patet solutio ad se-

quens. quens.

AD ALIUD dicendum, quod hoc sufficit, AD ALIUD dicendum, quod hoc sufficit, sed oportet esse personas legitimas ad sed oportet esse personas legitimas ad contrahendum, ut sæpe supra habitum contrahendum, ut sæpe supra habitum

est. est.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Quot sunt species cognationis Quot sunt species cognationis spiritualis ? spiritualis ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, in fine: « Est etiam inter filios ibi, A, in fine: « Est etiam inter filios ejusdem hominis carnales et spiritua- ejusdem hominis carnales et spiritua- les. » les. »

Et quæritur hic, Quot sunt species co- Et quæritur hic, Quot sunt species co- gnationis spiritualis ? gnationis spiritualis ?

Videtur autem, quod non sunt nisi Videtur autem, quod non sunt nisi duæ: quia duæ: quia

1. De his tantum mentionem facit in 1. De his tantum mentionem facit in Littera, scilicet inter suscipientem et Littera, scilicet inter suscipientem et susceptum in baptismo, et inter filios susceptum in baptismo, et inter filios suscipientis carnales et spirituales. suscipientis carnales et spirituales.

2. Videtur autem, quod sit una sola: 2. Videtur autem, quod sit una sola: quia non communicantes in spiritu, non quia non communicantes in spiritu, non communicant etiam in consequente illam communicant etiam in consequente illam communicationem: sed pater carnalis communicationem: sed pater carnalis suscipiens, et filius suus carnalis, non suscipiens, et filius suus carnalis, non communicant in spiritu quoad operatio- communicant in spiritu quoad operatio- nem ministerialem in sacramento, quan- nem ministerialem in sacramento, quan- do pater carnalis suscipit filium spiri- do pater carnalis suscipit filium spiri- tualem ergo non communicant etiam in tualem ergo non communicant etiam in consequente illam operationem spiritua- consequente illam operationem spiritua- lem, quod est cognatio spiritualis: ergo lem, quod est cognatio spiritualis: ergo nulla est cognatio inter filios carnales et nulla est cognatio inter filios carnales et spirituales. spirituales.

3. Item, Si dicitur, quod est cognatio 3. Item, Si dicitur, quod est cognatio spiritualis inter eos: constat, quod non spiritualis inter eos: constat, quod non esset secundum gradum unum, sed duos, esset secundum gradum unum, sed duos, vel truncum et gradum : hoc autem vel truncum et gradum : hoc autem numquam auditum est a Sanctis, quod numquam auditum est a Sanctis, quod gradus in tali cognatione determinent: gradus in tali cognatione determinent: ergo videtur, quod nulla sit inter carna- ergo videtur, quod nulla sit inter carna- les filios et spirituales cognatio spiritua- les filios et spirituales cognatio spiritua- lis. lis.

4. ULTERIUS, Videtur quod sint tres, 4. ULTERIUS, Videtur quod sint tres, scilicet compaternitas, paternitas, et fra- scilicet compaternitas, paternitas, et fra- ternitas spiritualis: quia hoc communi- ternitas spiritualis: quia hoc communi- ter dicitur ab omnibus qui sciunt: et ter dicitur ab omnibus qui sciunt: et etiam ex Littera hæc colliguntur. etiam ex Littera hæc colliguntur.

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XLII, A, ART. 4.

5. Item, Eadem ratione qua filius pa- 5. Item, Eadem ratione qua filius pa- tris spiritualis contrahit fraternitatem, tris spiritualis contrahit fraternitatem, contrahit etiam pater filii spiritualis com- contrahit etiam pater filii spiritualis com- paternitatem: ergo necessario erunt tres. paternitatem: ergo necessario erunt tres.

6. ULTERIUS, Videtur quod quatuor: 6. ULTERIUS, Videtur quod quatuor: quia non minor est vicinitatis spiritualis quia non minor est vicinitatis spiritualis ad spiritualem, quam carnalis ad spiri- ad spiritualem, quam carnalis ad spiri- tualem, sed major: sed carnales filii pa- tualem, sed major: sed carnales filii pa- tris spiritualis, cum filio spirituali con- tris spiritualis, cum filio spirituali con- trahunt cognationem spiritualem: ergo trahunt cognationem spiritualem: ergo multo magis spirituales filii ejusdem, multo magis spirituales filii ejusdem, cum omnibus spiritualibus habent co- cum omnibus spiritualibus habent co- gnationem spiritualem: ergo omnes filii gnationem spiritualem: ergo omnes filii spirituales ejusdem hominis sunt inter spirituales ejusdem hominis sunt inter se fratres spirituales: sed hoc genus non se fratres spirituales: sed hoc genus non determinatur in Littera: ergo sunt qua- determinatur in Littera: ergo sunt qua- tuor species spiritualis cognationis. tuor species spiritualis cognationis.

: :

7. Item, Propagatio carnis ex uno fa- 7. Item, Propagatio carnis ex uno fa- cit carnalem cognationem inter propaga- cit carnalem cognationem inter propaga- tos sed melior est propagatio spiritus tos sed melior est propagatio spiritus ex uno: ergo propagatio spiritus ex uno ex uno: ergo propagatio spiritus ex uno facit cognationem spiritualem inter om- facit cognationem spiritualem inter om- nes spiritualiter propagatos nes spiritualiter propagatos ergo ut ergo ut prius, quatuor videntur esse species spi- prius, quatuor videntur esse species spi- ritualis cognationis. ritualis cognationis.

SOLUTIO. Dicendum, quod non est nisi SOLUTIO. Dicendum, quod non est nisi triplex species cognationis spiritualis, triplex species cognationis spiritualis, scilicet paternitas, compaternitas, et con- scilicet paternitas, compaternitas, et con- fraternitas. fraternitas.

Paternitas contrahitur dupliciter, sci- Paternitas contrahitur dupliciter, sci- licet directe, et indirecte. Directe per licet directe, et indirecte. Directe per actum proprium, qui fit in sacramentum actum proprium, qui fit in sacramentum dando, vel suscipientem tenendo. Indi- dando, vel suscipientem tenendo. Indi- recte autem, quando non per actum pro- recte autem, quando non per actum pro- prium, sed per actum illius cum quo est prium, sed per actum illius cum quo est una caro contrahitur, sicut viro aliquem una caro contrahitur, sicut viro aliquem suscipiente, susceptio hæc facit ipsum suscipiente, susceptio hæc facit ipsum patrem spiritualem directe: et quia vir patrem spiritualem directe: et quia vir et uxor postquam effecti sunt una caro, et uxor postquam effecti sunt una caro, sibi communicant suas actiones, ideo sibi communicant suas actiones, ideo quod facit vir directe, indirecte transit ad quod facit vir directe, indirecte transit ad uxorem, et efficitur etiam ipsa mater uxorem, et efficitur etiam ipsa mater spiritualis. Dico autem, postquam effecti spiritualis. Dico autem, postquam effecti sunt una caro: quia si vir prius quam sunt una caro: quia si vir prius quam esset maritus uxoris, scilicet ante con- esset maritus uxoris, scilicet ante con- tractum matrimonii, vel post contractum tractum matrimonii, vel post contractum ante copulam carnalem, susciperet ali- ante copulam carnalem, susciperet ali- quem in sacramento, non transiret ad quem in sacramento, non transiret ad

473 473

uxorem et ideo non efficeretur mater uxorem et ideo non efficeretur mater spiritualis. Sicut autem dixi, quia vir di- spiritualis. Sicut autem dixi, quia vir di- recte et uxor indirecte efficiuntur paren- recte et uxor indirecte efficiuntur paren- tes spirituales, ita est e converso quando tes spirituales, ita est e converso quando mulier directe, et vir indirecte. mulier directe, et vir indirecte.

Compaternitas autem contrahitur inter Compaternitas autem contrahitur inter carnalem patrem et spiritualem, et inter carnalem patrem et spiritualem, et inter carnalem matrem et spiritualem : unde carnalem matrem et spiritualem : unde

versus: versus:

Unus semper erit compatrum spiritualis, Unus semper erit compatrum spiritualis, Alter carnalis nec fallit regula talis. Alter carnalis nec fallit regula talis.

Et contrahitur dupliciter, scilicet di- Et contrahitur dupliciter, scilicet di- recte et indirecte, sicut etiam paternitas recte et indirecte, sicut etiam paternitas spiritualis quia postquam vir et mulier spiritualis quia postquam vir et mulier efficiuntur una caro, communicant sibi efficiuntur una caro, communicant sibi suos filios. suos filios.

Confraternitas autem non contrahitur, Confraternitas autem non contrahitur, nisi inter puerum et puellam, quæ sus- nisi inter puerum et puellam, quæ sus- cipitur vel tenetur in sacramento, et cipitur vel tenetur in sacramento, et filios carnales suscipientis, sive ante, sive filios carnales suscipientis, sive ante, sive post sint nati: et non transit ad fratres post sint nati: et non transit ad fratres vel sorores ejus qui suscipit sacramen- vel sorores ejus qui suscipit sacramen- tum, sive ante sint nati, sive post na- tum, sive ante sint nati, sive post na- scantur omnes enim illi si aliud non scantur omnes enim illi si aliud non obstat impedimentum, licite possunt con- obstat impedimentum, licite possunt con- jungi fratribus et sororibus ejus cui sa- jungi fratribus et sororibus ejus cui sa- cramentum datur, vel qui in sacramento cramentum datur, vel qui in sacramento tenetur, ut infra dicetur in Littera. tenetur, ut infra dicetur in Littera.

His HABITIS, ad objecta responden- Ad 1 et 2. His HABITIS, ad objecta responden- Ad 1 et 2. dum, dicendo ad primum, quod ad con- dum, dicendo ad primum, quod ad con- trahendum cognationem non est neces- trahendum cognationem non est neces- sarium communicare in actu mediante sarium communicare in actu mediante quo contrahitur. Et est instantia : quia quo contrahitur. Et est instantia : quia filius primus non communicat patri in filius primus non communicat patri in generatione secundi: et tamen quia se- generatione secundi: et tamen quia se- cundus traducitur ab eodem a quo pri- cundus traducitur ab eodem a quo pri- mus sumpsit originem, ideo secundus mus sumpsit originem, ideo secundus efficitur super primum. Similiter ego efficitur super primum. Similiter ego non communico fratri meo in actu gene- non communico fratri meo in actu gene- rationis et tamen filius suus efficitur rationis et tamen filius suus efficitur mihi in secundo gradu per respectum mihi in secundo gradu per respectum mei et fratris mei ad truncum unde de- mei et fratris mei ad truncum unde de- scendimus. Similiter etiam est hic in pro- scendimus. Similiter etiam est hic in pro- posito quia per respectum ab eodem a posito quia per respectum ab eodem a quo illi descendunt carnaliter, et illi spi- quo illi descendunt carnaliter, et illi spi- ritualiter efficiuntur spirituales fratres. ritualiter efficiuntur spirituales fratres.

Ad 3. Ad 3.

Ad 1 et 5. Ad 1 et 5.

Ad 6. Ad 6.

474 474

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ALIUD dicendum, quod ideo gradus AD ALIUD dicendum, quod ideo gradus in hac cognatione non distinguuntur, in hac cognatione non distinguuntur, quia numquam distat nisi in gradu quia numquam distat nisi in gradu primo, qui est inter fratres: inter trun- primo, qui est inter fratres: inter trun- cum enim et gradum primum non est cum enim et gradum primum non est gradus distantia. Compater autem et ad gradus distantia. Compater autem et ad patrem et ad puerum susceptum in sa- patrem et ad puerum susceptum in sa- cramento non habet distantiam gradus: cramento non habet distantiam gradus: quia ad patrem carnalem habet se sicut quia ad patrem carnalem habet se sicut truncus, et ad puerum sicut ad id quod truncus, et ad puerum sicut ad id quod emanat immediate a trunco : sed puer emanat immediate a trunco : sed puer ad filios carnales patris sive spirituales ad filios carnales patris sive spirituales habet se ut fratres qui sunt in primo habet se ut fratres qui sunt in primo gradu, nec umquam ultra derivatur. gradu, nec umquam ultra derivatur.

AD DUO sequentia concedendum est de AD DUO sequentia concedendum est de plano. plano.

AD ID quod ulterius concluditur, quod AD ID quod ulterius concluditur, quod sunt quatuor species, dicendum ad pri- sunt quatuor species, dicendum ad pri- mum, quod bene conceditur, quod ma- mum, quod bene conceditur, quod ma- jor quoad dignitatem est cognatio spiri- jor quoad dignitatem est cognatio spiri-

tualis, quam carnalis, sed quoad depen- tualis, quam carnalis, sed quoad depen- dentiam ad unum non est ita: unde in dentiam ad unum non est ita: unde in propagata ad alterum cognatione, sem- propagata ad alterum cognatione, sem- per oportet adesse carnalem cognatio- per oportet adesse carnalem cognatio- nem, sicut patet quando spiritualis pro- nem, sicut patet quando spiritualis pro- pagatur ad filios carnales suscipientis in pagatur ad filios carnales suscipientis in sacramento, et ad parentes suscepti: et sacramento, et ad parentes suscepti: et hoc ideo est, quia non potest spiritus ex hoc ideo est, quia non potest spiritus ex spiritu, sed potius caro ex carne propa- spiritu, sed potius caro ex carne propa- gari. Unde cum inter filios spirituales gari. Unde cum inter filios spirituales dantis sacramentum vel tenentis in eo, dantis sacramentum vel tenentis in eo, et inter tentum in sacramento, nulla sit et inter tentum in sacramento, nulla sit conjunctio propagationis carnis, nulla conjunctio propagationis carnis, nulla erit inter eos cognatio spiritualis. Dire- erit inter eos cognatio spiritualis. Dire- cta enim constat, quod non est: et indi- cta enim constat, quod non est: et indi- recta sine dependentia carnali esse non recta sine dependentia carnali esse non potest et ita non transit ad spirituales potest et ita non transit ad spirituales filios ista cognatio. filios ista cognatio.

AD ALIUD dicendum, quod per idem AT AD ALIUD dicendum, quod per idem AT patet solutio. patet solutio.

B. Qui sint filii spirituales ? B. Qui sint filii spirituales ?

Spirituales filii sunt, quos de sacro fonte levamus, vel in catechizatione Spirituales filii sunt, quos de sacro fonte levamus, vel in catechizatione seu confirmatione tenemus 1. Filii etiam et filiæ spirituales eorum sunt, qui seu confirmatione tenemus 1. Filii etiam et filiæ spirituales eorum sunt, qui trinæ mersionis vocabulo eos sacro baptismate tingunt. Dicitur etiam spiri- trinæ mersionis vocabulo eos sacro baptismate tingunt. Dicitur etiam spiri- tualis filia sacerdotis, quæ ei peccata sua confitetur. Unde Symmachus Pa- tualis filia sacerdotis, quæ ei peccata sua confitetur. Unde Symmachus Pa- pa: Omnes quos in pœnitentia suscipimus, ita nostri spirituales sunt filii, ut pa: Omnes quos in pœnitentia suscipimus, ita nostri spirituales sunt filii, ut et ipsi quos vel nobis suscipientibus, vel sub trinæ mersionis vocabulo mer- et ipsi quos vel nobis suscipientibus, vel sub trinæ mersionis vocabulo mer- gentibus, unda baptismi regeneravit 2. Sylvester etiam admonet, ut ad suam gentibus, unda baptismi regeneravit 2. Sylvester etiam admonet, ut ad suam filiam pœnitentialem nullus sacerdos accedat, quia scriptum est: Omnes filiam pœnitentialem nullus sacerdos accedat, quia scriptum est: Omnes quos in pœnitentia accipimus, ita nostri filii sunt, ut in baptismo suscepti : quos in pœnitentia accipimus, ita nostri filii sunt, ut in baptismo suscepti : quorum omnium flagitiosa est commixtio. Quod autem compater et com- quorum omnium flagitiosa est commixtio. Quod autem compater et com- mater sibi jungi nequeant, nec pater spiritualis : nec mater filiæ, vel filio mater sibi jungi nequeant, nec pater spiritualis : nec mater filiæ, vel filio spirituali, ex concilio Maguntinensi docetur : De eo quod interrogasti, spirituali, ex concilio Maguntinensi docetur : De eo quod interrogasti, si aliquis filiolam suam duxerit uxorem, et de eo qui concubuit cum matre si aliquis filiolam suam duxerit uxorem, et de eo qui concubuit cum matre

3 3

1 Cf. 30, quæst. 1, cap. 9, Ad limina (Nota edit Lugd.) 1 Cf. 30, quæst. 1, cap. 9, Ad limina (Nota edit Lugd.)

2 Ibidem, cap. Omnes quos. 2 Ibidem, cap. Omnes quos.

3 In concilio Maguntinensi; et habetur, 30, quæst. 1, cap. De eo (Nota edit. Lugd.) 3 In concilio Maguntinensi; et habetur, 30, quæst. 1, cap. De eo (Nota edit. Lugd.)

IN IV SENTENT. DIST. XLII, B. IN IV SENTENT. DIST. XLII, B.

: :

475 475 spirituali, et de eo qui filium suum baptizavit, et uxor ejus eum de fonte spirituali, et de eo qui filium suum baptizavit, et uxor ejus eum de fonte suscepit, hac causa ut dissidium fieret conjugii, si post in tali copula pos- suscepit, hac causa ut dissidium fieret conjugii, si post in tali copula pos- sunt permanere: sic respondendum est: Si filiolam vel commatrem suam sunt permanere: sic respondendum est: Si filiolam vel commatrem suam aliquis in conjugium duxerit, separandos esse judicamus, et gravi pœniten- aliquis in conjugium duxerit, separandos esse judicamus, et gravi pœniten- tia plectendos. Si vero conjuges : legitimi, vel unus, vel ambo ex industria tia plectendos. Si vero conjuges : legitimi, vel unus, vel ambo ex industria hoc fecerint, ut filium suum de fonte susceperint : si innupti manere vo- hoc fecerint, ut filium suum de fonte susceperint : si innupti manere vo- luerint, bonum est: sin autem, gravis poenitentia insidiatori injungatur, et luerint, bonum est: sin autem, gravis poenitentia insidiatori injungatur, et simul maneant: et si prævaricator conjugii supervixerit, acerrima pœniten- simul maneant: et si prævaricator conjugii supervixerit, acerrima pœniten- tia mulctetur, et sine spe conjugii maneat. Ex his apparet, quod aliquis filio- tia mulctetur, et sine spe conjugii maneat. Ex his apparet, quod aliquis filio- lam suam vel commatrem non potest sibi copulare nuptialiter et si præsum- lam suam vel commatrem non potest sibi copulare nuptialiter et si præsum- plum fuerit, separandi sunt. Qui autem legitime conjuncti sunt, non ideo se- plum fuerit, separandi sunt. Qui autem legitime conjuncti sunt, non ideo se- parandi sunt, quia alter eorum insidiose filium de fonte levavit. Quod etiam parandi sunt, quia alter eorum insidiose filium de fonte levavit. Quod etiam Nicolaus confirmat dicens: Nosse desideras, utrum mulier quæ viri filium Nicolaus confirmat dicens: Nosse desideras, utrum mulier quæ viri filium ex alia fœmina genitum de sacro fonte levaverit, postmodum possit cum eo- ex alia fœmina genitum de sacro fonte levaverit, postmodum possit cum eo- dem viro copulari. Quos ideo conjungi posse decernimus, quia secundum dem viro copulari. Quos ideo conjungi posse decernimus, quia secundum canones sacros, nisi amborum consensu nullius religionis obtentu debet con- canones sacros, nisi amborum consensu nullius religionis obtentu debet con- junx dimittere conjugem, cum Apostolus præcipiat: Nolite fraudare invi- junx dimittere conjugem, cum Apostolus præcipiat: Nolite fraudare invi- cem, nisi forte ex consensu ad tempus, etc.³. Ideo dictum est nobis quasdam cem, nisi forte ex consensu ad tempus, etc.³. Ideo dictum est nobis quasdam fœminas desidiose, quasdam vero fraudulenter, ut a viris suis separarentur, fœminas desidiose, quasdam vero fraudulenter, ut a viris suis separarentur, proprios filios coram Episcopis ad confirmandum tenuisse. Unde nos di- proprios filios coram Episcopis ad confirmandum tenuisse. Unde nos di- gnum duximus, ut si qua mulier filium suum desidia, aut aliqua fraude gnum duximus, ut si qua mulier filium suum desidia, aut aliqua fraude coram Episcopo tenuerit ad confirmandum, propter fallaciam vel fraudem, coram Episcopo tenuerit ad confirmandum, propter fallaciam vel fraudem, quamdiu vivat, poenitentiam agat: tamen a viro suo non separetur. Item, quamdiu vivat, poenitentiam agat: tamen a viro suo non separetur. Item, Joannes Papa Ad limina sancti Petri homo nomine Stephanus veniens, Joannes Papa Ad limina sancti Petri homo nomine Stephanus veniens, nostro præsulatui innotuit, quod filium suum in extremo vitæ positum, nec- nostro præsulatui innotuit, quod filium suum in extremo vitæ positum, nec- dum baptismi unda lotum, absentia sacerdotum cogente baptizavit, eum- dum baptismi unda lotum, absentia sacerdotum cogente baptizavit, eum- que propriis manibus suscepit. Atque pro hujusmodi negotio, reverentia que propriis manibus suscepit. Atque pro hujusmodi negotio, reverentia tua præfatum hominem a sua conjuge judicavit esse separandum. Quod tua præfatum hominem a sua conjuge judicavit esse separandum. Quod fieri nullatenus debet, dicente Scriptura: Quod Deus conjunxit, homo non fieri nullatenus debet, dicente Scriptura: Quod Deus conjunxit, homo non separet. Et Dominus non dimittere uxorem, nisi causa fornicationis, ju- . separet. Et Dominus non dimittere uxorem, nisi causa fornicationis, ju- . bet. Et nos tanta auctoritate freti dicimus non dimittendum esse, et incul- bet. Et nos tanta auctoritate freti dicimus non dimittendum esse, et incul- pabile judicandum quod necessitas intulit. Nam baptizandi opus laicis fide- pabile judicandum quod necessitas intulit. Nam baptizandi opus laicis fide- libus, si tamen necesse fuerit, libere conceditur. Unde si supradictus homo libus, si tamen necesse fuerit, libere conceditur. Unde si supradictus homo

1 In edit. J. Alleaume, velut. 1 In edit. J. Alleaume, velut.

2 Cf. 30, quæst. 1, cap. Nosse (Nota edit. Lugd.) 2 Cf. 30, quæst. 1, cap. Nosse (Nota edit. Lugd.)

3 I ad Corinth. vii, 5. 3 I ad Corinth. vii, 5.

* Ex concilio Cabilionensi ; et habetur, 30, quæst. 1, cap. Dictum est (Nota edit. Lugd.) * Ex concilio Cabilionensi ; et habetur, 30, quæst. 1, cap. Dictum est (Nota edit. Lugd.)

5 Matth. xix, 6; Marc. x, 9. 5 Matth. xix, 6; Marc. x, 9.

6 Matth. v, 32 et xix, 9 ; Marc. x, 11; Luc. XVI, 18; I ad Corinth. vII, 10. 6 Matth. v, 32 et xix, 9 ; Marc. x, 11; Luc. XVI, 18; I ad Corinth. vII, 10.

476 476

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

filium morientem adspiciens, ne animam perpetuo perire dimitteret, unda filium morientem adspiciens, ne animam perpetuo perire dimitteret, unda baptismi lavit, ut eum de potestate mortis eriperet, bene fecisse laudatur. baptismi lavit, ut eum de potestate mortis eriperet, bene fecisse laudatur. Ideoque suæ uxori, sibi jam olim legitime sociatæ, impune dum vixerit ju Ideoque suæ uxori, sibi jam olim legitime sociatæ, impune dum vixerit ju dicamus manere conjunctum, nec ob hoc separari debere. His aliisque dicamus manere conjunctum, nec ob hoc separari debere. His aliisque pluribus auctoritatibus edocetur, conjuges non esse separandos, si post le pluribus auctoritatibus edocetur, conjuges non esse separandos, si post le gitimam copulam alter alterius filium de fonte levaverit, vel in confirma gitimam copulam alter alterius filium de fonte levaverit, vel in confirma tione tenuerit. tione tenuerit.

C. Quid præmissis obviat? C. Quid præmissis obviat?

His autem obviare videtur, quod Deusdedit idem Papa ait: Pervenit ad His autem obviare videtur, quod Deusdedit idem Papa ait: Pervenit ad nos diaconus sanctitatis vestræ epistolam deferens, quod quidam viri et nos diaconus sanctitatis vestræ epistolam deferens, quod quidam viri et mulieres præterito sabbato paschali, pro magno populi incursu, nescientes mulieres præterito sabbato paschali, pro magno populi incursu, nescientes filios suos suscepissent de lavacro. Cupis ergo scire, an propter hoc debeant filios suos suscepissent de lavacro. Cupis ergo scire, an propter hoc debeant viri ac mulieres ad proprium usum redire, vel non? Nos vero hac re mosti, viri ac mulieres ad proprium usum redire, vel non? Nos vero hac re mosti, priorum inquisivimus dicta, et invenimus in archivis, id est, in armariis priorum inquisivimus dicta, et invenimus in archivis, id est, in armariis apostolicæ sedis, jam talia contigisse in pluribus Ecclesiis quarum Epi- apostolicæ sedis, jam talia contigisse in pluribus Ecclesiis quarum Epi- scopis ab hac apostolica sede volentibus scire, utrum viri ac mulieres red- scopis ab hac apostolica sede volentibus scire, utrum viri ac mulieres red- irent ad proprium thorum, beatæ memoriæ sancti patres Julius Papa, In- irent ad proprium thorum, beatæ memoriæ sancti patres Julius Papa, In- nocentius, et Coelestinus cum Episcoporum plurimorum consensu in Apo- nocentius, et Coelestinus cum Episcoporum plurimorum consensu in Apo- stolorum principis Ecclesia præsidentes, talia rescripserunt et confirmave- stolorum principis Ecclesia præsidentes, talia rescripserunt et confirmave- runt, ut nullo modo se in conjugio reciperent viri ac mulieres, quicumque runt, ut nullo modo se in conjugio reciperent viri ac mulieres, quicumque hac ratione susceperunt natos, sed separarent se, ne suadente diabolo tale hac ratione susceperunt natos, sed separarent se, ne suadente diabolo tale vitium invalescat 2. Item, Si quis filiastrum vel filiastram suam ante Epi- vitium invalescat 2. Item, Si quis filiastrum vel filiastram suam ante Epi- scopum tenuerit ad confirmationem, separetur ab uxore sua, et aliam num- scopum tenuerit ad confirmationem, separetur ab uxore sua, et aliam num- quam accipiat. Hæc autem vel ad terrorem dicta sunt, non quod ita esset fa- quam accipiat. Hæc autem vel ad terrorem dicta sunt, non quod ita esset fa- ciendum, sed ne illud fieret summopere cavendum, vel de illis est intelli- ciendum, sed ne illud fieret summopere cavendum, vel de illis est intelli- gendum, qui prius filios suos vicissim de fonte susceperunt, quam fierent gendum, qui prius filios suos vicissim de fonte susceperunt, quam fierent conjuges ³. Præmissis autem auctoritatibus omnino consentiendum est: ut conjuges ³. Præmissis autem auctoritatibus omnino consentiendum est: ut sive proprium, sive tantum viri filium mulier de fonte susceperit, non ideo sive proprium, sive tantum viri filium mulier de fonte susceperit, non ideo a viro separetur: quod et de viro similiter oportet intelligi. a viro separetur: quod et de viro similiter oportet intelligi.