Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

374 374

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

RESPONSIO. Dicendum, quod talia con- RESPONSIO. Dicendum, quod talia con- jugia licet sint difficilia, tamen sunt li- jugia licet sint difficilia, tamen sunt li- cita. cita.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ser- AD PRIMUM ergo dicendum, quod ser- vitus viri in uxorem, et e converso, æqui- vitus viri in uxorem, et e converso, æqui- voca est ad servilem conditionem: quia voca est ad servilem conditionem: quia uxor non est ancilla viri, nec vir est ser- uxor non est ancilla viri, nec vir est ser- vus uxoris et ideo illa objectio non con- vus uxoris et ideo illa objectio non con- cludit inconveniens. cludit inconveniens.

AD ALIUD est distinguendum quia aut AD ALIUD est distinguendum quia aut servus contraxit matrimonium consen- servus contraxit matrimonium consen- tientibus dominis, suo, et uxoris, aut tientibus dominis, suo, et uxoris, aut dissentientibus, aut altero consentiente, dissentientibus, aut altero consentiente, et altero dissentiente. Si autem primo et altero dissentiente. Si autem primo modo, tunc solvendum est debitum con- modo, tunc solvendum est debitum con- jugale quia qui consentit principale, jugale quia qui consentit principale, intelligitur consensisse accessorium. Et intelligitur consensisse accessorium. Et ita quando matrimonio consenserunt, ita quando matrimonio consenserunt, concessisse intelliguntur et tempus ad concessisse intelliguntur et tempus ad solvendum debitum. Si autem ambo solvendum debitum. Si autem ambo dissentiunt, tunc adhuc distinguendum dissentiunt, tunc adhuc distinguendum videtur, scilicet aut quia non est hora videtur, scilicet aut quia non est hora solvendi debitum maritale, aut serviendi solvendi debitum maritale, aut serviendi dominis. Si primo modo, si est nox, et dominis. Si primo modo, si est nox, et in cubili secreto est cum uxore, puto in cubili secreto est cum uxore, puto quod tenetur solvere debitum. Si secun- quod tenetur solvere debitum. Si secun- do modo, tunc puto quod debent servire do modo, tunc puto quod debent servire dominis. Si autem tertio modo, tunc sub dominis. Si autem tertio modo, tunc sub eadem distinctione serviendum non con- eadem distinctione serviendum non con- sentienti. sentienti.

AD DICTUM autem Evangelistæ dicen- AD DICTUM autem Evangelistæ dicen- dum, quod interest qualiter aliquis sua dum, quod interest qualiter aliquis sua re utatur et ideo leges sunt, quid de- re utatur et ideo leges sunt, quid de- beant facere servis domini corum. Unde beant facere servis domini corum. Unde Apostolus dicit, ad Coloss. iv, 1: Domi- Apostolus dicit, ad Coloss. iv, 1: Domi- ni, quod justum est et æquum servis ni, quod justum est et æquum servis præstate, scientes quia Dominum habetis præstate, scientes quia Dominum habetis in cœlo. in cœlo.

AD ALIUD dicendum, quod non potest AD ALIUD dicendum, quod non potest præcipere dominus, ut numquam sibi præcipere dominus, ut numquam sibi ipsi intendat servus: quia hoc esset con- ipsi intendat servus: quia hoc esset con- tra curam et providentiam naturalem. tra curam et providentiam naturalem. Unde sicut non potest prohibere, ne in- Unde sicut non potest prohibere, ne in- tendat sustentationi speciei, est enim tendat sustentationi speciei, est enim tempus operandi et quiescendi in uno tempus operandi et quiescendi in uno die naturali, sicut venit nox, quando ne- die naturali, sicut venit nox, quando ne- mo potest operari, sicut dicitur, Joan. mo potest operari, sicut dicitur, Joan. 1x, 4. Et similiter est in una septimana, 1x, 4. Et similiter est in una septimana, sicut tempus feriarum et tunc non pot- sicut tempus feriarum et tunc non pot-

est servus suspendi a redditione debiti. est servus suspendi a redditione debiti. Sed verum est, quod bene potest impe- Sed verum est, quod bene potest impe- diri imperio domini a cohabitatione con- diri imperio domini a cohabitatione con-

tinua. tinua.

Ad dictum autem Apostoli patet re- Ad dictum autem Apostoli patet re- sponsio per antedicta. sponsio per antedicta.

AD ALIUD dicendum, quod quoad hunc AD ALIUD dicendum, quod quoad hunc consensum non est servus in potestate consensum non est servus in potestate domini quia ille consensus habet con- domini quia ille consensus habet con- ditionem libertatis ex seipso, ut supra ditionem libertatis ex seipso, ut supra patuit in quæstione de impedimento vio- patuit in quæstione de impedimento vio- lentiæ sive coactionis. Et causa hujus est, lentiæ sive coactionis. Et causa hujus est, quia quod ad naturæ permanentiam in quia quod ad naturæ permanentiam in solatium mortalitatis natura concessit, solatium mortalitatis natura concessit, non debet poni in potestate cujusquam : non debet poni in potestate cujusquam : et ideo etiam domino contradicente, et ideo etiam domino contradicente, dummodo alias velit servus, potest libere dummodo alias velit servus, potest libere consentire in matrimonium. consentire in matrimonium.

AD ALIUD dicendum, quod illud decipit AD ALIUD dicendum, quod illud decipit secundum æquivocationem ejus quod est secundum æquivocationem ejus quod est suum, vel meum: quia aliter est vir suum, vel meum: quia aliter est vir uxoris, et e converso, et aliter servus uxoris, et e converso, et aliter servus domini, ut patet ex præhabitis: extra- domini, ut patet ex præhabitis: extra- neissimus enim modus habendi est ille neissimus enim modus habendi est ille quo vir habet uxorem, et habetur ab ea, quo vir habet uxorem, et habetur ab ea, et propinquissimus ille quo habetur ser- et propinquissimus ille quo habetur ser- vus a domino, sicut possessio: et ideo vus a domino, sicut possessio: et ideo non valet ratio illa. non valet ratio illa.

AD ULTIMUM dicendum, quod si plures AD ULTIMUM dicendum, quod si plures tales generarent filios, tunc dividuntur a tales generarent filios, tunc dividuntur a dominis in quibusdam Alemaniæ parti- dominis in quibusdam Alemaniæ parti- bus si autem unus solus, tunc dividi bus si autem unus solus, tunc dividi non potest, sed unus ab alio accipit pre- non potest, sed unus ab alio accipit pre- tium, et tunc est unius tantum. tium, et tunc est unius tantum.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An vir potest se dare in servum alteri An vir potest se dare in servum alteri sine consensu uxoris, et absolvi per hoc sine consensu uxoris, et absolvi per hoc a redditione debiti? Et simile quæri- a redditione debiti? Et simile quæri- tur de muliere. tur de muliere.

Quinto, Quæritur de conditione quæ Quinto, Quæritur de conditione quæ supervenit matrimonio: et hoc ratione supervenit matrimonio: et hoc ratione tertii capituli, ubi hoc movetur in Littera, tertii capituli, ubi hoc movetur in Littera,

AIN AIN

Al t Al t

Qurrat, 1. Qurrat, 1.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVI, C, ART. 5. IN IV SENTENT. DIST. XXXVI, C, ART. 5.

Videtur autem, quod non sit secundum Videtur autem, quod non sit secundum rationem jus quod determinatur in Lit- rationem jus quod determinatur in Lit- tera. tera.

1. Dicit enim Bernardus: « Quod pro 1. Dicit enim Bernardus: « Quod pro charitate institutum est, contra charita- charitate institutum est, contra charita- tem non debet militare. » Ergo a simili tem non debet militare. » Ergo a simili quod pro libertatis favore institutum est, quod pro libertatis favore institutum est, contra libertatem non debet militare : contra libertatem non debet militare : sed quod ille se servum facit, est contra sed quod ille se servum facit, est contra liberum usum uxoris, quo uti debeat vi- liberum usum uxoris, quo uti debeat vi- ro suo ergo videtur, quod debeat re- ro suo ergo videtur, quod debeat re- scindere matrimonium, ut ipsa libera scindere matrimonium, ut ipsa libera contrahat cum alio, cujus possit liberum contrahat cum alio, cujus possit liberum habere usum. habere usum.

2. Item, In omni natura ita est, quod 2. Item, In omni natura ita est, quod idem impedit rei generationem, et de- idem impedit rei generationem, et de- struit generatam, sicut patet in frigido, struit generatam, sicut patet in frigido, et calido, et in omnibus mixtis, et sim- et calido, et in omnibus mixtis, et sim- plicibus sed servitus impedit matrimo- plicibus sed servitus impedit matrimo- nii generationem sive contractum : ergo nii generationem sive contractum : ergo etiam destruit jam contractum si ei su- etiam destruit jam contractum si ei su- perveniat ergo male determinatur in perveniat ergo male determinatur in Littera. Littera.

: :

ITEM quæritur, Utrum ille possit se ITEM quæritur, Utrum ille possit se dare servum alteri? dare servum alteri?

Videtur, quod non quia Videtur, quod non quia

1. Non habet potestatem sui corporis, 1. Non habet potestatem sui corporis, ut dicit Apostolus 1 : sed qui non habet ut dicit Apostolus 1 : sed qui non habet potestatem, non potest se dare alteri : potestatem, non potest se dare alteri : ergo iste non potest se dare alteri in ser- ergo iste non potest se dare alteri in ser-

vum. vum.

2. Item, Quod fit cum præjudicio al- 2. Item, Quod fit cum præjudicio al- terius, de jure fieri non potest: sed istud terius, de jure fieri non potest: sed istud fit cum præjudicio mulieris, quia impe- fit cum præjudicio mulieris, quia impe- ditur vir a solutione debiti mulieris, ditur vir a solutione debiti mulieris, quod quæsivit in viro: ergo de jure fieri quod quæsivit in viro: ergo de jure fieri non potest ergo se non potest dare al- non potest ergo se non potest dare al- teri. teri.

3. Item, Ipse non potest se Deo dare 3. Item, Ipse non potest se Deo dare ad serviendum in claustro sine consensu ad serviendum in claustro sine consensu uxoris : ergo minus se potest dare ho- uxoris : ergo minus se potest dare ho- mini quia favorabilior est servitus di- mini quia favorabilior est servitus di- vina, quam humana. vina, quam humana.

4. Item, Cum duo sint favorabilia, et 4. Item, Cum duo sint favorabilia, et tertium non favorabile, jura debent esse tertium non favorabile, jura debent esse pro duobus favorabilibus contra tertium: pro duobus favorabilibus contra tertium:

1 I ad Corinth. VII, 4. 1 I ad Corinth. VII, 4.

375 375

sed in matrimonio sunt libertas persona- sed in matrimonio sunt libertas persona- rum, et matrimonium, quorum utrumque rum, et matrimonium, quorum utrumque est favorabile et servitus est tertium, est favorabile et servitus est tertium, quod non est favorabile: ergo de- quod non est favorabile: ergo de- bent jura esse pro libertate, et hone- bent jura esse pro libertate, et hone- state matrimonii: ergo non debet con- state matrimonii: ergo non debet con- cedi, quod ille se possit facere servilem cedi, quod ille se possit facere servilem in præjudicium matrimonii, et liberta- in præjudicium matrimonii, et liberta- tis. tis.

5. Item, Sicut dicit lex in Digesto ve- 5. Item, Sicut dicit lex in Digesto ve- teri, libro quarto, De his quæ vi metus- teri, libro quarto, De his quæ vi metus- ve causa funt : « Si metus cadat in uxo- ve causa funt : « Si metus cadat in uxo- rem vel liberos, reputatur cadere in con- rem vel liberos, reputatur cadere in con- stantem virum quia viri boni est magis stantem virum quia viri boni est magis velle pati in seipso, quam turpia pati in velle pati in seipso, quam turpia pati in uxore vel liberis. » Ergo a simili cum uxore vel liberis. » Ergo a simili cum uxor quæ remanet libera, multo magis uxor quæ remanet libera, multo magis horreat servitutem in prole, quam in horreat servitutem in prole, quam in seipsa, non debet in jure aliquid admitti, seipsa, non debet in jure aliquid admitti, quod sibi prolem ponat sub servitute, quod sibi prolem ponat sub servitute, cum ad hoc contraxit cum ingenuo ut cum ad hoc contraxit cum ingenuo ut ingenua proles permaneret. Cum igitur ingenua proles permaneret. Cum igitur servitus prolis causatur ex servitute viri servitus prolis causatur ex servitute viri in pluribus terris, videtur quod non de- in pluribus terris, videtur quod non de- beat admitti in jure, quod vir se possit beat admitti in jure, quod vir se possit dare in servum. dare in servum.

ULTERIUS quæritur, Utrum mulier si- ULTERIUS quæritur, Utrum mulier si- militer se possit dare in ancillam ? militer se possit dare in ancillam ?

Et videtur, quod sic: quia ad paria ju- Et videtur, quod sic: quia ad paria ju- dicantur vir et mulier: ergo et quod pot- dicantur vir et mulier: ergo et quod pot- est facere vir, potest facere mulier. est facere vir, potest facere mulier. IN CONTRARIUM est, quod IN CONTRARIUM est, quod

1. Ex hoc expressa sequitur servitus 1. Ex hoc expressa sequitur servitus prolis: quia secundum leges partus se- prolis: quia secundum leges partus se- quitur ventrem. quitur ventrem.

2. Item, Vir est caput mulieris : ergo 2. Item, Vir est caput mulieris : ergo non potest aliquid facere, ad quod non non potest aliquid facere, ad quod non dirigitur a viro: ergo nec sine consensu dirigitur a viro: ergo nec sine consensu viri potest se facere ancillam. viri potest se facere ancillam.

Quæst. 2. Quæst. 2.

Sed contra. Sed contra.

RESPONSIO. Sine præjudicio dicendum, Solutio. RESPONSIO. Sine præjudicio dicendum, Solutio. quod si vir se dat in servum contra vo- quod si vir se dat in servum contra vo- luntatem mulieris, in nullo debito quo luntatem mulieris, in nullo debito quo tenetur uxori, dominus potest eum im- tenetur uxori, dominus potest eum im- pedire quia hoc in quo fuit uxoris, se pedire quia hoc in quo fuit uxoris, se alii domino, ea vivente, dare non potest: alii domino, ea vivente, dare non potest:

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

376 376

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et ideo etiam conceditur stare matrimo- et ideo etiam conceditur stare matrimo- nium hoc enim modo conjunxit eos nium hoc enim modo conjunxit eos Deus, et homini non licet separare pro- Deus, et homini non licet separare pro- pter aliquam molestiam, quæcumque su- pter aliquam molestiam, quæcumque su- pervenire potest. pervenire potest.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod istud AD PRIMUM ergo dicendum, quod istud non militat contra libertatem quia mu- non militat contra libertatem quia mu- lier remanet libera, et in libero usu viri lier remanet libera, et in libero usu viri in omni debito suo. in omni debito suo.

AD ALIUD dicendum, quod hoc ideo est AD ALIUD dicendum, quod hoc ideo est in natura, quia per necessitatem naturæ in natura, quia per necessitatem naturæ agunt naturalia et patiuntur. Sic autem agunt naturalia et patiuntur. Sic autem non est in moralibus: unde culpæ in non est in moralibus: unde culpæ in moribus frænantur pœnis, quæ nullam moribus frænantur pœnis, quæ nullam habent cum eis contrarietatem, licet con- habent cum eis contrarietatem, licet con- trarientur delectationibus peccantium et trarientur delectationibus peccantium et appetitibus et ideo etiam propter insti- appetitibus et ideo etiam propter insti- tutum Ecclesiæ aliquid impedit contra- tutum Ecclesiæ aliquid impedit contra- hendum, quod non dirimit contractum. hendum, quod non dirimit contractum.

Supra hoc tamen supra habita est alia Supra hoc tamen supra habita est alia solutio quæ melior est, quam ista, et ibi solutio quæ melior est, quam ista, et ibi respiciatur. respiciatur.

AD ALIUD dicendum, quod iste potest A AD ALIUD dicendum, quod iste potest A se dare in servum salvo omni jure uxo- se dare in servum salvo omni jure uxo- ris, tam in corpore, quam in bonis, et in ris, tam in corpore, quam in bonis, et in liberis aliter puto, quod sit peccatum liberis aliter puto, quod sit peccatum mortale dominis si ipsum recipiunt : et mortale dominis si ipsum recipiunt : et ideo cessat objectio, quia nullum præju- ideo cessat objectio, quia nullum præju- dicium incurrit uxor. dicium incurrit uxor.

Per hoc etiam patet solutio ad sequens. Per hoc etiam patet solutio ad sequens. AD ALIUD dicendum, quod obsequium AD ALIUD dicendum, quod obsequium divinum in claustro annexum est voto divinum in claustro annexum est voto continentiæ, quod præjudicat debito ma- continentiæ, quod præjudicat debito ma- trimonii, et ideo sine consensu uxoris trimonii, et ideo sine consensu uxoris fieri non potest: sed tale non est obse- fieri non potest: sed tale non est obse- quium domini carnalis : et ideo non va- quium domini carnalis : et ideo non va- let argumentum. let argumentum.

A4 A4

AD ALIUD sine præjudicio videtur mi- A AD ALIUD sine præjudicio videtur mi- A hi, quod sine peccato mortali non subju- hi, quod sine peccato mortali non subju- gantur pueri servituti, si mater antequam gantur pueri servituti, si mater antequam pariat eos, non consentiat servituti. pariat eos, non consentiat servituti.

( (

AP AP

AD ALIUD dicendum, quod mulier meo Adig AD ALIUD dicendum, quod mulier meo Adig judicio se in ancillam dare non potest : judicio se in ancillam dare non potest : quia in hoc non ad paria judicantur. quia in hoc non ad paria judicantur.

D. De ætate contrahentium. D. De ætate contrahentium.

Iloc etiam sciendum est, quod pueri ante quatordecim annos et puellæ Iloc etiam sciendum est, quod pueri ante quatordecim annos et puellæ ante duodecim annos secundum leges matrimonium inire nequeunt. Quod ante duodecim annos secundum leges matrimonium inire nequeunt. Quod si ante prædicta tempora copulam inierint, separari possunt, quamvis vo- si ante prædicta tempora copulam inierint, separari possunt, quamvis vo- luntate et assensu parentum juncti fuerint. Qui vero in pueritia copulati luntate et assensu parentum juncti fuerint. Qui vero in pueritia copulati post annos pubertatis nolunt se relinquere, sed in conjunctione permane- post annos pubertatis nolunt se relinquere, sed in conjunctione permane- re, jam ex hoc efficiuntur conjuges, et deinceps nequeunt separari. re, jam ex hoc efficiuntur conjuges, et deinceps nequeunt separari. Item, Sponsalia ante septennium contrahi non possunt: solo enim consen- Item, Sponsalia ante septennium contrahi non possunt: solo enim consen- su contrahuntur, qui intervenire non potest, nisi ab alterutra parte intelli- su contrahuntur, qui intervenire non potest, nisi ab alterutra parte intelli- gatur quod inter eos agitur . Duo illa exsecuti sumus cum aliorum gatur quod inter eos agitur . Duo illa exsecuti sumus cum aliorum quorumdam adjectione quibus conjugium solvi potest, nec tamen solvi quorumdam adjectione quibus conjugium solvi potest, nec tamen solvi semper necesse est. semper necesse est.

Nunc de illis quæ personas illegitimas penitus faciunt, addendum est, et Nunc de illis quæ personas illegitimas penitus faciunt, addendum est, et primum de ordine. primum de ordine.

130, quæst. 1, cap. Sponsalia (Nota edit. Lugd.) 130, quæst. 1, cap. Sponsalia (Nota edit. Lugd.)

Qurent. Qurent.

Nolutio. Nolutio.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVI, D, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XXXVI, D, ART. 6.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An masculi ante quatuordecim annos, An masculi ante quatuordecim annos, et puellæ ante duodecim annos inire et puellæ ante duodecim annos inire possint matrimonium? possint matrimonium?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, «Hoc etiam sciendum est, quod ibi, D, «Hoc etiam sciendum est, quod pueri ante quatuordecim annos, etc. » pueri ante quatuordecim annos, etc. » Videtur enim hoc esse inconveniens: Videtur enim hoc esse inconveniens: quia quia

1. Secundum leges tutorem accipiunt 1. Secundum leges tutorem accipiunt usque ad vicesimum quintum annum: usque ad vicesimum quintum annum: ergo videtur, quod usque ad illud tem- ergo videtur, quod usque ad illud tem- pus non sit ratio confortata ad consen- pus non sit ratio confortata ad consen- sus discretionem : ergo videtur, quod sus discretionem : ergo videtur, quod constitutio debet tempus contrahendi po- constitutio debet tempus contrahendi po- nere in viginti quinque annis. nere in viginti quinque annis.

2. Item, Qui religionem ingrediuntur, 2. Item, Qui religionem ingrediuntur, non possunt facere professionem usque non possunt facere professionem usque ad decimum octavum annum, sicut dicit ad decimum octavum annum, sicut dicit nova constitutio: ergo cum magis sit nova constitutio: ergo cum magis sit obligari Deo, quam homini, etiam ad obligari Deo, quam homini, etiam ad obligationem quæ fit homini in matri- obligationem quæ fit homini in matri- monio, videtur quod exspectandi sint un- monio, videtur quod exspectandi sint un- deviginti anni. deviginti anni.

3. Item, Ad officium prædicationis et 3. Item, Ad officium prædicationis et sacerdotii non debet assumi aliquis ante sacerdotii non debet assumi aliquis ante trigesimum annum cum igitur vincu- trigesimum annum cum igitur vincu- lum matrimonii sit perpetuum dum vi- lum matrimonii sit perpetuum dum vi- vit conjunx, et habet multas tribulatio- vit conjunx, et habet multas tribulatio- nes adjunctas, sicut dicit Apostolus, I ad nes adjunctas, sicut dicit Apostolus, I ad Corinth. vII, 28, videtur quod exspectan- Corinth. vII, 28, videtur quod exspectan- dum sit tempus triginta annorum. . dum sit tempus triginta annorum. .

ITEM, Quare aliter in viro determina- ITEM, Quare aliter in viro determina- tur tempus, quam in puella, ut duo anni tur tempus, quam in puella, ut duo anni

resecentur. resecentur.

RESPONSIO. Dicendum, quod hic quæ- RESPONSIO. Dicendum, quod hic quæ- sita partim determinata sunt supra, ubi sita partim determinata sunt supra, ubi de sponsalibus agebatur. de sponsalibus agebatur.

Ad omnium ergo harum determina- Ad omnium ergo harum determina- tionem habendam sciendum, quod vis tionem habendam sciendum, quod vis

377 377

augmentativa ut in pluribus stat per- augmentativa ut in pluribus stat per- fecta in trigesimo anno et hoc contin- fecta in trigesimo anno et hoc contin- git, quia calor naturalis debilitatur ex git, quia calor naturalis debilitatur ex multa ingestione extranei humidi acqui- multa ingestione extranei humidi acqui- siti ex nutrimento. Calor autem debilita- siti ex nutrimento. Calor autem debilita- tur ex evaporatione in quantum secum tur ex evaporatione in quantum secum trahit humidum naturale, et remanet cor- trahit humidum naturale, et remanet cor- pus siccum, non extensibile radicalibus pus siccum, non extensibile radicalibus membris supra quam extensum est: et membris supra quam extensum est: et ideo stat augmentum secundum causam ideo stat augmentum secundum causam physicam. Causa autem mathematica physicam. Causa autem mathematica est, quia movens cœleste quod movet est, quia movens cœleste quod movet singulariter ad perfectionem individui, singulariter ad perfectionem individui, completur non minus quam in triginta completur non minus quam in triginta annis. Si enim motus planetarum ulti- annis. Si enim motus planetarum ulti- mus accipitur, tunc completur in triginta mus accipitur, tunc completur in triginta annis: quia Saturnus complet cursum annis: quia Saturnus complet cursum suum in totidem annis, cum quo alii suum in totidem annis, cum quo alii junguntur omnes, et ipse cum nullo junguntur omnes, et ipse cum nullo aliorum, sicut dicunt Philosophi, et om- aliorum, sicut dicunt Philosophi, et om- nes alii Doctores astrorum. nes alii Doctores astrorum.

Adhuc, Motus capitis draconis perfici- Adhuc, Motus capitis draconis perfici- tur in minori. Similiter conjunctio minor tur in minori. Similiter conjunctio minor Saturni et Jovis perficitur in triginta Saturni et Jovis perficitur in triginta annis octava parte anni minus: et con- annis octava parte anni minus: et con- junctio magna Saturni et Martis in signo junctio magna Saturni et Martis in signo Cancri perficitur in triginta annis. Con- Cancri perficitur in triginta annis. Con- junctio autem Jovis et Saturni de tripli- junctio autem Jovis et Saturni de tripli- citate in triplicitatem, et conjunctio eo- citate in triplicitatem, et conjunctio eo- rumdem de circulo in circulum, fiunt rumdem de circulo in circulum, fiunt in majori tempore sed illæ causant in majori tempore sed illæ causant accidentia generalia mundi et provin- accidentia generalia mundi et provin- ciarum, et non personalia nisi secun- ciarum, et non personalia nisi secun- dum quid. Et ideo ultimum spatium dum quid. Et ideo ultimum spatium perfectionis humanæ est in triginta an- perfectionis humanæ est in triginta an- nis, et citra incipit declarari incremen- nis, et citra incipit declarari incremen- tum, et similiter sibi conjungi motus tum, et similiter sibi conjungi motus superior, ita quod intellectus incipit superior, ita quod intellectus incipit dominari perfecte ad regimen vitæ et dominari perfecte ad regimen vitæ et corporis et hoc per quinque annos: corporis et hoc per quinque annos: et ideo alius terminus ponitur a legibus et ideo alius terminus ponitur a legibus super annos triginta quinque. Motus au- super annos triginta quinque. Motus au- tem perfectus capitis et caudæ est in tem perfectus capitis et caudæ est in octodecim annis, in quo complentur om- octodecim annis, in quo complentur om- nes conjunctiones, et præventiones, et nes conjunctiones, et præventiones, et eclipses solis et lunæ, quæ inter omnia eclipses solis et lunæ, quæ inter omnia astra majorem habent effectum supra astra majorem habent effectum supra corpora nostra: et ideo tertius terminus corpora nostra: et ideo tertius terminus ponitur in quatuordecim annis. Modus ponitur in quatuordecim annis. Modus

378 378

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

autem periodi sive datoris vitæ quam autem periodi sive datoris vitæ quam hismalite mathematici vocant, est secun- hismalite mathematici vocant, est secun- dum numerum signorum circuli nati qui dum numerum signorum circuli nati qui est duodecim anni, ut dicit Albumasar : est duodecim anni, ut dicit Albumasar : et ideo quartus terminus ponitur in annis et ideo quartus terminus ponitur in annis duodecim et in quatuordecim. Et quia in duodecim et in quatuordecim. Et quia in periodo nativitatis septem signa se vi- periodo nativitatis septem signa se vi- dent, ut dicunt Abraham et Albumasar, dent, ut dicunt Abraham et Albumasar, et ideo quintus terminus ponitur in spon- et ideo quintus terminus ponitur in spon- salibus septem annis. salibus septem annis.

Dicendum igitur, quod ordinantur isti Dicendum igitur, quod ordinantur isti actus placere sponsalia, et generare actus placere sponsalia, et generare posse, et discernere spiritualia, et vim posse, et discernere spiritualia, et vim

eorum, et regere se posse sufficienter et eorum, et regere se posse sufficienter et familiam, et posse habere perfectam no- familiam, et posse habere perfectam no- titiam ad instructionem aliorum: quia titiam ad instructionem aliorum: quia semper unus est altior quam alius: ideo semper unus est altior quam alius: ideo sponsalium terminus ponitur in septem sponsalium terminus ponitur in septem et matrimonium in duodecim in puella, et matrimonium in duodecim in puella, et pueri in quatuordecim cujus ratio et pueri in quatuordecim cujus ratio est supra assignata: et introitus religio- est supra assignata: et introitus religio- nis in anno decimo octavo, et regiminis nis in anno decimo octavo, et regiminis familiæ et provisionis in vicesimo quinto, familiæ et provisionis in vicesimo quinto, et auctoritatis docendi in trigesimo. et auctoritatis docendi in trigesimo.

Et per hoc patet solutio omnium ob- Et per hoc patet solutio omnium ob- jectorum. jectorum.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A. IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A.

379 379

DISTINCTIO XXXVII. DISTINCTIO XXXVII.

De impedimentis quæ omnino faciunt illegitimum matrimonium De impedimentis quæ omnino faciunt illegitimum matrimonium contrahendum cum omni, propter ecclesiasticam institutionem. contrahendum cum omni, propter ecclesiasticam institutionem.

A. In quo ordine nequeat fieri conjugium ? A. In quo ordine nequeat fieri conjugium ?

Sunt igitur quidam ordines, in quibus nullatenus potest contrahi con- Sunt igitur quidam ordines, in quibus nullatenus potest contrahi con- jugium et si intercesserit copula, fit divortium, ut sacerdotium, dia- jugium et si intercesserit copula, fit divortium, ut sacerdotium, dia- conatus, et subdiaconatus. In aliis vero permittitur sortiri conjugium, conatus, et subdiaconatus. In aliis vero permittitur sortiri conjugium, nisi religionis habitum sumpserint, vel continentiæ votum fecerint. Unde nisi religionis habitum sumpserint, vel continentiæ votum fecerint. Unde Leo Papa Clericos, lectores, ostiarios, exorcistas, acolythos, si extra vo- Leo Papa Clericos, lectores, ostiarios, exorcistas, acolythos, si extra vo- tum et habitum inveniuntur, et continentiam profiteri nolunt, uxorem du- tum et habitum inveniuntur, et continentiam profiteri nolunt, uxorem du- cere virginem Ecclesia Romana permittit, non viduam vel repudiatam: cere virginem Ecclesia Romana permittit, non viduam vel repudiatam: quia deinceps nec ad subdiaconatum prouehi poterunt, nec laicus quia deinceps nec ad subdiaconatum prouehi poterunt, nec laicus uxorem sortitus nisi virginem, vel bigamus ad clericatum 1. Item, Ex uxorem sortitus nisi virginem, vel bigamus ad clericatum 1. Item, Ex Carthaginensi concilio: Placuit Episcopos, presbyteros, diaconos, sub- Carthaginensi concilio: Placuit Episcopos, presbyteros, diaconos, sub- diaconos etiam ab uxoribus abstinere : quod si non fecerint etiam ab ec- diaconos etiam ab uxoribus abstinere : quod si non fecerint etiam ab ec- clesiastico removeantur officio. Cæteros vero clericos ad hoc non cogit 2. clesiastico removeantur officio. Cæteros vero clericos ad hoc non cogit 2. Item, Leo Papa: Lex continentiæ eadem est ministris altaris, quæ E pi- Item, Leo Papa: Lex continentiæ eadem est ministris altaris, quæ E pi- scopis et presbyteris qui cum essent laici vel lectores, licite uxores ducere scopis et presbyteris qui cum essent laici vel lectores, licite uxores ducere potuerunt, sed cum ad prædictos pervenerunt gradus, coepit eis non potuerunt, sed cum ad prædictos pervenerunt gradus, coepit eis non licere quod prius licuit 3. Item, In sexta synodo : Si quis eorum qui ad licere quod prius licuit 3. Item, In sexta synodo : Si quis eorum qui ad clericatum accedunt, voluerit nuptiali lege mulieri copulari, hoc ante or- clericatum accedunt, voluerit nuptiali lege mulieri copulari, hoc ante or- dinem subdiaconatus faciat *. Item, Calixtus Papa: Presbyteris, diaconi- dinem subdiaconatus faciat *. Item, Calixtus Papa: Presbyteris, diaconi- bus, subdiaconibus, monachis, concubinas habere seu matrimonium con- bus, subdiaconibus, monachis, concubinas habere seu matrimonium con-

4 Dist. 32, cap. Seriatim (Nota edit. Lugd.) 4 Dist. 32, cap. Seriatim (Nota edit. Lugd.)

* Ex Carthaginensi concilio, ibidem, cap. Placuit (Nota edit. Lugd.) * Ex Carthaginensi concilio, ibidem, cap. Placuit (Nota edit. Lugd.) Dist. 32, cap. Lex continentiæ (Ibidem.) Dist. 32, cap. Lex continentiæ (Ibidem.)

* Dist. 32, cap. Si quis (Ibidem.) * Dist. 32, cap. Si quis (Ibidem.)

380 380

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

trahere penitus interdicimus: contracta quoque matrimonia ab hujus- trahere penitus interdicimus: contracta quoque matrimonia ab hujus- modi personis disjungi et personas ad pœnitentiam debere redigi, juxta modi personis disjungi et personas ad pœnitentiam debere redigi, juxta sanctorum canonum distinctionem judicamus. Item, Gregorius: Nullum sanctorum canonum distinctionem judicamus. Item, Gregorius: Nullum facere subdiaconum Episcopi præsumant, nisi qui se caste victurum facere subdiaconum Episcopi præsumant, nisi qui se caste victurum promiserit, quia nullus debet ad ministerium altaris accedere, nisi cujus promiserit, quia nullus debet ad ministerium altaris accedere, nisi cujus castitas ante susceptum ministerium fuerit approbata *. castitas ante susceptum ministerium fuerit approbata *.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

"Sunt igitur quidam ordines, etc. » "Sunt igitur quidam ordines, etc. » Hic agitur de impedimento ordinis: et Hic agitur de impedimento ordinis: et non sunt in ista distinctione nisi duo non sunt in ista distinctione nisi duo parva capitula, quorum primum est de parva capitula, quorum primum est de impedimento ordinis: secundum, de in- impedimento ordinis: secundum, de in- terfectoribus suarum conjugum, et inci- terfectoribus suarum conjugum, et inci- pit ibi, B, « Ilis adjiciendum est de pit ibi, B, « Ilis adjiciendum est de percussoribus, etc. » percussoribus, etc. »

Circa primum autem capitulum quæ- Circa primum autem capitulum quæ- runtur septem. runtur septem.

Primum est, An Ordo impediat matri- Primum est, An Ordo impediat matri- monium contrahendum, et dirimat con- monium contrahendum, et dirimat con- tractum ? tractum ?

Secundum, Utrum sit locale et tem- Secundum, Utrum sit locale et tem- porale impedimentum, vel perpetuum et porale impedimentum, vel perpetuum et generale? generale?

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An Ordo impediat matrimonium? An Ordo impediat matrimonium?

AD PRIMUM sic proceditur : AD PRIMUM sic proceditur :

1. Sacramentum non est contrarium 1. Sacramentum non est contrarium sacramento: sed nihil impedit aliud, nisi sacramento: sed nihil impedit aliud, nisi quod est contrarium ei: ergo videtur, quod est contrarium ei: ergo videtur, quod sacramentum non impedit sa- quod sacramentum non impedit sa- cramentum ergo nec ordo matrimo- cramentum ergo nec ordo matrimo- nium. nium.

2. Item, Aut ordo impedit ex se, aut 2. Item, Aut ordo impedit ex se, aut ex adjuncto. Non ex se: quia sic omnis ex adjuncto. Non ex se: quia sic omnis ordo impediret, quod falsum est. Si au- ordo impediret, quod falsum est. Si au- tem impedit ex adjuncto, hoc non est tem impedit ex adjuncto, hoc non est nisi votum castitatis: ergo non debet nisi votum castitatis: ergo non debet assignari speciale impedimentum matri- assignari speciale impedimentum matri-

Tertium, Utrum omnis ordo hoc facit, monii, sed sub voto contineri : ergo Tertium, Utrum omnis ordo hoc facit, monii, sed sub voto contineri : ergo vel quidam, et quis sit ille? vel quidam, et quis sit ille?

Quartum, De eo qui habens uxorem, Quartum, De eo qui habens uxorem, uxore consentiente, est ordinatus, utrum uxore consentiente, est ordinatus, utrum ipsa uxor teneatur intrare religionem? ipsa uxor teneatur intrare religionem? Quintum, De eo qui ordinatus est uxore Quintum, De eo qui ordinatus est uxore nesciente vel reclamante, utrum aliquod nesciente vel reclamante, utrum aliquod præjudicium sit factum uxori? præjudicium sit factum uxori?

Sextum, De clericis Orientalibus qui Sextum, De clericis Orientalibus qui ordinantur, utrum reclamantibus uxori- ordinantur, utrum reclamantibus uxori- bus possint ordinari? bus possint ordinari?

Septimum, De uxoribus Orientalium, Septimum, De uxoribus Orientalium, qui volentibus uxoribus sunt ordinati, qui volentibus uxoribus sunt ordinati, utrum post mortem clerici mariti ad per- utrum post mortem clerici mariti ad per- petuam teneantur continentiam ? petuam teneantur continentiam ?

1 Dist. 18, cap. Presbyteris (Ibidem.) 1 Dist. 18, cap. Presbyteris (Ibidem.)

2 Dist. 27 cap. Nullum. Innocentius Papa III, 2 Dist. 27 cap. Nullum. Innocentius Papa III,

specialis tractatus non debuit esse de isto specialis tractatus non debuit esse de isto impedimento, sed in sequenti distin- impedimento, sed in sequenti distin- ctione sub impedimento voti debuit con- ctione sub impedimento voti debuit con- tineri. tineri.

3. Item, Typus et veritas sibi respon- 3. Item, Typus et veritas sibi respon- dent: ordo autem veteris legis erat ty- dent: ordo autem veteris legis erat ty- pus ordinis novæ legis ergo respondet pus ordinis novæ legis ergo respondet sibi sed constat, quod sacerdotes Vete- sibi sed constat, quod sacerdotes Vete- ris Testamenti habebant et ducebant ris Testamenti habebant et ducebant uxores in ordine existentes: ergo et in uxores in ordine existentes: ergo et in Novo possunt hoc facere: ergo ordo non Novo possunt hoc facere: ergo ordo non est unum de impedimentis matrimonii. est unum de impedimentis matrimonii.

4. Item, Si ordo impedit matrimo- 4. Item, Si ordo impedit matrimo- nium, aut hoc est ratione prolis, aut ra- nium, aut hoc est ratione prolis, aut ra-

dist. 28, cap. Decernimus (Nota edit. Lugd.) dist. 28, cap. Decernimus (Nota edit. Lugd.)

nel contra. nel contra.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 1.

tione fidei, aut sacramenti, aut ratione tione fidei, aut sacramenti, aut ratione concubitus qui est in matrimonio. Si ra- concubitus qui est in matrimonio. Si ra- tione prolis ergo proles haberet con- tione prolis ergo proles haberet con- trarietatem ad ordinem, quod falsum est, trarietatem ad ordinem, quod falsum est, cum a Domino sit imperatum, quod cum a Domino sit imperatum, quod crescant homines et multiplicentur¹. Si- crescant homines et multiplicentur¹. Si- militer constat, quod nec ratione fidei, militer constat, quod nec ratione fidei, nec ratione sacramenti. Si dicatur ra- nec ratione sacramenti. Si dicatur ra- tione actus hoc esse, hoc etiam non est, tione actus hoc esse, hoc etiam non est, nisi quia contrariatur actus divinus. SED nisi quia contrariatur actus divinus. SED CONTRA: Maxime divino non contraria- CONTRA: Maxime divino non contraria- tur, scilicet participationi Eucharistiæ, tur, scilicet participationi Eucharistiæ, quia matrimonio juncti percipiunt Eu- quia matrimonio juncti percipiunt Eu- charistiam ergo non contrariatur ei charistiam ergo non contrariatur ei minus divinus ergo non contrariatur : minus divinus ergo non contrariatur : ergo ordo non impedit matrimonium. ergo ordo non impedit matrimonium.

5. Item, Videtur quod etiam promo- 5. Item, Videtur quod etiam promo- veat quia ordo constituit in jure Christi veat quia ordo constituit in jure Christi qui est sponsus Ecclesiæ fœcundans qui est sponsus Ecclesiæ fœcundans ipsam gratia ad bona opera : ergo con- ipsam gratia ad bona opera : ergo con- gruit ipsum exprimere hoc in figura: gruit ipsum exprimere hoc in figura: sed figura hujus est habitus uxoris, ut sed figura hujus est habitus uxoris, ut dicitur, ad Ephes. v, 22 et seq. : ergo dicitur, ad Ephes. v, 22 et seq. : ergo videtur, quod congruit ordinatos sacris videtur, quod congruit ordinatos sacris ordinibus habere uxores: ergo ordo non ordinibus habere uxores: ergo ordo non impedit matrimonium, sed potius matri- impedit matrimonium, sed potius matri- monium facit ordinatum meliorem. monium facit ordinatum meliorem. IN CONTRARIUM hujus est, IN CONTRARIUM hujus est,

1. Quod dicitur, Isa.LII, 11: Mundamini, 1. Quod dicitur, Isa.LII, 11: Mundamini, qui fertis vasa Domini. Si enim hoc in qui fertis vasa Domini. Si enim hoc in Veteri Testamento imperabatur, multo Veteri Testamento imperabatur, multo magis in Novo est tenendum: sed coi- magis in Novo est tenendum: sed coi- tus matrimonii est cum immunditia qua- tus matrimonii est cum immunditia qua- dam mixtus ergo ille qui fert vasa Do- dam mixtus ergo ille qui fert vasa Do- mini et ipsum Dominum, non debet esse mini et ipsum Dominum, non debet esse obnoxius ad coitum ergo nec conjun- obnoxius ad coitum ergo nec conjun- ctus debet esse matrimonio. ctus debet esse matrimonio.

2. Item, Cogitare tantum quæ Dei 2. Item, Cogitare tantum quæ Dei sunt, et dividi ad cogitandum quomodo sunt, et dividi ad cogitandum quomodo placeat uxori, et quæ mundi sunt, et placeat uxori, et quæ mundi sunt, et quæ dicuntur, simul esse non convenit: quæ dicuntur, simul esse non convenit: sed divinis obsequiis deputatus, debet sed divinis obsequiis deputatus, debet tantum cogitare quæ Domini sunt: ergo tantum cogitare quæ Domini sunt: ergo non debet ipse esse obnoxius ad cogi- non debet ipse esse obnoxius ad cogi- tandum quæ sunt uxoris et mundi: sed tandum quæ sunt uxoris et mundi: sed existentes in sacris ordinibus, divinis existentes in sacris ordinibus, divinis

1 Genes. 1, 28, VIII, 17 et 1x, 1. 1 Genes. 1, 28, VIII, 17 et 1x, 1.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. IX de Civitate Dei, 2 S. AUGUSTINUS, Lib. IX de Civitate Dei,

381 381

obsequiis sunt mancipati: ergo, etc. : obsequiis sunt mancipati: ergo, etc. : ergo non debent habere uxores, quia ha- ergo non debent habere uxores, quia ha- bens uxorem, sic est divisus, ut dicit bens uxorem, sic est divisus, ut dicit Apostolus, I ad Corinth. v, 33. Apostolus, I ad Corinth. v, 33.

3. Item, Sicut patet, Numer. xv, 3. Item, Sicut patet, Numer. xv, 8 et seq., Dominus interdixit ne levitæ 8 et seq., Dominus interdixit ne levitæ possessionem haberent, sed libere eis possessionem haberent, sed libere eis ministrarentur aliorum labores, ne labo- ministrarentur aliorum labores, ne labo- ribus impediti possent minus vacare ob- ribus impediti possent minus vacare ob- sequiis divinis sed magis abstrahit ab sequiis divinis sed magis abstrahit ab obsequio divino cura uxoris et domus, obsequio divino cura uxoris et domus, quam cura colendorum agrorum : ergo quam cura colendorum agrorum : ergo cum sit necessitas temporis, magis con- cum sit necessitas temporis, magis con- venit ministris altaris interdici uxoris venit ministris altaris interdici uxoris curam et domus, quam colendarum ter- curam et domus, quam colendarum ter- rarum sed in Novo Testamento non est rarum sed in Novo Testamento non est necessitas se propagandi ulterius, ut su- necessitas se propagandi ulterius, ut su- pra probatum est: ergo in Novo Testa- pra probatum est: ergo in Novo Testa- mento convenit legem continentiæ indici mento convenit legem continentiæ indici ministris altaris. ministris altaris.

4. Item, Sicut dicunt Philosophi, stu- 4. Item, Sicut dicunt Philosophi, stu- dium altarum scientiarum quærit abs- dium altarum scientiarum quærit abs- tractionem a carne: sed altissima scien- tractionem a carne: sed altissima scien- tia est lex divina: ergo studentes in tia est lex divina: ergo studentes in ipsa debent abstrahi a carne: sed omnes ipsa debent abstrahi a carne: sed omnes ministri altaris tenentur studere in illa: ministri altaris tenentur studere in illa: ergo, etc. sed nullus est melior modus ergo, etc. sed nullus est melior modus se abstrahendi a carne, quam per legem se abstrahendi a carne, quam per legem continentiæ ergo videtur, quod conve- continentiæ ergo videtur, quod conve- nit eis legem continentiæ indicere. nit eis legem continentiæ indicere.

5. Item, Augustinus in libro de Civi- 5. Item, Augustinus in libro de Civi- tate Dei, inducit Apuleium dicentem, tate Dei, inducit Apuleium dicentem, quod « Deum deorum vix aliquis nisi quod « Deum deorum vix aliquis nisi maxime a carne separatus sit, mente maxime a carne separatus sit, mente conspicere possit : » constat autem, conspicere possit : » constat autem, quod sacerdos maxime mente conspicere quod sacerdos maxime mente conspicere debet Deum ergo per legem continen- debet Deum ergo per legem continen- tiæ maxime decet eu a carne esse tiæ maxime decet eu a carne esse abstractum. abstractum.

RESPONSIO. Dicendum, quod ultimæ Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod ultimæ Solutio. rationes probant, quod congruit ordinem rationes probant, quod congruit ordinem sacrum impedire matrimonium: sed ta- sacrum impedire matrimonium: sed ta- men non est necessarium et hoc est men non est necessarium et hoc est concedendum. Unde ordo de se congrui- concedendum. Unde ordo de se congrui- tatem habet continentiæ: sed necessitas tatem habet continentiæ: sed necessitas

cap. 16. cap. 16.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

382 382

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

continentiæ causatur a rationali consti- continentiæ causatur a rationali consti- tutione Ecclesiæ. tutione Ecclesiæ.

AD PRIMUM ergo sciendum, quod ordo AD PRIMUM ergo sciendum, quod ordo in quantum est sacramentum, non im- in quantum est sacramentum, non im- pedit matrimonium, sed ex annexo, sci- pedit matrimonium, sed ex annexo, sci- licet immunditia coitus, et distractione licet immunditia coitus, et distractione ad curam uxoris et puerorum. Unde li- ad curam uxoris et puerorum. Unde li- cet sacramentum sacramento non con- cet sacramentum sacramento non con- trarietur, tamen annexum uni sacramen- trarietur, tamen annexum uni sacramen- to, potest non convenire actui et officio to, potest non convenire actui et officio alterius sacramenti, et ita impedire ip- alterius sacramenti, et ita impedire ip-

sum. sum.

AD ALIUD dicendum, quod ordo habet AD ALIUD dicendum, quod ordo habet aliquid rationis impediendi etiam præter aliquid rationis impediendi etiam præter votum, quia incongruitatem habet, ut votum, quia incongruitatem habet, ut patet in omnibus rationibus ultimo in- patet in omnibus rationibus ultimo in- ductis. Et ita patet, quod est speciale ductis. Et ita patet, quod est speciale impedimentum, vim trahens ab institu- impedimentum, vim trahens ab institu- tione Ecclesiæ. Nec est simile de ordini- tione Ecclesiæ. Nec est simile de ordini- bus non sacris quia ratione sanctitatis bus non sacris quia ratione sanctitatis istius ordinis ordo iste habet incongrui- istius ordinis ordo iste habet incongrui- tatem ad ea quæ sunt matrimonii: licet tatem ad ea quæ sunt matrimonii: licet tamen sanctitas illa sit ordini substantia- tamen sanctitas illa sit ordini substantia- lis, quia est sanctitas officii, et actus qui lis, quia est sanctitas officii, et actus qui est circa altare. est circa altare.

AD ALIUD dicendum, quod perfectior AD ALIUD dicendum, quod perfectior est veritas, quam typus et figura et est veritas, quam typus et figura et ideo plus invenitur in veritate, quam in ideo plus invenitur in veritate, quam in typo. Et objectum illud bene tenet de typo. Et objectum illud bene tenet de figura perfecta sed non in omnibus fuit figura perfecta sed non in omnibus fuit figura, quia ordo in Veteri Testamento figura, quia ordo in Veteri Testamento tantum fuit figura ordinis Novi, et non tantum fuit figura ordinis Novi, et non fuit ordinatus figura ordinati, quia illi fuit ordinatus figura ordinati, quia illi sacerdotes serviebant in propagine car- sacerdotes serviebant in propagine car- nis tempore paucitatis fidelium: sed isti nis tempore paucitatis fidelium: sed isti sunt tempore propaginis spiritualis. sunt tempore propaginis spiritualis.

AD ALIUD dicendum, quod matrimo- AD ALIUD dicendum, quod matrimo- nium non impedit ratione substantiæ, nium non impedit ratione substantiæ, aut effectus qui est triplex bonum matri- aut effectus qui est triplex bonum matri- monii, sed ratione ejus quod dictum est. monii, sed ratione ejus quod dictum est.

Ad id quod contra objicitur, dicendum Ad id quod contra objicitur, dicendum quod multo minus est communicare, quod multo minus est communicare, quam consecrando efficere corpus Domi- quam consecrando efficere corpus Domi- ni, et sibi commisso populo intendere in ni, et sibi commisso populo intendere in divinis et ideo illa objectio non proce- divinis et ideo illa objectio non proce- dit. dit.

AD ALIUD dicendum, quod non pro- AD ALIUD dicendum, quod non pro- movet, sed impedit, ut dictum est: et movet, sed impedit, ut dictum est: et hoc quod objicitur, peccat secundum hoc quod objicitur, peccat secundum

æquivocationem: quia metaphorica est æquivocationem: quia metaphorica est similitudo illa, et non ad litteram refe- similitudo illa, et non ad litteram refe- renda, et est ac si objiceret, ridens est renda, et est ac si objiceret, ridens est lætus pratum ridet: ergo pratum est lætus pratum ridet: ergo pratum est lætum. lætum.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An ordo sit impedimentum matrimonii An ordo sit impedimentum matrimonii locale, temporale, particulare vel uni- locale, temporale, particulare vel uni- versale, ubique et semper? versale, ubique et semper?

Secundo quæritur, Utrum istud impe- Secundo quæritur, Utrum istud impe- dimentum sit locale, temporale, particu- dimentum sit locale, temporale, particu- lare vel universale, vel ubique et semper lare vel universale, vel ubique et semper generaliter? generaliter?

Videtur autem esse locale: quia non Videtur autem esse locale: quia non ubique impedit, sed tantum in Ecclesia ubique impedit, sed tantum in Ecclesia occidentali ergo, etc. occidentali ergo, etc.

Similiter videtur temporale: quia non Similiter videtur temporale: quia non semper impedivit, cum Petrus legatur semper impedivit, cum Petrus legatur uxorem habuisse, et Philippus et alii uxorem habuisse, et Philippus et alii quidam Apostoli et Episcopi. quidam Apostoli et Episcopi.

Similiter videtur esse particulare: Similiter videtur esse particulare: quia non omnis ordo impedit, sed qui- quia non omnis ordo impedit, sed qui- dam quatuor enim primi non impe- dam quatuor enim primi non impe- diunt matrimonium: ergo videtur, quod diunt matrimonium: ergo videtur, quod sit locale, temporale, et particulare. sit locale, temporale, et particulare. IN CONTRARIUM hujus est : IN CONTRARIUM hujus est :

1. Quod enim naturale est alicui, ut 1. Quod enim naturale est alicui, ut dicit Aristoteles, ubique convenit ei, sic- dicit Aristoteles, ubique convenit ei, sic- ut ignis in Perside, et in Græcia combu- ut ignis in Perside, et in Græcia combu- ritsed naturale est ordini impedire ritsed naturale est ordini impedire matrimonium : ergo ubique debet impe- matrimonium : ergo ubique debet impe- dire. PRIMA probata est per Aristotelem dire. PRIMA probata est per Aristotelem in secundo Ethicorum. SECUNDA autem in secundo Ethicorum. SECUNDA autem probatur per omnes rationes inductas in probatur per omnes rationes inductas in præcedenti articulo ad hoc, quod ordo præcedenti articulo ad hoc, quod ordo impedit matrimonium. impedit matrimonium.

2. Item, Sicut dicit Glossa super epist. 2. Item, Sicut dicit Glossa super epist. I ad Corinth. VI, 12: « Statuta Ecclesiæ I ad Corinth. VI, 12: « Statuta Ecclesiæ habent auctoritatem a generalitate : » habent auctoritatem a generalitate : » sed istud est statutum Ecclesiæ habens sed istud est statutum Ecclesiæ habens auctoritatem ergo est generale: non auctoritatem ergo est generale: non ergo est locale: propter hoc enim dicit ergo est locale: propter hoc enim dicit

Sed contra. Sed contra.

Qumat. Qumat.

tolutio. tolutio.

Ad quest. Ad quest.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 3.

Apostolus, I ad Corinth. xiv, 33: Sicut Apostolus, I ad Corinth. xiv, 33: Sicut et in omnibus ecclesiis sanctorum doceo. et in omnibus ecclesiis sanctorum doceo.

3. Item, Boetius in prologo libri de 3. Item, Boetius in prologo libri de Trinitate dicit, quod « Ecclesia dicitur Trinitate dicit, quod « Ecclesia dicitur Catholica ab universalitate, eo quod Catholica ab universalitate, eo quod ubique sit diffusa: » ergo videtur, quod ubique sit diffusa: » ergo videtur, quod etiam id quod impedit in una parte et etiam id quod impedit in una parte et uno tempore, semper et ubique debeat uno tempore, semper et ubique debeat impedire matrimonium. impedire matrimonium.

ULTERIUS videtur, quod omnis ordo ULTERIUS videtur, quod omnis ordo debeat impedire quia etiam exorcistæ debeat impedire quia etiam exorcistæ accipiunt vim expellendi dæmones, et accipiunt vim expellendi dæmones, et

383 383

verum, sed mysticum, et quantum ad verum, sed mysticum, et quantum ad energumenos, qui non sunt vere de cor- energumenos, qui non sunt vere de cor- pore mystico, sed in potentia. Et simili- pore mystico, sed in potentia. Et simili- ter lectores recitant prophetias, quæ sunt ter lectores recitant prophetias, quæ sunt lumen veritatis obumbratum figuris. Et lumen veritatis obumbratum figuris. Et ideo non oportet eis indicere legem con- ideo non oportet eis indicere legem con- tinentiæ. tinentiæ.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

lectores potestatem exponendi prophe- An omnis ordo sacer impediat matri- lectores potestatem exponendi prophe- An omnis ordo sacer impediat matri-

: :

tias sed ad primum horum requiritur tias sed ad primum horum requiritur spiritualitas, cui non convenit carnalitas spiritualitas, cui non convenit carnalitas debiti matrimonialis : et ad secundum debiti matrimonialis : et ad secundum requiritur studium, cui non competit requiritur studium, cui non competit cura domus et uxoris ergo videtur, cura domus et uxoris ergo videtur, quod talibus non licet contrahere: et quod talibus non licet contrahere: et eadem est ratio de aliis. eadem est ratio de aliis.

RESPONSIO. Dicendum ad primum, RESPONSIO. Dicendum ad primum, quod quantum est de congruitate, est quod quantum est de congruitate, est impedimentum illud ubique et semper : impedimentum illud ubique et semper : sed quia congruitas ista non dicit nisi sed quia congruitas ista non dicit nisi aptitudinem et non necessitatem, sed aptitudinem et non necessitatem, sed potius necessitas ista causatur ab Eccle- potius necessitas ista causatur ab Eccle- siæ instituto, ideo quantum ad necessi- siæ instituto, ideo quantum ad necessi- tatem separandi matrimonium, illud est tatem separandi matrimonium, illud est locale et temporale. locale et temporale.

Et sic patet solutio ad omnia objecta Et sic patet solutio ad omnia objecta præter ultimum quia argumenta non præter ultimum quia argumenta non probant nisi aptitudinem. Quod autem probant nisi aptitudinem. Quod autem Ecclesia particulariter hoc, et post tem- Ecclesia particulariter hoc, et post tem- pus primitivæ Ecclesiæ instituit, causa pus primitivæ Ecclesiæ instituit, causa est, quia particulariter et temporaliter et est, quia particulariter et temporaliter et non a tempore primitivæ Ecclesiæ sub- non a tempore primitivæ Ecclesiæ sub- diti quidam elegerunt, et se deinceps ad diti quidam elegerunt, et se deinceps ad hoc adstrinxerunt. hoc adstrinxerunt.

AD ULTIMUM dicendum, quod illi ordi- AD ULTIMUM dicendum, quod illi ordi- nes non impediunt de maxima congrui- nes non impediunt de maxima congrui- tate, sed de congruitate remota. tate, sed de congruitate remota.

Ad objectum dicendum, quod exorci- Ad objectum dicendum, quod exorci- stæ magis hoc faciunt vi exorcismorum, stæ magis hoc faciunt vi exorcismorum, quos memoriter tenent, quam vi sancti- quos memoriter tenent, quam vi sancti- tatis quæ sit in officio ordinis: quia non tatis quæ sit in officio ordinis: quia non est actus eorum super corpus Christi est actus eorum super corpus Christi

monium ? monium ?

Tertio quæritur, Utrum omnis ordo Tertio quæritur, Utrum omnis ordo sacer impediat matrimonium contrahen- sacer impediat matrimonium contrahen- dum, et dirimat contractum ? dum, et dirimat contractum ?

Videtur autem, quod non : quia Videtur autem, quod non : quia

1. Sicut se habet ordo ad sanctitatem, 1. Sicut se habet ordo ad sanctitatem, ita se habet ad matrimonium impedien- ita se habet ad matrimonium impedien- dum dum

sed differenter se habet ad sancti- sed differenter se habet ad sancti- tatem ergo differenter se habet ad tatem ergo differenter se habet ad matrimonium impediendum. PRIMA pro- matrimonium impediendum. PRIMA pro- batur ex hoc quod ordo non habet ra- batur ex hoc quod ordo non habet ra- tionem quare impediat matrimonium, tionem quare impediat matrimonium, nisi ex sanctitate sui actus et officii. nisi ex sanctitate sui actus et officii. SECUNDA autem patet per se : quia ad SECUNDA autem patet per se : quia ad majorem sanctitatem tenetur sacerdos majorem sanctitatem tenetur sacerdos quam diaconus, et diaconus quam sub- quam diaconus, et diaconus quam sub- diaconus cum igitur sacerdotium im- diaconus cum igitur sacerdotium im- pediat contrahendum et dirimat contra- pediat contrahendum et dirimat contra- ctum, videtur quod diaconatus impediat ctum, videtur quod diaconatus impediat contrahendum, et non dirimat contra- contrahendum, et non dirimat contra- ctum, et subdiaconatus non impediat, ctum, et subdiaconatus non impediat, nec dirimat. nec dirimat.

2. Item, Omnis sanctitas quæ est in 2. Item, Omnis sanctitas quæ est in sacramentis, est ex forma: sed subdia- sacramentis, est ex forma: sed subdia- conus et diaconus non accipiunt ordinem conus et diaconus non accipiunt ordinem ad formam Eucharistiæ, sed tantum su- ad formam Eucharistiæ, sed tantum su- per materiam accipiendam a populo per materiam accipiendam a populo subdiaconus, et ordinandam in altari subdiaconus, et ordinandam in altari diaconus ergo nihil attingunt de san- diaconus ergo nihil attingunt de san- ctitate sacramenti: ergo non oportet, ctitate sacramenti: ergo non oportet, quod impediant propter hoc matrimo- quod impediant propter hoc matrimo- nium. nium.

3. Item, Nulli magis indigent medici- 3. Item, Nulli magis indigent medici-

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

384 384

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

na contra concupiscentiam, quam mi- na contra concupiscentiam, quam mi- nistri altaris sed matrimonium est nistri altaris sed matrimonium est medicina contra concupiscentiam : ergo medicina contra concupiscentiam : ergo maxime indigent matrimonio : ergo maxime indigent matrimonio : ergo maxime debet eis concedi matrimo- maxime debet eis concedi matrimo- nium. nium.

4. Item, Non pertinet ad subdiaconum 4. Item, Non pertinet ad subdiaconum legere Evangelium, sed Epistolam ad legere Evangelium, sed Epistolam ad diaconum autem pertinet legere Evan- diaconum autem pertinet legere Evan- gelium, et non conficere sacramentum : gelium, et non conficere sacramentum : sed ad sacerdotem pertinet conficere sed ad sacerdotem pertinet conficere sacramentum habent ergo se isti or- sacramentum habent ergo se isti or- dines in gradibus altioris et inferioris dines in gradibus altioris et inferioris potestatis hæc igitur potestas debet potestatis hæc igitur potestas debet ascendere quibusdam gradibus sanctita- ascendere quibusdam gradibus sanctita- tis sed hæc sanctitas non bene expri- tis sed hæc sanctitas non bene expri- mitur nisi impar continentiæ modus eis mitur nisi impar continentiæ modus eis indicatur ergo videtur, quod non tres indicatur ergo videtur, quod non tres isti ordines impediant matrimonium con- isti ordines impediant matrimonium con- trahendum et dirimant contractum. trahendum et dirimant contractum.

IN CONTRARIUM hujus est, quod omnes IN CONTRARIUM hujus est, quod omnes isti ordines dicuntur sacri a sanctitate isti ordines dicuntur sacri a sanctitate excellenti super communem populum: excellenti super communem populum: ergo ad aliquid tenentur, ad quod non ergo ad aliquid tenentur, ad quod non omnis populus: sed hoc non potest esse omnis populus: sed hoc non potest esse nisi continentia perpetua : ergo ad per- nisi continentia perpetua : ergo ad per- petuam continentiam tenentur. petuam continentiam tenentur.

RESPONSIO. Dicendum, quod de con- RESPONSIO. Dicendum, quod de con- gruitate omnes isti tres ordines impediunt gruitate omnes isti tres ordines impediunt matrimonium contrahendum, et dirimunt matrimonium contrahendum, et dirimunt contractum et hæc congruitas ad actum contractum et hæc congruitas ad actum reducitur per Ecclesia institutionem, ut reducitur per Ecclesia institutionem, ut prius dictum est. prius dictum est.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod diffe- AD PRIMUM ergo dicendum, quod diffe- rens illa sanctitas non est in removendo rens illa sanctitas non est in removendo se a delectationibus venereorum, sed se a delectationibus venereorum, sed potius in attingendo perfectionis altiorem potius in attingendo perfectionis altiorem modum unde quilibet tenetur ad conti- modum unde quilibet tenetur ad conti- nentiam nentiam

sed continentia in subdiacono sed continentia in subdiacono est sicut virtus simpliciter, in diacono est sicut virtus simpliciter, in diacono sicut virtus purgatoria, et in sacerdote sicut virtus purgatoria, et in sacerdote sicut virtus purgati animi: quia etiam in- sicut virtus purgati animi: quia etiam in- tentio virtutum non est principaliter in tentio virtutum non est principaliter in recessu a malo, sed in accessu ad bonum. recessu a malo, sed in accessu ad bonum.

AD ALIUD dicendum, quod est sanctitas AD ALIUD dicendum, quod est sanctitas in sacramentis dupliciter. Una est quasi in sacramentis dupliciter. Una est quasi forma ipsius sacramenti. Alia est quæ forma ipsius sacramenti. Alia est quæ non est forma in sacramento, sed potius non est forma in sacramento, sed potius

in anima in qua efficitur. Dico igitur, in anima in qua efficitur. Dico igitur, quod sanctitas quæ formalis est in sacra- quod sanctitas quæ formalis est in sacra- mento, est in materia sacramenti ut dis- mento, est in materia sacramenti ut dis- positio quædam, et in loco, et in nutu, positio quædam, et in loco, et in nutu, et in verbis, et in cæteris hujusmodi, et et in verbis, et in cæteris hujusmodi, et non est tantum ex forma sacramenti. Sed non est tantum ex forma sacramenti. Sed sanctitas quæ est effectus sacramenti in sanctitas quæ est effectus sacramenti in eo qui percipit ipsum, illa est a forma sa- eo qui percipit ipsum, illa est a forma sa- cramenti in tali materia. Unde cum sit cramenti in tali materia. Unde cum sit sanctitas ut dispositio in materia sacra- sanctitas ut dispositio in materia sacra- menti, et loco, et verbis, et ritu qui the- menti, et loco, et verbis, et ritu qui the- leta a beato Dionysio vocatur : oportet leta a beato Dionysio vocatur : oportet omnes cultui sacramenti appropinquan- omnes cultui sacramenti appropinquan- tes, perfecte separari a contagione in- tes, perfecte separari a contagione in- continentiæ: et ideo omnibus illis indi- continentiæ: et ideo omnibus illis indi- citur continentia perpetua. citur continentia perpetua.

AD ALIUD dicendum, quod matrimo- AD ALIUD dicendum, quod matrimo- nium est medicina indirecta, potius exci- nium est medicina indirecta, potius exci- piens morbum quam curans. Ministri au- piens morbum quam curans. Ministri au- tem Domini curati debent esse a concu- tem Domini curati debent esse a concu- piscentia et ideo aliam veram et dire- piscentia et ideo aliam veram et dire- ctam curam accipiunt, quæ est spiritualis ctam curam accipiunt, quæ est spiritualis gratia refrigerans æstum concupiscentiæ, gratia refrigerans æstum concupiscentiæ, et exercitium spiritualium quod abstra- et exercitium spiritualium quod abstra- hit animum a cogitatu concupiscibilium. hit animum a cogitatu concupiscibilium.

AD ALIUD dicendum, quod differens AD ALIUD dicendum, quod differens ille gradus pro minimo suponit perfe- ille gradus pro minimo suponit perfe- ctum recessum ab immunditiis rationem ctum recessum ab immunditiis rationem sub carne deprimentibus: sed in exalta- sub carne deprimentibus: sed in exalta- tione differunt sicut purgatores et illumi- tione differunt sicut purgatores et illumi- natores et perficientes, sicut dicit Diony- natores et perficientes, sicut dicit Diony- sius. Quod enim ipse refert ad ordinem sius. Quod enim ipse refert ad ordinem diaconi et sacerdotis et Episcopi, vocans diaconi et sacerdotis et Episcopi, vocans diaconum purgatorem, eo quod ejicit im- diaconum purgatorem, eo quod ejicit im- mundos a loco sacro: et sacerdotem illu- mundos a loco sacro: et sacerdotem illu- minatorem, propter doctrinam et Epi- minatorem, propter doctrinam et Epi- scopum perfectiorem, propter consum- scopum perfectiorem, propter consum- matam potestatem in confirmando et matam potestatem in confirmando et consecrando, hoc nos possumus referre consecrando, hoc nos possumus referre ad subdiaconum et diaconum et sacerdo- ad subdiaconum et diaconum et sacerdo- tem, dicendo subdiaconum purgare per tem, dicendo subdiaconum purgare per doctrinam Epistolarum, diaconum illu- doctrinam Epistolarum, diaconum illu- minare luce Evangelica, et sacerdotem minare luce Evangelica, et sacerdotem perficere conferendo Eucharistiam. perficere conferendo Eucharistiam. Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

Ad Ad

Ad 1 Ad 1

tel contra. tel contra.

IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XXXVII, A, ART. 4.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An habens uxorem, si uxore consentiente An habens uxorem, si uxore consentiente sit ordinatus, ipsa uxor teneatur in- sit ordinatus, ipsa uxor teneatur in- trare religionem? trare religionem?

Quarto, Quæritur de eo qui habens Quarto, Quæritur de eo qui habens uxorem, uxore consentiente est ordina- uxorem, uxore consentiente est ordina- tus, utrum ipsa uxor religionem intrare tus, utrum ipsa uxor religionem intrare teneatur? teneatur?

Videtur autem, quod non quia Videtur autem, quod non quia

1. In ea est consentire quantum vult : 1. In ea est consentire quantum vult : sed iste ordinatus non tenetur ad castita- sed iste ordinatus non tenetur ad castita- tem, nisi dum vivit ipse : ergo si illa tem, nisi dum vivit ipse : ergo si illa consentit caste vivere dum vivit maritus, consentit caste vivere dum vivit maritus, videtur quod hoc sufficiat ad hoc quod videtur quod hoc sufficiat ad hoc quod maritus ordinetur : ergo post mortem il- maritus ordinetur : ergo post mortem il- lius viri ipsa potest nubere alteri : ergo lius viri ipsa potest nubere alteri : ergo non tenetur intrare religionem. non tenetur intrare religionem.

2. Item, Si fornicatus esset vir, et di- 2. Item, Si fornicatus esset vir, et di- missus propter fornicationem, ipsa non missus propter fornicationem, ipsa non teneretur continere, nisi dum viveret teneretur continere, nisi dum viveret vir ergo videtur, quod hoc sufficiat viro vir ergo videtur, quod hoc sufficiat viro ordinato, quod ipsa contineat dum ille ordinato, quod ipsa contineat dum ille vivit ergo non tenetur intrare religio- vivit ergo non tenetur intrare religio-

nem. nem.

: :

3. Item, Ista mulier non tenetur ad ca- 3. Item, Ista mulier non tenetur ad ca- stitatem ex hoc quod ille suscipit ordi- stitatem ex hoc quod ille suscipit ordi- nem, nisi eo vinculo quo ipsa subjacet nem, nisi eo vinculo quo ipsa subjacet legi viri sed sicut Apostolus dicit, I ad legi viri sed sicut Apostolus dicit, I ad Corinth. VII, 39: Mulier alligata est legi Corinth. VII, 39: Mulier alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit : quod si quanto tempore vir ejus vivit : quod si dormierit vir ejus, liberata est, scilicet a dormierit vir ejus, liberata est, scilicet a lege. Cui vult nubat, tantum in Domi- lege. Cui vult nubat, tantum in Domi- no. Ergo cum illa parte vitæ quæ vivit no. Ergo cum illa parte vitæ quæ vivit post mortem viri, non subjaceat viro, post mortem viri, non subjaceat viro, videtur quod in illa non obligatur ad ca-. videtur quod in illa non obligatur ad ca-. stitatem ex hoc quod maritus recipit or- stitatem ex hoc quod maritus recipit or- dinem ergo non tenetur intrare religio- dinem ergo non tenetur intrare religio-

nem. nem.

IN CONTRARIUM est, quod IN CONTRARIUM est, quod

1. Votum castitatis viri per ordinem 1. Votum castitatis viri per ordinem

1 Cf. Ad Roman. VII, 2. 1 Cf. Ad Roman. VII, 2.

XXX XXX

385 385

quodammodo solemnizatur: sed non quodammodo solemnizatur: sed non possunt perpetuo vir et mulier separari, possunt perpetuo vir et mulier separari, nisi per votum ex utraque parte solemni- nisi per votum ex utraque parte solemni- zatum ergo mulier talis tenetur ad vo- zatum ergo mulier talis tenetur ad vo- tum continentiæ perpetuæ solemnizatum, tum continentiæ perpetuæ solemnizatum, vel quasi solemnizatum. vel quasi solemnizatum.

2. Item, Quamdiu ista non perpetuam 2. Item, Quamdiu ista non perpetuam vovit continentiam, tamdiu timor est de vovit continentiam, tamdiu timor est de castitate sua, quia votum hoc faceret, si castitate sua, quia votum hoc faceret, si de castitate non timeret: sed quamdiu de castitate non timeret: sed quamdiu talis est timor, non potest ille vovere talis est timor, non potest ille vovere continentiam : ergo nec potest ordinem continentiam : ergo nec potest ordinem suscipere cui est annexum : sed suscipit suscipere cui est annexum : sed suscipit ordinem ergo non timet amplius de ca- ordinem ergo non timet amplius de ca- stitate uxoris ergo vovit continentiam stitate uxoris ergo vovit continentiam perpetuam, quasi solemniter. perpetuam, quasi solemniter.

RESPONSIO. Dicendum, quod talis mu- RESPONSIO. Dicendum, quod talis mu- lier tenetur ad castitatem dum vivit, hoc lier tenetur ad castitatem dum vivit, hoc est, ad castitatem perpetuam : sed si ju- est, ad castitatem perpetuam : sed si ju- venis est, de cujus lapsu timetur, tenetur venis est, de cujus lapsu timetur, tenetur intrare religionem: si autem non est ta- intrare religionem: si autem non est ta- lis, debet esse in loco honesto in casti- lis, debet esse in loco honesto in casti- tate perpetua. tate perpetua.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod in ea AD PRIMUM ergo dicendum, quod in ea vovere vel non vovere est voluntatis sed vovere vel non vovere est voluntatis sed tamen eo modo quo dat licentiam viro, tamen eo modo quo dat licentiam viro, intelligitur etiam ipsa vovere. Votum au- intelligitur etiam ipsa vovere. Votum au- tem viri solemnizatur et perpetuatur per tem viri solemnizatur et perpetuatur per ordinem et ideo etiam ipsa perpetuat et ordinem et ideo etiam ipsa perpetuat et solemnizare intelligitur votum suum. Et solemnizare intelligitur votum suum. Et hoc ideo est, quia sunt æqualis vinculi: hoc ideo est, quia sunt æqualis vinculi: et ideo de simili etiam communi consen- et ideo de simili etiam communi consen- su oportet quod se invicem absolvant. su oportet quod se invicem absolvant.

: :

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia vir tunc amittit jus quod ipse mile quia vir tunc amittit jus quod ipse habet in corpore mulieris propter pecca- habet in corpore mulieris propter pecca- tum suum mulier autem est econtra re- tum suum mulier autem est econtra re- tinens jus in corpore viri, et ideo rema- tinens jus in corpore viri, et ideo rema- net libera. Hic autem non amittit nisi net libera. Hic autem non amittit nisi

per votum voluntarium consimile in per votum voluntarium consimile in utroque et ideo necessarium est perpe- utroque et ideo necessarium est perpe-

tuare votum suum. tuare votum suum.

AD ULTIMUM dicendum, quod mulier eo AD ULTIMUM dicendum, quod mulier eo vinculo impedit, quo subjacet legi viri vinculo impedit, quo subjacet legi viri quoad debitum carnis sed illud debitum quoad debitum carnis sed illud debitum non absolvitur quocumque voto, sed non absolvitur quocumque voto, sed

2 2

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

386 386

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tantum voto perpetuo quod intelligitur tum nullum et stultum fuit: quia de alie- tantum voto perpetuo quod intelligitur tum nullum et stultum fuit: quia de alie- solemnizari. solemnizari.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An ordinatus uxore reclamante tenetur An ordinatus uxore reclamante tenetur reddere debitum non obstante ordine? reddere debitum non obstante ordine?

no nullus vovere potest, et fuit alienum no nullus vovere potest, et fuit alienum quoad id quod uxor habuit in corpore quoad id quod uxor habuit in corpore

suo. suo.

AD ALIUD dicendum, quod non esset AD ALIUD dicendum, quod non esset votum, sed potius stulta quædam pro- votum, sed potius stulta quædam pro- missio de alieno. missio de alieno.

All. All.

Sed contra Sed contra

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Quinto, Quæritur de eo qui ordinatus Quinto, Quæritur de eo qui ordinatus est uxore reclamante, utrum aliquod præ. est uxore reclamante, utrum aliquod præ. judicium sit factum uxori? judicium sit factum uxori?