Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3, Ad 3,

Ad 1. Ad 1.

224 224

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ma- AD PRIMUM ergo dicendum, quod ma- trimonium sufficiens non fuisset ad tan- trimonium sufficiens non fuisset ad tan- tum effectum, sed aliquid effecit circa ip- tum effectum, sed aliquid effecit circa ip- sum, scilicet protectionem matris, et sui sum, scilicet protectionem matris, et sui educationem. educationem.

AD ALIUD dicendum, quod Christus non AD ALIUD dicendum, quod Christus non est filius adoptatus alicujus, sed natura- est filius adoptatus alicujus, sed natura- lis matris filius, et per ipsam pertinens lis matris filius, et per ipsam pertinens ad matrimonium. ad matrimonium.

AD ALIUD dicendum, quod comparatio AD ALIUD dicendum, quod comparatio illa non valet quia Christus dupliciter illa non valet quia Christus dupliciter potest comparari ad matrimonium, scili- potest comparari ad matrimonium, scili- cet per matrem, et Joseph: sed Joseph cet per matrem, et Joseph: sed Joseph ad Christum non comparatur, nisi sicut ad Christum non comparatur, nisi sicut pater putativus et nutriens et ideo non pater putativus et nutriens et ideo non procedit argumentatio. procedit argumentatio.

AD ALIUD dicendum, quod ante coha- AD ALIUD dicendum, quod ante coha- bitationem conceptus est Christus: sed bitationem conceptus est Christus: sed non dicit Evangelium, quod conceptus non dicit Evangelium, quod conceptus sit ante pactionem conjugalem, sed in- sit ante pactionem conjugalem, sed in- nuit, quod post, cum dicit: Cum esset nuit, quod post, cum dicit: Cum esset desponsata, etc. : sed quidquid fit post desponsata, etc. : sed quidquid fit post pactionem conjugalem quæ ibi desponsa- pactionem conjugalem quæ ibi desponsa- tio vocatur, totum pertinet ad matrimo- tio vocatur, totum pertinet ad matrimo- nium. nium.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

An volum castitatis beatæ Virginis con- An volum castitatis beatæ Virginis con- trariebatur consensui matrimoniali? trariebatur consensui matrimoniali?

Quarto quæritur, Utrum votum illud Quarto quæritur, Utrum votum illud consensui matrimoniali contrariebatur? consensui matrimoniali contrariebatur? Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Quorum actus sunt contrarii, et ipsa 1. Quorum actus sunt contrarii, et ipsa sunt contraria, ut dicit Philosophus: sed sunt contraria, ut dicit Philosophus: sed actus voti castitatis et matrimonii, sunt actus voti castitatis et matrimonii, sunt contrarii ergo votum et consensus ma- contrarii ergo votum et consensus ma- trimonialis sunt contraria. PROBATIO mi- trimonialis sunt contraria. PROBATIO mi- noris est, quod votum vult continere ab noris est, quod votum vult continere ab omni, sed non consensus matrimonii. omni, sed non consensus matrimonii.

2. Item, Votum non est de his quæ 2. Item, Votum non est de his quæ subsunt præcepto, quia ad hæc omnia subsunt præcepto, quia ad hæc omnia tenetur quilibet sine voto: ergo votum tenetur quilibet sine voto: ergo votum non excludit ibi fornicationem carnalem: non excludit ibi fornicationem carnalem:

cum igitur excludat aliquid de his quæ cum igitur excludat aliquid de his quæ non sunt sub præcepto, videtur quod non sunt sub præcepto, videtur quod excludat matrimonium: ergo videtur, excludat matrimonium: ergo videtur, quod consensui matrin onii contrarie- quod consensui matrin onii contrarie- tur. tur.

3. Item, Voventi paupertatem volun- 3. Item, Voventi paupertatem volun- tariam non licet redire ad divitias haben- tariam non licet redire ad divitias haben- das ad usum, etiamsi subjiciat eas, sed das ad usum, etiamsi subjiciat eas, sed oportet abjicere: ergo a simili voventi oportet abjicere: ergo a simili voventi statum virginitatis ad statum conjugii non statum virginitatis ad statum conjugii non licet redire, etiamsi contineatur in con- licet redire, etiamsi contineatur in con- jugio: ergo videtur cum sic voverit bea- jugio: ergo videtur cum sic voverit bea- ta Virgo, quod ipsa non potuit postea ta Virgo, quod ipsa non potuit postea consentire in matrimonium. consentire in matrimonium.

Si autem hoc dicatur, CONTRA hoc est Si autem hoc dicatur, CONTRA hoc est quod dicitur in Littera, et in Evangelio, quod dicitur in Littera, et in Evangelio, et ab omnibus Patribus. et ab omnibus Patribus.

RESPONSIO. Dicendum, quod numquam RESPONSIO. Dicendum, quod numquam vovit absolute esse et permanere virgo: vovit absolute esse et permanere virgo: sed hoc semper voluit absolute, et num- sed hoc semper voluit absolute, et num- quam voluit carnalem copulam, nisi si quam voluit carnalem copulam, nisi si hoc melius esse pro illo tempore reve- hoc melius esse pro illo tempore reve- laret Deus propter quod, ut in Littera laret Deus propter quod, ut in Littera dicitur, virginitatem suam propter statum dicitur, virginitatem suam propter statum temporis divinæ commisit providentiæ et temporis divinæ commisit providentiæ et dispositioni eo quod omnis qui tunc dispositioni eo quod omnis qui tunc temporis de stirpe David per rectam li- temporis de stirpe David per rectam li- neam descenderat, participem se esse neam descenderat, participem se esse illius promissionis desiderabat, et poste- illius promissionis desiderabat, et poste- ritatem ex qua Christus nasceretur relin- ritatem ex qua Christus nasceretur relin- quere affectabat, et in hac spe in matri- quere affectabat, et in hac spe in matri- monium consensit. monium consensit.

DICENDUM igitur ad primum, quod vo- DICENDUM igitur ad primum, quod vo- tum castitatis fuit conditionale, et ideo tum castitatis fuit conditionale, et ideo matrimonio non contrariabatur: vult matrimonio non contrariabatur: vult enim Augustinus in Littera, quod sic enim Augustinus in Littera, quod sic consenserit in matrimonium, quod nisi consenserit in matrimonium, quod nisi oppositum juberet Deus, etiam debitum oppositum juberet Deus, etiam debitum reddidisset. reddidisset.

AD ALIUD dicendum, quod hoc sequi vi- AD ALIUD dicendum, quod hoc sequi vi- detur, si solemniter et sine conditione vo- detur, si solemniter et sine conditione vo- tum emisisset. tum emisisset.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia qui vovit abjicere divitias, mile quia qui vovit abjicere divitias, non abjicit, sed utitur eis quando habet: non abjicit, sed utitur eis quando habet: sed vovens virginitatem et tenens cam sed vovens virginitatem et tenens cam cum vire, non utitur actu qui est in copu- cum vire, non utitur actu qui est in copu- la carnali. la carnali.

AA AA

IN IV SENTENT. DIST. XXX, D. IN IV SENTENT. DIST. XXX, D.

225 225

ARTICLUS XII. ARTICLUS XII.

An inter beatam Virginem et Joseph fuit An inter beatam Virginem et Joseph fuit individuitas vitæ ? individuitas vitæ ?

Quinto quæritur, Utrum inter beatam Quinto quæritur, Utrum inter beatam Virginem et Joseph fuerit individuitas Virginem et Joseph fuerit individuitas

vitæ ? vitæ ?

Videtur autem, quod non : quia Videtur autem, quod non : quia

1. Individuitas est, quando impossibi- 1. Individuitas est, quando impossibi- lis est separatio: sed hoc non fit nisi per lis est separatio: sed hoc non fit nisi per carnalem copulam: ergo videtur cum hoc carnalem copulam: ergo videtur cum hoc non fuerit inter eos, quod non fuit ibi non fuerit inter eos, quod non fuit ibi plena individuitas. plena individuitas.

2. Item, Alia est individuitas charita- 2. Item, Alia est individuitas charita- tis et amicitiæ et matrimonii: sed ego tis et amicitiæ et matrimonii: sed ego video, quod individuitas spiritus est inter video, quod individuitas spiritus est inter diligentes et amicos: ergo illa non est diligentes et amicos: ergo illa non est propria matrimonii: cum igitur non habet propria matrimonii: cum igitur non habet aliam, videtur quod propriam matrimonii aliam, videtur quod propriam matrimonii individuitatem non habuerunt inter se. individuitatem non habuerunt inter se.

IN CONTRARIUM est, quod individuitas Sed contra. IN CONTRARIUM est, quod individuitas Sed contra. causatur a consensu: constat autem ple- causatur a consensu: constat autem ple- nissime eos sibi consensisse: ergo vide- nissime eos sibi consensisse: ergo vide- tur, quod plenissimam habuerunt indivi- tur, quod plenissimam habuerunt indivi- duitatem. duitatem.

RESPONSIO. Dicendum, quod individui- RESPONSIO. Dicendum, quod individui- tas animorum maxima fuit in illo sacra- tas animorum maxima fuit in illo sacra- mento, quæ numquam fuit inter alios mento, quæ numquam fuit inter alios conjuges. conjuges.

AD ID ergo quod contra objicitur, di- AD ID ergo quod contra objicitur, di- cendum quod unio ponit separationem cendum quod unio ponit separationem possibilem per mortem, et illa est inter possibilem per mortem, et illa est inter tales in morte spirituali: quia hoc non tales in morte spirituali: quia hoc non erat ibi nisi vinculum spirituale: et hujus erat ibi nisi vinculum spirituale: et hujus ratio patet ex supra dictis. Unde fal- ratio patet ex supra dictis. Unde fal- sum est, quod sit divisio possibilis, sum est, quod sit divisio possibilis, quamdiu perdurant in vita matrimonio quamdiu perdurant in vita matrimonio possibili ipsa unita. possibili ipsa unita.

AD ALIUD dicendum ut supra, quod hic AD ALIUD dicendum ut supra, quod hic specificatur individuitas per formam et specificatur individuitas per formam et differentiam contrahentem, quæ conjun- differentiam contrahentem, quæ conjun- ctio est maritalis: talis enim non est inter ctio est maritalis: talis enim non est inter diligentes vel inter amicos. diligentes vel inter amicos.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

D. De causa finali conjugii. D. De causa finali conjugii.

Exposito quæ sit efficiens causa matrimonii, consequens est ostendere Exposito quæ sit efficiens causa matrimonii, consequens est ostendere ob quam causam soleat vel debeat contrahi matrimonium. Est igitur finalis ob quam causam soleat vel debeat contrahi matrimonium. Est igitur finalis causa matrimonii contrahendi principalis procreatio prolis propter hoc causa matrimonii contrahendi principalis procreatio prolis propter hoc enim instituit Deus conjugium inter primos parentes, quibus dixit: Cre- enim instituit Deus conjugium inter primos parentes, quibus dixit: Cre- scite, et multiplicamini, etc.'. Secunda est, post peccatum Adæ vitatio forni- scite, et multiplicamini, etc.'. Secunda est, post peccatum Adæ vitatio forni- cationis: unde Apostolus, Propter fornicationem unusquisque suam uxorem cationis: unde Apostolus, Propter fornicationem unusquisque suam uxorem habeat, et unaquæque suum virum habeat. Sunt et aliæ causæ honestæ, ut habeat, et unaquæque suum virum habeat. Sunt et aliæ causæ honestæ, ut inimicorum reconciliatio, et pacis redintegratio. Sunt etiam et aliæ causæ inimicorum reconciliatio, et pacis redintegratio. Sunt etiam et aliæ causæ minus honestæ, propter quas aliquando contrahitur, ut viri mulierisque minus honestæ, propter quas aliquando contrahitur, ut viri mulierisque

1 Genes. 1, 28. 1 Genes. 1, 28.

2 I ad Corinth. VII, 2. 2 I ad Corinth. VII, 2.

XXX XXX

13 13

226 226

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

pulchritudo, quæ animos amore inflammatos sæpe impellit inire conjugium, pulchritudo, quæ animos amore inflammatos sæpe impellit inire conjugium, ut valeant suum explere desiderium. Quæstus quoque et divitiarum pos- ut valeant suum explere desiderium. Quæstus quoque et divitiarum pos- sessio frequenter est conjugii causa, et alia multa, quæ cuique diligentiam sessio frequenter est conjugii causa, et alia multa, quæ cuique diligentiam adhibenti facile est discernere. Nec est assentiendum illis, qui dicunt non adhibenti facile est discernere. Nec est assentiendum illis, qui dicunt non esse conjugium, quod propter has causas minus honestas contrahitur. esse conjugium, quod propter has causas minus honestas contrahitur. Constat enim ex præmissis conjugium fieri ex communi consensu verbis Constat enim ex præmissis conjugium fieri ex communi consensu verbis de præsenti expresso, quamvis amor ad hoc attraxerit. Cujus rei documen- de præsenti expresso, quamvis amor ad hoc attraxerit. Cujus rei documen- tum præstat Jacob, qui Rachel decoram facie et venusto adspectu amavit, tum præstat Jacob, qui Rachel decoram facie et venusto adspectu amavit, eamque multum diligens ait: Serviam tibi pro Rachel septem annis'. In eamque multum diligens ait: Serviam tibi pro Rachel septem annis'. In Deuteronomio etiam legitur: Si videris in medio captivorum mulierem Deuteronomio etiam legitur: Si videris in medio captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque habere uxorem, introduces cam pulchram, et adamaveris eam, voluerisque habere uxorem, introduces cam in domum tuam, etc. 2. in domum tuam, etc. 2.

E. Quod malus finis non contaminat sacramentum. E. Quod malus finis non contaminat sacramentum.

Et licet fine non bono contrahatur conjugium, quando species contra- Et licet fine non bono contrahatur conjugium, quando species contra- hentis movet animum, conjugium tamen bonum est: quia vita mala vel in- hentis movet animum, conjugium tamen bonum est: quia vita mala vel in- tentio perversa alicujus, sacramentum non contaminat. tentio perversa alicujus, sacramentum non contaminat.

Habuit autem conjugium Mariæ et Joseph alias causas speciales, scilicet Habuit autem conjugium Mariæ et Joseph alias causas speciales, scilicet ut virgo solatio viri sustentaretur, et ut diabolo partus celaretur, ut Joseph ut virgo solatio viri sustentaretur, et ut diabolo partus celaretur, ut Joseph esset testis castitatis, defendens cam ab infamia suspicionis, ne ut adultera esset testis castitatis, defendens cam ab infamia suspicionis, ne ut adultera damnaretur. damnaretur.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

An matrimonium potest fieri pluribus An matrimonium potest fieri pluribus de causis? de causis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, « Exposito quæ sit causa efficiens ibi, D, « Exposito quæ sit causa efficiens matrimonii, etc. »> matrimonii, etc. »>

1. Videtur enim, quod unum et idem 1. Videtur enim, quod unum et idem

1 Genes. XXIX, 18. 1 Genes. XXIX, 18.

non debet habere plures causas finales: non debet habere plures causas finales: sed proles, et infirmitas, et pulchritudo, sed proles, et infirmitas, et pulchritudo, et divitiæ, et amicitia, et reconciliatio et divitiæ, et amicitia, et reconciliatio inimicorum sunt plura non ejusdem ge- inimicorum sunt plura non ejusdem ge- neris ergo videtur, quod non possunt neris ergo videtur, quod non possunt esse causa unius matrimonii. esse causa unius matrimonii.

2. Item, Si aliquid causatur a pluri- 2. Item, Si aliquid causatur a pluri- bus causis non existentibus in uno ge- bus causis non existentibus in uno ge- nere, impossibile est ipsum esse sim- nere, impossibile est ipsum esse sim- plex sed matrimonium est simplex : plex sed matrimonium est simplex : ergo videtur, quod non causatur pluri- ergo videtur, quod non causatur pluri- bus causis genere differentibus, sicut bus causis genere differentibus, sicut sunt illæ quas in Littera enumerat. sunt illæ quas in Littera enumerat.

3. Item, Boetius: « Cujus causa est 3. Item, Boetius: « Cujus causa est

2 Deuter. xxi, 11 et 12. 2 Deuter. xxi, 11 et 12.

IN IV SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 13. IN IV SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 13.

bona, ipsum quoque est bonum: » ergo bona, ipsum quoque est bonum: » ergo cujus causa est bonum et malum, ipsum cujus causa est bonum et malum, ipsum est bonum et malum: ergo ulterius a est bonum et malum: ergo ulterius a simili, cujus causa est honesta et minus simili, cujus causa est honesta et minus honesta, ipsum est simul minus hone- honesta, ipsum est simul minus hone- stum et magis honestum, quod falsum stum et magis honestum, quod falsum

est. est.

4. Item, Nullum sacramentum requi- 4. Item, Nullum sacramentum requi- ritur sub inhonesta causa: ergo nec ritur sub inhonesta causa: ergo nec istud falsum ergo dicit in Littera. istud falsum ergo dicit in Littera.

3. Item, Ecclesia non judicat vel or- 3. Item, Ecclesia non judicat vel or- dinat de inhonestis, vel de his quæ fiunt dinat de inhonestis, vel de his quæ fiunt inhonestis causis sed judicat de matri- inhonestis causis sed judicat de matri- monio ergo numquam fit causis minus monio ergo numquam fit causis minus honestis. honestis.

: :

RESPONSIO. Dicendum, quod duplices RESPONSIO. Dicendum, quod duplices sunt causæ matrimonii, scilicet per se, sunt causæ matrimonii, scilicet per se, et per accidens. Per se causæ matri- et per accidens. Per se causæ matri- monii semper sunt honestæ, sed cau- monii semper sunt honestæ, sed cau-

sæ sæ

per accidens non semper per per accidens non semper per accidens autem sunt cause, quæ accidens autem sunt cause, quæ non sunt directæ causæ matrimonii, sed non sunt directæ causæ matrimonii, sed

227 227

potius causæ inclinantes ad contrahen- potius causæ inclinantes ad contrahen- dum et ideo sunt potius causæ contra- dum et ideo sunt potius causæ contra- hendi, quam matrimonii, sicut expresse hendi, quam matrimonii, sicut expresse dicit Magister in Littera. dicit Magister in Littera.

Dicatur ergo ad primum, quod hoc Dicatur ergo ad primum, quod hoc intelligitur de causa per se. intelligitur de causa per se.

AD ALIUD autem dici potest, quod hoc AD ALIUD autem dici potest, quod hoc verum est de causis essentialibus: sed verum est de causis essentialibus: sed jam ostensum est, quod istæ non sunt jam ostensum est, quod istæ non sunt tales. tales.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 Ad 2

AD ALIUD dicendum, quod hoc optime Ad 3, 4 et 5. AD ALIUD dicendum, quod hoc optime Ad 3, 4 et 5. sequeretur si æquali causalitate essent sequeretur si æquali causalitate essent causæ et ideo cum honestæ sunt essen- causæ et ideo cum honestæ sunt essen- tiales matrimonio, ipsum est similiter tiales matrimonio, ipsum est similiter honestum, sicut dicit in Littera: sed honestum, sicut dicit in Littera: sed cum inhonestæ non sunt essentiales cau⚫ cum inhonestæ non sunt essentiales cau⚫ sæ ejus, sed potius quare contrahatur sæ ejus, sed potius quare contrahatur inclinantes, non ponunt suam inhonesta- inclinantes, non ponunt suam inhonesta- tem circa matrimonium, sed potius tem circa matrimonium, sed potius circa matrimonium contrahentes. circa matrimonium contrahentes.

Et per hoc patet intellectus omnium Et per hoc patet intellectus omnium eorum quæ dicuntur in hac distinctione. eorum quæ dicuntur in hac distinctione.

228 228

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XXXI. DISTINCTIO XXXI.

De matrimonio secundum causam finalem quantum ad bona con- De matrimonio secundum causam finalem quantum ad bona con- jugii communiter. jugii communiter.

A. De tribus bonis conjugii. A. De tribus bonis conjugii.

Post hæc de bonis conjugii quæ sint, et qualiter coitum excusent, di- Post hæc de bonis conjugii quæ sint, et qualiter coitum excusent, di- cendum est. Tria sunt principaliter bona conjugii. Unde Augustinus': cendum est. Tria sunt principaliter bona conjugii. Unde Augustinus': Nuptiale bonum tripartitum est, scilicet fides, proles, sacramentum. In fide Nuptiale bonum tripartitum est, scilicet fides, proles, sacramentum. In fide attenditur, ne post vinculum conjugale cum alio vel alia cocatur. In prole, attenditur, ne post vinculum conjugale cum alio vel alia cocatur. In prole, ut amanter suscipiatur, et religiose educetur. In sacramento, ut conjugium ut amanter suscipiatur, et religiose educetur. In sacramento, ut conjugium non separetur, et dimissus vel dimissa ne causa prolis alteri conjunga- non separetur, et dimissus vel dimissa ne causa prolis alteri conjunga-

tur. tur.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Post hæc de bonis conjugii, etc. » « Post hæc de bonis conjugii, etc. » Hæc est pars in qua agitur de bonis Hæc est pars in qua agitur de bonis conjugii ab Auctore, et dividitur in duas conjugii ab Auctore, et dividitur in duas partes. partes.

In prima agitur de bonis conjugii. In In prima agitur de bonis conjugii. In secunda, qualiter per hæc bona coitus secunda, qualiter per hæc bona coitus excusatur et hæc incipit, ibi, F, « Cum excusatur et hæc incipit, ibi, F, « Cum ergo hæ tria bona, etc. » ergo hæ tria bona, etc. »

Item, Prima dividitur in tres. In pri- Item, Prima dividitur in tres. In pri- ma, ostendit quæ sunt bona. In secun- ma, ostendit quæ sunt bona. In secun-

4 S. AUGUSTINUS, Lib. IX super Genesim, 4 S. AUGUSTINUS, Lib. IX super Genesim,

da, ostendit quod non in omni matri- da, ostendit quod non in omni matri- monio sunt tria, ibi, C, « Et est scien- monio sunt tria, ibi, C, « Et est scien- dum, etc. » In tertia, quærit utrum ali- dum, etc. » In tertia, quærit utrum ali- quod matrimonium sit, in quo nullum quod matrimonium sit, in quo nullum sit, ibi, E, «Ilic quæri solet, etc. » sit, ibi, E, «Ilic quæri solet, etc. »

Incidunt autem hic ante Litteram sex Incidunt autem hic ante Litteram sex inquirenda, quorum primum est, In quo inquirenda, quorum primum est, In quo genere boni sit matrimonium ? genere boni sit matrimonium ?

Secundum, In quo genere incidant sua Secundum, In quo genere incidant sua bona ? bona ?

Tertium est de comparatione istorum Tertium est de comparatione istorum bonorum. bonorum.

Quartum, Utrum conveniant ei secun- Quartum, Utrum conveniant ei secun- dum quod est in remedium, vel secun- dum quod est in remedium, vel secun- dum quod est in officium, vel secundum dum quod est in officium, vel secundum utrumque ? utrumque ?

cap. 7. cap. 7.

IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 1.

Quintum, Utrum hoc habeat omne Quintum, Utrum hoc habeat omne matrimonium quarumcumque persona- matrimonium quarumcumque persona- rum ? rum ?

Sextum, Utrum ista conveniant matri- Sextum, Utrum ista conveniant matri- monio in quantum est initiatum, vel in monio in quantum est initiatum, vel in quantum est ratum, vel in quantum est quantum est ratum, vel in quantum est consummatum ? consummatum ?

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

229 229

quod fœmina desiderat masculum in quod fœmina desiderat masculum in quantum imperfecta est : ergo propter quantum imperfecta est : ergo propter alterum ergo conjunctio fœminæ ad alterum ergo conjunctio fœminæ ad virum est propter alterum : ergo vide- virum est propter alterum : ergo vide- tur, quod matrimonium sit in genere tur, quod matrimonium sit in genere utilis. utilis.

IN CONTRARIUM hujus videtur, quod sit IN CONTRARIUM hujus videtur, quod sit in genere delectabilis : in genere delectabilis :

1. Matrimonium enim est in medici- 1. Matrimonium enim est in medici- nam concupiscentiæ: fit autem hæc per nam concupiscentiæ: fit autem hæc per delectationem quæ est in matrimonio : delectationem quæ est in matrimonio : ergo videtur, quod appetatur propter ergo videtur, quod appetatur propter

In quo genere boni sit matrimonium ? hoc ergo est in genere boni delecta- In quo genere boni sit matrimonium ? hoc ergo est in genere boni delecta-

bilis. bilis.

2. Item, Videtur hoc velle Salomon, 2. Item, Videtur hoc velle Salomon,

AD PRIMUM objicitur : et videtur, quod Proverb. v, 18: Lætare cum muliere AD PRIMUM objicitur : et videtur, quod Proverb. v, 18: Lætare cum muliere sit in genere utilis: quia sit in genere utilis: quia

1. Dicit Augustinus in libro de Bono 1. Dicit Augustinus in libro de Bono conjugii, quod matrimonium est bonum conjugii, quod matrimonium est bonum mortalium sed omne bonum morta- mortalium sed omne bonum morta- lium in quantum hujusmodi, non est lium in quantum hujusmodi, non est nisi utile mortalitati : ergo matrimonium nisi utile mortalitati : ergo matrimonium est utile ad illud: ergo est in genere est utile ad illud: ergo est in genere utilis. utilis.

2. Item, Id quod non appetitur nisi 2. Item, Id quod non appetitur nisi propter aliud, est in genere utilis: sed propter aliud, est in genere utilis: sed matrimonium non appetitur nisi propter matrimonium non appetitur nisi propter aliud ergo est in genere utilis. PROBA- aliud ergo est in genere utilis. PROBA- TUR prima ex diffinitione utilis, quæ da TUR prima ex diffinitione utilis, quæ da tur a Tullio ante finem I Rhetoricæ. SE- tur a Tullio ante finem I Rhetoricæ. SE- CUNDA autem innuitur in verbis oratio- CUNDA autem innuitur in verbis oratio- nis sacræ Scripturæ, Tob. III, 16, ubi nis sacræ Scripturæ, Tob. III, 16, ubi dicit: Tu scis, Domine, quia numquam dicit: Tu scis, Domine, quia numquam concupivi virum, etc. Ibi enim innuit, concupivi virum, etc. Ibi enim innuit, quod numquam appetiit matrimonium, quod numquam appetiit matrimonium, nisi propter dilectionem posteritatis. nisi propter dilectionem posteritatis.

3. Item, Philosophus vult, quod nihil 3. Item, Philosophus vult, quod nihil petit generationem nisi ut ipso divino petit generationem nisi ut ipso divino bono quantum potest participet, ut sal- bono quantum potest participet, ut sal- vetur in specie quod in individuo salvari vetur in specie quod in individuo salvari non potest ergo generatio appetitur non potest ergo generatio appetitur propter alterum: sed matrimonium non propter alterum: sed matrimonium non appetitur secundum naturam nisi propter appetitur secundum naturam nisi propter generationem ergo matrimonium mul- generationem ergo matrimonium mul- to magis quam generatio propter alte- to magis quam generatio propter alte- rum appetitur: et sic habetur proposi- rum appetitur: et sic habetur proposi- tum, ut prius. tum, ut prius.

4. Item, In fine I Physicorum dicitur, 4. Item, In fine I Physicorum dicitur,

adolescentiæ tuæ, etc. Et ibidem, y. 19: adolescentiæ tuæ, etc. Et ibidem, y. 19: Ubera ejus inebrient te, etc. Constat au- Ubera ejus inebrient te, etc. Constat au- tem, quod ibi loquitur ad litteram de tem, quod ibi loquitur ad litteram de matrimonio conjunctis: ergo videtur, matrimonio conjunctis: ergo videtur, cum inebriatio uberum sit in genere bo- cum inebriatio uberum sit in genere bo- ni delectabilis, quod etiam matrimonium ni delectabilis, quod etiam matrimonium sit in eodem. sit in eodem.

3. Item, In libro de Coitu dicit Au- 3. Item, In libro de Coitu dicit Au- ctor, quod natura in coitu posuit sum- ctor, quod natura in coitu posuit sum- mam delectationem, ut magis appeta- mam delectationem, ut magis appeta- tur: et hoc cum sit in matrimonio sicut tur: et hoc cum sit in matrimonio sicut in alio coitu, videtur quod referatur ad in alio coitu, videtur quod referatur ad appetitum sicut bonum delectabile. appetitum sicut bonum delectabile.

4. Item, Si esset utile, tunc non esset 4. Item, Si esset utile, tunc non esset utile nisi ad finem beatitudinis conse- utile nisi ad finem beatitudinis conse- quendum, quia ad hunc finem refertur quendum, quia ad hunc finem refertur omne utile sed ad illud præstat impedi- omne utile sed ad illud præstat impedi- mentum, sicut dicit Apostolus, I ad Co- mentum, sicut dicit Apostolus, I ad Co- rinth. v, 11 ergo videtur, quod non rinth. v, 11 ergo videtur, quod non appetitur ut utile: ergo videtur, quod ut appetitur ut utile: ergo videtur, quod ut delectabile appetatur. delectabile appetatur.

IN CONTRARIUM hujus videtur, quod sit IN CONTRARIUM hujus videtur, quod sit in genere honesti : in genere honesti :

1. Omnis enim status virtutis et gradus 1. Omnis enim status virtutis et gradus est in eodem genere cum ipsa virtute : est in eodem genere cum ipsa virtute : sed virtus est in genere honesti: ergo sed virtus est in genere honesti: ergo et gradus virtutis: sed matrimonium est et gradus virtutis: sed matrimonium est gradus et status virtutis continentiæ : gradus et status virtutis continentiæ : ergo, etc. PRIMA patet per se. Secunda ergo, etc. PRIMA patet per se. Secunda scribitur in fine I Rhetorica. scribitur in fine I Rhetorica.

2. Item, Ad Hebr. x1, 4: Honorabile 2. Item, Ad Hebr. x1, 4: Honorabile

Solutio. Solutio.

Ad utilia. Ad utilia.

Ad honesta, Ad honesta,

Ad delecta Ad delecta bilia. bilia. Ad 1. Ad 1.

230 230

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

connubium in omnibus, et thorus im- connubium in omnibus, et thorus im- maculatus. Ergo nuptiæ sunt honorabi- maculatus. Ergo nuptiæ sunt honorabi- les sed omne honorabile est in genere les sed omne honorabile est in genere honesti ergo et nuptiæ. PROBATIO se- honesti ergo et nuptiæ. PROBATIO se- cundæ sumitur a diffinitione honoris, cundæ sumitur a diffinitione honoris, quæ colligitur ex I Ethicorum, scilicet quæ colligitur ex I Ethicorum, scilicet quod honor est exhibitio reverentiæ in quod honor est exhibitio reverentiæ in signum virtutis. Et, I ad Thess. iv, signum virtutis. Et, I ad Thess. iv, 4: 4: Sciat unusquisque vestrum vas suum Sciat unusquisque vestrum vas suum possidere in sanctificatione et honore, possidere in sanctificatione et honore, etc. Et loquitur ibi de vase uxorio ad etc. Et loquitur ibi de vase uxorio ad litteram ergo possessio est in sanctifi- litteram ergo possessio est in sanctifi- catione et honore: sed omne sic posses- catione et honore: sed omne sic posses- sum, est in genere honesti, sicut ipsa sum, est in genere honesti, sicut ipsa sanctitas, et honor: ergo videtur, quod sanctitas, et honor: ergo videtur, quod nuptiæ sunt in genere honesti. nuptiæ sunt in genere honesti.

RESPONSIO. Dicendum, quod matrimo- RESPONSIO. Dicendum, quod matrimo- nium est de bonis mixtis. Quæ sint au- nium est de bonis mixtis. Quæ sint au- tem bona mixta, docet Tullius in fine tem bona mixta, docet Tullius in fine 1 Rhetoricæ, scilicet quæ partim utilitatis 1 Rhetoricæ, scilicet quæ partim utilitatis causa appetuntur, partim autem propter causa appetuntur, partim autem propter propriam vim nos trahunt, et propria propriam vim nos trahunt, et propria dignitate nos alliciunt. Sed non est con- dignitate nos alliciunt. Sed non est con- cedendum aliquo modo, quod sit bonum cedendum aliquo modo, quod sit bonum delectabile meo judicio: quia delectatio delectabile meo judicio: quia delectatio non est in ipso, nisi sicut incidens sine non est in ipso, nisi sicut incidens sine quo non exercetur actus. Hæc autem bo- quo non exercetur actus. Hæc autem bo- na mixta (ut dicit Tullias) a digniori de- na mixta (ut dicit Tullias) a digniori de- nominantur, et dicuntur honesta. nominantur, et dicuntur honesta.

AD OMNIA ergo quæ primo objiciuntur AD OMNIA ergo quæ primo objiciuntur concedendum est: sed tamen hoc non concedendum est: sed tamen hoc non solum est causa quare appetatur, sed solum est causa quare appetatur, sed etiam honestas fidei et sacramenti, et etiam honestas fidei et sacramenti, et consensus individuitatis vitæ, et alia. consensus individuitatis vitæ, et alia.

Similiter patet solutio ad ultima: quia Similiter patet solutio ad ultima: quia est in veritate honestum in matrimonio, est in veritate honestum in matrimonio, sed est implicitum circa utile. sed est implicitum circa utile.

AD MEDIA autem quæ objiciuntur de AD MEDIA autem quæ objiciuntur de delectatione, dicendum ad primum, quod delectatione, dicendum ad primum, quod medicatur per honestum quod est in medicatur per honestum quod est in ipso, scilicet per fidem et gratiam quam ipso, scilicet per fidem et gratiam quam confert ridiculum enim est, quod me- confert ridiculum enim est, quod me- dicetur aliquis concupiscentiæ per hoc dicetur aliquis concupiscentiæ per hoc quod magis excitat eam, et facit fervere quod magis excitat eam, et facit fervere magis pruritum: quando enim non fuit magis pruritum: quando enim non fuit hujusmodi suffocans delectatio, fuit ma- hujusmodi suffocans delectatio, fuit ma- trimonium. Et per hoc patet, quod non trimonium. Et per hoc patet, quod non est bonum ejus in genere delectationis : est bonum ejus in genere delectationis :

delectatio enim non respicit essentiam delectatio enim non respicit essentiam matrimonii, sed dicit quandoque causam matrimonii, sed dicit quandoque causam in contrahente tantum. in contrahente tantum.

AD ALIUD dicendum, quod ridiculosa Ad AD ALIUD dicendum, quod ridiculosa Ad est expositio illa sed intendit Salomon, est expositio illa sed intendit Salomon, quod delectentur in illa, prout delectatio quod delectentur in illa, prout delectatio est adjuncta honesto et hæc est delecta- est adjuncta honesto et hæc est delecta- tio in bono rationis, scilicet in fide con- tio in bono rationis, scilicet in fide con- jugali, et significatione, et pietate prolis jugali, et significatione, et pietate prolis suscepte. suscepte.

AD ALIUD dicendum, quod matrimo- AD ALIUD dicendum, quod matrimo- nium non facit impedimentum ad conse- nium non facit impedimentum ad conse- cutionem beatitudinis per se, sed per cutionem beatitudinis per se, sed per accidens, scilicet per onera sibi adjun- accidens, scilicet per onera sibi adjun- cta et ideo non valet illa argumenta- cta et ideo non valet illa argumenta- tio. tio.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An bona matrimonii sint in codem ge- An bona matrimonii sint in codem ge- nere cum matrimonio, aut sint in ge- nere cum matrimonio, aut sint in ge- nere boni honesti? nere boni honesti?

Secundo quæritur, In quo genere bo- Secundo quæritur, In quo genere bo- ni incidant sua bona ? ni incidant sua bona ?

Videtur enim, quod non incidant in Videtur enim, quod non incidant in idem genus: idem genus:

1. Signum enim quod est bonum sa- 1. Signum enim quod est bonum sa- cramenti, non appetitur nisi ut est ad- cramenti, non appetitur nisi ut est ad- miniculum ad significatum cognoscen- miniculum ad significatum cognoscen- dum ergo non appetitur nisi propter dum ergo non appetitur nisi propter alterum ergo est in genere utilis: sed alterum ergo est in genere utilis: sed de fide constat, quod est in genere hone- de fide constat, quod est in genere hone- sti ergo videtur, quod non sit in uno sti ergo videtur, quod non sit in uno genere appetibilium. genere appetibilium.

2. Item, Proles constat quod non est 2. Item, Proles constat quod non est in genere honesti ergo videtur, quod in genere honesti ergo videtur, quod non sit in uno genere cum fide: ergo non sit in uno genere cum fide: ergo ut prius. ut prius.

: :

3. Item, Sicut dicit Tullius, « Nihil 3. Item, Sicut dicit Tullius, « Nihil est in genere honesti nisi virtus, et pars est in genere honesti nisi virtus, et pars virtutis » sed sacramentum et proles virtutis » sed sacramentum et proles non sunt virtutes, nec partes virtutis: non sunt virtutes, nec partes virtutis: ergo cum fides sit virtus, proles et sacra- ergo cum fides sit virtus, proles et sacra- mentum, non sunt in eodem genere mentum, non sunt in eodem genere cum fide. cum fide.

A A

Nolutio. Nolutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 3, IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 3,

QUÆRATUR ergo, Utrum proles et sa- QUÆRATUR ergo, Utrum proles et sa- cramentum sunt in eodem genere boni? cramentum sunt in eodem genere boni? Videtur autem, quod non quia Videtur autem, quod non quia

1. Unum est in genere boni naturæ in 1. Unum est in genere boni naturæ in quo stat natura, alterum autem est in quo stat natura, alterum autem est in genere boni moralis: ergo non sunt in genere boni moralis: ergo non sunt in eodem genere. eodem genere.

2. Item, Sacramentum deservit fidei: 2. Item, Sacramentum deservit fidei: proles autem potius successioni proles autem potius successioni ergo, etc. ergo, etc.

3. Item, Sacramentum non manet post 3. Item, Sacramentum non manet post matrimonium sed bonum prolis manet: matrimonium sed bonum prolis manet: ergo et cætera. ergo et cætera.

: :

: :

RESPONSIO. Dicendum, quod hæc tria RESPONSIO. Dicendum, quod hæc tria dupliciter considerantur, scilicet absolute, dupliciter considerantur, scilicet absolute, et prout sunt bona matrimonii: si abso- et prout sunt bona matrimonii: si abso- lute unumquodque istorum in se consi- lute unumquodque istorum in se consi- deretur, tunc non sunt in eodem genere. deretur, tunc non sunt in eodem genere. Si autem considerentur prout sunt bona Si autem considerentur prout sunt bona matrimonii, tunc sunt bona omnia se- matrimonii, tunc sunt bona omnia se- cundum formam illius bonitatis in eodem cundum formam illius bonitatis in eodem genere honesti, licet non secundum genere honesti, licet non secundum eamdem speciem honestatis. eamdem speciem honestatis.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non sequitur, si aliquid appetitur propter sequitur, si aliquid appetitur propter aliud, quod non sit honestum: sicut aliud, quod non sit honestum: sicut enim dicit Augustinus in libro I de Civi- enim dicit Augustinus in libro I de Civi- tate Dei: «Virtutes appetuntur propter tate Dei: «Virtutes appetuntur propter beatitudinem et tamen sunt in genere beatitudinem et tamen sunt in genere honesti. » Et cum dicitur, quod hone- honesti. » Et cum dicitur, quod hone- stum propter se appetitur, intelligitur stum propter se appetitur, intelligitur non per accidens: quia dicit Ambrosius non per accidens: quia dicit Ambrosius super epistolam ad Galat. II, 16, quod super epistolam ad Galat. II, 16, quod hahent quasdam innatas sibi dulcedines, hahent quasdam innatas sibi dulcedines, quibus delectant suos possessores sincera quibus delectant suos possessores sincera et sancta delectatione. Unde cum per se et sancta delectatione. Unde cum per se opponatur in duobus sensibus, scilicet ad opponatur in duobus sensibus, scilicet ad

231 231

formam honesti. Unde in quantum bo- formam honesti. Unde in quantum bo- num est, in genere est honesti. num est, in genere est honesti.

AD ALIUD dicendum, quod licet nihil sit AD ALIUD dicendum, quod licet nihil sit in genere honesti essentialiter, nisi vir- in genere honesti essentialiter, nisi vir- tus et partes virtutis, tamen unum- tus et partes virtutis, tamen unum- quodque refertur ad honesti genus, in quodque refertur ad honesti genus, in quantum participat virtutem et partem quantum participat virtutem et partem virtutis et hoc modo non essentialiter, virtutis et hoc modo non essentialiter, sed per formam boni matrimonii refer- sed per formam boni matrimonii refer- tur ad genus virtutis sacramentum et tur ad genus virtutis sacramentum et proles. proles.

Ad 3. Ad 3.

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD patet solutio per ante dicta. Ad quæst. AD ALIUD patet solutio per ante dicta. Ad quæst. AD OBJECTUM contra dicendum, quod AD OBJECTUM contra dicendum, quod aliud est proles, et aliud est bonum pro- aliud est proles, et aliud est bonum pro- lis, ut prius patuit. Et in prole quidem lis, ut prius patuit. Et in prole quidem stat natura, sed in bono prolis stat bonus stat natura, sed in bono prolis stat bonus mos religionis. mos religionis.

AD ALIUD dicendum ut prius, quod AD ALIUD dicendum ut prius, quod proles non nisi per substantiam deservit proles non nisi per substantiam deservit successioni, et per habitum deservit re- successioni, et per habitum deservit re- ligioni. ligioni.

AD ULTIMUM dicendum, quod bonum AD ULTIMUM dicendum, quod bonum prolis manet postea quod est in diverso prolis manet postea quod est in diverso subjecto quam sit subjectum matrimonii: subjecto quam sit subjectum matrimonii: sed fides et sacramentum non ideo per sed fides et sacramentum non ideo per accidens manent et ex hoc quod unum accidens manent et ex hoc quod unum manet post, et alterum non, non sequi- manet post, et alterum non, non sequi- tur, quod sit in eodem genere. Et est tur, quod sit in eodem genere. Et est instantia: quia filius manet post patrem instantia: quia filius manet post patrem sæpius, et tamen est in eodem genere et sæpius, et tamen est in eodem genere et specie cum patre. specie cum patre.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

propter alterum, et ad per accidens: di- Quod bonorum matrimonii sit præ- propter alterum, et ad per accidens: di- Quod bonorum matrimonii sit præ-

cendum quod honestum appetitur per se, cendum quod honestum appetitur per se, id est, non per accidens: et tamen prop- id est, non per accidens: et tamen prop- ter alterum et ita appetuntur omnia ter alterum et ita appetuntur omnia tria bona matrimonii. tria bona matrimonii.

AD ALIUD dicendum, quod proles non AD ALIUD dicendum, quod proles non est bonum matrimonii, ut patet hic ex est bonum matrimonii, ut patet hic ex Littera posita sed potius proles prout Littera posita sed potius proles prout stat sub pietate in qua suscipitur et edu- stat sub pietate in qua suscipitur et edu- catur, ut fiat in ea propagatio religionis, catur, ut fiat in ea propagatio religionis, sicut et carnis et hoc modo habet in se sicut et carnis et hoc modo habet in se

stantius ? stantius ?

Tertio, Quæritur de comparatione isto- Tertio, Quæritur de comparatione isto- rum bonorum. rum bonorum.

Videtur autem, quod bonum prolis sit Videtur autem, quod bonum prolis sit substantialius matrimonio et melius: substantialius matrimonio et melius: quia quia

1. In Littera dicitur, quod hoc est 1. In Littera dicitur, quod hoc est principale, propter quod institutum est principale, propter quod institutum est

Ad 2. Ad 2.

Ad 3, Ad 3,

Sed contra. Sed contra.

232 232

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

matrimonium: ergo et substantialius et matrimonium: ergo et substantialius et melius. melius.

2. Item, Hoc videtur per verbum Adæ, 2. Item, Hoc videtur per verbum Adæ, Genes. 11, 24 Erunt duo in carne una. Genes. 11, 24 Erunt duo in carne una. Videtur enim ex hoc, quod causa finalis Videtur enim ex hoc, quod causa finalis matrimonii est bonum prolis potius, matrimonii est bonum prolis potius, quam aliquid aliorum et hoc etiam ante quam aliquid aliorum et hoc etiam ante finem præcedentis distinctionis expresse finem præcedentis distinctionis expresse habitum est in Littera. habitum est in Littera.

Hoc etiam accipitur ex verbis Tobiæ, Hoc etiam accipitur ex verbis Tobiæ, VII, 9, qui dixit: Et nunc Domine, tu VII, 9, qui dixit: Et nunc Domine, tu scis quia non luxuriæ causa accipio soro- scis quia non luxuriæ causa accipio soro- rem meam conjugem, sed sola posteri- rem meam conjugem, sed sola posteri- tatis dilectione, etc. tatis dilectione, etc.

3. Item, Ad hoc ordinatur benedictio 3. Item, Ad hoc ordinatur benedictio matrimonii, quando dictum est: Crescite, matrimonii, quando dictum est: Crescite, et multiplicamini : hoc enim non pot- et multiplicamini : hoc enim non pot- est intelligi nisi de bono prolis: ergo, est intelligi nisi de bono prolis: ergo,

etc. etc.

4. Item, Hoc solum est finis desiderii 4. Item, Hoc solum est finis desiderii naturalis, quod petit salvari in simili: naturalis, quod petit salvari in simili: ergo ipsum est substantialius et principa- ergo ipsum est substantialius et principa- lius. lius.

IN CONTRARIUM hujus est, quia IN CONTRARIUM hujus est, quia 1. Quod ducit ad optimum, est opti- 1. Quod ducit ad optimum, est opti- mum sed sacramentum ducit ad opti- mum sed sacramentum ducit ad opti- mum, quia ad intelligendam conjun- mum, quia ad intelligendam conjun- ctionem fidelium in uno spiritu cum ctionem fidelium in uno spiritu cum Deo, et naturarum in una persona Chri- Deo, et naturarum in una persona Chri- sti, quæ meliora sunt omnibus filiis: sti, quæ meliora sunt omnibus filiis: ergo videtur, quod ipsum sit optimum. ergo videtur, quod ipsum sit optimum.

2. Item, Id quod essentialius et gene- 2. Item, Id quod essentialius et gene- ralius efficitur in omni matrimonio, vi- ralius efficitur in omni matrimonio, vi- detur esse optimum suum bonum: sed detur esse optimum suum bonum: sed hoc est sacramentum, hoc enim in omni hoc est sacramentum, hoc enim in omni matrimonio est, etiam quando violatur matrimonio est, etiam quando violatur fides ergo videtur, quod illud sit suum fides ergo videtur, quod illud sit suum principale bonum. principale bonum.

3. Item, In omnibus naturalibus et mo- 3. Item, In omnibus naturalibus et mo- ralibus causis quas Philosophi conside- ralibus causis quas Philosophi conside- rant, semper principalis effectus causæ rant, semper principalis effectus causæ alicujus judicatur, quem semper et ubi- alicujus judicatur, quem semper et ubi- que consequitur: sed bonum sacramenti que consequitur: sed bonum sacramenti sic se habet ad matrimonium: ergo ip- sic se habet ad matrimonium: ergo ip- sum est principale. sum est principale.

4. Item, Quod nomine et essentia si- 4. Item, Quod nomine et essentia si- millimum est cause, millimum est cause, illud est effectus illud est effectus

1 Genes. I, 28. 1 Genes. I, 28.

ejus essentialior et principalior: sed bo- ejus essentialior et principalior: sed bo- num sacramenti nomine et essentia inter num sacramenti nomine et essentia inter ea simillimum est matrimonio: ergo ip-. ea simillimum est matrimonio: ergo ip-. sum est essentialior et principalior effe- sum est essentialior et principalior effe- ctus ejus ergo et principalius bonum et ctus ejus ergo et principalius bonum et essentialius. PRIMA constat per se. SE- essentialius. PRIMA constat per se. SE- CUNDA autem probatur per hoc, quod CUNDA autem probatur per hoc, quod utrumque dicitur signum sacrum, et utrumque dicitur signum sacrum, et utrumque est individuitas quædam: et utrumque est individuitas quædam: et hoc probatum est supra : et sic constat hoc probatum est supra : et sic constat propositum. propositum.

VIDETUR autem ulterius bonum fidei VIDETUR autem ulterius bonum fidei esse principale: quia esse principale: quia

1. Si aliqua dicuntur bona, melius est 1. Si aliqua dicuntur bona, melius est id quod essentialius est bonum: sed fides id quod essentialius est bonum: sed fides essentialius est bonum, quia est virtus essentialius est bonum, quia est virtus quædam in genere honesti, et alia non quædam in genere honesti, et alia non sic videtur ergo, quod fides est princi- sic videtur ergo, quod fides est princi- palius bonum matrimonii. palius bonum matrimonii.

2. Item, Efficiens causa matrimonii 2. Item, Efficiens causa matrimonii obligat directe ad fidem, et alia non re- obligat directe ad fidem, et alia non re- spicit nisi ex consequenti: ergo videtur spicit nisi ex consequenti: ergo videtur ipsa principalius effici a matrimonio : ipsa principalius effici a matrimonio : ergo est bonum principale. ergo est bonum principale.

3. Item, Intelligantur alia duo bona 3. Item, Intelligantur alia duo bona non esse, scilicet sacramentum et proles, non esse, scilicet sacramentum et proles, adhuc erit matrimonium: sed intellecta adhuc erit matrimonium: sed intellecta fide non esse secundum habitum et fide non esse secundum habitum et actum, solvitur matrimonium : ergo actum, solvitur matrimonium : ergo fides est essentialius bonum matrimonii, fides est essentialius bonum matrimonii, quam sacramentum et proles. PROBATUR quam sacramentum et proles. PROBATUR autem hoc quia pactione conjugali non autem hoc quia pactione conjugali non existente, non est matrimonium : et existente, non est matrimonium : et pactio conjugalis non erit, nisi fides sit pactio conjugalis non erit, nisi fides sit secundum habitum saltem et debitum, secundum habitum saltem et debitum, licet non sit secundum actum. licet non sit secundum actum.

RESPONSIO. Dicendum, quod principa- sa RESPONSIO. Dicendum, quod principa- sa lius bonum matrimonii dicitur tripliciter, lius bonum matrimonii dicitur tripliciter, scilicet majus et principalius ab insti- scilicet majus et principalius ab insti- tuente intentum, et communiter etiam tuente intentum, et communiter etiam intentum ab utentibus matrimonio et intentum ab utentibus matrimonio et sic bonum prolis est principalius bonum sic bonum prolis est principalius bonum matrimonii. Aliter dicitur principalius matrimonii. Aliter dicitur principalius bonum quod essentialius participat natu- bonum quod essentialius participat natu- ram bonitatis et sic fides est essentia- ram bonitatis et sic fides est essentia-

2 Cf. Supra, Dist. XXVI. 2 Cf. Supra, Dist. XXVI.

IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 4.

lius bonum et principalius. Tertio modo lius bonum et principalius. Tertio modo dicitur principalius quod essentialius et dicitur principalius quod essentialius et ultimius consequitur matrimonium: et ultimius consequitur matrimonium: et sic bonum sacramenti est principalius sic bonum sacramenti est principalius bonum. Et ita diversis considerationibus bonum. Et ita diversis considerationibus nihil prohibet quodlibet istorum esse nihil prohibet quodlibet istorum esse principalius. principalius.

Et per hoc patet solutio ad omnia Et per hoc patet solutio ad omnia primi ordinis argumenta: quia omnia primi ordinis argumenta: quia omnia illa considerant intentionem instituentis, illa considerant intentionem instituentis, et communiorem observantiam uten- et communiorem observantiam uten- tium matrimonio. tium matrimonio.

At object.1. AD ID autem quod objicitur pro se- At object.1. AD ID autem quod objicitur pro se- cunda parte, dicendum ad primum, quod cunda parte, dicendum ad primum, quod id quod ducit ad optimum, est duplex, id quod ducit ad optimum, est duplex, scilicet ducens cognitive, et motive: scilicet ducens cognitive, et motive: sicut scientia ejus quod est sursum, et sicut scientia ejus quod est sursum, et leve, differenter ducunt sursum. Quod leve, differenter ducunt sursum. Quod autem ducit sursum motive ad optimum, autem ducit sursum motive ad optimum, hoc est optimum sed hoc modo non hoc est optimum sed hoc modo non ducit ad optimum sacramentum, quod ducit ad optimum sacramentum, quod est bonum matrimonii, sed cognitive est bonum matrimonii, sed cognitive

Admins Admins

oject. oject.

tantum. tantum.

: :

AD SEQUENTIA est concedendum : sed AD SEQUENTIA est concedendum : sed non omne sacramentum est principalius non omne sacramentum est principalius bonum, nisi modo determinato. bonum, nisi modo determinato.

Et per hoc patet solutio ad omnia Et per hoc patet solutio ad omnia quæsita. quæsita.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An ista bona conveniant matrimonio in An ista bona conveniant matrimonio in quantum est in remedium ? quantum est in remedium ?

Quarto quæritur, Utrum conveniant Quarto quæritur, Utrum conveniant matrimonio secundum quod est in reme- matrimonio secundum quod est in reme- dium, vel secundum quod est in offi- dium, vel secundum quod est in offi- cium ? cium ?

233 233

naturæ, elicitur proles: et si in compa- naturæ, elicitur proles: et si in compa- ratione conjugis, elicitur fides: et si in ratione conjugis, elicitur fides: et si in comparatione futurorum et divinorum, comparatione futurorum et divinorum, elicitur sacramentum: nihil autem ho- elicitur sacramentum: nihil autem ho- rum est secundum quod est remedium : rum est secundum quod est remedium : ergo non conveniunt ista ei secundum ergo non conveniunt ista ei secundum quod est in remedium, sed secundum quod est in remedium, sed secundum quod est in officium. quod est in officium.

2. Item, Si non esset peccatum, adhuc 2. Item, Si non esset peccatum, adhuc matrimonium esset habens hæc tria: sed matrimonium esset habens hæc tria: sed lunc non esset nisi in officium: ergo vi- lunc non esset nisi in officium: ergo vi- detur, quod ista conveniunt ei secundum detur, quod ista conveniunt ei secundum quod est in officium. quod est in officium.

3. Item, Officium sonat in effectivum 3. Item, Officium sonat in effectivum utilitatis: sed matrimonium efficit illas utilitatis: sed matrimonium efficit illas utilitates ergo hoc competit ei secun- utilitates ergo hoc competit ei secun- dum quod est in officium, quia omne dum quod est in officium, quia omne officiosum est alicujus utilitatis effecti- officiosum est alicujus utilitatis effecti-

vum. vum.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Dicitur in Littera, quia actus ma- 1. Dicitur in Littera, quia actus ma- trimonii conjunctus est concupiscentiæ, trimonii conjunctus est concupiscentiæ, per hæc bona excipitur ne ruat in præ- per hæc bona excipitur ne ruat in præ- ceps sed secundum quod excipitur, est ceps sed secundum quod excipitur, est in medicinam: ergo per hæc bona exci- in medicinam: ergo per hæc bona exci- pientia coitum, est in medicinam. Quod pientia coitum, est in medicinam. Quod autem sit in medicinam secundum quod autem sit in medicinam secundum quod concupiscentia in eo excipitur, probatur concupiscentia in eo excipitur, probatur ex hoc quod non indiget exceptione se- ex hoc quod non indiget exceptione se- cundum quod est in officium: et sic cundum quod est in officium: et sic constat propositum. constat propositum.

2. Item, Omne quod medicatur per 2. Item, Omne quod medicatur per excusationem, oportet habere adjuncta excusationem, oportet habere adjuncta bona, per quæ malum excusatur et cura- bona, per quæ malum excusatur et cura- tur, per modum medicinæ : sed matrimo- tur, per modum medicinæ : sed matrimo- nium medicatur per excusationem, in nium medicatur per excusationem, in quantum est in medicinam: ergo secun- quantum est in medicinam: ergo secun- dum quod est in medicinam, oportet ha- dum quod est in medicinam, oportet ha- bere adjuncta bona, per quæ excusetur bere adjuncta bona, per quæ excusetur et medicetur. et medicetur.

RESPONSIO. Dicendum, quod illa tria RESPONSIO. Dicendum, quod illa tria Videtur autem, quod secundum quod bona efficiuntur a matrimonio in quan- Videtur autem, quod secundum quod bona efficiuntur a matrimonio in quan- est in officium: quia est in officium: quia

1. Ut dicit Tullius, « Officium est com- 1. Ut dicit Tullius, « Officium est com- munis actus personæ secundum instituta munis actus personæ secundum instituta patriæ » video autem, quod matrimonii patriæ » video autem, quod matrimonii officium exercetur in actibus his: si enim officium exercetur in actibus his: si enim accipiatur secundum quod est officium accipiatur secundum quod est officium

tum est in officium, sed adjunguntur ei tum est in officium, sed adjunguntur ei secundum quod est in remedium: quia secundum quod est in remedium: quia aliter nullatenus coitum excusarent: aliter nullatenus coitum excusarent: unde de plano concedendæ sunt primæ unde de plano concedendæ sunt primæ rationes. rationes.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

AD ID autem quod contra objicitur, di- Ad object. 1. AD ID autem quod contra objicitur, di- Ad object. 1.

234 234

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cendum quod excipit concupiscentiam cendum quod excipit concupiscentiam non per bona quæ efficit in quantum est non per bona quæ efficit in quantum est in medicinam, sed quæ habuit a prima in medicinam, sed quæ habuit a prima institutione, et faciunt ipsum honestum, institutione, et faciunt ipsum honestum, etiam postquam ingressa est concupi- etiam postquam ingressa est concupi-

scentia. scentia.

Ad object 2. AD ALIUD de plano concedendum est, Ad object 2. AD ALIUD de plano concedendum est, quod habet adjuncta sibi bona in quan- quod habet adjuncta sibi bona in quan- tum medicatur, sed non facit ea in quan- tum medicatur, sed non facit ea in quan- tum hujusmodi, sed potius utitur factis tum hujusmodi, sed potius utitur factis ab ipso ad excusationem concupiscentiæ ab ipso ad excusationem concupiscentiæ carnalis, quæ alias esset mortale pecca- carnalis, quæ alias esset mortale pecca- tum, nisi honestate horum bonorum ex- tum, nisi honestate horum bonorum ex- cusaretur. cusaretur.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An hæc bona matrimonii habeat omne An hæc bona matrimonii habeat omne matrimonium ? matrimonium ?

Quinto quæritur, Utrum hæc bona ha- Quinto quæritur, Utrum hæc bona ha- beat omne matrimonium quarumcumque beat omne matrimonium quarumcumque personarum? personarum?

Videtur autem, quod sie: quia Videtur autem, quod sie: quia

1. Omnium personarum est matrimo- 1. Omnium personarum est matrimo- nium secundum quod est in officium: et nium secundum quod est in officium: et ipsum efficit hæc bona in quantum hu- ipsum efficit hæc bona in quantum hu- jusmodi est ergo videtur, quod matri- jusmodi est ergo videtur, quod matri- monium omnium personarum habeat monium omnium personarum habeat hæc omnia. hæc omnia.

2. Item, In omni matrimonio perso- 2. Item, In omni matrimonio perso- narum aliquarum est individuitas narum aliquarum est individuitas quæ de quæ de se significat fidelis animæ cum Deo socie- se significat fidelis animæ cum Deo socie- tatem, et carnalis commixtio quæ signi- tatem, et carnalis commixtio quæ signi- ficat naturarum unionem. Item, sequitur ficat naturarum unionem. Item, sequitur procreatio prolis. Est etiam fides in red- procreatio prolis. Est etiam fides in red- dendo debitum : ergo ista sunt matri- dendo debitum : ergo ista sunt matri- monii generaliter accepti prout est om- monii generaliter accepti prout est om- nium personarum. nium personarum.

3. Si forte dicas, quod infideles non 3. Si forte dicas, quod infideles non habent sacramentum, quia non intelli- habent sacramentum, quia non intelli- gunt ipsum. CONTRA: Si nullus intelle- gunt ipsum. CONTRA: Si nullus intelle- xisset circumcisionem datam esse in si- xisset circumcisionem datam esse in si- gnum, nihilominus tamen in signum es- gnum, nihilominus tamen in signum es- set ergo similiter est de sacramento set ergo similiter est de sacramento

matrimonii ergo responsio nulla vide- matrimonii ergo responsio nulla vide-

tur. tur.

4. Item, Primus status in homine om- 4. Item, Primus status in homine om- nem statum antecedebat: ergo omnis nem statum antecedebat: ergo omnis alius status ab eo initium accepit: sed alius status ab eo initium accepit: sed hæc tria conveniebant matrimonio se- hæc tria conveniebant matrimonio se- cundum quod institutum fuit in para- cundum quod institutum fuit in para- diso ergo quilibet status hominum diso ergo quilibet status hominum secundum hæc tria accepit matrimo- secundum hæc tria accepit matrimo- nium. nium.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. In matrimonio infidelium non est 1. In matrimonio infidelium non est omnino impossibilitas divisionis : ergo omnino impossibilitas divisionis : ergo non est ibi omnimoda individuitas : ergo non est ibi omnimoda individuitas : ergo non est ibi bonum sacramenti perfectum. non est ibi bonum sacramenti perfectum.

2. Item, Fides est in hoc quod non 2. Item, Fides est in hoc quod non conjungitur alteri: sed casus potest con- conjungitur alteri: sed casus potest con- tingere, quod absoluta a viro infideli alii tingere, quod absoluta a viro infideli alii potest conjungi : ergo videtur, quod nec potest conjungi : ergo videtur, quod nec bonum fidei sit ibi perfectum. bonum fidei sit ibi perfectum.

3. Item, Proles non est bonum matri- 3. Item, Proles non est bonum matri- monii, ut videtur dicere Littera, sed po- monii, ut videtur dicere Littera, sed po- tius pie suscepta et religiose ad cultum tius pie suscepta et religiose ad cultum Dei enutrita sed nullam talem prolem Dei enutrita sed nullam talem prolem suscipiunt infideles: ergo videtur, quod suscipiunt infideles: ergo videtur, quod numquam bonum prolis per suum ma- numquam bonum prolis per suum ma- trimonium acquirunt. trimonium acquirunt.

RESPONSIO. Dicendum, quod hæc tria RESPONSIO. Dicendum, quod hæc tria bona matrimonio fidelium et infidelium bona matrimonio fidelium et infidelium per prius et per posterius conveniunt: per prius et per posterius conveniunt: fidelium enim matrimonio conveniunt fidelium enim matrimonio conveniunt perfecte et integre, et matrimonio infi- perfecte et integre, et matrimonio infi- delium conveniunt imperfecte, sicut ma- delium conveniunt imperfecte, sicut ma- nifeste probant tres ultimæ rationes: nifeste probant tres ultimæ rationes: quia non sunt ibi ista tria bona perfecte: quia non sunt ibi ista tria bona perfecte: est enim ibi sacramentum habitualiter, est enim ibi sacramentum habitualiter, fides mobiliter, quia moveri potest et fides mobiliter, quia moveri potest et mutari, et bonum prolis materialiter mutari, et bonum prolis materialiter

tantum. tantum.

DICENDUM ergo ad primum, quod licet Ad DICENDUM ergo ad primum, quod licet Ad sit in omnibus in officium, non tamen sit in omnibus in officium, non tamen est officium secundum leges Christi, sed est officium secundum leges Christi, sed tantum secundum politegias et civilita- tantum secundum politegias et civilita- tes ordinatur et ideo efficit ista imper- tes ordinatur et ideo efficit ista imper- fecte quia principia et jura super quæ fecte quia principia et jura super quæ fundatur, sunt imperfecta. fundatur, sunt imperfecta.

Per hoc patet solutio ad sequens. Per hoc patet solutio ad sequens.

A 3. A 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 6 et 7. IN IV SENTENT. DIST. XXXI, A, ART. 6 et 7.

AD ALIUD dicendum, quod habitualiter AD ALIUD dicendum, quod habitualiter in talibus est signum, ut prius dictum est, in talibus est signum, ut prius dictum est, et est solubile et ideo imperfecta est ibi et est solubile et ideo imperfecta est ibi individuitas. individuitas.

: :

A< AD ULTIMUM dicendum, quod omnis A< AD ULTIMUM dicendum, quod omnis status quantum habet æquitatis, tantum status quantum habet æquitatis, tantum sumit a primo statu: tamen persuasione sumit a primo statu: tamen persuasione hominum multa sunt depravata: et ideo hominum multa sunt depravata: et ideo perversis et imperfectis juribus nihil per- perversis et imperfectis juribus nihil per- fecte efficitur: sed in fide Christi omnia fecte efficitur: sed in fide Christi omnia perfecte sunt et ideo in matrimonio perfecte sunt et ideo in matrimonio fidelium hæc tria sunt perfecte. fidelium hæc tria sunt perfecte.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An ista bona conveniant matrimonio in An ista bona conveniant matrimonio in quantum initiato, vel rato, vel con- quantum initiato, vel rato, vel con- summato? summato?

Sexto quæritur, Utrum ista tria con- Sexto quæritur, Utrum ista tria con- veniant matrimonio in quantum est ini- veniant matrimonio in quantum est ini- tiatum, vel in quantum ratum, vel in tiatum, vel in quantum ratum, vel in quantum consummatum ? Dicitur enim a quantum consummatum ? Dicitur enim a quibusdam initiatum per consensum de quibusdam initiatum per consensum de præsenti, ratum per traductionem, et præsenti, ratum per traductionem, et consummatum per carnalem commixtio- consummatum per carnalem commixtio- nem vel initiatum per sponsalia, ratum nem vel initiatum per sponsalia, ratum per consensum de præsenti, et consum- per consensum de præsenti, et consum- matum per copulam carnalem. matum per copulam carnalem.

Videtur autem, quod duo istorum sint Videtur autem, quod duo istorum sint matrimonii initiati: quia ibi est sponsio matrimonii initiati: quia ibi est sponsio fidei, et individuatis: ergo sacramentum fidei, et individuatis: ergo sacramentum et fides sunt matrimonii initiati. et fides sunt matrimonii initiati.

Item, Videtur, quod hæc duo sint rati: Item, Videtur, quod hæc duo sint rati: quia hoc expresse fidem facit, et indivi- quia hoc expresse fidem facit, et indivi- duitatem animorum : ergo videtur, quod duitatem animorum : ergo videtur, quod hæc duo sint matrimonii rati. hæc duo sint matrimonii rati.

Bonum autem prolis non videtur esse Bonum autem prolis non videtur esse nisi consummati: quia non nascitur pro- nisi consummati: quia non nascitur pro- les sine commixtione carnali et hæc les sine commixtione carnali et hæc non est nisi in consummato non est nisi in consummato ergo, etc. ergo, etc.

Item, Ulterius videtur quod nec per- Item, Ulterius videtur quod nec per- fectum bonum sacramenti: quia supra fectum bonum sacramenti: quia supra dictum est, quod non est dubitandum il- dictum est, quod non est dubitandum il- lam mulierem non pertinere ad matri- lam mulierem non pertinere ad matri-

235 235

monium, quæ non experitur carnalem monium, quæ non experitur carnalem concubitum et dictum est ibi, quod hoc concubitum et dictum est ibi, quod hoc intelligitur quantum ad significationem : intelligitur quantum ad significationem : ergo significatio non est complete nisi ergo significatio non est complete nisi matrimonii consummati: et sic habetur matrimonii consummati: et sic habetur propositum. propositum.

Item, Ulterius videtur quod nullum Item, Ulterius videtur quod nullum istorum est matrimonii initiati: quia cum istorum est matrimonii initiati: quia cum initiatur matrimonium per sponsalia, initiatur matrimonium per sponsalia, matrimonium non est: sed ubi non est matrimonium non est: sed ubi non est matrimonium, nullum bonorum matri- matrimonium, nullum bonorum matri- monii est ergo initiati matrimonii nul- monii est ergo initiati matrimonii nul- lum est bonorum matrimonii. lum est bonorum matrimonii.

RESPONSIO. Dicendum, quod tria ple- Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod tria ple- Solutio. nissime sunt matrimonii consummati, et nissime sunt matrimonii consummati, et sunt minus plene rati: quia ibi est fides, sunt minus plene rati: quia ibi est fides, et imperfecta significatio, et bonum pro- et imperfecta significatio, et bonum pro- lis in exspectatione si velint carnalem lis in exspectatione si velint carnalem commixtionem: sed in initiato, si per commixtionem: sed in initiato, si per sponsalia dicatur initiari, non est aliquod sponsalia dicatur initiari, non est aliquod istorum bonorum, sicut ultima probat istorum bonorum, sicut ultima probat objectio. objectio.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ibi AD PRIMUM ergo dicendum, quod ibi est sponsio istorum, sed non essentia et est sponsio istorum, sed non essentia et veritas. veritas.

AD OMNIA alia patet solutio per dicta. AD OMNIA alia patet solutio per dicta.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An bonum nuptiale sit tripartitum ? An bonum nuptiale sit tripartitum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, post initium, ad verba Augustini : A, post initium, ad verba Augustini : « Nuptiale bonum tripartitum est, etc. » « Nuptiale bonum tripartitum est, etc. » Quæritur enim hic, Penes quid sumi- Quæritur enim hic, Penes quid sumi- tur numerus boni nuptialis ? tur numerus boni nuptialis ?

Videtur enim esse majoris divisionis: Videtur enim esse majoris divisionis: 1. Sicut enim fides est in conservatione 1. Sicut enim fides est in conservatione thori, ita justitia est in redditione debiti: thori, ita justitia est in redditione debiti: ergo videtur, quod justitia sit unum de ergo videtur, quod justitia sit unum de bonis nuptialibus. bonis nuptialibus.

2. Item, Aristoteles probat, quod ideo 2. Item, Aristoteles probat, quod ideo homo est animal conjugale, quia non homo est animal conjugale, quia non sufficit sibi in operationibus: sed cum sufficit sibi in operationibus: sed cum

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 4. Ad 4.

236 236

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

duo conferunt opera in unum operantes duo conferunt opera in unum operantes sufficiunt ergo sufficientia operum est sufficiunt ergo sufficientia operum est unum bonum ergo plura bona. unum bonum ergo plura bona.

3. Item, Est ibi concupiscentiæ medi- 3. Item, Est ibi concupiscentiæ medi- cina utriusque conjugis et hoc est opti- cina utriusque conjugis et hoc est opti- mum bonorum : ergo videtur, quod mum bonorum : ergo videtur, quod plura. plura.

4. Adhuc, In Proverbiis, xxx1, 10 et 4. Adhuc, In Proverbiis, xxx1, 10 et seq., multa et plurima bona ponuntur seq., multa et plurima bona ponuntur fortis mulieris, in qua confidit cor viri fortis mulieris, in qua confidit cor viri sui ergo videtur, quod male coarctatur sui ergo videtur, quod male coarctatur ad trinitatem. ad trinitatem.

RESPONSIO. Dicendum, quod nuptiale RESPONSIO. Dicendum, quod nuptiale bonum dicitur illud bonum solum quod bonum dicitur illud bonum solum quod consequitur semper, vel frequenter ex his consequitur semper, vel frequenter ex his quæ essentialiter constituunt matrimo- quæ essentialiter constituunt matrimo- nium et consummant ipsum ex hoc nium et consummant ipsum ex hoc enim quod est copula duarum persona- enim quod est copula duarum persona- rum legitimarum unitarum in individuam rum legitimarum unitarum in individuam vitam, et unum corpus effectarum, con- vitam, et unum corpus effectarum, con- sequuntur hæc tria: ex unione enim ani- sequuntur hæc tria: ex unione enim ani- morum est consequens fides, et ex ipsa morum est consequens fides, et ex ipsa individuitate vitæ consequitur sacramen- individuitate vitæ consequitur sacramen- tum, et ex unione corporum sequitur tum, et ex unione corporum sequitur proles. proles.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod justi- AD PRIMUM ergo dicendum, quod justi- tia non immediate consequitur essentiam tia non immediate consequitur essentiam matrimonii, sed mediante fide: quia matrimonii, sed mediante fide: quia fides est causa quare conservatum cor- fides est causa quare conservatum cor- pus ab alio exhibet conjugi. pus ab alio exhibet conjugi.

AD ALIUD dicendum, quod licet hæc AD ALIUD dicendum, quod licet hæc possit esse una de causis quare homo in- possit esse una de causis quare homo in- ter cætera animalia est conjugale animal, ter cætera animalia est conjugale animal, et contrahens conjugium, tamen non et contrahens conjugium, tamen non potest esse bonum effectum a conjugio, potest esse bonum effectum a conjugio, sed ordinatur ad bene esse. sed ordinatur ad bene esse.

Infra tamen considerabimus quare Infra tamen considerabimus quare homo est animal conjugale solum. homo est animal conjugale solum.

AD ALIUD dicendum, quod multæ sunt AD ALIUD dicendum, quod multæ sunt laudes probæ mulieris ex virtute ejus laudes probæ mulieris ex virtute ejus pendentes, et non ab essentialibus matri- pendentes, et non ab essentialibus matri- monii effectæ, et ideo bona matrimonii monii effectæ, et ideo bona matrimonii non dicuntur. non dicuntur.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An fides secundum quod est bonum ma- An fides secundum quod est bonum ma- trimonii, bene diffiniatur? trimonii, bene diffiniatur?