44 44

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rium, dicendum quod hoc dicit Dominus rium, dicendum quod hoc dicit Dominus ut recognoscatur potestas etiam apud ut recognoscatur potestas etiam apud malos habent enim tales potestatem ad malos habent enim tales potestatem ad augmentum damnationis eorum. augmentum damnationis eorum.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

Quantum peccatum committit promo- Quantum peccatum committit promo- vens non idoneum ? et, An necessitate vens non idoneum ? et, An necessitate aliqua potest excusari ? aliqua potest excusari ?

Quarto quæritur, Quantum peccat pro- Quarto quæritur, Quantum peccat pro- movens inidoneum, vel si necessitate ali- movens inidoneum, vel si necessitate ali- qua excusatur, ut dicunt communiter? qua excusatur, ut dicunt communiter? Videtur autem, quod mortaliter. Videtur autem, quod mortaliter.

1. Ezech. XLIV, 7: Inducitis filios 1. Ezech. XLIV, 7: Inducitis filios alienos incircumcisos corde, et incircum- alienos incircumcisos corde, et incircum- cisos carne, ut sint in sanctuario meo, cisos carne, ut sint in sanctuario meo, etc. Et improperat ibi sacerdotibus Vete- etc. Et improperat ibi sacerdotibus Vete- ris Testamenti. Ergo multo magis hoc ris Testamenti. Ergo multo magis hoc est damnabile prælatis Novi Testamenti. est damnabile prælatis Novi Testamenti.

2. Adhuc, Minus peccatum est inido- 2. Adhuc, Minus peccatum est inido- neum, quando promotus est, non corri neum, quando promotus est, non corri pere, quam inidoneum promovere: sed pere, quam inidoneum promovere: sed Heli eo quod non corripuit, a sacerdotio Heli eo quod non corripuit, a sacerdotio cum parentela expulsus est, et Israel in cum parentela expulsus est, et Israel in gladium et captivitatem ductus, et area gladium et captivitatem ductus, et area capta, et filii occisi, et ipse mortuus, ut capta, et filii occisi, et ipse mortuus, ut habetur, I. Reg. 11, 111, et iv, passim : ergo habetur, I. Reg. 11, 111, et iv, passim : ergo multo magis damnabilissimus est, qui multo magis damnabilissimus est, qui promovet non idoneum. promovet non idoneum.

3. Adhuc, Hoc dicitur in Littera, quod 3. Adhuc, Hoc dicitur in Littera, quod « non idoneus grave onus ordinanti in- « non idoneus grave onus ordinanti in- ducit: » grave autem onus non est nisi ducit: » grave autem onus non est nisi onus æternæ damnationis: ergo mortali- onus æternæ damnationis: ergo mortali- ter peceat, qui non idoneum scienter pro- ter peceat, qui non idoneum scienter pro- movet ergo multo magis qui dat ei be- movet ergo multo magis qui dat ei be- neficium, præcipue habens curam ani- neficium, præcipue habens curam ani-

marum. marum.

4. Adhuc, Sub periculo ponens tem- 4. Adhuc, Sub periculo ponens tem- poralia Ecclesiæ, peccat mortaliter: ergo poralia Ecclesiæ, peccat mortaliter: ergo multo magis qui in periculo ponit ani- multo magis qui in periculo ponit ani- mas: sed idoneum promovens, sub peri- mas: sed idoneum promovens, sub peri- culo ponit animas: ergo peccat mortali- culo ponit animas: ergo peccat mortali-

ter. ter.

ULTERIUS hic quæritur, Si excusari Quæst. ULTERIUS hic quæritur, Si excusari Quæst. potest? potest?

Et ponuntur tres causæ, quas præten- Et ponuntur tres causæ, quas præten- dunt suæ excusationis. Prima, quia Ec- dunt suæ excusationis. Prima, quia Ec- clesia ex illo propter nobilitatem hono- clesia ex illo propter nobilitatem hono- ratur. Secunda, quia alius non de facili ratur. Secunda, quia alius non de facili ita in temporalibus utilis Ecclesiæ repe- ita in temporalibus utilis Ecclesiæ repe- ritur. Tertia, quia melius est habere ali- ritur. Tertia, quia melius est habere ali- quos, quam nullos. quos, quam nullos.

SED CONTRA istas omnes tres causas sic Sed contra SED CONTRA istas omnes tres causas sic Sed contra

objicitur: objicitur:

1. De veritate vitæ propter nullam 1. De veritate vitæ propter nullam causam est aliquid omittendum: sed causam est aliquid omittendum: sed promovere idoneum est de veritate vitæ : promovere idoneum est de veritate vitæ : ergo nullo modo est omittendum. ergo nullo modo est omittendum.

2., Adhuc, Ad Rom. III, 8: Et non... 2., Adhuc, Ad Rom. III, 8: Et non... faciamus mala ut eveniant bona quo- faciamus mala ut eveniant bona quo- rum damnatio justa est. Ergo multo rum damnatio justa est. Ergo multo fortius non facienda sunt mala, ne eve- fortius non facienda sunt mala, ne eve- niant mala sed promovere inidoneos niant mala sed promovere inidoneos est malum ergo non est faciendum ali- est malum ergo non est faciendum ali- quo modo. quo modo.

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod Solutio. RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod Solutio. nullum dubium est mortaliter peccare nullum dubium est mortaliter peccare omnem illum qui indignum scienter pro- omnem illum qui indignum scienter pro- movet ad sacros ordines, vel ad curam movet ad sacros ordines, vel ad curam pastoralem, vel ad aliquod ecclesiasti- pastoralem, vel ad aliquod ecclesiasti- cum beneficium. Est autem indignus cum beneficium. Est autem indignus dupliciter, scilicet contrarie, et privative. dupliciter, scilicet contrarie, et privative. Contrarie indignus est, qui contrarium Contrarie indignus est, qui contrarium habet dignitati et ille nullo modo est habet dignitati et ille nullo modo est promovendus. Privative autem indignus promovendus. Privative autem indignus est, qui privatur dignitate, non habens est, qui privatur dignitate, non habens tamen contrarium: et in talibus propter tamen contrarium: et in talibus propter necessitatem aliquarum Ecclesiarum quæ necessitatem aliquarum Ecclesiarum quæ indigent litteratis et defensoribus, posset indigent litteratis et defensoribus, posset dispensari, quod aliquid haberent de Ec- dispensari, quod aliquid haberent de Ec- clesia, donec addiscerent: sed puto, clesia, donec addiscerent: sed puto, quod sine peccato non potest eis conferri quod sine peccato non potest eis conferri cura vel præbenda: sed expensæ pro cura vel præbenda: sed expensæ pro eis possent fieri de Ecclesia vel de bene- eis possent fieri de Ecclesia vel de bene- ficio Ecclesiæ quod alteri interim commit- ficio Ecclesiæ quod alteri interim commit- tetur. tetur.

AD ID quod objicitur contra causas, Ad quæst. AD ID quod objicitur contra causas, Ad quæst. dicendum quod illa ridiculosa est, quæ dicendum quod illa ridiculosa est, quæ est de generis nobilitate ut propter hoc est de generis nobilitate ut propter hoc malus posset promoveri : quia quanto malus posset promoveri : quia quanto

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 11. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 11.

nobilior est, tanto nocivior si malus est. nobilior est, tanto nocivior si malus est. Nee puto, quod sufficit hoc, quod non Nee puto, quod sufficit hoc, quod non sit malus sed puto, quod necessarium sit malus sed puto, quod necessarium est scire esse bonum per talem scien- est scire esse bonum per talem scien- tiam qualem possibile est haberi de ho- tiam qualem possibile est haberi de ho- mine. mine.

Quod autem dicitur, quod alius non Quod autem dicitur, quod alius non esset ita utilis, nihil est omnino: quia esset ita utilis, nihil est omnino: quia omnis utilitas temporalis est spirituali omnis utilitas temporalis est spirituali postponenda. postponenda.

Tertia autem omnino nulla est : quia Tertia autem omnino nulla est : quia in Littera dicitur, quod « melius est ha- in Littera dicitur, quod « melius est ha- bere paucos bonos, quam multos ma- bere paucos bonos, quam multos ma- los. » los. »

Præterea, Quod malis confertur, facit Præterea, Quod malis confertur, facit cos malos: quia sciunt tales habere lo- cos malos: quia sciunt tales habere lo- cum in Ecclesia et bonos expelli: et ideo cum in Ecclesia et bonos expelli: et ideo efficiuntur mali, ut citius promoveantur. efficiuntur mali, ut citius promoveantur.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

An non idonee promotus in quolibet actu An non idonee promotus in quolibet actu officii sui peccet mortaliter? officii sui peccet mortaliter?

Quinto quæritur, Utrum inidoneus Quinto quæritur, Utrum inidoneus promotus in quolibet actu ordinis et offi- promotus in quolibet actu ordinis et offi- cii sui peccet mortaliter? cii sui peccet mortaliter?

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Propter sanctitatem ordinis peccat 1. Propter sanctitatem ordinis peccat mortaliter primo accedendo sed eadem mortaliter primo accedendo sed eadem sanctitas semper manet in ordine: ergo sanctitas semper manet in ordine: ergo si ipse sit non idoneus, semper æqualiter si ipse sit non idoneus, semper æqualiter peccabit ordinem exsequendo :sed in peccabit ordinem exsequendo :sed in omni actu ordinis exsequitur ordinem : omni actu ordinis exsequitur ordinem : ergo in omni actu ordinis peccat mor- ergo in omni actu ordinis peccat mor- taliter. taliter.

: :

2. Adhuc, Susceptio ordinis est prop- 2. Adhuc, Susceptio ordinis est prop- ter exsecutionem : ergo exsecutio est ter exsecutionem : ergo exsecutio est melior sed in suscipiendo ad minus melior sed in suscipiendo ad minus propter inidoneitatem mortaliter pecca- propter inidoneitatem mortaliter pecca- vit ergo et in exsequendo magis mor- vit ergo et in exsequendo magis mor- taliter peccabit propter eamdem ratio- taliter peccabit propter eamdem ratio-

nem. nem.

3. Adhuc, II Reg. VII, 6 et seq., Oza 3. Adhuc, II Reg. VII, 6 et seq., Oza percussus est, ut dicit Dionysius, quia percussus est, ut dicit Dionysius, quia

: :

45 45

indigne sanctis communicavit percussio indigne sanctis communicavit percussio autem significat mortale peccatum quod autem significat mortale peccatum quod interficit animam: cum ergo sanctiora interficit animam: cum ergo sanctiora sunt ea quæ sunt Novi Testamenti, quam sunt ea quæ sunt Novi Testamenti, quam Veteris, peccabit mortaliter omnis qui Veteris, peccabit mortaliter omnis qui indigne administrat ordinem vel officium indigne administrat ordinem vel officium ecclesiasticum: sed administratio in ecclesiasticum: sed administratio in quolibet actu ordinis est officium eccle- quolibet actu ordinis est officium eccle- siasticum: ergo in quolibet actu ordinis siasticum: ergo in quolibet actu ordinis et officii sui peccabit mortaliter. et officii sui peccabit mortaliter. IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Hoc esset grave judicare. 1. Hoc esset grave judicare. 2. Adhuc, Quia vovens virginitatem 2. Adhuc, Quia vovens virginitatem voto non solemni, peccat mortaliter con- voto non solemni, peccat mortaliter con- trahendo, non tamen postea solvendo trahendo, non tamen postea solvendo debitum ergo a simili suscipiens ordi- debitum ergo a simili suscipiens ordi- nem vel officium ecclesiasticum indigne, nem vel officium ecclesiasticum indigne, peccabit mortaliter, non tamen postea peccabit mortaliter, non tamen postea administrans. administrans.

3. Adhuc, Si in quolibet actu peccaret 3. Adhuc, Si in quolibet actu peccaret mortaliter, videretur esse perplexus : mortaliter, videretur esse perplexus : quia ex officio et ordine tenetur admi- quia ex officio et ordine tenetur admi- nistrare ergo peccat mortaliter omit- nistrare ergo peccat mortaliter omit- tendo. tendo.

Item, Ex indignitate tenetur dimittere Item, Ex indignitate tenetur dimittere ne ministret ergo peccabit mortaliter ne ministret ergo peccabit mortaliter ministrando ergo quidquid fecerit, pec- ministrando ergo quidquid fecerit, pec- cabit mortaliter: ergo est perplexus. cabit mortaliter: ergo est perplexus.

RESPONSIO. Videtur mihi, quod peccat RESPONSIO. Videtur mihi, quod peccat mortaliter quotiescumque scienter et sine mortaliter quotiescumque scienter et sine necessitate administrat ordinem vel offi- necessitate administrat ordinem vel offi- cium in quolibet actu qui indignus est, cium in quolibet actu qui indignus est, sicut probat prima pars istius disputatio- sicut probat prima pars istius disputatio- nis. Dico autem sine necessitate duplici nis. Dico autem sine necessitate duplici tantum : si enim corpus Domini vel tantum : si enim corpus Domini vel aliquid sacrorum decideret, et non esset aliquid sacrorum decideret, et non esset alius sublevans, posset tunc cum humi- alius sublevans, posset tunc cum humi- litate cordis et cum timore et reverentia litate cordis et cum timore et reverentia sublevare. Item, Si aliquis exemplo suo sublevare. Item, Si aliquis exemplo suo duceretur ad peccatum, posset rogare duceretur ad peccatum, posset rogare eum cum dolore ne exemplum in eo ac- eum cum dolore ne exemplum in eo ac- ciperet, sicut supra diximus in quæstione ciperet, sicut supra diximus in quæstione de fraterna correctione. In aliis omnibus de fraterna correctione. In aliis omnibus casibus peccat mortaliter administrando casibus peccat mortaliter administrando sancta indigne. sancta indigne.

AD HOC autem quod objicitur in con- AD HOC autem quod objicitur in con- trarium, dicendum quod via lata est, trarium, dicendum quod via lata est, quæ vadit ad infernum, et multi sunt quæ vadit ad infernum, et multi sunt

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad object. 1. Ad object. 1.

46 46

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

qui vadunt per eam, sicut habetur, blicæ vel necessitatis legitimæ, dispen- qui vadunt per eam, sicut habetur, blicæ vel necessitatis legitimæ, dispen-

Matth. vi, 13. Matth. vi, 13. Adobject. 2. AD ALIUD dicendum, quod non est Adobject. 2. AD ALIUD dicendum, quod non est

Ad object. 3. Ad object. 3.

Sed contra. Sed contra.

simile, cum in matrimonio contracto non simile, cum in matrimonio contracto non manet votum, sed frangitur: et ideo non manet votum, sed frangitur: et ideo non omnem actum sequentem facit illicitum: omnem actum sequentem facit illicitum: sed cum administratione manet indigni- sed cum administratione manet indigni- tas, et ideo omnis actus illicitus effi- tas, et ideo omnis actus illicitus effi- citur. citur.

AD ALIUD dicendum, quod non est AD ALIUD dicendum, quod non est perplexus quia cedat officio, et non perplexus quia cedat officio, et non administret, et erit expeditus : vel si administret, et erit expeditus : vel si mavult, emendet peccatum, et admini- mavult, emendet peccatum, et admini- stret dignus et iterum est expeditus de stret dignus et iterum est expeditus de perplexitate. perplexitate.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

Qualiter illius peccati remedia possunt Qualiter illius peccati remedia possunt acquiri ? acquiri ?

satio non dispensatio, sed dissipatio est. satio non dispensatio, sed dissipatio est.

RESPONSIO. Dicendum, quod cum indi- Solution RESPONSIO. Dicendum, quod cum indi- Solution gno numquam ita dispensari potest, quin gno numquam ita dispensari potest, quin ipse peccet mortaliter quolibet actu ad- ipse peccet mortaliter quolibet actu ad- ministrationis, quamdiu est indignus. ministrationis, quamdiu est indignus. Dominus enim Papa sicut ipsemet in Dominus enim Papa sicut ipsemet in quadam Decretali protestatur, unum- quadam Decretali protestatur, unum- quemque propriæ conscientiæ quoad quemque propriæ conscientiæ quoad Deum relinquit: sed quandoque, co Deum relinquit: sed quandoque, co quod oportet mala tolerare ne eveniant quod oportet mala tolerare ne eveniant pejora, hoc modo dispensat, quod in pejora, hoc modo dispensat, quod in judicio hominum eis hoc super quo dis- judicio hominum eis hoc super quo dis- pensatum est, objici non possit. pensatum est, objici non possit.

AD HOC ergo quod primo objicitur, AD HOC ergo quod primo objicitur, dicendum quod habet universitatem po- dicendum quod habet universitatem po- testatis super judicia hominum, sed non testatis super judicia hominum, sed non super judicium divinum et hoc est judi- super judicium divinum et hoc est judi- cium conscientiæ. cium conscientiæ.

AD ALIUD dicendum, quod abusiones AD ALIUD dicendum, quod abusiones non diminuunt mala, sed aggravant et non diminuunt mala, sed aggravant et ideo si in talibus dispensationibus præ- ideo si in talibus dispensationibus præ- latus aliquid facit, ipse peccat mortaliter. latus aliquid facit, ipse peccat mortaliter. Si autem patitur necessitate mali com- Si autem patitur necessitate mali com- Sexto quæritur, Qualiter illius peccati pulsus ne eveniat pejus, tunc non peccat Sexto quæritur, Qualiter illius peccati pulsus ne eveniat pejus, tunc non peccat remedia acquirantur? remedia acquirantur? mortaliter, sed tunc non dispensat, sed mortaliter, sed tunc non dispensat, sed Videtur autem, quod per dispensatio- dissimulat ad tempus donec corrigi Videtur autem, quod per dispensatio- dissimulat ad tempus donec corrigi nem: quia nem: quia

1. Constat, quod qui habet universita- 1. Constat, quod qui habet universita- tem potestatis, potestatem habet dispen- tem potestatis, potestatem habet dispen- sandi sed dispensatio est juris relaxa- sandi sed dispensatio est juris relaxa- tio ergo isti potest relaxari quod de tio ergo isti potest relaxari quod de jure tenetur facere: sed de jure tenetur jure tenetur facere: sed de jure tenetur esse dignus vita et scientia: ergo hoc esse dignus vita et scientia: ergo hoc relaxari potest ei. relaxari potest ei.

2. Adhuc, Nos videmus hoc tota die 2. Adhuc, Nos videmus hoc tota die fieri in curia Domini Papæ, de qua non fieri in curia Domini Papæ, de qua non licet præsumere, quod aliquid fiat inju- licet præsumere, quod aliquid fiat inju- stum ergo videtur, quod per dispensa- stum ergo videtur, quod per dispensa- tionem hoc fieri possit. tionem hoc fieri possit.

3. Adhuc, Non est nostrum judicare 3. Adhuc, Non est nostrum judicare de dispensatione: ergo videtur, quod de dispensatione: ergo videtur, quod vel ille cum quo dispensatur omnino vel ille cum quo dispensatur omnino deceptus sit, vel ipse absolvitur a pec- deceptus sit, vel ipse absolvitur a pec-

cato. cato.

IN CONTRARIUM hujus est quod dicit IN CONTRARIUM hujus est quod dicit Bernardus ad Eugenium Papam, quod Bernardus ad Eugenium Papam, quod si dispensatio careat causa utilitatis pu- si dispensatio careat causa utilitatis pu-

possit. possit.

AD ALIUD dicendum, quod verum est, AD ALIUD dicendum, quod verum est, quod non est nostrum ut judices simus: quod non est nostrum ut judices simus: sed tamen nostrum est ut doctores si- sed tamen nostrum est ut doctores si- mus, et cognoscere speculative, quid mus, et cognoscere speculative, quid dignum, et quid justum est, et hoc aliis dignum, et quid justum est, et hoc aliis dicere unde non cognoscimus per mo- dicere unde non cognoscimus per mo- dum judicii ut corrigamus vel puniamus : dum judicii ut corrigamus vel puniamus : sed cognoscimus per modum sapientium sed cognoscimus per modum sapientium in lege Dei, quid legi Dei concordat, et in lege Dei, quid legi Dei concordat, et quid ab ea discordat, a quocumque ho- quid ab ea discordat, a quocumque ho- minum agitur sive superiore sive infe- minum agitur sive superiore sive infe- riore. riore.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 13. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 13.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

47 47

character ergo et in corona ubi homo character ergo et in corona ubi homo distinguitur in sortem Domini: sed hoc distinguitur in sortem Domini: sed hoc fit in corona: ergo videtur, quod in fit in corona: ergo videtur, quod in corona imprimitur character. corona imprimitur character.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. A Magistro in Littera non distin- 1. A Magistro in Littera non distin-

An corona sit ordo vel tantum dispositio guuntur nisi septem ordines et corona An corona sit ordo vel tantum dispositio guuntur nisi septem ordines et corona non est unus de illis ergo corona non non est unus de illis ergo corona non est ordo. est ordo.

ad ordinem? ad ordinem?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, paulo ante medium: « Corona ibi, B, paulo ante medium: « Corona enim signaculum est, quo signan- enim signaculum est, quo signan- tur, etc. » tur, etc. »

Videtur enim, quod corona sit ordo : Videtur enim, quod corona sit ordo : quia quia

1. In omnibus spiritualibus exteriora 1. In omnibus spiritualibus exteriora fiunt propter interiora: sed exterius fit fiunt propter interiora: sed exterius fit signaculum in corona: ergo fit propter signaculum in corona: ergo fit propter signaculum interius: sed signaculum signaculum interius: sed signaculum interius est character: ergo corona im- interius est character: ergo corona im- primit characterem quidquid autem primit characterem quidquid autem imprimit characterem, collocans in gradu imprimit characterem, collocans in gradu dignitatis in Ecclesia, est ordo: ergo dignitatis in Ecclesia, est ordo: ergo corona est ordo. corona est ordo.

2. Adhuc, Corona aut est pure corpo- 2. Adhuc, Corona aut est pure corpo- rale, aut in corporali habetur spirituale. rale, aut in corporali habetur spirituale. Si pure corporale ergo a quolibet con- Si pure corporale ergo a quolibet con- ferri posset, quod falsum est: quia non ferri posset, quod falsum est: quia non potest hodie conferri nisi ab Episcopo. potest hodie conferri nisi ab Episcopo. Si autem spirituale est acceptum in cor-. Si autem spirituale est acceptum in cor-. porali tunc est sacramentum per diffi- porali tunc est sacramentum per diffi- nitionem sacramenti: constat autem, nitionem sacramenti: constat autem, quod non est sacramentum nisi ordinis : quod non est sacramentum nisi ordinis : ergo corona est ordo qui est sacramen- ergo corona est ordo qui est sacramen- tum. tum.

3. Adhuc, Excellentium in Ecclesia est 3. Adhuc, Excellentium in Ecclesia est dare aliquid excellens, sicut patet in dare aliquid excellens, sicut patet in confirmatione, ubi excellentes in Ecclesia confirmatione, ubi excellentes in Ecclesia Spiritum sanctum dant ad robur : sed Spiritum sanctum dant ad robur : sed coronam in Ecclesia non dant nisi excel- coronam in Ecclesia non dant nisi excel- lentes in Ecclesia, ut Episcopi ergo in lentes in Ecclesia, ut Episcopi ergo in ea dant aliquid excellens : sed nihil ea dant aliquid excellens : sed nihil excellens est corporale: ergo videtur, excellens est corporale: ergo videtur, quod dent aliquid spirituale et hoc non quod dent aliquid spirituale et hoc non potest esse nisi character: ergo impri- potest esse nisi character: ergo impri- mit characterem : ergo est ordo. mit characterem : ergo est ordo.

4. Adhuc, In baptismo ubi distingui- 4. Adhuc, In baptismo ubi distingui- tur homo a non baptizato, imprimitur tur homo a non baptizato, imprimitur

2. Adhuc, Omnis excellens forma in 2. Adhuc, Omnis excellens forma in natura, multas ex parte materiæ exigit natura, multas ex parte materiæ exigit dispositiones ergo et in gratia similiter dispositiones ergo et in gratia similiter erit: sed excellens in gratia est ordo : erit: sed excellens in gratia est ordo : ergo præexigit dispositiones ex parte ergo præexigit dispositiones ex parte suscipientis. Primum autem quod susci- suscipientis. Primum autem quod susci- pitur, est corona : ergo videtur, quod pitur, est corona : ergo videtur, quod corona sit prima dispositio ad ordinem, corona sit prima dispositio ad ordinem, et non ordo. et non ordo.

Sed contra. Sed contra.

Ad 1. Ad 1.

QUOD CONCEDIMUS, dicentes ad pri- Solutio. QUOD CONCEDIMUS, dicentes ad pri- Solutio. mum, quod exteriora in corona fiunt mum, quod exteriora in corona fiunt propter interiora : sed interius quod propter interiora : sed interius quod respondet coronæ, est revelatio mentis respondet coronæ, est revelatio mentis ad divina, ut sic disponatur homo ad ad divina, ut sic disponatur homo ad recipiendum ordinem et non est cha- recipiendum ordinem et non est cha- racter vel ordo. racter vel ordo.

AD ALIUD dicendum, quod corona AD ALIUD dicendum, quod corona non est pure corporale, sed est corpo- non est pure corporale, sed est corpo- rale ad spirituale ordinatum : sed hoc rale ad spirituale ordinatum : sed hoc spirituale est conjunctum in parte, et in spirituale est conjunctum in parte, et in parte consequens : conjunctum enim parte consequens : conjunctum enim est mentis revelatio ad divina, ut dictum est mentis revelatio ad divina, ut dictum est consequens autem est ordo qui est consequens autem est ordo qui suscipitur. suscipitur.

AD ALIUD dicendum, quod hæc non est AD ALIUD dicendum, quod hæc non est causa quare non possit conferri nisi ab causa quare non possit conferri nisi ab Episcopo, quia aliquid excellens in co- Episcopo, quia aliquid excellens in co- rona conferatur: quia quandoque confe- rona conferatur: quia quandoque confe- rebatur a non Episcopis. Sed hoc insti- rebatur a non Episcopis. Sed hoc insti- tutum est, ut cognoscantur ab Episcopo, tutum est, ut cognoscantur ab Episcopo, qui præparantur ad ordines suscipiendos : qui præparantur ad ordines suscipiendos : quia cum majori sollicitudine agendum quia cum majori sollicitudine agendum est circa tales et ideo per coronam ad est circa tales et ideo per coronam ad manum et agnitionem Episcopi instituti manum et agnitionem Episcopi instituti sunt transire. sunt transire.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Solutio Solutio Ad 1. Ad 1.

48 48

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS XIV. ARTICULUS XIV.

sacerdotum. Et per hoc patet solutio ad sacerdotum. Et per hoc patet solutio ad primum. primum.

AD ALIUD dicendum, quod licet in tem- AD ALIUD dicendum, quod licet in tem- pore non sit convenientia, tamen est con- pore non sit convenientia, tamen est con-

An tonsura in veteri lege figurabatur in venientia facti ad factum : quia capilli An tonsura in veteri lege figurabatur in venientia facti ad factum : quia capilli

Nazareis? Nazareis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa medium: « Tonsuræ autem ibi, B, circa medium: « Tonsuræ autem Ecclesiasticæ usus, etc. » Ecclesiasticæ usus, etc. »

Videtur enim falsum esse: quia Videtur enim falsum esse: quia

1. Quidquid ad sacramentum ordinis 1. Quidquid ad sacramentum ordinis pertinet in Novo Testamento, in sacerdo- pertinet in Novo Testamento, in sacerdo- tio et sacerdotibus Veteris Testamenti si- tio et sacerdotibus Veteris Testamenti si- gnificabatur: Nazarei autem non necessa- gnificabatur: Nazarei autem non necessa- rio erant de sacerdotibus: ergo videtur, rio erant de sacerdotibus: ergo videtur, quod in eis tonsura Ecclesiastica non si- quod in eis tonsura Ecclesiastica non si- gnificabatur. gnificabatur.

2. Adhuc, Nazarei in fine voti crines 2. Adhuc, Nazarei in fine voti crines offerebant (alias, tondebant), ut habetur, offerebant (alias, tondebant), ut habetur, Numer. vi, 18 sed clerici in principio Numer. vi, 18 sed clerici in principio suæ religionis crines offerunt: ergo vi- suæ religionis crines offerunt: ergo vi- detur, quod nulla sit convenientia : ergo detur, quod nulla sit convenientia : ergo nulla signa. nulla signa.

3. Ulterius videtur, quod ordo in Ve- 3. Ulterius videtur, quod ordo in Ve- teri Testamento non poterat signum re- teri Testamento non poterat signum re- spondens habere: habitum enim est su- spondens habere: habitum enim est su- pra, quod sacramenta excellentis effectus, pra, quod sacramenta excellentis effectus, in Veteri Testamento nihil respondens in in Veteri Testamento nihil respondens in figura habuerunt: sed ordo in excellen- figura habuerunt: sed ordo in excellen- tissimo statu ponit per suum officium: tissimo statu ponit per suum officium: ergo videtur, quod nihil respondens in ergo videtur, quod nihil respondens in Veteri Testamento habere potuit. Veteri Testamento habere potuit.

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod ea RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod ea quæ sunt Novi Testamenti, propter suam quæ sunt Novi Testamenti, propter suam perfectionem non in uno solo typo Vete- perfectionem non in uno solo typo Vete- ris Testamenti potuerunt significari, sed ris Testamenti potuerunt significari, sed in multis significabantur quoad diversa. in multis significabantur quoad diversa. Et ita etiam sacerdotium quoad tonsu- Et ita etiam sacerdotium quoad tonsu- ram significatur in Nazareis, et quoad ram significatur in Nazareis, et quoad potestatem offerendi in sacerdotio, et potestatem offerendi in sacerdotio, et quoad potestatem ligandi et solvendi in quoad potestatem ligandi et solvendi in potestate judicandi inter lepram et non potestate judicandi inter lepram et non lepram, et munditiam et immunditiam lepram, et munditiam et immunditiam

1 Numer. XVIII, 20: Dixitque Dominus ad Ar- 1 Numer. XVIII, 20: Dixitque Dominus ad Ar- ron In terra eorum nihil possidebitis, nec habe- ron In terra eorum nihil possidebitis, nec habe-

prius nutriti Domino offeruntur et hic et prius nutriti Domino offeruntur et hic et ibi. Et hoc intendit Auctor in Littera: ibi. Et hoc intendit Auctor in Littera: multis enim modis, ut dicit Gregorius, multis enim modis, ut dicit Gregorius, sumitur allegoria. sumitur allegoria.

AD HOC quod ulterius quæritur, dicen- AD HOC quod ulterius quæritur, dicen- dum quod hoc non intelligendum est de dum quod hoc non intelligendum est de excellentia potestatis, sed de excellentia excellentia potestatis, sed de excellentia gratiæ, ut dictum est in confirmationė, gratiæ, ut dictum est in confirmationė, et extrema unctione quoad immediatum et extrema unctione quoad immediatum evolatum, quod ibi fieri non poterat : sed evolatum, quod ibi fieri non poterat : sed perfecta potestas ministrorum bene pote- perfecta potestas ministrorum bene pote- rat ibi significari. rat ibi significari.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

An clerici habeant jus hæreditatis inter An clerici habeant jus hæreditatis inter parentes suos vel non? parentes suos vel non?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, paulo ante finem: « Quia de sorte ibi, B, paulo ante finem: « Quia de sorte sunt Domini, vel quia Deum partem ha- sunt Domini, vel quia Deum partem ha- bent, etc. » bent, etc. »

Ex hoc enim arguitur, quod clerici jus Ex hoc enim arguitur, quod clerici jus hæreditatis inter parentes suos non ha- hæreditatis inter parentes suos non ha-

bent. bent.

Hoc etiam aliis videtur rationibus: Hoc etiam aliis videtur rationibus:

1. Dicitur enim, Matth. v, 20: Nisi abun- 1. Dicitur enim, Matth. v, 20: Nisi abun- daverit justitia vestra plus quam Seri- daverit justitia vestra plus quam Seri- barum et Pharisæorum, non intrabitis barum et Pharisæorum, non intrabitis in regnum cælorum. Sed Levitæ et Seri- in regnum cælorum. Sed Levitæ et Seri- bæ et Pharisæi in Veteri Testamento non bæ et Pharisæi in Veteri Testamento non habebant hæreditatem: ergo nec in Novo habebant hæreditatem: ergo nec in Novo debent habere. Quod autem Levitæ hæ- debent habere. Quod autem Levitæ hæ- reditatem non habuerunt, patet, Numer. reditatem non habuerunt, patet, Numer. XVIII, 20, 23 et 24, ubi hoc multoties dici- XVIII, 20, 23 et 24, ubi hoc multoties dici- tur Non habebunt filii Levi hæredita- tur Non habebunt filii Levi hæredita- tem in medio fratrum suorum tem in medio fratrum suorum : ego : ego enim hæreditas eorum '. enim hæreditas eorum '.

bitis partem inter cos: ego pars et hæreditas tua bitis partem inter cos: ego pars et hæreditas tua in medio filiorum Israel. in medio filiorum Israel.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3, Ad 3,

contra. contra.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 15. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 15.

2. Adhuc, In tonsura ore proprio ab 2. Adhuc, In tonsura ore proprio ab Episcopo jubentur dicere: Dominus Episcopo jubentur dicere: Dominus pars hæreditatis meæ et calicis mei, pars hæreditatis meæ et calicis mei, etc. ergo ore proprio videntur terre- etc. ergo ore proprio videntur terre- nam hæreditatem resignare: ergo jus in nam hæreditatem resignare: ergo jus in ea de cætero nullum habent. ea de cætero nullum habent.

3. Adhuc, Terrena habens, necessario 3. Adhuc, Terrena habens, necessario habet terrena cogitare: sed clericus ideo habet terrena cogitare: sed clericus ideo raditur, ut dicitur in Littera, quia non raditur, ut dicitur in Littera, quia non nisi coelestia debet cogitare : ergo nihil nisi coelestia debet cogitare : ergo nihil terrenum debet habere: ergo nec jus ha- terrenum debet habere: ergo nec jus ha- bet in hæreditate terrena. bet in hæreditate terrena.

4. Adhuc, Terrenæ possessiones in jure 4. Adhuc, Terrenæ possessiones in jure Imperatorum, ut dicunt leges, et confir- Imperatorum, ut dicunt leges, et confir- mat Augustinus, possidentur: sed cleri- mat Augustinus, possidentur: sed cleri- cus nullum debet habere respectum cus nullum debet habere respectum quantum ad Imperatores vel Reges: ergo quantum ad Imperatores vel Reges: ergo videtur, quod nihil terrenum debeat pos- videtur, quod nihil terrenum debeat pos- sidere. sidere.

IN CONTRARIUM hujus est quod dicitur, IN CONTRARIUM hujus est quod dicitur, 1. Jerem. XXXII, 7 : Posside tibi 1. Jerem. XXXII, 7 : Posside tibi agrum meum qui est in Anatoth, in terra agrum meum qui est in Anatoth, in terra Benjamin, quia tibi competit hæreditas, Benjamin, quia tibi competit hæreditas, et tu propinquus es ut possideas. Hoc et tu propinquus es ut possideas. Hoc enim dixit Hanameel ad Jeremiam: qui enim dixit Hanameel ad Jeremiam: qui tamen sacerdos fuit : ergo competebat tamen sacerdos fuit : ergo competebat sacerdotibus hæreditas. sacerdotibus hæreditas.

2. Adhuc, Levitici, xxv, 32: Ædes 2. Adhuc, Levitici, xxv, 32: Ædes Levitarum quæ in urbibus sunt, semper Levitarum quæ in urbibus sunt, semper possunt redimi. Ergo Levitæ jus habe- possunt redimi. Ergo Levitæ jus habe- bant redimendi hæreditatem, etiam ma- bant redimendi hæreditatem, etiam ma- gis quam alii cum igitur non sint minus gis quam alii cum igitur non sint minus digni Novi Testamenti sacerdotes, jus digni Novi Testamenti sacerdotes, jus percipiendi hæreditatem suam possunt percipiendi hæreditatem suam possunt habere. habere.

RESPONSIO. Non est dubium quin cle- RESPONSIO. Non est dubium quin cle- rici jus habeant in sua hæreditate, quæ rici jus habeant in sua hæreditate, quæ patrimonium est: aliter enim videtur in patrimonium est: aliter enim videtur in feudalibus quibusdam : quædam enim feudalibus quibusdam : quædam enim feudalia sunt ad pretium annuum cum feudalia sunt ad pretium annuum cum homagio alicui exhibita : et quædam sunt homagio alicui exhibita : et quædam sunt

1 Psal. xv, 5. 1 Psal. xv, 5.

49 49

pro stipendiis militiæ debitis. Patrimo- pro stipendiis militiæ debitis. Patrimo- nium ergo videtur quod habere possunt. nium ergo videtur quod habere possunt. Et etiam feudalia scio quod in multis Et etiam feudalia scio quod in multis locis habent, et pretium exhibent et locis habent, et pretium exhibent et pretio vel precibus inducunt alium ali- pretio vel precibus inducunt alium ali- quem sibi in temporalibus æquivalentem, quem sibi in temporalibus æquivalentem, et æque dignum, qui loco eorum facit et æque dignum, qui loco eorum facit homagium : sed illa feudalia quæ sunt homagium : sed illa feudalia quæ sunt quasi pro stipendiis militum, videtur quasi pro stipendiis militum, videtur mihi, quod sine injuria Domini feudi mihi, quod sine injuria Domini feudi haberi non possint. haberi non possint.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Le- AD PRIMUM ergo dicendum, quod Le- vitæ habebant jus percipiendi hæredita- vitæ habebant jus percipiendi hæredita- tem suorum parentum in Veteri Testa- tem suorum parentum in Veteri Testa- mento sed non habebant jus ex æquo mento sed non habebant jus ex æquo dividendi terram cum aliis tribubus. Et dividendi terram cum aliis tribubus. Et hoc ideo præcepit Dominus: quia si ex hoc ideo præcepit Dominus: quia si ex æquo habuissent unam portionem sicut æquo habuissent unam portionem sicut aliæ tribus, tunc habitassent in uno loco, aliæ tribus, tunc habitassent in uno loco, et non fuissent divisi per populum, ut et non fuissent divisi per populum, ut docerent omnes et hoc non fuisset com- docerent omnes et hoc non fuisset com- petens officio eorum. petens officio eorum.

AD ALIUD dicendum, quod in tonsura AD ALIUD dicendum, quod in tonsura non renuntiat, nisi sollicitudini hæredi- non renuntiat, nisi sollicitudini hæredi- tatis retrahenti ab officio clericali: ad tatis retrahenti ab officio clericali: ad hoc enim non tenetur laicus et ita in- hoc enim non tenetur laicus et ita in- telligitur quod ore suo dicit coram Epi- telligitur quod ore suo dicit coram Epi- scopo. scopo.

AD ALIUD dicendum, quod bene pos- AD ALIUD dicendum, quod bene pos- sunt cogitare terrena in ordine ad cœle- sunt cogitare terrena in ordine ad cœle- stia quia hoc meritorium est. Item, stia quia hoc meritorium est. Item, Bene possunt cogitare non retrahendo Bene possunt cogitare non retrahendo cogitatum a cœlestibus: sed terrena ut cogitatum a cœlestibus: sed terrena ut terrena non debent cogitare: et hoc so- terrena non debent cogitare: et hoc so- lum significat tonsura et revelatio sen- lum significat tonsura et revelatio sen-

suum. suum.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

AD ALIUD dicendum, quod jure Impe- Ad 4. AD ALIUD dicendum, quod jure Impe- Ad 4. ratorum possidentur feuda et alia ad de- ratorum possidentur feuda et alia ad de- fensionem et ideo cum justum tributum fensionem et ideo cum justum tributum non subtrahitur principibus, talia potest non subtrahitur principibus, talia potest possidere clericus, vel alius homo officiis possidere clericus, vel alius homo officiis Ecclesiæ mancipatus. Ecclesiæ mancipatus.

XXX XXX

4 4

50 50

50 50

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

C. De ostiariis. C. De ostiariis.

Ostiarii iidem et janitores sunt, qui in Veteri Testamento electi sunt ad Ostiarii iidem et janitores sunt, qui in Veteri Testamento electi sunt ad custodiam templi, ut non ingrederetur in illud immundus 1. Dicti autem custodiam templi, ut non ingrederetur in illud immundus 1. Dicti autem ostiarii, eo quod præsint ostiis templi. Ipsi enim tenentes clavem, omnia ostiarii, eo quod præsint ostiis templi. Ipsi enim tenentes clavem, omnia intus et extra custodiunt atque inter bonos et malos habentes judicium, intus et extra custodiunt atque inter bonos et malos habentes judicium, dignos recipiunt, indignos respuunt. Unde et eis cum ordinantur, claves dignos recipiunt, indignos respuunt. Unde et eis cum ordinantur, claves Ecclesiæ dantur ab Episcopo. Et dicitur eis : « Sic agile quasi reddituri Ecclesiæ dantur ab Episcopo. Et dicitur eis : « Sic agile quasi reddituri Deo rationem pro iis rebus quæ his clavibus recluduntur 2. » Hoc officium Deo rationem pro iis rebus quæ his clavibus recluduntur 2. » Hoc officium Dominus in sua persona suscepit, quando flagello de funiculis facto ven- Dominus in sua persona suscepit, quando flagello de funiculis facto ven- dentes et ementes ejecit de templo. Ipse enim se ostiarium significans dentes et ementes ejecit de templo. Ipse enim se ostiarium significans dicit: Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur et ingredie- dicit: Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur et ingredie- tur, et egredietur, et pascua inveniet. tur, et egredietur, et pascua inveniet.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

An ordo ostiariorum sit primus, et ha- An ordo ostiariorum sit primus, et ha- beat aliquem actum spiritualem? beat aliquem actum spiritualem?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, « Ostiarii iidem et janitores, ibi, C, « Ostiarii iidem et janitores, etc. » etc. »

Et quæramus hic duo, scilicet de actu Et quæramus hic duo, scilicet de actu ostiariorum et, Utrum iste ordo sit im- ostiariorum et, Utrum iste ordo sit im- primens characterem ? primens characterem ?

: :

AD PRIMUM accipiatur quod dicit in AD PRIMUM accipiatur quod dicit in Littera. Littera.

1 Cf. II Paralip. xxi, 19 Constituit quoque 1 Cf. II Paralip. xxi, 19 Constituit quoque janitores in portis domus Domini, ut non ingre- janitores in portis domus Domini, ut non ingre- deretur eam immundus in omni re. deretur eam immundus in omni re.

2 Verba Pontificalis in ordinatione Ostiario- 2 Verba Pontificalis in ordinatione Ostiario- rum. Cf. de consec. dist. XXIII, cap. Ostiarius. rum. Cf. de consec. dist. XXIII, cap. Ostiarius.

1. Ea quæ sunt intus et extra custodi- 1. Ea quæ sunt intus et extra custodi- re, est actus ostiariorum: sed clave ma- re, est actus ostiariorum: sed clave ma- teriali talem custodiam facere, est pure teriali talem custodiam facere, est pure corporale ergo videtur, quod ad hoc corporale ergo videtur, quod ad hoc non ordinatur nisi potestas corporalis : non ordinatur nisi potestas corporalis : omnis autem ordo est potestas spiritualis : omnis autem ordo est potestas spiritualis : ergo videtur, cum ordo ostiariorum sit ergo videtur, cum ordo ostiariorum sit ordo spiritualis, quod iste non sit actus ordo spiritualis, quod iste non sit actus ejus. ejus.

2. Adhuc, Ad corporalem actum fru- 2. Adhuc, Ad corporalem actum fru- stra requiritur spiritualia ministrans: sed stra requiritur spiritualia ministrans: sed in ordine ostiariorum requiritur minister in ordine ostiariorum requiritur minister excellens in Ecclesia spiritualia mini- excellens in Ecclesia spiritualia mini- strans ergo non est ad corporalem strans ergo non est ad corporalem actum ergo actus qui dicitur in Littera, actum ergo actus qui dicitur in Littera, non est actus ejus. non est actus ejus.

3. Adhuc, Sacramentis quæ Christus 3. Adhuc, Sacramentis quæ Christus in se exhibuit, virtutem contulit spiritua- in se exhibuit, virtutem contulit spiritua- lem sed illud per se exhibuit, ut dici- lem sed illud per se exhibuit, ut dici-

: :

Vide etiam super hoc monitorium Episcopi Vide etiam super hoc monitorium Episcopi ante traditionem clavium. ante traditionem clavium.

3 Cf. Joan. 11, 15 et 16. 3 Cf. Joan. 11, 15 et 16.

* Joan. x, 9. * Joan. x, 9.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, C, ART. 17. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, C, ART. 17.

51 51

Be contra. Be contra.

Bolutio, Bolutio,

Ad 1. Ad 1.

tur in Littera: ergo spiritualem vim isti tur in Littera: ergo spiritualem vim isti exhibuit sed spiritualis vis est ad actum exhibuit sed spiritualis vis est ad actum spiritualem, non corporalem: ergo vi- spiritualem, non corporalem: ergo vi- detur, quod iste non sit actus ejus. detur, quod iste non sit actus ejus.

: :

IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia ad hoc confertur actus in ordine, cujus ad hoc confertur actus in ordine, cujus instrumentum ab Episcopo datur ordina- instrumentum ab Episcopo datur ordina- to sed claves materiales templi et sa- to sed claves materiales templi et sa- crarii dantur ostiariis ergo ad hoc con- crarii dantur ostiariis ergo ad hoc con- fertur eis ordo et potestas: sed actus fertur eis ordo et potestas: sed actus clavis est claudere et aperire templa et clavis est claudere et aperire templa et sacraria ergo iste est actus illius ordinis. sacraria ergo iste est actus illius ordinis.

RESPONSIO. Dicendum, quod ille qui di- RESPONSIO. Dicendum, quod ille qui di- citur ordo ostiariorum, est ordo primus, citur ordo ostiariorum, est ordo primus, et habens actus super corporale ad spi- et habens actus super corporale ad spi- rituale ordinatum est enim suum custo- rituale ordinatum est enim suum custo- dire locum sacramentorum, in quo et sa- dire locum sacramentorum, in quo et sa- cramenta conferuntur et populus com- cramenta conferuntur et populus com- municat sacramentis, ab immundis re- municat sacramentis, ab immundis re- bus et hominibus. bus et hominibus.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non est pure corporale et ideo exigitur ad est pure corporale et ideo exigitur ad hoc potestas spiritualis, quia spiritualia hoc potestas spiritualis, quia spiritualia sunt bene circa corporalia ad spiritualia sunt bene circa corporalia ad spiritualia ordinata sed verum est, quod est spiri- ordinata sed verum est, quod est spiri- tualis potestas ista in infimo gradu spiri- tualis potestas ista in infimo gradu spiri- tualium. tualium.

A. 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc seque- A. 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc seque- retur, si esset actus corporalis, et circa retur, si esset actus corporalis, et circa pure corporale: sed est actus corporalis pure corporale: sed est actus corporalis juxta corporale ordinatum ad spirituale: juxta corporale ordinatum ad spirituale: et spirituale est finis: quia tota custodia et spirituale est finis: quia tota custodia fit ne spiritualia violentur. fit ne spiritualia violentur.

A4 3 A4 3

AD ALIUD dicendum, quod Christus AD ALIUD dicendum, quod Christus huic potestati dedit vim spiritualem : huic potestati dedit vim spiritualem : quia sicut a Christo quando expulit im- quia sicut a Christo quando expulit im- mundos de templo, luxit quoddam divi- mundos de templo, luxit quoddam divi- num, ut dicit Glossa super Joannem, II, num, ut dicit Glossa super Joannem, II, 15 et seq., quo territi fuerunt illi quos 15 et seq., quo territi fuerunt illi quos expulit, et cesserunt ei: ita quiddam di- expulit, et cesserunt ei: ita quiddam di- vinæ potestatis facit prævalere ostiarios, vinæ potestatis facit prævalere ostiarios, ut expellant a loco sacro ea quæ sacra ut expellant a loco sacro ea quæ sacra violant et hoc habent a Christo istum violant et hoc habent a Christo istum ordinem suscipientes. ordinem suscipientes.

1 Cf. Supra in eodem libro IV Sententiarum, 1 Cf. Supra in eodem libro IV Sententiarum, Dist. VI, Art. 3 et seq. Tom. XXIX hujusce no- Dist. VI, Art. 3 et seq. Tom. XXIX hujusce no-

ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.

An ordo ostiariorum imprimat chara- An ordo ostiariorum imprimat chara- cterem ? cterem ?

Secundo quæritur, Utrum iste ordo Secundo quæritur, Utrum iste ordo characterem imprimat? characterem imprimat?

Videtur enim, quod non : Videtur enim, quod non :

1. Sicut enim dictum est in quæstione 1. Sicut enim dictum est in quæstione de baptismo, tractatu de charactere¹, de baptismo, tractatu de charactere¹, character consignat trinitatem creatam character consignat trinitatem creatam increatæ, et collocat in aliquo spirituali increatæ, et collocat in aliquo spirituali

statu fidei iste autem ordo non videtur statu fidei iste autem ordo non videtur hoc facere ergo non imprimit characte- hoc facere ergo non imprimit characte- rem. PROBATUR autem media: quia status rem. PROBATUR autem media: quia status fidei est prælationis vel subjectionis, et fidei est prælationis vel subjectionis, et tunc incipientium vel pugnantium pro tunc incipientium vel pugnantium pro fide perfecta et neutrum istorum confert fide perfecta et neutrum istorum confert iste ordo, quia prælatos non facit, sed iste ordo, quia prælatos non facit, sed potius ministros, quia ostiarii ministri potius ministros, quia ostiarii ministri sunt: ergo non imprimit characterem. sunt: ergo non imprimit characterem.

sed sed

2. Adhuc, Perfectissimorum sacramen- 2. Adhuc, Perfectissimorum sacramen- torum est imprimere characterem torum est imprimere characterem iste ordo non est perfectissimus, sed po- iste ordo non est perfectissimus, sed po- tius ordo sacerdotii: ergo videtur, quod tius ordo sacerdotii: ergo videtur, quod characterem non imprimat. characterem non imprimat.

3. Adhuc, Taliter ordinatus licet sit 3. Adhuc, Taliter ordinatus licet sit distinctus a populo ut ministret in templo, distinctus a populo ut ministret in templo, nihilominus tamen adhuc conjungibilis nihilominus tamen adhuc conjungibilis est populo, quia potest ducere uxorem: est populo, quia potest ducere uxorem: ergo videtur, quod non distinguatur dis- ergo videtur, quod non distinguatur dis- tinctione perpetua: sed perpetua distin- tinctione perpetua: sed perpetua distin- ctio est characteris: ergo videtur, quod ctio est characteris: ergo videtur, quod non imprimat characterem. non imprimat characterem.

4. Adhuc, Hoc officium totum est viæ, 4. Adhuc, Hoc officium totum est viæ, quia in futuro non erit indigentia custo- quia in futuro non erit indigentia custo- diæ ergo videtur, quod deficiat cum via : diæ ergo videtur, quod deficiat cum via : ergo ministri ejus non indigent nisi cha- ergo ministri ejus non indigent nisi cha- ractere viæ sed character spiritualis est ractere viæ sed character spiritualis est perpetuus: ergo videtur, quod istud sa- perpetuus: ergo videtur, quod istud sa- cramentum non imprimat characterem cramentum non imprimat characterem spiritualem. spiritualem.

væ editionis. væ editionis.

Sed contra. Sed contra.

32 32

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

5. Adhuc, Custodes illi qui sunt in 5. Adhuc, Custodes illi qui sunt in coelesti hierarchia et sunt custodes ani- coelesti hierarchia et sunt custodes ani- marum, digniores sunt quam custodes marum, digniores sunt quam custodes templorum et tamen non dicimus, quod templorum et tamen non dicimus, quod propter officium ipsorum imprimatur propter officium ipsorum imprimatur eis character: ergo non propter officium eis character: ergo non propter officium istorum istis character imprimitur. istorum istis character imprimitur.

6. Adhuc, In actum illius sacramenti 6. Adhuc, In actum illius sacramenti sive officii quod imprimit characterem, sive officii quod imprimit characterem, non potest aliquis nisi characterizatus non potest aliquis nisi characterizatus illo sed in actum istius ordinis potest illo sed in actum istius ordinis potest non habens istum ordinem: ergo non non habens istum ordinem: ergo non imprimit characterem. PROBATUR autem imprimit characterem. PROBATUR autem prima inducendo: quia in detestationem prima inducendo: quia in detestationem originalis non potest nisi recipiens bap- originalis non potest nisi recipiens bap- tismum si articulus necessitatis sacra- tismum si articulus necessitatis sacra- mentum non excludat, nec in conforta- mentum non excludat, nec in conforta- tionem quæ est ex confirmatione, nec in tionem quæ est ex confirmatione, nec in consecrationem corporis et sanguinis Do- consecrationem corporis et sanguinis Do- mini qui non habet ordinem. PROBATIO mini qui non habet ordinem. PROBATIO secundæ est ad oculum: quia custodire secundæ est ad oculum: quia custodire templa etiam quilibet laicus potest: ergo templa etiam quilibet laicus potest: ergo constat propositum. constat propositum.

IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: 1. Nihil collocat in gradu spiritualis 1. Nihil collocat in gradu spiritualis potestatis immobiliter, nisi aliquid sus- potestatis immobiliter, nisi aliquid sus- cipiatur immobile a suscipiente: ostiario- cipiatur immobile a suscipiente: ostiario- rum ordo collocat in gradu spiritualis rum ordo collocat in gradu spiritualis potestatis immobiliter: ergo ipse est ali- potestatis immobiliter: ergo ipse est ali- quid immobile. PRIMA probatur ex hoc, quid immobile. PRIMA probatur ex hoc, quod nulla causa quæ est ut disponens quod nulla causa quæ est ut disponens in subjecto, separabilis est a suo effectu, in subjecto, separabilis est a suo effectu, quidquid etiam sit de causa efficiente, quidquid etiam sit de causa efficiente, cum de omni causa dicat hoc esse verum cum de omni causa dicat hoc esse verum Philosophus, et probat Avicenna: sed Philosophus, et probat Avicenna: sed propter prolixitatem hic accipitur in dis- propter prolixitatem hic accipitur in dis- positione, quia in illa perspicue verum positione, quia in illa perspicue verum est. Omne autem sacramentum causat est. Omne autem sacramentum causat suum effectum ut causa disponens in suum effectum ut causa disponens in subjecto, ut patet ex præhabitis circa subjecto, ut patet ex præhabitis circa principium hujus libri quarti Sententia- principium hujus libri quarti Sententia- rum. SECUNDA autem probatur: quia osti- rum. SECUNDA autem probatur: quia osti- arius quantumcumque deviet, numquam arius quantumcumque deviet, numquam reordinatur, sed reconciliatur tantum: et reordinatur, sed reconciliatur tantum: et sic ministrat, si Prælato videatur expe- sic ministrat, si Prælato videatur expe- dire. Inde sic: Nec id quod est ibi signum dire. Inde sic: Nec id quod est ibi signum tantum, nec id quod est ibi res tantum, tantum, nec id quod est ibi res tantum, immobile est a suscipiente ordinem immobile est a suscipiente ordinem istum ergo est ibi medium immobile, istum ergo est ibi medium immobile,

quod est res et signum: medium autem quod est res et signum: medium autem immobile existens in omnibus sacramen- immobile existens in omnibus sacramen- tis, est character: ergo et in isto sacra- tis, est character: ergo et in isto sacra- mento: ergo istud sacramentum impri- mento: ergo istud sacramentum impri- mit characterem. PRIMA probatur: quia mit characterem. PRIMA probatur: quia actio Episcopi super ostiarium, est trans- actio Episcopi super ostiarium, est trans- itoria et quia gratia quæ tantum est itoria et quia gratia quæ tantum est res, sæpe perditur: igitur constat prima. res, sæpe perditur: igitur constat prima. SECUNDA probatur ex inductione in bap- SECUNDA probatur ex inductione in bap- tismo, confirmatione, et sacerdotio. tismo, confirmatione, et sacerdotio.

2. Adhuc, Non iterationis sacramento- 2. Adhuc, Non iterationis sacramento- rum super idem subjectum, non est nisi rum super idem subjectum, non est nisi duplex causa, scilicet quia causa non red- duplex causa, scilicet quia causa non red- it, sicut originale non redit post baptis- it, sicut originale non redit post baptis- mum et quia immobile aliquid manet mum et quia immobile aliquid manet in suscipiente, propter quod iterari non in suscipiente, propter quod iterari non potest: constat ergo, quod prima causa potest: constat ergo, quod prima causa non est in hoc sacramento, quare non non est in hoc sacramento, quare non iteratur: ergo secunda erit: ergo aliquid iteratur: ergo secunda erit: ergo aliquid immobile imprimitur in hoc sacramento, immobile imprimitur in hoc sacramento, quod numquam deletur: hoc autem in quod numquam deletur: hoc autem in omnibus vocatur character: ergo et in omnibus vocatur character: ergo et in isto. isto.

3. Adhuc, Signum distinctivum collo- 3. Adhuc, Signum distinctivum collo- cans in gradu fidei et ad actum spiritua- cans in gradu fidei et ad actum spiritua- lem, videtur esse character: tale signum lem, videtur esse character: tale signum datur ostiario: ergo datur ei character. datur ostiario: ergo datur ei character. PROBATIO mediæ: constat enim, quod PROBATIO mediæ: constat enim, quod per separationem in officio determinatur per separationem in officio determinatur et distinguitur ab aliis, non distinctione et distinguitur ab aliis, non distinctione dispositionis ut in corona, sed officii spi- dispositionis ut in corona, sed officii spi- ritualis mancipatione: ergo constat pro- ritualis mancipatione: ergo constat pro- positum. positum.

4. Adhuc, Characteris increati est cha- 4. Adhuc, Characteris increati est cha- racterizare charactere creato : video racterizare charactere creato : video autem, quod increatus character hoc offi- autem, quod increatus character hoc offi- cium characterizavit: ergo huic officio cium characterizavit: ergo huic officio mancipatum ipse characterem imprimit. mancipatum ipse characterem imprimit.

RESPONSIO. Dicendum, quod non vide- Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod non vide- Solutio. tur mihi esse dubium, quin imprimat tur mihi esse dubium, quin imprimat characterem: quia aliter nullo modo vi- characterem: quia aliter nullo modo vi- deri posset, qualiter esset impressa po- deri posset, qualiter esset impressa po- testas indelebilis ostiario, sicut probant testas indelebilis ostiario, sicut probant ultimæ rationes. ultimæ rationes.

AD PRIMUM autem dicendum, quod iste AD PRIMUM autem dicendum, quod iste character configurationem facit: quia character configurationem facit: quia imprimitur nostræ imagini ut in pote- imprimitur nostræ imagini ut in pote- state spirituali imitetur eum qui non dor- state spirituali imitetur eum qui non dor-

Ad 1. Ad 1.

A. ?. A. ?.

A4 3. A4 3.

Ail 4. Ail 4.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, C, ART. 18. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, C, ART. 18.

mitabit neque dormiet custodiendo Is- mitabit neque dormiet custodiendo Is- rael, et ponit in statu prælationis et in rael, et ponit in statu prælationis et in statu fidei. statu fidei.

Ad id quod contra objicitur, dicendum Ad id quod contra objicitur, dicendum quod prælatus est in populo non habenti quod prælatus est in populo non habenti potestatem sic accedendi, licet non sit potestatem sic accedendi, licet non sit prælatus simpliciter: in altiori enim gra- prælatus simpliciter: in altiori enim gra- du est quam simplices de populo: et hoc du est quam simplices de populo: et hoc sufficit ad statum prælationis in statu sufficit ad statum prælationis in statu fidei sicut tota tribus Levi prælata fuit, fidei sicut tota tribus Levi prælata fuit, nec tamen inferiorum ordinum Levitæ nec tamen inferiorum ordinum Levitæ prælati fuerunt simpliciter. prælati fuerunt simpliciter.

AD ALIUD dicendum, quod ordo iste est AD ALIUD dicendum, quod ordo iste est aliquid perfectissimi sacramenti, sicut aliquid perfectissimi sacramenti, sicut pars totius potestativi est aliquid totius: pars totius potestativi est aliquid totius: et ideo in quantum ordinatur ad illud, et ideo in quantum ordinatur ad illud, habet aliquid de effectu ipsius: et hoc est habet aliquid de effectu ipsius: et hoc est imprimere characterem potestatis secun- imprimere characterem potestatis secun- dum partem, sicut illud habet imprimere dum partem, sicut illud habet imprimere characterem potestatis perfectæ: aliter characterem potestatis perfectæ: aliter enim non esset pars potestativa illius. Et enim non esset pars potestativa illius. Et hoc facile est videre: quia nisi balivo det hoc facile est videre: quia nisi balivo det potestatem in parte, non erit pars pote- potestatem in parte, non erit pars pote- stativa regni quod habet dare potesta- stativa regni quod habet dare potesta- tem perfecte, et sic de aliis est. Hic au- tem perfecte, et sic de aliis est. Hic au- tem propter indelebilitatem et fidei sta- tem propter indelebilitatem et fidei sta- tum et configurationem ad potestatem tum et configurationem ad potestatem divinam, datur potestas talis vel talis divinam, datur potestas talis vel talis per characteris impressionem. per characteris impressionem.

AD ALIUD dicendum, quod numquam AD ALIUD dicendum, quod numquam est conjungibilis populo, ita quod amittat est conjungibilis populo, ita quod amittat signaculum, imo in perpetuum tenetur signaculum, imo in perpetuum tenetur habere extra, sicut carere non potest in- habere extra, sicut carere non potest in- tra sed jurisdictionem amittere potest, tra sed jurisdictionem amittere potest, et quantum ad hoc effici sicut unus de et quantum ad hoc effici sicut unus de populo quia si in toto efficeretur sicut populo quia si in toto efficeretur sicut unus de populo, reordinaretur quando unus de populo, reordinaretur quando iterum rediret ad clericatum : et hoc non iterum rediret ad clericatum : et hoc non fit. fit.

AD ALIUD dicendum, quod non sequi- AD ALIUD dicendum, quod non sequi- tur, si officium aliquod totum est viæ, tur, si officium aliquod totum est viæ, quod non imprimat characterem: quia quod non imprimat characterem: quia etiam baptismus est viæ et confirmatio etiam baptismus est viæ et confirmatio et sacerdotium, et tamen imprimunt cha- et sacerdotium, et tamen imprimunt cha- racterem quia licet usus gradus talis in racterem quia licet usus gradus talis in patria non sit futurus cum cessabit omnis patria non sit futurus cum cessabit omnis prælatio, tamen signum gradus manet prælatio, tamen signum gradus manet

1 Psal. cxx, 4: Ecce non dormitabit neque 1 Psal. cxx, 4: Ecce non dormitabit neque

53 53

ad gloriam pro eo quod fideliter et bene ad gloriam pro eo quod fideliter et bene ministravit in officio sibi commisso. ministravit in officio sibi commisso.

AD ALJUD dicendum, quod de signis AD ALJUD dicendum, quod de signis Angelorum nobis est incertum: sed ta- Angelorum nobis est incertum: sed ta- men de gradibus Angelorum hoc nobis men de gradibus Angelorum hoc nobis certum est, quod quantum ad eminen- certum est, quod quantum ad eminen- tiam dignitatis unus super alium perpe- tiam dignitatis unus super alium perpe- tuo manet, licet forte evacuentur quan- tuo manet, licet forte evacuentur quan- tum ad actum et officium, quando Deus tum ad actum et officium, quando Deus erit omnia in omnibus, ut dicitur, I ad erit omnia in omnibus, ut dicitur, I ad Corinth. XV, 28. Unde puto falsum esse, Corinth. XV, 28. Unde puto falsum esse, quod Angeli non sint distincti signaculis quod Angeli non sint distincti signaculis naturæ gratiæ et gloriæ inter se, secun- naturæ gratiæ et gloriæ inter se, secun- dum quod officia eorum sunt diversa al- dum quod officia eorum sunt diversa al- tiora et inferiora. tiora et inferiora.

AD ALIUD dicendum, quod in actum AD ALIUD dicendum, quod in actum illius ordinis nihil potest nisi habens or- illius ordinis nihil potest nisi habens or- dinem. Et ad hoc intelligendum, revocan- dinem. Et ad hoc intelligendum, revocan- dum est ad memoriam quod prius dictum dum est ad memoriam quod prius dictum est, scilicet quod sicut Christus ostendit est, scilicet quod sicut Christus ostendit quemdam divinum radium, ratione cujus quemdam divinum radium, ratione cujus territi cesserunt hi qui violabant locum territi cesserunt hi qui violabant locum sanctum, ita quædam divina virtus deter- sanctum, ita quædam divina virtus deter- rendi immunda a loco sancto sanctificato rendi immunda a loco sancto sanctificato confertur ostiariis, et ex tali virtute pel- confertur ostiariis, et ex tali virtute pel- lere immunda est actus ostiarii. Et pla- lere immunda est actus ostiarii. Et pla- num est, quod hoc ille non potest, qui num est, quod hoc ille non potest, qui illam virtutem non habet: non autem illam virtutem non habet: non autem habet, qui ordinem non suscipit. habet, qui ordinem non suscipit.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

An in sacramento istius ordinis sit aliqua An in sacramento istius ordinis sit aliqua specialis forma ? specialis forma ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, in medio : « Et dicitur eis: Sic agite C, in medio : « Et dicitur eis: Sic agite quasi reddituri Deo rationem, etc. » quasi reddituri Deo rationem, etc. »

Ex hoc enim videtur, quod ista sit for- Ex hoc enim videtur, quod ista sit for- ma hujus ordinis. ma hujus ordinis.

SED CONTRA hoc objicitur: SED CONTRA hoc objicitur:

1. Forma enim sacramenti, aut est per 1. Forma enim sacramenti, aut est per modum indicationis, vel deprecationis : modum indicationis, vel deprecationis :

dormiet, qui custodit Israel. c. Cf. Isa. v, 27. dormiet, qui custodit Israel. c. Cf. Isa. v, 27.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Selutio. Selutio.

54 54

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ista autem est per modum imperii: ergo ista autem est per modum imperii: ergo videtur, quod non sit forma sacramenti. videtur, quod non sit forma sacramenti.

2. Adhuc, In sacramento operatur vir- 2. Adhuc, In sacramento operatur vir- tus divina ergo operatio sacramenti non tus divina ergo operatio sacramenti non subjacet imperio hominis: ergo nec colla- subjacet imperio hominis: ergo nec colla- tio sacramenti per modum imperii debet tio sacramenti per modum imperii debet conferri. conferri.

3. Ahuc, Quod imperio alicujus fit, 3. Ahuc, Quod imperio alicujus fit, in potestate illius consistit: sed operatio in potestate illius consistit: sed operatio ordinis non consistit in potestate Ponti- ordinis non consistit in potestate Ponti- ficis, sed Dei: ergo per modum imperii ficis, sed Dei: ergo per modum imperii

forma esse non debet. forma esse non debet.

4. Adhuc, Illa verba videntur potius 4. Adhuc, Illa verba videntur potius sonare injunctionem officii habenti jam sonare injunctionem officii habenti jam potestatem, quam collationem potesta- potestatem, quam collationem potesta- tis si enim tunc conferret potestatem, tis si enim tunc conferret potestatem, deberet dicere: Accipite potestatem clau- deberet dicere: Accipite potestatem clau- dendi et aperiendi. dendi et aperiendi.

RESPONSIO. Dicendum, quod secundum RESPONSIO. Dicendum, quod secundum diversitatem sacramentorum diversifican- diversitatem sacramentorum diversifican- tur formæ ipsorum, sicut patuit in bap- tur formæ ipsorum, sicut patuit in bap- tismo, et Eucharistia, et extrema unctione. tismo, et Eucharistia, et extrema unctione. Unde cum in isto sacramento conferatur Unde cum in isto sacramento conferatur potestas ad actus divinos et circa divina, potestas ad actus divinos et circa divina, debet significari per modum traductionis debet significari per modum traductionis potestatis ab uno in alium, quemadmo- potestatis ab uno in alium, quemadmo- dum a Domino significata est, Joan. dum a Domino significata est, Joan. xx, 22 et 23, cum dixit: Accipite Spiri- xx, 22 et 23, cum dixit: Accipite Spiri- tum sanctum quorum, etc. In illo enim tum sanctum quorum, etc. In illo enim

verbo intelligitur per simile quantum ad verbo intelligitur per simile quantum ad modum omnis forma collationis sacra- modum omnis forma collationis sacra- menti ordinis significata et instituta. menti ordinis significata et instituta. AD PRIMUM ergo dicendum, quod patet AD PRIMUM ergo dicendum, quod patet solutio. solutio.

AD SECUNDUM dicendum, quod licet in AD SECUNDUM dicendum, quod licet in sacramento operetur divina virtus effe- sacramento operetur divina virtus effe- ctum ultimum sola, tamen actus illius ctum ultimum sola, tamen actus illius sacramenti est in potestate ministrorum : sacramenti est in potestate ministrorum : et cum ordo sit ad accipiendum potesta- et cum ordo sit ad accipiendum potesta- tem ad actum illum, per modum tradu- tem ad actum illum, per modum tradu- ctionis illius potestatis significatur ab ctionis illius potestatis significatur ab Episcopo, qui ibi est loco Christi pote- Episcopo, qui ibi est loco Christi pote- statem illam conferens. statem illam conferens.

AD ALIUD dicendum, quod in potestate AD ALIUD dicendum, quod in potestate hominis est ut ministri participantis lo- hominis est ut ministri participantis lo- cum Dei: sed non est in potestate homi- cum Dei: sed non est in potestate homi- nis in quantum homo, et potestas homi- nis in quantum homo, et potestas homi- nis refertur ad actum: sed verum est, nis refertur ad actum: sed verum est, quod potestas divina sola est ad effectum quod potestas divina sola est ad effectum gratiæ quæ fit in sacramentis: et hoc gratiæ quæ fit in sacramentis: et hoc significatur ex modo loquendi quo non significatur ex modo loquendi quo non dicit: Accipite gratiam, etc., sed potius: dicit: Accipite gratiam, etc., sed potius: Sic agite, etc. Sic agite, etc.

AD ALIUD dicendum, quod potestas non AD ALIUD dicendum, quod potestas non est completa nisi in actu suo ad quem est completa nisi in actu suo ad quem est: et ideo ut notetur potestas completa, est: et ideo ut notetur potestas completa, dicit Sic agite, etc. Et tamen est sensus dicit Sic agite, etc. Et tamen est sensus iste: Habete completam et perfectam po- iste: Habete completam et perfectam po- testatem agendi. testatem agendi.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2, Ad 2,

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

D. De lectoribus. D. De lectoribus.

Secundus est gradus lectorum. Lectores a legendo, sicut psalmistæ a Secundus est gradus lectorum. Lectores a legendo, sicut psalmistæ a psalmis cauendis, vocati sunt. Illi enim prædicant populis quid sequan- psalmis cauendis, vocati sunt. Illi enim prædicant populis quid sequan- tur : isti cantant, et excitant ad compunctionem animos audientium: licet tur : isti cantant, et excitant ad compunctionem animos audientium: licet quidam lectores ita miserabiliter pronuntient, ut quosdam ad luctum et quidam lectores ita miserabiliter pronuntient, ut quosdam ad luctum et lamentationem compellant. Iidem etiam pronuntiatores vocantur, qui porro lamentationem compellant. Iidem etiam pronuntiatores vocantur, qui porro ante nuntiant: quia tam erit clara eorum vox, ut etiam longe positorum ante nuntiant: quia tam erit clara eorum vox, ut etiam longe positorum

* Cf. ISIDORUM, Dist. XXI, cap. Cleros (Nota edit. Lugd.) * Cf. ISIDORUM, Dist. XXI, cap. Cleros (Nota edit. Lugd.)

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, D, ART. 19. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, D, ART. 19.

55 55

aures adimpleat. Ad lectorem autem pertinet lectiones pronuntiare, et ea aures adimpleat. Ad lectorem autem pertinet lectiones pronuntiare, et ea quæ Prophetæ vaticinaverunt, populis prædicare: ut jam ex officio in quæ Prophetæ vaticinaverunt, populis prædicare: ut jam ex officio in Ecclesia legant prophetias et lectiones'. Unde et ei vidente populo, traditur Ecclesia legant prophetias et lectiones'. Unde et ei vidente populo, traditur ab Episcopo codex divinarum lectionum, et dicitur: « Accipe, et esto verbi ab Episcopo codex divinarum lectionum, et dicitur: « Accipe, et esto verbi Dei relator: habiturus, si fideliter et utiliter impleveris officium tuum, Dei relator: habiturus, si fideliter et utiliter impleveris officium tuum, partem cum iis qui verbum Dei bene administraverunt ab initio 2. » partem cum iis qui verbum Dei bene administraverunt ab initio 2. » Qui ad hunc gradum provehitur, litterarum scientia debet esse instructus, Qui ad hunc gradum provehitur, litterarum scientia debet esse instructus, ut sensum verborum intelligat, vim accentuum sciat, distincte legat: ne ut sensum verborum intelligat, vim accentuum sciat, distincte legat: ne confusione prolationis intellectum auditoribus auferat. Attendat quid indi- confusione prolationis intellectum auditoribus auferat. Attendat quid indi- cative, quid interrogative sit legendum, ubi sit in oratione facienda distin- cative, quid interrogative sit legendum, ubi sit in oratione facienda distin- etio. Hæc enim male servata, intellectum turbant, et alios ad risum provo- etio. Hæc enim male servata, intellectum turbant, et alios ad risum provo- cant. Auribus et cordi consulere debet vox lectoris. Hoc officium implevit cant. Auribus et cordi consulere debet vox lectoris. Hoc officium implevit Christus, cum in medio seniorum librum Isaiæ aperiens, distincte ad Christus, cum in medio seniorum librum Isaiæ aperiens, distincte ad intelligendum legit: Spiritus Domini super me, etc. 3. Ex quo lectoribus intelligendum legit: Spiritus Domini super me, etc. 3. Ex quo lectoribus datur intelligi, quia gratia spirituali clarere debent, qui aliis verbum Dei datur intelligi, quia gratia spirituali clarere debent, qui aliis verbum Dei annuntiant. Hic ordo formam et initium a Prophetis accepisse videtur: annuntiant. Hic ordo formam et initium a Prophetis accepisse videtur: quibus dicitur: Clama, ne cesses: quasi tuba exalta vocem tuam *. quibus dicitur: Clama, ne cesses: quasi tuba exalta vocem tuam *.

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

AD PRIMUM Sic proceditur : AD PRIMUM Sic proceditur :

1. Inter quatuor ordines non sacros 1. Inter quatuor ordines non sacros sunt duo removentes a malo, scilicet sunt duo removentes a malo, scilicet ostiariorum, et exorcistarum : et duo or- ostiariorum, et exorcistarum : et duo or- dinantes in bonum, scilicet lectorum, et dinantes in bonum, scilicet lectorum, et

An ordo lectoratus sit bene ordinatus acolythorum: sed habentia symbolum An ordo lectoratus sit bene ordinatus acolythorum: sed habentia symbolum