Ad qual Ad qual

A 2 A 2

A4 3. A4 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, C, ART. 21. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, C, ART. 21.

causas mobiles super idem subjectum : et causas mobiles super idem subjectum : et ideo in eodem homine iterantur, licet ideo in eodem homine iterantur, licet non eadem de causa. non eadem de causa.

Et per hanc solutionem patet qualiter Et per hanc solutionem patet qualiter concordandæ sunt ambæ opiniones quæ concordandæ sunt ambæ opiniones quæ recitantur in Littera, et patet solutio ad recitantur in Littera, et patet solutio ad ultimum. ultimum.

AD ALIUD dicendum, quod extrema AD ALIUD dicendum, quod extrema unctio dicitur a præsumptione et signo unctio dicitur a præsumptione et signo extremo vitæ, et non ab extremo secun- extremo vitæ, et non ab extremo secun- dum actum et rem sufficit enim, quod dum actum et rem sufficit enim, quod præsumatur extremum vitæ imminere ad præsumatur extremum vitæ imminere ad hoc quod inungatur infirmus. Et sic pa- hoc quod inungatur infirmus. Et sic pa- tet, quod non valet objectio. tet, quod non valet objectio.

AD ALIUD dicendum, quod purgatis AD ALIUD dicendum, quod purgatis reliquiis, iterum alia revertuntur peccata, reliquiis, iterum alia revertuntur peccata, et aliæ reliquiæ si vita differtur: et ideo et aliæ reliquiæ si vita differtur: et ideo talis iterum indiget unctione. talis iterum indiget unctione.

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

An in morbis chronicis debeat et possit An in morbis chronicis debeat et possit semper iterari extrema unctio ? semper iterari extrema unctio ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, post initium : « Si vero morbus ibi, C, post initium : « Si vero morbus non potest cohiberi, etc. » non potest cohiberi, etc. »

Quæritur hic de chronicis morbis qui Quæritur hic de chronicis morbis qui numquam recedunt, sicut paralysis, le- numquam recedunt, sicut paralysis, le- pra, ethica, et hujusmodi: utrum iterari pra, ethica, et hujusmodi: utrum iterari possit in eis sacramentum ? possit in eis sacramentum ?

Et videtur, quod non : Et videtur, quod non :

1. Per ea quæ dicuntur in Littera: 1. Per ea quæ dicuntur in Littera: quia morbus ille non revertitur, eo quod quia morbus ille non revertitur, eo quod numquam recedens numquam reverti- numquam recedens numquam reverti- tur ergo videtur, quod non debeat me- tur ergo videtur, quod non debeat me- dicina super eum iterari. dicina super eum iterari.

2. Adhuc, Una de causa non est su- 2. Adhuc, Una de causa non est su- menda nisi unica medicina spiritualis : menda nisi unica medicina spiritualis :

29 29

sed hic est una causa: ergo una medici- sed hic est una causa: ergo una medici- na spiritualis. na spiritualis.

IN CONTRARIUM hujus est, quod quam- Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod quam- Sed contra. diu remanet morbus post acceptionem diu remanet morbus post acceptionem sacramenti, tamdiu contrahuntur pecca- sacramenti, tamdiu contrahuntur pecca- ta, et reliquiæ peccatorum: sed sacra- ta, et reliquiæ peccatorum: sed sacra- mentum principaliter ordinatur contra mentum principaliter ordinatur contra reliquias peccatorum: ergo videtur, quod reliquias peccatorum: ergo videtur, quod etiam in eodem morbo chronico debeat etiam in eodem morbo chronico debeat iterari. iterari.

RESPONSIO. Ad hoc sine præjudicio di- Solutlo. RESPONSIO. Ad hoc sine præjudicio di- Solutlo. cendum puto, quod si ultra annum re- cendum puto, quod si ultra annum re- manet morbus post acceptam unctionem, manet morbus post acceptam unctionem, iterari potest unctio. Et causa hujus iterari potest unctio. Et causa hujus est quia non judicatur idem morbus est quia non judicatur idem morbus numero, qui est secundum perfectam numero, qui est secundum perfectam imitationem superiorum alteratus: cor- imitationem superiorum alteratus: cor- pora enim nostra per illationem superio- pora enim nostra per illationem superio- rum secundum quatuor humores in qua- rum secundum quatuor humores in qua- tuor anni temporibus mutantur, et fran- tuor anni temporibus mutantur, et fran- guntur habitus in dispositiones, et non guntur habitus in dispositiones, et non sunt eædem : et ideo non ex eadem sunt eædem : et ideo non ex eadem causa omnino iterabitur sacramentum. causa omnino iterabitur sacramentum. Si tamen ab aliquo patre sancto vel a Si tamen ab aliquo patre sancto vel a Domino Papa aliter in hac quæstione Domino Papa aliter in hac quæstione determinari invenitur, magis judicarem determinari invenitur, magis judicarem illius sententiæ standum quam meæ : illius sententiæ standum quam meæ : quia magis in hac parte credendum est quia magis in hac parte credendum est inspirationi Ecclesiæ, quam rationi con- inspirationi Ecclesiæ, quam rationi con- jecturanti ex incertis. jecturanti ex incertis.

Per prædicta patet solutio ad ambo Per prædicta patet solutio ad ambo objecta. objecta.

Notanda autem sunt verba Augustini, Notanda autem sunt verba Augustini, quibus dicit « Sicut oratio iterari po- quibus dicit « Sicut oratio iterari po- test, etc » quia ex hoc expresse videtur test, etc » quia ex hoc expresse videtur favere illi opinioni, quæ dicit depreca- favere illi opinioni, quæ dicit depreca- tivum modum ponendum esse in for- tivum modum ponendum esse in for- ma hujus sacramenti. ma hujus sacramenti.

Et hæc de extrema unctione dicta suf- Et hæc de extrema unctione dicta suf- ficiant. ficiant.

Sequitur de sacramento Ordinis. Sequitur de sacramento Ordinis.

30 30

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XXIV. DISTINCTIO XXIV.

De sacramento Ordinis quantum ad ea quæ ad illud disponunt. De sacramento Ordinis quantum ad ea quæ ad illud disponunt.

A. De ordinibus Ecclesiasticis. A. De ordinibus Ecclesiasticis.

Nunc ad considerationem sæcræ ordinationis accedamus. Septem sunt Nunc ad considerationem sæcræ ordinationis accedamus. Septem sunt spiritualium officiorum gradus sive ordines, sicut ex sanctorum Patrum spiritualium officiorum gradus sive ordines, sicut ex sanctorum Patrum dictis aperte traditur, et capitis nostri, scilicet Jesu Christi exemplo mon- dictis aperte traditur, et capitis nostri, scilicet Jesu Christi exemplo mon- stratur, qui omnium officia in semetipso exhibuit, et corpori suo quod est stratur, qui omnium officia in semetipso exhibuit, et corpori suo quod est Ecclesia, eosdem ordines observandos reliquit. Septem autem sunt propter Ecclesia, eosdem ordines observandos reliquit. Septem autem sunt propter septiformem gratiam sancti Spiritus cujus qui non sunt participes, ad septiformem gratiam sancti Spiritus cujus qui non sunt participes, ad gradus Ecclesiasticos indigne accedunt. Illi vero in quorum mentibus gradus Ecclesiasticos indigne accedunt. Illi vero in quorum mentibus diffusa est septiformis gratia Spiritus sancti, cum ad Ecclesiasticos ordines diffusa est septiformis gratia Spiritus sancti, cum ad Ecclesiasticos ordines accedunt, in ipsa spiritualis gradus promotione ampliorem gratiam perci- accedunt, in ipsa spiritualis gradus promotione ampliorem gratiam perci- pere creduntur. pere creduntur.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Nunc ad considerationem sacræ or- « Nunc ad considerationem sacræ or- dinationis accedamus. » dinationis accedamus. »

Habito de sacramentis personalibus, Habito de sacramentis personalibus, tangit hic Magister de sacramentis Eccle- tangit hic Magister de sacramentis Eccle- siæ, sive corporis mystici in communi. siæ, sive corporis mystici in communi. Et primo tangit de Ordine. Secundo, de Et primo tangit de Ordine. Secundo, de Matrimonio. Matrimonio.

De Ordine autem dupliciter determi- De Ordine autem dupliciter determi- nat. Primo enim quærit de ordine in se nat. Primo enim quærit de ordine in se

in communi, et secundum partes. Dein- in communi, et secundum partes. Dein- de quærit de ordine ex parte dantis, et de quærit de ordine ex parte dantis, et suscipientis. Et hoc incipit in distin- suscipientis. Et hoc incipit in distin- ctione XXV, ibi, A, « Solet quæri, Si hæ- ctione XXV, ibi, A, « Solet quæri, Si hæ- retici ab Ecclesia præcisi, etc. » retici ab Ecclesia præcisi, etc. »

De Ordine autem in se quatuor quærit, De Ordine autem in se quatuor quærit, scilicet de ordinibus singulis per distin- scilicet de ordinibus singulis per distin- ctionem ad ordinem præcedentia et de ctionem ad ordinem præcedentia et de ordinibus singulis secundum actus pro- ordinibus singulis secundum actus pro- prios, ibi, C, « Ostiarii iidem et janito- prios, ibi, C, « Ostiarii iidem et janito- res. » Tertio, Quid sit ordo in communi, res. » Tertio, Quid sit ordo in communi, ibi, K, Si autem quæritur, Quid sit ibi, K, Si autem quæritur, Quid sit quod hic vocatur ordo, etc. » Quarto, de quod hic vocatur ordo, etc. » Quarto, de nominibus officiorum conjunctorum or- nominibus officiorum conjunctorum or- dinatis habentibus jurisdictionem, ibi, dinatis habentibus jurisdictionem, ibi, L, Sunt et alia quædam, etc. » L, Sunt et alia quædam, etc. »

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST, XXIV, A, ART. 1 ET 2. IN IV SENTENT. DIST, XXIV, A, ART. 1 ET 2.

Per hoc sufficienter patet divisio ad Per hoc sufficienter patet divisio ad introductionem quæstionum. introductionem quæstionum.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An sacramentum Ordinis bene sequatur An sacramentum Ordinis bene sequatur sacramentum extremæ unctionis. sacramentum extremæ unctionis.

Incidit autem hic quæstio de ordine is- Incidit autem hic quæstio de ordine is- tius sacramenti. tius sacramenti.

Videtur autem quod ante omnia de- Videtur autem quod ante omnia de- buit ordinari quia buit ordinari quia

1. Sacramentum cui conceditur dispen- 1. Sacramentum cui conceditur dispen- satio omnium aliorum sacramentorum, satio omnium aliorum sacramentorum, est ante omnia alia. est ante omnia alia.

2. Adhuc, Sacramentum ponens in 2. Adhuc, Sacramentum ponens in gradu dignitatis, prius est eo quod non gradu dignitatis, prius est eo quod non ponit nisi in gradu subditi: sed tale sa- ponit nisi in gradu subditi: sed tale sa- cramentum est Ordo respectu omnium cramentum est Ordo respectu omnium aliorum ergo ante omnia alia de ordine aliorum ergo ante omnia alia de ordine debuit tractari. debuit tractari.

3. Si forte dicas, quod est ad Ecclesiæ 3. Si forte dicas, quod est ad Ecclesiæ multiplicationem spiritualem: et alia multiplicationem spiritualem: et alia sunt personalia. CONTRA: Quia multipli- sunt personalia. CONTRA: Quia multipli- catio materialis Ecclesiæ est ante spiri- catio materialis Ecclesiæ est ante spiri- tualem quia nullus potest fieri spiri- tualem quia nullus potest fieri spiri- tualis, nisi prius sit aliquid in natura: tualis, nisi prius sit aliquid in natura: sed matrimonium est ad multiplicatio- sed matrimonium est ad multiplicatio- nem naturalem, et ordo ad spiritualem : nem naturalem, et ordo ad spiritualem : ergo matrimonium est ante ordinem: ergo matrimonium est ante ordinem: et contrario modo determinat Magi- et contrario modo determinat Magi- ster, scilicet de ordine ante matrimo- ster, scilicet de ordine ante matrimo- nium. nium.

RESPONSIO. Dicendum, quod de ordine RESPONSIO. Dicendum, quod de ordine sacramentorum habitum est sufficienter. sacramentorum habitum est sufficienter. Ad præcedens autem dictum est, quod Ad præcedens autem dictum est, quod in veritate personalia sacramenta sunt in veritate personalia sacramenta sunt ante ea quæ deserviunt communiter Ec- ante ea quæ deserviunt communiter Ec- clesiæ et ideo quinque præcedentia clesiæ et ideo quinque præcedentia sunt ante duo quæ restant. sunt ante duo quæ restant.

Præterea, Baptismus est janua sacra- Præterea, Baptismus est janua sacra- mentorum, sine quo nullum suscipi pot- mentorum, sine quo nullum suscipi pot-

1 Cf. Supra, Dist. XXIII, Art. 5 ad solutionem. 1 Cf. Supra, Dist. XXIII, Art. 5 ad solutionem.

31 31

est cætera autem personalia sunt sicut est cætera autem personalia sunt sicut dispositiones ad idonee percipiendum or- dispositiones ad idonee percipiendum or- dinem: si enim sibi bene præfuit in per- dinem: si enim sibi bene præfuit in per- ceptione illorum, est idoneus ut promo- ceptione illorum, est idoneus ut promo- veatur ad ordinem. veatur ad ordinem.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non valet quia aliter non disponuntur mini- valet quia aliter non disponuntur mini- stri sacramentorum nisi per sacramenta stri sacramentorum nisi per sacramenta personalia, quæ contra defectus perso- personalia, quæ contra defectus perso- nales ordinantur: et ideo non oportet illa nales ordinantur: et ideo non oportet illa præcedere. præcedere.

AD ALIUD dicendum, quod dignius est AD ALIUD dicendum, quod dignius est istud sacramentum quantum ad hoc quod istud sacramentum quantum ad hoc quod collocat in gradu sublimi: sed ordo iste collocat in gradu sublimi: sed ordo iste non potest attendi, quia gradum Eccle- non potest attendi, quia gradum Eccle- siæ præcedit idoneitas. Et hoc ut dictum siæ præcedit idoneitas. Et hoc ut dictum est, non fit nisi per alia sacramenta. est, non fit nisi per alia sacramenta.

AD ULTIMUM dicendum, quod in Novo AD ULTIMUM dicendum, quod in Novo Testamento magis attenditur fœcunditas Testamento magis attenditur fœcunditas spiritualis, quam carnalis et ideo sacra- spiritualis, quam carnalis et ideo sacra- mentum quod dat officium spiritualis pro- mentum quod dat officium spiritualis pro- pagationis, est ante sacramentum corpo- pagationis, est ante sacramentum corpo- ralis foecunditatis, id est, ordo ante ma- ralis foecunditatis, id est, ordo ante ma- trimonium. trimonium.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Quare istud sacramentum præ cæteris Quare istud sacramentum præ cæteris dividitur in partes ? dividitur in partes ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, circa initium : « Septem sunt spi- ibi, A, circa initium : « Septem sunt spi- ritualium officiorum gradus sive ordines, ritualium officiorum gradus sive ordines,

etc. » etc. »

Quæruntur autem hic quatuor. Quæruntur autem hic quatuor. Primum est, Quare istud sacramentum Primum est, Quare istud sacramentum præ cæteris multiplicatur in partes? præ cæteris multiplicatur in partes? Secundum, Qua divisione dividatur? Secundum, Qua divisione dividatur? Tertium, Utrum sit unum sacramen- Tertium, Utrum sit unum sacramen- tum vel plura ? tum vel plura ?

Quartum, Quæ sit ordinum sufficien- Quartum, Quæ sit ordinum sufficien- tia ? tia ?

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Sed contra. Sed contra.

32 32

AD PRIMUM objicitur sic. AD PRIMUM objicitur sic.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

1. Unius gratiæ est unicum et indivi- 1. Unius gratiæ est unicum et indivi- sum sacramentum: sed ordo est unius sum sacramentum: sed ordo est unius gratiæ ergo est unum et indivisum sa- gratiæ ergo est unum et indivisum sa- cramentum ergo in partes non debet cramentum ergo in partes non debet dividi. PROBATUR secunda ex hoc, quod dividi. PROBATUR secunda ex hoc, quod non sunt nisi septem gratiæ sacramenta- non sunt nisi septem gratiæ sacramenta- les, sicut septem sacramenta. PRIMA au- les, sicut septem sacramenta. PRIMA au- tem constat per se. tem constat per se.

2. Adhuc, Duo, sicut sæpius habitum 2. Adhuc, Duo, sicut sæpius habitum est, sunt contra defectum Ecclesiæ ordi- est, sunt contra defectum Ecclesiæ ordi- nata, scilicet matrimonium et ordo: ma- nata, scilicet matrimonium et ordo: ma- trimonium autem non dividitur in partes: trimonium autem non dividitur in partes: ergo nec ordo dividi debet. ergo nec ordo dividi debet.

3. Adhuc, Nihil valet divisio ubi genus 3. Adhuc, Nihil valet divisio ubi genus aliquod commune condividitur cum spe- aliquod commune condividitur cum spe- cie. Verbi gratia, si sic dicatur : Substan- cie. Verbi gratia, si sic dicatur : Substan- tiarum alia est animal, alia est homo: tiarum alia est animal, alia est homo: sed sacramentum in communi acceptum, sed sacramentum in communi acceptum, dividitur in septem sacramenta: ergo si dividitur in septem sacramenta: ergo si unum sacramentum est species indivisi- unum sacramentum est species indivisi- bilis per differentias, omnia alia sacra- bilis per differentias, omnia alia sacra- menta species erunt: sed baptismus, con- menta species erunt: sed baptismus, con- firmatio, etc., sunt species specialissimæ firmatio, etc., sunt species specialissimæ indivisibiles, nisi divisione materiæ: er- indivisibiles, nisi divisione materiæ: er- go et ordo ergo ordo non debet dividi, go et ordo ergo ordo non debet dividi, nisi sicut dicitur ordo Petri et Martini, et nisi sicut dicitur ordo Petri et Martini, et sic de aliis ordinem percipientibus. sic de aliis ordinem percipientibus.

4. Adhuc, Aristoteles in X Ethicorum 4. Adhuc, Aristoteles in X Ethicorum dicit, quod quanto aliqua sunt potentiora, dicit, quod quanto aliqua sunt potentiora, tanto indivisibiliora et minora quantitate: tanto indivisibiliora et minora quantitate: potentius autem est illud sacramentum potentius autem est illud sacramentum quod collocat in gradu dignitatis: ergo quod collocat in gradu dignitatis: ergo minimum quantitate: ergo videtur, quod minimum quantitate: ergo videtur, quod sit maxime indivisibile. sit maxime indivisibile.

3. Adhuc, Virtus unita magis est infi- 3. Adhuc, Virtus unita magis est infi- nita, quam multiplicata, ut dicitur in li- nita, quam multiplicata, ut dicitur in li- bro de Causis ergo quæ magis est uni- bro de Causis ergo quæ magis est uni- ta, magis est potens: sed potentissimum ta, magis est potens: sed potentissimum est istud sacramentum : ergo maxime est istud sacramentum : ergo maxime debet esse unum et unitum : ergo mini- debet esse unum et unitum : ergo mini- me divisum ergo non divisum per sep- me divisum ergo non divisum per sep- tem, ut dicitur in Littera. tem, ut dicitur in Littera.

ejus sed ordo maxime collocat juxta ejus sed ordo maxime collocat juxta primum caput Ecclesiæ, scilicet Christum : primum caput Ecclesiæ, scilicet Christum : ergo secundum omnia quæ participat, ergo secundum omnia quæ participat, contingit dividi ipsum. PRIMA scribitur contingit dividi ipsum. PRIMA scribitur per sensum in libro de Causis: quia est per sensum in libro de Causis: quia est correlativum cujusdam propositionis. SE- correlativum cujusdam propositionis. SE- CUNDA autem patet ex prælatione et di- CUNDA autem patet ex prælatione et di- gnitate ministrorum habentium ordi- gnitate ministrorum habentium ordi-

nem. nem.

2. Adhuc, In naturis ita est, quod ea 2. Adhuc, In naturis ita est, quod ea quæ dignissimam formam habent, maxi- quæ dignissimam formam habent, maxi- mæ sunt divisionis: ergo et in gratiis ita mæ sunt divisionis: ergo et in gratiis ita erit sed dignissimus est ordo: ergo ma- erit sed dignissimus est ordo: ergo ma- ximæ divisionis erit. PRIMA patet in ho- ximæ divisionis erit. PRIMA patet in ho- mine, qui etiam in corpore et anima con- mine, qui etiam in corpore et anima con- venit cum eo quod est: quia simplicium venit cum eo quod est: quia simplicium habet commixtionem, et mixtorum com- habet commixtionem, et mixtorum com- plexionem, et dissimilium compositionem plexionem, et dissimilium compositionem in corpore in anima autem est vivere, in corpore in anima autem est vivere, sentire, ratiocinari, et intelligere simpli- sentire, ratiocinari, et intelligere simpli- ter per possibilem et agentem intelle- ter per possibilem et agentem intelle- ctum ergo constat propositum. ctum ergo constat propositum.

RESPONSIO. Dicendum, quod congrue- RESPONSIO. Dicendum, quod congrue- bat ordinem dividi per differentias, ut bat ordinem dividi per differentias, ut ultimæ probant rationes. ultimæ probant rationes.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ordo AD PRIMUM ergo dicendum, quod ordo est unius gratiæ ultimæ, quæ tamen est unius gratiæ ultimæ, quæ tamen propter sui perfectionem multas exigit propter sui perfectionem multas exigit præcedentes, ad quas dantur ordines in- præcedentes, ad quas dantur ordines in- feriores. feriores.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile de matrimonio et ordine: quia spi- mile de matrimonio et ordine: quia spi- ritualis foecunditas maximam secundum ritualis foecunditas maximam secundum potestatem et gratiam requirit perfectio- potestatem et gratiam requirit perfectio- nem et ad hoc non requiritur unum, sed nem et ad hoc non requiritur unum, sed multa sed materialis fœcunditas est pro- multa sed materialis fœcunditas est pro- pter infirmitatem carnis, et est imperfe- pter infirmitatem carnis, et est imperfe- ctorum in Ecclesia: et ideo minimæ est ctorum in Ecclesia: et ideo minimæ est gratiæ, nec requirit multa in quæ divi- gratiæ, nec requirit multa in quæ divi- datur. datur.

AD ALIUD dicendum, quod ordo secun- AD ALIUD dicendum, quod ordo secun- dum quod dividit sacramentum cum aliis dum quod dividit sacramentum cum aliis

IN CONTRARIUM est quod dicit in Litte- speciebus, sacramenti non est genus, sed IN CONTRARIUM est quod dicit in Litte- speciebus, sacramenti non est genus, sed ra ex verbis Isidori. ra ex verbis Isidori.

Adhuc per rationem sic : Adhuc per rationem sic :

1. Quanto aliquid est magis propin- 1. Quanto aliquid est magis propin- quum primo, tanto pluribus donis et of- quum primo, tanto pluribus donis et of- ficiis et potestatibus participat bonitatem ficiis et potestatibus participat bonitatem

species quia omnes ordines inferiores species quia omnes ordines inferiores uniuntur et complentur in ultimo, scilicet uniuntur et complentur in ultimo, scilicet in ordine presbyterorum, ut infra pate- in ordine presbyterorum, ut infra pate- bit, et ratione illius est species dividens bit, et ratione illius est species dividens sacramentum in communi cum aliis. sacramentum in communi cum aliis.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

A4 1. A4 1.

A: 8. A: 8.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 3.

AD ALIUD dicendum, quod verum est, AD ALIUD dicendum, quod verum est, quod talia sunt minimæ quantitatis mo- quod talia sunt minimæ quantitatis mo- bilis, ut ipse ibidem dicit, sed tamen sunt bilis, ut ipse ibidem dicit, sed tamen sunt plurium potestatum: et ideo si pro po- plurium potestatum: et ideo si pro po- testate dividantur talia, maxime divisibi testate dividantur talia, maxime divisibi lia sunt ipse enim loquitur de potentia lia sunt ipse enim loquitur de potentia intellectus respectu aliarum virium orga- intellectus respectu aliarum virium orga- nis corporalibus conjunctarum et hoc nis corporalibus conjunctarum et hoc modo dicit verum. Sed non valet ad pro- modo dicit verum. Sed non valet ad pro- positum, nisi de divisione quantitatis positum, nisi de divisione quantitatis mobilis inferatur, et non de divisione mobilis inferatur, et non de divisione potestates et virtutes. potestates et virtutes.

per per

AD ULTIMUM dicendum, quod virtus uni- AD ULTIMUM dicendum, quod virtus uni- ta extra primum non potest esse nisi in ta extra primum non potest esse nisi in qua concurrunt potestates multæ : sicut qua concurrunt potestates multæ : sicut est ultima potestas totius potestatis, sicut est ultima potestas totius potestatis, sicut regnum in urbanitatibus, et ratiocinari regnum in urbanitatibus, et ratiocinari vel intelligere in naturis spiritualibus: et vel intelligere in naturis spiritualibus: et hoc modo est presbyteratus in ordinibus. hoc modo est presbyteratus in ordinibus. Et quia in ea sic uniuntur tamquam in Et quia in ea sic uniuntur tamquam in ultima, ipsa potest dividi secundum eas. ultima, ipsa potest dividi secundum eas.

Quod autem dicit Philosophus, quod Quod autem dicit Philosophus, quod est magis potens virtus unita, quam mul- est magis potens virtus unita, quam mul- tiplicata, intelligit de multiplicitate quæ tiplicata, intelligit de multiplicitate quæ non colligitur in unum ultimum, sicut non colligitur in unum ultimum, sicut est multitudo molis. Et per hoc patet, est multitudo molis. Et per hoc patet, quod non est ad propositum. quod non est ad propositum.

33 33

omnes imprimuntur uni subjecto ut ma- omnes imprimuntur uni subjecto ut ma- teriæ, quia unus homo habet omnes or- teriæ, quia unus homo habet omnes or- dines ergo ordines non sunt species or- dines ergo ordines non sunt species or- dinis in communi sumpti. dinis in communi sumpti.

3. Adhuc, Divisio sacramenti per sep- 3. Adhuc, Divisio sacramenti per sep- tem sacramenta nulla esset omnino, ut tem sacramenta nulla esset omnino, ut habitum est in articulo præcedenti. habitum est in articulo præcedenti.

Si forte dicatur, quod est divisio totius Si forte dicatur, quod est divisio totius in partes. CONTRA: in partes. CONTRA:

1. Partes non recipiunt totius rationem 1. Partes non recipiunt totius rationem et prædicationem: sed ordines particula- et prædicationem: sed ordines particula- res recipiunt rationem et prædicationem res recipiunt rationem et prædicationem totius ordinis in communi: ergo non sunt totius ordinis in communi: ergo non sunt partes ejus integrales, quia de illis hic partes ejus integrales, quia de illis hic agitur. agitur.

2. Adhuc, Partes simul venientes con- 2. Adhuc, Partes simul venientes con- stituunt totum et ante hoc nec totum stituunt totum et ante hoc nec totum est, nec ut totum vocatur: sed ordo in est, nec ut totum vocatur: sed ordo in uno et duobus et tribus, etc., vocatur, et uno et duobus et tribus, etc., vocatur, et est ordo ergo particulares ordines non est ordo ergo particulares ordines non sunt partes ejus integrales. sunt partes ejus integrales.

Constat autem, quod divisio æquivoci Constat autem, quod divisio æquivoci hic non est. Si autem est aliqua divisio hic non est. Si autem est aliqua divisio accidentalium: hoc videtur inconveniens: accidentalium: hoc videtur inconveniens: quia tunc aut inferiores erunt accidenta- quia tunc aut inferiores erunt accidenta- les superiorum, aut e converso: et les superiorum, aut e converso: et utrumque est inconveniens: quia possent utrumque est inconveniens: quia possent

Qualiter autem potestates ordinum col- abesse, ita quod sequentes haberent po- Qualiter autem potestates ordinum col- abesse, ita quod sequentes haberent po- ligantur in unum, infra patebit. ligantur in unum, infra patebit. testatem exsecutionis, et hoc non tenet testatem exsecutionis, et hoc non tenet Ecclesia, nec admittit. Ecclesia, nec admittit.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Qua divisione dividatur hoc sacramentum Qua divisione dividatur hoc sacramentum ordinis? ordinis?

RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod hæc Solutlo. RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod hæc Solutlo. divisio est totius in partes: sed differunt divisio est totius in partes: sed differunt partes, sicut et totum. Colligitur enim partes, sicut et totum. Colligitur enim quoddam totum ex partibus quantitatis quoddam totum ex partibus quantitatis secundum molem, ut domus, et cætera secundum molem, ut domus, et cætera corporaliter composita: alia vero colli- corporaliter composita: alia vero colli- guntur ex partibus quantitatis secundum guntur ex partibus quantitatis secundum potestatem et virtutem, sicut colligitur potestatem et virtutem, sicut colligitur

Secundo quæritur, Qua divisione divi- regimen sub monarchia ex parte balivi, Secundo quæritur, Qua divisione divi- regimen sub monarchia ex parte balivi,

ditur? ditur?

Videtur enim, quod non divisione ge- Videtur enim, quod non divisione ge- neris in species: quia neris in species: quia

1. In illa divisione una species non est 1. In illa divisione una species non est dispositio ad alteram: sed unus ordo dis- dispositio ad alteram: sed unus ordo dis- ponit ad alterum: ergo divisio ordinis ponit ad alterum: ergo divisio ordinis non est divisio generis per species. non est divisio generis per species.

2. Adhuc, Species sunt formæ dispa- 2. Adhuc, Species sunt formæ dispa- ratæ super materias diversas: sed ordines ratæ super materias diversas: sed ordines

XXX XXX

præpositi, prætoris, et præsidis, et om- præpositi, prætoris, et præsidis, et om- nium aliorum, et perficiuntur in illo: et nium aliorum, et perficiuntur in illo: et hoc modo dividitur anima per suas po- hoc modo dividitur anima per suas po- tentias in ea quæ perficiunt animam, ut tentias in ea quæ perficiunt animam, ut ordo ordo enim etiam secundum Gram- ordo ordo enim etiam secundum Gram- maticos reducitur ad potestatem, quia est maticos reducitur ad potestatem, quia est pars potestatis. pars potestatis.

Unde dico, quod hoc totum medium Unde dico, quod hoc totum medium est inter integrale et universale: quia in est inter integrale et universale: quia in

3 3

31 31

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

modo constitutionis sive perfectionis ex modo constitutionis sive perfectionis ex partibus, simile est integrali, hoc est, per partibus, simile est integrali, hoc est, per respectum partium ad totum: sed per respectum partium ad totum: sed per respectum totius ad partes, babet simili- respectum totius ad partes, babet simili- tudinem cum toto universali, quæ prædi- tudinem cum toto universali, quæ prædi- catur de qualibet parte: sed deficit ab catur de qualibet parte: sed deficit ab utroque in aliquo: ab universali quidem, utroque in aliquo: ab universali quidem, quia licet prædicetur de omnibus, tamen quia licet prædicetur de omnibus, tamen secundum perfectam rationem suæ pote- secundum perfectam rationem suæ pote- statis non prædicatur nisi de ultimo et statis non prædicatur nisi de ultimo et de omnibus aliis prædicatur non secun- de omnibus aliis prædicatur non secun- dum perfectam rationem, sed prout par- dum perfectam rationem, sed prout par- ticipatur aliquid de potestate ultimæ par- ticipatur aliquid de potestate ultimæ par- tis: quia in omni toto potestativo semper tis: quia in omni toto potestativo semper pars potestatis antecedentis est in subse- pars potestatis antecedentis est in subse- quente. Unde Boetius dicit, quod quid- quente. Unde Boetius dicit, quod quid- quid potest inferius, potest et superius, quid potest inferius, potest et superius, et non convertitur et Dionysius, quod et non convertitur et Dionysius, quod superiora habent potestatem inferiorum superiora habent potestatem inferiorum excellenter et eminenter, sed non con- excellenter et eminenter, sed non con- vertitur. A toto autem integrali deficit : vertitur. A toto autem integrali deficit : quia essentia totius adest cuilibet parti, quia essentia totius adest cuilibet parti, et propter hoc etiam ratio adest, licet et propter hoc etiam ratio adest, licet secundum potestatem imperfectam et per- secundum potestatem imperfectam et per- fectam, ut prius dictum est. fectam, ut prius dictum est.

Et per hoc patet solutio ad totum: quia Et per hoc patet solutio ad totum: quia primas rationes concedendas puto: quia primas rationes concedendas puto: quia non est divisio generis in suas species. non est divisio generis in suas species. Secundæ autem non procedunt nisi de Secundæ autem non procedunt nisi de toto integrali corporaliter secundum mo- toto integrali corporaliter secundum mo- lem composito ex suis partibus. lem composito ex suis partibus.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An hoc sacramentum sit unum vel An hoc sacramentum sit unum vel plura ? plura ?

Tertio quæritur, Utrum hoc sacramen- Tertio quæritur, Utrum hoc sacramen- tum sit unum vel plura? tum sit unum vel plura?

Videtur autem, quod plura : quia Videtur autem, quod plura : quia

1. Multiplicatio inferioris multiplicat 1. Multiplicatio inferioris multiplicat etiam suum superius, unde plures homi- etiam suum superius, unde plures homi- nes sunt plura animalia: sed constat, nes sunt plura animalia: sed constat, quod sunt plures ordines, ut dicitur in quod sunt plures ordines, ut dicitur in Littera ergo videtur, quod plura sunt Littera ergo videtur, quod plura sunt

sacramenta. sacramenta.

2. Adhuc, Quæcumque potestates divi- 2. Adhuc, Quæcumque potestates divi- duntur actibus diversis specie ad unam duntur actibus diversis specie ad unam rationem objecti non reducibilibus, dif- rationem objecti non reducibilibus, dif- ferunt specie, et sunt plures: sed tales ferunt specie, et sunt plures: sed tales sunt potestates ordinum : ergo sunt plu- sunt potestates ordinum : ergo sunt plu- res simpliciter: ergo sunt plura sacra- res simpliciter: ergo sunt plura sacra- menta, ut prius. PROBATUR autem prima : menta, ut prius. PROBATUR autem prima : quia omnis potestas per actum suum quia omnis potestas per actum suum diffinitur: quia prævii sunt actus poten- diffinitur: quia prævii sunt actus poten- tiæ secundum rationem, ut dicit Philoso- tiæ secundum rationem, ut dicit Philoso- phus. SECUNDA autem probatur inducen- phus. SECUNDA autem probatur inducen- do actus ordinum singulorum : sicut do actus ordinum singulorum : sicut conjurare dæmones non est ejusdem ra- conjurare dæmones non est ejusdem ra- tionis actus cum legere prophetias: et tionis actus cum legere prophetias: et neutrum illorum est clausura ostiorum, neutrum illorum est clausura ostiorum, et nullus horum idem cum portatione et nullus horum idem cum portatione candelarum, et hujusmodi: ergo patet candelarum, et hujusmodi: ergo patet propositum. propositum.

3. Adhuc, Sequens ordo totus habetur 3. Adhuc, Sequens ordo totus habetur sine præcedenti suscepto: ergo totus sine præcedenti suscepto: ergo totus divisus est ab illo ergo divisum sacra- divisus est ab illo ergo divisum sacra- mentum ergo sunt plura sacramenta. mentum ergo sunt plura sacramenta. PRIMA probatur: quia faciens saltum, PRIMA probatur: quia faciens saltum, numquam amplius accipit posteriorem numquam amplius accipit posteriorem ordinem, sed semper habet eum, licet ordinem, sed semper habet eum, licet careat exsecutione quæ potius est juris- careat exsecutione quæ potius est juris- dictionis quam ordinis : et sic constat dictionis quam ordinis : et sic constat propositum. propositum.

IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod 1. Ecclesia non numerat nisi septem 1. Ecclesia non numerat nisi septem sacramenta et unum illorum dicit esse sacramenta et unum illorum dicit esse ordinem ergo ordo non est nisi uni- ordinem ergo ordo non est nisi uni- cum sacramentum. cum sacramentum.

2. Adhuc, Omnes præcedentes uniun- 2. Adhuc, Omnes præcedentes uniun- tur in ultimo, sicut prius patuit in toto tur in ultimo, sicut prius patuit in toto potestativo ergo omnes sunt unum in potestativo ergo omnes sunt unum in illo ergo omnes sunt sacramentum illo ergo omnes sunt sacramentum unum tantum. unum tantum.

RESPONSIO. Dicendum, quod Ordo sim- RESPONSIO. Dicendum, quod Ordo sim- pliciter est unum sacramentum, sed se- pliciter est unum sacramentum, sed se- cundum aliquid plura. Secundum enim cundum aliquid plura. Secundum enim potestates imperfectas est plura, sed se- potestates imperfectas est plura, sed se- cundum perfectionem potestatis est unum cundum perfectionem potestatis est unum solum et hujus ratio satis patet ex præ- solum et hujus ratio satis patet ex præ- habitis. habitis.

: :

AD PRIMUM ergo dicendum, quod si AD PRIMUM ergo dicendum, quod si divisio inferioris esset per separantia ab divisio inferioris esset per separantia ab invicem perfecte, tunc requireretur quod invicem perfecte, tunc requireretur quod

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Al 2. Al 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 5. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 5.

dictum est sed non separantur, sed po- dictum est sed non separantur, sed po- tius unum est dispositio ad alterum: et tius unum est dispositio ad alterum: et ideo ordinantur inter se. Separantia au- ideo ordinantur inter se. Separantia au- tem perfecte sunt duo, scilicet oppositæ tem perfecte sunt duo, scilicet oppositæ differentiæ specificæ quæ separant for- differentiæ specificæ quæ separant for- maliter in diversas species deducendo: maliter in diversas species deducendo: et separate materiæ, scilicet quæ sepa- et separate materiæ, scilicet quæ sepa- rant individua unius speciei. Et neutrum rant individua unius speciei. Et neutrum horum est in divisione totius potestatis, horum est in divisione totius potestatis, ut jam patuit. ut jam patuit.

AD ALIUD dicendum, quod omnes actus AD ALIUD dicendum, quod omnes actus ordinum reducuntur et respiciunt ad ordinum reducuntur et respiciunt ad unum ultimum: unde media est falsa. unum ultimum: unde media est falsa.

Ad id autem per quod probat eam, Ad id autem per quod probat eam, dicendum quod ostia non sunt objecta dicendum quod ostia non sunt objecta ostiariis simpliciter, sed prout ipsis clau- ostiariis simpliciter, sed prout ipsis clau- ditur locus conservationis Eucharistiæ. ditur locus conservationis Eucharistiæ. Similiter exorcista non conjurat simpli- Similiter exorcista non conjurat simpli- citer dæmones, sed prout impediunt a citer dæmones, sed prout impediunt a perceptione sacramentorum. Et simili- perceptione sacramentorum. Et simili- ter actus lectorum et ceroferariorum, ut ter actus lectorum et ceroferariorum, ut infra patebit, respiciunt ad communio- infra patebit, respiciunt ad communio- nem Eucharistiæ : et ratio communis nem Eucharistiæ : et ratio communis aliquo modo respicitur in objectis eo- aliquo modo respicitur in objectis eo- rum et ideo objecta non omnino divi- rum et ideo objecta non omnino divi- duntur. duntur.

AD ULTIMUM dicendum, quod sequens AD ULTIMUM dicendum, quod sequens ordo divisus est divisione partis a præ- ordo divisus est divisione partis a præ- cedenti, et ideo iterum non suscipitur : cedenti, et ideo iterum non suscipitur : sed divisione perfecti non est ipse divi- sed divisione perfecti non est ipse divi- sus, sed potius sic ordinatur ad præce- sus, sed potius sic ordinatur ad præce- dentem, ut habens totum quod est præ- dentem, ut habens totum quod est præ- cedentis et ordinatur ad sequentem, ut cedentis et ordinatur ad sequentem, ut in quo completa et perfecta est potestas in quo completa et perfecta est potestas ejus et ideo non sequitur, quod sacra- ejus et ideo non sequitur, quod sacra- mentum sit simpliciter plura, sed sim- mentum sit simpliciter plura, sed sim- pliciter unum, et secundum quid plura. pliciter unum, et secundum quid plura.

: :

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

Quæ sit ordinum sufficientia? Quæ sit ordinum sufficientia?

Quarto quæritur, Quæ sit ordinum Quarto quæritur, Quæ sit ordinum sufficientia? sufficientia?

1 Cf. S. DIONYSI M, Lib. de Ecclesiastica hie- 1 Cf. S. DIONYSI M, Lib. de Ecclesiastica hie-

35 35

Videtur enim, quod sint plures ordi- Videtur enim, quod sint plures ordi- nes: quia nes: quia

1. Hierarchia humana descendit a cœ- 1. Hierarchia humana descendit a cœ- lesti: sed in cœlesti sunt novem ordi- lesti: sed in cœlesti sunt novem ordi- nes ergo et in humana. nes ergo et in humana.

2. Adhuc, Quanto aliqua sunt inferio- 2. Adhuc, Quanto aliqua sunt inferio- ra et materialiora, tanto sunt amplioris ra et materialiora, tanto sunt amplioris divisionis, sicut patet descendendo a ge- divisionis, sicut patet descendendo a ge- neralissimis ad individua in rationibus, neralissimis ad individua in rationibus, et a primo motore in totam naturalium et a primo motore in totam naturalium diversitatem in naturis rerum. Constat diversitatem in naturis rerum. Constat autem, quod Ecclesiastica hierarchia est autem, quod Ecclesiastica hierarchia est inferior et materialior, quam sit angeli- inferior et materialior, quam sit angeli- ca ergo amplioris est divisionis, quam ca ergo amplioris est divisionis, quam illa, vel ad minus debet esse tantæ : ergo illa, vel ad minus debet esse tantæ : ergo ad minus novem ordines esse debent. ad minus novem ordines esse debent.

3. Videtur autem, quod octo esse de- 3. Videtur autem, quod octo esse de- bent: quia duorum actuum non reduci- bent: quia duorum actuum non reduci- bilium ad invicem circa sacramentum, bilium ad invicem circa sacramentum, duæ sunt potestates: sed conficere cor- duæ sunt potestates: sed conficere cor- pus Christi, et ligare et solvere, sunt pus Christi, et ligare et solvere, sunt hujusmodi actus : ergo duas exigunt po- hujusmodi actus : ergo duas exigunt po- testates testates

et potestas facit ordinem spe- et potestas facit ordinem spe- cialem ergo sunt duo sacramenta ad cialem ergo sunt duo sacramenta ad illos duos actus : ergo in universo sunt illos duos actus : ergo in universo sunt octo sacramenta. octo sacramenta.

4. Videtur autem, quod tria tantum 4. Videtur autem, quod tria tantum esse debeant : quia in primitiva Ecclesia, esse debeant : quia in primitiva Ecclesia, ut patet in hierarchia Dionysii, non ut patet in hierarchia Dionysii, non erant nisi tria, scilicet ministri, sacerdo- erant nisi tria, scilicet ministri, sacerdo- tes, et Episcopi : ergo videtur etiam, tes, et Episcopi : ergo videtur etiam, quod nunc tria tantum esse debeant. quod nunc tria tantum esse debeant.

5. Adhuc, Non videtur plura exigi : 5. Adhuc, Non videtur plura exigi : quia si propter reverentiam, ut dicitur, quia si propter reverentiam, ut dicitur, sacramenti, exigantur inferiores ordines, sacramenti, exigantur inferiores ordines, constat, quod non exiguntur nisi ad constat, quod non exiguntur nisi ad ministrandum totum autem ministe- ministrandum totum autem ministe- rium oblationum super altare (ut infra rium oblationum super altare (ut infra patebit) habet ordo diaconorum : ergo patebit) habet ordo diaconorum : ergo videtur, quod ille præter presbyteratum videtur, quod ille præter presbyteratum solus exigatur. solus exigatur.

De tonsura autem et psalmistis et aliis De tonsura autem et psalmistis et aliis hujusmodi infra propriis locis ponentur hujusmodi infra propriis locis ponentur objectiones. objectiones.

RESPONSIO. Dicendum ad quæstionem Solutio. RESPONSIO. Dicendum ad quæstionem Solutio. istam, quod non sunt nisi septem ordi- istam, quod non sunt nisi septem ordi-

rarchia. Tom. XIV hujusce novæ editionis. rarchia. Tom. XIV hujusce novæ editionis.

36 36

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nes, ut Magister dicit: et alia sunt non nes, ut Magister dicit: et alia sunt non ordinum, sed officiorum nomina: et ordinum, sed officiorum nomina: et quædam sunt ad ordines præparationes. quædam sunt ad ordines præparationes. Sufficientia autem licet multis modis Sufficientia autem licet multis modis possit accipi, tamen ex hoc potest assi- possit accipi, tamen ex hoc potest assi- gnari, scilicet ut dicatur, quod solus est gnari, scilicet ut dicatur, quod solus est ordo perfectus, qui presbyteratus voca- ordo perfectus, qui presbyteratus voca- tur et unum habet actum principalem, tur et unum habet actum principalem, scilicet conficere corpus et sanguinem scilicet conficere corpus et sanguinem Domini et alium secundarium, qui est Domini et alium secundarium, qui est datus ad præparandum populum, ut ido- datus ad præparandum populum, ut ido- nee communicet corpori et sanguini nee communicet corpori et sanguini Christi et hic actus est ligare et solvere. Christi et hic actus est ligare et solvere. Omnes autem alii ordines sunt submi- Omnes autem alii ordines sunt submi- nistrantes illi in altero actuum istorum. nistrantes illi in altero actuum istorum. Dicatur ergo sic, quod ordo qui est Dicatur ergo sic, quod ordo qui est potestas spiritualis aut datur super cor- potestas spiritualis aut datur super cor- pus Christi verum, aut super corpus pus Christi verum, aut super corpus Christi mysticum. Si ergo super corpus Christi mysticum. Si ergo super corpus Christi verum aut in actu principali, aut Christi verum aut in actu principali, aut in actu ministrante ad principalem or- in actu ministrante ad principalem or- dinato. Si in actu principali: tunc est dinato. Si in actu principali: tunc est sacerdotium sive presbyteratus in actu sacerdotium sive presbyteratus in actu principali. Si autem in ministrante ad principali. Si autem in ministrante ad principalem ordinato: tunc erit super principalem ordinato: tunc erit super hostias ex quibus conficitur corpus Chri- hostias ex quibus conficitur corpus Chri- sti verum. Illæ autem habent compara- sti verum. Illæ autem habent compara- tiones duas unam ad populum ipsas in tiones duas unam ad populum ipsas in templo offerentem, aliam ad sacerdotem templo offerentem, aliam ad sacerdotem ipsas prece sacra consecrantem. Si super ipsas prece sacra consecrantem. Si super hostias in comparatione ad populum in hostias in comparatione ad populum in templo eas offerentem, est subdiaconus templo eas offerentem, est subdiaconus qui accipit hostias a populo, ut dicit Isi- qui accipit hostias a populo, ut dicit Isi- dorus, et reponit eas in presbytero. Su- dorus, et reponit eas in presbytero. Su- per hostias autem in comparatione ad per hostias autem in comparatione ad sacerdotem, accipit potestatem diaco- sacerdotem, accipit potestatem diaco- nus ut dicit Isidorus, quod diaconi est nus ut dicit Isidorus, quod diaconi est hostias a subdiacono in presbytero ac- hostias a subdiacono in presbytero ac- ceptas super altare ponere, et ordinare, ceptas super altare ponere, et ordinare, ut eas sibi sacerdos consecret, Si autem ut eas sibi sacerdos consecret, Si autem ordo est super corpus Christi mysticum: ordo est super corpus Christi mysticum: aut in actu principali, aut secundario aut in actu principali, aut secundario ministranti illi. Si in principali: tunc ministranti illi. Si in principali: tunc iterum est ordo presbyteratus in actu, iterum est ordo presbyteratus in actu, qui est super corpus Christi mysticum qui est super corpus Christi mysticum præparando ipsum, ut digne percipiat præparando ipsum, ut digne percipiat corpus Christi verum. Si autem mini- corpus Christi verum. Si autem mini- strando circa illud: aut ministrat remo- strando circa illud: aut ministrat remo- vendo a malo, aut in ordine ad bonum. vendo a malo, aut in ordine ad bonum.

Si removendo a malo aut a malo extra, Si removendo a malo aut a malo extra, aut a malo quod est intra. Si a malo aut a malo quod est intra. Si a malo extra tunc est ordo ostiariorum, quo- extra tunc est ordo ostiariorum, quo- rum officium est indignos excludere, et rum officium est indignos excludere, et res viles, ne violent locum communio- res viles, ne violent locum communio- nis fidelium. Si autem a malo intra : nis fidelium. Si autem a malo intra : tunc est ordo exorcistarum, quorum tunc est ordo exorcistarum, quorum officium est arcere vim dæmonis in fo- officium est arcere vim dæmonis in fo- mite, ne impediat perceptionem sacra- mite, ne impediat perceptionem sacra-

mentorum. Si autem ministrat in ordine mentorum. Si autem ministrat in ordine ad bonum, aut est ex parte intellectus, ad bonum, aut est ex parte intellectus, aut ex parte effectus. Si ex parte intel- aut ex parte effectus. Si ex parte intel- lectus tunc est ordo lectorum, quorum lectus tunc est ordo lectorum, quorum est legere distincte et aperte ad intelle- est legere distincte et aperte ad intelle- ctum, ut dicit Isidorus. Si autem in ctum, ut dicit Isidorus. Si autem in ordine ad affectum, est ordo ceroferario- ordine ad affectum, est ordo ceroferario- rum, quorum est pellere tenebras pecca- rum, quorum est pellere tenebras pecca- ti per ignitum eloquium, ut incalescat et ti per ignitum eloquium, ut incalescat et inflammetur affectus. inflammetur affectus.

AD PRIMUM ergo objectum patet solu- AD PRIMUM ergo objectum patet solu- tioquia ordines cœlestis hierarchiæ tioquia ordines cœlestis hierarchiæ multiplicantur secundum conversionem multiplicantur secundum conversionem in Deum et in Angelum et in hominem, in Deum et in Angelum et in hominem, sed Ecclesiæ hierarchia secundum con- sed Ecclesiæ hierarchia secundum con- versionem super homines tantum. Et versionem super homines tantum. Et ideo cœlestis quæ est penes triplicem ideo cœlestis quæ est penes triplicem conversionem, est amplioris divisionis conversionem, est amplioris divisionis quam Ecclesiastica. quam Ecclesiastica.

Ad argumentum autem dicendum, Ad argumentum autem dicendum, quod non sequitur: quia licet ista de- quod non sequitur: quia licet ista de- scendat ab illa, non tamen in toto pot- scendat ab illa, non tamen in toto pot- est eam imitari: et ideo particulariter ab est eam imitari: et ideo particulariter ab ea descendit, scilicet per conversionem ea descendit, scilicet per conversionem in hominem tantum et differt ab illa, in hominem tantum et differt ab illa, quia alia sunt officia Angeli ad homi- quia alia sunt officia Angeli ad homi- nem, et alia officia hominis: sed in hoc nem, et alia officia hominis: sed in hoc imitatur, quod reducit inferiores purga- imitatur, quod reducit inferiores purga- tos illuminatos et perfectos in Deum sic- tos illuminatos et perfectos in Deum sic- ut cœlestis. ut cœlestis.

AD ALIUD dicendum, quod propositio AD ALIUD dicendum, quod propositio dubia est: quia Dionysius videtur dicere dubia est: quia Dionysius videtur dicere oppositum dicit enim, quod si hæc oppositum dicit enim, quod si hæc materialia in tanta consistunt multitu- materialia in tanta consistunt multitu- dine, quod multo magis credendum est dine, quod multo magis credendum est superiora esse in multitudine maxima. superiora esse in multitudine maxima. Si tamen concedatur: tunc distinguen- Si tamen concedatur: tunc distinguen- dus est duplex descensus ab uno: unus dus est duplex descensus ab uno: unus enim est in numero mutabili per motum enim est in numero mutabili per motum et gubernationem, et tunc verum est et gubernationem, et tunc verum est

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

A4 3. A4 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, A, ART. 6.

quod objicit. Alius modus est exitus ab quod objicit. Alius modus est exitus ab uno in participationem gloriæ primi, et uno in participationem gloriæ primi, et sic loquitur Dionysius et dicit, quod sic loquitur Dionysius et dicit, quod multo plura sunt inferiora quam supe- multo plura sunt inferiora quam supe- riora quia non deceret divinam largi- riora quia non deceret divinam largi- tatem paucis exhibere beatitudinem præ- tatem paucis exhibere beatitudinem præ- sentiæ suæ et cum ordo sit de differen- sentiæ suæ et cum ordo sit de differen- tiis gloriæ illius, tunc patet quod secun- tiis gloriæ illius, tunc patet quod secun- dum hoc majoris divisionis debet esse, dum hoc majoris divisionis debet esse, quam ordo in Ecclesia qui est gratiæ quam ordo in Ecclesia qui est gratiæ

tantum. tantum.

AD ALIUD dicendum, quod actus illi AD ALIUD dicendum, quod actus illi dividi non possunt ab una potestate : dividi non possunt ab una potestate : quia corpus Christi verum non consecra- quia corpus Christi verum non consecra- tur nisi propter mysticum: et unire cor- tur nisi propter mysticum: et unire cor- pus verum cum mystico subjecto, non pus verum cum mystico subjecto, non est inferioris potestatis, quam consecrare est inferioris potestatis, quam consecrare ipsum pro mystico. ipsum pro mystico.

Et ad objectum dicere oportet, quod Et ad objectum dicere oportet, quod ligare et solvere absolute non sunt actus ligare et solvere absolute non sunt actus sacerdotum, sed ligando et solvendo sacerdotum, sed ligando et solvendo conjungere sacramentis, sicut supra in conjungere sacramentis, sicut supra in quæstione de clavibus est determina- quæstione de clavibus est determina- tum et sic patet, quod actus illi conjun- tum et sic patet, quod actus illi conjun- cti sunt, et ad idem ordinati. cti sunt, et ad idem ordinati.

AD ALIUD dicendum, quod in primitiva AD ALIUD dicendum, quod in primitiva Ecclesia non dicuntur fuisse ordines, nisi Ecclesia non dicuntur fuisse ordines, nisi qui simpliciter ordines et sacramenta qui simpliciter ordines et sacramenta sunt. Et id quod vocamus modo ordines sunt. Et id quod vocamus modo ordines et qui in veritate ordines sunt, officia et qui in veritate ordines sunt, officia vocaverunt. vocaverunt.

AD ALIUD dicendum, quod licet non sit AD ALIUD dicendum, quod licet non sit nisi ministerium in secundariis ordini- nisi ministerium in secundariis ordini- bus, tamen ministerium multiplex est, bus, tamen ministerium multiplex est, ut prius patuit in ordinum divisione et ut prius patuit in ordinum divisione et sufficientia. sufficientia.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

37 37

tem sunt propter septiformem gratiam, tem sunt propter septiformem gratiam,

etc. » etc. »

Videtur enim hoc esse falsum : quia Videtur enim hoc esse falsum : quia 1. Non possunt septem gradus ordinis 1. Non possunt septem gradus ordinis septem donis adaptari: ergo penes nu- septem donis adaptari: ergo penes nu- merum donorum non accipitur numerus merum donorum non accipitur numerus ordinum. ordinum.

2. Adhuc, Donis Spiritus sancti habi- 2. Adhuc, Donis Spiritus sancti habi- tis, tunc primum accipiendus est primus tis, tunc primum accipiendus est primus ordo: ergo omnia dona pæexiguntur ordo: ergo omnia dona pæexiguntur ante ordinis susceptionem: non ergo se- ante ordinis susceptionem: non ergo se- cundum numerum donorum accipitur cundum numerum donorum accipitur numerus ordinum. numerus ordinum.

QUOD HIC puto esse concedendum : QUOD HIC puto esse concedendum : sed quod dicit, intendit tantum propter sed quod dicit, intendit tantum propter idoneitatem accipientis tamen quidam idoneitatem accipientis tamen quidam sunt, qui dicunt, quod ostiariis attribui- sunt, qui dicunt, quod ostiariis attribui- tur timor, qui principium est sapientiæ, tur timor, qui principium est sapientiæ, sive ostium exorcistis autem scientia, sive ostium exorcistis autem scientia, quæ docet vitare malos, sicut exorcista quæ docet vitare malos, sicut exorcista expellunt dæmones : lectoribus autem expellunt dæmones : lectoribus autem pietas per hoc quod illuminant secundum pietas per hoc quod illuminant secundum intellectum imagine Dei insignitos: aco- intellectum imagine Dei insignitos: aco- lythis autem spiritus fortitudinis, qui ex- lythis autem spiritus fortitudinis, qui ex- pellunt tenebras aeris per fortitudinem pellunt tenebras aeris per fortitudinem igniti eloquii et exempli : subdiaconis au- igniti eloquii et exempli : subdiaconis au- tem spiritus consilii propter vitæ excel- tem spiritus consilii propter vitæ excel- lentiam, quia consilia implent per casti- lentiam, quia consilia implent per casti- tatem et diaconis spiritus intellectus, tatem et diaconis spiritus intellectus, quia interiora penetrant, quod significa- quia interiora penetrant, quod significa- tur, quia immediate stant apud altare tur, quia immediate stant apud altare juxta sacerdotem : et sacerdotibus spiri- juxta sacerdotem : et sacerdotibus spiri- tus sapientiæ propter saporem æterno- tus sapientiæ propter saporem æterno- rum, quia anima sacerdotum pinguedine rum, quia anima sacerdotum pinguedine inebriatur in confectione corporis Chri- inebriatur in confectione corporis Chri- sti. Sed tamen quia extorta est exposi- sti. Sed tamen quia extorta est exposi- tio, primum plus placet. Sed si quis ita tio, primum plus placet. Sed si quis ita dicere vult, poterit respondere, quod dicere vult, poterit respondere, quod adaptantur modo prædicto. adaptantur modo prædicto.

AD ALIUD dicendum, quod non ita AD ALIUD dicendum, quod non ita

An sint septem ordines propter septifor- adaptantur, quod uno ordine suscepto An sint septem ordines propter septifor- adaptantur, quod uno ordine suscepto

mem gratiam ? mem gratiam ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, circa medium : « Septem au- ibi, A, circa medium : « Septem au-

suscipiatur unum donum, vel e conver- suscipiatur unum donum, vel e conver- sa sed potius, quia cum actibus dono- sa sed potius, quia cum actibus dono- rum aliquam convenientiam habent actus rum aliquam convenientiam habent actus ordinum, ut prius patuit. ordinum, ut prius patuit.

Solutio, Solutio, Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

38 38

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

B. Quales assumendi sunt ad clerum ? B. Quales assumendi sunt ad clerum ?

Tales autem ad ministerium spirituale eligendi sunt clerici, qui digne Tales autem ad ministerium spirituale eligendi sunt clerici, qui digne possint Dominica sacramenta tractare ¹. Melius est enim Episcopo paucos possint Dominica sacramenta tractare ¹. Melius est enim Episcopo paucos habere ministros, qui possint digne opus Dei exercere, quam multos inuti- habere ministros, qui possint digne opus Dei exercere, quam multos inuti- les, qui ordinatori grave onus inducant. Tales enim decet esse ministros les, qui ordinatori grave onus inducant. Tales enim decet esse ministros Christi, qui septiformis gratia Spiritus saneti sint decori: ex quorum Christi, qui septiformis gratia Spiritus saneti sint decori: ex quorum doctrina et conversationis forma, cadem gratia in aliis transfundatur, ne doctrina et conversationis forma, cadem gratia in aliis transfundatur, ne coelestes margaritas spiritualium verborum officiorumque divinorum coelestes margaritas spiritualium verborum officiorumque divinorum sordidæ vitæ pedibus conculcent. In sacramento ergo septiformis spiritus sordidæ vitæ pedibus conculcent. In sacramento ergo septiformis spiritus septem sunt gradus Ecclesiastici, scilicet Ostiarii, Lectores, Exorcista, septem sunt gradus Ecclesiastici, scilicet Ostiarii, Lectores, Exorcista, Acolythi, Subdiaconi, Diaconi, Sacerdotes: omnes tamen clerici vocantur, Acolythi, Subdiaconi, Diaconi, Sacerdotes: omnes tamen clerici vocantur, id est, sortiti. Corona enim signaculum est, quo signantur in partem sortis id est, sortiti. Corona enim signaculum est, quo signantur in partem sortis ministerii divini 3. Corona regale decus significat: quia servire Deo re- ministerii divini 3. Corona regale decus significat: quia servire Deo re- gnare est. Unde ministri Ecclesiæ reges esse debent, ut se et alios regant : gnare est. Unde ministri Ecclesiæ reges esse debent, ut se et alios regant : quibus Petrus ait, Vos estis genus electum, regale sacerdotium, etc. *. quibus Petrus ait, Vos estis genus electum, regale sacerdotium, etc. *. Summitas capitis desuper nudatur, ut corum mens ad Dominum libera Summitas capitis desuper nudatur, ut corum mens ad Dominum libera monstretur, quæ revelata facie gloriam Dei contempletur 5. Summitas enim monstretur, quæ revelata facie gloriam Dei contempletur 5. Summitas enim capitis est eminentia mentis: denudatio capitis est revelatio mentis. Cleri- capitis est eminentia mentis: denudatio capitis est revelatio mentis. Cleri- cus enim secretorum Dei non ignarus esse debet. Tondentur etiam capilli cus enim secretorum Dei non ignarus esse debet. Tondentur etiam capilli usque ad revelationem sensuum, scilicet oculorum et aurium: ut vitia in usque ad revelationem sensuum, scilicet oculorum et aurium: ut vitia in corde et opere pullulantia doceantur præcidenda, ne ad audiendum et corde et opere pullulantia doceantur præcidenda, ne ad audiendum et intelligendum verbum Dei præpediatur mens, pro quo servato reddetur in intelligendum verbum Dei præpediatur mens, pro quo servato reddetur in excelsis corona 6. Tonsuræ autem Ecclesiasticæ usus a Nazareis exortus excelsis corona 6. Tonsuræ autem Ecclesiasticæ usus a Nazareis exortus videtur, qui prius crine servato, deinde ob vitæ continentiam caput rade- videtur, qui prius crine servato, deinde ob vitæ continentiam caput rade- bant, et capillos in igne sacrificii ponebant 7. Hline usus inolevit, ut qui bant, et capillos in igne sacrificii ponebant 7. Hline usus inolevit, ut qui divinis cultibus mancipantur, quasi Nazarei, id est, sancti, crine posito divinis cultibus mancipantur, quasi Nazarei, id est, sancti, crine posito

CLEMENS PAPA, Dist. XXIII, cap. Tales (Nota edit. Lugd.) CLEMENS PAPA, Dist. XXIII, cap. Tales (Nota edit. Lugd.)

2 Matth. v, 6: Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margaritas vestras ante porcos: ne 2 Matth. v, 6: Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margaritas vestras ante porcos: ne forte conculcent cas pedibus suis, etc. forte conculcent cas pedibus suis, etc.

3 Cf. HUGONEM, Lib. II, Parte 31, cap. 1. 3 Cf. HUGONEM, Lib. II, Parte 31, cap. 1.

4 I Petr. 11, 9. 4 I Petr. 11, 9.

5Cf. II ad Corinth. II, 18. 5Cf. II ad Corinth. II, 18.

6 Cf. HUGONEM, Lib. II, Parte 31, cap. 2. 6 Cf. HUGONEM, Lib. II, Parte 31, cap. 2.

7 Cf. Numer. VI, 18. 7 Cf. Numer. VI, 18.

IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 7. IN IV SENTENT. DIST. XXIV, B, ART. 7.

39 39

inveniantur. Sicut ad Ezechielem dicitur: Fili hominis, sume gladium inveniantur. Sicut ad Ezechielem dicitur: Fili hominis, sume gladium acutum, et duc super caput tuum et barbam'. In Actibus etiam Apostolo- acutum, et duc super caput tuum et barbam'. In Actibus etiam Apostolo- rum, Priscillam et Aquilam hoc fecisse legimus 2. Paulus quoque et alii rum, Priscillam et Aquilam hoc fecisse legimus 2. Paulus quoque et alii quidem discipuli Christi hoc fecerunt ³. Recte ergo in quibuslibet gradibus quidem discipuli Christi hoc fecerunt ³. Recte ergo in quibuslibet gradibus constituti, clerici vocantur, quorum nomina et rationes nominum Isidorus constituti, clerici vocantur, quorum nomina et rationes nominum Isidorus exponens ait: Cleros et clericos hinc appellatos esse credimus, quia exponens ait: Cleros et clericos hinc appellatos esse credimus, quia Mathias electus est sorte quem primum per Apostolos legimus ordina- Mathias electus est sorte quem primum per Apostolos legimus ordina- tum. Khñpos enim Græce, Latine sors vel hæreditas dicitur. Ideo ergo tum. Khñpos enim Græce, Latine sors vel hæreditas dicitur. Ideo ergo dicti sunt clerici, quia de sorte sunt Domini, vel quia Deum partem ha- dicti sunt clerici, quia de sorte sunt Domini, vel quia Deum partem ha- bent. Generaliter vero clerici nuncupati sunt omnes, qui in Ecclesia Dei bent. Generaliter vero clerici nuncupati sunt omnes, qui in Ecclesia Dei serviunt quorum gradus et nomina sunt hæc, Ostiarius, Lector, etc. 6: serviunt quorum gradus et nomina sunt hæc, Ostiarius, Lector, etc. 6:

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

Quæ requiruntur ad hoc, quod aliquis Quæ requiruntur ad hoc, quod aliquis possit suscipere ordines ? possit suscipere ordines ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, «Tales autem ad ministerium ibi, B, «Tales autem ad ministerium spirituale eligendi sunt clerici, etc. » spirituale eligendi sunt clerici, etc. »

Hic est utilis quæstio de idoneitate Hic est utilis quæstio de idoneitate promovendorum ad ordines. promovendorum ad ordines.

Et de illa sex quæramus summatim. Et de illa sex quæramus summatim. Primo, Quæ exiguntur summatim ad Primo, Quæ exiguntur summatim ad hoc quod quis sit idoneus? hoc quod quis sit idoneus?

5 5

Sexto et ultimo, Qualiter de peccato Sexto et ultimo, Qualiter de peccato illo potest haberi remedium, utrum per illo potest haberi remedium, utrum per dispensationem vel alio modo? dispensationem vel alio modo?

AD PRIMUM autem horum objicitur : AD PRIMUM autem horum objicitur : 1. Per verba Apostoli, I ad Timoth. 1. Per verba Apostoli, I ad Timoth. 111, 2 et seq. Oportet Episcopum irre- 111, 2 et seq. Oportet Episcopum irre- prehensibilem esse, unius uxoris virum, prehensibilem esse, unius uxoris virum, sobrium, prudentem, ornatum, et cætera sobrium, prudentem, ornatum, et cætera quæ ibi enumerat Apostolus. quæ ibi enumerat Apostolus.

Si forte dicas, quod hæc exiguntur ad Si forte dicas, quod hæc exiguntur ad Episcopum, sed non ad quemlibet mini- Episcopum, sed non ad quemlibet mini- strantem in ordinibus. CONTRA: Ibidem strantem in ordinibus. CONTRA: Ibidem subdit, y. 8 Diaconos similiter pudicos, subdit, y. 8 Diaconos similiter pudicos, etc. Constat autem, quod in primitiva etc. Constat autem, quod in primitiva Ecclesia non erant ordines nisi diacono- Ecclesia non erant ordines nisi diacono- rum qui ministrantes dicuntur, et sacer- rum qui ministrantes dicuntur, et sacer-

Secundo, Quæ scientia sufficit ei qui dotum qui majoribus intendebant: ergo Secundo, Quæ scientia sufficit ei qui dotum qui majoribus intendebant: ergo

promovendus est? promovendus est?

Tertio, Quæ vita ? Tertio, Quæ vita ?

Quarto, Quantum peccet inidoneum Quarto, Quantum peccet inidoneum promovens utrum mortaliter, vel ve- promovens utrum mortaliter, vel ve- nialiter, vel si necessitate aliqua excusa- nialiter, vel si necessitate aliqua excusa- tur? tur?

Quinto, Utrum inidonee promotus om- Quinto, Utrum inidonee promotus om- ni actu ordinis peccet mortaliter vel ni actu ordinis peccet mortaliter vel

non ? non ?

videtur, quod omnes ordinati ad id te- videtur, quod omnes ordinati ad id te- nentur ad minus. nentur ad minus.

2. Adhuc, In decreto alio enumeran- 2. Adhuc, In decreto alio enumeran- tur novem, scilicet quod non fuerit so- tur novem, scilicet quod non fuerit so- lemniter pœnitens, non curialis, non lemniter pœnitens, non curialis, non servus, non corpore vitiatus, non de servus, non corpore vitiatus, non de presbytero vel aliter illegitime natus, presbytero vel aliter illegitime natus, non adultus in ægritudine baptizatus, non non adultus in ægritudine baptizatus, non peregrinus vel ignotus, non minoris peregrinus vel ignotus, non minoris

1 Vulgata habet, Ezechiel. v, 1: Et tu, fili ho- 1 Vulgata habet, Ezechiel. v, 1: Et tu, fili ho- minis, sume tibi gladium acutum redentem, pilos, minis, sume tibi gladium acutum redentem, pilos, et assumes eum et duces per caput tuum et per et assumes eum et duces per caput tuum et per barbam tuam, etc. barbam tuam, etc.

*Cf. Act. xvIII, 18. *Cf. Act. xvIII, 18.

Cf. I ad Corinth. x, 14. Cf. I ad Corinth. x, 14.

* Cf. Act. 1, 26. * Cf. Act. 1, 26.

5 Edit. J. Alleaume, patrem. 5 Edit. J. Alleaume, patrem. Ibidem, deserviunt. Ibidem, deserviunt.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

40 40

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ætatis, non infamis: ergo videtur, quod videtur mihi, quod tenetur ad quatuor ætatis, non infamis: ergo videtur, quod videtur mihi, quod tenetur ad quatuor ad omnia hæc tenentur. ad omnia hæc tenentur.

3. Adhuc, Totum quod est ibi, in sa- 3. Adhuc, Totum quod est ibi, in sa- cerdote reducitur ad quatuor, quorum cerdote reducitur ad quatuor, quorum duo sunt ex parte ejus qui ordinem sus- duo sunt ex parte ejus qui ordinem sus- cipit, et duo expedientia ad actum. Duo cipit, et duo expedientia ad actum. Duo ex parte ordinandi videntur esse, regula- ex parte ordinandi videntur esse, regula- ritas, et ætas legitima. Duo autem ex- ritas, et ætas legitima. Duo autem ex- pedientia ad actum, scilicet scientia, et pedientia ad actum, scilicet scientia, et vita. Ergo videtur, quod ista sint sum- vita. Ergo videtur, quod ista sint sum- matim ad quæ tenentur. matim ad quæ tenentur.

IN CONTRARIUM hujus objicitur, quod IN CONTRARIUM hujus objicitur, quod 1. Ad aliquos ordines videmus pravos 1. Ad aliquos ordines videmus pravos promoveri, de quorum scientia et mori- promoveri, de quorum scientia et mori- bus non constat : hoc autem videmus bus non constat : hoc autem videmus tam a religiosis quam ab aliis fieri : et tam a religiosis quam ab aliis fieri : et non dicuntur mortaliter peccare: ergo non dicuntur mortaliter peccare: ergo videtur, quod non universaliter ordinandi videtur, quod non universaliter ordinandi tenentur ad ista. tenentur ad ista.

Si forte tu dicas, quod suscipiendo or- Si forte tu dicas, quod suscipiendo or- dines ad ista potest præparari, ut sic dines ad ista potest præparari, ut sic idonee ministret, et non tenetur ante or- idonee ministret, et non tenetur ante or- dinis susceptionem ista habere. CONTRA: dinis susceptionem ista habere. CONTRA: Nulla forma est quæ imprimatur in sub- Nulla forma est quæ imprimatur in sub- jecto præparando, sed jam præparato: jecto præparando, sed jam præparato: ergo cum ea quæ sunt gratiæ sint magis ergo cum ea quæ sunt gratiæ sint magis ordinata, quam ea quæ sunt naturæ, ordinata, quam ea quæ sunt naturæ, etiam forma ordinis et character non etiam forma ordinis et character non debet imprimi, nisi jam præparato et debet imprimi, nisi jam præparato et non præparando : ergo solutio inducta non præparando : ergo solutio inducta nulla est. nulla est.

2. Adhuc, Si aliquis videat formam 2. Adhuc, Si aliquis videat formam hominis in lapide corpore cavo toto et hominis in lapide corpore cavo toto et non organizato, monstrum judicabit : non organizato, monstrum judicabit : quia contra naturam est esse formam quia contra naturam est esse formam alicujus in subjecto, nisi sibi prius præ- alicujus in subjecto, nisi sibi prius præ- parato ergo hoc multo fortius mon- parato ergo hoc multo fortius mon- struosius erit in moribus: ergo si ordo struosius erit in moribus: ergo si ordo imprimatur non idonce disposito sed dis- imprimatur non idonce disposito sed dis- ponendo, monstruosum erit, et contra ponendo, monstruosum erit, et contra naturam: ergo solutio ista nulla. naturam: ergo solutio ista nulla.

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod ordo habet partes, sicut supra dictum ordo habet partes, sicut supra dictum est et ratione ultimi ordinis tenetur or- est et ratione ultimi ordinis tenetur or- dinandus ad quædam de necessitate, et dinandus ad quædam de necessitate, et ad quædam de bene esee. De necessitate ad quædam de bene esee. De necessitate

1 I ad Timoth. III, 2. 1 I ad Timoth. III, 2.

supra inducta, nisi forte de ætate fiat supra inducta, nisi forte de ætate fiat aliquando ex causa rationabili dispensa- aliquando ex causa rationabili dispensa- tio et tunc oportet, quod rationabilis tio et tunc oportet, quod rationabilis ætas habeatur. ætas habeatur.

Si autem quæritur, quæ sunt ad quæ Si autem quæritur, quæ sunt ad quæ tenentur ex necessitate, et quæ ad quæ tenentur ex necessitate, et quæ ad quæ tenentur ex honestate et bene esse? Di- tenentur ex honestate et bene esse? Di- cendum, quod quædam sunt sine quibus cendum, quod quædam sunt sine quibus non est vita virtutis, ut sobrietas, pru- non est vita virtutis, ut sobrietas, pru- dentia, et hujusmodi: et quædam sine dentia, et hujusmodi: et quædam sine quibus non potest exsequi actum sui of- quibus non potest exsequi actum sui of- ficii, ut scientia, et ætas in qua residet ficii, ut scientia, et ætas in qua residet complexio, quia pueri sapienter actus complexio, quia pueri sapienter actus suos agere non possunt et ad ista tene- suos agere non possunt et ad ista tene- tur ex necessitate. Quædam autem sunt, tur ex necessitate. Quædam autem sunt, quæ ornant hominem: et si desunt, non quæ ornant hominem: et si desunt, non propter hoc est vita vitiosa, et officium propter hoc est vita vitiosa, et officium frustratum ab actu, sicut hoc quod vocat frustratum ab actu, sicut hoc quod vocat Apostolus ornatum, hoc est, in mori- Apostolus ornatum, hoc est, in mori- bus et exteriori decentia compositum : bus et exteriori decentia compositum : et ad talia tenentur ex honestate et bene et ad talia tenentur ex honestate et bene

esse. esse.

AD HOC autem quod quæritur, Utrum AD HOC autem quod quæritur, Utrum ordo velit ista invenire in subjecto, vel ordo velit ista invenire in subjecto, vel suscipiendo ordines se debeat etiam in suscipiendo ordines se debeat etiam in istis disponere ? istis disponere ?

Dicendum, quod quantum est de con- Dicendum, quod quantum est de con- gruitate rationis omnis ordo vult ista in- gruitate rationis omnis ordo vult ista in- venire in subjecto: sed de necessitate ul- venire in subjecto: sed de necessitate ul- timus ordo qui est sacerdotium, vult in- timus ordo qui est sacerdotium, vult in- venire ista quæ exiguntur ad suum of- venire ista quæ exiguntur ad suum of- ficium minus enim in monacho exigi- ficium minus enim in monacho exigi- tur scientia, et magis in eo qui habet cu- tur scientia, et magis in eo qui habet cu-