Ad 3. Ad 3.

14 14

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

aliud præparare materiam per formam aliud præparare materiam per formam aliquam, et uti ea ad finem illius formæ. aliquam, et uti ea ad finem illius formæ. Prima enim duo sunt unius habitus, Prima enim duo sunt unius habitus, qui est ars una, secundum quod Aristo- qui est ars una, secundum quod Aristo- teles dicit, quod ars est habitus cum ra- teles dicit, quod ars est habitus cum ra- tione vera factivus : sicut patet in fabri- tione vera factivus : sicut patet in fabri- li, quæ calefacit ferrum, et polit ipsum, li, quæ calefacit ferrum, et polit ipsum, et inducit figuram ensis, una ars exi- et inducit figuram ensis, una ars exi- stens. Sed secunda duo numquam sunt stens. Sed secunda duo numquam sunt unius habitus qui sit ars, sed potius dua- unius habitus qui sit ars, sed potius dua- rum, sicut patet in factiva gladii, et mili- rum, sicut patet in factiva gladii, et mili- tari. Prima enim facit gladium, et se- tari. Prima enim facit gladium, et se- cunda utitur gladio ad finem suum, et cunda utitur gladio ad finem suum, et cognoscit finem illum, propter quem cognoscit finem illum, propter quem etiam architectonica est respectu prioris. etiam architectonica est respectu prioris. Sic autem est hic, quod unus sanctifica- Sic autem est hic, quod unus sanctifica- tionem inducit in materia, et alter utitur tionem inducit in materia, et alter utitur ad utilitatem Ecclesiæ oleo sanctificato ad utilitatem Ecclesiæ oleo sanctificato ungens infirmos quis autem sit princi- ungens infirmos quis autem sit princi- palior, patebit in solutione sequentis palior, patebit in solutione sequentis quæstionis. quæstionis.

AD ALIUD dicendum, quod in divinis AD ALIUD dicendum, quod in divinis non est sicut in politicis: quia divina non est sicut in politicis: quia divina descendunt a virtute una, sed politica descendunt a virtute una, sed politica descendunt a multis virtutibus et ordi- descendunt a multis virtutibus et ordi- natis et ideo in politicis principalior natis et ideo in politicis principalior est ars, quæ bono quod est finis politica, est ars, quæ bono quod est finis politica, est propinquior: sed in divinis illa est est propinquior: sed in divinis illa est dignior, a qua plus descendunt divina : dignior, a qua plus descendunt divina : et ideo cum sanctitas materiæ secundum et ideo cum sanctitas materiæ secundum originem descendat a gradu altiori, sicut originem descendat a gradu altiori, sicut et debet, dignioris est conferre sanctita- et debet, dignioris est conferre sanctita- tem materiæ, quam exhibere usum in tem materiæ, quam exhibere usum in sacramento. Quod autem hoc sit in divi- sacramento. Quod autem hoc sit in divi- nis, patet quia illa per derivationem nis, patet quia illa per derivationem sunt ab uno et ideo quod anterius est, sunt ab uno et ideo quod anterius est, est illi et vicinius et dignius, per totum est illi et vicinius et dignius, per totum contrarium ordinem quam sit in politi- contrarium ordinem quam sit in politi-

cis et ideo cum sanctificare oleum sit cis et ideo cum sanctificare oleum sit anterius, hoc erit superioris et exhibere anterius, hoc erit superioris et exhibere sacramenti usum, erit inferioris et po- sacramenti usum, erit inferioris et po- sterioris. sterioris.

1 Cf. IV Sententiarum, Dist. VII. Tom. XXIX 1 Cf. IV Sententiarum, Dist. VII. Tom. XXIX

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An sit aliqua principalis unctio? et, An An sit aliqua principalis unctio? et, An illa sit quæ fit in baptismo, confirma- illa sit quæ fit in baptismo, confirma- tione, vel extrema unctione? tione, vel extrema unctione?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 2 « Quæ dicitur principalis unctio, A, § 2 « Quæ dicitur principalis unctio,

etc. » etc. »

: :

Videtur enim, quod Confirmatio non Videtur enim, quod Confirmatio non sit unctio principalis. Aut enim princi- sit unctio principalis. Aut enim princi- palis dicitur a principalitate officii aut palis dicitur a principalitate officii aut loci qui inungitur aut a principalitate loci qui inungitur aut a principalitate gratiæ aut a principalitate materiæ ip- gratiæ aut a principalitate materiæ ip- sius unctionis. Si primum: tunc princi- sius unctionis. Si primum: tunc princi- palior unctio est unctio Ordinis: quia ibi palior unctio est unctio Ordinis: quia ibi datur character excellentiæ ad principa- datur character excellentiæ ad principa- lius officium Ecclesiæ quod est sacramen- lius officium Ecclesiæ quod est sacramen- ti dispensatio. Si autem secundo modo ti dispensatio. Si autem secundo modo dicitur tunc unctio catechumeni dicitur dicitur tunc unctio catechumeni dicitur principalis: quia ibi vertex inungitur ad principalis: quia ibi vertex inungitur ad perfectionem intellectus, qui secundum perfectionem intellectus, qui secundum Aristotelem principalis est pars animæ. Aristotelem principalis est pars animæ. Si tertio modo tunc iterum inunctio Si tertio modo tunc iterum inunctio Baptismi, principalis unctio dicetur: quia Baptismi, principalis unctio dicetur: quia in baptismo maxima gratia affertur. Si in baptismo maxima gratia affertur. Si autem quarto modo dicatur: tunc tam autem quarto modo dicatur: tunc tam Ordinis quam Confirmationis dicitur Ordinis quam Confirmationis dicitur principalis unctio: quia in utraque fit principalis unctio: quia in utraque fit unctio de chrismate. unctio de chrismate.

RESPONSIO. Dicendum, sicut notatum est RESPONSIO. Dicendum, sicut notatum est in quæstione de Confirmatione', quod in quæstione de Confirmatione', quod tribus causis illa unctio dicitur principa- tribus causis illa unctio dicitur principa- lis unctio, scilicet ex loco, ex gratia, et lis unctio, scilicet ex loco, ex gratia, et ex liquore materiæ unctionis. Locus est ex liquore materiæ unctionis. Locus est frons, quæ sedes est verecundiæ in ho- frons, quæ sedes est verecundiæ in ho- mine, ubi est locus honoris : et ille locus mine, ubi est locus honoris : et ille locus est excellentioris dignitatis in confessione est excellentioris dignitatis in confessione fidei, quam vertex: licet ille sit excellen- fidei, quam vertex: licet ille sit excellen- tior loco et ordine partium corporis. tior loco et ordine partium corporis. Gratia autem, ut dicitur in Littera, non Gratia autem, ut dicitur in Littera, non

hujusce novæ editionis. hujusce novæ editionis.

Solutio, Solutio,

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, A, ART. 8 ET 9. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, A, ART. 8 ET 9.

15 15

est ad esse sicut in baptismo, sed ad ro- est ad esse sicut in baptismo, sed ad ro- bur pugnandi. Hoc iterum excellentius bur pugnandi. Hoc iterum excellentius est quam gratia ad esse tantum. Et liquor est quam gratia ad esse tantum. Et liquor est ex oleo et balsamo. est ex oleo et balsamo.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An solum infirmi sint perceptibiles hujus An solum infirmi sint perceptibiles hujus

sacramenti ? sacramenti ?

Solutio. Solutio.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An Reges debent inungi in scapulis oleo, An Reges debent inungi in scapulis oleo, non chrismate, et non in capite? non chrismate, et non in capite?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 2, ante finem: « Quo capita Regum A, § 2, ante finem: « Quo capita Regum et Pontificum unguntur, etc. » et Pontificum unguntur, etc. »

Contrarium enim est in consuetudine Contrarium enim est in consuetudine Ecclesiæ quia Reges non chrismate un- Ecclesiæ quia Reges non chrismate un- guntur in capite, sed in scapulis. guntur in capite, sed in scapulis.

RESPONSIO. Dicendum, quod si velimus RESPONSIO. Dicendum, quod si velimus sustinere quod dicit: tunc duorum sub- sustinere quod dicit: tunc duorum sub- stantivorum unum reducitur in adjecti- stantivorum unum reducitur in adjecti- vum alterius, ut sit sensus, quo capita vum alterius, ut sit sensus, quo capita Regum Pontificum, id est, regalium pon- Regum Pontificum, id est, regalium pon- tificum quia regale habent sacerdotium : tificum quia regale habent sacerdotium : et tunc verum est quod dicit. Vel possu- et tunc verum est quod dicit. Vel possu- mus dicere, quod antiquitus in Veteri mus dicere, quod antiquitus in Veteri Testamento reges habebant potestatem Testamento reges habebant potestatem super sacerdotes: quia non erant veri super sacerdotes: quia non erant veri sacerdotes, sed umbra verorum sacerdo- sacerdotes, sed umbra verorum sacerdo- tum et tunc ungebantur chrismate, et tum et tunc ungebantur chrismate, et in capite modo autem quia sunt mini- in capite modo autem quia sunt mini- stri Ecclesiæ et non indigent gratia ad stri Ecclesiæ et non indigent gratia ad spiritualia, eo quod ibi temporalia admi- spiritualia, eo quod ibi temporalia admi- nistrant, non unguntur chrismate, sed nistrant, non unguntur chrismate, sed oleo, in quo notatur fama quam habere oleo, in quo notatur fama quam habere debent apud subditos: et in scapulis in debent apud subditos: et in scapulis in quibus onera portantur, ut recognoscant quibus onera portantur, ut recognoscant se positos esse ad supportanda onera sub- se positos esse ad supportanda onera sub-

ditorum et Ecclesiæ. ditorum et Ecclesiæ.

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 2, in fine: « Tertia unctio est ibi, A, § 2, in fine: « Tertia unctio est quæ dicitur oleum infirmorum de qua, quæ dicitur oleum infirmorum de qua,

etc. » etc. »

Hic etiam innuitur, quod non sint per- Hic etiam innuitur, quod non sint per- ceptibiles hujus sacramenti nisi infirmi. ceptibiles hujus sacramenti nisi infirmi. Et gratia hujus quæritur de participan- Et gratia hujus quæritur de participan- tibus hoc sacramentum. Et quæruntur tibus hoc sacramentum. Et quæruntur quatuor. quatuor.

Primum, Utrum tam sanus, quam in- Primum, Utrum tam sanus, quam in- firmus sit hujus perceptibilis ? firmus sit hujus perceptibilis ?

Secundum, In qua ætate sit percepti- Secundum, In qua ætate sit percepti-

bilis? bilis?

Tertium, Utrum in omni ægritudine Tertium, Utrum in omni ægritudine sit perceptibilis ? sit perceptibilis ?

Quarto et ultimo, Quare furiosi re- Quarto et ultimo, Quare furiosi re- moventur principaliter ab hujus sacra- moventur principaliter ab hujus sacra- menti perceptione? menti perceptione?

AD PRIMUM horum objicitur sic: AD PRIMUM horum objicitur sic:

1. Omnis medicina contra morbum 1. Omnis medicina contra morbum aliquem, exhibetur illi in quo est mor- aliquem, exhibetur illi in quo est mor- bus sed sacramentum istud est medi- : bus sed sacramentum istud est medi- : cina ordinata contra morbum reliquia- cina ordinata contra morbum reliquia- rum peccati ergo illi exhibetur, in quo rum peccati ergo illi exhibetur, in quo invenitur morbus: sed tam sani quam invenitur morbus: sed tam sani quam infirmi habent morbum reliquiarum pec- infirmi habent morbum reliquiarum pec- cati ergo tam sani quam infirmi istius cati ergo tam sani quam infirmi istius unctionis sunt perceptibiles. PRIMUM pa- unctionis sunt perceptibiles. PRIMUM pa- tet per se. SECUNDUM autem probatur ex tet per se. SECUNDUM autem probatur ex divisione sacramentorum in principio hu- divisione sacramentorum in principio hu- jus libri posita, et infra probabitur. jus libri posita, et infra probabitur.

2. Adhuc, Ad consecutionem perfectæ 2. Adhuc, Ad consecutionem perfectæ sanitatis in corpore exigitur medicina sanitatis in corpore exigitur medicina purgans reliquias ergo similiter est in purgans reliquias ergo similiter est in mente sed perfecta sanitas mentis re- mente sed perfecta sanitas mentis re- quiritur ad meritum : ergo videtur, quod quiritur ad meritum : ergo videtur, quod omnis ille qui vult esse in statu meren- omnis ille qui vult esse in statu meren- di, debet recipere hoc sacramentum ; sed di, debet recipere hoc sacramentum ; sed

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

16 16

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tales sunt præcipue sani: ergo sanorum tales sunt præcipue sani: ergo sanorum præcipue est hoc sacramentum. præcipue est hoc sacramentum.

: :

Si forte dicas, quod hoc sacramentum Si forte dicas, quod hoc sacramentum est ordinatum contra morbum corporis. est ordinatum contra morbum corporis. CONTRA Sacramenta novæ legis in non CONTRA Sacramenta novæ legis in non ficto efficiunt quod signant: sed istud ficto efficiunt quod signant: sed istud est sacramentum novæ legis ergo in est sacramentum novæ legis ergo in non ficto semper efficit sanitatem corpo- non ficto semper efficit sanitatem corpo- ris, quod aperte falsum est: quia multos ris, quod aperte falsum est: quia multos sanctos homines inunctos videmus non sanctos homines inunctos videmus non convalescere post unctionem. convalescere post unctionem.

Si forte dicas, quod sic efficit in omni- Si forte dicas, quod sic efficit in omni- bus quibus expedit: hoc ridiculum est di- bus quibus expedit: hoc ridiculum est di- cere, quod sacramentum novæ legis effe- cere, quod sacramentum novæ legis effe- ctum suum principalem quandoque effi- ctum suum principalem quandoque effi- ciat in non ficto, scilicet quando expedit : ciat in non ficto, scilicet quando expedit : et quandoque non efficiat, scilicet quando et quandoque non efficiat, scilicet quando non expedit quia sic omnia sacramenta non expedit quia sic omnia sacramenta traherentur in illusionem. traherentur in illusionem.

SI AUTEM dicatur, quod sanus est per- SI AUTEM dicatur, quod sanus est per- ceptibilis. ceptibilis.

: :

CONTRA Jacob. v, 14, dicitur: Infir- CONTRA Jacob. v, 14, dicitur: Infir- matur quis in vobis ? ergo non est per- matur quis in vobis ? ergo non est per- ceptibilis nisi infirmus. ceptibilis nisi infirmus.

Item, Marc. vi, 13, dicitur: Ungebant Item, Marc. vi, 13, dicitur: Ungebant oleo multos ægros sive infirmos : ergo oleo multos ægros sive infirmos : ergo non nisi infirmus est perceptibilis. non nisi infirmus est perceptibilis.

RESPONSIO. Dicendum, quod non nisi RESPONSIO. Dicendum, quod non nisi infirmus perceptibilis est hujus sacra- infirmus perceptibilis est hujus sacra-

menti. menti.

AD PRIMUM autem dicendum, quod pur- AD PRIMUM autem dicendum, quod pur- gatio reliquiarum secundum quod sunt gatio reliquiarum secundum quod sunt impedimenta immediatæ evolationis et impedimenta immediatæ evolationis et glorificationis corporis, est effectus sub- glorificationis corporis, est effectus sub- stantialis istius sacramenti, ut infra pro- stantialis istius sacramenti, ut infra pro- babitur quia de hoc erit quæstio. Quia babitur quia de hoc erit quæstio. Quia ergo sanus non est in via transitus ad ergo sanus non est in via transitus ad gloriam, ideo non est perceptibilis hujus gloriam, ideo non est perceptibilis hujus sacramenti. sacramenti.

Ad 2. AD SECUNDUM dicendum, quod verum Ad 2. AD SECUNDUM dicendum, quod verum quidem est, quod reliquiæ peccatorum quidem est, quod reliquiæ peccatorum secundum quod sunt impedimenta me- secundum quod sunt impedimenta me- riti, sufficienter exterminantur per Eu- riti, sufficienter exterminantur per Eu- charistiam, et alia sacramenta : et ideo charistiam, et alia sacramenta : et ideo istud sacramentum non hoc modo ordi- istud sacramentum non hoc modo ordi- natur contra eas: sed potius modo præ- natur contra eas: sed potius modo præ-

1 Cf. Proverb. xx, 9: Quis potest dicere: Mun- 1 Cf. Proverb. xx, 9: Quis potest dicere: Mun-

dicto, quando destituunt vires corporis dicto, quando destituunt vires corporis et impediunt animæ evolationem, præ- et impediunt animæ evolationem, præ- cipue secundum quod causantur a pecca- cipue secundum quod causantur a pecca- tis oblitis et per ignorantiam commissis : tis oblitis et per ignorantiam commissis : et ideo semel in anno inungebatur taber- et ideo semel in anno inungebatur taber- naculum propter irregularitates contra- naculum propter irregularitates contra- ctas ex ignoratis et oblitis. ctas ex ignoratis et oblitis.

AD CÆTERA quæ objecta sunt, puto esse Ad o'ject. AD CÆTERA quæ objecta sunt, puto esse Ad o'ject. concedenda quia nihil valet responsio concedenda quia nihil valet responsio illa. illa.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

In qua ætate infirmus perceptibilis est In qua ætate infirmus perceptibilis est sacramenti extremæ unctionis? sacramenti extremæ unctionis?

Secundo quæritur, Quis perceptibilis Secundo quæritur, Quis perceptibilis sit hujus sacramenti? sit hujus sacramenti?

Videtur autem, quod in omni ætate : Videtur autem, quod in omni ætate : quia quia

1. Dicit auctoritas, quod nemo mundus 1. Dicit auctoritas, quod nemo mundus a peccato, nec infans unius diei: cum a peccato, nec infans unius diei: cum ergo contra finalia peccata detur inun- ergo contra finalia peccata detur inun- ctio, videtur quod omnis homo sit inun- ctio, videtur quod omnis homo sit inun- gendus. gendus.

2. Adhuc, Licet res ejus principalis 2. Adhuc, Licet res ejus principalis non sit sanitas in corpore vel curatio do- non sit sanitas in corpore vel curatio do- loris, tamen sæpe alleviantur infirmi ex loris, tamen sæpe alleviantur infirmi ex participatione hujus sacramenti: dicunt participatione hujus sacramenti: dicunt autem naturales, quod infantes facilius autem naturales, quod infantes facilius infirmantur et moriuntur: ergo videtur, infirmantur et moriuntur: ergo videtur, quod eis magis necessaria sit unctio quod eis magis necessaria sit unctio quam senibus. quam senibus.

3. Adhuc, Omnia sacramenta perso- 3. Adhuc, Omnia sacramenta perso- nalia omnibus in quibus invenitur causa nalia omnibus in quibus invenitur causa contra quam instituta sunt, dantur : ergo contra quam instituta sunt, dantur : ergo et istud sed reliquiæ peccați sunt tam et istud sed reliquiæ peccați sunt tam in senibus quam in juvenibus: ergo om- in senibus quam in juvenibus: ergo om- nibus est dandum sacramentum istud. nibus est dandum sacramentum istud. IN CONTRARIUM hujus est, quod IN CONTRARIUM hujus est, quod

1. In parvulis non est nisi originale : 1. In parvulis non est nisi originale : et contra hoc sufficienter ordinatur bap- et contra hoc sufficienter ordinatur bap- tismus ergo superflue per istam unctio- tismus ergo superflue per istam unctio- nem parvulis conferretur extrema unctio. nem parvulis conferretur extrema unctio.

dum est cor meum: purus sum a peccato? dum est cor meum: purus sum a peccato?

Sed contra Sed contra

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, A, ART. 11. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, A, ART. 11.

2. Adhuc, Hic supponeretur in forma, 2. Adhuc, Hic supponeretur in forma, quando diceretur : « Per istam unctio- quando diceretur : « Per istam unctio- nem indulgeat tibi Dominus quidquid nem indulgeat tibi Dominus quidquid peccasti per visum » quia in sanctis peccasti per visum » quia in sanctis non tenet, neque in infante qui nihil de- non tenet, neque in infante qui nihil de- liquit per visum, et similiter per audi- liquit per visum, et similiter per audi- tum, et incessum, quia forte numquam tum, et incessum, quia forte numquam incessit ergo infantibus non debet ex- incessit ergo infantibus non debet ex- hiberi. hiberi.

QUOD CONCEDIMUS dicentes, quod solum QUOD CONCEDIMUS dicentes, quod solum adultis ætate provectis exhibendum est adultis ætate provectis exhibendum est hoc sacramentum. hoc sacramentum.

AD PRIMUM ergo objectum, dicendum AD PRIMUM ergo objectum, dicendum quod auctoritas illa intelligitur de origi- quod auctoritas illa intelligitur de origi- nali, et non de alio: et contra reliquias nali, et non de alio: et contra reliquias obliti et ignorati actualis principalem or- obliti et ignorati actualis principalem or- dinem habet istud sacramentum. dinem habet istud sacramentum.

AD ALIUD dicendum, quod non est um- AD ALIUD dicendum, quod non est um- quam res hujus sacramenti sanitas cor- quam res hujus sacramenti sanitas cor- poris, nisi quando pendet ex infirmitate poris, nisi quando pendet ex infirmitate mentis et hoc numquam fit in parvulis mentis et hoc numquam fit in parvulis qui numquam peccaverunt: et ideo etiam qui numquam peccaverunt: et ideo etiam propter infirmitatem corporis numquam propter infirmitatem corporis numquam sunt inungendi. sunt inungendi.

AD ULTIMUM patet solutio per ante di- AD ULTIMUM patet solutio per ante di- cta quia causa contra quam principali- cta quia causa contra quam principali- ter hoc sacramentum ordinatur, in par- ter hoc sacramentum ordinatur, in par- vulis non invenitur. vulis non invenitur.

Et Et

per per

hoc patet solutio ad totum. hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

An in omni ægritudine aliquis sit per- An in omni ægritudine aliquis sit per- ceptibilis hujus sacramenti? ceptibilis hujus sacramenti?

Tertio quæritur, Utrum in omni ægri- Tertio quæritur, Utrum in omni ægri- tudine aliquis sit perceptibilis hujus sa- tudine aliquis sit perceptibilis hujus sa- cramenti ? cramenti ?

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Omnis ægritudo secundum quam- 1. Omnis ægritudo secundum quam- libet speciem ægritudinis potest causari libet speciem ægritudinis potest causari a peccato et infirmitate mentis in tali- a peccato et infirmitate mentis in tali- bus autem locum habet sacramentum bus autem locum habet sacramentum istud, ut dictum est: ergo in omni ægri- istud, ut dictum est: ergo in omni ægri-

XXX XXX

17 17

tudine debet hoc sacramentum percipi. tudine debet hoc sacramentum percipi.

2. Adhuc, Nec in Jacobo nec in Marco 2. Adhuc, Nec in Jacobo nec in Marco specificatur aliqua ægritudo specialis: specificatur aliqua ægritudo specialis: ergo videtur, quod generaliter in omni ergo videtur, quod generaliter in omni ægritudine possit percipi. ægritudine possit percipi.

3. Adhuc, Spiritualia differunt a cor- 3. Adhuc, Spiritualia differunt a cor- poralibus, ut dicit Augustinus: quia poralibus, ut dicit Augustinus: quia corporalia quanto generaliora sunt, tanto corporalia quanto generaliora sunt, tanto singula inutiliora : spiritualia autem e singula inutiliora : spiritualia autem e converso sed istud sacramentum est converso sed istud sacramentum est

spiritualis medicina: ergo quanto gene- spiritualis medicina: ergo quanto gene- ralior, tanto utilior: sed generalior est ralior, tanto utilior: sed generalior est quæ dicitur valere contra omnem mor- quæ dicitur valere contra omnem mor- bum, quam illa quæ non valet nisi con- bum, quam illa quæ non valet nisi con- tra morbum quemdam : ergo videtur, tra morbum quemdam : ergo videtur, quod melius sit dicere, quod in omni quod melius sit dicere, quod in omni infirmitate accipiendum sit hoc sacramen- infirmitate accipiendum sit hoc sacramen-

tum. tum.

IN CONTRARIUM hujus objicitur: IN CONTRARIUM hujus objicitur:

1. Per nomen sacramenti hujus, quia 1. Per nomen sacramenti hujus, quia dicitur unctio extrema: ergo numquam dicitur unctio extrema: ergo numquam nisi in extremo exhibenda: sed non om- nisi in extremo exhibenda: sed non om- nis infirmitas ostendit extremum homi- nis infirmitas ostendit extremum homi- nis ergo non in omni infirmitate exhi- nis ergo non in omni infirmitate exhi- bendum est hoc sacramentum. bendum est hoc sacramentum.

2. Adhuc, Aristoteles in libro de Causis 2. Adhuc, Aristoteles in libro de Causis longioris vitæ, dicit quod quædam infir- longioris vitæ, dicit quod quædam infir- mitates sunt causa longioris vitæ : sed mitates sunt causa longioris vitæ : sed numquam in causa longioris vitæ su- numquam in causa longioris vitæ su- mendum est hoc sacramentum : ergo in mendum est hoc sacramentum : ergo in illis infirmitatibus non est sumendum sa- illis infirmitatibus non est sumendum sa-

cramentum. cramentum.

3. Adhuc, Iloc sacramentum ab omni- 3. Adhuc, Iloc sacramentum ab omni- bus dicitur sacramentum extremum: sed bus dicitur sacramentum extremum: sed extrema non sunt nisi quando mors est extrema non sunt nisi quando mors est in januis, et vita in desperatione: ergo in januis, et vita in desperatione: ergo numquam nisi tales sunt perceptibiles numquam nisi tales sunt perceptibiles hujus sacramenti: hoc autem non est in hujus sacramenti: hoc autem non est in omni infirmitate: ergo non in omni in- omni infirmitate: ergo non in omni in- firmitate est hoc sacramentum percipien- firmitate est hoc sacramentum percipien- dum. dum.

RESPONSIO. Dicendum, quod non in RESPONSIO. Dicendum, quod non in omni infirmitate percipiendum est hoc omni infirmitate percipiendum est hoc sacramentum, sicut probant rationes ul- sacramentum, sicut probant rationes ul- timo inductæ. timo inductæ.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc bene sequeretur si circa corpus esset ef- bene sequeretur si circa corpus esset ef- fectus principalis sacramenti: sed hoc non fectus principalis sacramenti: sed hoc non

2 2

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

18 18

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est verum, imo est effectus quem num- est verum, imo est effectus quem num- quam consequitur, nisi quando infirmitas quam consequitur, nisi quando infirmitas corporis pendet ex infirmitate mentis: et corporis pendet ex infirmitate mentis: et tunc non semper est hoc, nisi quando utile tunc non semper est hoc, nisi quando utile est infirmo, qui recipit unctionem: et ideo est infirmo, qui recipit unctionem: et ideo non valet illa ratio: quia numquam su- non valet illa ratio: quia numquam su- mendum est sacramentum propter cor- mendum est sacramentum propter cor- poris utilitatem tantum. Cum igitur ef- poris utilitatem tantum. Cum igitur ef- fectus ejus sit reliquiarum purgatio se- fectus ejus sit reliquiarum purgatio se- cundum quod sunt impedimentum perci- cundum quod sunt impedimentum perci- piendi stolam animæ et corporis, num- piendi stolam animæ et corporis, num- quam nisi in transitu est sumendum hoc quam nisi in transitu est sumendum hoc sacramentum. sacramentum.

AD ALIUD dicendum, quod loquitur AD ALIUD dicendum, quod loquitur Apostolus, eo quod omnis infirmitas cor- Apostolus, eo quod omnis infirmitas cor- poris crescendo potest deducere hominem poris crescendo potest deducere hominem ad obitum et cum præsumitur immine- ad obitum et cum præsumitur immine- re obitus, debet percipi sacramentum. re obitus, debet percipi sacramentum.

AD ALIUD dicendum, quod bene contra AD ALIUD dicendum, quod bene contra omnes morbos ordinatur secundario, ut omnes morbos ordinatur secundario, ut dictum est, et secundum quod a peccato dictum est, et secundum quod a peccato animæ causantur: sed non omni statu animæ causantur: sed non omni statu morbi, sed potius in statu morbi supra morbi, sed potius in statu morbi supra naturam loci est ista medicina. naturam loci est ista medicina.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

Quare furiosi et amentes et alii similibus Quare furiosi et amentes et alii similibus infirmitatibus laborantes, prohiben- infirmitatibus laborantes, prohiben- tur a perceptione hujus sacramenti? tur a perceptione hujus sacramenti?

Quarto, Quæritur de quibusdam infir- Quarto, Quæritur de quibusdam infir- mitatibus, ut est furia, et mania, et aliæ mitatibus, ut est furia, et mania, et aliæ quædam species amentiæ, quare prohi- quædam species amentiæ, quare prohi- bentur infirmantes illis infirmitatibus a bentur infirmantes illis infirmitatibus a perceptione hujus sacramenti? perceptione hujus sacramenti?

Videtur enim, quod non deberent pro- Videtur enim, quod non deberent pro- hiberi hiberi

quia quia

1. Periculosum est prohihere infirmo 1. Periculosum est prohihere infirmo medicinam, quando est in transitu ab hac medicinam, quando est in transitu ab hac vita cum igitur illi aliquando in obitu vita cum igitur illi aliquando in obitu vicini sint, periculosum est eis prohibere vicini sint, periculosum est eis prohibere medicinam. medicinam.

2. Adhuc, Baptismus est excellentioris 2. Adhuc, Baptismus est excellentioris sanctitatis quam extrema unctio: sed bap- sanctitatis quam extrema unctio: sed bap-

ergo nec ergo nec

tismus non prohibetur eis: tismus non prohibetur eis: unctio extrema debet eis prohiberi. unctio extrema debet eis prohiberi.

3. Adhuc, Illi qui se juvare non pos- 3. Adhuc, Illi qui se juvare non pos- sunt, maxime indigent adjutorio Eccle- sunt, maxime indigent adjutorio Eccle- siæ: sed adjutorium Ecclesiæ est in sa- siæ: sed adjutorium Ecclesiæ est in sa- cramentis ergo talibus maxime confe- cramentis ergo talibus maxime confe- renda est extrema unctio. renda est extrema unctio.

IN CONTRARIUM hujus est, quod hoc sa- Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod hoc sa- Sed contra. cramentum non nisi recognoscentibus cramentum non nisi recognoscentibus ipsum et postulantibus, est exhibendum: ipsum et postulantibus, est exhibendum: tales autem non sunt amentes et furiosi: tales autem non sunt amentes et furiosi: ergo videtur, quod non sit dandum illis. ergo videtur, quod non sit dandum illis.

RESPONSIO. Dicendum, quod talibus non RESPONSIO. Dicendum, quod talibus non est danda extrema unctio: quia non re- est danda extrema unctio: quia non re- cognoscunt, et posset esse periculum in cognoscunt, et posset esse periculum in irreverentia sumptionis: quia possent irreverentia sumptionis: quia possent projicere vel immunditiis aliis irreveren- projicere vel immunditiis aliis irreveren- ter se habere in sacramenti perceptione. ter se habere in sacramenti perceptione.

Præterea, Istius sacramenti res est. Præterea, Istius sacramenti res est. plurium quam alterius sacramenti, sicut plurium quam alterius sacramenti, sicut prius dictum est, quia fidei et devotionis prius dictum est, quia fidei et devotionis cooperantium sacramento: et talia istis cooperantium sacramento: et talia istis conferri non possunt, nisi habeant lucida conferri non possunt, nisi habeant lucida intervalla, et tunc in illo tempore quo intervalla, et tunc in illo tempore quo intervallum habent, dari potest eis hoc intervallum habent, dari potest eis hoc

sacramentum. sacramentum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non est prohibenda medicina ab infirmo est prohibenda medicina ab infirmo sciente cam sibi applicare, vel qui capax sciente cam sibi applicare, vel qui capax est ut ab alio discat qualiter est applican- est ut ab alio discat qualiter est applican- da: alias autem nociva est medicina, et da: alias autem nociva est medicina, et ideo prohibetur ab ea. Ita est de sacra- ideo prohibetur ab ea. Ita est de sacra- mentis quia cedunt in malum male mentis quia cedunt in malum male utenti, et ministrorum peccatum esset utenti, et ministrorum peccatum esset dare homini pecuali sacramenta Dei. dare homini pecuali sacramenta Dei.

AD ALIUD dicendum, quod baptismus AD ALIUD dicendum, quod baptismus non ordinatur nisi contra peccatum origi- non ordinatur nisi contra peccatum origi- nale, quod aliunde contractum est: et ideo nale, quod aliunde contractum est: et ideo sufficit ei meritum alienum : sed de cæteris sufficit ei meritum alienum : sed de cæteris sacramentis non est sic, sed potius ordi- sacramentis non est sic, sed potius ordi- nantur contra actuale: et ideo in illo ve- nantur contra actuale: et ideo in illo ve- rum est, quod « qui creavit te sine te, rum est, quod « qui creavit te sine te, non justificabit te sine te » et ideo exi- non justificabit te sine te » et ideo exi- git judicium expeditum et voluntatem li- git judicium expeditum et voluntatem li- beram ad suscipiendum. Et hoc de om- beram ad suscipiendum. Et hoc de om- nibus verum est præter Confirmationem, nibus verum est præter Confirmationem, quæ ordinatur contra infirmitatem ex fo- quæ ordinatur contra infirmitatem ex fo- mite causatam: et ideo etiam aliunde mite causatam: et ideo etiam aliunde

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 13. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 13.

venit et non quærit meritum proprium venit et non quærit meritum proprium nisi per accidens, sicut et Baptismus, sci- nisi per accidens, sicut et Baptismus, sci- licet si sit adultus qui suscipit et ideo licet si sit adultus qui suscipit et ideo etiam Confirmatio et Baptismus possunt etiam Confirmatio et Baptismus possunt parvulis exhiberi. parvulis exhiberi.

AD ALIUD dicendum, quod tales in aliis AD ALIUD dicendum, quod tales in aliis

19 19

experiuntur misericordiam Ecclesiæ, sci- experiuntur misericordiam Ecclesiæ, sci- licet in orationibus et custodiis: sed in licet in orationibus et custodiis: sed in istis esset stultitia, quia cederet in pecca- istis esset stultitia, quia cederet in pecca- tum ministrorum, et in nullam utilitatem tum ministrorum, et in nullam utilitatem suscipientium propter causam prædi- suscipientium propter causam prædi-

ctam. ctam.

B. A quibus institutum sit hoc sacramentum ? B. A quibus institutum sit hoc sacramentum ?

Hoc sacramentum unctionis infirmorum ab Apostolis institutum legitur. Hoc sacramentum unctionis infirmorum ab Apostolis institutum legitur. Ait enim Jacobus: Infirmatur quis in vobis ? inducat presbyteros Ecclesiæ, Ait enim Jacobus: Infirmatur quis in vobis ? inducat presbyteros Ecclesiæ, et orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini: et oratio fidei et orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini: et oratio fidei salvabil infirmum, et alleviabit eum Dominus: et si in peccatis sit, salvabil infirmum, et alleviabit eum Dominus: et si in peccatis sit, remittentur ei. In quo ostenditur duplici ex causa sacramentum hoc remittentur ei. In quo ostenditur duplici ex causa sacramentum hoc institutum, scilicet ad peccatorum remissionem, et ad corporalis infirmi- institutum, scilicet ad peccatorum remissionem, et ad corporalis infirmi- tatis alleviationem. Unde constat eum qui hanc unctionem fideliter perci- tatis alleviationem. Unde constat eum qui hanc unctionem fideliter perci- pit, et in corpore et in anima alleviari si tamen expedit ut in utroque pit, et in corpore et in anima alleviari si tamen expedit ut in utroque allevietur. Quod si forte corporis valetudinem illi habere non expedit, illam allevietur. Quod si forte corporis valetudinem illi habere non expedit, illam quæ est animæ, sanitatem in hoc sacramento acquirit. quæ est animæ, sanitatem in hoc sacramento acquirit.

Et sicut in aliis sacramentis, ita et in isto aliud est sacramentum, aliud Et sicut in aliis sacramentis, ita et in isto aliud est sacramentum, aliud res sacramenti. Sacramentum est ipsa unctio exterior: res sacramenti, res sacramenti. Sacramentum est ipsa unctio exterior: res sacramenti, unctio interior, quæ peccatorum remissione et virtutum ampliatione per- unctio interior, quæ peccatorum remissione et virtutum ampliatione per- ficitur. Et si ex contemptu vel negligentia sacramentum hoc prætermitti- ficitur. Et si ex contemptu vel negligentia sacramentum hoc prætermitti- tur, periculosum est et damnabile. tur, periculosum est et damnabile.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

An sacramentum extremæ unctionis ab An sacramentum extremæ unctionis ab Apostolis aut a Christo sit institu- Apostolis aut a Christo sit institu- tum ? tum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, « Hoc sacramentum unctionis infir- B, « Hoc sacramentum unctionis infir- morum, etc. >> morum, etc. >>

1 Jacob. v, 14 et 15. 1 Jacob. v, 14 et 15.

Hoc enim videtur esse falsum : quia Hoc enim videtur esse falsum : quia 1. In sacramentis non sufficit institu- 1. In sacramentis non sufficit institu- tio humana, sed oportet, quod sit divi- tio humana, sed oportet, quod sit divi- na ergo videtur, quod non sit ab Apo- na ergo videtur, quod non sit ab Apo- stolis instituta. stolis instituta.

2. Adhuc, Legislatoris est condere le- 2. Adhuc, Legislatoris est condere le- ges et sanctificare: sed solus Christus est ges et sanctificare: sed solus Christus est noster legislator, ut dicitur, Isa. xxx, noster legislator, ut dicitur, Isa. xxx, 22 Dominus legifer noster, supple, est: 22 Dominus legifer noster, supple, est: ergo solius Christi est confirmare et in- ergo solius Christi est confirmare et in- stituere leges, et præcipue divinas: sed stituere leges, et præcipue divinas: sed leges divinæ præcipue sunt in sacramen- leges divinæ præcipue sunt in sacramen-

Sed contra. Sed contra.

Solntio. Solntio.

20 20

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tis ergo videtur, quod in quolibet sa- quia non ipsi, sed Deus in ipsis instituit. tis ergo videtur, quod in quolibet sa- quia non ipsi, sed Deus in ipsis instituit. cramento sit institutio divina. cramento sit institutio divina.

3. Adhuc, Augustinus dicit, quod sa- 3. Adhuc, Augustinus dicit, quod sa- cramentum est in quo divina virtus se- cramentum est in quo divina virtus se- cretius operatur salutem supra autem cretius operatur salutem supra autem operationem divinæ virtutis non est ali- operationem divinæ virtutis non est ali- qua institutio humana: ergo in omni qua institutio humana: ergo in omni sacramento oportet esse institutionem sacramento oportet esse institutionem .divinam. .divinam.

4. Adhuc, Omnia sacramenta veteris 4. Adhuc, Omnia sacramenta veteris legis quæ infirma fuerunt, eo quod nihil legis quæ infirma fuerunt, eo quod nihil ad perfectum adduxit lex, instituit ad perfectum adduxit lex, instituit Deus per seipsum: ergo cum sacramenta Deus per seipsum: ergo cum sacramenta novæ legis sint perfecta, multo magis ista novæ legis sint perfecta, multo magis ista debuit instituere per seipsum: ergo non debuit instituere per seipsum: ergo non est institutum ab Apostolis, ut dicitur in est institutum ab Apostolis, ut dicitur in Littera. Littera.

5. Adhuc, Omnia alia sacramenta no- 5. Adhuc, Omnia alia sacramenta no- væ legis instituit Christus per seipsum, væ legis instituit Christus per seipsum, etiam matrimonium: ergo et istud. etiam matrimonium: ergo et istud.

6. Adhuc, Magister Hugo de sancto 6. Adhuc, Magister Hugo de sancto Victore dicit, quod sacramentum ab in- Victore dicit, quod sacramentum ab in- stitutione divina significat. stitutione divina significat.

IN CONTRARIUM hujus est : IN CONTRARIUM hujus est :

1. Illud quod dicitur in Littera. 1. Illud quod dicitur in Littera.

2. Adhuc, Quia non legitur a Domino 2. Adhuc, Quia non legitur a Domino fuisse institutum : ergo videtur, quod fuisse institutum : ergo videtur, quod non sit facta ejus institutio a Domino. non sit facta ejus institutio a Domino.

: :

3. Adhuc, Dupliciter dicuntur a Do- 3. Adhuc, Dupliciter dicuntur a Do- mino sacramenta instituta, scilicet verbo, mino sacramenta instituta, scilicet verbo, sicut Baptismus, et Pœnitentia, Euchari- sicut Baptismus, et Pœnitentia, Euchari- stia, et Matrimonium et operis exhibi- stia, et Matrimonium et operis exhibi- tione, sicut Ordo, ut quando legit pro- tione, sicut Ordo, ut quando legit pro- phetiam in libro Isaiæ, LXI, 13 : et quan- phetiam in libro Isaiæ, LXI, 13 : et quan- do panem in corpus suum mutavit: et do panem in corpus suum mutavit: et Confirmatio, quando parvulis manus im- Confirmatio, quando parvulis manus im- posuit, Matth. xix, 13 et seq.: sed neu- posuit, Matth. xix, 13 et seq.: sed neu- tro modo legitur instituisse extremam un- tro modo legitur instituisse extremam un- ctionem ergo videtur, quod eam non ctionem ergo videtur, quod eam non instituerit. instituerit.

RESPONSIO. Dicendum, quod dupliciter RESPONSIO. Dicendum, quod dupliciter potest ad hoc responderi: quidam enim potest ad hoc responderi: quidam enim dixerunt, quod Apostoli a Deo inspirati et dixerunt, quod Apostoli a Deo inspirati et divina auctoritate et voluntate Dei, insti- divina auctoritate et voluntate Dei, insti- tuere potuerunt sacramenta quædam : tuere potuerunt sacramenta quædam :

1 Ad Hebr. VII. 19. 1 Ad Hebr. VII. 19.

2 Cf. Luc. IV, 17 et seq. 2 Cf. Luc. IV, 17 et seq.

Et per hoc solvunt rationes inductas. Et Et per hoc solvunt rationes inductas. Et dant simile, quod formam baptismi ad dant simile, quod formam baptismi ad tempus sic inspirati mutaverunt, ut fieret tempus sic inspirati mutaverunt, ut fieret in nomine Christi et Dei. Et de hoc supra in nomine Christi et Dei. Et de hoc supra in quæstionibus de baptismo habitum in quæstionibus de baptismo habitum est. Sed his non videtur consentiendum : est. Sed his non videtur consentiendum : quia aliud est mutare, et aliud instituere quia aliud est mutare, et aliud instituere totum sacramentum de novo celebran- totum sacramentum de novo celebran- dum posset enim homo habens auctori- dum posset enim homo habens auctori- tatem aliquod interpretari dubium in sa- tatem aliquod interpretari dubium in sa- cramentis, et homo habens auctoritatem cramentis, et homo habens auctoritatem et notam toti Ecclesiæ inspirationem, sic- et notam toti Ecclesiæ inspirationem, sic- ut habuerunt Apostoli, aliquid ad tem- ut habuerunt Apostoli, aliquid ad tem- pus aliqua de causa mutare potest: sed pus aliqua de causa mutare potest: sed totum instituere non credo quod possit, totum instituere non credo quod possit, nisi Deus et ideo videtur primis ratio- nisi Deus et ideo videtur primis ratio- nibus esse consentiendum. nibus esse consentiendum.

AD PRIMUM in contrarium dicendum, AD PRIMUM in contrarium dicendum, quod Magister loquitur de institutione quod Magister loquitur de institutione canonis, non auctoritatis personæ : quia canonis, non auctoritatis personæ : quia Jacobus primo edidit canonem et regu- Jacobus primo edidit canonem et regu- lam hoc sacramentum observandi. lam hoc sacramentum observandi.

AD ALIUD dicendum, quod multa non AD ALIUD dicendum, quod multa non leguntur quæ tamen facta probat Eccle- leguntur quæ tamen facta probat Eccle- sia ipsa observatione generali ab Aposto- sia ipsa observatione generali ab Aposto- lis edocta. Marci enim, vi, 13, legitur, lis edocta. Marci enim, vi, 13, legitur, quod Apostolis euntibus a Domino missis quod Apostolis euntibus a Domino missis ad prædicandum, ungebant oleo multos ad prædicandum, ungebant oleo multos ægros, et sanabant et non est præsu- ægros, et sanabant et non est præsu- mendum, quod aliquid fecerint nisi ex mendum, quod aliquid fecerint nisi ex institutione et imperio Domini. institutione et imperio Domini.

Adobject. 1. Adobject. 1.

Ad object. 2. Ad object. 2.

AD ALIUD dicendum, quod facto non Adobject. 3. AD ALIUD dicendum, quod facto non Adobject. 3. instituit Deus quia jam per seipsum vi- instituit Deus quia jam per seipsum vi- deretur impotens ad curationem infirmo- deretur impotens ad curationem infirmo- rum, sed potius verbo præsumitur insti- rum, sed potius verbo præsumitur insti- tuisse, quando misit discipulos ad præ- tuisse, quando misit discipulos ad præ- dicandum, ut prius dictum est. dicandum, ut prius dictum est.

3 Cf. IV Sententiarum, Dist. III et seq. Tom. 3 Cf. IV Sententiarum, Dist. III et seq. Tom. XXIX hujusce editionis. XXIX hujusce editionis.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 14. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 14.

ARTICULUS XIV. ARTICULUS XIV.

An sacramentum extremæ unctionis be- An sacramentum extremæ unctionis be- ne dicat Magister duplici de causa ne dicat Magister duplici de causa institutum ? institutum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi,

B, post initium : « In quo ostenditur B, post initium : « In quo ostenditur

duplici ex causa sacramentum hoc insti- duplici ex causa sacramentum hoc insti- tulum, etc. » tulum, etc. »

Videtur hoc falsum quod dicit: quia Videtur hoc falsum quod dicit: quia nulla unica causa est duorum effectuum nulla unica causa est duorum effectuum per se sacramentum autem est unica per se sacramentum autem est unica causa: ergo non est duorum effectuum causa: ergo non est duorum effectuum per seipsum. per seipsum.

Si forte dicas, quod unius est per se, et Si forte dicas, quod unius est per se, et alterius tamquam illi adjuncti : non enim alterius tamquam illi adjuncti : non enim curat infirmitatem per se, nisi illam quæ curat infirmitatem per se, nisi illam quæ pendet ex mentis infirmitate: tunc quæ- pendet ex mentis infirmitate: tunc quæ- ratur, quis sit per se effectus hujus sa- ratur, quis sit per se effectus hujus sa- cramenti? Et dicitur in Littera, quod re- cramenti? Et dicitur in Littera, quod re- missio peccatorum. Videtur autem, quod missio peccatorum. Videtur autem, quod falsum sit quia remissio peccatorum est falsum sit quia remissio peccatorum est effectus certificationis, et certificatio non effectus certificationis, et certificatio non est extrema unctio: ergo remissio pecca- est extrema unctio: ergo remissio pecca- torum non est effectus extremæ unctio- torum non est effectus extremæ unctio- nis. nis.

: :

Si forte dicas, quod nihil prohibet Si forte dicas, quod nihil prohibet unum effectum esse diversarum causa- unum effectum esse diversarum causa- rum, hoc est impossibile quia sic nul- rum, hoc est impossibile quia sic nul- la illarum esset causa per se: et accide- la illarum esset causa per se: et accide- ret, quod aliquis esset effectus, qui nul- ret, quod aliquis esset effectus, qui nul- lam causam per se haberet et hoc to- lam causam per se haberet et hoc to- tum est impossibile. tum est impossibile.

Præterea, Infra statim dicit in Littera, Præterea, Infra statim dicit in Littera, quod res hujus sacramenti perficitur re- quod res hujus sacramenti perficitur re- missione peccatorum et virtutum am- missione peccatorum et virtutum am- pliatione sed virtutum ampliatio etiam pliatione sed virtutum ampliatio etiam perficitur baptismo, et similiter peccato- perficitur baptismo, et similiter peccato- rum remissio ergo duo sunt sacramenta rum remissio ergo duo sunt sacramenta ejusdem rei. Et eadem objectio de pœni- ejusdem rei. Et eadem objectio de pœni- tentia tangitur et cum unum illorum tentia tangitur et cum unum illorum sufficiens sit, videtur quod alia duo su- sufficiens sit, videtur quod alia duo su- perfluant. perfluant.

21 21

Si forte dicas, quod unum illorum Si forte dicas, quod unum illorum non sufficit sine alio, sequuntur aliæ non sufficit sine alio, sequuntur aliæ duæ abusiones, quarum una est, quod duæ abusiones, quarum una est, quod causæ divinæ imperfectiores sint respe- causæ divinæ imperfectiores sint respe- ctu sui effectus, quam causæ naturales. ctu sui effectus, quam causæ naturales. Secunda est, quod cum aliquis recipit Secunda est, quod cum aliquis recipit baptismum vel pœnitentiam, non habeat baptismum vel pœnitentiam, non habeat adhuc peccatorum remissionem et vir- adhuc peccatorum remissionem et vir- tutum ampliationem, nisi accipiat extre. tutum ampliationem, nisi accipiat extre. mam unctionem: quia unum sacramen- mam unctionem: quia unum sacramen- tum sufficiens non est sine altero. tum sufficiens non est sine altero.

RESPONSIO. Dicendum, quod effectus RESPONSIO. Dicendum, quod effectus et res hujus sacramenti (sicut dicit Ma- et res hujus sacramenti (sicut dicit Ma- gister) est peccatorum remissio et virtu- gister) est peccatorum remissio et virtu- tum ampliatio secundum aliquem mo- tum ampliatio secundum aliquem mo- dum quia nihil prohibet idem in genere dum quia nihil prohibet idem in genere esse causatum a causis multis secundum esse causatum a causis multis secundum diversas species quas habet: unde pec- diversas species quas habet: unde pec- catorum remissio secundum quod con- catorum remissio secundum quod con- jungitur purgationi originalis, est effe- jungitur purgationi originalis, est effe- ctus baptismi secundum autem quod ctus baptismi secundum autem quod conjungitur purgationi actualis causatæ conjungitur purgationi actualis causatæ ex peccati detestatione, motu liberi ar- ex peccati detestatione, motu liberi ar- bitrii in Deum, est causatum pœniten- bitrii in Deum, est causatum pœniten- tiæ et hæ duæ causæ sunt sacramenta- : tiæ et hæ duæ causæ sunt sacramenta- : les, quæ sunt sicut dispositiones neces- les, quæ sunt sicut dispositiones neces- sariæ in subjecto: formaliter autem est sariæ in subjecto: formaliter autem est causatum justificationis. Secundum au- causatum justificationis. Secundum au- tem, quod tollitur peccatum in reliquiis tem, quod tollitur peccatum in reliquiis quæ impediunt transitum ad requiem, quæ impediunt transitum ad requiem, purgatur in extrema unctione. Et hoc purgatur in extrema unctione. Et hoc modo intelligit Magister: et secundum modo intelligit Magister: et secundum hanc diversitatem ad omnem peccatorum. hanc diversitatem ad omnem peccatorum. purgationem exigitur virtutis augmen- purgationem exigitur virtutis augmen- tum et diversimode sequitur ad ipsam. tum et diversimode sequitur ad ipsam.

Et per hoc patet solutio ad totum : quia Et per hoc patet solutio ad totum : quia prima objectio soluta est per rationem prima objectio soluta est per rationem in contrarium inductam. in contrarium inductam.

Solutio. Solutio.

22 22

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

An infirmus percipiens hoc sacramen- An infirmus percipiens hoc sacramen- tum, in aliquo loco determinato sit tum, in aliquo loco determinato sit inungendus? inungendus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa medium: « Unde constat ibi, B, circa medium: « Unde constat cum qui hanc unctionem fideliter devote- cum qui hanc unctionem fideliter devote- que percipit, etc. » que percipit, etc. »

Et quæruntur hic tria ex parte per- Et quæruntur hic tria ex parte per- cipientis hoc sacramentum, scilicet an in cipientis hoc sacramentum, scilicet an in aliquo loco determinato sit inungendus aliquo loco determinato sit inungendus infirmus ? infirmus ?

Secundo, In quo loco ? Secundo, In quo loco ?

Tertio, Utrum plures unctiones sint Tertio, Utrum plures unctiones sint plura sacramenta vel unum solum ? plura sacramenta vel unum solum ?

AD PRIMUM horum sic proceditur : AD PRIMUM horum sic proceditur : 1. In omni loco morbi necesse est ibi 1. In omni loco morbi necesse est ibi obviare antidotum sed morbus contra obviare antidotum sed morbus contra quem istud sacramentum ordinatur, si- quem istud sacramentum ordinatur, si- ve in corpore sive in anima accipiatur, ve in corpore sive in anima accipiatur, est in omni membro et loco corporis: est in omni membro et loco corporis: ergo videtur, quod in toto corpore uni- ergo videtur, quod in toto corpore uni- versaliter sit unctio facienda. versaliter sit unctio facienda.

2. Adhuc, Peccatum principaliter est 2. Adhuc, Peccatum principaliter est in anima rationali: et hæc secundum in anima rationali: et hæc secundum Philosophum nullius corporis est actus : Philosophum nullius corporis est actus : et glossatur communiter, id est, nullius et glossatur communiter, id est, nullius partis corporis ergo videtur, quod to- partis corporis ergo videtur, quod to- tum corpus sit ungendum, et non quæ- tum corpus sit ungendum, et non quæ- dam partes ipsius. dam partes ipsius.

3. Adhuc, Augustinus dicit, quod 3. Adhuc, Augustinus dicit, quod << anima est in toto tota: » cum igitur << anima est in toto tota: » cum igitur propter infirmitatem animæ præcipue propter infirmitatem animæ præcipue inungatur, videtur quod sit totum inun- inungatur, videtur quod sit totum inun- gendum. gendum.

4. Adhuc, In medicinis unctionum cor- 4. Adhuc, In medicinis unctionum cor- poralium cum determinate ignoratur lo- poralium cum determinate ignoratur lo- cus morbi, inunguntur omnia loca cor- cus morbi, inunguntur omnia loca cor- poris in circuitu: ergo similiter facien- poris in circuitu: ergo similiter facien- dum est in spirituali morbo, si ignora- dum est in spirituali morbo, si ignora- tur locus morbi quia impossibile est, tur locus morbi quia impossibile est,

quod minister Ecclesiæ sciat locum reli- quod minister Ecclesiæ sciat locum reli- quiarum peccati : ergo videtur, quod to- quiarum peccati : ergo videtur, quod to- tum corpus debeat inungi. tum corpus debeat inungi.

5. Adhuc, Res significata hujus sa- 5. Adhuc, Res significata hujus sa- cramenti, scilicet delibutio gloriæ, oleo cramenti, scilicet delibutio gloriæ, oleo fiet exsultationis futuræ, et in toto cor- fiet exsultationis futuræ, et in toto cor- pore ergo ut prius. pore ergo ut prius.

IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia Sed contra. IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia Sed contra. 1. Cujus est actus, illius est habitus et 1. Cujus est actus, illius est habitus et reliquiæ remanentes ex actu et habitu : reliquiæ remanentes ex actu et habitu : sed actus peccatorum actualium, sunt sed actus peccatorum actualium, sunt determinatarum potentiarum animæ et determinatarum potentiarum animæ et determinatorum organorum corporis : determinatorum organorum corporis : ergo reliquiæ et habitus sunt eorumdem: ergo reliquiæ et habitus sunt eorumdem: sed inunctio fit ad tollendas tales reli- sed inunctio fit ad tollendas tales reli- quias: ergo in determinatis locis corpo- quias: ergo in determinatis locis corpo- ris fieri debet. ris fieri debet.

2. Adhuc, Rectus usus Ecclesiæ tenet, 2. Adhuc, Rectus usus Ecclesiæ tenet, quod in determinatis locis corporis inun- quod in determinatis locis corporis inun- guntur infirmi ergo sic est faciendum : guntur infirmi ergo sic est faciendum : non ergo in toto corpore. non ergo in toto corpore.

RESPONSIO. Dicendum, quod ultimis Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod ultimis Solutio. duabus rationibus consentiendum est. duabus rationibus consentiendum est.

ET AD PRIMUM dicendum, quod licet in- ET AD PRIMUM dicendum, quod licet in- firmitas sit in toto, causa tamen infirmi- firmitas sit in toto, causa tamen infirmi- tatis est in partibus quibusdam, et ad tatis est in partibus quibusdam, et ad sublationem infirmitatis sufficit præcide- sublationem infirmitatis sufficit præcide- re causam per sacramentum. re causam per sacramentum.

: :

AD ALIUD dicendum, quod peccatum AD ALIUD dicendum, quod peccatum est in rationali sicut in prima causa effi- est in rationali sicut in prima causa effi- ciente sed non omne peccatum est in ea ciente sed non omne peccatum est in ea sicut in subjecto: imo abundant reliquiæ sicut in subjecto: imo abundant reliquiæ peccati ex parte potentiarum quæ con- peccati ex parte potentiarum quæ con- junctæ sunt corpori : quia per illas opera- junctæ sunt corpori : quia per illas opera- tur circa delectationes et communicatio- tur circa delectationes et communicatio- nes cum hominibus et ideo contrahunt nes cum hominibus et ideo contrahunt malas dispositiones et reliquias peccato- malas dispositiones et reliquias peccato- rum ex frequenter male operari. Per rum ex frequenter male operari. Per illas autem potentias effectus sacramenti illas autem potentias effectus sacramenti redundat in animam rationalem, quæ redundat in animam rationalem, quæ movet illas potentias unitas corpori. movet illas potentias unitas corpori.

: :

AD ALIUD dicendum, quod anima per AD ALIUD dicendum, quod anima per essentiam est in toto tota, sed non per essentiam est in toto tota, sed non per potentias. Potentiæ autem sunt illæ ma- potentias. Potentiæ autem sunt illæ ma- xime quæ contrahunt malas reliquias ex xime quæ contrahunt malas reliquias ex peccato. peccato.

AD ALIUD dicendum, quod non est du- AD ALIUD dicendum, quod non est du- bium de instrumentis per quæ peccavi- bium de instrumentis per quæ peccavi-

Ad 1 Ad 1

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 16.

mus eadem enim sunt quæ natura de- mus eadem enim sunt quæ natura de- dit ad bene operandum : et ideo inunctis dit ad bene operandum : et ideo inunctis illis certum est, quod locus ubi domi- illis certum est, quod locus ubi domi- natur causa infirmitatis contra quam est natur causa infirmitatis contra quam est hoc sacramentum, sit inunctus. hoc sacramentum, sit inunctus.

AD ULTIMUM dicendum, quod delibu- AD ULTIMUM dicendum, quod delibu- tio gloriæ non causatur ab isto sacra- tio gloriæ non causatur ab isto sacra- mento, sed significatur tantum, et etiam mento, sed significatur tantum, et etiam significatur a baptismo: et ad alia signi- significatur a baptismo: et ad alia signi- ficata notanda non oportet, quod expres- ficata notanda non oportet, quod expres- sam significationem ponat sacramentum. sam significationem ponat sacramentum. Sufficit autem huic sacramento, ut signi- Sufficit autem huic sacramento, ut signi- ficet totam delibutionem gloriæ per de- ficet totam delibutionem gloriæ per de- libutionem in principalibus organis fa- libutionem in principalibus organis fa- ctam, quæ habent ordinem ad totum ctam, quæ habent ordinem ad totum corpus quia motibus ipsorum totum corpus quia motibus ipsorum totum administratur et movetur. administratur et movetur.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

In quibus partibus corporis infirmus sit In quibus partibus corporis infirmus sit inungendus? inungendus?

Secundo quæritur, In quibus partibus Secundo quæritur, In quibus partibus corporis sit inungendus infirmus ? corporis sit inungendus infirmus ?

Videtur autem, quod Videtur autem, quod

1. In pectore et in scapulis et in vertice 1. In pectore et in scapulis et in vertice et in fronte, hac ratione: quia in qui- et in fronte, hac ratione: quia in qui- bus organis in aliis sacramentis armatur bus organis in aliis sacramentis armatur et perficitur ad opus per unctiones alio- et perficitur ad opus per unctiones alio- rum sacramentorum, in eisdem contra- rum sacramentorum, in eisdem contra- hit maculas malæ operationis: sed in hit maculas malæ operationis: sed in prædictis locis per alia sacramenta ar- prædictis locis per alia sacramenta ar- matur et perficitur : ergo, etc. PROBATIO matur et perficitur : ergo, etc. PROBATIO primæ est quia ejusdem organi est bo- primæ est quia ejusdem organi est bo- na operatio et mala. SECUNDA autem na operatio et mala. SECUNDA autem probatur per ritum Ecclesiæ in confir- probatur per ritum Ecclesiæ in confir- matione et in catechismo. matione et in catechismo.

2. Item, Videtur quod tantum in tribus 2. Item, Videtur quod tantum in tribus locis ungi debeat: quia tantum tria sunt locis ungi debeat: quia tantum tria sunt in substantia peccandi, ut supra habitum in substantia peccandi, ut supra habitum est', scilicet os, manus, et pectus: ergo est', scilicet os, manus, et pectus: ergo videtur, quod non debeat inungi nisi in videtur, quod non debeat inungi nisi in ore, pectore, et manibus. ore, pectore, et manibus.

1 Cf. Supra, Dist. XIX in principio. Tom. 1 Cf. Supra, Dist. XIX in principio. Tom.

23 23

3. Adhuc videtur, quod sufficit solum 3. Adhuc videtur, quod sufficit solum caput inungere: quia in capite totus ra- caput inungere: quia in capite totus ra- dicatur sensus et motus, ut dicunt natu- dicatur sensus et motus, ut dicunt natu- rales sed omne peccatum nostrum est rales sed omne peccatum nostrum est in sensu interiori, vel exteriori, vel in in sensu interiori, vel exteriori, vel in motu ergo videtur, quod solum caput motu ergo videtur, quod solum caput sit inungendum. sit inungendum.

: :

ULTERIUS hic quæritur de mutilatis ULTERIUS hic quæritur de mutilatis membris, qualiter sint inungendi, vel de membris, qualiter sint inungendi, vel de cæcis a nativitate? cæcis a nativitate?

Videtur, quod non oporteat loca illa Videtur, quod non oporteat loca illa inungere: quia inungere: quia

1. Cum illis non peccaverunt. 1. Cum illis non peccaverunt.

2. Præterea, Si in illis inungerentur, 2. Præterea, Si in illis inungerentur, videtur quod falsum supponeretur a mi- videtur quod falsum supponeretur a mi- nistro dicente: « Indulgeat tibi Domi- nistro dicente: « Indulgeat tibi Domi- nus quidquid deliquisti per pedes et ma- nus quidquid deliquisti per pedes et ma- nus vel oculos, » quos forte numquam nus vel oculos, » quos forte numquam habuit, vel tunc non habet. habuit, vel tunc non habet.

Quæst. Quæst.

RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod Solutio. RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod Solutio. diversarum Ecclesiarum et ordinum di- diversarum Ecclesiarum et ordinum di- versus est usus: quia in quibusdam Ec- versus est usus: quia in quibusdam Ec- clesiis unguntur loca plura, et in qui- clesiis unguntur loca plura, et in qui- busdam pauciora. Puto tamen, quod suf- busdam pauciora. Puto tamen, quod suf- ficit ungere loca quinque sensuum. Hu- ficit ungere loca quinque sensuum. Hu- jus autem hanc assigno rationem: quia jus autem hanc assigno rationem: quia omnis nostra voluntas vel appetitus in- omnis nostra voluntas vel appetitus in- formatur de ratione et specie, veluti ex formatur de ratione et specie, veluti ex phantasia vel ratione: omne autem quod phantasia vel ratione: omne autem quod est in phantasia vel ratione, oritur ex est in phantasia vel ratione, oritur ex sensu velut sensibile proprium vel com- sensu velut sensibile proprium vel com- mune vel elicitur de illo per collatio- mune vel elicitur de illo per collatio- nem componendo et dividendo factam : nem componendo et dividendo factam : et ideo primus fons appetituum nostro- et ideo primus fons appetituum nostro- rum sunt sensus quantum ad ipsa obje- rum sunt sensus quantum ad ipsa obje- cta et ibi sufficit ponere unctiones: cta et ibi sufficit ponere unctiones: quædam enim organa et loca peccati quædam enim organa et loca peccati turpe esset inungere, et non sine injuria turpe esset inungere, et non sine injuria sacramenti quædam loca sacratis rebus sacramenti quædam loca sacratis rebus tangerentur, tangerentur,

AD PRIMUM ergo dicendum, quod in AD PRIMUM ergo dicendum, quod in aliis sacramentis non fit unctio ad præ- aliis sacramentis non fit unctio ad præ- paranda organa illa ad actus: quod pa- paranda organa illa ad actus: quod pa- tet, quia fronte nihil agitur, in qua po- tet, quia fronte nihil agitur, in qua po- nitur principalis unctio: sed in vertice nitur principalis unctio: sed in vertice

XXIX hujusce novæ editionis. XXIX hujusce novæ editionis.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 1. Ad 1.

21 21

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et in pectore fiunt unctiones propter ope- et in pectore fiunt unctiones propter ope- rationes cordis et intellectus, quæ prin- rationes cordis et intellectus, quæ prin- cipiantur intus et in scapulis propter cipiantur intus et in scapulis propter onera portanda sub jugo Christi. Sed onera portanda sub jugo Christi. Sed peccata non principiantur ab illis locis, peccata non principiantur ab illis locis, sed potius a sensibus, ut prius probatum sed potius a sensibus, ut prius probatum est in principio solutionis: quia etiam est in principio solutionis: quia etiam spiritualia a sensibus ortum habent se- spiritualia a sensibus ortum habent se- cundum quod sunt in actu: quia omnis cundum quod sunt in actu: quia omnis noster conceptus a sensu incipit, ut dicit noster conceptus a sensu incipit, ut dicit Philosophus et Dionysius confirmat. Philosophus et Dionysius confirmat.

AD ALIUD dicendum, quod licet a tri- AD ALIUD dicendum, quod licet a tri- bus principietur peccatum ut principiis bus principietur peccatum ut principiis operantibus tamen a pluribus princi- operantibus tamen a pluribus princi- piatur secundum objecta extra: et hoc piatur secundum objecta extra: et hoc attenditur in unctione extrema: et ideo attenditur in unctione extrema: et ideo in ordinibus magis approbatis et quibus- in ordinibus magis approbatis et quibus- dam Ecclesiis unguntur tantum extremi- dam Ecclesiis unguntur tantum extremi- tates, ut os, et nares, et oculi, et aures: tates, ut os, et nares, et oculi, et aures: quia in illis sunt organa quinque sen- quia in illis sunt organa quinque sen- suum tamen alii præter hæc ungunt suum tamen alii præter hæc ungunt scapulas, et pectus, et renes in quibus scapulas, et pectus, et renes in quibus est delectatio venereorum, licet non est delectatio venereorum, licet non oporteat. oporteat.

AD HOC quod objicitur de unctione so- AD HOC quod objicitur de unctione so- lius capitis, dicendum quod licet a capite lius capitis, dicendum quod licet a capite quantum ad virtutem sensitivam et mo- quantum ad virtutem sensitivam et mo- tivam oriatur sensus totus et motus: tivam oriatur sensus totus et motus: non tamen inde hauriunt sibi sensus ob- non tamen inde hauriunt sibi sensus ob- jecta quæ sunt causæ desideriorum et jecta quæ sunt causæ desideriorum et operationum, sed potius in manibus et operationum, sed potius in manibus et pedibus, secundum quod per pedes itur pedibus, secundum quod per pedes itur ad desideratum, et perficitur per ipsos ad desideratum, et perficitur per ipsos motus progressivus, qui est ad comple- motus progressivus, qui est ad comple- tionem desiderii. Unctio autem est con- tionem desiderii. Unctio autem est con- tra illud quod nascitur ex sensibilibus tra illud quod nascitur ex sensibilibus haustis ab extra, et non contra ipsam haustis ab extra, et non contra ipsam sensitivam et motivam : et ideo inun- sensitivam et motivam : et ideo inun- guntur loca prædicta, et non solum ca- guntur loca prædicta, et non solum ca- put. put.

Ad quæst. Per hoc etiam patet solutio ad se- Ad quæst. Per hoc etiam patet solutio ad se- quens. quens.

Ad 2 Ad 2

AD ALIUD dicendum, quod in locis AD ALIUD dicendum, quod in locis mutilationis inungendos esse puto tales: mutilationis inungendos esse puto tales: quia licet membro careant, non tamen quia licet membro careant, non tamen potentia qua completur actus peccati in- potentia qua completur actus peccati in- tra, licet non extra. tra, licet non extra.

ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.

An extrema unctio sit unum vel plura An extrema unctio sit unum vel plura sacramenta ? sacramenta ?

Tertio quæritur, Utrum sit unum sa- Tertio quæritur, Utrum sit unum sa- cramentum vel plura ? cramentum vel plura ?

Videtur, quod plura : quia Videtur, quod plura : quia

1. Materia sæpius percipitur in unctio- 1. Materia sæpius percipitur in unctio- nibus pluribus, et forma sæpius iteratur: nibus pluribus, et forma sæpius iteratur: sed quando baptismus sæpius fit cum sed quando baptismus sæpius fit cum iteratione formæ, constat quod plura iteratione formæ, constat quod plura sunt sacramenta baptismi: ergo videtur, sunt sacramenta baptismi: ergo videtur, quod etiam plures sunt unctiones hic: quod etiam plures sunt unctiones hic: ergo plura sacramenta. ergo plura sacramenta.

2. Adhuc, Hic sunt plures unctiones 2. Adhuc, Hic sunt plures unctiones quarum quælibet est sacramentum : ergo quarum quælibet est sacramentum : ergo plura sunt sacramenta. PROBATIO primæ. plura sunt sacramenta. PROBATIO primæ. Constat, quod plures fiunt inunctiones Constat, quod plures fiunt inunctiones secundum diversitatem organorum, ut secundum diversitatem organorum, ut dictum est : sed quælibet illarum est dictum est : sed quælibet illarum est sacræ rei signum, cujus similitudinem sacræ rei signum, cujus similitudinem gerit et causa existit : ergo quælibet gerit et causa existit : ergo quælibet est sacramentum : ergo constat proposi- est sacramentum : ergo constat proposi-

tum. tum.

3. Adhuc, Omne sacramentum est in 3. Adhuc, Omne sacramentum est in suscipiente ipsum quia ridiculum est suscipiente ipsum quia ridiculum est dicere, quod sacramentum Ecclesiæ sit dicere, quod sacramentum Ecclesiæ sit in pyxide: sed ego video, quod ibi sunt in pyxide: sed ego video, quod ibi sunt plures unctiones: ergo plura sacra- plures unctiones: ergo plura sacra-

menta. menta.

IN CONTRARIUM hujus est, quod super Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod super Sed contra. eamdem infirmitatem, ut dicetur in capi- eamdem infirmitatem, ut dicetur in capi- tulo sequenti, numquam iterandum est tulo sequenti, numquam iterandum est hoc sacramentum : ergo non est nisi hoc sacramentum : ergo non est nisi unum et semel suscipitur : ergo non unum et semel suscipitur : ergo non sunt plura. sunt plura.

RESPONSIO. Dicendum, quod plures Solutio. RESPONSIO. Dicendum, quod plures Solutio. unctiones non constituunt nisi unum sa- unctiones non constituunt nisi unum sa- cramentum quia sunt omnes unctiones cramentum quia sunt omnes unctiones ad unum tantum effectum qui supra di- ad unum tantum effectum qui supra di- ctus est. ctus est.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ma- AD PRIMUM ergo dicendum, quod ma-

Ad 1. Ad 1.

IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 18. IN IV SENTENT. DIST. XXIII, B, ART. 18.

25 25

Ad 2. Ad 2.

teria una est, licet divisa per partes: et teria una est, licet divisa per partes: et ex omnibus orationibus simul intelligitur ex omnibus orationibus simul intelligitur una purgatio reliquiarum deprecata ab una purgatio reliquiarum deprecata ab Ecclesia. Nec est simile de baptismo: Ecclesia. Nec est simile de baptismo: quia ille fit per generalem immissionem quia ille fit per generalem immissionem totius vel partis principalis corporis et totius vel partis principalis corporis et ideo forma sua non nisi semel dicetur. ideo forma sua non nisi semel dicetur. Alia etiam ratio hujus est: quia, sicut Alia etiam ratio hujus est: quia, sicut supra dictum est, effectus hujus sacra- supra dictum est, effectus hujus sacra- menti indiget aliis cooperantibus: et ideo menti indiget aliis cooperantibus: et ideo ad illa multiplicantur desideria fidelium ad illa multiplicantur desideria fidelium in diversis orationibus. in diversis orationibus.

AD ALIUD dicendum, quod plures sunt AD ALIUD dicendum, quod plures sunt ibi unctiones, quæ omnes uniuntur in ibi unctiones, quæ omnes uniuntur in uno effectu quem complent : et ideo uno effectu quem complent : et ideo omnes sunt unum sacramentum. Et quod omnes sunt unum sacramentum. Et quod dicitur, quod quælibet est sacramentum, dicitur, quod quælibet est sacramentum, dicendum, quod omnes sunt unum sa- dicendum, quod omnes sunt unum sa- cramentum quia quælibet est signum cramentum quia quælibet est signum et causa purgationis reliquiarum non et causa purgationis reliquiarum non secundum partem, sed secundum totum secundum partem, sed secundum totum omnes simul: sicut enim supra sæpe omnes simul: sicut enim supra sæpe disputatum est, gratiæ sacramentales disputatum est, gratiæ sacramentales non simul habentur. Unde quando quæ- non simul habentur. Unde quando quæ- libet dicitur sacramentum, hoc est ab libet dicitur sacramentum, hoc est ab incompleta significatione et causalitate incompleta significatione et causalitate effectus et quando omnes simul unum effectus et quando omnes simul unum sacramentum, hoc habet complementum sacramentum, hoc habet complementum significantis et causantis. significantis et causantis.

A4 3. AD ALIUD dicendum, quod in susci- A4 3. AD ALIUD dicendum, quod in susci- piente perfectum sacramentum non est piente perfectum sacramentum non est nisi unum, ut jam patet ex dictis, licet nisi unum, ut jam patet ex dictis, licet incomplete signantes et causantes plures incomplete signantes et causantes plures suscipiat. suscipiat.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

Quid faciendum sit, si sacerdos inun- Quid faciendum sit, si sacerdos inun- gens ungendo moriatur? gens ungendo moriatur?

Quarto quæritur quæstio quæ relin- Quarto quæritur quæstio quæ relin- quitur ex illis, Ex quo complementum quitur ex illis, Ex quo complementum sacramenti pendet ex ultima unctione in sacramenti pendet ex ultima unctione in comparatione ad præcedentes, quid fa- comparatione ad præcedentes, quid fa- ciendum sit in casu, quando sacerdos ciendum sit in casu, quando sacerdos inungens moritur, quando jam aliquas inungens moritur, quando jam aliquas fecit inunctiones, et non perfecit alias, fecit inunctiones, et non perfecit alias, unam, vel duas, vel plures? unam, vel duas, vel plures?