Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Ad object. Ad object.

Ad quæst. 2. Ad quæst. 2.

854 854

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

si sacerdos injungens erravit. Sed exi- si sacerdos injungens erravit. Sed exi- stentibus in mortali peccato valet duplici- stentibus in mortali peccato valet duplici- ter uno modo per modum illum quo ter uno modo per modum illum quo diximus unum alii mereri posse primam diximus unum alii mereri posse primam gratiam conversionis, si orat et jejunat gratiam conversionis, si orat et jejunat et alia bona opera pro eo facit : si enim et alia bona opera pro eo facit : si enim hoc potest unus, multo magis hoc potest hoc potest unus, multo magis hoc potest Ecclesia per thesauros communium me- Ecclesia per thesauros communium me- ritorum quos super ipsum ponit indul- ritorum quos super ipsum ponit indul- gentia. Alio modo, sicut diximus ¹, quod gentia. Alio modo, sicut diximus ¹, quod opera de genere bonorum vicinant homi- opera de genere bonorum vicinant homi- nem gratiæ, eo quod præcedit quoddam nem gratiæ, eo quod præcedit quoddam in peccatoribus quibusdam, ut dicit Au- in peccatoribus quibusdam, ut dicit Au- gustinus, quo digni sint justificatione, gustinus, quo digni sint justificatione, dignitate congruentiæ non condignitatis: dignitate congruentiæ non condignitatis: ita et multo amplius indulgentia cum fide ita et multo amplius indulgentia cum fide etiam informi vicinat hominen gratiæ et etiam informi vicinat hominen gratiæ et facit conversioni magis idoneum. Aliter facit conversioni magis idoneum. Aliter vero non puto valere indulgentias exi- vero non puto valere indulgentias exi- stentibus in mortali peccato. stentibus in mortali peccato.

AD DUO igitur prima, dicendum quod AD DUO igitur prima, dicendum quod per hunc modum valerent, et sic Eccle- per hunc modum valerent, et sic Eccle- sia intelligit valere. Et de conversione sia intelligit valere. Et de conversione peccatores maximam patiuntur necessi- peccatores maximam patiuntur necessi-

tatem. tatem.

Ad hoc autem quod objicitur, dicen- Ad hoc autem quod objicitur, dicen- dum quod bene conceditur, quod non va- dum quod bene conceditur, quod non va- let eis per modum illum : quia numquam let eis per modum illum : quia numquam habet locum indulgentia quantum ad habet locum indulgentia quantum ad poenæ remissionem, nisi primo pœna poenæ remissionem, nisi primo pœna contritionis posita in pœnitente, scilicet contritionis posita in pœnitente, scilicet dolore contritionis, qui facit pœnam so- dolore contritionis, qui facit pœnam so- lubilem, mutando æternam in tempora- lubilem, mutando æternam in tempora- ralem. ralem.

Et per hoc etiam patet solutio ad ea Et per hoc etiam patet solutio ad ea quæ quæruntur in primo articulo. quæ quæruntur in primo articulo.

AD EA quæ sequuntur in secundo, di- AD EA quæ sequuntur in secundo, di- cendum videtur, quod prosint utrisque cendum videtur, quod prosint utrisque indulgentiæ sed tamen puto, quod se- indulgentiæ sed tamen puto, quod se- cundum primam intentionem Ecclesiæ cundum primam intentionem Ecclesiæ non dantur nisi indigentibus merito alieno non dantur nisi indigentibus merito alieno propter defectum proprii et illi sunt propter defectum proprii et illi sunt sæculares ædificantes lignum, foenum, sæculares ædificantes lignum, foenum, stipulam, ut in sequenti distinctione di- stipulam, ut in sequenti distinctione di-

1 Cf. I Sententiarum, Dist. XLI. Tomo XXVI 1 Cf. I Sententiarum, Dist. XLI. Tomo XXVI hujusce editionis. hujusce editionis.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. LXXXIII Quaestionum, 2 S. AUGUSTINUS, Lib. LXXXIII Quaestionum,

cetur vel religiosi tantum habitu, qui cetur vel religiosi tantum habitu, qui vitam sæcularium imitantur, quia vere vitam sæcularium imitantur, quia vere illi irreligiosi dicendi sunt. illi irreligiosi dicendi sunt.

Per hoc patet solutio ad duo prima Per hoc patet solutio ad duo prima

quæ procedunt secundum primam Eccle- quæ procedunt secundum primam Eccle- siæ intentionem et bene puto, quod ve- siæ intentionem et bene puto, quod ve- rum hoc modo concludunt: nec propter rum hoc modo concludunt: nec propter hoc pejor est conditio religiosorum, sed hoc pejor est conditio religiosorum, sed potius melior: sicut melior est conditio potius melior: sicut melior est conditio abundantis in merito, quam indigentis, abundantis in merito, quam indigentis, et ideo alienum non accipientis : sicut et ideo alienum non accipientis : sicut Dominus secundum sententiam Pauli in Dominus secundum sententiam Pauli in Actibus dicit: Beatius est magis dare, Actibus dicit: Beatius est magis dare, quam accipere 3 : hoc præcipue verum quam accipere 3 : hoc præcipue verum est in spiritualibus. est in spiritualibus.

Ad 1, Ad 1,

AD ID autem quod in contrarium ob- Ad obje AD ID autem quod in contrarium ob- Ad obje jicitur, dicendum quod duplicia sunt dona jicitur, dicendum quod duplicia sunt dona spiritualia, scilicet secundum ordinem ad spiritualia, scilicet secundum ordinem ad bonum quæ sunt dona et virtutes: et bonum quæ sunt dona et virtutes: et illorum sunt magis susceptibiles, magis illorum sunt magis susceptibiles, magis boni. Alia sunt secundum ordinem a boni. Alia sunt secundum ordinem a malo, sicut bonum contritionis et satis- malo, sicut bonum contritionis et satis- factionis et indulgentiæ : et horum sunt factionis et indulgentiæ : et horum sunt magis susceptibiles, magis indigentes. magis susceptibiles, magis indigentes.

Et est instantia ad argumentum : quia Et est instantia ad argumentum : quia innocens in quantum hujusmodi, purior innocens in quantum hujusmodi, purior est quam ille qui peccavit: nec tamen est quam ille qui peccavit: nec tamen propter hoc magis est susceptibilis inno- propter hoc magis est susceptibilis inno- cens pœnitentiæ et contritionis vel sa- cens pœnitentiæ et contritionis vel sa- tisfactionis, licet omnia illa sint dona tisfactionis, licet omnia illa sint dona spiritualia. spiritualia.

AD ALIUD dicendum, quod si districte AD ALIUD dicendum, quod si districte agatur nobiscum, nulli sufficit meritum agatur nobiscum, nulli sufficit meritum proprium, præterquam Christo : quia proprium, præterquam Christo : quia ille non indiguit aliquo propter se : sed ille non indiguit aliquo propter se : sed aliud est condignum, et aliud requisitum aliud est condignum, et aliud requisitum a nobis: non enim Deus requirit a nobis a nobis: non enim Deus requirit a nobis impossibilia, sed quædam pauca et levia, impossibilia, sed quædam pauca et levia, scilicet mandatorum custodiam : et illis scilicet mandatorum custodiam : et illis multa supererogare possumus, et hæc multa supererogare possumus, et hæc reponimus in thesauris. Et est simile, reponimus in thesauris. Et est simile, quod si Dominus de lucro talenti com- quod si Dominus de lucro talenti com- misso servo, de mille marcis exigeret misso servo, de mille marcis exigeret unum denarium totum enim aliud ser- unum denarium totum enim aliud ser- vus posset reponere in thesauris : et ha- vus posset reponere in thesauris : et ha-

Quæst. 68. Quæst. 68.

8 Act. xx, 35. 8 Act. xx, 35.

Aчuæst. 3. Aчuæst. 3.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XX, E, ART. 18. IN IV SENTENT. DIST. XX, E, ART. 18.

bens illud ex benevolentia Domini magis bens illud ex benevolentia Domini magis quam ex justitia, non indigeret mendi- quam ex justitia, non indigeret mendi- care alienum suffragium. care alienum suffragium.

AD ID quod quæritur de ultimo articu- AD ID quod quæritur de ultimo articu- lo, videtur sine præjudicio dicendum, lo, videtur sine præjudicio dicendum, quod existentibus in inferno nihil prosunt quod existentibus in inferno nihil prosunt indulgentiæ sed existentibus in purga- indulgentiæ sed existentibus in purga- torio prosunt multum. Et causa hujus torio prosunt multum. Et causa hujus est, quia insusceptibiles sunt boni, sicut est, quia insusceptibiles sunt boni, sicut et dæmones qui sunt in inferno. Unde et dæmones qui sunt in inferno. Unde Damascenus : « Quod in hominibus Damascenus : « Quod in hominibus mors est, hoc est in dæmonibus casus. » mors est, hoc est in dæmonibus casus. » Quia sicut homines insusceptibiles sunt Quia sicut homines insusceptibiles sunt pœnitentiæ post mortem, ita et angeli pœnitentiæ post mortem, ita et angeli post casum. post casum.

Ad hoc autem quod primo objicitur, Ad hoc autem quod primo objicitur, dicendum quod ego numquam vidi ta- dicendum quod ego numquam vidi ta- lem formam in aliquo authentico ema- lem formam in aliquo authentico ema- nare a curia: sed potius semper adjun- nare a curia: sed potius semper adjun- gitur: «Confessis et pœnitentiam susci- gitur: «Confessis et pœnitentiam susci- pientibus, vel qui confessi sunt et pœni- pientibus, vel qui confessi sunt et pœni- tentiam susceperunt : » illi autem omnes tentiam susceperunt : » illi autem omnes vel sunt in via adhuc poenitentes, vel in vel sunt in via adhuc poenitentes, vel in purgatorio satisfacientes luendo in pœnis purgatorio satisfacientes luendo in pœnis quod fecerunt et ideo tantum illis va- quod fecerunt et ideo tantum illis va- let. Si autem aliqua alia forma emanaret, let. Si autem aliqua alia forma emanaret, quæ de his mentionem non faceret, ta- quæ de his mentionem non faceret, ta- men ita deberet intelligi. men ita deberet intelligi.

AD ALIUD dicendum, quod sicut infra AD ALIUD dicendum, quod sicut infra probabitur, suffragia Ecclesiæ non pro- probabitur, suffragia Ecclesiæ non pro- sunt damnatis ad pœnæ mitigationem vel sunt damnatis ad pœnæ mitigationem vel absolutionem vel suspensionem, nisi val- absolutionem vel suspensionem, nisi val-

de de

per accidens ad quamdam minutionem per accidens ad quamdam minutionem poenæ quæ dicitur vermis conscientiæ : et poenæ quæ dicitur vermis conscientiæ : et ideo ex hoc non infertur, quod indulgen- ideo ex hoc non infertur, quod indulgen- tiæ prosint talibus. tiæ prosint talibus.

Si autem dicas, quod opinio est, dicen- Si autem dicas, quod opinio est, dicen- dum videtur illam opinionem magis esse dum videtur illam opinionem magis esse errorem, quam aliquid probabilitatis con- errorem, quam aliquid probabilitatis con- tinere. Et in ea præcipue verum est tinere. Et in ea præcipue verum est quod dicit Augustinus, quia quod opi- quod dicit Augustinus, quia quod opi- namur, debemus errori. namur, debemus errori.

AD ALIUD dicendum, quod illud mira- AD ALIUD dicendum, quod illud mira- culum beati Gregorii non sufficienter culum beati Gregorii non sufficienter probatum est, nec est auctorizatum, sed probatum est, nec est auctorizatum, sed apocriphum. Unde non legitur postea apocriphum. Unde non legitur postea

1 Joan. x, 4. 1 Joan. x, 4.

855 855

quid de Trajano acciderit, ubi poenituerit, quid de Trajano acciderit, ubi poenituerit, et qualiter salvatus sit: et ideò ego hoc et qualiter salvatus sit: et ideò ego hoc fabulam reputo. Si autem aliud invenia- fabulam reputo. Si autem aliud invenia- tur per quod confirmetur miraculum tur per quod confirmetur miraculum illud, tunc dico quod Trajanus non fuit illud, tunc dico quod Trajanus non fuit mortuus, ita quod finalem sententiam mortuus, ita quod finalem sententiam suæ condemnationis acciperet, sed potius suæ condemnationis acciperet, sed potius ut gloria Dei in meritis beati Gregorii ut gloria Dei in meritis beati Gregorii manifestaretur: sicut Dominus dicit de manifestaretur: sicut Dominus dicit de Lazaro, quod infirmitas hæc non est ad Lazaro, quod infirmitas hæc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorifice- mortem, sed pro gloria Dei, ut glorifice- tur Filius Dei per ipsam 1 : si enim ipse tur Filius Dei per ipsam 1 : si enim ipse præstitum sibi tempus ad meritum im- præstitum sibi tempus ad meritum im- plesset, et ita mortuus esset, etsi mille- plesset, et ita mortuus esset, etsi mille- sies suscitaretur, numquam pœniteret : sies suscitaretur, numquam pœniteret : quia confirmatus esset in malo, et insus- quia confirmatus esset in malo, et insus- ceptibilis pœnitentiæ: sine pœnitentia ceptibilis pœnitentiæ: sine pœnitentia autem peccator salvari non potest : et autem peccator salvari non potest : et tunc non sequitur, quod prosit damnatis, tunc non sequitur, quod prosit damnatis, quia ille secundum hoc ultima sententia quia ille secundum hoc ultima sententia damnatus non fuit, sed a vita suspensus damnatus non fuit, sed a vita suspensus ad tempus, ut gloria Dei et bonitas ad tempus, ut gloria Dei et bonitas per merita etiam Gregorii amplius exal- per merita etiam Gregorii amplius exal-

taretur. taretur.

AD ID autem quod objicitur in contra- Adobject 1. AD ID autem quod objicitur in contra- Adobject 1. rium, oportet solvere pro illis qui sunt rium, oportet solvere pro illis qui sunt in purgatorio, dicendo quod secundum ali- in purgatorio, dicendo quod secundum ali- quid existentes in purgatorio, sunt super quid existentes in purgatorio, sunt super terram quia scilicet meruerunt dum vi- terram quia scilicet meruerunt dum vi- verent, quod eis etiam post mortem ad verent, quod eis etiam post mortem ad velociorem liberationem possent valere. velociorem liberationem possent valere. Et hoc in sequentibus in Littera habetur Et hoc in sequentibus in Littera habetur ex verbis Augustini. Purgatorium enim ex verbis Augustini. Purgatorium enim quodammodo via et quodammodo termi- quodammodo via et quodammodo termi- nus est quantum enim ad confirmatio- nus est quantum enim ad confirmatio- nem, quia peccare amplius non possunt, nem, quia peccare amplius non possunt, sunt in termino: sed quantum ad non sunt in termino: sed quantum ad non pervenisse adhuc ad emendationem qua pervenisse adhuc ad emendationem qua emendantur, sunt adhuc in via et in emendantur, sunt adhuc in via et in transitu ad patriam. transitu ad patriam.

AD ALIUD patet solutio per idem: quia Ad object. 2. AD ALIUD patet solutio per idem: quia Ad object. 2. meritum alienum ratione dicta habet lo- meritum alienum ratione dicta habet lo- cum in purgatorio: et hoc infra magis cum in purgatorio: et hoc infra magis probabitur. probabitur.

AD ALIUD dicendum, quod Dominus Adobject. 3. AD ALIUD dicendum, quod Dominus Adobject. 3. quoad hoc justitias judicat, quia distri- quoad hoc justitias judicat, quia distri- ctiore pœna pœnitentiæ: sed non omni- ctiore pœna pœnitentiæ: sed non omni-

Sed contra. Sed contra.

856 856

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

no sunt in via et hoc meruerunt dum no sunt in via et hoc meruerunt dum viverent et in hoc misericorditer agitur viverent et in hoc misericorditer agitur cum eis, quod prodest eis meritum alie- cum eis, quod prodest eis meritum alie-

num. num.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

An indulgentia æqualiter valeat danti An indulgentia æqualiter valeat danti et facienti hoc quod Ecclesia requirit, et facienti hoc quod Ecclesia requirit, et habenti voluntatem faciendi, sed et habenti voluntatem faciendi, sed non facienti propter defectum facul- non facienti propter defectum facul-

tatis ? tatis ?

Quarto quæritur, Utrum æqualiter va- Quarto quæritur, Utrum æqualiter va- leat danti et facienti hoc quod Ecclesia leat danti et facienti hoc quod Ecclesia requirit, et habenti voluntatem faciendi requirit, et habenti voluntatem faciendi illud, sed non facienti propter defectum illud, sed non facienti propter defectum facultatis ? facultatis ?

Et videtur, quod sic: quia Et videtur, quod sic: quia

1. Voluntas pro facto reputatur: sed 1. Voluntas pro facto reputatur: sed iste libenter daret si haberet : ergo vide- iste libenter daret si haberet : ergo vide- tur, quod reputetur ei pro facto. tur, quod reputetur ei pro facto.

2. Adhuc, Dominus laudat viduam po- 2. Adhuc, Dominus laudat viduam po- nentem duo minuta, dicendo quod om- nentem duo minuta, dicendo quod om- nibus plus posuit : sed hoc non potuit nibus plus posuit : sed hoc non potuit fieri nisi propter voluntatem : ergo vide- fieri nisi propter voluntatem : ergo vide- tur, quod voluntas etiam melius valet tur, quod voluntas etiam melius valet quam factum. quam factum.

3. Adhuc, 11 ad Corinth. vi, 12 : Si 3. Adhuc, 11 ad Corinth. vi, 12 : Si voluntas prompta est, secundum id quod voluntas prompta est, secundum id quod habet accepta est, non secundum id quod habet accepta est, non secundum id quod non habet. Et ex hoc iterum sequitur non habet. Et ex hoc iterum sequitur idem quod prius. idem quod prius.

IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia ponamus, quod dividantur multæ indul- ponamus, quod dividantur multæ indul- gentiæ propter data vel facta diversa, gentiæ propter data vel facta diversa, quæ pro indulgentiis exigit Ecclesia: quæ pro indulgentiis exigit Ecclesia: ergo non valent ei qui non potest hæc: ergo non valent ei qui non potest hæc: ergo non omnibus voluntas tantum va- ergo non omnibus voluntas tantum va- let, quantum factum : ergo nec omnibus let, quantum factum : ergo nec omnibus sunt æquales. sunt æquales.

RESPONSIO. Dicendum, quod quæstio RESPONSIO. Dicendum, quod quæstio ista levis est sunt enim quædam sub- ista levis est sunt enim quædam sub- stantialia merito et præmio, et quædam stantialia merito et præmio, et quædam accidentalia quantitas enim charitatis accidentalia quantitas enim charitatis substantialiter exigitur in merito, et se- substantialiter exigitur in merito, et se- cundum quantitatem illius attenditur cundum quantitatem illius attenditur quantitas meriti et præmii simul : sed in quantitas meriti et præmii simul : sed in præmio accidentali magis attenditur præmio accidentali magis attenditur opus, sicut est diminutio pœnæ vel cele- opus, sicut est diminutio pœnæ vel cele- rior liberatio. Unde bene potest esse, rior liberatio. Unde bene potest esse, quod habens multas indulgentias, citius quod habens multas indulgentias, citius liberabitur quam non habens, sed ha- liberabitur quam non habens, sed ha- bens voluntatem habendi : sed non libe- bens voluntatem habendi : sed non libe- rabitur plenius, nec pleniorem habebit rabitur plenius, nec pleniorem habebit gloriam, sed citiorem: quia quantitas gloriam, sed citiorem: quia quantitas gloriæ est secundum quantitatem chari- gloriæ est secundum quantitatem chari- tatis. tatis.

Solutio. Solutio.

AD PRIMA autem tria, dicendum quod Ad 1.2 AD PRIMA autem tria, dicendum quod Ad 1.2 intelligitur de merito ratione præmii intelligitur de merito ratione præmii substantialis, hoc quod objicitur, et non substantialis, hoc quod objicitur, et non respectu præmii accidentalis. respectu præmii accidentalis.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XX. ARTICULUS XX.

An Papa existens in peccato mortali, An Papa existens in peccato mortali, potest dare indulgentias, etiam ei qui potest dare indulgentias, etiam ei qui est in peccato mortali ? est in peccato mortali ?

: Quinto quæritur, Utrum Papa existens : Quinto quæritur, Utrum Papa existens in mortali peccato, possit dare indulgen- in mortali peccato, possit dare indulgen- tiam existenti in mortali peccato tiam existenti in mortali peccato Videtur autem, quod non Videtur autem, quod non

: :

quia quia

1. Opera facta in mortali peccato, mor- 1. Opera facta in mortali peccato, mor- tua sunt sed opus mortuum nullum vi- tua sunt sed opus mortuum nullum vi- vificat cum igitur indulgentia sit ad vi- vificat cum igitur indulgentia sit ad vi- vificandum vel ad vitam spiritualem or- vificandum vel ad vitam spiritualem or- dinata, videtur quod talis indulgentia dinata, videtur quod talis indulgentia

non valeat. non valeat.

2. Adhuc, Rivus cui fons non influit, 2. Adhuc, Rivus cui fons non influit, nihil perfluere potest: sed Papa qui est in nihil perfluere potest: sed Papa qui est in mortali peccato, est rivus cui fons, hoc mortali peccato, est rivus cui fons, hoc est, Spiritus sanctus, nihil influit, quia est, Spiritus sanctus, nihil influit, quia

1 Cf. Marc. XII, 42. 1 Cf. Marc. XII, 42.

IN IV SENTENT. DIST. XX, E, ART. 21. IN IV SENTENT. DIST. XX, E, ART. 21.

857 857

contra. contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Spiritus sanctus disciplinæ effugiet fi- Spiritus sanctus disciplinæ effugiet fi- ctum. Et, In malevolam animam non.in- ctum. Et, In malevolam animam non.in- troibit sapientia, nec habitabit in corpo- troibit sapientia, nec habitabit in corpo- re subdito peccatis 2: ergo ipse non potest re subdito peccatis 2: ergo ipse non potest perfluere aliis ergo nec indulgentiam. perfluere aliis ergo nec indulgentiam.

3. Adhuc, Radius solis quem nubes 3. Adhuc, Radius solis quem nubes

ab ab

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

dulgentias ? dulgentias ?

intercipit, ad nos non venit: sed Spiri- An Episcopus possit facere et dare in- intercipit, ad nos non venit: sed Spiri- An Episcopus possit facere et dare in- tus sancti gratia dicitur radius a bea- tus sancti gratia dicitur radius a bea- to Dionysio, et nubes peccatum to Dionysio, et nubes peccatum Isaia ergo gratia quam peccatum in- Isaia ergo gratia quam peccatum in- tercipit, non venit ad nos: sed indul- tercipit, non venit ad nos: sed indul- gentia fluens vel debens fluere a tali Pa- gentia fluens vel debens fluere a tali Pa- pa, est gratia peccato intercepta: ergo pa, est gratia peccato intercepta: ergo ad nos non venit: ergo non valet talis ad nos non venit: ergo non valet talis indulgentia. indulgentia.

IN CONTRARIUM hujus est: quia prophe- IN CONTRARIUM hujus est: quia prophe- tia est gratia et radius divinus: et ta- tia est gratia et radius divinus: et ta- men fluxit per Caipham, eo quod esset men fluxit per Caipham, eo quod esset pontifex anni illius, ut dicit Evangelista pontifex anni illius, ut dicit Evangelista Joannes, x1, 51. Idem habetur per hoc Joannes, x1, 51. Idem habetur per hoc quod legitur, Numer. xxII, xxIII et xxiv, quod legitur, Numer. xxII, xxIII et xxiv, quia præclarissima prophetia per iniquis- quia præclarissima prophetia per iniquis- simum fluxit Balaam toti Synagogæ et simum fluxit Balaam toti Synagogæ et Ecclesiæ. Ecclesiæ.

PROPTER hoc dicimus, quod indul- PROPTER hoc dicimus, quod indul- gentiæ æqualiter valent, sive a malo si- gentiæ æqualiter valent, sive a malo si- ve a bono dentur. ve a bono dentur.

AD PRIMUM ergo quod contra objicitur, AD PRIMUM ergo quod contra objicitur, dicendum quod dare indulgentias est dicendum quod dare indulgentias est gratia gratis data, quæ potestatis est, gratia gratis data, quæ potestatis est, non bonitatis vitæ : et omnes tales gra- non bonitatis vitæ : et omnes tales gra- tiæ æqualiter fiunt per bonos et malos. tiæ æqualiter fiunt per bonos et malos.

AD ALIUD dicendum, quod prima est AD ALIUD dicendum, quod prima est vera secunda est falsa, quia tali Papæ vera secunda est falsa, quia tali Papæ influit Spiritus sanctus ea quæ sunt po- influit Spiritus sanctus ea quæ sunt po- testatis. testatis.

AD ALIUD dicendum, quod peccatum AD ALIUD dicendum, quod peccatum non intercipit radium nisi gratiæ gratum non intercipit radium nisi gratiæ gratum facientis. Jam autem dictum est, quod facientis. Jam autem dictum est, quod iste radius est potestatis, et gratiæ gra- iste radius est potestatis, et gratiæ gra- tis datæ, sicut et prophetia. tis datæ, sicut et prophetia.

Sexto quæritur, Utrum Episcopus pot- Sexto quæritur, Utrum Episcopus pot- est dare indulgentias ? est dare indulgentias ?

Videtur autem, quod non quia ipse Videtur autem, quod non quia ipse non habet potestatem in thesauris Ec- non habet potestatem in thesauris Ec- clesiæ, sed solus Papa, qui super totum clesiæ, sed solus Papa, qui super totum est constitutus et indulgentiæ vim tra- est constitutus et indulgentiæ vim tra- hunt a thesauris Ecclesiæ, sicut jam os- hunt a thesauris Ecclesiæ, sicut jam os- tensum est ergo Episcopus dispensare tensum est ergo Episcopus dispensare non potest. non potest.

IN CONTRARIUM hujus est, quod qui ha- Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod qui ha- Sed contra. bet jurisdictionem et claves, habet po- bet jurisdictionem et claves, habet po- testatem dandi indulgentias, quia claves testatem dandi indulgentias, quia claves cum jurisdictione comitatur potestas dan- cum jurisdictione comitatur potestas dan- di indulgentias: ergo videtur, quod ha- di indulgentias: ergo videtur, quod ha- beat potestatem. beat potestatem.

ULTERIUS quæritur de hoc quod agitur Quæst. ULTERIUS quæritur de hoc quod agitur Quæst. temporibus nostris, quod Episcopus al- temporibus nostris, quod Episcopus al- terius dioecesis dat indulgentiam non in terius dioecesis dat indulgentiam non in sua diœcesi propter approbationem dice- sua diœcesi propter approbationem dice- cesani et sic per quadraginta et qua- cesani et sic per quadraginta et qua- draginta dies multæ indulgentiæ con- draginta dies multæ indulgentiæ con- gregantur. Et videtur, quod hoc pos- gregantur. Et videtur, quod hoc pos- sit fieri: quia Episcopus potest conce- sit fieri: quia Episcopus potest conce- dere potestatem non Episcopo dandi in- dere potestatem non Episcopo dandi in- dulgentias dulgentias concedere concedere

ergo et Episcopo potest hoc ergo et Episcopo potest hoc

ergo talis indulgentia valet. ergo talis indulgentia valet. IN CONTRARIUM hujus est, quod Consti- Sed contra. IN CONTRARIUM hujus est, quod Consti- Sed contra. tutio determinat, quod etiam multi Epi- tutio determinat, quod etiam multi Epi- scopi simul dare non possunt in uno loco scopi simul dare non possunt in uno loco et una vice, nisi quadraginta dies: ergo et una vice, nisi quadraginta dies: ergo quod superadditur, valere non videtur. quod superadditur, valere non videtur.

RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod Solutio. RESPONSIO. Ad hoc dicendum, quod Solutio. Episcopus in sua dioecesi potest dare in- Episcopus in sua dioecesi potest dare in- dulgentiam, et quantum vult, nisi a dulgentiam, et quantum vult, nisi a constitutione Domini Papæ distincte sit constitutione Domini Papæ distincte sit

1 Sapient. 1, 5. 1 Sapient. 1, 5.

* Sapient. 1, 4. * Sapient. 1, 4.

Ad quæst. Ad quæst.

Sed contra. Sed contra.

858 858

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

limitata sicut modo est ad quadraginta limitata sicut modo est ad quadraginta dies. dies.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ipse AD PRIMUM ergo dicendum, quod ipse habet in potestate thesauros suæ diœce- habet in potestate thesauros suæ diœce- sis et passionis Christi, licet non adeo sis et passionis Christi, licet non adeo plene sicut ille qui habet universalitatem plene sicut ille qui habet universalitatem potestatis et ideo non adeo magnam et potestatis et ideo non adeo magnam et plenam potest conferre indulgentiam. plenam potest conferre indulgentiam. Unde prima non est vera. Unde prima non est vera.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod, ut mihi videtur, limitatio ra- dum quod, ut mihi videtur, limitatio ra- tionabilis est propter nimium abusum tionabilis est propter nimium abusum indulgentiarum quæ modo fiunt: unde indulgentiarum quæ modo fiunt: unde bene videtur, quod simul non conferant bene videtur, quod simul non conferant ultra quadraginta dies: si tamen non ultra quadraginta dies: si tamen non esset potestas limitata, absque dubio de esset potestas limitata, absque dubio de concessione dioecesani possunt conferre concessione dioecesani possunt conferre plus et minus, secundum quod permitte- plus et minus, secundum quod permitte- ret diocesanus. ret diocesanus.

ARTICULUS XXII. ARTICULUS XXII.

An sacerdos, simplex conferre possit in- An sacerdos, simplex conferre possit in- dulgentias ? et, An unus laicus possit dulgentias ? et, An unus laicus possit alteri dare suas indulgentias ? alteri dare suas indulgentias ?

Septimo et ultimo quæritur, Utrum Septimo et ultimo quæritur, Utrum simplex sacerdos conferre potest indul- simplex sacerdos conferre potest indul- gentias ? gentias ?

Videtur autem, quod sic: quia ipse Videtur autem, quod sic: quia ipse habet in potestate clavium suarum divi- habet in potestate clavium suarum divi- tias suæ plebis : ergo ex illis potest com- tias suæ plebis : ergo ex illis potest com- municare magis indigentibus: et hoc municare magis indigentibus: et hoc ratificat indulgentias: ergo talis potest ratificat indulgentias: ergo talis potest conferre indulgentias. conferre indulgentias.

IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia IN CONTRARIUM hujus objicitur: quia plebani non habent potestatem in juris- plebani non habent potestatem in juris- dictione : unde etiam excommunicare dictione : unde etiam excommunicare non possunt, nisi in communi: datio non possunt, nisi in communi: datio autem indulgentiæ sequitur clavem cum autem indulgentiæ sequitur clavem cum jurisdictione conjunctam : ergo videtur, jurisdictione conjunctam : ergo videtur, quod plebani non possunt dare indul- quod plebani non possunt dare indul- gentias. gentias.

ULTERIUS hic quæritur de abusu qui ULTERIUS hic quæritur de abusu qui modo fit, quod etiam laici accipiunt in- modo fit, quod etiam laici accipiunt in- dulgentias, et sibi datas dant alii vel in dulgentias, et sibi datas dant alii vel in toto, vel in parte. Verbi gratia, accipio toto, vel in parte. Verbi gratia, accipio decem dies indulgentiæ, et totidem qui- decem dies indulgentiæ, et totidem qui- libet de populo postea de illis decem libet de populo postea de illis decem do tres meo charo, et aliquis alius tres : do tres meo charo, et aliquis alius tres : et sic in populo uno multæ per tres et et sic in populo uno multæ per tres et tres congregantur, et uni vivo dantur tres congregantur, et uni vivo dantur vel mortuo. vel mortuo.

Videtur autem, quod possint hæc fie- Videtur autem, quod possint hæc fie- ri: quia magis commutabilia sunt bona. ri: quia magis commutabilia sunt bona. spiritualia, quam corporalia: sed in cor- spiritualia, quam corporalia: sed in cor- poralibus ita est, quod mihi datum pos- poralibus ita est, quod mihi datum pos- sum dare alteri sive in toto sive in par- sum dare alteri sive in toto sive in par- te prout voluero : ergo et in spiritualibus te prout voluero : ergo et in spiritualibus possum hoc facere, ut videtur. possum hoc facere, ut videtur.

IN CONTRARIUM hujus est, quod datio Sed con IN CONTRARIUM hujus est, quod datio Sed con indulgentiarum requirit jurisdictionem indulgentiarum requirit jurisdictionem in dante sed laicus ille nullam habet in dante sed laicus ille nullam habet jurisdictionem ergo videtur, quod sibi jurisdictionem ergo videtur, quod sibi datam non potest dare. datam non potest dare.

: :

Si forte dicas, quod instantiam habet, Si forte dicas, quod instantiam habet, ideo quia video, quod simplices prædi- ideo quia video, quod simplices prædi- catores nullam habentes jurisdictionem catores nullam habentes jurisdictionem de permissione Episcopi dant indulgen- de permissione Episcopi dant indulgen- tias, et sic etiam laicus potest: non tias, et sic etiam laicus potest: non est instantia, quia in talibus casibus est instantia, quia in talibus casibus prædicans pronuntiator est indulgentiæ prædicans pronuntiator est indulgentiæ potius quam dator: et ideo collatio fit potius quam dator: et ideo collatio fit per Episcopum, et non per prædicantem. per Episcopum, et non per prædicantem.

RESPONSIO. Dicendum, quod simplex RESPONSIO. Dicendum, quod simplex plebanus nullam potest dare indulgen- plebanus nullam potest dare indulgen- tiam, ratione prius inducta. tiam, ratione prius inducta.

AD ID quod in contrarium inducitur, AD ID quod in contrarium inducitur, dicendum quod licet habeat aliquos in dicendum quod licet habeat aliquos in plebe sua thesauros, tamen non habet plebe sua thesauros, tamen non habet abundantes indulgentia autem requirit abundantes indulgentia autem requirit abundantiam multarum Ecclesiarum et abundantiam multarum Ecclesiarum et plebium. plebium.

: :

Solutio. Solutio.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad obiec AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad obiec dum quod nihil valet talis indulgentia, dum quod nihil valet talis indulgentia, nisi ad populi delusionem, ratione indu- nisi ad populi delusionem, ratione indu-

cta. cta.

Ad id quod contra objicitur, dicendum Ad id quod contra objicitur, dicendum quod secus est de indulgentia et aliis quod secus est de indulgentia et aliis bonis spiritualibus, sicut supra ostensum bonis spiritualibus, sicut supra ostensum

IN IV SENTENT. DIST. XX, F. IN IV SENTENT. DIST. XX, F.

est quia dicit Augustinus, quod nihil est quia dicit Augustinus, quod nihil habet indulgentiam nisi peccatum : et habet indulgentiam nisi peccatum : et hoc privatum est, non commune, ut bo- hoc privatum est, non commune, ut bo- num, virtus, et gratia et ideo recipiens num, virtus, et gratia et ideo recipiens indulgentiam, in privatis suis poenis pro indulgentiam, in privatis suis poenis pro peccato debitis recipit eam : et ideo quia peccato debitis recipit eam : et ideo quia privata est, ad alterum derivari non pot- privata est, ad alterum derivari non pot- est. Potest tamen alii communicare me- est. Potest tamen alii communicare me-

859 859

ritum laboris, quantum facit pro indul- ritum laboris, quantum facit pro indul- gentia sed tunc non taxatur ad tertiam, gentia sed tunc non taxatur ad tertiam, vel quartam, vel hujusmodi: sed quan- vel quartam, vel hujusmodi: sed quan- tum valere concesserit Deus, hoc modo tum valere concesserit Deus, hoc modo quo quodlibet opus meritorium factum quo quodlibet opus meritorium factum pro proximo, valet ei ad gratiam prome- pro proximo, valet ei ad gratiam prome- rendam vel retinendam si habet eam. rendam vel retinendam si habet eam.

F. Quod presbyter non reconciliet inconsulto Episcopo, nisi in necessitate cogente. F. Quod presbyter non reconciliet inconsulto Episcopo, nisi in necessitate cogente.

Non debet tamen presbyter pœnitentem reconciliare inconsulto. Epi- Non debet tamen presbyter pœnitentem reconciliare inconsulto. Epi- scopo, nisi ultima necessitas cogat. Unde in Carthaginensi concilio : Pre- scopo, nisi ultima necessitas cogat. Unde in Carthaginensi concilio : Pre- sbyter inconsulto Episcopo non reconciliet pœnitentem, nisi absente Epi- sbyter inconsulto Episcopo non reconciliet pœnitentem, nisi absente Epi- scopo, vel ultima necessitas cogat. Cujuscumque poenitentis publicum scopo, vel ultima necessitas cogat. Cujuscumque poenitentis publicum crimen est, quod universam commoverit urbem, ante absidam, scilicet crimen est, quod universam commoverit urbem, ante absidam, scilicet introitum Ecclesiæ manus ei imponatur. Item, Aurelius Episcopus dixit: introitum Ecclesiæ manus ei imponatur. Item, Aurelius Episcopus dixit: Si quis in periculo constitutus fuerit, et se reconciliari divinis altaribus Si quis in periculo constitutus fuerit, et se reconciliari divinis altaribus petierit, si Episcopus absens fuerit, debet presbyter consulere Episcopum, petierit, si Episcopus absens fuerit, debet presbyter consulere Episcopum, et sic periclitantem ejus præcepto reconciliare. Inconsulto vero Episcopo. et sic periclitantem ejus præcepto reconciliare. Inconsulto vero Episcopo. non potest excommunicatos vel publice poenitentes presbyter reconciliare ³. non potest excommunicatos vel publice poenitentes presbyter reconciliare ³. Unde in Carthaginensi concilio secundo statutum est, ut chrisma, vel Unde in Carthaginensi concilio secundo statutum est, ut chrisma, vel reconciliatio poenitentium, et puellarum consecratio a presbyteris non fiat*. reconciliatio poenitentium, et puellarum consecratio a presbyteris non fiat*. Item, Reconciliare quemquam in publica missa presbytero non liceat: Item, Reconciliare quemquam in publica missa presbytero non liceat: puellarum tamen consecratio consulto Episcopo per presbyterum fieri va- puellarum tamen consecratio consulto Episcopo per presbyterum fieri va- leat *. Unde in Carthaginensi concilio secundo: Presbyter inconsulto Epis- leat *. Unde in Carthaginensi concilio secundo: Presbyter inconsulto Epis- copo virgines non consecret: chrisma vero numquam conficiat *. Sicut copo virgines non consecret: chrisma vero numquam conficiat *. Sicut præcepto Episcopi potest presbyter consecrare virgines, sic et reconciliare præcepto Episcopi potest presbyter consecrare virgines, sic et reconciliare poenitentes. poenitentes.

126, cap. Cognovimus, § Cui autem. Et habetur, 26, q. 6, cap. Presbyter (Nota edit. Lugd.) 126, cap. Cognovimus, § Cui autem. Et habetur, 26, q. 6, cap. Presbyter (Nota edit. Lugd.) 2 26, q. 6, cap. Aurelius Episcopus (Nota edit. Lugd.) 2 26, q. 6, cap. Aurelius Episcopus (Nota edit. Lugd.)

326, q. 6, cap. Sijubet (Nota edit. Lugd.) 326, q. 6, cap. Sijubet (Nota edit. Lugd.)

4 Ibidem. 4 Ibidem.

5 Ibidem, cap. Presbyter, 5 Ibidem, cap. Presbyter,

860 860

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

G. An oblatio ejus sit recipienda, qui currens ad pœnitentiam prævenitur morte? G. An oblatio ejus sit recipienda, qui currens ad pœnitentiam prævenitur morte?

Si autem quæritur de illo qui ad pœnitentiam festinans, sacerdotem Si autem quæritur de illo qui ad pœnitentiam festinans, sacerdotem invenire non potuit, et ita decessit: utrum oblatio ejus sit recipienda ? invenire non potuit, et ita decessit: utrum oblatio ejus sit recipienda ? Dicimus, quia est. Unde in Appanensi concilio: Si aliquis fuerit mortuus Dicimus, quia est. Unde in Appanensi concilio: Si aliquis fuerit mortuus qui non sit confessus, et testimonium habet bonum, et non poterat venire qui non sit confessus, et testimonium habet bonum, et non poterat venire ad sacerdotem, sed præoccupavit eum mors in domo vel in via: faciant ad sacerdotem, sed præoccupavit eum mors in domo vel in via: faciant pro eo parentes ejus oblationem ad altare, et dent redemptionem pro pro eo parentes ejus oblationem ad altare, et dent redemptionem pro captivis ¹. captivis ¹.

Expositio Textus. Expositio Textus.

« Non debet tamen presbyter, etc. » « Non debet tamen presbyter, etc. » Hoc autem non servatur: quia etiam Hoc autem non servatur: quia etiam

1 26, q. 6, cap: Si aliquis (Nota edit. Lugd.) 1 26, q. 6, cap: Si aliquis (Nota edit. Lugd.)

Episcopo in eadem villa existente, non Episcopo in eadem villa existente, non semper habet præsbyter recursum ad ip- semper habet præsbyter recursum ad ip- sum, sed absolvit et reconciliat. sum, sed absolvit et reconciliat.

RESPONSIO. Intelligitur de poenitente Solutio. RESPONSIO. Intelligitur de poenitente Solutio. ligato ab Episcopo vel alio sacerdote, vel ligato ab Episcopo vel alio sacerdote, vel publice poenitente. publice poenitente.

Sequitur alia distinctio. Sequitur alia distinctio.

IN IV SENTENT. DIST. XXI, A. IN IV SENTENT. DIST. XXI, A.

.861 .861

DISTINCTIO XXI. DISTINCTIO XXI.

De confessione sacramentali quantum ad opportunitatem temporis De confessione sacramentali quantum ad opportunitatem temporis respectu pœnitentiæ venialium. respectu pœnitentiæ venialium.

A. De peccatis quæ post hanc vitam dimittuntur. A. De peccatis quæ post hanc vitam dimittuntur.

Solet etiam quæri, Utrum post hanc vitam aliqua peccata remittantur? Solet etiam quæri, Utrum post hanc vitam aliqua peccata remittantur? Quod aliqua post hanc vitam remittantur, Christus ostendit in Evangelio, Quod aliqua post hanc vitam remittantur, Christus ostendit in Evangelio, ubi ait: Qui peccaverit in Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in ubi ait: Qui peccaverit in Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in hoc sæculo, neque in futuro ¹. Ex quo datur intelligi, sicut sancti Doctores hoc sæculo, neque in futuro ¹. Ex quo datur intelligi, sicut sancti Doctores tradunt, quod quædam peccata in futuro dimittentur. Quædam enim tradunt, quod quædam peccata in futuro dimittentur. Quædam enim culpæ in hoc sæculo relaxantur: quædam vero parvæ etiam in futuro, culpæ in hoc sæculo relaxantur: quædam vero parvæ etiam in futuro, quæ quidem post mortem gravant : sed dimittuntur si digni sunt, si bonis quæ quidem post mortem gravant : sed dimittuntur si digni sunt, si bonis actibus in hac vita meruerunt ut dimittantur eis. De illis etiam qui ædi- actibus in hac vita meruerunt ut dimittantur eis. De illis etiam qui ædi- ficant lignum, foenum, stipulam, dicit Augustinus, quod ignem tribulatio- ficant lignum, foenum, stipulam, dicit Augustinus, quod ignem tribulatio- nis transitoriæ invenient cremabilia ædificia quæ secum portaverunt ho- nis transitoriæ invenient cremabilia ædificia quæ secum portaverunt ho- mines cremantes. Ait enim sic: Post istius sane corporis mortem, donec de mines cremantes. Ait enim sic: Post istius sane corporis mortem, donec de igne purgatorio veniatur ad diem damnationis et remunerationis, si hoc igne purgatorio veniatur ad diem damnationis et remunerationis, si hoc temporis intervallo spiritus defunctorum qui ædificaverunt lignum, foe- temporis intervallo spiritus defunctorum qui ædificaverunt lignum, foe- num, stipulam, hujusmodi ignem dicantur perpeti, quem alii non sentiunt num, stipulam, hujusmodi ignem dicantur perpeti, quem alii non sentiunt qui hujusmodi ædificia non portaverunt, ut inveniant ignem transitoriæ qui hujusmodi ædificia non portaverunt, ut inveniant ignem transitoriæ tribulationis venialia concremantem, non redarguo: quia forsitan verum tribulationis venialia concremantem, non redarguo: quia forsitan verum est. Sed quia dicitur: Salvus erit quasi per ignem *, contemnitur ille ignis. est. Sed quia dicitur: Salvus erit quasi per ignem *, contemnitur ille ignis. Gravior tamen erit ignis ille, quam quidquid potest homo pati in hac Gravior tamen erit ignis ille, quam quidquid potest homo pati in hac vita. Hic aperte insinuatur, quod illi qui ædificant lignum, fœnum, stipu- vita. Hic aperte insinuatur, quod illi qui ædificant lignum, fœnum, stipu-

1 Matth. XII, 32, habet: Qui dixerit verbum contra, etc. Cf. Marc. 11, 29; Luc. XII, 10. 1 Matth. XII, 32, habet: Qui dixerit verbum contra, etc. Cf. Marc. 11, 29; Luc. XII, 10.

2 Cf. S. GREGORIUM, et habetur dist. XXV, cap. Qualis hinc (Nota edit. Lugd.) 2 Cf. S. GREGORIUM, et habetur dist. XXV, cap. Qualis hinc (Nota edit. Lugd.)

³ I ad Corinth. 111, 12: Si quis superædificat super fundamentum hoc, aurum, argentum, lupides ³ I ad Corinth. 111, 12: Si quis superædificat super fundamentum hoc, aurum, argentum, lupides pretiosos, ligna, fænum, stipulam, etc. pretiosos, ligna, fænum, stipulam, etc.

4 I ad Corinth. III, 15. 4 I ad Corinth. III, 15.

5 S. AUGUSTINUS, Lib. XXI de Civitate Dei, cap. 26. 5 S. AUGUSTINUS, Lib. XXI de Civitate Dei, cap. 26.

862 862

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lam, quædam cremabilia ædificia, id est, venialia peccata secum portant: lam, quædam cremabilia ædificia, id est, venialia peccata secum portant: quæ in igne emendatorio cremantur. Unde constat quædam venialia quæ in igne emendatorio cremantur. Unde constat quædam venialia peccata post hanc vitam deleri. peccata post hanc vitam deleri.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

<< Solet etiam quæri, Utrum post hanc << Solet etiam quæri, Utrum post hanc

vitam etc. >> vitam etc. >>

In hac distinctione duo determinantur In hac distinctione duo determinantur quorum primum est de quorumdam pec- quorum primum est de quorumdam pec- catorum post hanc vitam remissione. catorum post hanc vitam remissione. Secundo autem, quædam dubia de con- Secundo autem, quædam dubia de con- fessione ex præcedentibus relicta : et fessione ex præcedentibus relicta : et incipit ibi, E, « Post hæc consideran- incipit ibi, E, « Post hæc consideran- dum, etc. » dum, etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An aliqua venialia dimittantur post An aliqua venialia dimittantur post hanc vitam ?. hanc vitam ?.

Incidit autem quæstio circa principium Incidit autem quæstio circa principium lectionis, Utrum aliqua venialium post lectionis, Utrum aliqua venialium post hanc vitam dimittantur, sicut videtur in hanc vitam dimittantur, sicut videtur in Littera probari? Littera probari?

Videtur autem, quod sic: Videtur autem, quod sic:

1. Gregorius in libro IV Dialogorum : 1. Gregorius in libro IV Dialogorum : « Quædam culpæ in hoc sæculo rela- « Quædam culpæ in hoc sæculo rela- xantur: quædam vero parvæ et in hoc xantur: quædam vero parvæ et in hoc et in futuro. » et in futuro. »

Eadem verba dicit Beda super Mat- Eadem verba dicit Beda super Mat- thæum, XII, 32, in Glossa: Non re- thæum, XII, 32, in Glossa: Non re- mittetur ei, neque in hoc sæculo, neque mittetur ei, neque in hoc sæculo, neque in futuro. in futuro.

2. Item, I ad Corinth. III, 12: Si quis 2. Item, I ad Corinth. III, 12: Si quis superædificat super fundamentum hoc... superædificat super fundamentum hoc... ligna, fænum, stipulam. Per totam au- ligna, fænum, stipulam. Per totam au- tem Glossam exponitur de veniali. Esto tem Glossam exponitur de veniali. Esto quod aliquis existens in gratia, habens quod aliquis existens in gratia, habens tamen culpas veniales, sit in ultimo in- tamen culpas veniales, sit in ultimo in-

1 Cf. Supra, Dist. XVI. 1 Cf. Supra, Dist. XVI.

stanti vitæ suæ, et moriatur cum volun- stanti vitæ suæ, et moriatur cum volun- tate venialium non dolens de ipsis : con- tate venialium non dolens de ipsis : con- stat, quod ille salvabitur, quia est in stat, quod ille salvabitur, quia est in gratia, et venialia non auferunt gratiam : gratia, et venialia non auferunt gratiam : constat iterum, quod peccatum manens constat iterum, quod peccatum manens in voluntate non remittitur : ergo vide- in voluntate non remittitur : ergo vide- tur, quod necesse sit, quod post mortem tur, quod necesse sit, quod post mortem dimittantur. dimittantur.

Si forte dicas, quod convertitur in Si forte dicas, quod convertitur in mortale propter voluntatem iterandi : mortale propter voluntatem iterandi : hoc ridiculum est, quod propter hoc hoc ridiculum est, quod propter hoc otiosum convertatur in mortale, quia vo- otiosum convertatur in mortale, quia vo- luntatem habet iterandi. luntatem habet iterandi.

Si forte dicas, quod voluntas confir- Si forte dicas, quod voluntas confir- matur in statu in quo moritur : hoc qui- matur in statu in quo moritur : hoc qui- dem quod dicis non est probatum. Sed dem quod dicis non est probatum. Sed sit quod dicis, secundum hoc istius vo- sit quod dicis, secundum hoc istius vo- luntas simpliciter erit conjuncta Deo et luntas simpliciter erit conjuncta Deo et secundum habitum, habens tamen dispo- secundum habitum, habens tamen dispo- sitionem ad aversionem secundum ac- sitionem ad aversionem secundum ac- tum et talis status nullus est confirma- tum et talis status nullus est confirma- ti unde patet, quod figmentum est quod ti unde patet, quod figmentum est quod dicis ergo videtur, quod culpa aliqua dicis ergo videtur, quod culpa aliqua post mortem dimittatur. post mortem dimittatur.

SED IN CONTRARIUM hujus objiciunt Sed contra. SED IN CONTRARIUM hujus objiciunt Sed contra. quidam sic: quidam sic:

1. Post mortem non est tempus meren- 1. Post mortem non est tempus meren- di sed deletio culpæ fit per meritum : di sed deletio culpæ fit per meritum : ergo post mortem non est tempus dele- ergo post mortem non est tempus dele- tionis alicujus culpæ : ergo nec venia- tionis alicujus culpæ : ergo nec venia- lis. lis.

2. Adhuc, Veniale oritur ex fomite : 2. Adhuc, Veniale oritur ex fomite : fomes autem est conjuncti, et non ani- fomes autem est conjuncti, et non ani- mæ secundum se: ergo et veniale : ergo mæ secundum se: ergo et veniale : ergo soluto fomite, solvitur et veniale: sed soluto fomite, solvitur et veniale: sed solvitur fomes in morte: ergo et ve- solvitur fomes in morte: ergo et ve- niale. niale.

3. Adhuc, Poena non liberat nisi a 3. Adhuc, Poena non liberat nisi a poena sed post mortem non erit ex- poena sed post mortem non erit ex- pians nisi poena: ergo non solvit nisi a pians nisi poena: ergo non solvit nisi a pœna ergo non culpam aliquam. pœna ergo non culpam aliquam.

: :

4. Adhuc, Supra habitum est ', quod 4. Adhuc, Supra habitum est ', quod

IN IV SENTENT. DIST. XXI, A, ART. 2. IN IV SENTENT. DIST. XXI, A, ART. 2.

863 863

lutio. lutio.

non deletur veniale, nisi præmissa con- non deletur veniale, nisi præmissa con- tritione aliqua: sed post mortem non tritione aliqua: sed post mortem non erit contritio aliqua: ergo post mortem erit contritio aliqua: ergo post mortem non deletur veniale quoad culpam. non deletur veniale quoad culpam.

5. Adhuc, Quidquid potest delere pœ- 5. Adhuc, Quidquid potest delere pœ- na aliqua, magis potest delere pœna na aliqua, magis potest delere pœna maxima sed maxima poena est mors: maxima sed maxima poena est mors: ergo quidquid delet pœna aliqua, illud ergo quidquid delet pœna aliqua, illud delebit mors: sed veniale delere potest delebit mors: sed veniale delere potest poenam, ut dicis: quia post mortem re- poenam, ut dicis: quia post mortem re- laxatur poena purgatorii, ut dicis : ergo laxatur poena purgatorii, ut dicis : ergo delet et ante mortem : et ita non veniet delet et ante mortem : et ita non veniet ad purgatorium: ergo nulla culpa di- ad purgatorium: ergo nulla culpa di- mittitur post hanc vitam, ut videtur. mittitur post hanc vitam, ut videtur.

SOLUTIO. Cum Gregorius in libro IV SOLUTIO. Cum Gregorius in libro IV Dialogorum non solum dicat, sed etiam Dialogorum non solum dicat, sed etiam probet pœnam et culpam post hanc vi- probet pœnam et culpam post hanc vi- tam deleri, reputo præsumptionem di- tam deleri, reputo præsumptionem di- cere nullam culpam venialem post hanc cere nullam culpam venialem post hanc vitam posse deleri: sed dicendum et as- vitam posse deleri: sed dicendum et as- serendum cum Sanctis videtur, multa serendum cum Sanctis videtur, multa venialia deleri posse post mortem. venialia deleri posse post mortem. object. 1. AD PRIMUM contra hoc, videtur esse object. 1. AD PRIMUM contra hoc, videtur esse dicendum, quod post mortem non est dicendum, quod post mortem non est tempus meritum augendi, sed utendi tempus meritum augendi, sed utendi merito ad efficaciam ad quam est con- merito ad efficaciam ad quam est con- tingens. Dicit autem Augustinus, quod tingens. Dicit autem Augustinus, quod quidam dum viverent, meruerunt ut quidam dum viverent, meruerunt ut suffragia eis possint prodesse. Ita dico, suffragia eis possint prodesse. Ita dico, quod illi dum viverent, hoc meruerunt, quod illi dum viverent, hoc meruerunt, quod gratia eis et poena ad deletionem quod gratia eis et poena ad deletionem venialium prodesse possint: et ideo usum venialium prodesse possint: et ideo usum sui meriti post mortem recipiunt præter sui meriti post mortem recipiunt præter meritorum augmentum : et augmentum meritorum augmentum : et augmentum meritorum respicit majorem coronam, meritorum respicit majorem coronam, et habebunt majorem. et habebunt majorem.

ist 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc nihil ist 2. AD ALIUD dicendum, quod hoc nihil

valet, Si aliquid oriatur ex aliquo, quod valet, Si aliquid oriatur ex aliquo, quod tantum ex illo destruatur cum destru- tantum ex illo destruatur cum destru- ctione illius quia omne peccatum ori- ctione illius quia omne peccatum ori- tur ex fomite, et tamen manet in anima tur ex fomite, et tamen manet in anima destructo fomite et universale oritur ex destructo fomite et universale oritur ex sensu, et tamen manet in anima destru- sensu, et tamen manet in anima destru- cto sensu. Unde illa consequentia in cto sensu. Unde illa consequentia in nullo valet, ubi aliquid causatur in sub- nullo valet, ubi aliquid causatur in sub- jecto manente et gratia subjecti etiam jecto manente et gratia subjecti etiam potest manere etiam causa sua destru- potest manere etiam causa sua destru- cta. cta.

AD ALIUD dicendum, quod pœna per Adobject. 3. AD ALIUD dicendum, quod pœna per Adobject. 3. se non liberat nisi a pœna: sed pœna in se non liberat nisi a pœna: sed pœna in subjecto quod est informatum gratia, subjecto quod est informatum gratia, potest liberare etiam a culpa et tales potest liberare etiam a culpa et tales sunt illi qui sunt in purgatorio. sunt illi qui sunt in purgatorio.

AD ALIUD dicendum, quod non aliter Ad object.4 AD ALIUD dicendum, quod non aliter Ad object.4 deletur veniale, sed quod hoc modo deletur veniale, sed quod hoc modo congruentius deleatur: cum enim po- congruentius deleatur: cum enim po- tius sit dispositio ad culpam quam culpa, tius sit dispositio ad culpam quam culpa, etiam alio modo potest deleri. etiam alio modo potest deleri.

AD ULTIMUM dicendum, quod pœna Adobject 5. AD ULTIMUM dicendum, quod pœna Adobject 5. mortis bene deleret si ad hoc ordinare- mortis bene deleret si ad hoc ordinare- tur, sicut in martyribus: sed non ad tur, sicut in martyribus: sed non ad hoc dirigitur in aliis communiter morien- hoc dirigitur in aliis communiter morien- tibus et ideo non delet. tibus et ideo non delet.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An sint aliqui qui ædificent lignum, An sint aliqui qui ædificent lignum, foenum, et stipulam? et, Quid illa foenum, et stipulam? et, Quid illa significent? significent?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, ante medium: « De illis etiam ibi, A, ante medium: « De illis etiam qui ædificant lignum, fænum, etc. » qui ædificant lignum, fænum, etc. »

Quæruntur hic duo, scilicet quid ista Quæruntur hic duo, scilicet quid ista sint, et de differentia ipsorum. sint, et de differentia ipsorum.

Videtur autem, quod sint differentiæ Videtur autem, quod sint differentiæ mortalium peccatorum: quia mortalium peccatorum: quia

1. In originali super Isa. v, 8, super 1. In originali super Isa. v, 8, super illud: Væ qui conjungitis domum ad do- illud: Væ qui conjungitis domum ad do- mum, etc., dicit Hieronymus : << Hæretici mum, etc., dicit Hieronymus : << Hæretici dogmata dogmatibus conjungunt: et qui dogmata dogmatibus conjungunt: et qui supra fundamentum debuerunt ædificare supra fundamentum debuerunt ædificare aurum, et argentum, et lapides pretiosos, aurum, et argentum, et lapides pretiosos, econtra ædificant lignum, fœnum, stipu- econtra ædificant lignum, fœnum, stipu- lam. » Constat autem, quod hæretici non lam. » Constat autem, quod hæretici non ædificant nisi peccata mortalia, in quan- ædificant nisi peccata mortalia, in quan- tum hæretici et hæresim servant : ergo tum hæretici et hæresim servant : ergo videtur, quod hæc tria dicunt mortalium videtur, quod hæc tria dicunt mortalium peccatorum differentias. peccatorum differentias.

2. Adhuc, Josue, IV, 1 et seq., quæ- 2. Adhuc, Josue, IV, 1 et seq., quæ- dam Glossa Adamantini taliter exponit. dam Glossa Adamantini taliter exponit. SED CONTRA hoc videtur esse, quod SED CONTRA hoc videtur esse, quod 1. Hic accipiuntur pro venialibus. 1. Hic accipiuntur pro venialibus.

Sed contra. Sed contra.

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio.

Ad quæst. Ad quæst.

864 864

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

2. Adhuc, Lignum, fœnum, stipula, 2. Adhuc, Lignum, fœnum, stipula, consumptibilia sunt in igne: sed mor- consumptibilia sunt in igne: sed mor- talia non consumuntur in igne : ergo talia non consumuntur in igne : ergo non bene exponuntur per lignum, fœ- non bene exponuntur per lignum, fœ- num, et stipulam. num, et stipulam.

AD SECUNDUM proceditur sic : AD SECUNDUM proceditur sic :

1. Multæ et quasi infinitæ sunt diffe- 1. Multæ et quasi infinitæ sunt diffe- rentiæ venialium : ergo videtur, quod rentiæ venialium : ergo videtur, quod non possint congrue per tres differentias non possint congrue per tres differentias assignari. assignari.

2. Adhuc, Augustinus in Littera non 2. Adhuc, Augustinus in Littera non videtur distinguere veniale quod per ista videtur distinguere veniale quod per ista tria signatur, nisi in dilectione tempo- tria signatur, nisi in dilectione tempo- ralium sed multis aliis modis fiunt ve- ralium sed multis aliis modis fiunt ve- nialia: ergo videtur, quod insufficienter nialia: ergo videtur, quod insufficienter his tribus significetur. his tribus significetur.

RESPONSIO. Dicendum, quod per hæc RESPONSIO. Dicendum, quod per hæc tria congruentissime significantur venia- tria congruentissime significantur venia- lium peccatorum differentiæ. Unde quod lium peccatorum differentiæ. Unde quod dicit Hieronymus et Glossa super Josue, dicit Hieronymus et Glossa super Josue, est adaptatio quædam præter intentio- est adaptatio quædam præter intentio- nem litteralem. nem litteralem.

: :

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod veniale non secundum diver- dum quod veniale non secundum diver- sitates suarum specierum signatur his sitates suarum specierum signatur his tribus, sed potius secundum suam quan- tribus, sed potius secundum suam quan- titatem quæ comitatur omnem speciem titatem quæ comitatur omnem speciem venialis, secundum diversitatem actus, venialis, secundum diversitatem actus, et radicis, et adhærentiæ, a quibus pro- et radicis, et adhærentiæ, a quibus pro- cedit. Dicit enim Philosophus, quod om- cedit. Dicit enim Philosophus, quod om- nium extremorum determinatorum se- nium extremorum determinatorum se- cundum quantitatem, determinatum est cundum quantitatem, determinatum est medium unde cum sit veniale maximæ medium unde cum sit veniale maximæ adhærentiæ quæ potest esse circa Deum, adhærentiæ quæ potest esse circa Deum, et minimæ et minimæ vix sensibilis est, est vix sensibilis est, est quæ quæ veniale adhærentiæ mediæ : et ideo tri- veniale adhærentiæ mediæ : et ideo tri- pliciter tantum quantitas venialis signi- pliciter tantum quantitas venialis signi- ficatur et hoc metaphorice : sicut sig- ficatur et hoc metaphorice : sicut sig- nificatur causæ diversitas in diversitate nificatur causæ diversitas in diversitate effectus, diuturnitas enim manendi in effectus, diuturnitas enim manendi in igne ostendit quantitatem adhærentiæ igne ostendit quantitatem adhærentiæ venialis constat autem, quod inter venialis constat autem, quod inter cremabilia consumptibilia diutius in igne cremabilia consumptibilia diutius in igne manet lignum in genere, et minime sti- manet lignum in genere, et minime sti-

1 Psal. cxxxv1, 1. 1 Psal. cxxxv1, 1.

pula, quia illa est sicca et debilis atque pula, quia illa est sicca et debilis atque cremabilis valde, et medio modo fœ- cremabilis valde, et medio modo fœ- num. Et ideo per ista tria venialium di- num. Et ideo per ista tria venialium di- versitas significatur. versitas significatur.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An lignum, fænum, stipula, ædificentur. An lignum, fænum, stipula, ædificentur. super fundamentum ? super fundamentum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, post medium : « Qui ædificave- ibi, A, post medium : « Qui ædificave- runt lignum, fænum, stipulam, etc. » runt lignum, fænum, stipulam, etc. »

Videtur enim, quod super fundamen- Videtur enim, quod super fundamen- tum talia non ædificentur : quia fides tum talia non ædificentur : quia fides non habet ordinem nisi ad bona opera : non habet ordinem nisi ad bona opera : sed venialia non sunt opera bona: ergo sed venialia non sunt opera bona: ergo videtur, quod non ædificentur super videtur, quod non ædificentur super fidem. fidem.

Ad hoc dicendum, quod spiritualis Ad hoc dicendum, quod spiritualis ædificii fundamentum in imo est fides, ædificii fundamentum in imo est fides, quæ facit in nobis subsistere res speran- quæ facit in nobis subsistere res speran- das, eo quod ipsa est prima accedentibus das, eo quod ipsa est prima accedentibus ad Deum sed in summo concludens est ad Deum sed in summo concludens est charitas, quæ est vinculum perfectionis: charitas, quæ est vinculum perfectionis: et paries erigens, est spes se ad æterna et paries erigens, est spes se ad æterna protendens. Cardinales autem sunt mate- protendens. Cardinales autem sunt mate- ria, quæ dant substantiam ædificio : et ria, quæ dant substantiam ædificio : et materia super fundamentum esse dicitur materia super fundamentum esse dicitur tantum tripliciter, scilicet directo situ, tantum tripliciter, scilicet directo situ, et sic nihil ædificatur nisi bona opera. et sic nihil ædificatur nisi bona opera.

Dicitur etiam super, id est, juxta, Dicitur etiam super, id est, juxta, sicut ibi, Super flumina Babylonis, sicut ibi, Super flumina Babylonis, etc. et sic venialia superædificantur. etc. et sic venialia superædificantur.

Tertio dicitur super, id est, post, sic- Tertio dicitur super, id est, post, sic- ut, Ezechiel. XLVIII, 3: Super terminum ut, Ezechiel. XLVIII, 3: Super terminum Aser, etc. Dicit Glossa, id est, post tér- Aser, etc. Dicit Glossa, id est, post tér- minum Aser. minum Aser.

Et sic mortalia superædificantur, se- Et sic mortalia superædificantur, se- cundum expositionem Hieronymi supra cundum expositionem Hieronymi supra inductam. inductam.

Solu Solu

IN IV SENTENT. DIST. XXI, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XXI, A, ART. 4.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An ignis purgatorius sit vel non sit An ignis purgatorius sit vel non sit post mortem ? post mortem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, ante finem: « Non redarguo: ibi, A, ante finem: « Non redarguo: quia forsitan verum, etc. » quia forsitan verum, etc. »

Videtur enim hic dubitare Augusti- Videtur enim hic dubitare Augusti- nus, utrum purgatorium sit, vel non? nus, utrum purgatorium sit, vel non? Et eodem modo dubitationis loquitur Et eodem modo dubitationis loquitur Gregorius in libro IV Dialogorum. Gregorius in libro IV Dialogorum.

Quæritur ergo, Utrum sit vel non sit Quæritur ergo, Utrum sit vel non sit purgatorius ignis post mortem ? purgatorius ignis post mortem ?

Videtur autem non esse sic: Videtur autem non esse sic:

: :

1. Contrariorum contrarii sunt effe- 1. Contrariorum contrarii sunt effe- ctus charitas et mortale peccatum sunt ctus charitas et mortale peccatum sunt contraria ergo contrarii sunt eorum contraria ergo contrarii sunt eorum effectus sed peccatum mortale post effectus sed peccatum mortale post mortem damnat statim : ergo charitas mortem damnat statim : ergo charitas post mortem statim salvat: ergo non est post mortem statim salvat: ergo non est locus aliquis purgatorius inter salu- locus aliquis purgatorius inter salu- tem et damnationem. tem et damnationem.

2. Adhuc, Non minoris efficaciæ est 2. Adhuc, Non minoris efficaciæ est charitas in salvando, quam peccatum charitas in salvando, quam peccatum mortale in condemnando: sed peccatum mortale in condemnando: sed peccatum mortale damnat statim post mortem, mortale damnat statim post mortem, etiamsi multa adsint opera de genere etiamsi multa adsint opera de genere bonorum, quæ sunt dispositiones ad bo- bonorum, quæ sunt dispositiones ad bo- num : ergo et charitas statim salvat num : ergo et charitas statim salvat post mortem, etiamsi multa adsint, quæ post mortem, etiamsi multa adsint, quæ sunt dispositiones ad malum: hæc au- sunt dispositiones ad malum: hæc au- tem sunt venialia: ergo multitudini ve- tem sunt venialia: ergo multitudini ve- nialium non debetur purgatorium : et nialium non debetur purgatorium : et non est ad alium usum ergo non est non est ad alium usum ergo non est purgatorium, ut videtur. purgatorium, ut videtur.

3. Adhuc, Duo genera sunt malorum, 3. Adhuc, Duo genera sunt malorum, scilicet veniale, et mortale. Item, Duo scilicet veniale, et mortale. Item, Duo genera bonorum, scilicet bonum gratui- genera bonorum, scilicet bonum gratui- tum, et opera de genere bonorum. Item, tum, et opera de genere bonorum. Item, Duo genera præmiorum, æternum, et Duo genera præmiorum, æternum, et temporale et iterum duo genera pœ- temporale et iterum duo genera pœ- narum, scilicet, temporalis, et æterna. narum, scilicet, temporalis, et æterna. Inde sic procedo: Sicut se habet bonum Inde sic procedo: Sicut se habet bonum

XXIX XXIX

rum rum

865 865

ad præmium, ita se habet malum ad ad præmium, ita se habet malum ad poenam sed bonum de genere bono- poenam sed bonum de genere bono- non meretur aliquod præmium : non meretur aliquod præmium : ergo nec malum sibi respondens, ali- ergo nec malum sibi respondens, ali- quam pœnam : ergo pro nullo est pur- quam pœnam : ergo pro nullo est pur- gatorium. PROBATIO mediæ est : Si ille gatorium. PROBATIO mediæ est : Si ille qui facit opera de genere bonorum, qui facit opera de genere bonorum, mereretur præmium, tunc injuste ageret mereretur præmium, tunc injuste ageret Deus secum, quod non conferret : sed Deus secum, quod non conferret : sed videmus, quod sæpe non confert : ergo videmus, quod sæpe non confert : ergo nihil meruit: quia inconveniens est nihil meruit: quia inconveniens est Deum injuste agere cum aliquo. Deum injuste agere cum aliquo.

4. Adhuc, Super eadem divisione : 4. Adhuc, Super eadem divisione : sicut se habent mortale et veniale ad sicut se habent mortale et veniale ad pœnam æternam et temporalem simul: pœnam æternam et temporalem simul: ita se habent charitas et bonum in gene- ita se habent charitas et bonum in gene- re ad præmium utriusque simul: ergo re ad præmium utriusque simul: ergo sicut se habent mortale et opus de gene- sicut se habent mortale et opus de gene- re bonorum simul ad pœnam æternam re bonorum simul ad pœnam æternam et præmium temporale, ita se habent et præmium temporale, ita se habent charitas et veniale ad præmium æter- charitas et veniale ad præmium æter- num et poenam temporalem : sed video, num et poenam temporalem : sed video, quod mortali cum bono in genere, non quod mortali cum bono in genere, non debetur ex condigno nisi pœna æterna, debetur ex condigno nisi pœna æterna, et nullum temporale præmium : ergo et nullum temporale præmium : ergo veniali cum charitate, ex condigno non veniali cum charitate, ex condigno non debetur nisi præmium æternum et nulla debetur nisi præmium æternum et nulla transitoria pœna. Cum igitur non nisi transitoria pœna. Cum igitur non nisi propter tales sit purgatorium, videtur propter tales sit purgatorium, videtur purgatorium non esse. purgatorium non esse.

5. Adhuc, Deus non remunerat post 5. Adhuc, Deus non remunerat post mortem, nisi similem sibi per charita- mortem, nisi similem sibi per charita- tem et dilectionem : ergo non punit post tem et dilectionem : ergo non punit post mortem, nisi aversum a se per super- mortem, nisi aversum a se per super- biam et odium divinum: sed talis solus biam et odium divinum: sed talis solus est ille qui decedit in mortali peccato : est ille qui decedit in mortali peccato : ergo videtur, quod solus ille puniatur ergo videtur, quod solus ille puniatur post mortem ergo videtur, quod venia- post mortem ergo videtur, quod venia- le non punitur post mortem : et propter le non punitur post mortem : et propter illud est purgatorium : ergo videtur, illud est purgatorium : ergo videtur, quod purgatorium nullum sit post mor- quod purgatorium nullum sit post mor-

tem. tem.

... ...

IN CONTRARIUM hujus objicitur sic : IN CONTRARIUM hujus objicitur sic : 1. Matth. xi, 31 et 32, dicitur, quod 1. Matth. xi, 31 et 32, dicitur, quod spiritus blasphemia non remittetur,… spiritus blasphemia non remittetur,… neque in hoc sæculo, neque in futuro. neque in hoc sæculo, neque in futuro. Ex hoc innuitur, quod aliqua peccata Ex hoc innuitur, quod aliqua peccata dimittentur in futuro: constat, quod non dimittentur in futuro: constat, quod non in regno, neque in inferno, quia in in- in regno, neque in inferno, quia in in-

55 55

Sed contra. Sed contra.

866 866

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ferno nulla est redemptio : ergo necesse ferno nulla est redemptio : ergo necesse est, quod sit locus aliquis purgatorius est, quod sit locus aliquis purgatorius talium et hunc vocamus purgatorium. talium et hunc vocamus purgatorium.

: :

2. Adhuc, I ad Corinth. 11, 15: Ipse 2. Adhuc, I ad Corinth. 11, 15: Ipse autem salvus erit, sic tamen quasi per autem salvus erit, sic tamen quasi per ignem. Et constat, quod loquitur post ignem. Et constat, quod loquitur post mortem, quia non est vera salus nisi mortem, quia non est vera salus nisi post mortem et certificando dicit, Sal- post mortem et certificando dicit, Sal- vus erit ergo ignis purgans criminalia vus erit ergo ignis purgans criminalia erit post mortem. erit post mortem.

ET HOC concedimus. ET HOC concedimus.

3. Adhuc, Quidam Græcus expositor 3. Adhuc, Quidam Græcus expositor dicit super illud Apostoli: Sic tamen dicit super illud Apostoli: Sic tamen quasi per ignem,etc. ¹. « Hunc ignem cre- quasi per ignem,etc. ¹. « Hunc ignem cre- dimus esse xxapió, id est, mundifica- dimus esse xxapió, id est, mundifica- tionem, in quo defunctorum animæ pro- tionem, in quo defunctorum animæ pro- bantur tamquam aurum in fornace. » bantur tamquam aurum in fornace. » Ex hoc accipitur, quod ignis purgato- Ex hoc accipitur, quod ignis purgato- rius est port mortem. rius est port mortem.

: :

4. Adhuc, Anselmus in libro, Cur 4. Adhuc, Anselmus in libro, Cur Deus homo « Impossibile est animam Deus homo « Impossibile est animam coinquinatam paradisum intrare: » sed, coinquinatam paradisum intrare: » sed, ut supra probatum est, multi moriuntur ut supra probatum est, multi moriuntur coinquinati veniali peccato : ergo ne- coinquinati veniali peccato : ergo ne- cesse est esse locum in quo purgentur : cesse est esse locum in quo purgentur : et illum vocamus purgatorium. et illum vocamus purgatorium.

: :

5. Ad idem objcitur per rationem 5. Ad idem objcitur per rationem In II Ethicorum : « Peccatorum civilium In II Ethicorum : « Peccatorum civilium duo sunt genera pœnarum, scilicet in- duo sunt genera pœnarum, scilicet in- crepationes actuum civilitatis, et con- crepationes actuum civilitatis, et con- demnationes perpetuæ : » ergo videtur, demnationes perpetuæ : » ergo videtur, quod similiter sint in judicio divino : quod similiter sint in judicio divino : ergo aliqui judicabuntur et punientur ergo aliqui judicabuntur et punientur levi poena cum restituțione, et alii perpe- levi poena cum restituțione, et alii perpe- tuo condemnabuntur: sed talem modum tuo condemnabuntur: sed talem modum punitionis qui est cum restitutione post punitionis qui est cum restitutione post pœnitentiam, vocamus purgatorium: pœnitentiam, vocamus purgatorium: ergo videtur, quod purgatorium sit. ergo videtur, quod purgatorium sit.