Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

734 734

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

2. Item, Cui incumbit sollicitudo de 2. Item, Cui incumbit sollicitudo de curandis ovibus in sacramentorum admi- curandis ovibus in sacramentorum admi- nistratione, et reddendi rationem, illi nistratione, et reddendi rationem, illi etiam incumbit cui et quando confitean- etiam incumbit cui et quando confitean- tur ergo sine sua licentia non debent tur ergo sine sua licentia non debent ire ad aliquem: ergo etiam licet sit ali- ire ad aliquem: ergo etiam licet sit ali- quis privilegiatus, non tamen potest au- quis privilegiatus, non tamen potest au- dire subditos alterius, si ille prohibeat. dire subditos alterius, si ille prohibeat.

3. Adhuc, Licet iste sit privilegiatus 3. Adhuc, Licet iste sit privilegiatus audire, tamen subditus sacerdotis non audire, tamen subditus sacerdotis non est privilegiatus suo sacerdoti non obe- est privilegiatus suo sacerdoti non obe- dire ergo si prohibet ei ne privilegiato dire ergo si prohibet ei ne privilegiato confiteatur, ipse debet obedire non confi- confiteatur, ipse debet obedire non confi- tendo et ex hoc sequitur, quod ille qui tendo et ex hoc sequitur, quod ille qui privilegium habet, non audiet, licet sit privilegium habet, non audiet, licet sit privilegiatus. privilegiatus.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Beneficium privilegii non est rejicien- 1. Beneficium privilegii non est rejicien- dum, ita ut sit inutile ei cui datur: sed si dum, ita ut sit inutile ei cui datur: sed si retrahi possunt confitentes. ne privilegiato retrahi possunt confitentes. ne privilegiato confiteantur, quod etiam in inhibitione sa- confiteantur, quod etiam in inhibitione sa- cerdotis retrahi non possunt ne confitean- cerdotis retrahi non possunt ne confitean- tur alicui privilegium de hoc habenti. tur alicui privilegium de hoc habenti.

2. Item, Cui conceditur beneficium ali- 2. Item, Cui conceditur beneficium ali- quod ac principale, ei conceditur etiam quod ac principale, ei conceditur etiam accessorium, sine quo principaliter con- accessorium, sine quo principaliter con- cessum exerceri non potest: sed auditus cessum exerceri non potest: sed auditus confessionis non potest esse nisi aliquis confessionis non potest esse nisi aliquis confiteatur ergo videtur, quod cui con- confiteatur ergo videtur, quod cui con- ceditur confessiones audire, conceditur ceditur confessiones audire, conceditur etiam subditis ut illi possint sine licentia etiam subditis ut illi possint sine licentia alterius confiteri. alterius confiteri.

SOLUTIO. Videtur sine præjudicio dicen- SOLUTIO. Videtur sine præjudicio dicen- dum, quod privilegium audiendi confes- dum, quod privilegium audiendi confes- siones religiosis et honestis personis utile siones religiosis et honestis personis utile est concedere. Et confirmatur Veteris et est concedere. Et confirmatur Veteris et Novi Testamenti auctoritate. Et Veteris Novi Testamenti auctoritate. Et Veteris Testamenti plura inducta sunt. De Novo. Testamenti plura inducta sunt. De Novo. autem, Luc. XIV, 23, habetur, ubi pater- autem, Luc. XIV, 23, habetur, ubi pater- familias misit servos suos, qui exirent in familias misit servos suos, qui exirent in vias et sepes, et ducerent et compellerent vias et sepes, et ducerent et compellerent intrare ut impleretur domus Dei. Et hoc intrare ut impleretur domus Dei. Et hoc præcipue temporibus novissimis necessa- præcipue temporibus novissimis necessa- rium est, quando instant tempora peri- rium est, quando instant tempora peri- culosa propter abundantiam malitiæ. Et culosa propter abundantiam malitiæ. Et si conferatur privilegium, possunt audire si conferatur privilegium, possunt audire privilegiati omnes quos moverint verbo privilegiati omnes quos moverint verbo et exemplo ad pœnitentiam in prædica- et exemplo ad pœnitentiam in prædica-

tione unde concedo partem primam hu- tione unde concedo partem primam hu- jus disputationis. jus disputationis.

AD ID autem quod objicitur in contra- Ad objej AD ID autem quod objicitur in contra- Ad objej rium est dicendum, quod nullum præju- rium est dicendum, quod nullum præju- dicium in hoc fit alicui: quia etiam sacer- dicium in hoc fit alicui: quia etiam sacer- dos, vel alius prælatus, non habet ali- dos, vel alius prælatus, non habet ali- quam jurisdictionem in subditos, nisi quam jurisdictionem in subditos, nisi in quantum descendit a capite : et ideo si in quantum descendit a capite : et ideo si alii vocantur et privilegiantur in adjuto- alii vocantur et privilegiantur in adjuto- rium ejus, non est præjudicium, sed so- rium ejus, non est præjudicium, sed so- latium, præcipue cum fructus proventuum latium, præcipue cum fructus proventuum ex hoc sibi in nullo diminuatur. ex hoc sibi in nullo diminuatur.

Ad Ad

AD HOC quod ulterius quæritur, dicen- Ad qua AD HOC quod ulterius quæritur, dicen- Ad qua dum quod si privilegium tale concedere- dum quod si privilegium tale concedere- tur, meo judicio, privilegiatus debet tur, meo judicio, privilegiatus debet inducere subditos ut sibi confiteantur de inducere subditos ut sibi confiteantur de conscientia et licentia sui sacerdotis. Si conscientia et licentia sui sacerdotis. Si autem sacerdos hoc malitiose impedire* autem sacerdos hoc malitiose impedire* vellet, non posset: quia in hoc non te- vellet, non posset: quia in hoc non te- nentur subditi sui ei obedire. Qui enim nentur subditi sui ei obedire. Qui enim dat privilegium, per consequens dare vi- dat privilegium, per consequens dare vi- detur subditis potestatem confitendi pri- detur subditis potestatem confitendi pri- vilegiato: quia aliter gratia quam facit vilegiato: quia aliter gratia quam facit frustraretur. frustraretur.

AD ALIUD dicendum, quod sollicitudi- AD ALIUD dicendum, quod sollicitudi- nem non habet sacerdos nisi ex voluntate nem non habet sacerdos nisi ex voluntate superioris, et ideo debet præsumere, superioris, et ideo debet præsumere, quod missi ab ipso bene disponant popu- quod missi ab ipso bene disponant popu- lum ad salutem, nec reddet rationem de lum ad salutem, nec reddet rationem de illo. illo.

Ad 2, Ad 2,

AD ALIUD dicendum, quod isto privile- Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod isto privile- Ad 3. giato ad audiendum, permissum est alii giato ad audiendum, permissum est alii sibi confiteri quia qui concedit princi- sibi confiteri quia qui concedit princi- pale, concedit et accessorium sine quo pale, concedit et accessorium sine quo illud principale fieri non potest, sicut illud principale fieri non potest, sicut dictum est in objectionibus quæ in con- dictum est in objectionibus quæ in con- trarium adducuntur. trarium adducuntur.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 44. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 44.

ARTICULUS XLIV. ARTICULUS XLIV.

An aliquis privilegiato confessus, tenea- An aliquis privilegiato confessus, tenea- tur etiam confiteri proprio sacer- tur etiam confiteri proprio sacer- doti ? doti ?

Sexto quæritur, Utrum postquam con- Sexto quæritur, Utrum postquam con- fessi sunt privilegiato, si aliquis talis est, fessi sunt privilegiato, si aliquis talis est, teneatur etiam proprio sacerdoti confite- teneatur etiam proprio sacerdoti confite-

ri? ri?

Et videtur, quod sic: Et videtur, quod sic:

1.Præceptum est enim sacerdoti proprio, 1.Præceptum est enim sacerdoti proprio, Diligenter agnosce vultum pecoris tui¹ : Diligenter agnosce vultum pecoris tui¹ : sed non potest agnosci nisi per confessio- sed non potest agnosci nisi per confessio- nem vultus spiritualis pecoris : ergo sa- nem vultus spiritualis pecoris : ergo sa- cerdos proprius tenetur audire confessio- cerdos proprius tenetur audire confessio- nes eorum: ergo et illi tenentur ei con- nes eorum: ergo et illi tenentur ei con- fiteri. fiteri.

2. Adhuc, Jerem. xxx111, 13, dicitur, 2. Adhuc, Jerem. xxx111, 13, dicitur, quod transibunt greges ad manum nu- quod transibunt greges ad manum nu- merantis sed manus numerantis tangit merantis sed manus numerantis tangit singulas: ergo manus probantis sacerdo- singulas: ergo manus probantis sacerdo- tis debet tactu confessionis et cognitionis tis debet tactu confessionis et cognitionis singulas oves mensurare: sed hoc non singulas oves mensurare: sed hoc non potest esse nisi per confessionem: ergo potest esse nisi per confessionem: ergo tenetur ei confiteri. tenetur ei confiteri.

3. Item, Joan. x, 3 et 4, dicitur, quod 3. Item, Joan. x, 3 et 4, dicitur, quod bonus pastor proprias oves vocat nomina- bonus pastor proprias oves vocat nomina- tim,... et ante eas vadit. Et infra, v. 14: tim,... et ante eas vadit. Et infra, v. 14: Ego sum pastor bonus, et cognosco meas, Ego sum pastor bonus, et cognosco meas, et cognoscunt me meæ. Hæc autem omnia et cognoscunt me meæ. Hæc autem omnia nullo modo sine confessione fieri possunt: nullo modo sine confessione fieri possunt: ergo cuicumque confessi sint subditi, vi- ergo cuicumque confessi sint subditi, vi- detur quod adhuc tenentur confiteri pro- detur quod adhuc tenentur confiteri pro- prio sacerdoti. prio sacerdoti.

4. Adhuc, Actuum, xx, 28, dicit Pau- 4. Adhuc, Actuum, xx, 28, dicit Pau- lus Attendite vobis, et universo gregi, lus Attendite vobis, et universo gregi,

in in

quo vos Spiritus sanctus posuit Epi- quo vos Spiritus sanctus posuit Epi- scopos, regere Ecclesiam Dei, quam ac- scopos, regere Ecclesiam Dei, quam ac- quisivit sanguine suo. Sed non parvæ quisivit sanguine suo. Sed non parvæ æstimationis est, quod emitur sanguine æstimationis est, quod emitur sanguine Christi ergo cum omni sollicitudine vi- Christi ergo cum omni sollicitudine vi-

1 Proverb. xXVII, 23. 1 Proverb. xXVII, 23.

735 735

dendæ et noscendæ a suo pastore sunt dendæ et noscendæ a suo pastore sunt oves tales autem nullo modo sufficienter oves tales autem nullo modo sufficienter noscuntur, nisi per confessionem in qua noscuntur, nisi per confessionem in qua homo totum cor et conscientiam monstrat homo totum cor et conscientiam monstrat sacerdoti: ergo videtur, quod tenetur ei sacerdoti: ergo videtur, quod tenetur ei confiteri. confiteri.

5. Adhuc, I ad Thessal. v, 14, dicit 5. Adhuc, I ad Thessal. v, 14, dicit Apostolus Corripite inquietos, consola- Apostolus Corripite inquietos, consola- mini pusillanimes, suscipite infirmos, mini pusillanimes, suscipite infirmos, patientes estole ad omnes. Sed hoc nullo patientes estole ad omnes. Sed hoc nullo modo potest fieri, nisi noscantur tales vel modo potest fieri, nisi noscantur tales vel tales esse ergo nosci debent: sed nosci tales esse ergo nosci debent: sed nosci congrue non possunt, nisi per confessio- congrue non possunt, nisi per confessio- nem ergo omnes suo sacerdoti tenentur nem ergo omnes suo sacerdoti tenentur confiteri, etiam cuicumque confessi sint confiteri, etiam cuicumque confessi sint alii. alii.

Si autem tu dicas, quod noscit per Si autem tu dicas, quod noscit per alium. CONTRA: Hoc non generat nisi alium. CONTRA: Hoc non generat nisi opinionem et opinio non sufficit ad ju- opinionem et opinio non sufficit ad ju- dicium humanum: ergo multo minus dicium humanum: ergo multo minus sufficiet ad judicium divinum: et hoc est sufficiet ad judicium divinum: et hoc est in pœnitentia: ergo non sufficit in pœni- in pœnitentia: ergo non sufficit in pœni- tentia. tentia.

6. Adhuc, Ad Hebr. x, 17: Obedite 6. Adhuc, Ad Hebr. x, 17: Obedite præpositis vestris, et subjacete eis: ipsi præpositis vestris, et subjacete eis: ipsi enim pervigilant, quasi rationem pro ani- enim pervigilant, quasi rationem pro ani- mabus vestris reddituri. Sed video, quod mabus vestris reddituri. Sed video, quod qui rationem reddere debet, etiam de qui rationem reddere debet, etiam de temporalibus, per seipsum quærit cogno- temporalibus, per seipsum quærit cogno- scere computum : ergo multo magis in scere computum : ergo multo magis in divinis hoc exigitur: ergo sacerdos per divinis hoc exigitur: ergo sacerdos per seipsum habet cognoscere de confes- seipsum habet cognoscere de confes-

sione. sione.

IN CONTRARIUM autem hujus sic objici- Sed contra. IN CONTRARIUM autem hujus sic objici- Sed contra.

tur. tur.

1. Si aliquis confiteatur privilegiato, 1. Si aliquis confiteatur privilegiato, constat quod est absolutus, quia aliter constat quod est absolutus, quia aliter nihil valeret privilegium: sed absolutus nihil valeret privilegium: sed absolutus non tenetur confiteri: ergo iste nec sa- non tenetur confiteri: ergo iste nec sa- cerdoti, nec alii confiteri tenetur plus illo cerdoti, nec alii confiteri tenetur plus illo

anno. anno.

2. Adhuc, Magister Hugo de sancto 2. Adhuc, Magister Hugo de sancto Victore in libro de Potestate ligandi et Victore in libro de Potestate ligandi et solvendi dicit, quod « inter cætera solvendi dicit, quod « inter cætera vincula quæ solvit sacerdos audiens con- vincula quæ solvit sacerdos audiens con- fessionem, unum et primum est, quod fessionem, unum et primum est, quod solvit a debito confitendi quo Deus eum solvit a debito confitendi quo Deus eum

olutio. olutio.

736 736

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ligavit, cum eum in contritione absolvit ligavit, cum eum in contritione absolvit a debito mortis æternæ : »sed absolutus a debito mortis æternæ : »sed absolutus a debito confitendi non tenetur alicui a debito confitendi non tenetur alicui confiteri ergo cum iste sit confessus, confiteri ergo cum iste sit confessus, non tenetur confiteri proprio sacerdoti. non tenetur confiteri proprio sacerdoti.

3. Adhuc, Si aliquis confiteatur pœ- 3. Adhuc, Si aliquis confiteatur pœ- nitentiario superioris, non postea tenetur nitentiario superioris, non postea tenetur confiteri etiam inferiori: sed privilegia- confiteri etiam inferiori: sed privilegia- tus est quasi quidam pœnitentiarius par- tus est quasi quidam pœnitentiarius par- ticularis Domini Papæ : ergo sibi con- ticularis Domini Papæ : ergo sibi con- fessus non tenetur alicui amplius confi- fessus non tenetur alicui amplius confi- teri. teri.

4. Adhuc, Numquam sunt duo reme- 4. Adhuc, Numquam sunt duo reme- dia omnino ejusdem speciei contra mor- dia omnino ejusdem speciei contra mor- bum unum ergo nec in spiritualibus bum unum ergo nec in spiritualibus sic debet esse: sed istæ duæ confessiones sic debet esse: sed istæ duæ confessiones essent remedia omnino similia et ejus- essent remedia omnino similia et ejus- dem speciei contra morbum unum : ergo dem speciei contra morbum unum : ergo videtur, quod non esse debeant: ergo videtur, quod non esse debeant: ergo confessus uni, non tenetur confiteri al- confessus uni, non tenetur confiteri al- teri. teri.

5. Adhuc, Natura non abundat in su- 5. Adhuc, Natura non abundat in su- perfluis, nec deficit in necessariis: et hoc perfluis, nec deficit in necessariis: et hoc est ideo, ut dicunt Philosophi, quia inor- est ideo, ut dicunt Philosophi, quia inor- dinatissima est: sed opus divinum ordi- dinatissima est: sed opus divinum ordi- natius est, quam opus naturæ : ergo nec natius est, quam opus naturæ : ergo nec ipsum abundat superfluis: sed superfluum ipsum abundat superfluis: sed superfluum est ponere duo, cum unum sufficiat : er- est ponere duo, cum unum sufficiat : er- go videtur, quod cum uni facta confessio go videtur, quod cum uni facta confessio valeat, non teneatur confiteri alteri. valeat, non teneatur confiteri alteri.

RESPONDEO sine præjudicio, quod si RESPONDEO sine præjudicio, quod si privilegium audiendi confessiones per privilegium audiendi confessiones per modum supra dictum daretur alicui, modum supra dictum daretur alicui, sicut datum est privilegium audiendi eos sicut datum est privilegium audiendi eos quos movent aliqui verbo suæ prædica- quos movent aliqui verbo suæ prædica- tionis firmissime credendum est, quod tionis firmissime credendum est, quod propter nimiam sacerdotum negligen- propter nimiam sacerdotum negligen- tiam hoc summus Pontifex dedit: quia tiam hoc summus Pontifex dedit: quia peccatis nostris crescentibus in hoc fine peccatis nostris crescentibus in hoc fine sæculi, etiam perpauci inveniuntur sa- sæculi, etiam perpauci inveniuntur sa- cerdotes qui veri sint pastores, sed po- cerdotes qui veri sint pastores, sed po- tius vicarii conducti pretio vili: et quod tius vicarii conducti pretio vili: et quod abominabilius est, nec sunt perpetuati in abominabilius est, nec sunt perpetuati in multis terris, sed conducti ad annum, vel multis terris, sed conducti ad annum, vel

1 Vulgata habet de mulieribus fatidicis, Eze- 1 Vulgata habet de mulieribus fatidicis, Eze- chiel. XII, 19: Et violabant me ad populum chiel. XII, 19: Et violabant me ad populum meum propter pugillum hordei, et fragmen panis, meum propter pugillum hordei, et fragmen panis,

etiam ad dimidium, vel mensem. Et hæc. etiam ad dimidium, vel mensem. Et hæc. omnia scio, quia vidi: ita ut videatur omnia scio, quia vidi: ita ut videatur impleri illud Ezechielis, XIII, 19: Pro impleri illud Ezechielis, XIII, 19: Pro fragmento panis et pugillo hordei cor- fragmento panis et pugillo hordei cor- rumpebant me, et meum populum ¹. Et rumpebant me, et meum populum ¹. Et ideo satis necessarii sunt, qui vita et ideo satis necessarii sunt, qui vita et scientia populum audiant et absolvant: scientia populum audiant et absolvant: tamen propter officium pastorale et reve- tamen propter officium pastorale et reve- rentiam sacerdotum, et quia non est rentiam sacerdotum, et quia non est detrahendum eis coram subditis, videtur detrahendum eis coram subditis, videtur quod absolvens privilegiatus deberet in- quod absolvens privilegiatus deberet in- jungere confesso sibi, quatenus ad minus jungere confesso sibi, quatenus ad minus in generali ostendat se proprio sacerdoti in generali ostendat se proprio sacerdoti si pastor est, vel etiam perpetuus vica- si pastor est, vel etiam perpetuus vica- rius. Si autem conductus est ad tempus, rius. Si autem conductus est ad tempus, tunc videtur, quod non oportet. tunc videtur, quod non oportet.

AD ID autem quod contra objicitur, AD ID autem quod contra objicitur, dicendum quod talis confessus absolutus dicendum quod talis confessus absolutus est sed tamen absolutus debet innote- est sed tamen absolutus debet innote- scere suæ Ecclesiæ gubernatori qui est scere suæ Ecclesiæ gubernatori qui est sacerdos proprius, et ideo debet se osten- sacerdos proprius, et ideo debet se osten- dere sacerdoti ad minus in genere pecca- dere sacerdoti ad minus in genere pecca- torum in quibus fuit; et etiam propter torum in quibus fuit; et etiam propter conscientiam sacerdotis, et ut sit securus conscientiam sacerdotis, et ut sit securus de ipso quia debet ei ministrare sacra- de ipso quia debet ei ministrare sacra- menta, et rationem reddere pro ipso. menta, et rationem reddere pro ipso.

Ad object Ad object

AD ALIUD dicendum, quod sicut dictum Adobiect AD ALIUD dicendum, quod sicut dictum Adobiect est, ille absolutus est coram Deo: sed est, ille absolutus est coram Deo: sed tamen multa exiguntur ab ipso: quia tamen multa exiguntur ab ipso: quia nullus est adeo absolutus, quin "propter nullus est adeo absolutus, quin "propter contemptum ministrorum Ecclesiæ pos- contemptum ministrorum Ecclesiæ pos- sit iterum incidere in peccatum mortale : sit iterum incidere in peccatum mortale : et ideo ut assecuret suum gubernatorem, et ideo ut assecuret suum gubernatorem, tenetur ei se in genere ostendere si ille tenetur ei se in genere ostendere si ille voluerit. voluerit.

AD ALIUD dicendum, quod etiamsi con- Ad object. AD ALIUD dicendum, quod etiamsi con- Ad object. fiteatur pœnitentiario superioris, adhuc fiteatur pœnitentiario superioris, adhuc utile est, ne pœnitentiarius dissolvat or- utile est, ne pœnitentiarius dissolvat or- dinem Ecclesiæ et officii sacerdotum ad dinem Ecclesiæ et officii sacerdotum ad populum, et in aliquo remittat eum ad populum, et in aliquo remittat eum ad proprium sacerdotem. Et crederem gra- proprium sacerdotem. Et crederem gra- viter peccare poenitentiarium, qui hoc viter peccare poenitentiarium, qui hoc non faceret tamen si non remittit, tunc non faceret tamen si non remittit, tunc dicendum, quod secus est in illo, quia dicendum, quod secus est in illo, quia pœnitentiarius superioris vice superioris pœnitentiarius superioris vice superioris

ut interficerent animas quæ non moriuntur, et ut interficerent animas quæ non moriuntur, et vivificarent animas quæ non vivunt, mentientes vivificarent animas quæ non vivunt, mentientes populo meo credenti mendaciis. populo meo credenti mendaciis.

jbject. 4. jbject. 4.

hiect.5. hiect.5.

tio. tio.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 45 ET 46. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 45 ET 46.

imponit pœnitentias, et ita est sufficiens imponit pœnitentias, et ita est sufficiens præsumptio sacerdotis, quod bene omnia præsumptio sacerdotis, quod bene omnia facit, nec habet de facto superioris judica- facit, nec habet de facto superioris judica- re: sed alii ex privilegio audientes, sunt re: sed alii ex privilegio audientes, sunt vocati quasi in sublevamen negligentiæ vocati quasi in sublevamen negligentiæ sacerdotum et illorum magis est cavere sacerdotum et illorum magis est cavere ne dissipent officium sacerdotum ad po- ne dissipent officium sacerdotum ad po- pulum, et reverentiam populi ad sacer- pulum, et reverentiam populi ad sacer- dotes et ideo non est simile quod pro dotes et ideo non est simile quod pro simili inducitur. simili inducitur.

AD ALIUD dicendum, quod multiplicata AD ALIUD dicendum, quod multiplicata remedia valent ad morbum latentem et remedia valent ad morbum latentem et gravem quia etiamsi non curant mor- gravem quia etiamsi non curant mor- bum, tamen faciunt ad sanitatis confir- bum, tamen faciunt ad sanitatis confir- mationem: sed hic non est aliud: quia mationem: sed hic non est aliud: quia obligabatur sacerdoti, et propter cautelam obligabatur sacerdoti, et propter cautelam abundantem vadit ad privilegiatum. abundantem vadit ad privilegiatum.

AD ALIUD dicendum, quod etiam natu- AD ALIUD dicendum, quod etiam natu- ra multa facit ad confortationem speciei, ra multa facit ad confortationem speciei, ut possit resistere alterationibus sequen- ut possit resistere alterationibus sequen- tibus, et illa non sunt superflua: et ita tibus, et illa non sunt superflua: et ita est etiam in operibus gratiæ: unde etiam est etiam in operibus gratiæ: unde etiam ab eo qui præsidet utilitati Ecclesiæ, ab eo qui præsidet utilitati Ecclesiæ, tales quandoque mittuntur propter abun- tales quandoque mittuntur propter abun- dantem cautelam ad confortationem po- dantem cautelam ad confortationem po- puli in pœnitentia et confessione. puli in pœnitentia et confessione.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XLV. ARTICULUS XLV.

An aliquid utilitatis consequatur si An aliquid utilitatis consequatur si quis confiteatur privilegiato? quis confiteatur privilegiato?

Septimo quæritur, Quid utilitatis con- Septimo quæritur, Quid utilitatis con- sequitur a privilegiato ? sequitur a privilegiato ?

Licet jam fere determinatum sit ex Licet jam fere determinatum sit ex præcedentibus, tamen sine disputatione præcedentibus, tamen sine disputatione ad hoc dicendum, quod tres utilitates ad hoc dicendum, quod tres utilitates consequuntur ad minus. Una est absolu- consequuntur ad minus. Una est absolu- tio perfecta, quæ duplicata facit pœnæ tio perfecta, quæ duplicata facit pœnæ debitæ diminutionem et gratiæ conforta- debitæ diminutionem et gratiæ conforta- tionem. Secunda est abundantia consilii, tionem. Secunda est abundantia consilii, ex qua efficitur poenitens securior de pœ- ex qua efficitur poenitens securior de pœ- nitentiæ sibi injunctæ sufficientiæ. Tertia nitentiæ sibi injunctæ sufficientiæ. Tertia

XXIX XXIX

737 737

est multiplicitas orationum et testium est multiplicitas orationum et testium coram Deo: quia quanto pluribus confi- coram Deo: quia quanto pluribus confi- tetur, tanto plures apud Deum habet tetur, tanto plures apud Deum habet

intercessores et testes. intercessores et testes.

ARTICULUS XLVI. ARTICULUS XLVI.

An diffinitiones scandali sint bonæ ? An diffinitiones scandali sint bonæ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit ibi, D, post initium: « Sed etiam in tanto D, post initium: « Sed etiam in tanto scandalo, etc. > scandalo, etc. >

Quæremus autem de scandalo, primo Quæremus autem de scandalo, primo quid sit? quid sit?

Secundo, De scandali divisione. Secundo, De scandali divisione.

Tertio, Utrum sit peccatum speciale Tertio, Utrum sit peccatum speciale divisum ab aliis peccatis, vel conjun- divisum ab aliis peccatis, vel conjun- tum aliis semper ? tum aliis semper ?

Quarto, Utrum sit mortale peccatum Quarto, Utrum sit mortale peccatum vel non? vel non?

Quinto, Utrum scandalizaze aliquo Quinto, Utrum scandalizaze aliquo modo conveniat bonis ? modo conveniat bonis ?

Sexto, Quorum sit scandalizari ? Sexto, Quorum sit scandalizari ? Septimo, Quæ sunt dimittenda propter Septimo, Quæ sunt dimittenda propter scandalum, et quæ non? scandalum, et quæ non?

AD PRIMUM horum sic proceditur : AD PRIMUM horum sic proceditur : Matth. XVIII, 7, super illud: Væ mun- Matth. XVIII, 7, super illud: Væ mun- do a scandalis! dicit Glossa: « Scan- do a scandalis! dicit Glossa: « Scan- dalum est dictum vel factum minus re- dalum est dictum vel factum minus re- ctum, aliis præbens occasionem ruinæ. » ctum, aliis præbens occasionem ruinæ. »

Alia autem notificatio scandali habetur Alia autem notificatio scandali habetur super illud Numerorum, xxx1, 2: Ulci- super illud Numerorum, xxx1, 2: Ulci- scere prius filios Israel, etc., sic, «< Scan- scere prius filios Israel, etc., sic, «< Scan- dalum est, ubi recte ambulanti deceptio dalum est, ubi recte ambulanti deceptio submittitur ad ruinam. >> submittitur ad ruinam. >>

Objicitur autem sic contra primam : Objicitur autem sic contra primam : quia quia

1. Omne peccatum quod est in dictis 1. Omne peccatum quod est in dictis vel factis, est occasio ruinæ alteri : ergo vel factis, est occasio ruinæ alteri : ergo omne peccatum in dictis et factis exi- omne peccatum in dictis et factis exi- stens, est scandalum, quod falsum est. stens, est scandalum, quod falsum est.

2. Adhuc, Omne peccatum procedens 2. Adhuc, Omne peccatum procedens ad notitiam proximi, est obex positus ad notitiam proximi, est obex positus

47 47

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio. Ad primam Ad primam

diffin. diffin.

738 738

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

recte ambulanti : sed omne peccatum in recte ambulanti : sed omne peccatum in dictis vel factis existens, est procedens dictis vel factis existens, est procedens quantum est de se ad notitiam proximi : quantum est de se ad notitiam proximi : ergo omne peccatum in dictis et factis ergo omne peccatum in dictis et factis existens, est obex positus recte ambu- existens, est obex positus recte ambu- lanti, quod falsum est, quia multi pec- lanti, quod falsum est, quia multi pec- cant, et non scandalizant. cant, et non scandalizant.

3. Si forte dicatur, quod peccatum 3. Si forte dicatur, quod peccatum quod est in dictis vel in factis, efficitur quod est in dictis vel in factis, efficitur scandalum quando aliquis ruit exemplo scandalum quando aliquis ruit exemplo ipsius. CONTRA: Accidit peccanti, quod ipsius. CONTRA: Accidit peccanti, quod aliquis ruit ad exemplum ipsius vel non aliquis ruit ad exemplum ipsius vel non ruit ergo scandalum per accidens est in ruit ergo scandalum per accidens est in scandalizante, et per se in scandalizato : scandalizante, et per se in scandalizato : sed in quo per se est, illius est et illi im- sed in quo per se est, illius est et illi im- putatur ergo scandalum magis est in putatur ergo scandalum magis est in scandalizato et sibi imputatur, quod est scandalizato et sibi imputatur, quod est contra totam Scripturam quæ semper contra totam Scripturam quæ semper culpat scandalizantes. culpat scandalizantes.

sumptive dicitur scandalum, oportet ali- sumptive dicitur scandalum, oportet ali- quid esse ad quod fiat impactio vel ca- quid esse ad quod fiat impactio vel ca- sus et hoc est peccatum obvians recte sus et hoc est peccatum obvians recte ambulanti in quantum obvians. Dico au- ambulanti in quantum obvians. Dico au- tem recte ambulantem, omnes et illum tem recte ambulantem, omnes et illum qui in illo opere in quo est, non deviat, qui in illo opere in quo est, non deviat, ut dicatur rectum esse illud quod rece- ut dicatur rectum esse illud quod rece- dit a curvitate peccati vel devio: et ita dit a curvitate peccati vel devio: et ita comprehenduntur omnes actus sub recto comprehenduntur omnes actus sub recto qui liciti sunt, id est, qui nullo præcepto qui liciti sunt, id est, qui nullo præcepto prohibentur : sic enim diffinitur licitum prohibentur : sic enim diffinitur licitum in Glossa super illud Apostoli, ad Co- in Glossa super illud Apostoli, ad Co- rinth. vi, 12 Omnia mihi licent, sed rinth. vi, 12 Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt. Dico autem ob- non omnia expediunt. Dico autem ob- vians in quantum obvians: quia si pec- vians in quantum obvians: quia si pec- catum haberet circumstantiam facientem catum haberet circumstantiam facientem ipsum non obviare recte ambulanti, non ipsum non obviare recte ambulanti, non esset scandalum, sicut est circumstantia esset scandalum, sicut est circumstantia occultationis. Circumstantia autem fa- occultationis. Circumstantia autem fa- ciens ipsum obviare pedibus recte ambu- ciens ipsum obviare pedibus recte ambu-

ULTERIUS quæritur, Quare non ponitur lantis, est illa quæ ponit peccatum ante ULTERIUS quæritur, Quare non ponitur lantis, est illa quæ ponit peccatum ante peccatum cordis ? peccatum cordis ?

Videtur enim illud posse esse occasio Videtur enim illud posse esse occasio ruinæ quia cor prodit ad notitiam per ruinæ quia cor prodit ad notitiam per signa: ergo potest esse occasio obicis : signa: ergo potest esse occasio obicis : ergo est scandali occasio: ergo ipsum ergo est scandali occasio: ergo ipsum poni debet, ut videtur. poni debet, ut videtur.

ОBJICITUR etiam contra secundam diffi- ОBJICITUR etiam contra secundam diffi- nitionem: nitionem:

1. Non tantum recte ambulantes scan- 1. Non tantum recte ambulantes scan- dalizantur, sed etiam alii: ergo male dalizantur, sed etiam alii: ergo male dicitur, «Ubi recte ambulanti. » dicitur, «Ubi recte ambulanti. »

: :

2. Adhuc, Non semper est deceptio in 2. Adhuc, Non semper est deceptio in scandalo sed etiam iste scit, quod male scandalo sed etiam iste scit, quod male facit imitando : ergo male dicit, « De- facit imitando : ergo male dicit, « De- ceptio submittitur. » ceptio submittitur. »

3. Item, Non interest ad casum ad 3. Item, Non interest ad casum ad obicem, utrum occultus sit obex, an obicem, utrum occultus sit obex, an manifestus, dum dejiciat ambulantem : manifestus, dum dejiciat ambulantem : ergo similiter est in via morum ergo similiter est in via morum : ergo : ergo non oportet semper esse deceptionem. non oportet semper esse deceptionem.

RESPONSIO. Dicendum, quod scanda- RESPONSIO. Dicendum, quod scanda- lum est Græcum ¹, et tantum sonat in lum est Græcum ¹, et tantum sonat in Latino, quantum impactio vel casus : Latino, quantum impactio vel casus : unde in scandalo spirituali quod trans- unde in scandalo spirituali quod trans-

1 Σκάνδαλον a σκάζω [ΣΚΑ, r.] 1 Σκάνδαλον a σκάζω [ΣΚΑ, r.]

eum : et hæc est illa quæ dicitur mani- eum : et hæc est illa quæ dicitur mani- feste. Hæc enim coram recte ambulante feste. Hæc enim coram recte ambulante in via morum ponit peccatum obicem in via morum ponit peccatum obicem impedientem gressus operum. impedientem gressus operum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod học AD PRIMUM ergo dicendum, quod học est falsum, « Omne dictum vel factum,` est falsum, « Omne dictum vel factum,` etc., » quia non omne dictum vel factum etc., » quia non omne dictum vel factum est manifestum in spectaculo recte am- est manifestum in spectaculo recte am- bulantium, et non de se prodit ad noti- bulantium, et non de se prodit ad noti- tiam, quando est occultum.. tiam, quando est occultum..

AD ALIUD dicendum eodem modo, AD ALIUD dicendum eodem modo, quod nondum se prodit, quando occul- quod nondum se prodit, quando occul- tatur et clauditur subtrahitur enim qua- tatur et clauditur subtrahitur enim qua- si de via morum, quando subducitur no- si de via morum, quando subducitur no- titia proximorum. titia proximorum.

AD ALIUD dicendum, quod circumstan- AD ALIUD dicendum, quod circumstan- tia non est omnino accidentalis actui tia non est omnino accidentalis actui et hoc patet in moralibus, ubi species et hoc patet in moralibus, ubi species recti et obliqui distinguuntur per quan- recti et obliqui distinguuntur per quan- do oportet, et quantum, et ubi, et qui- do oportet, et quantum, et ubi, et qui- bus auxiliis, et cur, etc. Patet etiam in bus auxiliis, et cur, etc. Patet etiam in locis rhetoricis a quibus trahuntur argu- locis rhetoricis a quibus trahuntur argu- menta accusationis vel defensionis rei a menta accusationis vel defensionis rei a circumstantiis: et ideo non per accidens circumstantiis: et ideo non per accidens convenit omni peccato, quod ei convenit convenit omni peccato, quod ei convenit per circumstantiam. Est autem una cir- per circumstantiam. Est autem una cir-

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

st. st.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 46. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 46.

cumstantiarum aperta : et ideo de se ha- cumstantiarum aperta : et ideo de se ha- bet, quod est scandalum quando est bet, quod est scandalum quando est apertum. Quod autem alius cadat, vel apertum. Quod autem alius cadat, vel non, hoc est illi contingens : quia scan- non, hoc est illi contingens : quia scan- dalum non est sola causa ruinæ, sed dalum non est sola causa ruinæ, sed exigit etiam causam ex parte alterius exigit etiam causam ex parte alterius imitantis ipsum in peccato. Unde sive imitantis ipsum in peccato. Unde sive ille cadat sive non, iste tamen dedit ille cadat sive non, iste tamen dedit quantum est de se occasionem ruinæ : quantum est de se occasionem ruinæ : occasio autem dicitur imperfecta causa, occasio autem dicitur imperfecta causa, quæ secum exigit aliam principaliter quæ secum exigit aliam principaliter causantem, quam excitat et invitat ad causantem, quam excitat et invitat ad causandum, et hujusmodi in scandalo causandum, et hujusmodi in scandalo est voluntas imitantis scandalizantem in est voluntas imitantis scandalizantem in peccato quod ante oculos ejus ponit. peccato quod ante oculos ejus ponit.

AD ALIUD dicendum, quod peccatum AD ALIUD dicendum, quod peccatum cordis de sua ratione occultum est: quia cordis de sua ratione occultum est: quia peccatum cordis est discretive dictum, peccatum cordis est discretive dictum, quod ita est cordis, quod non est oris quod ita est cordis, quod non est oris vel operis. vel operis.

Ad objectum autem dicit, quod sig- Ad objectum autem dicit, quod sig- num multiplex est, scilicet commune, et num multiplex est, scilicet commune, et convertibile signuin: commune non cer- convertibile signuin: commune non cer- tificat sed facit existimationem debi- tificat sed facit existimationem debi- lem, et ideo non est scandalum. Signum lem, et ideo non est scandalum. Signum autem convertibile æquipollet causæ, ut autem convertibile æquipollet causæ, ut dicit Philosophus et tale non est ma- dicit Philosophus et tale non est ma- nifestum in peccato cordis. Si autem nifestum in peccato cordis. Si autem esset, inveniretur aliquid quod ipsum esset, inveniretur aliquid quod ipsum peccatum in specie propria ostenderet, peccatum in specie propria ostenderet, et coram oculis poneret recte ambulan- et coram oculis poneret recte ambulan- tis ideo non esset peccatum cordis tan- tis ideo non esset peccatum cordis tan- tum, sed ad peccatum oris vel operis tum, sed ad peccatum oris vel operis reduceretur. reduceretur.

AD ID quod objicitur contra secun- AD ID quod objicitur contra secun- dam, dicendum quod non recte ambu- dam, dicendum quod non recte ambu- lans in quantum hujusmodi, non scan- lans in quantum hujusmodi, non scan- dalizatur, quia invitans ad peccatum non dalizatur, quia invitans ad peccatum non accipit extra in peccato, sed causam sui accipit extra in peccato, sed causam sui peccati habet intra: sed recte ambulans peccati habet intra: sed recte ambulans et non distorte ambulans, ille enim ad et non distorte ambulans, ille enim ad peccatum invitans cum non habeat in- peccatum invitans cum non habeat in- tra, extra accipit in peccato proximi sibi tra, extra accipit in peccato proximi sibi obvianti in via morum. obvianti in via morum.

AD ALIUD dicendum, quod deceptio AD ALIUD dicendum, quod deceptio large hic sumitur pro non præviso : large hic sumitur pro non præviso : subito enim et præter spem objicit se subito enim et præter spem objicit se

: :

739 739

peccatum scandali invitantis ad pecca- peccatum scandali invitantis ad pecca- tum ex parte scandalizati et hoc dicitur tum ex parte scandalizati et hoc dicitur hic deceptio, quia cum proximus in hic deceptio, quia cum proximus in quantum est imago Dei ad bonum de- quantum est imago Dei ad bonum de- beat invitare, præter prævisionem obji- beat invitare, præter prævisionem obji- cit occasionem ruinæ. cit occasionem ruinæ.

Sed tunc objicitur : quia secundum Sed tunc objicitur : quia secundum hoc si prævideatur peccatum publicum hoc si prævideatur peccatum publicum futurum, non erit scandalum, et ita ite- futurum, non erit scandalum, et ita ite- rum sequeretur, quod accideret ei scan- rum sequeretur, quod accideret ei scan- dalum esse ex parte scandalizati, ex hoc dalum esse ex parte scandalizati, ex hoc quod prævideretur, vel non prævideretur. quod prævideretur, vel non prævideretur. RESPONSIO, quod est prævidentia duplex, RESPONSIO, quod est prævidentia duplex, scilicet speculativa, et practica. Specula- scilicet speculativa, et practica. Specula- tiva non invitat ad peccatum : quia sic tiva non invitat ad peccatum : quia sic omnes præmeditantes peccata aliqua, ad omnes præmeditantes peccata aliqua, ad peccatum moverentur, quod falsum est. peccatum moverentur, quod falsum est. Unde si talis præcedat ex parte scandali- Unde si talis præcedat ex parte scandali- zati, non minus est scandalum sive pec- zati, non minus est scandalum sive pec- catum alterius, quia est primum invitans catum alterius, quia est primum invitans ipsum ad peccatum de se. Si autem præ- ipsum ad peccatum de se. Si autem præ- cedit practica prævidentia : tunc est cedit practica prævidentia : tunc est consensus vel placentia peccati illius, consensus vel placentia peccati illius, quod movet ad visum peccati. Et tunc quod movet ad visum peccati. Et tunc est quidem adhuc de se scandalum : sed est quidem adhuc de se scandalum : sed tamen hoc scandalum non primo scan- tamen hoc scandalum non primo scan- dalizat ipsum, sed potius primum incli- dalizat ipsum, sed potius primum incli- nans ad peccandum attulit secum in vo- nans ad peccandum attulit secum in vo- luntate peccandi : unde iste peccat ac si luntate peccandi : unde iste peccat ac si non esset scandalizatus, quia si subduce- non esset scandalizatus, quia si subduce- retur sibi peccatum proximi, adhuc mo- retur sibi peccatum proximi, adhuc mo- veretur ad peccandum. veretur ad peccandum.

AD ALIUD dicendum, quod multum AD ALIUD dicendum, quod multum interest in via morum, licet non intersit interest in via morum, licet non intersit in via pedum quia numquam dejicit ut in via pedum quia numquam dejicit ut primum invitans ad peccandum, nisi pro- primum invitans ad peccandum, nisi pro- cedat in notitiam alterius: et hoc est esse cedat in notitiam alterius: et hoc est esse manifestum alteri. Dictum est autem manifestum alteri. Dictum est autem jam, quoniam de essentia scandali pro- jam, quoniam de essentia scandali pro- prie est, quod sit primum invitans ad prie est, quod sit primum invitans ad peccandum alios, non peccantes illo ge- peccandum alios, non peccantes illo ge- nere peccati. nere peccati.

Ad 3. Ad 3.

740 740

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS XLVII. ARTICULUS XLVII.

nem, ut dicunt Philosophi : ergo dans nem, ut dicunt Philosophi : ergo dans occasionem in scandalo, est causa redu- occasionem in scandalo, est causa redu- cta ad materialem: sed ille est scandali- cta ad materialem: sed ille est scandali- zans: ergo non causat in scandalo, nisi zans: ergo non causat in scandalo, nisi sicut materia vel dispositio: et illius est sicut materia vel dispositio: et illius est pati, non agere : ergo scandalizanti ma- pati, non agere : ergo scandalizanti ma-

An scandalum bene dividatur in activum gis convenit pati in scandalo, et scanda- An scandalum bene dividatur in activum gis convenit pati in scandalo, et scanda-

et passivum? et passivum?

Secundo, Quæritur de scandali divi- Secundo, Quæritur de scandali divi- sione. sione.

Dividitur autem in activum et passi- Dividitur autem in activum et passi- vum. Et activum dicitur esse quod agit vum. Et activum dicitur esse quod agit in scandalo, passivum, quod patitur in in scandalo, passivum, quod patitur in eodem. Verbi gratia, si do occasionem eodem. Verbi gratia, si do occasionem ruinæ, ego ago in scandalo si autem tu ruinæ, ego ago in scandalo si autem tu accipis, tu pateris: et in me est scanda- accipis, tu pateris: et in me est scanda- lum activum, in te autem passivum. lum activum, in te autem passivum.

SED CONTRA Sic objicitur : SED CONTRA Sic objicitur :

1. Agens enim principalissimum, est 1. Agens enim principalissimum, est agens immediatum facto vel operi : sed agens immediatum facto vel operi : sed agens immediatum operi, est voluntas agens immediatum operi, est voluntas imitantis peccatum manifestum : ergo imitantis peccatum manifestum : ergo ipsa est agens principalissimum : ergo in ipsa est agens principalissimum : ergo in imitante non est scandalum passivum, imitante non est scandalum passivum, sed activum, quod est contra omnes de sed activum, quod est contra omnes de scandalo loquentes. scandalo loquentes.

2. Adhuc, Occasio non agit, eo quod 2. Adhuc, Occasio non agit, eo quod non est causa, sed minus quam causa non est causa, sed minus quam causa etiam per accidens: ergo videtur, cum etiam per accidens: ergo videtur, cum peccatum manifestum non sit nisi occa- peccatum manifestum non sit nisi occa- sio peccati alterius, quod non debeat dici sio peccati alterius, quod non debeat dici scandalum activum. scandalum activum.

3. Adhuc, Dicit Augustinus, quod om- 3. Adhuc, Dicit Augustinus, quod om- ne peccatum adeo est voluntarium, quod ne peccatum adeo est voluntarium, quod si non sit voluntarium, non est peccatum: si non sit voluntarium, non est peccatum: constat autem, quod non dicitur actuale constat autem, quod non dicitur actuale peccatum mortale voluntarium, nisi vo- peccatum mortale voluntarium, nisi vo- luntate agentis ipsum: sed video, quod luntate agentis ipsum: sed video, quod peccatum imitatione peccati perpetratum, peccatum imitatione peccati perpetratum, dicitur voluntarium voluntate scandali- dicitur voluntarium voluntate scandali- zati, et non voluntate scandalizantis : ergo zati, et non voluntate scandalizantis : ergo videtur, quod scandalizatus sit agens in videtur, quod scandalizatus sit agens in ruina scandali, et non scandalizans. ruina scandali, et non scandalizans.

4. Adhuc, Causa per occasionem, est 4. Adhuc, Causa per occasionem, est causa aliquo modo disponens : hæc autem causa aliquo modo disponens : hæc autem aliquo modo reducitur ad causam mate- aliquo modo reducitur ad causam mate- rialem, cum dicat materiæ præparatio- rialem, cum dicat materiæ præparatio-

lizato agere, quam e converso. lizato agere, quam e converso.

RESPONSIO. Dicendum, quod diffinitio RESPONSIO. Dicendum, quod diffinitio scandali inducta stat, et bona est. scandali inducta stat, et bona est.

Ad solutionem autem objectorum di- Ad solutionem autem objectorum di- cendum, quod est agens primum, quod cendum, quod est agens primum, quod est tantum agens: et agens secundum, est tantum agens: et agens secundum, quod est agens passum, et movens mo- quod est agens passum, et movens mo- tum, quia movetur a primo motore. tum, quia movetur a primo motore. Exemplum hujus est desideratum et de- Exemplum hujus est desideratum et de- siderium, ut dicit Philosophus. Desidera- siderium, ut dicit Philosophus. Desidera- tum enim de se, id est, de sua specie, tum enim de se, id est, de sua specie, quæ delectabilis est, movet desiderium : quæ delectabilis est, movet desiderium : desiderium autem motum a specie desi- desiderium autem motum a specie desi- derati movet ad opus, et in conjunctio- derati movet ad opus, et in conjunctio- nem desiderati. Et hoc modo dicitur nem desiderati. Et hoc modo dicitur scandalum activum, quod est primum scandalum activum, quod est primum movens desiderium videntis ipsum: de- movens desiderium videntis ipsum: de- siderium autem motum a viso peccato, siderium autem motum a viso peccato, est secundum movens ad actum peccati, est secundum movens ad actum peccati, et est movens motum, et agens passum. et est movens motum, et agens passum. Cum igitur peccatum scandalizantis sit Cum igitur peccatum scandalizantis sit primum objectum oculis recte ambulan- primum objectum oculis recte ambulan- tis, ipsum est tantum agens : et ideo di- tis, ipsum est tantum agens : et ideo di- citur scandalum activum. Desiderium citur scandalum activum. Desiderium autem sive voluntas scandalizati, autem sive voluntas scandalizati, movens jam motum, et agens jam pas- movens jam motum, et agens jam pas- sum et sequitur moventia passionem, sum et sequitur moventia passionem, qua passum est ab alio et ideo est penes qua passum est ab alio et ideo est penes ipsum scandalum passivum. ipsum scandalum passivum.

est est

His habitis, facile est respondere obje- His habitis, facile est respondere obje-

ctis. ctis.

DICENDUM enim ad primum, quod agens DICENDUM enim ad primum, quod agens principalissimum dicitur dupliciter, scili- principalissimum dicitur dupliciter, scili- cet quod plus habet de ratione agentis, et cet quod plus habet de ratione agentis, et quod est causa actionis. Et primo modo quod est causa actionis. Et primo modo primum agens in quolibet ordine, est primum agens in quolibet ordine, est agens principalissimum : et sic dicitur agens principalissimum : et sic dicitur principalissimum agens in scandalo acti- principalissimum agens in scandalo acti- vo. Secundo autem modo immediatum vo. Secundo autem modo immediatum agens, est agens principalissimum, licet agens, est agens principalissimum, licet non agens secundum speciem agentis non agens secundum speciem agentis

3. 3.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 48. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 48.

primi, qua ipsum jam passum est : et primi, qua ipsum jam passum est : et hoc modo voluntas scandalizati est hoc modo voluntas scandalizati est principalis peccati, quod fit in scan- principalis peccati, quod fit in scan-

causa causa

dalo. dalo.

AD ALIUD dicendum, quod occasio dici- AD ALIUD dicendum, quod occasio dici- tur, eo quod non est perfecta causa pas- tur, eo quod non est perfecta causa pas- sionis illius, quæ fit in voluntate ruentis sionis illius, quæ fit in voluntate ruentis per exemplum illius: quia desideratum per exemplum illius: quia desideratum per se movet desiderium. per se movet desiderium.

AD ALIUD dicendum, quod Augustinus AD ALIUD dicendum, quod Augustinus loquitur de voluntate quæ est proxima loquitur de voluntate quæ est proxima causa peccati, et non de causa prima. causa peccati, et non de causa prima.

AD ULTIMUM dicendum, quod non est AD ULTIMUM dicendum, quod non est dispositio occasio, sed potius sequitur dispositio occasio, sed potius sequitur causam efficientem, ut patet per Aristo- causam efficientem, ut patet per Aristo- telem in II Physicorum, ubi causam per telem in II Physicorum, ubi causam per accidens ponit juxta efficientem. accidens ponit juxta efficientem.

Et per Et per

hoc patet solutio ad totum. hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XLVIII. ARTICULUS XLVIII.

An scandalum sit speciale peccatum di- An scandalum sit speciale peccatum di- stinctum ab aliis peccatis ? stinctum ab aliis peccatis ?

Tertio quæritur, Utrum sit peccatum Tertio quæritur, Utrum sit peccatum speciale divisum ab aliis, vel aliis con- speciale divisum ab aliis, vel aliis con- junctum ? junctum ?

1. Videtur autem, quod sit generale per 1. Videtur autem, quod sit generale per diffinitionem supra inductam, quæ dicit: diffinitionem supra inductam, quæ dicit: « Omne dictum vel factum, etc. : » hoc « Omne dictum vel factum, etc. : » hoc enim est in omni peccato publico : ergo enim est in omni peccato publico : ergo videtur, quod non sit peccatum speciale. videtur, quod non sit peccatum speciale.

2. Adhuc, Hic in Littera videtur in- 2. Adhuc, Hic in Littera videtur in- nuere, quod sit circumstantia peccati po- nuere, quod sit circumstantia peccati po- tius quam peccatum, cum dicit, « Si tius quam peccatum, cum dicit, « Si peccatum ejus fuit non modo in gravi peccatum ejus fuit non modo in gravi ejus malo, sed etiam in tanto scandalo ejus malo, sed etiam in tanto scandalo aliorum, etc. » Circumstantia non omni- aliorum, etc. » Circumstantia non omni- no separatur a peccato, cujus est circum- no separatur a peccato, cujus est circum- stantia ergo videtur, quod scandalum stantia ergo videtur, quod scandalum non separetur ab aliis peccatis, cujus est non separetur ab aliis peccatis, cujus est circumstantia: ergo videtur, quod scan- circumstantia: ergo videtur, quod scan- dalum non separetur ab aliis peccatis : dalum non separetur ab aliis peccatis :

1 Cf. Numer. xxv, 1 Cf. Numer. xxv,

1 et seq. 1 et seq.

741 741

ergo non est species peccati secundum ergo non est species peccati secundum

se. se.

3. Adhuc, Omnis corruptio ordinabilis 3. Adhuc, Omnis corruptio ordinabilis ad actus diversorum peccatorum in spe- ad actus diversorum peccatorum in spe- cie, est corruptio circumstantiæ commu- cie, est corruptio circumstantiæ commu- nis, et non proprii actus secundum spe- nis, et non proprii actus secundum spe- ciem sed scandalum dicit hujusmodi ciem sed scandalum dicit hujusmodi corruptionem: ergo est corruptio cir- corruptionem: ergo est corruptio cir- cumstantiæ communis, et non proprii cumstantiæ communis, et non proprii actus alicujus secundum speciem. PRIMA actus alicujus secundum speciem. PRIMA patet per hoc quod differentiæ specifica patet per hoc quod differentiæ specifica ultimæ et completivæ, non sunt ordina- ultimæ et completivæ, non sunt ordina- biles ad diversa peccata. SECUNda proba- biles ad diversa peccata. SECUNda proba- tur per hoc quod corruptio scandali inve- tur per hoc quod corruptio scandali inve- nitur in omni peccato publico. Inde sic: nitur in omni peccato publico. Inde sic: Quidquid conjunctum est speciebus diver- Quidquid conjunctum est speciebus diver- sorum peccatorum, est quoddam commu- sorum peccatorum, est quoddam commu- ne, quod secundum se speciem non con- ne, quod secundum se speciem non con- stituit scandalum est hujusmodi : ergo stituit scandalum est hujusmodi : ergo scandalum est quoddam commune con- scandalum est quoddam commune con- junctum cum aliis peccatis, secundum se junctum cum aliis peccatis, secundum se speciem non constituens. speciem non constituens.

4. Adhuc, Ad idem potest argui per 4. Adhuc, Ad idem potest argui per secundam diffinitionem: Per omne pec- secundam diffinitionem: Per omne pec- catum publicum datur occasio ruendi catum publicum datur occasio ruendi recte ambulanti : ergo scandalum con- recte ambulanti : ergo scandalum con- junctum est omni peccato publico. junctum est omni peccato publico.

IN CONTRARIUM hujus objicitur : IN CONTRARIUM hujus objicitur :

1. Speciale peccatum est a speciali 1. Speciale peccatum est a speciali voluntate mala, et speciali nocumento, voluntate mala, et speciali nocumento, et fine sed specialis voluntas mala est et fine sed specialis voluntas mala est quæ vult ruere alium, et speciale nocu- quæ vult ruere alium, et speciale nocu- mentum quod est ruina alterius, et in- mentum quod est ruina alterius, et in- tentum speciale, quia scandalizans inten- tentum speciale, quia scandalizans inten- dit alterius casum. Cum igitur ista sint in dit alterius casum. Cum igitur ista sint in scandalo, videtur quod scandalum sit pec- scandalo, videtur quod scandalum sit pec- catum speciale. catum speciale.

2. Adhuc, Numer. xxxi, 2 et seq., ex- 2. Adhuc, Numer. xxxi, 2 et seq., ex- presse apparet, quod speciale fuit: quia presse apparet, quod speciale fuit: quia ibi intenderunt per expositionem puella- ibi intenderunt per expositionem puella- rum diis servientium dejicere ad idola : rum diis servientium dejicere ad idola : ergo videtur, quod speciale sit peccatum. ergo videtur, quod speciale sit peccatum.

RESPONSIO. Dicendum, quod scandalum RESPONSIO. Dicendum, quod scandalum quandoque dicitur peccatum conjunctum, quandoque dicitur peccatum conjunctum, quandoque separatum. Conjunctum est, quandoque separatum. Conjunctum est, quando non habet voluntatem et inten- quando non habet voluntatem et inten-

Sed contra. Sed contra.

Solutie. Solutie.

742 742

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tionem separatam a parte agentis ab alio tionem separatam a parte agentis ab alio peccato, sed tantum habet nocumentum peccato, sed tantum habet nocumentum separatum. Verbi gratia peccat aliquis separatum. Verbi gratia peccat aliquis publice, et non intendit nocere alii, nec publice, et non intendit nocere alii, nec vult et tamen nocet, quia trahit eum ad vult et tamen nocet, quia trahit eum ad ruinam malo suo exemplo, et tunc con- ruinam malo suo exemplo, et tunc con- jungitur alii peccato, et non est speciale jungitur alii peccato, et non est speciale peccatum secundum se et hoc modo lo- peccatum secundum se et hoc modo lo- quuntur Sancti de scandalo, quia raro quuntur Sancti de scandalo, quia raro aliter committitur scandalum. Alio modo aliter committitur scandalum. Alio modo dicitur scandalum, quando aliquis specia- dicitur scandalum, quando aliquis specia- liter intendit et vult ruinam præstare per liter intendit et vult ruinam præstare per dictum vel factum suum et tunc in una dictum vel factum suum et tunc in una actione habet duas intentiones: unam actione habet duas intentiones: unam quasi instrumentalem ad aliam, quia pec- quasi instrumentalem ad aliam, quia pec- cato quod facit, non utitur nisi ut instru- cato quod facit, non utitur nisi ut instru- mento ad aliud peccatum, quod est deji- mento ad aliud peccatum, quod est deji- cere proximum ad peccatum : et hoc cere proximum ad peccatum : et hoc modo accipitur in Numeris, ubi Madiani- modo accipitur in Numeris, ubi Madiani- tæ scandalizaverunt filios Israel '. tæ scandalizaverunt filios Israel '.

Per hanc autem distinctionem patet Per hanc autem distinctionem patet solutio ad utramque partem objectio- solutio ad utramque partem objectio- num quia directe super partes distin- num quia directe super partes distin- ctionis procedunt objectiones. ctionis procedunt objectiones.

ARTICULUS XLIX. ARTICULUS XLIX.

An scandalum semper sit peccatum An scandalum semper sit peccatum mortale ? mortale ?

Quarto quæritur, Utrum semper sit Quarto quæritur, Utrum semper sit mortale peccatum ? mortale peccatum ?

Videtur autem, quod sic. Videtur autem, quod sic.

1. Matth. XVIII, 7: Væ mundo a 1. Matth. XVIII, 7: Væ mundo a scandalis Glossa: « Imminet æterna scandalis Glossa: « Imminet æterna damnatio mundanis propter scandala : » damnatio mundanis propter scandala : » sed æterna damnatio non imminet nisi sed æterna damnatio non imminet nisi pro peccato mortali : ergo scandalum est pro peccato mortali : ergo scandalum est peccatum mortale. peccatum mortale.

2. Adhuc, Ibidem dicitur, y. 6, quod 2. Adhuc, Ibidem dicitur, y. 6, quod qui scandalizaverit unum de pusillis istis qui scandalizaverit unum de pusillis istis qui in me credunt, expedit ei ut suspen- qui in me credunt, expedit ei ut suspen- datur mola asinaria in collo ejus, et de- datur mola asinaria in collo ejus, et de-

4 Cf. Numer. xxv, 1 et seq. 4 Cf. Numer. xxv, 1 et seq.

. .

mergatur in profundum maris: sed hoc mergatur in profundum maris: sed hoc non diceretur, nisi esset peccatum mor- non diceretur, nisi esset peccatum mor- tale ergo videtur scandalum tale ergo videtur scandalum semper semper esse mortale peccatum. esse mortale peccatum.

3. Adhuc, Minus nocumentum est no- 3. Adhuc, Minus nocumentum est no- cere corporaliter ad subtractionem rerum cere corporaliter ad subtractionem rerum vel vitæ corporalis, quam nocere vel vitæ corporalis, quam nocere spiri- spiri- tualiter ad perditionem animæ : sed illud tualiter ad perditionem animæ : sed illud est peccatum mortale, ut patet in rapina, est peccatum mortale, ut patet in rapina, furto, et homicidio: ergo et scandalum, furto, et homicidio: ergo et scandalum,

4. Si forte dicatur, quod scandalum 4. Si forte dicatur, quod scandalum non tollit. Jam hoc est contra diffinitio. non tollit. Jam hoc est contra diffinitio. nem quia non est ruina nisi per casum nem quia non est ruina nisi per casum mortalis peccati, quæ sit ruina simplici- mortalis peccati, quæ sit ruina simplici-

ter. ter.

Si forte aliquis dicat, sicut antiquorum Si forte aliquis dicat, sicut antiquorum quidam solvebant, quod scandalum est quidam solvebant, quod scandalum est mortale quando conjungitur mortali, et mortale quando conjungitur mortali, et veniale quando conjungitur veniali. veniale quando conjungitur veniali. CONTRA: In se comedere carnes idolo- CONTRA: In se comedere carnes idolo-

quo quo

thytas, vere veniale est, et tamen pro- thytas, vere veniale est, et tamen pro- pter offendiculum est scandalum morta- pter offendiculum est scandalum morta- le ergo non ex hoc est mortale, quia le ergo non ex hoc est mortale, quia conjungitur actui mortalis peccati. MEDIA conjungitur actui mortalis peccati. MEDIA probatur, ad Roman. xiv, 15, ubi dici- probatur, ad Roman. xiv, 15, ubi dici- tur Noli cibo tuo illum perderė, pro tur Noli cibo tuo illum perderė, pro Christus mortuus est. Et, I ad Co- Christus mortuus est. Et, I ad Co- rinth. vi, 11 : Et peribit infirmus in rinth. vi, 11 : Et peribit infirmus in tua scientia frater, propter quem Chri- tua scientia frater, propter quem Chri- stus mortuus est ? Et ibidem, y. 12: stus mortuus est ? Et ibidem, y. 12: Sic autem peccantes in fratres, et percu- Sic autem peccantes in fratres, et percu- tientes conscientiam eorum infirmam, in tientes conscientiam eorum infirmam, in Christum peccatis. Non perditur autem Christum peccatis. Non perditur autem frater, nisi per peccatum mortale: ergo frater, nisi per peccatum mortale: ergo illi peccabant mortaliter in scandalizando illi peccabant mortaliter in scandalizando in actu secundum se licito: ergo habetur in actu secundum se licito: ergo habetur propositum. propositum.

SED IN CONTRARIUM hujus objicitur, SED IN CONTRARIUM hujus objicitur, 1. Per hoc quod dicitur, Matth. XVI, 1. Per hoc quod dicitur, Matth. XVI, 23, ubi dixit Christus petro: Vade post 23, ubi dixit Christus petro: Vade post me, Satana, scandalum es mihi : quia me, Satana, scandalum es mihi : quia non ea sapis quæ Dei sunt 2. Et tamen non ea sapis quæ Dei sunt 2. Et tamen Glossa dicit ibi, et est Glossa Bedæ : Glossa dicit ibi, et est Glossa Bedæ : « Sed mihi error Apostoli de pietatis « Sed mihi error Apostoli de pietatis affectu veniens, numquam incentivum affectu veniens, numquam incentivum videbitur diaboli : » ergo Petrus scanda- videbitur diaboli : » ergo Petrus scanda- lizavit, et tamen non mortaliter peccavit. lizavit, et tamen non mortaliter peccavit.

2 Cf. Marc. VIII, 23. 2 Cf. Marc. VIII, 23.

Sed Sed

IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 49. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 49.

Sed tamen alia Glossa dicit ibi: «<< Non Sed tamen alia Glossa dicit ibi: «<< Non putat posse fieri ut Dei Filius occidatur. >> putat posse fieri ut Dei Filius occidatur. >> Sed hoc non est contra propositum : quia Sed hoc non est contra propositum : quia etiamsi detur peccasse mortaliter per in- etiamsi detur peccasse mortaliter per in- fidelitatem, quod tamen non est verum' fidelitatem, quod tamen non est verum' non tamen peccavit mortaliter per scan- non tamen peccavit mortaliter per scan- dalum, ut videtur prima Glossa innuere. dalum, ut videtur prima Glossa innuere.

2. Adhuc, Peccata quædam sunt in 2. Adhuc, Peccata quædam sunt in genere suo mortalia: quædam autem in genere suo mortalia: quædam autem in genere suo venialia. Cum igitur scanda- genere suo venialia. Cum igitur scanda- lum adjunctum aliis peccatis, videatur. lum adjunctum aliis peccatis, videatur. quandoque esse veniale et quandoque quandoque esse veniale et quandoque mortale, videtur quod scandalum sit mortale, videtur quod scandalum sit quandoque veniale et quandoque mor- quandoque veniale et quandoque mor- tale. tale.

3. Adhuc, Unum peccatum est unius 3. Adhuc, Unum peccatum est unius voluntatis et unius actus: sed scandalum voluntatis et unius actus: sed scandalum est adjunctum eidem actui peccati, et ei- est adjunctum eidem actui peccati, et ei- dem voluntati, et non habet voluntatem dem voluntati, et non habet voluntatem et actum divisa, ut supra patuit: ergo et actum divisa, ut supra patuit: ergo videtur, quod non sit differentia peccati videtur, quod non sit differentia peccati secundum se vel si est, quod non inci- secundum se vel si est, quod non inci- dat in aliam differentiam, quam illam dat in aliam differentiam, quam illam ad quam peccatum per actum suum ve- ad quam peccatum per actum suum ve- niale vel mortale determinatur: sed non niale vel mortale determinatur: sed non omne tale est mortale : ergo nec scan- omne tale est mortale : ergo nec scan- dalum semper est mortale. dalum semper est mortale.

RESPONSIO. Dicendum, quod scanda- RESPONSIO. Dicendum, quod scanda- lum quandoque est mortale, et quando- lum quandoque est mortale, et quando- que veniale mortale autem est triplex, que veniale mortale autem est triplex, ut mihi videtur, scilicet ex conjunctione ut mihi videtur, scilicet ex conjunctione cum mortali et hoc patet cuilibet per cum mortali et hoc patet cuilibet per se. Et quandoque habet divisionem spe- se. Et quandoque habet divisionem spe- cialis voluntatis et intentionis dejiciendi cialis voluntatis et intentionis dejiciendi proximum in mortale et hoc iterum proximum in mortale et hoc iterum patet. Tertio etiam quando conjungitur patet. Tertio etiam quando conjungitur actui, qui ex circumstantia potest credi actui, qui ex circumstantia potest credi mortalis probabiliter, licet non sit quoad mortalis probabiliter, licet non sit quoad agentem, quia tunc negligentia et incon_ agentem, quia tunc negligentia et incon_ sideratio agentis facit illum actum esse sideratio agentis facit illum actum esse peccatum mortale: sicut fuit peccatum peccatum mortale: sicut fuit peccatum Corinthiorum qui in idolo recumbebant Corinthiorum qui in idolo recumbebant ad manducandum idolothytum tempore ad manducandum idolothytum tempore quo in honore idolis talis ritus obser- quo in honore idolis talis ritus obser- vabatur tunc enim omnis infirmus, vabatur tunc enim omnis infirmus, ignorans fidem manducantis, secundum ignorans fidem manducantis, secundum

1 Cf. I ad Corinth. VIII, 7 et seq. 1 Cf. I ad Corinth. VIII, 7 et seq.

743 743

commune judicium nihil aliud poterat commune judicium nihil aliud poterat judicare, quam quod comederet ad ho- judicare, quam quod comederet ad ho- norandum idolum et cum Doctor fidei norandum idolum et cum Doctor fidei esset, ædificabatur etiam discipulus ad esset, ædificabatur etiam discipulus ad manducandum in honore manducandum in honore idoli: et idoli: et

ideo suo fratri active dedit causam ruinæ ideo suo fratri active dedit causam ruinæ per peccatum infidelitatis. Alio autem per peccatum infidelitatis. Alio autem modo quocumque fiat, est peccatum ve- modo quocumque fiat, est peccatum ve- niale. Et hoc dico sine præjudicio: quia niale. Et hoc dico sine præjudicio: quia forte alteri plures modi mortalis scandali forte alteri plures modi mortalis scandali occurrent, sed mihi modo non subve- occurrent, sed mihi modo non subve- niunt plures. niunt plures.

AD DUO ergo prima dicendum, quod Ad 1 et 2. AD DUO ergo prima dicendum, quod Ad 1 et 2. loquuntur ibi Sancti tantum de scandalo loquuntur ibi Sancti tantum de scandalo mortali, et non veniali. mortali, et non veniali.

AD ALIUD dicendum, quod verum est, AD ALIUD dicendum, quod verum est, quod qui directe agit ad læsionem ani- quod qui directe agit ad læsionem ani- mæ, plus nocet quam si noceat corpora- mæ, plus nocet quam si noceat corpora- liter non tamen sequitur, quod plus liter non tamen sequitur, quod plus peccet, quia peccati quantitas non atten- peccet, quia peccati quantitas non atten- ditur ex quantitate nocumenti, sed po- ditur ex quantitate nocumenti, sed po- tius ex quantitate deformitatis in actu et tius ex quantitate deformitatis in actu et radice et voluntate peccantis. Quod au- radice et voluntate peccantis. Quod au- tem ita sit, plane patet, quia nocumen- tem ita sit, plane patet, quia nocumen- tum est in altero, et non in peccante fre- tum est in altero, et non in peccante fre- quenter, et quantitas peccati accipitur ex quenter, et quantitas peccati accipitur ex his quæ sunt in peccante. Si tamen de- his quæ sunt in peccante. Si tamen de- tur, quod etiam penes nocumentum su- tur, quod etiam penes nocumentum su- matur deformitas quædam actus, sicut matur deformitas quædam actus, sicut verum est, tunc dicendum est, quod ad- verum est, tunc dicendum est, quod ad- huc non valet argumentum quia ad huc non valet argumentum quia ad nocumentum corporale agit quis directe nocumentum corporale agit quis directe intendens per voluntatem nocendi : sed intendens per voluntatem nocendi : sed ad nocumentum spirituale in scandalo ad nocumentum spirituale in scandalo conjuncto alii peccato, non agit directe conjuncto alii peccato, non agit directe intendens, sed coincidit cum peccato suo. intendens, sed coincidit cum peccato suo. Si autem esset scandalum specialiter in- Si autem esset scandalum specialiter in- tentum, et esset ad mortale peccatum, tentum, et esset ad mortale peccatum, tunc non esset ratio concedenda. tunc non esset ratio concedenda.

AD ALIUD dicendum, quod cum diffini- AD ALIUD dicendum, quod cum diffini- tur scandalum per ruinam, accipitur tur scandalum per ruinam, accipitur ruina communiter ad ruinam absolute ruina communiter ad ruinam absolute quæ est mortale peccatum, et ad ruinæ quæ est mortale peccatum, et ad ruinæ occasionem quæ est veniale : et ita diffi- occasionem quæ est veniale : et ita diffi- nitio convenit utrique, tamen per prius nitio convenit utrique, tamen per prius convenit peccato mortali. convenit peccato mortali.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

AD ALIUD quod objicitur de Petro di- Adobject. 1. AD ALIUD quod objicitur de Petro di- Adobject. 1.

744 744

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cendum, quod scandalum sumitur ibi cendum, quod scandalum sumitur ibi æquivoce in comparatione ad scandalum æquivoce in comparatione ad scandalum de quo nos loquimur : est enim obex de quo nos loquimur : est enim obex viris in recta via morum scandalum, de viris in recta via morum scandalum, de quo quæritur hic a nobis. Scandalum quo quæritur hic a nobis. Scandalum autem quandoque dicitur obex lætitiæ autem quandoque dicitur obex lætitiæ vel æqualitatis affectus : et sic quodlibet vel æqualitatis affectus : et sic quodlibet conturbans dicitur scandalum : et hoc conturbans dicitur scandalum : et hoc modo Petrus dicitur scandalum Christi : modo Petrus dicitur scandalum Christi : quia quantum est de se, turbabat iter sa- quia quantum est de se, turbabat iter sa- lutis nostræ. Et hoc modo Christus con- lutis nostræ. Et hoc modo Christus con- turbans Scribas et Pharisæos, dicitur turbans Scribas et Pharisæos, dicitur scandalizasse eos in vita et dicit, Matth. scandalizasse eos in vita et dicit, Matth. XVII, 26, ad Petrum de accipientibus cen- XVII, 26, ad Petrum de accipientibus cen- sum Ut autem non scandalizemus eos, sum Ut autem non scandalizemus eos, vade ad mare, etc., id est, ne conturbe- vade ad mare, etc., id est, ne conturbe-

mus eos. mus eos.

Quidam tamen hoc aliquantulum di- Quidam tamen hoc aliquantulum di- stinguunt, scilicet quod est scandalum stinguunt, scilicet quod est scandalum materiale, et formale. Materiale vocant materiale, et formale. Materiale vocant in quo aliquis sua culpa, non facientis in quo aliquis sua culpa, non facientis vitio, ruendi accipit occasionem : et hoc vitio, ruendi accipit occasionem : et hoc modo dicunt Christum scandalizare. For- modo dicunt Christum scandalizare. For- male autem quando suo vitio dat ruendi male autem quando suo vitio dat ruendi occasionem. Et utræque distinctiones occasionem. Et utræque distinctiones conjunctæ, puto quod veriores sint, quam conjunctæ, puto quod veriores sint, quam altera tantum per se. altera tantum per se.

Quidquid autem sit, dicendum quod Quidquid autem sit, dicendum quod Petrus non peccavit mortaliter scandali- Petrus non peccavit mortaliter scandali- zando quia impedimentum redemptio- zando quia impedimentum redemptio- nis quod nitebatur objicere, non prodiit nis quod nitebatur objicere, non prodiit nisi ex pietate : quia Christum nolebat nisi ex pietate : quia Christum nolebat pati, et tamen genus humanum redime- pati, et tamen genus humanum redime- reet hæc quidem compossibilia fue- reet hæc quidem compossibilia fue- runt sed etiamsi non essent compossi- runt sed etiamsi non essent compossi- bilia, tunc unum eorum poterat per ac- bilia, tunc unum eorum poterat per ac- tum animæ separari ab altero. tum animæ separari ab altero.

Ad aliud dicendum quod Glossa dicit, Ad aliud dicendum quod Glossa dicit, quod Petrus non erat infidelis: quia su- quod Petrus non erat infidelis: quia su- bito tertitus ad verbum Dei, non pertra- bito tertitus ad verbum Dei, non pertra- ctavit nec contulit: et ideo statim a Do- ctavit nec contulit: et ideo statim a Do- mino correptus accepit disciplinam. mino correptus accepit disciplinam.

Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod in veritate Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod in veritate scandalum et est mortale, et veniale, di- scandalum et est mortale, et veniale, di- versis modis ut dictum est et .tamen versis modis ut dictum est et .tamen non sequitur, quod peccatum scandali- non sequitur, quod peccatum scandali- zantis sit duo peccata : sed Magister zantis sit duo peccata : sed Magister

1 Cf. I Petr. II, 6. 1 Cf. I Petr. II, 6.

Præpositivus dicebat talia peccata du- Præpositivus dicebat talia peccata du- plicia vel composita, quando in uno actu plicia vel composita, quando in uno actu sunt duæ vel plures deformitates ex cor- sunt duæ vel plures deformitates ex cor- ruptionibus diversis diversarum circum- ruptionibus diversis diversarum circum- stantiarum et ideo etiam scandalizanti stantiarum et ideo etiam scandalizanti pœna separata non injungitur, sed tan- pœna separata non injungitur, sed tan- tum ut exemplo pœnæ injunctæ proxi- tum ut exemplo pœnæ injunctæ proxi- mum ædificet. Et hoc trahitur hic de mum ædificet. Et hoc trahitur hic de Littera, ubi dicitur: « Id tamen agat quod Littera, ubi dicitur: « Id tamen agat quod non solum sibi prosit ad salutem, sed non solum sibi prosit ad salutem, sed etiam quod sit exemplum cæteris. »> etiam quod sit exemplum cæteris. »>