Solutio. Solutio.
Ad 1. Ad 1.
Ad 2. Ad 2.
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 39. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 39.
aliis non dedit potestatem absolvendi aliis non dedit potestatem absolvendi nisi sacerdotibus. nisi sacerdotibus.
5. Adhuc, Joan. xi, 11, cum suscitavit 5. Adhuc, Joan. xi, 11, cum suscitavit Lazarum, non dixit alicui, quod solveret Lazarum, non dixit alicui, quod solveret Lazarum, nisi discipulis sacerdotibus Lazarum, nisi discipulis sacerdotibus existentibus ergo cum soli sacerdotes existentibus ergo cum soli sacerdotes quantum ad successionem officii sint quantum ad successionem officii sint loco discipulorum, soli sacerdotes habent loco discipulorum, soli sacerdotes habent potestatem absolvendi : sed confessio potestatem absolvendi : sed confessio non fit nisi propter absolutionem : ergo non fit nisi propter absolutionem : ergo soli sacerdotes habent potestatem au- soli sacerdotes habent potestatem au- diendi confessiones. diendi confessiones.
SOLUTIO. Dicendum, quod soli sacerdo- SOLUTIO. Dicendum, quod soli sacerdo- tes potestatem audiendi confessionem tes potestatem audiendi confessionem habent potestas enim confessionem au- habent potestas enim confessionem au- diendi, est potestas officii: et ordo, ut diendi, est potestas officii: et ordo, ut dicit Isidorus, est nomen dignitatis et dicit Isidorus, est nomen dignitatis et officii ideo nullus habet potestatem, officii ideo nullus habet potestatem, nisi qui habet ordinem sacerdotalem : nisi qui habet ordinem sacerdotalem : quia non habet potestatem ligandi et sol- quia non habet potestatem ligandi et sol- vendi corpus mysticum, nisi ille solus vendi corpus mysticum, nisi ille solus qui accipit potestatem dispensandi corpus qui accipit potestatem dispensandi corpus verum, quod communio vocatur, quia verum, quod communio vocatur, quia absoluti illo communicant. Hi autem absoluti illo communicant. Hi autem non sunt nisi soli sacerdotes. non sunt nisi soli sacerdotes.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod Beda AD PRIMUM ergo dicendum, quod Beda in Glossa super illum passum loquitur in Glossa super illum passum loquitur de confessionis distinctione. Est enim de confessionis distinctione. Est enim duplex confessio, scilicet generalis, et duplex confessio, scilicet generalis, et privata. Generalis est quæ fit in Prima privata. Generalis est quæ fit in Prima et Completorio de venialibus, sine qui- et Completorio de venialibus, sine qui- bus hæc vita non ducitur : et quia illa bus hæc vita non ducitur : et quia illa non nisi in generali confiteri tenemur, non nisi in generali confiteri tenemur, hæc omni tempore cuilibet fieri potest : hæc omni tempore cuilibet fieri potest : licet melius sit, quod fiat sacerdoti quan- licet melius sit, quod fiat sacerdoti quan- do haberi potest. Privata autem est, do haberi potest. Privata autem est, quæ est de peccatis mortalibus, et hæc quæ est de peccatis mortalibus, et hæc non potest fieri nisi sacerdoti præter- non potest fieri nisi sacerdoti præter- quam in necessitate, ubi necessitatis ar- quam in necessitate, ubi necessitatis ar- ticulus non contemptus religionis sacra- ticulus non contemptus religionis sacra- mentum excludit: potest tamen talis de- mentum excludit: potest tamen talis de- cedere in voto confitendi, et non tenetur cedere in voto confitendi, et non tenetur confiteri alteri nisi habenti claves : et si confiteri alteri nisi habenti claves : et si facit, illa humilitas et rubor minuunt facit, illa humilitas et rubor minuunt pœnam. pœnam.
AD ALIUD dicendum, quod ex parte AD ALIUD dicendum, quod ex parte ejus cui fit confessio, requiritur aliud ejus cui fit confessio, requiritur aliud quam confessor, scilicet auctoritatis ab- quam confessor, scilicet auctoritatis ab-
719 719
solutio, quam Dominus dedit discipulis, solutio, quam Dominus dedit discipulis, et illam non habet quilibet et hæc au- et illam non habet quilibet et hæc au- ctoritas per vim clavis partem pœnæ di- ctoritas per vim clavis partem pœnæ di- mittit. mittit.
AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia est sacramentum necessitatis: sed diffe- est sacramentum necessitatis: sed diffe- rens necessitas est in adulto, et in parvu- rens necessitas est in adulto, et in parvu- lo: quia parvulum qui non potest signi- lo: quia parvulum qui non potest signi- ficare defectus suos, potest quilibet bap- ficare defectus suos, potest quilibet bap- tizare, licet non confessiones audire. tizare, licet non confessiones audire.
Et si forte aliquis objiciat, quod si ve- Et si forte aliquis objiciat, quod si ve- tula etiam adultum baptizet, baptizatus tula etiam adultum baptizet, baptizatus est, et nullus audet eum rebaptizare: est, et nullus audet eum rebaptizare: sed non sic est de confessione. Dicen- sed non sic est de confessione. Dicen- dum, quod hoc fit propter plures causas : dum, quod hoc fit propter plures causas : quarum una est impressio characteris quarum una est impressio characteris quem imprimit baptismus, et non pœni- quem imprimit baptismus, et non pœni- tentia et ideo iterari non potest. tentia et ideo iterari non potest.
Alia autem differens causa necessitatis Alia autem differens causa necessitatis est: quia causa baptismi est ab alio, et est: quia causa baptismi est ab alio, et per naturam vitiatam, scilicet per origi- per naturam vitiatam, scilicet per origi- nale quod tantum semel contrahitur : et nale quod tantum semel contrahitur : et ideo tantum semel in illo Christo com- ideo tantum semel in illo Christo com- moritur, et sepelitur in baptismo: sed moritur, et sepelitur in baptismo: sed in confessione necessitas magis est ab in confessione necessitas magis est ab institutione Ecclesiæ, et pro peccato per- institutione Ecclesiæ, et pro peccato per- sonali et ideo determinatus datur ei sonali et ideo determinatus datur ei minister, nisi in articulo necessitatis ex- minister, nisi in articulo necessitatis ex- cusetur et tunc si evadit, tenetur ite- cusetur et tunc si evadit, tenetur ite- rare confessionem apud sacerdotem qui rare confessionem apud sacerdotem qui habet claves. habet claves.
AD ALIUD dicendum, quod ideo non AD ALIUD dicendum, quod ideo non potest fieri confessio non sacerdoti, quia potest fieri confessio non sacerdoti, quia fit ei in quo Deus aliquo modo operatur, fit ei in quo Deus aliquo modo operatur, quo non operatur in alio. Est enim Deus quo non operatur in alio. Est enim Deus in homine per gratiam dupliciter, scili- in homine per gratiam dupliciter, scili- cet gratum facientem et gratis datam: et cet gratum facientem et gratis datam: et secundum quod est in homine per gra- secundum quod est in homine per gra- tiam gratum facientem tenet objectio fa- tiam gratum facientem tenet objectio fa- cta secundum autem quod est in ho- cta secundum autem quod est in ho- mine per gratiam gratis datam, quæ est mine per gratiam gratis datam, quæ est officium et potestas in clavibus, obje- officium et potestas in clavibus, obje- ctum non tenet: quia sicut illæ gratiæ ctum non tenet: quia sicut illæ gratiæ differunt, ita etiam differunt illæ opera- differunt, ita etiam differunt illæ opera- tiones divinæ quas operatur per homi- tiones divinæ quas operatur per homi- nem et hoc est quod dicit Apostolus, nem et hoc est quod dicit Apostolus, I ad Corinth. xII, 11: Hæc omnia ope- I ad Corinth. xII, 11: Hæc omnia ope- ratur unus atque idem Spiritus, divi- ratur unus atque idem Spiritus, divi- dens singulis prout vult. dens singulis prout vult.
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
Ad 5. Ad 5.
Ad 6. Ad 6.
720 720
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
AD ALIUD dicendum, quod sacerdote AD ALIUD dicendum, quod sacerdote non existente, non erat confessio sacra- non existente, non erat confessio sacra- mentalis, non tantum significans, sed et mentalis, non tantum significans, sed et causans peccati secundum pœnam dimi- causans peccati secundum pœnam dimi- nutionem hoc enim modo intelligitur nutionem hoc enim modo intelligitur causatio sacramentorum Novi Testa- causatio sacramentorum Novi Testa- menti. Et per hoc non habetur, quod menti. Et per hoc non habetur, quod confessio sacramentalis qualis modo fit, confessio sacramentalis qualis modo fit, non debeat fieri sacerdoti.. non debeat fieri sacerdoti..
AD ALIUD dicendum sicut ad primum, AD ALIUD dicendum sicut ad primum, quod innuit ibi Apostolus distinctionem quod innuit ibi Apostolus distinctionem duplicis confessionis, quæ in Glossa Be- duplicis confessionis, quæ in Glossa Be- dæ super eumdem locum magis explica- dæ super eumdem locum magis explica-
tur. tur.
ARTICULUS XL. ARTICULUS XL.
An sacerdoti proprio sit confitendum? An sacerdoti proprio sit confitendum? et, An valeat confessio facta cuilibet et, An valeat confessio facta cuilibet sacerdoti? sacerdoti?
Secundo quæritur, Utrum proprio sa- Secundo quæritur, Utrum proprio sa- cerdoti sit confitendum? vel cuilibet sa- cerdoti sit confitendum? vel cuilibet sa- cerdoti facta confessio valeat? cerdoti facta confessio valeat?
Videtur autem, quod proprio quia Videtur autem, quod proprio quia
1. Ita dicit Urbanus secundus : « Pla- 1. Ita dicit Urbanus secundus : « Pla- cuit ut nulli deinceps sacerdotum liceat cuit ut nulli deinceps sacerdotum liceat quemlibet commissum alteri sacerdoti ad quemlibet commissum alteri sacerdoti ad poenitentiam recipere, nisi ejus consensu poenitentiam recipere, nisi ejus consensu cui se prius commisit, nisi per ignoran- cui se prius commisit, nisi per ignoran- tiam ejus cui poenitens prius confessus tiam ejus cui poenitens prius confessus est. » Ex hoc accipitur, quod non cuili- est. » Ex hoc accipitur, quod non cuili- bet, sed proprio sacerdoti est confiten- bet, sed proprio sacerdoti est confiten-
dum. dum.
2. Item, Extra in Decretalibus, libro 2. Item, Extra in Decretalibus, libro V de pœnitentiis et remissionibus, dicit V de pœnitentiis et remissionibus, dicit Innocentius tertius in concilio generali: Innocentius tertius in concilio generali: « Omnis utriusque sexus fidelis, post- « Omnis utriusque sexus fidelis, post- quam ad annos discretionis pervenerit, quam ad annos discretionis pervenerit, omnia sua solus peccata saltem semel in omnia sua solus peccata saltem semel in anno fideliter confiteatur proprio sacer- anno fideliter confiteatur proprio sacer- doti, et injunctam sibi pœnitentiam pro doti, et injunctam sibi pœnitentiam pro viribus suis studeat adimplere, suscipiens viribus suis studeat adimplere, suscipiens
1 Cf. III Reg. x11, 6 et seq. 1 Cf. III Reg. x11, 6 et seq.
reverenter ad minus in Pascha Euchari- reverenter ad minus in Pascha Euchari- stiæ sacramentum. » Ex hoc accipitur stiæ sacramentum. » Ex hoc accipitur idem quod prius. idem quod prius.
3. Item, Dicit Hieronymus scribens ad 3. Item, Dicit Hieronymus scribens ad Heliodorum Episcopum : « Alia est cau- Heliodorum Episcopum : « Alia est cau- sa monachi, alia clerici. Clerici oves pa- sa monachi, alia clerici. Clerici oves pa- scunt, ego pascor: illi de altari vivunt, scunt, ego pascor: illi de altari vivunt, mihi securis quasi ad radicem arboris in- mihi securis quasi ad radicem arboris in- fructuosæ ponitur: si munus ad altare fructuosæ ponitur: si munus ad altare non defero, mihi ante presbyterum se- non defero, mihi ante presbyterum se- dere non licet illi si peccavero, licet me dere non licet illi si peccavero, licet me tradere Satanæ in interitum carnis, ut tradere Satanæ in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini. » Ex spiritus salvus sit in die Domini. » Ex hoc accipitur, quod monachis non licet hoc accipitur, quod monachis non licet curam impendere gregi : ergo nullus de- curam impendere gregi : ergo nullus de- bet eis confiteri et eadem est ratio de bet eis confiteri et eadem est ratio de aliis sacerdotibus quibus non est com- aliis sacerdotibus quibus non est com- missum ergo nullus debet confiteri nisi missum ergo nullus debet confiteri nisi proprio sacerdoti. proprio sacerdoti.
4. Ad idem, Hieronymus ad Villicum 4. Ad idem, Hieronymus ad Villicum scribens dicit sic: « Ecclesia habet sena- scribens dicit sic: « Ecclesia habet sena- tum cœtum presbyterorum, sine quorum tum cœtum presbyterorum, sine quorum consilio monachis nihil agere licet: Ro- consilio monachis nihil agere licet: Ro- boam, filius Salomonis, ideo perdidit boam, filius Salomonis, ideo perdidit regnum, quia audire noluit presbyteros regnum, quia audire noluit presbyteros suos 1. Senatum quoque Romani habe- suos 1. Senatum quoque Romani habe- bant, cujus consilio cuncta agebant : et bant, cujus consilio cuncta agebant : et nos habemus senatum nostrum coetum nos habemus senatum nostrum coetum presbyterorum. » Ex hoc arguitur sic: presbyterorum. » Ex hoc arguitur sic: Magis videtur, quod monacho qui scit Magis videtur, quod monacho qui scit aliquo modo dirigere seipsum, liceat ali- aliquo modo dirigere seipsum, liceat ali- quid agere sine consilio sui sacerdotis, quid agere sine consilio sui sacerdotis, quam laico qui se dirigere non potest et quam laico qui se dirigere non potest et nescit et non licet monacho: ergo nec nescit et non licet monacho: ergo nec laico ergo non potest se dirigere in laico ergo non potest se dirigere in confessione sine consilio proprii senato- confessione sine consilio proprii senato- ris qui est sacerdos suus. ris qui est sacerdos suus.
5. Adhuc, Eugenius Papa sic dicit : 5. Adhuc, Eugenius Papa sic dicit : « Placuit communi nostro consilio, ut « Placuit communi nostro consilio, ut nullus monachorum pro lucro terreno de nullus monachorum pro lucro terreno de monasterio exire nefandissimo ausu præ- monasterio exire nefandissimo ausu præ- sumat, neque pœnitentiam dare, neque sumat, neque pœnitentiam dare, neque filium de baptismo accipere. » Ex hoc filium de baptismo accipere. » Ex hoc accipitur, quod non cuilibet sacerdoti accipitur, quod non cuilibet sacerdoti liceat audire confessiones : ergo non liceat audire confessiones : ergo non licet confiteri cuilibet : ergo oportet licet confiteri cuilibet : ergo oportet confiteri proprio. Ad idem sunt multa confiteri proprio. Ad idem sunt multa
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40.
decreta quæ in Decreto videri possunt 1. decreta quæ in Decreto videri possunt 1. 6. Adhuc objicitur: Sicut se habent 6. Adhuc objicitur: Sicut se habent subditi Episcopi ad Episcopum in juribus subditi Episcopi ad Episcopum in juribus episcopalibus, ita parochiani ad pro- episcopalibus, ita parochiani ad pro- prium sacerdotem in juribus parochiali- prium sacerdotem in juribus parochiali- bus sed subditi Episcopi ad alium non bus sed subditi Episcopi ad alium non possunt possunt recurrere nisi ad proprium Epi- recurrere nisi ad proprium Epi- scopum ergo nec subditi sacerdotis nisi scopum ergo nec subditi sacerdotis nisi ad proprium sacerdotem. ad proprium sacerdotem.
Quod autem subditis Episcopi non li- Quod autem subditis Episcopi non li- ceat ad alium episcopum recurrere, per ceat ad alium episcopum recurrere, per multa decreta probatur *, ut est illud Ca- multa decreta probatur *, ut est illud Ca- lixti Papæ : « Nullus alterius terminos lixti Papæ : « Nullus alterius terminos usurpet, nec alterius parochianum judi- usurpet, nec alterius parochianum judi-
care care
vel ordinare aut excommunicare vel ordinare aut excommunicare præsumat: quia talis judicatio vel ordi- præsumat: quia talis judicatio vel ordi- natio aut excommunicatio vel damnatio, natio aut excommunicatio vel damnatio, nec rata erit, nec vires ullas habebit : nec rata erit, nec vires ullas habebit : quoniam nullus alterius judicis nisi sui quoniam nullus alterius judicis nisi sui sententia tenebitur, aut damnabitur. » sententia tenebitur, aut damnabitur. »
Item, Ibidem: « Nullus Primas, nul- Item, Ibidem: « Nullus Primas, nul- lus Metropolitanus, nullus reliquorum lus Metropolitanus, nullus reliquorum Episcoporum alterius adeat civitatem, Episcoporum alterius adeat civitatem, aut ad possessionem accedat quæ ad aut ad possessionem accedat quæ ad eum non pertinet, et alterius Episcopi eum non pertinet, et alterius Episcopi parochiam super ejus dispositione, nisi parochiam super ejus dispositione, nisi vocatus ab eo cujus juris esse cognosci- vocatus ab eo cujus juris esse cognosci- tur ut quidquam ibi disponat vel ordi- tur ut quidquam ibi disponat vel ordi- net aut judicet, si sui gradus honore po- net aut judicet, si sui gradus honore po- tiri voluerit: sin aliter præsumpserit, tiri voluerit: sin aliter præsumpserit, damnabitur, et non solum ille, sed etiam damnabitur, et non solum ille, sed etiam cooperatores et consentientes ei. » cooperatores et consentientes ei. »
: :
nec ab nec ab
Ibidem, Ex concilio Antiocheno Ibidem, Ex concilio Antiocheno « Nullum Episcopum audere debere ex « Nullum Episcopum audere debere ex alia provincia ad aliam transitum facere, alia provincia ad aliam transitum facere, et ordinare aliquos in Ecclesia, aut præ- et ordinare aliquos in Ecclesia, aut præ- ferre ad sacrum ministerium : ferre ad sacrum ministerium : aliis trahatur illuc Episcopus, nisi forte aliis trahatur illuc Episcopus, nisi forte per litteras rogatus abierit, non solum a per litteras rogatus abierit, non solum a Metropolitano, sed et ab his qui cum eo Metropolitano, sed et ab his qui cum eo sunt omnibus ipsius provinciæ Episco- sunt omnibus ipsius provinciæ Episco- pis. » pis. »
Item, Ex eodem concilio: « Episco- Item, Ex eodem concilio: « Episco- pum non debere irruere in alienam civi- pum non debere irruere in alienam civi- tatem, quæ illi probatur non esse subje- tatem, quæ illi probatur non esse subje- cta, neque in regionem quæ ad ejus cu- cta, neque in regionem quæ ad ejus cu-
1. 1.
Pro omnibus_istis decretis, vide 16, quæst. Pro omnibus_istis decretis, vide 16, quæst.
721 721
ram minime noscitur pertinere, ad ali- ram minime noscitur pertinere, ad ali- quid ordinandum. » quid ordinandum. »
Ibidem, Ex Constantinopolitano con- Ibidem, Ex Constantinopolitano con- cilio: « Episcopi qui extra dioecesim cilio: « Episcopi qui extra dioecesim sunt, ad Ecclesias quæ extra terminos sunt, ad Ecclesias quæ extra terminos eorum sunt, non accedant, neque con- eorum sunt, non accedant, neque con- fundant et permisceant Ecclesias secun- fundant et permisceant Ecclesias secun- dum regulas statutas. » Alia etiam pluri- dum regulas statutas. » Alia etiam pluri- ma de eodem sunt in Decret. 9, quæst. ma de eodem sunt in Decret. 9, quæst. 2, quæ ibi legi possunt. 2, quæ ibi legi possunt.
PER RATIONEM objicitur ad idem sic: PER RATIONEM objicitur ad idem sic: 1.Quilibet qui tenetur rationem reddere 1.Quilibet qui tenetur rationem reddere de aliquo sibi commisso, totum debet in de aliquo sibi commisso, totum debet in dispositione habere commissum: sed sa- dispositione habere commissum: sed sa- cerdos tenetur rationem reddere de sub- cerdos tenetur rationem reddere de sub- dito ergo, etc. PROBATUR autem prima. dito ergo, etc. PROBATUR autem prima. Si detur oppositum, quod non totum Si detur oppositum, quod non totum debeat habere in dispositione, injustum debeat habere in dispositione, injustum erit rationem exigere ab eo de illo quod erit rationem exigere ab eo de illo quod non habuit in plenæ obedientiæ dispo- non habuit in plenæ obedientiæ dispo- sitione. Inde sic: Subditus totus exi- sitione. Inde sic: Subditus totus exi- stens in obedientia et dispositione pro- stens in obedientia et dispositione pro- prii sacerdotis, non potest habere recur- prii sacerdotis, non potest habere recur- sum nisi de licentia ad alium: sed qui- sum nisi de licentia ad alium: sed qui- libet est ita subditus proprio sacerdoti : libet est ita subditus proprio sacerdoti : ergo in confessione non potest recurrere ergo in confessione non potest recurrere ad alium nisi de licentia sui sacerdotis. ad alium nisi de licentia sui sacerdotis.
2. Adhuc. Ecclesia militans descendit 2. Adhuc. Ecclesia militans descendit a triumphante, et ordines ab ordinibus: a triumphante, et ordines ab ordinibus: sicut dicitur, Apocal. xxi, 2: Vidi san- sicut dicitur, Apocal. xxi, 2: Vidi san- ctam civitatem, Jerusalem novam, de- ctam civitatem, Jerusalem novam, de- scendentem de cœlo a Deo. Sed in trium- scendentem de cœlo a Deo. Sed in trium- phante unusquisque subditus habet re- phante unusquisque subditus habet re- cursum et reductionem ad proprium su- cursum et reductionem ad proprium su- periorem, et non ad alium. Ergo sic periorem, et non ad alium. Ergo sic etiam debet esse in Ecclesia militante: etiam debet esse in Ecclesia militante: ergo necesse est, quod quilibet in accep- ergo necesse est, quod quilibet in accep- tione poenitentiæ recurrat ad proprium tione poenitentiæ recurrat ad proprium sacerdotem. sacerdotem.
3. Adhuc, III Reg. x, 4 et 5, mirata 3. Adhuc, III Reg. x, 4 et 5, mirata est regina Saba ordinem ministrantium est regina Saba ordinem ministrantium Salomoni, ita quod non habuit ultra spi- Salomoni, ita quod non habuit ultra spi- ritum sed constat, quod nullus ordo ritum sed constat, quod nullus ordo est, quod quilibet recurrat in sacramen- est, quod quilibet recurrat in sacramen- tis ad quemlibet: ergo oportet, quod tis ad quemlibet: ergo oportet, quod
2 Cf. 9, quæst. 2. 2 Cf. 9, quæst. 2.
XXIX XXIX
46 46
722 722
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
recursus sit ad unum proprium : sed recursus sit ad unum proprium : sed ille est sacerdos proprius: ergo in con- ille est sacerdos proprius: ergo in con- fessione tantum recurrendum est ad sa- fessione tantum recurrendum est ad sa- cerdotem proprium. cerdotem proprium.
4. Adhuc, Dionysius scribens Demo- 4. Adhuc, Dionysius scribens Demo- philo monacho dicit, quod correctio lai- philo monacho dicit, quod correctio lai- corum ad sacerdotes proprios, sacerdo- corum ad sacerdotes proprios, sacerdo- tum autem ad Episcopos, Episcoporum tum autem ad Episcopos, Episcoporum autem pertinet ad Hierarcham: sed ad autem pertinet ad Hierarcham: sed ad quem pertinet correctio criminis, ad il- quem pertinet correctio criminis, ad il- lum etiam pertinet ejusdem criminis co- lum etiam pertinet ejusdem criminis co- gnitio ergo sacerdos proprius habet co- gnitio ergo sacerdos proprius habet co- gnoscere uniuscujusque subditi peccatum, gnoscere uniuscujusque subditi peccatum, et non alius sed non potest cognosci ni- et non alius sed non potest cognosci ni- si per confessionem : ergo in confessione si per confessionem : ergo in confessione non ad alium, sed ad proprium debet re- non ad alium, sed ad proprium debet re- currere sacerdotem. currere sacerdotem.
5. Adhuc, Quæcumque in rationum 5. Adhuc, Quæcumque in rationum prædicabilibus reducuntur ad unum sim- prædicabilibus reducuntur ad unum sim- pliciter primum, prius reducuntur in pro- pliciter primum, prius reducuntur in pro- ximum sibi proprium immediatum, et non ximum sibi proprium immediatum, et non in aliud sicut individua in speciem, in aliud sicut individua in speciem, species in genus subalternum, et subalter- species in genus subalternum, et subalter- na in generalissimum : ergo ratio sic na in generalissimum : ergo ratio sic reducit, et similis fit reductio militantis reducit, et similis fit reductio militantis Ecclesiæ in gradus regentium, et oportet Ecclesiæ in gradus regentium, et oportet quod multitudo populi inferior in proxi- quod multitudo populi inferior in proxi- mum gradum spiritualis potestatis redu- mum gradum spiritualis potestatis redu- catur, et per illum in superiorem, et tan- catur, et per illum in superiorem, et tan- dem in supremum: sed proximum supe- dem in supremum: sed proximum supe- riorem super populum constat esse pro- riorem super populum constat esse pro- prium sacerdotem : ergo in omnibus sa- prium sacerdotem : ergo in omnibus sa- cramentis percipiendis non habebit recur- cramentis percipiendis non habebit recur- rere populus nisi ad illum : ergo non ad rere populus nisi ad illum : ergo non ad alium. alium.
6. Adhuc, Hoc videmus in naturis re- 6. Adhuc, Hoc videmus in naturis re- rum quæ procedunt a suis causis. Si enim rum quæ procedunt a suis causis. Si enim reducantur metallica(ut dicit Philosophus) reducantur metallica(ut dicit Philosophus) in causam materialem primam, habent in causam materialem primam, habent reduci in argentum vivum, et sulphur, et reduci in argentum vivum, et sulphur, et argentum vivum in subtile aqueum et argentum vivum in subtile aqueum et subtile terreum fortiter commixta, et hoc subtile terreum fortiter commixta, et hoc ulterius in aquam. Et idem est in causis ulterius in aquam. Et idem est in causis efficientibus, formalibus, et finalibus.Cum efficientibus, formalibus, et finalibus.Cum ergo regimen hominum sit a natura profe- ergo regimen hominum sit a natura profe- ctum, ut dicit Tullius, talis debet esse ctum, ut dicit Tullius, talis debet esse etiam reductio regiminis in gradus proxi- etiam reductio regiminis in gradus proxi- mos ergo populus non habebit recursum mos ergo populus non habebit recursum ´ad alium, quam ad proprium sacerdotem. ´ad alium, quam ad proprium sacerdotem.
7. Adhuc, In officiis habetur illud. Si- 7. Adhuc, In officiis habetur illud. Si- cut enim dicit Philosophus in I Ethico- cut enim dicit Philosophus in I Ethico- rum « Quicumque sunt talium actuum rum « Quicumque sunt talium actuum et doctrinarum sub una quadam incidunt et doctrinarum sub una quadam incidunt virtute, quemadmodum sub equestri fræ- virtute, quemadmodum sub equestri fræ- norum factura, et quæcumque aliæ eque- norum factura, et quæcumque aliæ eque- strium instrumentorum sunt: hoc autem strium instrumentorum sunt: hoc autem modo et omnis bellica operatio sub mili- modo et omnis bellica operatio sub mili- tari. Secundum eumdem utique modum tari. Secundum eumdem utique modum aliæ sub alteris. » Ergo a simili hoc etiam aliæ sub alteris. » Ergo a simili hoc etiam debet esse in ordine fidelium in ministris debet esse in ordine fidelium in ministris Ecclesiæ ergo videtur, quod populus non Ecclesiæ ergo videtur, quod populus non debeat habere recursum nisi ad sacerdo- debeat habere recursum nisi ad sacerdo- tem proprium. tem proprium.
8. Item, Dionysius dicit : « Lex divi- 8. Item, Dionysius dicit : « Lex divi- nitatis est per prima media, et per media nitatis est per prima media, et per media infima reducere. » Cum igitur gradus infima reducere. » Cum igitur gradus reductionis determinati sint, non erit re- reductionis determinati sint, non erit re- ductio infimorum nisi per gradum pro- ductio infimorum nisi per gradum pro- prium superiorem: sed in illo gradu est prium superiorem: sed in illo gradu est sacerdos proprius: ergo subditus proprius sacerdos proprius: ergo subditus proprius in confessione in divina reduci non pot- in confessione in divina reduci non pot- est, nisi per proprium sacerdotem. est, nisi per proprium sacerdotem.
9. Adhuc, Ordo universi est, quod in- 9. Adhuc, Ordo universi est, quod in- feriora reducantur in propria moventia feriora reducantur in propria moventia superiora, ut dicunt Philosophi sicut superiora, ut dicunt Philosophi sicut humidum aquæ in orbem Lunæ, et hu- humidum aquæ in orbem Lunæ, et hu- midum complexionale in orbem Veneris, midum complexionale in orbem Veneris, et sic de aliis et hoc ulterius in orbem et sic de aliis et hoc ulterius in orbem signorum stellatum, et hoc in orbem non signorum stellatum, et hoc in orbem non stellatum, et per hoc omnia in motorem stellatum, et per hoc omnia in motorem primum ergo oportet, cum hominum primum ergo oportet, cum hominum reductio in divina naturali ordini non reductio in divina naturali ordini non contrarietur, quod hoc modo inferior po- contrarietur, quod hoc modo inferior po- pulus in proximos gradus superioritatis pulus in proximos gradus superioritatis reducatur, et per illos tandem in sum- reducatur, et per illos tandem in sum- mum unum gradum : in gradu autem mum unum gradum : in gradu autem proximo super populum non sunt nisi proximo super populum non sunt nisi sacerdotes distincti in propriis parochiis: sacerdotes distincti in propriis parochiis: ergo necesse est, quod subditi tantum ad ergo necesse est, quod subditi tantum ad hos, et non ad alios habeant recursum in hos, et non ad alios habeant recursum in divinis. divinis.
SED CONTRA hoc objicitur sic: SED CONTRA hoc objicitur sic: 1. Primo per auctoritates : 1. Primo per auctoritates :
Joan. xx, 22 et 23, sic dicit Dominus: Joan. xx, 22 et 23, sic dicit Dominus: Accipite Spiritum sanctum : quorum re- Accipite Spiritum sanctum : quorum re- miseritis peccata, remittuntur eis. Et miseritis peccata, remittuntur eis. Et non distinguit vel ordinat inter eos: er- non distinguit vel ordinat inter eos: er- go videtur, quod indistincte quilibet ha- go videtur, quod indistincte quilibet ha-
Sed com Sed com
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40.
bens potestatem discipuli ex ordine sus- bens potestatem discipuli ex ordine sus- cepto potest remittere peccata in confes- cepto potest remittere peccata in confes- sione ergo etiam sibi indistincte potest sione ergo etiam sibi indistincte potest fieri confessio. fieri confessio.
ac ac
2. Item, Dicit Ambrosius : « Doctos 2. Item, Dicit Ambrosius : « Doctos
probos monachos presbyteri honore probos monachos presbyteri honore dedicatos prædicare, baptizare, pœniten- dedicatos prædicare, baptizare, pœniten- tiam dare, debita miseris relaxare, deci- tiam dare, debita miseris relaxare, deci- marum, primitiarum, oblationum vivo- marum, primitiarum, oblationum vivo- rum et mortuorum portione justa perfrui rum et mortuorum portione justa perfrui debere moderata dispensatione commen- debere moderata dispensatione commen- damus. » Ex hoc accipitur, quod mona- damus. » Ex hoc accipitur, quod mona- chi presbyteri possunt dare poenitentias : chi presbyteri possunt dare poenitentias : ergo sibi facta valet confessio: sed mo- ergo sibi facta valet confessio: sed mo- nachi non sunt sacerdotes proprii, ut pa- nachi non sunt sacerdotes proprii, ut pa- tet ex auctoritatibus Hieronymi prius in- tet ex auctoritatibus Hieronymi prius in- ductis ergo non oportet semper fieri ductis ergo non oportet semper fieri confessionem proprio sacerdoti. confessionem proprio sacerdoti.
3. Item, Gregorius : « Moderamine 3. Item, Gregorius : « Moderamine Apostolicæ sedis (vel auctoritatis) decer- Apostolicæ sedis (vel auctoritatis) decer- nimus, ut monachi si presbyteri honore nimus, ut monachi si presbyteri honore dedicati sunt, cum ligandi solvendique dedicati sunt, cum ligandi solvendique potestate, decimarum, primitiarum, obla- potestate, decimarum, primitiarum, obla- tionum, donationum quæ fiunt pro tionum, donationum quæ fiunt pro vivis vivis et pro defunctis, portionem juxta cano- et pro defunctis, portionem juxta cano- nem ad suam proximorumque utilitatem nem ad suam proximorumque utilitatem merito perfectioris justitiæ non minus merito perfectioris justitiæ non minus quam cæteri sacerdotes laudabiliter sibi quam cæteri sacerdotes laudabiliter sibi vindicent. » Ex hoc accipitur idem quod vindicent. » Ex hoc accipitur idem quod prius. prius.
4. Item, Gregorius : « Apostolico mo- 4. Item, Gregorius : « Apostolico mo- deramine et pietatis officio a nobis est deramine et pietatis officio a nobis est constitutum, Sacerdotibus monachis Apo- constitutum, Sacerdotibus monachis Apo- stolorum figuram tenentibus liceat præ- stolorum figuram tenentibus liceat præ- dicare, baptizare, communionem dare, dicare, baptizare, communionem dare, pro peccatoribus orare, pœnitentiam im- pro peccatoribus orare, pœnitentiam im- ponere, atque peccata solvere. » Ex hoc ponere, atque peccata solvere. » Ex hoc iterum idem accipitur quod prius. iterum idem accipitur quod prius.
5. Item, Bonifacius Papa : « Sunt ta- 5. Item, Bonifacius Papa : « Sunt ta- men nonnulli nullo dogmate fulti, auda- men nonnulli nullo dogmate fulti, auda- cissime quidem zelo magis amaritudinis cissime quidem zelo magis amaritudinis quam dilectionis inflammati, asserentes quam dilectionis inflammati, asserentes monachos qui mundo mortui sunt, et monachos qui mundo mortui sunt, et Deo vivunt, sacerdotalis officii potentia Deo vivunt, sacerdotalis officii potentia indignos, neque pœnitentiam, neque indignos, neque pœnitentiam, neque christianitatem largiri, neque absolvere christianitatem largiri, neque absolvere posse per sacerdotalis officii divinitus si- posse per sacerdotalis officii divinitus si-
1 Cf. 16, quæst. 1. 1 Cf. 16, quæst. 1.
723 723
bi injunctam potestatem: sed omnino bi injunctam potestatem: sed omnino labuntur neque enim beatus Benedi- labuntur neque enim beatus Benedi- ctus, monachorum præceptor almificus, ctus, monachorum præceptor almificus, hujus rei aliquo modo fuit interdictor. » hujus rei aliquo modo fuit interdictor. » Ex hoc iterum accipitur idem quod Ex hoc iterum accipitur idem quod prius. prius.
Alia plura ad idem facientia quærantur Alia plura ad idem facientia quærantur in textu 16, quæst. 1. in textu 16, quæst. 1.
PER RATIONEM objicitur sic : PER RATIONEM objicitur sic :
1. In quocumque est completa potestas 1. In quocumque est completa potestas ad actum aliquem, in illo est exsecutio ad actum aliquem, in illo est exsecutio et exercitium actus illius, quando volue- et exercitium actus illius, quando volue- rit sed in omni sacerdote est completa rit sed in omni sacerdote est completa potestas ad actum absolvendi in foro potestas ad actum absolvendi in foro pœnitentiæ: ergo potest exercere illum pœnitentiæ: ergo potest exercere illum actum quandocumque voluerit: ergo in actum quandocumque voluerit: ergo in quolibet potest eum exercere: ergo et quolibet potest eum exercere: ergo et quilibet potest ei facere confessionem, quilibet potest ei facere confessionem, quia plenam consequitur absolutionem. quia plenam consequitur absolutionem. PRIMA patet per se, et per inductionem PRIMA patet per se, et per inductionem si negatur. SECUNDA patet per hoc quod si negatur. SECUNDA patet per hoc quod non est gradus spiritualis potestatis supra non est gradus spiritualis potestatis supra sacerdotium ergo sacerdos completissi- sacerdotium ergo sacerdos completissi- mæ est potestatis. mæ est potestatis.
2. Item, Confectio corporis veri et ab- 2. Item, Confectio corporis veri et ab- solutio communicantis in sacramento solutio communicantis in sacramento sunt actus conjuncti in sacerdotio: con- sunt actus conjuncti in sacerdotio: con- stat autem, quod perfectior est confectio, stat autem, quod perfectior est confectio, quam absolutio: sed video, quod quili- quam absolutio: sed video, quod quili- bet sacerdos indifferenter potest confice- bet sacerdos indifferenter potest confice- re: ergo multo magis quilibet quemlibet re: ergo multo magis quilibet quemlibet potest absolvere : ergo et quilibet potest potest absolvere : ergo et quilibet potest sibi facere confessionem, quia confessio sibi facere confessionem, quia confessio præcedit absolutionem. præcedit absolutionem.
3. Adhuc, Spiritualis gratia sacramen- 3. Adhuc, Spiritualis gratia sacramen- ti semper efficit quod in sacramento si- ti semper efficit quod in sacramento si- gnificatur: sed video, quod in omnis sa- gnificatur: sed video, quod in omnis sa- cerdotis ordinatione significatur potestas cerdotis ordinatione significatur potestas ligandi atque solvendi per collationem ligandi atque solvendi per collationem stolæ longæ ergo omni sacerdoti datur stolæ longæ ergo omni sacerdoti datur potestas illa ergo quicumque vult, pot- potestas illa ergo quicumque vult, pot- est ad alterum progredi sine dispensa- est ad alterum progredi sine dispensa- tione proprii vel non proprii : ergo et tione proprii vel non proprii : ergo et quilibet potest eidem facere confessio- quilibet potest eidem facere confessio-
nem. nem.
4. Adhuc, Beneficia Dei larga sunt et 4. Adhuc, Beneficia Dei larga sunt et
724 724
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
multis modis in omnes homines prove- multis modis in omnes homines prove- nientia ergo non sunt aliquo modo re- nientia ergo non sunt aliquo modo re- stringenda: sed constat, quod restringun- stringenda: sed constat, quod restringun- tur si per unum et proprium dicitur tur si per unum et proprium dicitur fieri, quod per quemlibet habentem or- fieri, quod per quemlibet habentem or- dinem fieri posset: ergo non est dicen- dinem fieri posset: ergo non est dicen- dum, quod confitens absolvi non possit dum, quod confitens absolvi non possit nisi per sacerdotem proprium. nisi per sacerdotem proprium.
5. Adhuc, Non minus sunt potentia 5. Adhuc, Non minus sunt potentia spiritualia, quam corporalia: sed in cor- spiritualia, quam corporalia: sed in cor- poralibus potestatibus video, quod cor- poralibus potestatibus video, quod cor- pus habens potestatem, agit in quodlibet pus habens potestatem, agit in quodlibet sibi appropinquans, sicut patet in igne, sibi appropinquans, sicut patet in igne, qui comburit quodlibet combustibile sibi qui comburit quodlibet combustibile sibi appropinquans: ergo multo fortius hoc appropinquans: ergo multo fortius hoc est in spirituali potestate ergo videtur est in spirituali potestate ergo videtur quod quemlibet ad se venientem possit quod quemlibet ad se venientem possit absolvere quilibet sacerdos. absolvere quilibet sacerdos.
6. Adhuc, Unius modi seram omnis 6. Adhuc, Unius modi seram omnis clavis ejusdem figuræ existens, reserat, clavis ejusdem figuræ existens, reserat, et recludit sed peccatum est sicut sera et recludit sed peccatum est sicut sera claudens cœlum, et unius modi, quia claudens cœlum, et unius modi, quia claudit non in quantum est conversio ad claudit non in quantum est conversio ad bonum commutabile, sed prout est aver- bonum commutabile, sed prout est aver- sio ab incommutabili, sicut vult Augu- sio ab incommutabili, sicut vult Augu- stinus 1. stinus 1.
sacer- sacer-
dicit Damascenus: ergo quilibet dicit Damascenus: ergo quilibet dos habens ordinem, potest absolvere dos habens ordinem, potest absolvere quemlibet: ergo quilibet peccator potest quemlibet: ergo quilibet peccator potest confiteri cuilibet sacerdoti, ut videtur. confiteri cuilibet sacerdoti, ut videtur.
7. Item, Potestas ordinis in omni sa- 7. Item, Potestas ordinis in omni sa- cerdote unius speciei est : ergo sicut cla- cerdote unius speciei est : ergo sicut cla- vis unius figuræ: ergo videtur, quod vis unius figuræ: ergo videtur, quod quælibet potestas cujuscumque sacerdo- quælibet potestas cujuscumque sacerdo- tis potest aperire et claudere peccata tis potest aperire et claudere peccata cujuscumque, scilicet peccatoris sibi con- cujuscumque, scilicet peccatoris sibi con- fitentis ergo ad hoc non exigitur sacer- fitentis ergo ad hoc non exigitur sacer- dos proprius, ut videtur. dos proprius, ut videtur.
SOLUTIO. Dicendum, quod prima pars SOLUTIO. Dicendum, quod prima pars istius disputationis continet veritatem: istius disputationis continet veritatem: sed secunda pars inducta in contrarium, sed secunda pars inducta in contrarium, falsitatem habet conclusionum falsitatem habet conclusionum enim potest absolvere nisi sacerdos pro- enim potest absolvere nisi sacerdos pro- prius, et non potest aliquis confiteri nisi prius, et non potest aliquis confiteri nisi proprio sacerdoti. proprio sacerdoti.
: :
non non
Sele Sele
AD AUCTORITATEM ergo primam quæ AD AUCTORITATEM ergo primam quæ primo objicitur de Evangelio, dicen- primo objicitur de Evangelio, dicen- dum, quod Dominus præsupposuit ordi- dum, quod Dominus præsupposuit ordi- nem in discipulis quem ante fecerat, sci- nem in discipulis quem ante fecerat, sci- licet Petrum super omnes esse, et super licet Petrum super omnes esse, et super omnes alios. Matthæi enim, x,1 et seq., omnes alios. Matthæi enim, x,1 et seq., elegit duodecim et sub illis designavit elegit duodecim et sub illis designavit alios septuaginta duos 2. Petrum omnibus alios septuaginta duos 2. Petrum omnibus præposuit, Matth. xvi, 19, ubi dixit: præposuit, Matth. xvi, 19, ubi dixit: Tibi dabo claves regni cœlorum. Et, Luc. Tibi dabo claves regni cœlorum. Et, Luc. x1, 32, ubi dixit: Et tu aliquando x1, 32, ubi dixit: Et tu aliquando conversus confirma fratres tuos. Cum conversus confirma fratres tuos. Cum igitur hic ordo jurisdictionis a Domino igitur hic ordo jurisdictionis a Domino prius institutus fuerit, præposuit illum ut prius institutus fuerit, præposuit illum ut secundum illum conferret exsecutionem secundum illum conferret exsecutionem officii quod dedit, quando insufflavit, et officii quod dedit, quando insufflavit, et dixit Accipite Spiritum sanctum, dixit Accipite Spiritum sanctum,
8. Adhuc, Quodcumque luminosum 8. Adhuc, Quodcumque luminosum pellit tenebras materiales, et non exigi- pellit tenebras materiales, et non exigi- tur determinatum et proprium lumino. tur determinatum et proprium lumino. sum ad pulsionem harum vel illarum te- sum ad pulsionem harum vel illarum te- nebrarum cum igitur lumen spirituale nebrarum cum igitur lumen spirituale sit potentius corporali, quodcumque lu- sit potentius corporali, quodcumque lu- men spirituale tollit quascumque tene- men spirituale tollit quascumque tene- bras spirituales: hæc potestas est sicut bras spirituales: hæc potestas est sicut lumen, quia sacerdos est illuminator et lumen, quia sacerdos est illuminator et perfector et purgator, sicut dicit Diony- perfector et purgator, sicut dicit Diony- sius ergo quæcumque potestas ordinis sius ergo quæcumque potestas ordinis quascumque tenebras pellit spirituales : quascumque tenebras pellit spirituales : sed peccatum est tenebra spiritualis, ut sed peccatum est tenebra spiritualis, ut
1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de libero arbitrio. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de libero arbitrio.
etc. etc.
AD OMNIA autem decreta Patrum in- AD OMNIA autem decreta Patrum in- ducta est una solutio, scilicet quod alius ducta est una solutio, scilicet quod alius est presbyter, et alius habens honorem est presbyter, et alius habens honorem presbyteri secundum canones Patrum. presbyteri secundum canones Patrum. Presbyter enim est, qui habet ordinem, Presbyter enim est, qui habet ordinem, non honorem sacerdotii vel presbyterii. non honorem sacerdotii vel presbyterii. Honorem autem sacerdotii vel presbyte- Honorem autem sacerdotii vel presbyte- rii habet, qui electus a populo vel ab aliis rii habet, qui electus a populo vel ab aliis quorum interest eligere ipsum, et con quorum interest eligere ipsum, et con firmatus a superiori, constitutus est in firmatus a superiori, constitutus est in jurisdictione plebani. Et de hoc, scilicet jurisdictione plebani. Et de hoc, scilicet qui habet honorem sacerdotii, loquuntur qui habet honorem sacerdotii, loquuntur canones, et non de primo, decernentes canones, et non de primo, decernentes quod monachus et alius quicumque bonæ quod monachus et alius quicumque bonæ vitæ litteratus possit eligi et confirmari vitæ litteratus possit eligi et confirmari in promotionem talis honoris : et tunc in promotionem talis honoris : et tunc per talem jurisdictionem efficitur ipse per talem jurisdictionem efficitur ipse
2 Cf. Luc. x, 1. 2 Cf. Luc. x, 1.
ch. 1. ch. 1.
jject. 2. jject. 2.
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 40.
sacerdos proprius sacerdos proprius rium dicunt canones. rium dicunt canones.
et ideo nihil contra- et ideo nihil contra-
AD ID quod primo objicitur per ratio- AD ID quod primo objicitur per ratio- nem, dicendum, quod prima vera est, et nem, dicendum, quod prima vera est, et media falsa : quia duo sunt quæ complent media falsa : quia duo sunt quæ complent potestatem absolvendi, scilicet ordo, et potestatem absolvendi, scilicet ordo, et jurisdictio. Et sacerdos ex ordine non jurisdictio. Et sacerdos ex ordine non habet nisi unum illorum, et jurisdictione habet nisi unum illorum, et jurisdictione caret, nisi ei committatur: et hoc est caret, nisi ei committatur: et hoc est quod dicitur, quod « licet sacerdos ha- quod dicitur, quod « licet sacerdos ha- beat alas, tamen habet eas ligatas, et beat alas, tamen habet eas ligatas, et volare non potest, nisi laxentur per ju- volare non potest, nisi laxentur per ju- risdictionem. » risdictionem. »
AD ALIUD dicendum, quod secundum AD ALIUD dicendum, quod secundum aliquid illi actus coordinati sunt sicut aliquid illi actus coordinati sunt sicut major et minor, et secundum aliquid major et minor, et secundum aliquid non. Si enim consideretur objectum sive non. Si enim consideretur objectum sive materia circa quam operantur, non est materia circa quam operantur, non est dubium actum consecrationis et confes- dubium actum consecrationis et confes- sionis majorem esse, quam actum abso- sionis majorem esse, quam actum abso- lutionis et hoc modo procedit objectio. lutionis et hoc modo procedit objectio. Si autem consideretur jurisdictio, quæ Si autem consideretur jurisdictio, quæ potius officii est, quam ordinis, eo quod potius officii est, quam ordinis, eo quod ordo ad hanc est dispositio imperfecta, ordo ad hanc est dispositio imperfecta, et officium injunctum est formale: tunc et officium injunctum est formale: tunc major est actus absolvere, quam confite- major est actus absolvere, quam confite- ri et hoc modo non oportet semper, ri et hoc modo non oportet semper, quod qui potest in unum, possit in alium, quod qui potest in unum, possit in alium, eo quod sacerdos habet ex ordine com- eo quod sacerdos habet ex ordine com- pletam potestatem in unum, sed non ha- pletam potestatem in unum, sed non ha- bet completam potestatem in alium. bet completam potestatem in alium. bject. 3. AD ALIUD dicendum, quod forma visi- bject. 3. AD ALIUD dicendum, quod forma visi- bilis in sacramento non mentitur, sed ef- bilis in sacramento non mentitur, sed ef- ficit quod figurat: sed non figurat juris- ficit quod figurat: sed non figurat juris- dictionem, sed tantum dispositionem ad dictionem, sed tantum dispositionem ad illam potestatem ex ordine acceptam : et illam potestatem ex ordine acceptam : et ideo licet sacerdos in ordine accipiat po- ideo licet sacerdos in ordine accipiat po- testatem quamdam, non tamen accipit testatem quamdam, non tamen accipit jurisdictionem: et ideo non omnia quæ jurisdictionem: et ideo non omnia quæ exiguntur, habet: et ideo non potest ab- exiguntur, habet: et ideo non potest ab- solvere et ligare. solvere et ligare.
pject.4. pject.4.
AD ALIUD dicendum, quod beneficia AD ALIUD dicendum, quod beneficia Dei numquam sunt in ministris eorum Dei numquam sunt in ministris eorum sine ordine optimum enim vel optimo- sine ordine optimum enim vel optimo- rum unum est ordo. Et hoc significatur rum unum est ordo. Et hoc significatur in Psalmo cXXXII, 2, ubi unguentum in Psalmo cXXXII, 2, ubi unguentum descendit in caput, et de capite in bar- descendit in caput, et de capite in bar- bam, et de barba in vestimentum, et de bam, et de barba in vestimentum, et de vestimentis in oram vestimenti. vestimentis in oram vestimenti.
725 725
Ad id autem quod objicitur, quod re-. Ad id autem quod objicitur, quod re-. stringatur, dicendum quod non : quia stringatur, dicendum quod non : quia quod fiat per proprium, non diminuit quod fiat per proprium, non diminuit abundantiam gratiæ: quia ita abunde abundantiam gratiæ: quia ita abunde fluit per proprium, sicut per omnes si- fluit per proprium, sicut per omnes si- mul sicut non dicerentur beneficia re- mul sicut non dicerentur beneficia re- gis terreni restricta, si omnia darentur gis terreni restricta, si omnia darentur potius per unum quam per multos. potius per unum quam per multos.
AD ALIUD dicendum, quod non est si- Adobject. 5. AD ALIUD dicendum, quod non est si- Adobject. 5. mile de corporalibus potestatibus et spi- mile de corporalibus potestatibus et spi- ritualibus : quia corporalia agunt per ritualibus : quia corporalia agunt per necessitatem naturæ, et talia per eam- necessitatem naturæ, et talia per eam- dem necessitatem patiuntur, et hæc dem necessitatem patiuntur, et hæc necessitas est impotentiæ et ignobilita- necessitas est impotentiæ et ignobilita- tis sed spiritualia licet potentiora sint, tis sed spiritualia licet potentiora sint, sunt libera et majorem habentia ordi- sunt libera et majorem habentia ordi- nem et ideo non appropinquant his in nem et ideo non appropinquant his in quæ agunt, nisi secundum ordinem et quæ agunt, nisi secundum ordinem et libertatem tamen potentius agunt quam libertatem tamen potentius agunt quam corporalia, quia in toto consumunt con- corporalia, quia in toto consumunt con- trarium, scilicet peccatum, et non de- trarium, scilicet peccatum, et non de- struunt naturam: quod non faciunt cor- struunt naturam: quod non faciunt cor- poralia, et quanto sunt potentiora, tanto poralia, et quanto sunt potentiora, tanto liberiora et ordinatiora: quia ordo est liberiora et ordinatiora: quia ordo est pars potestatis. pars potestatis.
6 et 7. 6 et 7.
AD ALIUD dicendum, quod simile ad- Ad object AD ALIUD dicendum, quod simile ad- Ad object ductum non usquequaque bene adapta- ductum non usquequaque bene adapta- tur, et ideo non procedit objectio: clavis tur, et ideo non procedit objectio: clavis enim per se applicata seræ, nec claudit, enim per se applicata seræ, nec claudit, nec aperit: quia non habet motum quo nec aperit: quia non habet motum quo seram moveat, sed in manu mota aperit. seram moveat, sed in manu mota aperit. Et constat, quod non est idem motus Et constat, quod non est idem motus manus in claudendo et aperiendo in di- manus in claudendo et aperiendo in di- versis : et jurisdictio in ordinato est sic- versis : et jurisdictio in ordinato est sic- ut vis motiva clavis, et illa non est una ut vis motiva clavis, et illa non est una in uno sacerdote et in alio, sed differt in uno sacerdote et in alio, sed differt per distinctiones plebis: et ideo qui sol- per distinctiones plebis: et ideo qui sol- vit istam, non propter hoc solvit illam. vit istam, non propter hoc solvit illam.
Si autem objicitur, Hæc jurisdictio non Si autem objicitur, Hæc jurisdictio non est nisi unius speciei: dicendum, quod est nisi unius speciei: dicendum, quod species jurisdictionis est species officii, et species jurisdictionis est species officii, et non agit nisi conjuncta materiæ : et ideo non agit nisi conjuncta materiæ : et ideo inseparabilis est a materia sua circa quam inseparabilis est a materia sua circa quam est et ideo dignitas invisibilis sufficit est et ideo dignitas invisibilis sufficit ibi ad hoc, quod qui potest unum, non ibi ad hoc, quod qui potest unum, non propter hoc potest aliud: sicut videmus propter hoc potest aliud: sicut videmus in officiis humanis, quod qui est pin- in officiis humanis, quod qui est pin- cerna in curia una, non propter hoc cerna in curia una, non propter hoc pincerna est. in curia alia: eo quod talia pincerna est. in curia alia: eo quod talia
Adobject. 8. Adobject. 8.
726 726
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
committuntur super materiam determi- committuntur super materiam determi- natam, a qua non licet ea separare, quia natam, a qua non licet ea separare, quia semper talium species cum materia pro- semper talium species cum materia pro- pria concepta est: sicut dixit Aristoteles pria concepta est: sicut dixit Aristoteles se habere speciem naturalium ad mate- se habere speciem naturalium ad mate- rialia et divina. rialia et divina.
eo eo
AD ULTIMUM dicendum, quod ordo non AD ULTIMUM dicendum, quod ordo non est similis lumini cuilibet, sed lumini est similis lumini cuilibet, sed lumini immixto naturæ corporis luminosi: sic- immixto naturæ corporis luminosi: sic- ut enim dicunt Mathematici, ad multos ut enim dicunt Mathematici, ad multos pervenit lumen Jovis vel Saturni, ad pervenit lumen Jovis vel Saturni, ad quos non pervenit utilitas stellæ, quos non pervenit utilitas stellæ, quod non unius modi angulo respicitur a quod non unius modi angulo respicitur a stella illuminante et sub angulo est stella illuminante et sub angulo est diffusio utilitatis et nocumenti. Et ita diffusio utilitatis et nocumenti. Et ita ordo est in se quasi quoddam lumen in- ordo est in se quasi quoddam lumen in- distinctum, sed in jurisdictione est sicut distinctum, sed in jurisdictione est sicut lumen immixtum, et tunc determinatur lumen immixtum, et tunc determinatur utilitas ipsius ad specialiter ipsum respi- utilitas ipsius ad specialiter ipsum respi- cientes, ex jurisdictione. Et ideo licet cientes, ex jurisdictione. Et ideo licet ædificari possunt alii ab exemplo vel ædificari possunt alii ab exemplo vel doctrina, non tamen in ipsos diffunditur doctrina, non tamen in ipsos diffunditur utilitas absolutionis, vel etiam nocumen- utilitas absolutionis, vel etiam nocumen- tum excommunicationis, vel alicujus hu- tum excommunicationis, vel alicujus hu- jusmodi. jusmodi.
ARTICULUS XLI. ARTICULUS XLI.
An plures possunt esse proprii sacer- An plures possunt esse proprii sacer- dotes? dotes?
Tertio quæro, An plures possunt esse Tertio quæro, An plures possunt esse proprii sacerdotes? proprii sacerdotes?
Et videtur, quod non, et hoc Et videtur, quod non, et hoc
1. Ex ratione proprii: quia proprium 1. Ex ratione proprii: quia proprium est, quod convenit uni soli : ergo non est, quod convenit uni soli : ergo non possunt plures esse proprii. possunt plures esse proprii.
2. Adhuc, In nulla multitudine fit re- 2. Adhuc, In nulla multitudine fit re- ductio in duo æque immediata: ergo nec ductio in duo æque immediata: ergo nec multitudo populi sic debet reduci: ergo multitudo populi sic debet reduci: ergo videtur, quod non sint plures æque pro- videtur, quod non sint plures æque pro- prii sacerdotes.. prii sacerdotes..
3. Item, In nullo genere graduum 3. Item, In nullo genere graduum sunt duo æque alti. Centurio enim est sunt duo æque alti. Centurio enim est sub chiliarcha, et quinquagenarius sub sub chiliarcha, et quinquagenarius sub
non non
centurione, et sub hoc decanus, et sub centurione, et sub hoc decanus, et sub illo sunt decem qui ad illum et non ad illo sunt decem qui ad illum et non ad alium habent respectum, eo quod alium habent respectum, eo quod constituuntur duo decani super illos constituuntur duo decani super illos eosdem decem : ergo videtur, quod etiam eosdem decem : ergo videtur, quod etiam illi qui sunt sub eodem sacerdote, illi qui sunt sub eodem sacerdote, habeant respectum ad diversos tamquam habeant respectum ad diversos tamquam ad sacerdotes proprios. ad sacerdotes proprios.
non non
4. Adhuc, In ordine universi ita vide- 4. Adhuc, In ordine universi ita vide- mus, quod multitudo quæ ordinatur ad mus, quod multitudo quæ ordinatur ad unum ut motivum, non ordinatur ad unum ut motivum, non ordinatur ad aliud in ordine eodem: sicut generatio aliud in ordine eodem: sicut generatio et corruptio ad motum stellarum in cir- et corruptio ad motum stellarum in cir- culo obliquo, et hic motus ad divinum culo obliquo, et hic motus ad divinum in circulo recto: et sic ascenditur in in circulo recto: et sic ascenditur in primum motorem : ergo videtur, quod primum motorem : ergo videtur, quod sic etiam debet esse in gradibus Eccle- sic etiam debet esse in gradibus Eccle- siæ ergo non sunt plures proprii, ad siæ ergo non sunt plures proprii, ad quos una multitudo respectum habeat. quos una multitudo respectum habeat.
5. Adhuc, In ordinibus exercitus vide- 5. Adhuc, In ordinibus exercitus vide- mus, quod respicientes unum sibi pro- mus, quod respicientes unum sibi pro- prium ducem assignatum, non respiciunt prium ducem assignatum, non respiciunt ad alium ergo cum Ecclesia sit ut ca- ad alium ergo cum Ecclesia sit ut ca- strorum acies ordinata, ut dicitur, Cantic. strorum acies ordinata, ut dicitur, Cantic. v1, 3, videtur quod ordinati sub uno sa- v1, 3, videtur quod ordinati sub uno sa- cerdote, non habent respicere ad alium cerdote, non habent respicere ad alium proprium, nisi ad illum. proprium, nisi ad illum.
6. Adhuc, Confusio videtur induci si 6. Adhuc, Confusio videtur induci si plures sint proprii: non enim illi neces- plures sint proprii: non enim illi neces- sario conveniunt in præceptis: ergo tunc sario conveniunt in præceptis: ergo tunc populus tenetur obedire duobus contra- populus tenetur obedire duobus contra- ria imperantibus, quod est contra Evan- ria imperantibus, quod est contra Evan- gelium, quia dicit Dominus, Matth. vi, gelium, quia dicit Dominus, Matth. vi, 24: Nemo potest duobus dominis ser- 24: Nemo potest duobus dominis ser- vire. Et dicit ibi Glossa: « Contraria vire. Et dicit ibi Glossa: « Contraria imperantibus. » imperantibus. »
7. Adhuc, Sic se habet populus ad 7. Adhuc, Sic se habet populus ad sacerdotem, ut sacerdos ad Episcopum, sacerdotem, ut sacerdos ad Episcopum, et Episcopus ad Archiepiscopum, et ille et Episcopus ad Archiepiscopum, et ille ad Primatem, id est, Papam: sed num- ad Primatem, id est, Papam: sed num- duobus duobus quam unus sacerdos est sub quam unus sacerdos est sub Episcopis, nec Episcopus sub duobus Episcopis, nec Episcopus sub duobus Archiepiscopis, et ita de aliis: ergo num- Archiepiscopis, et ita de aliis: ergo num- quam eadem multitudo populi est sub quam eadem multitudo populi est sub duobus sacerdotibus propriis: ergo non duobus sacerdotibus propriis: ergo non possunt esse plures proprii. possunt esse plures proprii.
IN CONTRARIUM autem objicitur sic : IN CONTRARIUM autem objicitur sic : 1. Cuicumque sacerdos proprius præla- 1. Cuicumque sacerdos proprius præla- tus, eodem jure est alius ab eodem Epi- tus, eodem jure est alius ab eodem Epi-
Sed cost Sed cost
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 41. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 41.
scopo constitutus: sed ab eodem Epi- scopo constitutus: sed ab eodem Epi- scopo super eumdem populum plures scopo super eumdem populum plures possunt constitui: ergo plures possunt possunt constitui: ergo plures possunt esse sacerdotes proprii. Probatio primæ esse sacerdotes proprii. Probatio primæ est, quod sacerdotes non habent juris- est, quod sacerdotes non habent juris- dictionem, nisi a superiori Episcopo sibi dictionem, nisi a superiori Episcopo sibi collatam, et qui confert uni, potest con- collatam, et qui confert uni, potest con- ferre et alteri. ferre et alteri.
2. Item, Hoc tota die videmus, quod 2. Item, Hoc tota die videmus, quod unus audit confessionem jure parochiali, unus audit confessionem jure parochiali, et alius auctoritate Episcopi, et tertius et alius auctoritate Episcopi, et tertius auctoritate Legati, et quartus forte vice auctoritate Legati, et quartus forte vice Papæ, et ita multi funguntur officio pro- Papæ, et ita multi funguntur officio pro- prii sacerdotis: ergo videtur, quod multi prii sacerdotis: ergo videtur, quod multi possunt esse proprii sacerdotes vel vice- possunt esse proprii sacerdotes vel vice- proprii. proprii.
3. Adhuc, Videtur quod ita secun- 3. Adhuc, Videtur quod ita secun- dum rationem esse debeat. Plura enim dum rationem esse debeat. Plura enim debet Ecclesia habere suffragia, quam debet Ecclesia habere suffragia, quam diabolus pro se impedimenta: sed, ut diabolus pro se impedimenta: sed, ut dicunt Glossæ Sanctorum, unum homi- dicunt Glossæ Sanctorum, unum homi- nem multi dæmones nituntur infirmare: nem multi dæmones nituntur infirmare: ergo multi sanctitatis perfectiores esse ergo multi sanctitatis perfectiores esse debent sed sacerdotes sunt sanctitatis debent sed sacerdotes sunt sanctitatis perfectiores, ut dicit beatus Dionysius: perfectiores, ut dicit beatus Dionysius: ergo plures eidem homini debent esse ergo plures eidem homini debent esse ordinati sacerdotes: ergo multo magis ordinati sacerdotes: ergo multo magis erunt in eadem plebe plures immediati erunt in eadem plebe plures immediati sacerdotes. sacerdotes.
4. Item, Sicut Ecclesia triumphans 4. Item, Sicut Ecclesia triumphans perficit militantem, ita ministri Ecclesiæ perficit militantem, ita ministri Ecclesiæ militantis debent sanctitatem perficere, militantis debent sanctitatem perficere, quantum possunt: sed multi Angeli quantum possunt: sed multi Angeli custodes ordinantur eidem homini: ergo custodes ordinantur eidem homini: ergo et multi sacerdotes proprii. PRIMA pro- et multi sacerdotes proprii. PRIMA pro- batur ex hoc quod militans, quantum batur ex hoc quod militans, quantum potest, imitatur triumphantem. Secunda potest, imitatur triumphantem. Secunda autem per hoc quod habetur, IV Reg. VI, autem per hoc quod habetur, IV Reg. VI, 14 et seq., ubi totus mons plenus equo- 14 et seq., ubi totus mons plenus equo- rum et curruum igneorum erat in cir- rum et curruum igneorum erat in cir- cuitu Elisei de quibus ipse dixit puero : cuitu Elisei de quibus ipse dixit puero : Noli timere: plures enim nobiscum sunt, Noli timere: plures enim nobiscum sunt, quam cum illis. Similiter habetur per quam cum illis. Similiter habetur per illud II Machab. x, 29 et 30, ubi scilicet illud II Machab. x, 29 et 30, ubi scilicet quinque viri apparuerunt circa Macha- quinque viri apparuerunt circa Macha- bæum, ex quibus duo Machabæum me- bæum, ex quibus duo Machabæum me- dium habentes, armis suis circumse- dium habentes, armis suis circumse- ptum incolumem conservabant: in ad- ptum incolumem conservabant: in ad- versarios autem ejus tela et fulmina versarios autem ejus tela et fulmina
727 727
jaciebant, ex quo et cæcitate confusi, et jaciebant, ex quo et cæcitate confusi, et repleti perturbatione, cadebant. repleti perturbatione, cadebant.
5. Adhuc, In Ecclesia triumphante non 5. Adhuc, In Ecclesia triumphante non ponitur tantum unus perfector et illumi- ponitur tantum unus perfector et illumi- nator et purgator inferiorum: sed qui- nator et purgator inferiorum: sed qui- libet superior ordinis sui vel superioris libet superior ordinis sui vel superioris hoc facere potest, ut dicunt Doctores: hoc facere potest, ut dicunt Doctores: cum igitur Ecclesia militans descendat a cum igitur Ecclesia militans descendat a triumphante, videtur quod in Ecclesia triumphante, videtur quod in Ecclesia militante plures esse debent perfectores militante plures esse debent perfectores et illuminatores unius: igitur plures sa- et illuminatores unius: igitur plures sa- cerdotes proprii erunt, cum hoc sit offi- cerdotes proprii erunt, cum hoc sit offi- cium proprii sacerdotis. cium proprii sacerdotis.
: :
Solutio. Solutio.
SOLUTIO. Non possunt esse plures pro- SOLUTIO. Non possunt esse plures pro- prii, sed unus solus est proprius: possunt prii, sed unus solus est proprius: possunt tamen alii cooperari uni proprio, sicut tamen alii cooperari uni proprio, sicut jam patebit in solutione argumentorum. jam patebit in solutione argumentorum. DICENDUM ergo ad primum, quod Epi- Ad object. 1 DICENDUM ergo ad primum, quod Epi- Ad object. 1 scopus non potest potestate juris consti- scopus non potest potestate juris consti- tuere plures proprios: quia sic una Ec- tuere plures proprios: quia sic una Ec- clesia haberet multos qui æquum jus ha- clesia haberet multos qui æquum jus ha- berent in illa, et unus æqualiter adstrictus berent in illa, et unus æqualiter adstrictus esset duobus, ex quo posset oriri perple- esset duobus, ex quo posset oriri perple- xitas sed Episcopus adjutores potest dare xitas sed Episcopus adjutores potest dare sacerdoti proprio : et hoc tripliciter, ut sacerdoti proprio : et hoc tripliciter, ut mihi videtur, scilicet in casibus gravi- mihi videtur, scilicet in casibus gravi- bus, in quibus, ut magis abhorreantur, bus, in quibus, ut magis abhorreantur, reservat sibi Episcopus potestatem ab- reservat sibi Episcopus potestatem ab- solvendi, et illam potest committere uni solvendi, et illam potest committere uni vel pluribus qui absolvunt ad se venien- vel pluribus qui absolvunt ad se venien- tes, et in hoc portant onus sacerdotis pro- tes, et in hoc portant onus sacerdotis pro- prii: quia in illis casibus tenetur obedire prii: quia in illis casibus tenetur obedire pœnitens habentibus vicem Episcopi plus pœnitens habentibus vicem Episcopi plus quam sacerdoti proprio, si contrarii in- quam sacerdoti proprio, si contrarii in- veniantur. veniantur.
Alio etiam modo potest dare aliquos, Alio etiam modo potest dare aliquos, qui prædicando et exemplum dando, ge- qui prædicando et exemplum dando, ge- neraliter moveant populum, et eos au- neraliter moveant populum, et eos au- diant quos moverunt in prædicatione : diant quos moverunt in prædicatione : sed tamen ab obedientia sacerdotis non sed tamen ab obedientia sacerdotis non excipiant subditos suos, et ideo in pœni- excipiant subditos suos, et ideo in pœni- tentia ab illis jam constituta debent inno- tentia ab illis jam constituta debent inno- tescere sacerdoti proprio, et per appro- tescere sacerdoti proprio, et per appro- bationem illius pœnitentiam peragere bationem illius pœnitentiam peragere illam. illam.
Tertio modo quando plebs multa est, Tertio modo quando plebs multa est, et unus non potest totam audire, vel et unus non potest totam audire, vel etiam sacerdos debilis est et impotens etiam sacerdos debilis est et impotens
Ad object. 2. Ad object. 2.
728 728
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
audire tunc enim iterum aliqui possunt audire tunc enim iterum aliqui possunt constitui a superiori qui audiant et absol- constitui a superiori qui audiant et absol- vant, et non tenentur recurrere ad sacer. vant, et non tenentur recurrere ad sacer. dotem alium : omnes tamen illi potius dotem alium : omnes tamen illi potius coadjutores sunt propriorum prælatorum, coadjutores sunt propriorum prælatorum, quam propri prælati. Et ideo si prælati quam propri prælati. Et ideo si prælati proprii rationabiliter aliquid præcipiant, proprii rationabiliter aliquid præcipiant, illi contradicere non possunt : et ideo illi contradicere non possunt : et ideo prælati non sunt, sed sicut dictum est, prælati non sunt, sed sicut dictum est, coadjutores. coadjutores.
AD ALIUD dicendum, quod illi qui au- AD ALIUD dicendum, quod illi qui au- diunt auctoritate superiorum prælatorum, diunt auctoritate superiorum prælatorum, audiunt ut coadjutores, et non ut sacer- audiunt ut coadjutores, et non ut sacer- dotes proprii. dotes proprii.
Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod secundum Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod secundum rationem esse non potest, quod plures rationem esse non potest, quod plures sint proprii nec homo proprium dæmo- sint proprii nec homo proprium dæmo- nem habet ad exercitium nisi unum, et nem habet ad exercitium nisi unum, et alii omnes veniunt ut coadjutores. Et ta- alii omnes veniunt ut coadjutores. Et ta- men si plures dæmones haberet exercita- men si plures dæmones haberet exercita- tores, non propter hoc sequeretur, quod tores, non propter hoc sequeretur, quod plures deberet habere proprios sacerdo- plures deberet habere proprios sacerdo- tes quia aliud remedium haberet contra tes quia aliud remedium haberet contra hoc, scilicet plures Angelos adjuvantes. hoc, scilicet plures Angelos adjuvantes. Ad object. 4. AD ALIUD dicendum, quod cum singuli Ad object. 4. AD ALIUD dicendum, quod cum singuli
Ad object.5. Ad object.5.
custodes ordinantur, unus est custos, et alii custodes ordinantur, unus est custos, et alii sunt vel prælati illius, vel coadjutores : sunt vel prælati illius, vel coadjutores : et coadjutores fuerunt qui circa Eliseum et coadjutores fuerunt qui circa Eliseum apparuerunt : prælati autem, qui circa apparuerunt : prælati autem, qui circa Machabæum 2: Machabæus enim princeps Machabæum 2: Machabæus enim princeps erat gentis Judæorum, et ideo Angelus erat gentis Judæorum, et ideo Angelus princeps erat secum: Machabæus etiam princeps erat secum: Machabæus etiam homo erat singularis, et sic habuit custo- homo erat singularis, et sic habuit custo- dem et illi duo tenebantur eum circum- dem et illi duo tenebantur eum circum- septum. Potestatum autem erat arcere septum. Potestatum autem erat arcere virtutem inimici in contrario exercitu, et virtutem inimici in contrario exercitu, et Virtutum occurrere miraculis excæcatio- Virtutum occurrere miraculis excæcatio- ne, et Archangelorum revelatione machi- ne, et Archangelorum revelatione machi- nationis adversariorum, et illi significan- nationis adversariorum, et illi significan- tur per alios tres qui erant circa eum : et tur per alios tres qui erant circa eum : et ideo nihil probatur contrarium per illud. ideo nihil probatur contrarium per illud.
AD ALIUD dicendum, quod hoc secun- AD ALIUD dicendum, quod hoc secun- dum beatum Dionysium falsum est : dum beatum Dionysium falsum est : quia nulli duo Angeli in coelo secundum quia nulli duo Angeli in coelo secundum eum sunt ejusdem altitudinis et ideo eum sunt ejusdem altitudinis et ideo unus non habet duos æque principales unus non habet duos æque principales supra se. supra se.
1 Cf. IV Reg. vi, 14 et seq. 1 Cf. IV Reg. vi, 14 et seq.
Sed tamen aliter quidam Doctorum, Sed tamen aliter quidam Doctorum, non fulti aliqua auctoritate dicunt, quod non fulti aliqua auctoritate dicunt, quod multi sunt æquales in suprema, media, multi sunt æquales in suprema, media, vel infima hierarchia, vel etiam in uno vel infima hierarchia, vel etiam in uno ordine tunc dicendum, quod non est ordine tunc dicendum, quod non est simile de ordinibus Angelorum confirma- simile de ordinibus Angelorum confirma- torum, et de ordinibus hominum : quia torum, et de ordinibus hominum : quia in ordinibus Angelorum non potest fieri in ordinibus Angelorum non potest fieri perplexitas et confusio ex contrarie im- perplexitas et confusio ex contrarie im- perantibus, sed concordia illuminatio- perantibus, sed concordia illuminatio- num est a primo fronte luminis descen- num est a primo fronte luminis descen- dentium sed imperia quæ procedunt ab dentium sed imperia quæ procedunt ab hominibus, sunt frequenter permixta di- hominibus, sunt frequenter permixta di- versis opinionihus: et ideo induceretur versis opinionihus: et ideo induceretur confusio et perplexitas ex pluribus, quod confusio et perplexitas ex pluribus, quod non potest fieri in cœlo, ubi omnia ad non potest fieri in cœlo, ubi omnia ad concordiam reducuntur per lumen Dei: concordiam reducuntur per lumen Dei: et hoc est quod dicit Job, xxv, 2 et 3 : et hoc est quod dicit Job, xxv, 2 et 3 : Qui facit concordiam in sublimibus suis. Qui facit concordiam in sublimibus suis. Numquid est numerus militum ejus? et Numquid est numerus militum ejus? et super quem non surget lumen illius ? super quem non surget lumen illius ?
ARTICULUS XLII. ARTICULUS XLII.
Utrum, posito quod unus proprius sacer- Utrum, posito quod unus proprius sacer- dos habeat plures coadjutores, facta dos habeat plures coadjutores, facta confessione uni, teneatur confessus confessione uni, teneatur confessus confiteri alteri si ille præcipiat ? confiteri alteri si ille præcipiat ?
Quarto quæritur, Si sic est, quod unus Quarto quæritur, Si sic est, quod unus proprius sacerdos potest habere coadju- proprius sacerdos potest habere coadju- tores, utrum uni facta confessione, tenea- tores, utrum uni facta confessione, tenea- tur confessus etiam alteri confiteri si ille tur confessus etiam alteri confiteri si ille præcipiat ? præcipiat ?
Videtur autem, quod sic: Videtur autem, quod sic:
1. Per illud quod habetur diffinitum 1. Per illud quod habetur diffinitum ab Innocentio III in concilio generali: ab Innocentio III in concilio generali: « Si quis autem alieno sacerdoti justa de « Si quis autem alieno sacerdoti justa de causa voluerit confiteri sua peccata, li- causa voluerit confiteri sua peccata, li- centiam prius postulet et obtineat a pro- centiam prius postulet et obtineat a pro- prio sacerdote, cum aliter ille ipsum prio sacerdote, cum aliter ille ipsum non possit absolvere vel ligare. » Constat non possit absolvere vel ligare. » Constat enim, quod dando licentiam ut confitea- enim, quod dando licentiam ut confitea-
2 Cf. II Machab. x, 29 et 30. 2 Cf. II Machab. x, 29 et 30.
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 42. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 42.
tur alteri, non excipit eum ab obedientia tur alteri, non excipit eum ab obedientia sua ergo adhuc tenetur obedire, sicut sua ergo adhuc tenetur obedire, sicut prius sed prius tenebatur sibi semel in prius sed prius tenebatur sibi semel in anno confiteri ergo et postea si præci- anno confiteri ergo et postea si præci- piat sibi, tenetur facere confessionem. piat sibi, tenetur facere confessionem.
2. Item, Esto, quod Episcopus mittat 2. Item, Esto, quod Episcopus mittat coadjutorem vel etiam Papa: constat, coadjutorem vel etiam Papa: constat, quod subditos per hoc non intendunt ex- quod subditos per hoc non intendunt ex- trahere extra curam vel obedientiam trahere extra curam vel obedientiam proprii sacerdotis. Cum igitur ex obe- proprii sacerdotis. Cum igitur ex obe- dientia teneatur se ei ostendere in con- dientia teneatur se ei ostendere in con- fessione, videtur quod si millies aliis fessione, videtur quod si millies aliis confessus sit, adhuc tenetur confiteri illi, confessus sit, adhuc tenetur confiteri illi, si ille præcepit. si ille præcepit.
3. Adhuc, Ille qui sacerdos proprius 3. Adhuc, Ille qui sacerdos proprius est, tenetur ei ministrare sacramenta : est, tenetur ei ministrare sacramenta : sed sacramentorum ministrationem præ- sed sacramentorum ministrationem præ- cedit absolutio: ergo tenetur eum scire cedit absolutio: ergo tenetur eum scire absolutum esse et hoc non potest scire absolutum esse et hoc non potest scire nisi audiat eum, et signa pœnitentiæ nisi audiat eum, et signa pœnitentiæ prius videat ergo cum hoc non fiat in prius videat ergo cum hoc non fiat in confessione, ille tenetur ei confiteri si confessione, ille tenetur ei confiteri si præcipiat. præcipiat.
4. Adhuc, Videtur quod periculum 4. Adhuc, Videtur quod periculum oriretur si non teneretur: quia multi oriretur si non teneretur: quia multi prætextu latendi possent dicere se esse prætextu latendi possent dicere se esse confessos, et inconfessi permanentes com- confessos, et inconfessi permanentes com- municare et tunc sacerdos proprius eos municare et tunc sacerdos proprius eos arcere non posset ergo videtur, cum arcere non posset ergo videtur, cum illud quod pro charitate instituitur, non illud quod pro charitate instituitur, non debeat militare contra charitatem, ut di- debeat militare contra charitatem, ut di- cit Bernardus et pro charitate inducun- cit Bernardus et pro charitate inducun- tur adjutores, quod propter hos non ab- tur adjutores, quod propter hos non ab- solvitur homo quin oporteat eum confi- solvitur homo quin oporteat eum confi- teri proprio sacerdoti si ipse præceperit. teri proprio sacerdoti si ipse præceperit.
5. Adhuc, In ordinibus Angelorum li- 5. Adhuc, In ordinibus Angelorum li- cet unus Angelus ab alio alterius ordinis cet unus Angelus ab alio alterius ordinis quandoque illuminetur, ut patet per quandoque illuminetur, ut patet per beati Dionysii expositionem Isaiæ, vi, 6, beati Dionysii expositionem Isaiæ, vi, 6, ubi dicitur: Volavit ad me unus de Se- ubi dicitur: Volavit ad me unus de Se- raphim: ubi dicit sanctus Pater, id est, raphim: ubi dicit sanctus Pater, id est, alius quidam de inferioribus vice Sera- alius quidam de inferioribus vice Sera- phim, et a Seraphim illuminatus. Licet, phim, et a Seraphim illuminatus. Licet, inquam, ita sit, non tamen excipitur ab inquam, ita sit, non tamen excipitur ab illuminatione proprii superioris, sed ad- illuminatione proprii superioris, sed ad- huc, sicut prius, recipit illuminationes huc, sicut prius, recipit illuminationes etiam ab illo ergo cum militans Ecclesia etiam ab illo ergo cum militans Ecclesia descendat a triumphante, videtur quod descendat a triumphante, videtur quod licet unus homo confiteatur alteri, et ab- licet unus homo confiteatur alteri, et ab-
729 729
solvatur ab alio coadjutore proprii sacer- solvatur ab alio coadjutore proprii sacer- dotis, non tamen propter hoc absolvitur dotis, non tamen propter hoc absolvitur a suo proprio sacerdote, quin teneatur a suo proprio sacerdote, quin teneatur confiteri illi si voluerit. confiteri illi si voluerit.
IN CONTRARIUM autem hujus objicitur: Sed contra. IN CONTRARIUM autem hujus objicitur: Sed contra. 1. Ponamus enim, quod nesciat pro- 1. Ponamus enim, quod nesciat pro- prius sacerdos discernere inter lepram et prius sacerdos discernere inter lepram et non lepram cum igitur Dominus dicat, non lepram cum igitur Dominus dicat, Luc. vi, 39 Numquid potest cæcus cæ- Luc. vi, 39 Numquid potest cæcus cæ- cum ducere? Nonne ambo in foveam ca- cum ducere? Nonne ambo in foveam ca- dunt? videtur, quod ille non tenetur ei dunt? videtur, quod ille non tenetur ei confiteri etiamsi præcipiat. confiteri etiamsi præcipiat.
Si forte tu dicas, quod debet licentiam Si forte tu dicas, quod debet licentiam petere et obtinere. CONTRA: Ponamus, petere et obtinere. CONTRA: Ponamus, quod petat et obtinere non possit, quod petat et obtinere non possit, sicut multoties contingit: aut tunc obe- sicut multoties contingit: aut tunc obe- diet proprio sacerdoti, aut non: si obe- diet proprio sacerdoti, aut non: si obe- diet, in præcipitio erit et periculo, quia diet, in præcipitio erit et periculo, quia cæcus est: si non obediet, habetur pro- cæcus est: si non obediet, habetur pro- positum. positum.
Si forte tu dicas, quod licentiam potest Si forte tu dicas, quod licentiam potest petere a superiori, potest esse quod petere a superiori, potest esse quod longe habitet, et non possit accedere ad longe habitet, et non possit accedere ad eum vel propter viæ dispendium, vel pe- eum vel propter viæ dispendium, vel pe- riculum potest etiam esse, quod non riculum potest etiam esse, quod non vult dare licentiam, nec semper homo in vult dare licentiam, nec semper homo in tali casu potest adire curiam : ergo vide- tali casu potest adire curiam : ergo vide- tur, quod non semper sacerdoti proprio tur, quod non semper sacerdoti proprio in confessione facienda semper tenetur in confessione facienda semper tenetur obedire.. obedire..
2. Adhuc, Ponatur, quod sacerdos 2. Adhuc, Ponatur, quod sacerdos proprius sit malitiosus, sicut multi sunt, proprius sit malitiosus, sicut multi sunt, et nitatur in confessione tentare de con- et nitatur in confessione tentare de con- sensu peccati, sicut sacerdotes plerique sensu peccati, sicut sacerdotes plerique faciunt, fœminis comminantes proditio- faciunt, fœminis comminantes proditio- nem confessionis, nisi eis consentiant, et nem confessionis, nisi eis consentiant, et intendentes tangere impudice in secreto intendentes tangere impudice in secreto confessionis, etiam superiores, scilicet confessionis, etiam superiores, scilicet Archiepiscopi et Episcopi, faciant simili- Archiepiscopi et Episcopi, faciant simili- ter, sicut certissime scio, quod in pluri- ter, sicut certissime scio, quod in pluri- bus locis multi faciunt: videtur, quod in bus locis multi faciunt: videtur, quod in talibus licentiam petere est periculosum, talibus licentiam petere est periculosum, quia negabunt, et tunc magis peccant: quia negabunt, et tunc magis peccant: ergo videtur, quod in tali casu etiam ergo videtur, quod in tali casu etiam prælato proprio non debet obedire de prælato proprio non debet obedire de
confessione facienda. confessione facienda.
3. Adhuc, Ponamus, quod sacerdos sit 3. Adhuc, Ponamus, quod sacerdos sit hæreticus occultus, et in confessione ni- hæreticus occultus, et in confessione ni- tatur pertrahere ad hæresim: ergo cum tatur pertrahere ad hæresim: ergo cum
730 730
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
hoc maxime vitandum sit, videtur quod hoc maxime vitandum sit, videtur quod in tali casu etiam ex contemptu proprii in tali casu etiam ex contemptu proprii sacerdotis, potest confiteri alii, et non te- sacerdotis, potest confiteri alii, et non te- netur proprio. netur proprio.
4. Adhuc, Ponamus, quod aliquis qui 4. Adhuc, Ponamus, quod aliquis qui est parochianus unius, peccet in parochia est parochianus unius, peccet in parochia alterius: constat, quod sacerdos judex alterius: constat, quod sacerdos judex quidem est spiritualis: sed ratione delicti quidem est spiritualis: sed ratione delicti efficitur de jurisdictione alterius judicis, efficitur de jurisdictione alterius judicis, qui alias de jurisdictione sua non esset: qui alias de jurisdictione sua non esset: ergo et iste efficitur in tali casu de juris- ergo et iste efficitur in tali casu de juris- dictione alterius sacerdotis: ille autem dictione alterius sacerdotis: ille autem qui est de jurisdictione et deliquit, judici qui est de jurisdictione et deliquit, judici ad emendam tenetur : ergo et iste. Emen- ad emendam tenetur : ergo et iste. Emen- da autem est per confessionem et injun- da autem est per confessionem et injun- ctam pœnitentiam: ergo videtur, quod ctam pœnitentiam: ergo videtur, quod teneatur illi confiteri etiam reclamante teneatur illi confiteri etiam reclamante proprio sacerdote. proprio sacerdote.
5. Adhuc, Ponamus, quod ipse muta- 5. Adhuc, Ponamus, quod ipse muta- verit domicilium et in alterius parochia verit domicilium et in alterius parochia habitet videtur, quod tunc non teneatur habitet videtur, quod tunc non teneatur proprio sacerdoti confiteri : quia percipit proprio sacerdoti confiteri : quia percipit sacramenta in Ecclesia illius in cujus pa- sacramenta in Ecclesia illius in cujus pa- rochia habitat: sed ille nosse eum tene- rochia habitat: sed ille nosse eum tene- tur per confessionem: ergo tenetur illi tur per confessionem: ergo tenetur illi confiteri, et non proprio sacerdoti, ut vi- confiteri, et non proprio sacerdoti, ut vi- detur. detur.
6. Adhuc, Ponamus, quod sit vagabun- 6. Adhuc, Ponamus, quod sit vagabun- dus per terras: ille enim per magnam dus per terras: ille enim per magnam loci distantiam removetur a proprio sa- loci distantiam removetur a proprio sa- cerdote in cujus parochia est natus: cum cerdote in cujus parochia est natus: cum igitur nulli debeat generari difficultas sa- igitur nulli debeat generari difficultas sa- lutis in sacramentis necessitatis, videtur lutis in sacramentis necessitatis, videtur quod ille omni sacerdoti possit confiteri, quod ille omni sacerdoti possit confiteri, et non teneatur alii quantumcumque con- et non teneatur alii quantumcumque con- trarium præcipienti. trarium præcipienti.
7. Adhuc, Ponamus, quod sit infir- 7. Adhuc, Ponamus, quod sit infir- mus in articulo necessitatis: cum nulli mus in articulo necessitatis: cum nulli negetur salus, videtur quod ille sine li- negetur salus, videtur quod ille sine li- centia sacerdotis proprii possit proximo centia sacerdotis proprii possit proximo confiteri quem invenerit: ergo non tene- confiteri quem invenerit: ergo non tene- tur proprio confiteri, ut videtur. tur proprio confiteri, ut videtur.
8. Generalius autem objicitur de eo 8. Generalius autem objicitur de eo sic Sacramentum baptismi si datur ab sic Sacramentum baptismi si datur ab alio quam a proprio sacerdote, etiam alio quam a proprio sacerdote, etiam contra obedientiam sacerdotis proprii, in contra obedientiam sacerdotis proprii, in redeunte ad sui sacerdotis obedientiam redeunte ad sui sacerdotis obedientiam
1 Cf. Infra, Dist. XXXI. Tom. XXX hujusce 1 Cf. Infra, Dist. XXXI. Tom. XXX hujusce
non reiteratur: ergo videtur, quod nec non reiteratur: ergo videtur, quod nec pœnitentia debet iterari. pœnitentia debet iterari.
9. Item, Infra dicitur quod nullum 9. Item, Infra dicitur quod nullum sacramentum iteratur super eamdem ma- sacramentum iteratur super eamdem ma- teriam ergo de eodem peccato non de- teriam ergo de eodem peccato non de- bet fieri bis confessio: est autem semel bet fieri bis confessio: est autem semel facta coadjutori vel alteri de licentia pro- facta coadjutori vel alteri de licentia pro- prii: ergo non debet iterari: ergo si sibi prii: ergo non debet iterari: ergo si sibi præcipiat confiteri proprius, videtur quod præcipiat confiteri proprius, videtur quod confessus obedire non tenetur nisi volue- confessus obedire non tenetur nisi volue- rit. rit.
habitum habitum
10. Item, Confessio, 10. Item, Confessio, ut supra ut supra est ex verbis Augustini, maxima poena est ex verbis Augustini, maxima poena est propter verecundiam quam habet ad- est propter verecundiam quam habet ad- junctam: sed, sicut dicitur, Nahum, 1, 9: junctam: sed, sicut dicitur, Nahum, 1, 9: Non consurget duplex tribulatio: ergo Non consurget duplex tribulatio: ergo videtur, quod de eodem peccato etiamsi videtur, quod de eodem peccato etiamsi sacerdos proprius præcipiat, non oportet sacerdos proprius præcipiat, non oportet
bis confessionem facere. bis confessionem facere.
11. Adhuc, Si Episcopus dat licentiam 11. Adhuc, Si Episcopus dat licentiam clerico ut ab altero ordinetur: et ille or- clerico ut ab altero ordinetur: et ille or- dinatus redeat ad ipsum, non potest ei dinatus redeat ad ipsum, non potest ei præcipere ut etiam a se recipiat ordinem: præcipere ut etiam a se recipiat ordinem: ergo a simili, si sacerdos det licentiam ergo a simili, si sacerdos det licentiam confitendi alteri, cum redierit, non potest confitendi alteri, cum redierit, non potest ab eo exigere ut etiam sibi confitea- ab eo exigere ut etiam sibi confitea-
tur. tur.
Adhuc, Dando licentiam utitur potestate Adhuc, Dando licentiam utitur potestate quam habet semel in anno: ergo cum quam habet semel in anno: ergo cum sua non teneatur confiteri nisi semel in sua non teneatur confiteri nisi semel in anno, et sacerdos suus jam usus sit sua anno, et sacerdos suus jam usus sit sua potestate quam habuit in eo, videtur. potestate quam habuit in eo, videtur. quod non potest eum cogere ut confitea- quod non potest eum cogere ut confitea- tur iterum. tur iterum.
ULTERIUS quæritur de superioribus Quest ULTERIUS quæritur de superioribus Quest prælatis, ut sacerdotibus, Archidiaconis, prælatis, ut sacerdotibus, Archidiaconis, Episcopis, et hujusmodi, qui sint eorum Episcopis, et hujusmodi, qui sint eorum proprii sacerdotes? proprii sacerdotes?
Videtur, quod nulli: quia Videtur, quod nulli: quia
1. In nulla natura motus est motus,. 1. In nulla natura motus est motus,. vel quietis quies: ergo nec sacerdotis sa- vel quietis quies: ergo nec sacerdotis sa- cerdos ergo nulli tenentur confiteri. cerdos ergo nulli tenentur confiteri.
Item, Alius est gradus superioris et in- Item, Alius est gradus superioris et in- ferioris, et non sunt permiscendi : ergo ferioris, et non sunt permiscendi : ergo natura in spiritualibus superior, non de- natura in spiritualibus superior, non de- scendit sub inferiori: igitur per hoc ad scendit sub inferiori: igitur per hoc ad
novæ editionis. novæ editionis.
Solutio. Solutio.
Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.
Ad 3. Ad 3.
Ad 4. Ad 4.
Ad 5. Ad 5.
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 42. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 42.
minus Papa non habebit aliquem confes- minus Papa non habebit aliquem confes- sorem, quod falsum est. sorem, quod falsum est.
2. Adhuc, Superiores Angeli numquam 2. Adhuc, Superiores Angeli numquam descendunt propter acceptionem sanctita- descendunt propter acceptionem sanctita- tis sub inferiores: cum "igitur Ecclesia tis sub inferiores: cum "igitur Ecclesia militans descendat a triumphante, nec in militans descendat a triumphante, nec in militanti hoc debet fieri, ut videtur. militanti hoc debet fieri, ut videtur.
RESPONSIO. Dicendum sine præjudicio RESPONSIO. Dicendum sine præjudicio videtur, quod si aliquis de licentia sa- videtur, quod si aliquis de licentia sa- cerdotis confitetur alicui, quod illo anno cerdotis confitetur alicui, quod illo anno nisi periculum infirmitatis incurrat, et nisi periculum infirmitatis incurrat, et aliquid novum confiteri habeat, sacerdoti aliquid novum confiteri habeat, sacerdoti suo non teneatur confiteri: si autem con- suo non teneatur confiteri: si autem con- fiteatur alii coadjutori ordinato ipsi sa- fiteatur alii coadjutori ordinato ipsi sa- cerdoti a superiori, et non de licentia sa- cerdoti a superiori, et non de licentia sa- cerdotis, quod ipse tenetur etiam proprio cerdotis, quod ipse tenetur etiam proprio sacerdoti confiteri : nec ille debet ei im- sacerdoti confiteri : nec ille debet ei im- ponere pœnitentiam nisi indicando ei, ponere pœnitentiam nisi indicando ei, quod quam citius poterit, se proprio ex- quod quam citius poterit, se proprio ex- hibeat sacerdoti, nisi in casibus exceptis hibeat sacerdoti, nisi in casibus exceptis qui sunt quinque, ut infra dicetur. qui sunt quinque, ut infra dicetur.
AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet non eximat eum a sua potestate per hoc non eximat eum a sua potestate per hoc quod licentiam dat, tamen licentiam dan- quod licentiam dat, tamen licentiam dan- do privatus est sua jurisdictione quoad do privatus est sua jurisdictione quoad illum annum. Secus autem esset si alius illum annum. Secus autem esset si alius daret licentiam, scilicet prælatus sacer- daret licentiam, scilicet prælatus sacer- dotis quia ille nec intenderet impedire dotis quia ille nec intenderet impedire jurisdictionem sacerdotis, nec etiam exi- jurisdictionem sacerdotis, nec etiam exi- mere subditum sacerdoti a potestate mere subditum sacerdoti a potestate
sua. sua.
Et per hoc patet solutio ad sequens. Et per hoc patet solutio ad sequens. AD ALIUD dicendum, quod sacerdos pro- AD ALIUD dicendum, quod sacerdos pro- prius ministrat sacramenta, et in tali casu prius ministrat sacramenta, et in tali casu quando ipse dat licentiam rationabili de quando ipse dat licentiam rationabili de causa, ipse cognoscit pecoris sui vultum causa, ipse cognoscit pecoris sui vultum per alium fide dignum, et hoc sufficit ad per alium fide dignum, et hoc sufficit ad hoc quod ministret ei sacramenta. hoc quod ministret ei sacramenta.
AD ALIUD dicendum, quod nullum pe- AD ALIUD dicendum, quod nullum pe- riculum oritur ex hoc quod ipsemet dat riculum oritur ex hoc quod ipsemet dat licentiam, quia scit quibus dat, et ad licentiam, quia scit quibus dat, et ad quos: sed si sufficeret alterius quam pro< quos: sed si sufficeret alterius quam pro< prii sacerdotis licentia, tunc posset oriri prii sacerdotis licentia, tunc posset oriri periculum. periculum.
AD ALIUD dicendum, quod in veritate AD ALIUD dicendum, quod in veritate Angelus inferior non illuminatur nisi a Angelus inferior non illuminatur nisi a superiori proximo vel remoto: et ita superiori proximo vel remoto: et ita etiam fieri potest in Ecclesia: quia quod etiam fieri potest in Ecclesia: quia quod
731 731
potest sacerdos, potest etiam Episcopus, potest sacerdos, potest etiam Episcopus, et multo amplius, et sic de aliis ascen- et multo amplius, et sic de aliis ascen- dendo. Nec propter hoc excipitur ab obe- dendo. Nec propter hoc excipitur ab obe- dientia proximi prælati: sed si sacerdos dientia proximi prælati: sed si sacerdos daret licentiam, non subderetur ei illo daret licentiam, non subderetur ei illo anno quoad hoc præceptum : sicut etiam anno quoad hoc præceptum : sicut etiam postquam semel confessus est sacerdoti, postquam semel confessus est sacerdoti, non tenetur iterum confiteri, nec propter non tenetur iterum confiteri, nec propter hoc eximitur ab obedientia ipsius. hoc eximitur ab obedientia ipsius.
Et sic patet solutio primæ partis ob- Et sic patet solutio primæ partis ob- jectionum. jectionum.
Hæc autem quæ dicta sunt, intelligenda Hæc autem quæ dicta sunt, intelligenda sunt de eo tantum qui habet auctoritatem sunt de eo tantum qui habet auctoritatem imponendi poenitentias a superiori Epi- imponendi poenitentias a superiori Epi- scopo, scilicet vel Legato,vel Papa : quia scopo, scilicet vel Legato,vel Papa : quia ad alium eundi non potest dare sacerdos ad alium eundi non potest dare sacerdos proprius licentiam. Et causa hujus est, proprius licentiam. Et causa hujus est, quia licet sacerdos posset subditum re- quia licet sacerdos posset subditum re- laxare ut alii confiteatur, non tamen pot- laxare ut alii confiteatur, non tamen pot- est transferre jurisdictionem in eum qui est transferre jurisdictionem in eum qui habet alas ligatas, sed superior tantum: habet alas ligatas, sed superior tantum: et ideo licet subditus in tali casu posset et ideo licet subditus in tali casu posset alii confiteri, non tamen quilibet alius alii confiteri, non tamen quilibet alius potest eum audire. potest eum audire.
AD EA autem quæ objiciuntur in op- AD EA autem quæ objiciuntur in op- positum, salva meliori sententia, videtur positum, salva meliori sententia, videtur mihi dicendum, quod in quinque casi- mihi dicendum, quod in quinque casi- bus, secundum quod Jurisperiti dicunt, bus, secundum quod Jurisperiti dicunt, debet quærere licentiam alii confitendi debet quærere licentiam alii confitendi quam proprio sacerdoti, scilicet primo, quam proprio sacerdoti, scilicet primo, si sacerdos sit deficiens in scientia, vel. si sacerdos sit deficiens in scientia, vel. etiam malitia impediente confessionem, etiam malitia impediente confessionem, sicut si sollicitet ad peccatum. Secundo, sicut si sollicitet ad peccatum. Secundo, si peccet in parochia alterius. Tertio, si si peccet in parochia alterius. Tertio, si habitet in parochia alterius. Quarto, si habitet in parochia alterius. Quarto, si vagatur per longum iter. Quinto, in ar- vagatur per longum iter. Quinto, in ar- ticulo necessitatis. Et in hoc ultimo casu ticulo necessitatis. Et in hoc ultimo casu unicuique habenti alas ligatas sive solu- unicuique habenti alas ligatas sive solu- tas, sive clerico sive laico confitendum tas, sive clerico sive laico confitendum est, dummodo sit fidelis. est, dummodo sit fidelis.
AD OBJECTUM ergo primum dicendum, Adobject 1. AD OBJECTUM ergo primum dicendum, Adobject 1. quod in tali casu de licentia potest alium quod in tali casu de licentia potest alium
quærere. quærere.
Ad objectum contra, dicendum quod Ad objectum contra, dicendum quod credi debet obtenta licentia: quia ratio- credi debet obtenta licentia: quia ratio- nabiliter est obtenta, scilicet quando sa- nabiliter est obtenta, scilicet quando sa- cerdos vel prælatus ejus audit et probat cerdos vel prælatus ejus audit et probat causas rationabilies, vel dicitur pro- causas rationabilies, vel dicitur pro- basse: tunc enim etiamsi negetur licen- basse: tunc enim etiamsi negetur licen-
732 732
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
tia, meo judicio, potest et debet quæri tia, meo judicio, potest et debet quæri alter quia alias fatuitas judicatur: quia alter quia alias fatuitas judicatur: quia ordinationibus Ecclesiæ omnibus contra- ordinationibus Ecclesiæ omnibus contra- dicentibus, possum cavere periculum in dicentibus, possum cavere periculum in corpore, et fatuum esset dicere, quod ali- corpore, et fatuum esset dicere, quod ali- quo casu quo casu tenerer sequi me volentem tenerer sequi me volentem
præcipitare in mente. præcipitare in mente.
Ad object 2. AD ALIUD dicendum quod etiam in illo Ad object 2. AD ALIUD dicendum quod etiam in illo casu quando tentat, debet significari suo casu quando tentat, debet significari suo superiori, et probabile est, quod com- superiori, et probabile est, quod com- pescat eum si autem non facit, sicut, pescat eum si autem non facit, sicut, heu frequenter fit, tunc debet occulte heu frequenter fit, tunc debet occulte alii discreto confiteri, ne scandalum ge- alii discreto confiteri, ne scandalum ge- neretur et hoc dico sine præjudicio sen- neretur et hoc dico sine præjudicio sen- tentiæ melioris. tentiæ melioris.
Ad object. Ad object.
AD HOC quod objicitur de hæretico, AD HOC quod objicitur de hæretico, 3,4,5,6 et 7. dicendum videtur, quod nec etiam in ar- 3,4,5,6 et 7. dicendum videtur, quod nec etiam in ar- ticulo necessitatis tali confitendum est: ticulo necessitatis tali confitendum est: `sed potius cum dolore sine confessione `sed potius cum dolore sine confessione moriendum, si alius cui confessio fiat, moriendum, si alius cui confessio fiat, non inveniatur. non inveniatur.
Ad object. 8. Ad object. 8.
Ad object. 9. Ad object. 9.
Ad object. Ad object.
10. 10.
In sequentibus autem quatuor casibus In sequentibus autem quatuor casibus in quatuor objectis, patet solutio per an- in quatuor objectis, patet solutio per an- tedicta. tedicta.
AD HOC autem quod objicitur genera- AD HOC autem quod objicitur genera- liter, dicendum quod non est simile de liter, dicendum quod non est simile de baptismo et pœnitentia, quia baptismus baptismo et pœnitentia, quia baptismus iterari non potest: et hujus causa supe- iterari non potest: et hujus causa supe- rius sæpe notata est. Sed pœnitentia tan- rius sæpe notata est. Sed pœnitentia tan- to melior, quanto sæpius iteratur in to melior, quanto sæpius iteratur in contritione, confessione, et satisfactio- contritione, confessione, et satisfactio-
ne. ne.
AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia et confessio, secundum quod subsunt. et confessio, secundum quod subsunt. clavibus jurisdictionis, sunt consequentes clavibus jurisdictionis, sunt consequentes ordinem et ideo quando fiunt coram ordinem et ideo quando fiunt coram non habente jurisdictionem, interpretan- non habente jurisdictionem, interpretan- tur non esse facta: et ideo non bis fit tur non esse facta: et ideo non bis fit quando iteratur, quia prior non fuit con- quando iteratur, quia prior non fuit con- fessio sacramentalis. fessio sacramentalis.
AD ALIUD dicendum, quod illud quod AD ALIUD dicendum, quod illud quod dicitur, Nahum, 1, 9, non intelligitur sic, dicitur, Nahum, 1, 9, non intelligitur sic, quod nulla pœnitentia duplex fiat pro eo- quod nulla pœnitentia duplex fiat pro eo- dem peccato, cum scriptum sit, Isa. XL, dem peccato, cum scriptum sit, Isa. XL, 2: Suscepit de manu Domini duplicia 2: Suscepit de manu Domini duplicia pro omnibus peccatis suis sed hoc modo pro omnibus peccatis suis sed hoc modo intelligitur, si debitam sustinet poenam, intelligitur, si debitam sustinet poenam, quod illam iterare non oportet. Dictum quod illam iterare non oportet. Dictum est autem, quod non credimus debitam, est autem, quod non credimus debitam,
nisi fiat coram sacerdote proprio, nisi nisi fiat coram sacerdote proprio, nisi in casibus supra assignatis. in casibus supra assignatis.
11. 11.
AD ALIUD dicendum, quod non est si- Ad obje AD ALIUD dicendum, quod non est si- Ad obje mile quia ordo datur bene extra Eccle- mile quia ordo datur bene extra Eccle- siam, tamen in forma Ecclesiæ, sicut et siam, tamen in forma Ecclesiæ, sicut et baptismus: sed non sic est de confessione baptismus: sed non sic est de confessione in qua non imprimitur character, et est in qua non imprimitur character, et est ibi actus hominis poenitentis: et ideo non ibi actus hominis poenitentis: et ideo non valet nisi coram ministro proprio, vel valet nisi coram ministro proprio, vel eo qui licentia superioris et consensu sa- eo qui licentia superioris et consensu sa- cerdotis habet vicem proprii, ut dictum cerdotis habet vicem proprii, ut dictum
est. est.
AD ID quod ulterius quæritur, videtur Ad qu AD ID quod ulterius quæritur, videtur Ad qu dicendum cum quibusdam Jurisperitis, dicendum cum quibusdam Jurisperitis, quod potest sacerdos et Episcopus, et quod potest sacerdos et Episcopus, et præcipue Episcopus, eligere sibi confes- præcipue Episcopus, eligere sibi confes- sorem quem vult juxta se: quia propter sorem quem vult juxta se: quia propter periculum salutis non est sibi hoc ne- periculum salutis non est sibi hoc ne- gandum, cum sit difficile pro confessore gandum, cum sit difficile pro confessore quo semper ad manum indigent Prælati quo semper ad manum indigent Prælati propter sacramenta quæ non nisi mundi propter sacramenta quæ non nisi mundi tractare possunt, longe discurrere. tractare possunt, longe discurrere.
Ad objectum contra, dicendum quod Ad 1, Ad objectum contra, dicendum quod Ad 1, sicut dicit Philosophus, quod medicus sicut dicit Philosophus, quod medicus sanat seipsum, non in quantum medicus, sanat seipsum, non in quantum medicus, sed in quantum laborans : ita etiam sacer- sed in quantum laborans : ita etiam sacer- dotem contingit esse sacerdotis, scilicet dotem contingit esse sacerdotis, scilicet in quantum sacerdos est vice subditi in in quantum sacerdos est vice subditi in infirmitate peccati, et non in quantum infirmitate peccati, et non in quantum sacerdos existens de gradu altiori. Quod. sacerdos existens de gradu altiori. Quod. autem dicit Philosophus, non esse autem dicit Philosophus, non esse tum motus, dicendum quod sic intelligi- tum motus, dicendum quod sic intelligi- tur, quod non est motus ad motum ut tur, quod non est motus ad motum ut generatio ad generationem, etc.: et sic generatio ad generationem, etc.: et sic sacerdos non est sacerdotis, sed infirmi sacerdos non est sacerdotis, sed infirmi peccatoris, cui accidit esse sacerdotem. peccatoris, cui accidit esse sacerdotem.
mo- mo-
AD ALIUD dicendum, quod hoc negave- AD ALIUD dicendum, quod hoc negave- runt quidam antiqui dicentes, superiores runt quidam antiqui dicentes, superiores ab inferioribus quasdam percipere illumi- ab inferioribus quasdam percipere illumi- nationes,propter illud Apostoli ad Ephes. nationes,propter illud Apostoli ad Ephes. III, 10: Ut innotescat principibus et po- III, 10: Ut innotescat principibus et po- testatibus in cœlestibus per Ecclesiam, testatibus in cœlestibus per Ecclesiam, etc. Et de hoc super secundum Sententia- etc. Et de hoc super secundum Sententia- rum est disputatum. Tamen ego puto, rum est disputatum. Tamen ego puto, quod verum est sicut dicit objectio. Unde quod verum est sicut dicit objectio. Unde dicendum, quod in superioribus homini- dicendum, quod in superioribus homini- bus invenitur peccati infirmitas, ratione. bus invenitur peccati infirmitas, ratione. cujus indigent quandoque auxilio infe- cujus indigent quandoque auxilio infe-
Ad 2 Ad 2
IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 43. IN IV SENTENT. DIST. XVII, D, ART. 43.
riorum sed non sic est in Angelo: et hoc riorum sed non sic est in Angelo: et hoc est quod dicit Apostolus, ad Hebr. v, 2 et est quod dicit Apostolus, ad Hebr. v, 2 et 3: Quoniam et ipse circumdatus est in- 3: Quoniam et ipse circumdatus est in- firmitate, et propterea debet, quemad- firmitate, et propterea debet, quemad- modum pro populo, ita etiam et pro se- modum pro populo, ita etiam et pro se- metipso offerre pro peccatis. Et loquitur metipso offerre pro peccatis. Et loquitur de infirmitate peccati. de infirmitate peccati.
ARTICULUS XLIII. ARTICULUS XLIII.
An aliquis ex privilegio potest audire eos An aliquis ex privilegio potest audire eos qui sunt alterius subditi? qui sunt alterius subditi?
Quinto quæritur, Utrum aliquis ex pri- Quinto quæritur, Utrum aliquis ex pri- vilegio potest audire eos qui sunt subditi vilegio potest audire eos qui sunt subditi alterius ? alterius ?
1. Videtur autem, quod sic: quia 1. Videtur autem, quod sic: quia 1.Ex privilegio principis aliquis qui est 1.Ex privilegio principis aliquis qui est subditus alicujus, potest eximi ab ipso subditus alicujus, potest eximi ab ipso sine præjudicio ejus cujus est subditus: sine præjudicio ejus cujus est subditus: ergo ex privilegio etiam potest conferri ergo ex privilegio etiam potest conferri jurisdictio quantum ad confessionem in jurisdictio quantum ad confessionem in subditum alterius. subditum alterius.
2. Adhuc, Inferior prælatus non habet 2. Adhuc, Inferior prælatus non habet jurisdictionem aliquam in subditum ali- jurisdictionem aliquam in subditum ali- quem nisi ex auctoritate superioris : ergo quem nisi ex auctoritate superioris : ergo si superior limitet vel minuat actorita- si superior limitet vel minuat actorita- tem, non facit præjudicium aliquod: tem, non facit præjudicium aliquod: ergo si alium mittat qui etiam audiat ergo si alium mittat qui etiam audiat subditos, non est præjudicium. subditos, non est præjudicium.
3 Adhuc, Principi licet quod vult fa- 3 Adhuc, Principi licet quod vult fa- cere, dummodo voluntas sua communi- cere, dummodo voluntas sua communi- tati sit utilis : constat autem, quod tati sit utilis : constat autem, quod utile est multos constituere qui audiant utile est multos constituere qui audiant multitudinem, et dubia expediant et ab- multitudinem, et dubia expediant et ab- solvant ergo videtur, quod multis pri- solvant ergo videtur, quod multis pri- vilegium confessionis alios audiendi con- vilegium confessionis alios audiendi con- ferri possit sine cujuscumque præjudicio. ferri possit sine cujuscumque præjudicio.
: :
4. Adhuc, Quoscumque potest audire 4. Adhuc, Quoscumque potest audire inferior, potest etiam audire superior: inferior, potest etiam audire superior: sed non convertitur: ergo de potestate sed non convertitur: ergo de potestate sua potest alios mittere ad audiendum, sua potest alios mittere ad audiendum, et privilegium eis de hoc dare. et privilegium eis de hoc dare.
5. Adhuc, I Paralip. xxiv, 1 et seq. 5. Adhuc, I Paralip. xxiv, 1 et seq. legitur, quod David ampliavit cultum legitur, quod David ampliavit cultum
733 733
sa- sa-
Domini, qui laudatus est ex hoc quod Domini, qui laudatus est ex hoc quod constituit viginti quatuor summos constituit viginti quatuor summos cerdotes, ut magis posset populus expe- cerdotes, ut magis posset populus expe- diri: ego videtur, quod etiam illud lau- diri: ego videtur, quod etiam illud lau- dabile sit, quod privilegium audiendi dabile sit, quod privilegium audiendi multis conferatur. multis conferatur.
6. Adhuc, xvII, 13, misit Ezechias nun- 6. Adhuc, xvII, 13, misit Ezechias nun- tios discurrentes, qui monerent populum tios discurrentes, qui monerent populum ut reverteretur ad Dominum Deum pa- ut reverteretur ad Dominum Deum pa- trum suorum. Et constat, quod non erant trum suorum. Et constat, quod non erant levitæ ergo et in Novo Testamento de- levitæ ergo et in Novo Testamento de- bent aliquid nuntii esse sacerdotibus sub- bent aliquid nuntii esse sacerdotibus sub- ordinati, qui audiendo populum, mo- ordinati, qui audiendo populum, mo- neant ipsum ut revertatur ad Dominum neant ipsum ut revertatur ad Dominum Deum patrum suorum. Deum patrum suorum.
7. Adhuc, Esther, VIII, 10, Assuerus 7. Adhuc, Esther, VIII, 10, Assuerus misit veredarios, celeres nuntios præfe- misit veredarios, celeres nuntios præfe- rentes, qui subordinabantur præpositis rentes, qui subordinabantur præpositis centum et viginti septem provinciarum, centum et viginti septem provinciarum, qui nuntiabant liberationem populi Dei. qui nuntiabant liberationem populi Dei. Ergo in Novo Testamento sine omni præ- Ergo in Novo Testamento sine omni præ- judicio debent esse hujusmodi nuntii, judicio debent esse hujusmodi nuntii, ad populi liberationem in audiendis con- ad populi liberationem in audiendis con- fessionibus ordinati. fessionibus ordinati.
Aliis etiam infinitis modis hoc probari Aliis etiam infinitis modis hoc probari posset ergo videtur, quod constitui pos- posset ergo videtur, quod constitui pos- sint et debeant aliqui ex privilegio præ- sint et debeant aliqui ex privilegio præ- dicantes et confessiones audientes: et dicantes et confessiones audientes: et in hoc nulli videtur præjudicium gene- in hoc nulli videtur præjudicium gene- rari. rari.
SED IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: Sed contra. SED IN CONTRARIUM hujus objicitur sic: Sed contra. In injuriam alicujus non sunt confe- In injuriam alicujus non sunt confe- renda privilegia: sed subditos alicujus renda privilegia: sed subditos alicujus sine voluntate ejus ad alium ire, est in sine voluntate ejus ad alium ire, est in injuriam ejus qui prælatus est eis: ergo injuriam ejus qui prælatus est eis: ergo de hoc non debet alicui conferri privile- de hoc non debet alicui conferri privile- gium. gium.
ITEM, Esto quod aliquis habeat privi- ITEM, Esto quod aliquis habeat privi- legium audiendi: quæritur utrum sacer- legium audiendi: quæritur utrum sacer- dotes et Episcopi possunt prohibere suis dotes et Episcopi possunt prohibere suis ne confiteantur ei? ne confiteantur ei?
Videtur, quod sic: quia Videtur, quod sic: quia
1. Per privilegium illud non eximun- 1. Per privilegium illud non eximun- tur a potestate suorum sacerdotum : tur a potestate suorum sacerdotum : ergo sicut ante tenebantur ei obedire, ne ergo sicut ante tenebantur ei obedire, ne alii confiterentur, ita et modo : ergo si alii confiterentur, ita et modo : ergo si prohibet sacerdos, non debent confiteri ei prohibet sacerdos, non debent confiteri ei qui habet privilegium. qui habet privilegium.
Quæst. Quæst.