i contra. i contra.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 1.

cognitio causæ et emenda delicti, secun- cognitio causæ et emenda delicti, secun- dum quod cognoscitur causa: ergo hoc dum quod cognoscitur causa: ergo hoc sufficit in judicio Dei, qui judicat pœni- sufficit in judicio Dei, qui judicat pœni- tentem sed delicti causa est in corde tentem sed delicti causa est in corde quod Deus intuetur, et perfecte cogno- quod Deus intuetur, et perfecte cogno- scit ergo si cognoscit emendam secun- scit ergo si cognoscit emendam secun- dum idem, sufficit ad omnem peccati dum idem, sufficit ad omnem peccati correctionem: sed in corde perfectam correctionem: sed in corde perfectam exhibet emendam contritio et hoc Deus exhibet emendam contritio et hoc Deus cognoscit ergo ipsa sola ad omnem cognoscit ergo ipsa sola ad omnem peccati correctionem sufficit. peccati correctionem sufficit.

11. Adhuc, In omni genere morborum 11. Adhuc, In omni genere morborum obviatur fonti et non membris super obviatur fonti et non membris super quæ fluit rivus morbi ergo ita debet quæ fluit rivus morbi ergo ita debet fieri in medicina spirituali: sed omne fieri in medicina spirituali: sed omne peccatum causam habet in corde : et si peccatum causam habet in corde : et si cor non esset, nihil deformitatis esset in cor non esset, nihil deformitatis esset in ore, nec in opere: ergo videtur, quod ore, nec in opere: ergo videtur, quod medicina non debet esse nisi in corde: medicina non debet esse nisi in corde: hoc autem fit per solam contritionem : hoc autem fit per solam contritionem : ergo sola contritio cordis sufficit. ergo sola contritio cordis sufficit.

12. Adhuc, Quidquid in se continet 12. Adhuc, Quidquid in se continet perfectam pœnitentiæ rationem, hoc per perfectam pœnitentiæ rationem, hoc per se sufficit sine alio ad morbi expulsio- se sufficit sine alio ad morbi expulsio- nem sed contritio continet in se per- nem sed contritio continet in se per- fectam pœnitentiæ rationem : ergo sola fectam pœnitentiæ rationem : ergo sola contritio sufficit ad perfectam morbi ac- contritio sufficit ad perfectam morbi ac- tualis expulsionem. PROBATUR autem tualis expulsionem. PROBATUR autem prima ex eo quod non nisi pœnitentia prima ex eo quod non nisi pœnitentia datur contra actuale mortale, et non alia datur contra actuale mortale, et non alia medicina spiritualis. SECUNDA autem pro- medicina spiritualis. SECUNDA autem pro- batur ex eo quod dicit Ambrosius in batur ex eo quod dicit Ambrosius in Littera: « Pœnitentia est verus dolor Littera: « Pœnitentia est verus dolor cordis et amaritudo animæ pro malis cordis et amaritudo animæ pro malis quæ quisque commisit: » et constat, quæ quisque commisit: » et constat, quod hoc non convenit pœnitentiæ nisi quod hoc non convenit pœnitentiæ nisi ratione contritionis. ratione contritionis.

SED CONTRA hoc objicitur, et SED CONTRA hoc objicitur, et

1. Subjiciuntur omnes auctoritates in 1. Subjiciuntur omnes auctoritates in Littera inductæ, quæ probant sine Littera inductæ, quæ probant sine confessione peccatum non dimitti. confessione peccatum non dimitti.

2. Per rationem autem sic objicitur : 2. Per rationem autem sic objicitur : Nihil potest detestari nisi recognitum : Nihil potest detestari nisi recognitum : peccatum autem in omni poenitentia peccatum autem in omni poenitentia oportet detestari : ergo oportet recogno- oportet detestari : ergo oportet recogno- sci sed recognitio diversificatur secun- sci sed recognitio diversificatur secun- dum ea in quibus est: alia enim est re- dum ea in quibus est: alia enim est re- cognitio in intellectualibus, et alia in cognitio in intellectualibus, et alia in corporalibus, et alia in sacramentalibus : corporalibus, et alia in sacramentalibus :

659 659

ergo sicut in intellectualibus exigitur re- ergo sicut in intellectualibus exigitur re- cognitio intellectualis, et in operationi - cognitio intellectualis, et in operationi - bus operativa, ita in sacramentalibus bus operativa, ita in sacramentalibus exigitur sacramentalis: hæc autem est exigitur sacramentalis: hæc autem est in enarratione peccatorum: et hæc est in enarratione peccatorum: et hæc est confessio ergo ad sacramentalem pec- confessio ergo ad sacramentalem pec- cati detestationem et poenitentiam exigi- cati detestationem et poenitentiam exigi- tur confessio. tur confessio.

3. Adhuc, Omne sacramentum consi- 3. Adhuc, Omne sacramentum consi- stit in dispensatione ministrorum Eccle- stit in dispensatione ministrorum Eccle- siæ sed nihil dispensatur nisi cogni- siæ sed nihil dispensatur nisi cogni- tum tum

ergo ad hoc quod minister opere- ergo ad hoc quod minister opere- tur circa pœnitentis peccata, oportet ip- tur circa pœnitentis peccata, oportet ip- sum cognoscere peccata: sed non potest sum cognoscere peccata: sed non potest scire nisi per confessionem : ergo ad scire nisi per confessionem : ergo ad dispensationem sacramenti pœnitentiæ dispensationem sacramenti pœnitentiæ exigitur confessio. exigitur confessio.

4. Adhuc, Dolor pœnitentis satisfacti- 4. Adhuc, Dolor pœnitentis satisfacti- vus est per claves vis autem clavium vus est per claves vis autem clavium consistit in discretione peccati, et in ab- consistit in discretione peccati, et in ab- solutione pœnitentis: ergo ante effectum solutione pœnitentis: ergo ante effectum clavium oportet ministrum cognoscere clavium oportet ministrum cognoscere de peccatis et non potest nisi per con- de peccatis et non potest nisi per con- fessionem : ergo poenitenti ad hoc fessionem : ergo poenitenti ad hoc quod absolvatur, necessaria est confes- quod absolvatur, necessaria est confes-

sio. sio.

5. Item, Daniel. IX, 4 et seq., et in 5. Item, Daniel. IX, 4 et seq., et in aliis locis Veteris Testamenti dicitur, aliis locis Veteris Testamenti dicitur, quod quando gratiam impetrare volebant, quod quando gratiam impetrare volebant, confitebantur peccata sua: ergo multo confitebantur peccata sua: ergo multo magis exigitur in Novo Testamento in magis exigitur in Novo Testamento in quo major est gratia. quo major est gratia.

6. Adhuc, Josue, VII, 19: Ait Josue 6. Adhuc, Josue, VII, 19: Ait Josue ad Achan Fili mi, da gloriam Domi- ad Achan Fili mi, da gloriam Domi- no Deo Israel, et confitere, scilicet, pec- no Deo Israel, et confitere, scilicet, pec- catum tuum, atque indica mihi quid fe- catum tuum, atque indica mihi quid fe- ceris, ne abscondas. Ergo non potest ceris, ne abscondas. Ergo non potest glorificare Deum qui de peccatis redit, glorificare Deum qui de peccatis redit, nisi per confessionem : ergo confessio nisi per confessionem : ergo confessio delicti exigitur in pœnitentia. delicti exigitur in pœnitentia.

7. Item, In omni judicio condemnatio- 7. Item, In omni judicio condemnatio- nis exigitur convictio damnati sed in nis exigitur convictio damnati sed in poenitentia judicium quoddam est in quo poenitentia judicium quoddam est in quo damnatur poenitens ad pœnam determi- damnatur poenitens ad pœnam determi- natam ergo exigitur convictio: sed non natam ergo exigitur convictio: sed non potest fieri per testes: ergo oportet, potest fieri per testes: ergo oportet, quod fiat per confessionem quod fiat per confessionem : ergo in : ergo in poenitentia exigitur confessio. poenitentia exigitur confessio.

: :

Soluti. Soluti.

Ad 1. Ad 1.

660 660

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD, D. ALB. MAG. ORD. PRÆD,

RESPONSIO. Dico, sicut supra in princi- RESPONSIO. Dico, sicut supra in princi- pio præcedentis distinctionis habitum pio præcedentis distinctionis habitum est, quod pœnitentia secundum quod est est, quod pœnitentia secundum quod est sacramentum ordinatum contra totum sacramentum ordinatum contra totum morbum peccati, habet tres partes,contri- morbum peccati, habet tres partes,contri- tionem, confessionem, et satisfactionem: tionem, confessionem, et satisfactionem: et hoc modo bene concedendum est, et hoc modo bene concedendum est, quod numquam fit absolutio peccati sine quod numquam fit absolutio peccati sine confessione in voto vel effectu existente. confessione in voto vel effectu existente.

Qualiter autem operetur contra pecca- Qualiter autem operetur contra pecca- tum, ex superioribus quantum ego pos- tum, ex superioribus quantum ego pos- sum intelligere, manifestum est. sum intelligere, manifestum est.

Si autem accipiatur poenitentia prout Si autem accipiatur poenitentia prout est in ratione virtutis, vel gratiæ, vel est in ratione virtutis, vel gratiæ, vel passionis tantum, bene puto quod non passionis tantum, bene puto quod non oporteat adesse confessionem : unde oporteat adesse confessionem : unde etiam omnes rationes pro illa parte in- etiam omnes rationes pro illa parte in- ductæ, quod exigatur confessio, sumptæ ductæ, quod exigatur confessio, sumptæ sunt ex ratione pœnitentiæ secundum sunt ex ratione pœnitentiæ secundum quod sacramentum est, quia aliter nul- quod sacramentum est, quia aliter nul- lam videntur habere apparentiam. lam videntur habere apparentiam.

AD HOC ergo quod primo objicitur in AD HOC ergo quod primo objicitur in contrarium, dicendum quod numquam contrarium, dicendum quod numquam contritio excludit votum baptizandi in contritio excludit votum baptizandi in non baptizato, sed effectum : et ita bene non baptizato, sed effectum : et ita bene concedo, quod in simili articulo necessi- concedo, quod in simili articulo necessi- tatis potest excludere effectum confessio- tatis potest excludere effectum confessio- nis, sed numquam votum si adsit facul- nis, sed numquam votum si adsit facul- tas dicta autem omnia operantur in tas dicta autem omnia operantur in voto existentia, quia Deus respicit vo- voto existentia, quia Deus respicit vo- luntatem et sic dicitur, II ad Corinth. luntatem et sic dicitur, II ad Corinth. vi, 12 Si voluntas prompta est, se- vi, 12 Si voluntas prompta est, se- cundum id quod habet accepta est, non cundum id quod habet accepta est, non secundum id quod non habet. Et hoc est secundum id quod non habet. Et hoc est quod dicitur a Doctoribus, quod completa quod dicitur a Doctoribus, quod completa voluntas reputatur pro facto. voluntas reputatur pro facto.

AD IDEM dicendum, quod prima propo- AD IDEM dicendum, quod prima propo- sitio non est vera, nisi sicut omnia con- sitio non est vera, nisi sicut omnia con- tinet, ita contineat sufficienter et hoc tinet, ita contineat sufficienter et hoc non est verum de contritione, quia ipsa non est verum de contritione, quia ipsa non est sufficiens sine confessione in voto, non est sufficiens sine confessione in voto, vel in actu et voto existente. Vel dicatur, vel in actu et voto existente. Vel dicatur, quod non omnia continet: quia in pœni- quod non omnia continet: quia in pœni- tentia est ædificatio proximi, et contritio tentia est ædificatio proximi, et contritio de se non continet satisfacientis ædifica- de se non continet satisfacientis ædifica- tionem et ideo per ministrum in con- tionem et ideo per ministrum in con- fessione exigitur, quod Ecclesiæ recon- fessione exigitur, quod Ecclesiæ recon- cilietur et hæc ultima solutio est com- cilietur et hæc ultima solutio est com- munis, sed tamen prima verior. munis, sed tamen prima verior.

AD ALIUD dicendum, quod semper exi- AD ALIUD dicendum, quod semper exi- gebatur aliqua peccati recognitio prodens gebatur aliqua peccati recognitio prodens peccatum in genere, vel in specie, vel peccatum in genere, vel in specie, vel numero, sicut supra in quæstione de numero, sicut supra in quæstione de confessione habitum est: id autem quod confessione habitum est: id autem quod secundum se divinum est, bene potest secundum se divinum est, bene potest determinationem diversam accipere pro- determinationem diversam accipere pro- cessu temporis et ideo quando veras cessu temporis et ideo quando veras Ecclesia habuit claves, non figuram tan- Ecclesia habuit claves, non figuram tan- tum clavium, tunc determinatum fuit, tum clavium, tunc determinatum fuit, quod homo habens peccatum coram ho- quod homo habens peccatum coram ho- mine detestando recognosceret per con- mine detestando recognosceret per con- fessionem : et ideo licet pœnitentia fessionem : et ideo licet pœnitentia quandoque fuerit sine confessione tali, quandoque fuerit sine confessione tali, qualis modo est in Ecclesia, non tamen qualis modo est in Ecclesia, non tamen fuit simpliciter sine confessione quan- fuit simpliciter sine confessione quan- tum ad substantiam confessionis in ge- tum ad substantiam confessionis in ge-

nere. nere.

AD ALIUD dicendum, quod licet non AD ALIUD dicendum, quod licet non legatur confessio Mariæ Magdalenæ, et legatur confessio Mariæ Magdalenæ, et Petri, et quorumdam aliorum, tamen Petri, et quorumdam aliorum, tamen facta est quia multa facta sunt, quæ facta est quia multa facta sunt, quæ tamen scripta non sunt. tamen scripta non sunt.

Aliam tamen solutionem supra habes Aliam tamen solutionem supra habes in præcedenti distinctione, quod aliud in præcedenti distinctione, quod aliud fuit de illis qui ab ipso Domino recepe- fuit de illis qui ab ipso Domino recepe- runt, et aliud de aliis: quia Dominus runt, et aliud de aliis: quia Dominus cognovit, et rubor cordis coram præsen- cognovit, et rubor cordis coram præsen- tia ejus secundum humitatem major fuit, tia ejus secundum humitatem major fuit, quam nobis rubor faciei coram sacerdote quam nobis rubor faciei coram sacerdote cognoscente faciem : et ideo talibus po- cognoscente faciem : et ideo talibus po- tuit sufficere confessio cordis, nobis au- tuit sufficere confessio cordis, nobis au- tem non quia non ab ipso, sed ab ho- tem non quia non ab ipso, sed ab ho- mine sacerdote vicario Dei poenitentiam mine sacerdote vicario Dei poenitentiam accipimus. accipimus.

AD ALIUD dicendum, quod sicut ad AD ALIUD dicendum, quod sicut ad præcedens, scilicet quod fere eadem præcedens, scilicet quod fere eadem

sunt. sunt.

AD ALIUD dicendum, quod licet in mo- AD ALIUD dicendum, quod licet in mo- mento solvitur culpa, tamen exigitur mento solvitur culpa, tamen exigitur motus liberi arbitrii in peccati detestatio- motus liberi arbitrii in peccati detestatio- nem quia in justificatione impii quatuor nem quia in justificatione impii quatuor sunt simul tempore habitualiter, licet sunt simul tempore habitualiter, licet non actualiter, et secundum naturam si- non actualiter, et secundum naturam si- mul sunt quorum unum est motus li- mul sunt quorum unum est motus li- beri arbitrii in peccatum detestando beri arbitrii in peccatum detestando ipsum, et ille motus supponit votum ipsum, et ille motus supponit votum confitendi et satisfaciendi : et ita patet, confitendi et satisfaciendi : et ita patet, quod nihil prohibet, quod tria sint in quod nihil prohibet, quod tria sint in

Ad: Ad:

Ad 4. Ad 4.

Ad à Ad à

d 6. d 6.

Ad 7. Ad 7.

Ad 8. Ad 8.

9. 9.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 1.

uno et eodem momento: unum in actu, uno et eodem momento: unum in actu, scilicet contritio, et duo in voto supposi- scilicet contritio, et duo in voto supposi- ta, scilicet confessio et satisfactio. ta, scilicet confessio et satisfactio.

AD ALIUD dicendum, quod talis positio AD ALIUD dicendum, quod talis positio bene possibilis est: sed numquam est ve- bene possibilis est: sed numquam est ve- ra contritio quæ confessionem et satis- ra contritio quæ confessionem et satis- factionem, non articulo necessitatis, sed factionem, non articulo necessitatis, sed contemptu religionis excludit: unde si contemptu religionis excludit: unde si vere contritus est, ipse habet votum con- vere contritus est, ipse habet votum con- fitendi et satisfaciendi : et si sic moria- fitendi et satisfaciendi : et si sic moria- tur, operantur in eo confessio et satisfa- tur, operantur in eo confessio et satisfa- ctio in voto existentes. ctio in voto existentes.

AD ALIUD dicendum, quod confessio in AD ALIUD dicendum, quod confessio in genere divinum habet præceptum, sed in genere divinum habet præceptum, sed in specie determinationem accipit per Ec- specie determinationem accipit per Ec- clesiam, sicut supra in eadem quæstione clesiam, sicut supra in eadem quæstione

dictum est. dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod institutio AD ALIUD dicendum, quod institutio Ecclesiæ multum confert pœnitentiæ : Ecclesiæ multum confert pœnitentiæ : quia, sicut dictum est, contritio num- quia, sicut dictum est, contritio num- quam sufficit sine aliqua confessione: sed quam sufficit sine aliqua confessione: sed modo determinatum est tempus, quod modo determinatum est tempus, quod semel in anno et modus per enarratio- semel in anno et modus per enarratio- nem peccati cum quibusdam circum- nem peccati cum quibusdam circum- stantiis propter judicium clavium et effe- stantiis propter judicium clavium et effe- ctum earum et hoc plurimum confert ctum earum et hoc plurimum confert pœnitenti ad dimissionem pœnæ peccati, pœnitenti ad dimissionem pœnæ peccati, et etiam ad majorem detestationem cul- et etiam ad majorem detestationem cul- pæ et tamen in nullo debilitat contritio- pæ et tamen in nullo debilitat contritio- nem nec pejorem facit statum moder- nem nec pejorem facit statum moder- norum quam antiquorum, propter ma- norum quam antiquorum, propter ma- gnum emolimentum quod consequuntur gnum emolimentum quod consequuntur ex vi clavium, quod non consequebantur ex vi clavium, quod non consequebantur antiqui sicut non esset status pejor ejus antiqui sicut non esset status pejor ejus qui dat denarium et obolum, ut accipiat qui dat denarium et obolum, ut accipiat aliquid emptum cum magna additione, aliquid emptum cum magna additione, quam ejus qui emit illud denario sine ad- quam ejus qui emit illud denario sine ad- ditione. ditione.

AD ALIUD dicendum, quod Deus sim- AD ALIUD dicendum, quod Deus sim- pliciter absolvit in contritione : sed ali- pliciter absolvit in contritione : sed ali- ter accipitur absolutio ex parte absolven- ter accipitur absolutio ex parte absolven- tis, et aliter ex parte absoluti. Ex parte tis, et aliter ex parte absoluti. Ex parte enim absolventis nulla est conditio et enim absolventis nulla est conditio et nulla dubietas: sed ex parte absoluti nulla dubietas: sed ex parte absoluti supponitur votum confitendi et satisfa- supponitur votum confitendi et satisfa- ciendi, sine quibus non est contritio. Nec ciendi, sine quibus non est contritio. Nec hoc est inconveniens, quod ex parte Dei hoc est inconveniens, quod ex parte Dei

1 Cf. Supra, Dist. XIII. 1 Cf. Supra, Dist. XIII.

661 661

creantis nihil materiale, nihil temporale, creantis nihil materiale, nihil temporale, nihil conditionatum est: et tamen ex nihil conditionatum est: et tamen ex parte creati incidit materialitas, tempo- parte creati incidit materialitas, tempo- ralitas, et conditio secundum naturam ralitas, et conditio secundum naturam rei creatæ et hoc forte attendit Magister rei creatæ et hoc forte attendit Magister Hugo de sancto Victore, dicens in libro Hugo de sancto Victore, dicens in libro de potestate ligandi et solvendi ad bea- de potestate ligandi et solvendi ad bea- tum Bernardum, quod « Deus solvit li- tum Bernardum, quod « Deus solvit li- gando, sacerdos autem ligat solvendo : >> gando, sacerdos autem ligat solvendo : >> quia Deus solvit a vinculo damnationis quia Deus solvit a vinculo damnationis ligando vinculo confessionis et expiatio- ligando vinculo confessionis et expiatio- nis sed sacerdos ligat vinculo satisfa- nis sed sacerdos ligat vinculo satisfa- ctionis, et solvit a vinculo confessionis : ctionis, et solvit a vinculo confessionis : et hoc non dicit conditionem nisi ex et hoc non dicit conditionem nisi ex parte pœnitentis et eorum quæ suppo- parte pœnitentis et eorum quæ suppo- nuntur in pœnitente. nuntur in pœnitente.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est secundum formam fori secundum est secundum formam fori secundum quod procedit judicium ordo enim judi- quod procedit judicium ordo enim judi- ciarius observandus est, et variatur se- ciarius observandus est, et variatur se- cundum diversitatem fori. Judicium au- cundum diversitatem fori. Judicium au- tem pœnitentiæ non est tantum divinum, tem pœnitentiæ non est tantum divinum, sed etiam Ecclesiasticum: est enim di- sed etiam Ecclesiasticum: est enim di- vinum per inchoationem, et perfectum vinum per inchoationem, et perfectum per hominem ministrum in Ecclesia: et per hominem ministrum in Ecclesia: et ideo oportet, quod sit in plus quam id ideo oportet, quod sit in plus quam id quod est cordis quod intuetur Deus: sed quod est cordis quod intuetur Deus: sed judicium futurum est tantum divinum : judicium futurum est tantum divinum : et ideo non est ibi necessaria confessio et ideo non est ibi necessaria confessio oris, sed tantum testimonium conscientiæ oris, sed tantum testimonium conscientiæ accusantis vel defendentis. accusantis vel defendentis.

AD ALIUD dicendum, quod licet febris AD ALIUD dicendum, quod licet febris semper sit a calore cordis intendente fu- semper sit a calore cordis intendente fu- mum materiæ putrefactæ, non tamen mum materiæ putrefactæ, non tamen materia febris semper est in corde. Et materia febris semper est in corde. Et ita est etiam in morbis spiritualibus : ita est etiam in morbis spiritualibus : quia licet originaliter sint in corde, tamen quia licet originaliter sint in corde, tamen materiæ circa quas fiunt, non sunt cor- materiæ circa quas fiunt, non sunt cor- dis, sed etiam oris et manus: et ideo ad dis, sed etiam oris et manus: et ideo ad perfectam curam oportet, quod obvietur perfectam curam oportet, quod obvietur morbo in omnibus membris, in quibus morbo in omnibus membris, in quibus materia morbi diffusa est, licet princi- materia morbi diffusa est, licet princi- paliter obvietur ei in corde : et sic est paliter obvietur ei in corde : et sic est de morbis spiritualibus: unde non suffi- de morbis spiritualibus: unde non suffi- cit sola cordis medicina. cit sola cordis medicina.

AD ALIUD dicendum, quod illa diffini- AD ALIUD dicendum, quod illa diffini- tio, ut supra patuit, data est de pœni- tio, ut supra patuit, data est de pœni-

i i

Ad 10. Ad 10.

Ad 11. Ad 11.

Ad 12. Ad 12.

662 662

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tentia, secundum quod est in genere tentia, secundum quod est in genere passionis non sacramenti: et sic bene passionis non sacramenti: et sic bene conceditur, quod non habet nisi contri- conceditur, quod non habet nisi contri- tionem, et non confessionem, et satisfa- tionem, et non confessionem, et satisfa- ctionem. ctionem.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An votum debeat pro operatione re- An votum debeat pro operatione re- putari ? putari ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 5, circa initium : "Votum enim A, § 5, circa initium : "Votum enim pro operatione judicatur. pro operatione judicatur.

» »

Videtur enim hoc esse falsum : quia Videtur enim hoc esse falsum : quia 1. Si duo sunt quorum unum sufficit, 1. Si duo sunt quorum unum sufficit, alterum superfluit, vel est de bene esse, alterum superfluit, vel est de bene esse, non de necessariis: sed votum et ope- non de necessariis: sed votum et ope- ratio duo sunt, quorum alterum sufficit, ratio duo sunt, quorum alterum sufficit, ut dicitur in Littera: ergo operatio su- ut dicitur in Littera: ergo operatio su- perfluit, vel non est de necessariis: quod perfluit, vel non est de necessariis: quod est falsum. est falsum.

2. Adhuc, Non videtur esse generale 2. Adhuc, Non videtur esse generale quod dicit, quia aliquis dat tres denarios quod dicit, quia aliquis dat tres denarios pro Deo, et vult dedisse septem vel pro Deo, et vult dedisse septem vel centum marcas, et ibi votum pro facto centum marcas, et ibi votum pro facto non computatur. non computatur.

Si forte tu dicas, quod intelligitur de Si forte tu dicas, quod intelligitur de voto actum præcedente, quod est cum voto actum præcedente, quod est cum impotentia actus. CONTRA est: quia ali- impotentia actus. CONTRA est: quia ali- qua vult se perdidisse virginitatem : et qua vult se perdidisse virginitatem : et quod non perdidit, non impedit nisi im- quod non perdidit, non impedit nisi im- potentia ergo illa secundum hoc ami- potentia ergo illa secundum hoc ami- sisse reputatur: ergo si postea pœnitet, sisse reputatur: ergo si postea pœnitet, non debetur ei aureala, quod falsum non debetur ei aureala, quod falsum est ergo non est generale quod dicit. est ergo non est generale quod dicit.

4. Adhuc, Aliquis habet plenam vo- 4. Adhuc, Aliquis habet plenam vo- luntatem occidendi aliquem: et quod luntatem occidendi aliquem: et quod non accidit, non medit nisi impotentia : non accidit, non medit nisi impotentia : ergo reputatur pro facto: ergo ita ir- ergo reputatur pro facto: ergo ita ir- regularis est pro voluntate, sicut pro regularis est pro voluntate, sicut pro opere, quod falsum est : ergo nec in bo- opere, quod falsum est : ergo nec in bo- no nec in malo tenet hoc quod dicit Cas- no nec in malo tenet hoc quod dicit Cas- siodorus hic in Littera. siodorus hic in Littera.

RESPONSIO Dicendum ad primum, quod RESPONSIO Dicendum ad primum, quod votum duplex est, scilicet plenum, et se- votum duplex est, scilicet plenum, et se- miplenum sive imperfectum: plenum miplenum sive imperfectum: plenum autem in quibusdam actibus impossibile autem in quibusdam actibus impossibile est propter vehementem voliti in actu est propter vehementem voliti in actu delectationem. Est autem in omnibus delectationem. Est autem in omnibus possibile votum esse plenum, quæ non possibile votum esse plenum, quæ non habent vehementum delectationem in habent vehementum delectationem in carne, sicut est in luxuria: in aliis au- carne, sicut est in luxuria: in aliis au- tem actus non addit multum delectationi, tem actus non addit multum delectationi, sed potius affert tristitiam, sicut in ira, sed potius affert tristitiam, sicut in ira, prodigalitate, miserisordia, compassione, prodigalitate, miserisordia, compassione, et hujusmodi. et hujusmodi.

Dicendum ergo, quod quotiescumque Dicendum ergo, quod quotiescumque voluntas plena est, ita quod nihil exclu- voluntas plena est, ita quod nihil exclu- dit opus nisi impotentia sola, quantum ad dit opus nisi impotentia sola, quantum ad substantiam meriti vel demeriti reputatur substantiam meriti vel demeriti reputatur pro facto, sed non quantum ad adjuncta pro facto, sed non quantum ad adjuncta vel consequentia meritum vel demeri- vel consequentia meritum vel demeri- tum sicut est nocumentum vel profe- tum sicut est nocumentum vel profe- ctus, quæ sunt in actu: et ideo votum ctus, quæ sunt in actu: et ideo votum homicidii habet eumdem reatum in spe- homicidii habet eumdem reatum in spe- cie quam homicidii actus, sed tamen ma- cie quam homicidii actus, sed tamen ma- gis nocet actus quam voluntas: sicut gis nocet actus quam voluntas: sicut etiam in bonis propositis idem meritum etiam in bonis propositis idem meritum in substantia habet votum, et actus, licet in substantia habet votum, et actus, licet non tantum in quantitate: et hoc quia non tantum in quantitate: et hoc quia non sunt tanti profectus. non sunt tanti profectus.

: :

Sola Sola

PER HOC patet solutio fere ad omnia: PER HOC patet solutio fere ad omnia: licet enim duo sint, scilicet votum confi- licet enim duo sint, scilicet votum confi- tendi, et confessio: votum numquam ta- tendi, et confessio: votum numquam ta- men est plenum si actum contemptus reli- men est plenum si actum contemptus reli- gionis excludit et non articulus necessita- gionis excludit et non articulus necessita- tis sed si plenum est, nec actum impedit tis sed si plenum est, nec actum impedit nisi impotentia, sufficit votum quantum nisi impotentia, sufficit votum quantum ad substantiam indulgentiæ: licet non ad substantiam indulgentiæ: licet non consequatur omnia illa in quantitate con- consequatur omnia illa in quantitate con- tinua vel discreta, quæ consequuntur et. tinua vel discreta, quæ consequuntur et. adjuncta sunt confessioni secundum adjuncta sunt confessioni secundum actum existenti: sicut est diminutio poenæ actum existenti: sicut est diminutio poenæ per vim clavium, et deobligatio a debito per vim clavium, et deobligatio a debito confessionis simpliciter et hujusmodi: et confessionis simpliciter et hujusmodi: et rubor actualis in actu confessionis etiam rubor actualis in actu confessionis etiam aliquid tollit de poena quod non conse- aliquid tollit de poena quod non conse- queretur. queretur.

Ad I Ad I

AD ALIUD dicendum, quod non est ple- Ad 2 AD ALIUD dicendum, quod non est ple- Ad 2 na voluntas si plus potest dare et non na voluntas si plus potest dare et non vult sed si non potest plus, tunc eam- vult sed si non potest plus, tunc eam- dem cum dante plus in substantia indul- dem cum dante plus in substantia indul-

3. 3.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 3.

gentiam consequitur licet aliquid acci- gentiam consequitur licet aliquid acci- dentale habeat dans plus, quod non ha- dentale habeat dans plus, quod non ha- bet ille qui dat minus. bet ille qui dat minus.

AD ALIUD dicndum, quod aureola de- AD ALIUD dicndum, quod aureola de- betur continentiæ non secundum se, sed betur continentiæ non secundum se, sed

. .

663 663

cundam addere non oportet, quæ homi- cundam addere non oportet, quæ homi-

ni fiat. ni fiat.

3. Adhuc, Nulla aliarum partium pœ- 3. Adhuc, Nulla aliarum partium pœ- nitentiæ geminatur: sufficit enim una nitentiæ geminatur: sufficit enim una contritio sola etiam de omnibus peccatis, contritio sola etiam de omnibus peccatis,

secundum carnis integritatem: et ideo et una sola satisfactio injuncta per poten- secundum carnis integritatem: et ideo et una sola satisfactio injuncta per poten- licet illud accidentale præmium opere licet illud accidentale præmium opere carnis non amittatur, substantialiter ta- carnis non amittatur, substantialiter ta- men præmium continentiæ amittitur per men præmium continentiæ amittitur per plenum votum fornicationis, et restitui- plenum votum fornicationis, et restitui- tur per poenitentiam, sicut omnia alia tur per poenitentiam, sicut omnia alia spiritualia per poenitentiam in integrum spiritualia per poenitentiam in integrum restituuntur, ut supra superius dictum est. restituuntur, ut supra superius dictum est. PER IDEM patet solutio ad ultimum, PER IDEM patet solutio ad ultimum, quod irregularitas accidentalis pœna est quod irregularitas accidentalis pœna est quam secundum consilium divinum Ec- quam secundum consilium divinum Ec- clesia non determinat, nisi ad actum ho- clesia non determinat, nisi ad actum ho- micidii et ideo licet substantialiter idem micidii et ideo licet substantialiter idem sit reatus homidii voluntatis, et actus, sit reatus homidii voluntatis, et actus, modo tamen accidentalis pœna una est modo tamen accidentalis pœna una est utriusque. utriusque.

tiam clavium: ergo sufficit una sola con- tiam clavium: ergo sufficit una sola con- fessiosed hæc fit Deo: ergo non est fessiosed hæc fit Deo: ergo non est necessaria confessio oris, ut videtur. necessaria confessio oris, ut videtur.

SED IN CONTRARIUM hujus videtur, quod Sed contra. SED IN CONTRARIUM hujus videtur, quod Sed contra. 1. Ecclesia nihil statuit nisi justum, nec 1. Ecclesia nihil statuit nisi justum, nec aggravat super filios suos in generalibus aggravat super filios suos in generalibus statutis de constitutione autem Eccle- statutis de constitutione autem Eccle- siæ et præcepto est, quod quilibet sacer- siæ et præcepto est, quod quilibet sacer- doti suo confiteatur semel in anno: doti suo confiteatur semel in anno: go hoc est justum, nec est salus sine go hoc est justum, nec est salus sine illo. illo.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An sufficiat confiteri soli Deo ? An sufficiat confiteri soli Deo ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 5, post initium : « Nondum est ibi, A, § 5, post initium : « Nondum est vox in ore ut homo audiat confessionem, vox in ore ut homo audiat confessionem, etc. » etc. »

Et hoc enim videtur, quod Et hoc enim videtur, quod 1. Sufficit soli Deo confiteri. 1. Sufficit soli Deo confiteri. Item, Hoc videtur alia ratione: Adam Item, Hoc videtur alia ratione: Adam enim qui est forma omnium peccantium, enim qui est forma omnium peccantium, non reprehenditur, nisi de hoc quod se non reprehenditur, nisi de hoc quod se coram Deo in confessione excusavit: er- coram Deo in confessione excusavit: er- go videtur, quod in aliis peccatoribus suf- go videtur, quod in aliis peccatoribus suf- ficit coram Deo se accusare. ficit coram Deo se accusare.

1 1

er- er-

2. Adhuc, Si aliquis diceret non esse 2. Adhuc, Si aliquis diceret non esse confitendum sacerdoti, et sufficere con- confitendum sacerdoti, et sufficere con- fessionem quæ fit soli Deo, pro hære- fessionem quæ fit soli Deo, pro hære- tico condemnaretur : ergo hoc est de tico condemnaretur : ergo hoc est de necessariis ad salutem, quod homo tene- necessariis ad salutem, quod homo tene- tur homini sacerdoti confiteri : ergo non tur homini sacerdoti confiteri : ergo non sufficit illa confessio quæ fit soli Deo : sufficit illa confessio quæ fit soli Deo : cujus contrarium videtur dicere Littera. cujus contrarium videtur dicere Littera.

RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod si RESPONSIO. Dicendum ad hoc, quod si adsit facultas confitendi sacerdoti, non adsit facultas confitendi sacerdoti, non sufficit confessio facta soli Deo et hoc sufficit confessio facta soli Deo et hoc quod dicitur in Littera, intelligitur de quod dicitur in Littera, intelligitur de remissione peccati quantum ad culpam remissione peccati quantum ad culpam et pœnam æternam : quæ remissio præ- et pœnam æternam : quæ remissio præ- cedit actum confessionis, sed non votum. cedit actum confessionis, sed non votum.

Solutio. Solutio.

AD ID autem quod primo objicitur, di- Ad 1. AD ID autem quod primo objicitur, di- Ad 1. cendum quod adhuc non erant veræ cla- cendum quod adhuc non erant veræ cla- ves, nec sacerdotes et ideo tunc. Domi- ves, nec sacerdotes et ideo tunc. Domi- nus egit per se solum, quod modo facit nus egit per se solum, quod modo facit per se et vicarium: et simul cum illo per se et vicarium: et simul cum illo docuit Adam, qualiter ipse peccatum in docuit Adam, qualiter ipse peccatum in confessione accusando recognoscere debe- confessione accusando recognoscere debe- ret, et qualiter hoc ipsum alios facere in- ret, et qualiter hoc ipsum alios facere in- strueret. strueret.

2. Adhuc, Numquam consurgit du- AD ALIUD dicendum, quod non consur- 2. Adhuc, Numquam consurgit du- AD ALIUD dicendum, quod non consur- plex tribulatio, sicut supra habitum est: git duplex tribulatio, eo quod in peccato plex tribulatio, sicut supra habitum est: git duplex tribulatio, eo quod in peccato ergo uni peccato in pœnitentia non debe- est offensa Dei et proximi : et ideo per ergo uni peccato in pœnitentia non debe- est offensa Dei et proximi : et ideo per tur nisi confessio una: sed hæc facta est proximum vicarium Dei habet etiam tur nisi confessio una: sed hæc facta est proximum vicarium Dei habet etiam Deo, ut dicit hic Augustinus: ergo se- peccator reconciliari: et iterum ideo, Deo, ut dicit hic Augustinus: ergo se- peccator reconciliari: et iterum ideo,

1 Cf. Supra, Dist. XVI. 1 Cf. Supra, Dist. XVI.

Ad 2. Ad 2.

A.d 3. A.d 3.

Solutio. Solutio.

664 664

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quia lex divinitatis est (ut dicit Diony- quia lex divinitatis est (ut dicit Diony- sius) per media infima reducere: et ideo sius) per media infima reducere: et ideo peccator in quantum hujusmodi, cum sit peccator in quantum hujusmodi, cum sit in statu infimo, habet reduci per eum in statu infimo, habet reduci per eum qui in gradu superiori quoad ordinem et qui in gradu superiori quoad ordinem et potestatem clavium. potestatem clavium.

AD ALIUD dicendum, quod ista pars AD ALIUD dicendum, quod ista pars non geminatur: quia illa quæ fit coram non geminatur: quia illa quæ fit coram Deo, non proprie confessio est, nisi in Deo, non proprie confessio est, nisi in quantum ordinatur ad illam quæ fit co- quantum ordinatur ad illam quæ fit co- ram homine et ideo confessio illa plena ram homine et ideo confessio illa plena est, quæ est peccati enarratio cum de- est, quæ est peccati enarratio cum de- testatione ex recognitione coram Deo fa- testatione ex recognitione coram Deo fa- cta procedens. cta procedens.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An per gemitum pœnitentiæ ante oris An per gemitum pœnitentiæ ante oris confessionem dimittatur peccatum ? confessionem dimittatur peccatum ?

Deinde quæritur de hoc quod ibi dici- Deinde quæritur de hoc quod ibi dici- tur, ibi, A, § 5, circa medium : « Non tur, ibi, A, § 5, circa medium : « Non dicitur, ore confessus fuerit: sed dicitur, ore confessus fuerit: sed versus ingemuerit, etc. » versus ingemuerit, etc. »

con- con-

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An omnes teneamur ad oris confessio- An omnes teneamur ad oris confessio- nem ? nem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 5, post medium: « Hinc etiam ibi, A, § 5, post medium: « Hinc etiam leprosi illi, etc. » leprosi illi, etc. »

Ex hoc enim videtur sumi valida ar- Ex hoc enim videtur sumi valida ar- gumentatio ad id quod non teneamur ad gumentatio ad id quod non teneamur ad oris confessionem. Luc. enim, xvII, 14 et oris confessionem. Luc. enim, xvII, 14 et seq., dicitur, quod dum irent, mundati´ seq., dicitur, quod dum irent, mundati´ sunt decem leprosi : et non rediit nisi sunt decem leprosi : et non rediit nisi unus. Et probabile est, quod ille solus in unus. Et probabile est, quod ille solus in oblatione sacerdoti facta mandatum Chri- oblatione sacerdoti facta mandatum Chri- sti expleverit, et tamen mundati sunt. sti expleverit, et tamen mundati sunt. Cum igitur reditus significat reditum per Cum igitur reditus significat reditum per gratiarum actionem, et ostensio significat gratiarum actionem, et ostensio significat confessionem videtur, quod sine con- confessionem videtur, quod sine con- fessione et gratiarum actione aliquis a le- fessione et gratiarum actione aliquis a le- pra peccati mundetur. pra peccati mundetur.

1 1

AD HOC dicendum, quod Dominus in AD HOC dicendum, quod Dominus in Ex hoc expresse sequi videtur, quod hoc ostendere voluit, quid per se, et quid. Ex hoc expresse sequi videtur, quod hoc ostendere voluit, quid per se, et quid. ad nihil necessaria sit confessio. ad nihil necessaria sit confessio. faceret per sacerdotes. Sacerdotes enim faceret per sacerdotes. Sacerdotes enim qui in Psalmo ' dicuntur medici, non sus- qui in Psalmo ' dicuntur medici, non sus- citant, nec vivificant, nec a culpa sanant: citant, nec vivificant, nec a culpa sanant: culpam autem significabat lepra, et ideo culpam autem significabat lepra, et ideo antequam præsentarent se sacerdoti, antequam præsentarent se sacerdoti, mundati sunt, ne crederetur mundatio mundati sunt, ne crederetur mundatio eorum fieri per sacerdotes: tamen a eorum fieri per sacerdotes: tamen a præsentationis debito et oblationis non præsentationis debito et oblationis non absolvebantur, nisi præsentando se sa- absolvebantur, nisi præsentando se sa- cerdoti, et deobligationem illam manen- cerdoti, et deobligationem illam manen- di extra castra facit Dominus per sacer- di extra castra facit Dominus per sacer- dotem reconciliantem: non enim reputa- dotem reconciliantem: non enim reputa- tur esse in castris spiritualibus Ecclesiæ, tur esse in castris spiritualibus Ecclesiæ, qui aberraverit et per sacerdotis mini- qui aberraverit et per sacerdotis mini- sterium non est reconciliatus. Et non ob- sterium non est reconciliatus. Et non ob- viat, quod non rediit lepra: quia non viat, quod non rediit lepra: quia non in omnibus attenditur similitudo in alle- in omnibus attenditur similitudo in alle- goricis, sed in quibusdam tantum. goricis, sed in quibusdam tantum.

RESPONSIO. Dicendum, quod gemitus RESPONSIO. Dicendum, quod gemitus accipitur ibi pro gemitu contritionis, qui accipitur ibi pro gemitu contritionis, qui supponit votum confitendi et satisfacien- supponit votum confitendi et satisfacien- di secundum canonicam sanctionem, di secundum canonicam sanctionem, quia aliter proprie non gemit gemitu pœ- quia aliter proprie non gemit gemitu pœ- nitentiæ et non intendit aliud dicere, nitentiæ et non intendit aliud dicere, nisi quod in tali gemitu pœnitentiæ ante nisi quod in tali gemitu pœnitentiæ ante oris confessionem et operis satisfactio- oris confessionem et operis satisfactio- nem, peccatum secundum culpam et nem, peccatum secundum culpam et reatum æternæ pœnæ dimittatur, sed reatum æternæ pœnæ dimittatur, sed non ante votum confitendi et satisfacien- non ante votum confitendi et satisfacien- di et hoc planum est secundum supra di et hoc planum est secundum supra disputata. disputata.

1 Psal. LxxxvII, 11 Numquid... medici susci- 1 Psal. LxxxvII, 11 Numquid... medici susci-

tabunt, et confitebuntur tibi? tabunt, et confitebuntur tibi?

Soluti Soluti

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 6.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An confessio necessario debet fieri in An confessio necessario debet fieri in charitate? charitate?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 5, sub finem: « Nemo potest con- A, § 5, sub finem: « Nemo potest con- fiteri nisi suscitatus, etc. » fiteri nisi suscitatus, etc. »

Secundum hoc confessio quæ non fit Secundum hoc confessio quæ non fit in charitate, nihil valet. Et hoc etiam vi- in charitate, nihil valet. Et hoc etiam vi- detur, detur,

1. Per id quod inducitur, Eccli.xv11,26 : 1. Per id quod inducitur, Eccli.xv11,26 : A mortuo, velut qui non est, perit con- A mortuo, velut qui non est, perit con- fessio 1. fessio 1.

2. Adhuc ad idem, Nullum opus mor- 2. Adhuc ad idem, Nullum opus mor- tuum valet ad vitam æternam: sed con- tuum valet ad vitam æternam: sed con- fessio facta in mortali ante animæ susci- fessio facta in mortali ante animæ susci- tationem, est opus mortuum: ergo non tationem, est opus mortuum: ergo non valet ad vitam æternam, nec ad gratiam : valet ad vitam æternam, nec ad gratiam : quia si valeret ad unum, valeret etiam quia si valeret ad unum, valeret etiam ad aliud. ad aliud.

Adhuc, Confessio dicitur a con et for, Adhuc, Confessio dicitur a con et for, faris sed ille non simul fatur, qui ore faris sed ille non simul fatur, qui ore fatur, et non corde: ergo non confitetur : fatur, et non corde: ergo non confitetur : ergo confessio illa non valet. ergo confessio illa non valet.

3. Item, Ambrosius : « Illa confessio 3. Item, Ambrosius : « Illa confessio reos liberat, quæ fit cum pœnitentia : » reos liberat, quæ fit cum pœnitentia : » pœnitentia vera est dolor cordis et ama- pœnitentia vera est dolor cordis et ama- ritudo animæ pro malis quæ quilibet ritudo animæ pro malis quæ quilibet commisit sed confessio quæ est extra commisit sed confessio quæ est extra charitatem, non est confessio cum pœni- charitatem, non est confessio cum pœni- tentia, licet possit esse cum afflictione : tentia, licet possit esse cum afflictione : ergo non liberat : ergo non valet, quia ergo non liberat : ergo non valet, quia non est inventa nisi ad liberandum ho- non est inventa nisi ad liberandum ho- minem. minem.

4. Adhuc, Omnis confessio vera et li- 4. Adhuc, Omnis confessio vera et li- beralis est cum peccati perfecta detesta- beralis est cum peccati perfecta detesta- tione sed non perfecte detestatur, qui tione sed non perfecte detestatur, qui est mortuus adhuc per peccati volunta- est mortuus adhuc per peccati volunta- tem ergo talis nullam valentem facit tem ergo talis nullam valentem facit confessionem, et tenetur facere valen- confessionem, et tenetur facere valen- tem ergo talis adhuc tenetur confiteri. tem ergo talis adhuc tenetur confiteri.

i Vulgata habet, Eccli. xvIII, 26: A mortuo, i Vulgata habet, Eccli. xvIII, 26: A mortuo,

SED CONTRA: SED CONTRA:

665 665

Omne id quod ut causa ordinatur ad Omne id quod ut causa ordinatur ad aliquid, præcedit illud: sed confessio ut aliquid, præcedit illud: sed confessio ut causa ordinatur ad justificationem : ergo causa ordinatur ad justificationem : ergo præcedit illam. PRIMA patet per se. SE- præcedit illam. PRIMA patet per se. SE- CUNDA scribitur in Littera sequentis capi- CUNDA scribitur in Littera sequentis capi- tuli, ubi dicit: « Non potest quisquis tuli, ubi dicit: « Non potest quisquis justificari, etc. »> justificari, etc. »>

Inde proceditur sic : Inde proceditur sic :

1. Omne illud quod præcedit justifica- 1. Omne illud quod præcedit justifica- tionem, præcedit charitatem: confes- tionem, præcedit charitatem: confes- sio præcedit justificationem: ergo præ- sio præcedit justificationem: ergo præ- cedit charitatem : ergo non oportet, cedit charitatem : ergo non oportet, quod homo sit vivus per gratiam et cha- quod homo sit vivus per gratiam et cha- ritatem qui confitetur. ritatem qui confitetur.

2. Adhuc, Confessio fit ut confessor sit 2. Adhuc, Confessio fit ut confessor sit instructus de qualitate et quantitate pec- instructus de qualitate et quantitate pec- catorum sed hoc æqualiter potest fieri catorum sed hoc æqualiter potest fieri in gratia et extra gratiam : ergo æquali- in gratia et extra gratiam : ergo æquali- ter valent confessiones in gratia et extra ter valent confessiones in gratia et extra gratiam factæ. gratiam factæ.

3. Adhuc, Confessio in aliquo differt a 3. Adhuc, Confessio in aliquo differt a contritione et satisfactione: cum enim contritione et satisfactione: cum enim contritio sit cordis, et satisfactio operis, contritio sit cordis, et satisfactio operis, confessio erit oris sed os ad pronuntian- confessio erit oris sed os ad pronuntian- dum æqualiter est liberum in peccatore dum æqualiter est liberum in peccatore et habente gratiam, licet non sint æque et habente gratiam, licet non sint æque liberi ad merendum in opere et corde: liberi ad merendum in opere et corde: ergo videtur, quod confessio æque vere ergo videtur, quod confessio æque vere fiat ab habente gratiam et non habente. fiat ab habente gratiam et non habente.

4. Adhuc, Nemo tenetur ad impossi- 4. Adhuc, Nemo tenetur ad impossi- bile sibi ad confessionem autem omnis bile sibi ad confessionem autem omnis homo tenetur ex præcepto : ergo modus homo tenetur ex præcepto : ergo modus confessionis non est impossibilis sibi : confessionis non est impossibilis sibi : sed impossibile est nobis habere gratiam, sed impossibile est nobis habere gratiam, quia ad gratiam habendam non possu- quia ad gratiam habendam non possu- mus ex nobis: ergo non tenemur confi- mus ex nobis: ergo non tenemur confi- teri in gratia. teri in gratia.

5. Adhuc, Quod æqualiter imponitur 5. Adhuc, Quod æqualiter imponitur peccatori et justo, debet et oportet fieri peccatori et justo, debet et oportet fieri modo qui competat utrique, scilicet et modo qui competat utrique, scilicet et peccatori et justo sed confessio imponi- peccatori et justo sed confessio imponi- tur æqualiter peccatori et justo: ergo tur æqualiter peccatori et justo: ergo oportet fieri modo competenti utrique : oportet fieri modo competenti utrique : sed iste modus non est ut fiat cum gratia, sed iste modus non est ut fiat cum gratia, sed potius ex libero arbitrio : ergo con- sed potius ex libero arbitrio : ergo con- fessio non est actus gratiæ, sed liberi ar- fessio non est actus gratiæ, sed liberi ar-

quasi nihil, perit confessio. quasi nihil, perit confessio.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

666 666

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bitrii tantum ergo non exigitur, quod bitrii tantum ergo non exigitur, quod fiat in gratia. fiat in gratia.

6. Adhuc, In aliis quibusdam corpora- 6. Adhuc, In aliis quibusdam corpora- libus actibus injunctis in pœnitentiam libus actibus injunctis in pœnitentiam absolvitur homo, etiamsi faciat extra cha- absolvitur homo, etiamsi faciat extra cha- ritatem existens: sicut si alicui injunga- ritatem existens: sicut si alicui injunga- tur dare centum marcas, et dedit eas tur dare centum marcas, et dedit eas extra charitatem, non injungitur ei ut extra charitatem, non injungitur ei ut det iterum cum habuerit charitatem. Si- det iterum cum habuerit charitatem. Si- militer, si injunctum est ei Romam vel militer, si injunctum est ei Romam vel ultra mare transire. Cum igitur confessio ultra mare transire. Cum igitur confessio sit actus corporalis poenitentiæ, si fit sit actus corporalis poenitentiæ, si fit extra charitatem, non debet injungi quod extra charitatem, non debet injungi quod faciat iterum : sed si nihil valet extra faciat iterum : sed si nihil valet extra charitatem facta, injungeretur ei, quod charitatem facta, injungeretur ei, quod iterum faceret : ergo, etc. iterum faceret : ergo, etc.

7. Adhuc, In alio sacramento quod est 7. Adhuc, In alio sacramento quod est necessitatis, ut est Baptismus : et aliis necessitatis, ut est Baptismus : et aliis quæ non sunt necessitatis, ut Confirma- quæ non sunt necessitatis, ut Confirma- tio et Ordo, potest recipere sacramen- tio et Ordo, potest recipere sacramen- tum et incipit valere ex quo recedit tum et incipit valere ex quo recedit fictio. Cum igitur Poenitentia sit sacra- fictio. Cum igitur Poenitentia sit sacra- mentum necessitatis, videtur habere ali- mentum necessitatis, videtur habere ali- quid tale non autem potest esse in con- quid tale non autem potest esse in con- tritione et satisfactione: ergo hoc erit in tritione et satisfactione: ergo hoc erit in confessione ergo confessio facta in mor- confessione ergo confessio facta in mor- tali valet, et etiam ad vitam æternam tali valet, et etiam ad vitam æternam valere incipit ex quo recidit fictio. valere incipit ex quo recidit fictio.

8. Adhuc, Eccle. 1x, 1, dicitur, quod 8. Adhuc, Eccle. 1x, 1, dicitur, quod nescit homo utrum amore an odio dignus nescit homo utrum amore an odio dignus sitsi ergo tenetur aliquis in charitate sitsi ergo tenetur aliquis in charitate confiteri, et non potest hoc fieri nisi sciat confiteri, et non potest hoc fieri nisi sciat se habere charitatem, et non potest hoc se habere charitatem, et non potest hoc scire, sequitur quod nescit se fecisse con- scire, sequitur quod nescit se fecisse con- fessionem ergo omnis homo perplexus fessionem ergo omnis homo perplexus est in hac parte, et tota die erunt repe- est in hac parte, et tota die erunt repe- tendæ confessiones: nec homo per to- tendæ confessiones: nec homo per to- tam vitam aliquid facere debet nisi con- tam vitam aliquid facere debet nisi con- fiteri, ut saltem valeat una : ergo, etc. fiteri, ut saltem valeat una : ergo, etc.

RESPONSIO. Dicendum, quod duo sunt RESPONSIO. Dicendum, quod duo sunt in confessione, unum ex parte confiten- in confessione, unum ex parte confiten- tis, alterum autem ex parte confessionem tis, alterum autem ex parte confessionem audientis. Ex parte confitentis est actus audientis. Ex parte confitentis est actus ipse, secundum quod est ab agente, ut ipse, secundum quod est ab agente, ut rubor et poena in enarrando. Ex parte rubor et poena in enarrando. Ex parte autem audientis est notitia morbi latentis autem audientis est notitia morbi latentis et circumstantiarum ejus. Dico ergo sine et circumstantiarum ejus. Dico ergo sine præjudicio, quod illud quod est ex parte præjudicio, quod illud quod est ex parte

confitentis, nihil valet ad justificationem confitentis, nihil valet ad justificationem et meritum vitæ æternæ, nisi confitens et meritum vitæ æternæ, nisi confitens sit in charitate: valet tamen ad facilius sit in charitate: valet tamen ad facilius gratiam impetrandam, et humiliationem gratiam impetrandam, et humiliationem confitentis, et ad alia quædam ad quæ di- confitentis, et ad alia quædam ad quæ di- cuntur valere bona illa quæ vocantur de cuntur valere bona illa quæ vocantur de genere bonorum extra charitatem facta. genere bonorum extra charitatem facta. Quantum autem ad id quod est ex parte Quantum autem ad id quod est ex parte audientis, videtur mihi, quod simpliciter audientis, videtur mihi, quod simpliciter valet quoad hoc quod præcepta Ecclesiæ valet quoad hoc quod præcepta Ecclesiæ solvit, et deobligatur a debito confiten- solvit, et deobligatur a debito confiten- diet quod ipse non consequitur effe- diet quod ipse non consequitur effe- ctum clavium in diminutione pœnæ, hoc ctum clavium in diminutione pœnæ, hoc est per accidens, scilicet quia fictus est: est per accidens, scilicet quia fictus est: et quia effectus clavium fundatur plus et quia effectus clavium fundatur plus super passionem Christi, quam supra super passionem Christi, quam supra meritum humanum, videtur mihi quod meritum humanum, videtur mihi quod recedente fictione, si non intercidat aliud recedente fictione, si non intercidat aliud peccatum confessionem et satisfactionem peccatum confessionem et satisfactionem injunctam, valebit ei effectus clavis cui injunctam, valebit ei effectus clavis cui se subdidit, recedente fictione. se subdidit, recedente fictione.

AD ID ergo quod objicitur de Lit- AD ID ergo quod objicitur de Lit- tera ad omnia illa quæ inducuntur pro tera ad omnia illa quæ inducuntur pro parte illa dicendum, quod omnia illa parte illa dicendum, quod omnia illa loquuntur de eo quod est in confessio- loquuntur de eo quod est in confessio- ne ex parte confitentis, secundum quod ne ex parte confitentis, secundum quod valent ad gratiam et vitam æternam : valent ad gratiam et vitam æternam : secundum autem quod valent ad vi- secundum autem quod valent ad vi- cinandum se gratiæ, non loquuntur, cinandum se gratiæ, non loquuntur, nec procedunt objectiones, nec valent nec procedunt objectiones, nec valent etiam de eo quod est in confessione ex etiam de eo quod est in confessione ex parte audientis et vis clavium quæ ope- parte audientis et vis clavium quæ ope- rantur per audientem : et hoc modo vera rantur per audientem : et hoc modo vera sunt, et alio modo falsa. sunt, et alio modo falsa.

Ad 1,2,3 Ad 1,2,3

AD PRIMUM autem quod objicitur in op- Adobject AD PRIMUM autem quod objicitur in op- Adobject positum, dicendum quod confessio opti- positum, dicendum quod confessio opti- ma est in gratia, nec ordinatur ad justi- ma est in gratia, nec ordinatur ad justi- ficationem ut causa præcessione tempo- ficationem ut causa præcessione tempo- ris, sed nec secundum illum modum ris, sed nec secundum illum modum prioris quem dicit Philosophus, quod prioris quem dicit Philosophus, quod prius causa est prius natura: ordinatur prius causa est prius natura: ordinatur autem sic primo prout in voto supponi- autem sic primo prout in voto supponi- tur ab actu contritionis, et non prout est tur ab actu contritionis, et non prout est in actuali enarratione peccatorum. in actuali enarratione peccatorum.

AD ALIUD dicendum, quod confessio AD ALIUD dicendum, quod confessio Ad object. Ad object. licet sit ad hoc, non tamen tantum est ad licet sit ad hoc, non tamen tantum est ad hoc imo multas causas habet ex parte hoc imo multas causas habet ex parte confitentis, ex quibus ipsa efficitur pars confitentis, ex quibus ipsa efficitur pars pœnæ, ut in Littera præcedentis distin- pœnæ, ut in Littera præcedentis distin-

Abject. 3. Abject. 3.

object. 4. object. 4.

nject. 5. nject. 5.

400iect.6. 400iect.6.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 6.

clionis dicit Augustinus : et ideo illud ar- clionis dicit Augustinus : et ideo illud ar- gumentum procedit a diminutione. gumentum procedit a diminutione.

AD ALIUD dicendum, quod pronuntiatio AD ALIUD dicendum, quod pronuntiatio dupliciter consideratur, scilicet in sub- dupliciter consideratur, scilicet in sub- stantia cum forma debita pœnitentis pro- stantia cum forma debita pœnitentis pro- nuntiationis, in quantum est pœnitens : nuntiationis, in quantum est pœnitens : et primo quidem modo verum est, quod et primo quidem modo verum est, quod concludit ratio illa: secundo autem mo- concludit ratio illa: secundo autem mo- do falsum est. Nec potest concludi per do falsum est. Nec potest concludi per argumentum illud, quia forma totius est argumentum illud, quia forma totius est in omnibus partibus et hæc est gratia in omnibus partibus et hæc est gratia poenitentialis, licet in forma partium dif- poenitentialis, licet in forma partium dif- ferant partes inter se. ferant partes inter se.

AD ALIUD dicendum, quod impossibile AD ALIUD dicendum, quod impossibile dupliciter dicitur, scilicet id in quod nul- dupliciter dicitur, scilicet id in quod nul- lo modo possumus, nec aliquid facere, lo modo possumus, nec aliquid facere, quo facto illud fiat, sicut subvertere mon- quo facto illud fiat, sicut subvertere mon- tes impossibile est nobis: et hoc non tes impossibile est nobis: et hoc non præcipitur alicui. Secundo modo dicitur præcipitur alicui. Secundo modo dicitur nobis impossibile, quod in se non possu- nobis impossibile, quod in se non possu- mus, sed possumus aliquid, quo facto mus, sed possumus aliquid, quo facto illud inevitabiliter fiet et hoc ratione illud inevitabiliter fiet et hoc ratione antecedentis quod est in potestate nostra, antecedentis quod est in potestate nostra, et quodammodo possibile est nobis, et et quodammodo possibile est nobis, et hoc est habere gratiam : quia si feceri- hoc est habere gratiam : quia si feceri- mus quod in nobis est, Deus inevitabili- mus quod in nobis est, Deus inevitabili- ter dabit nobis gratiam et hoc ratione ter dabit nobis gratiam et hoc ratione antecedentis potest esse in præcepto : et antecedentis potest esse in præcepto : et hoc secundum opinionem eorum qui di hoc secundum opinionem eorum qui di cunt, quod forma operis est in præcepto, cunt, quod forma operis est in præcepto, et non tantum operis substantia. et non tantum operis substantia.

De hoc invenies multa ante finem ter- De hoc invenies multa ante finem ter- tii hujus operis. tii hujus operis.

AD ALIUD dicendum, quod licet æquali- AD ALIUD dicendum, quod licet æquali- ter præcipiatur justo et peccatori: justo, ter præcipiatur justo et peccatori: justo, inquam, qui aliquid habet confiteri : non inquam, qui aliquid habet confiteri : non tamen intenditur, quod peccator rema- tamen intenditur, quod peccator rema- nens peccator faciat, sed potius justifica- nens peccator faciat, sed potius justifica- tus per confessionem. Si tamen facit pec- tus per confessionem. Si tamen facit pec- cator existens, valet ei quantum ad ea cator existens, valet ei quantum ad ea quæ sunt confessionis ex parte audientis quæ sunt confessionis ex parte audientis confessionem, ut dictum est: et etiam ad confessionem, ut dictum est: et etiam ad quædam alia, licet non ad meritum vitæ quædam alia, licet non ad meritum vitæ æternæ. æternæ.

AD. ALIUD dicendum, quod in corpora- AD. ALIUD dicendum, quod in corpora- libus actionibus gravibus etiam distinctio libus actionibus gravibus etiam distinctio habet locum talia enim præcipue habent habet locum talia enim præcipue habent duo, scilicet, actionem et passionem : si- duo, scilicet, actionem et passionem : si- milis enim actio est exercitium ipsum milis enim actio est exercitium ipsum

: :

667 667

dandi vel peregrinandi: et hoc attendi- dandi vel peregrinandi: et hoc attendi- tur secundum radicem ex qua procedit : tur secundum radicem ex qua procedit : et si illa est gratia, opus est meritorium. et si illa est gratia, opus est meritorium. Si autem est bona de genere bonorum, Si autem est bona de genere bonorum, est ipsum opus de genere bonorum: ta- est ipsum opus de genere bonorum: ta- men non facit opus meritorium, sed valet men non facit opus meritorium, sed valet ad vicinandum se gratiæ. Passio autem ad vicinandum se gratiæ. Passio autem est effectus actionis, et hanc magis inten- est effectus actionis, et hanc magis inten- dit confessor injungens pœnas excidentes dit confessor injungens pœnas excidentes petulantiam peccatorum, ex qua lasci- petulantiam peccatorum, ex qua lasci- viens peccavit: sicut poena damni effici- viens peccavit: sicut poena damni effici- tur a datione eleemosynæ, et hæc pœna tur a datione eleemosynæ, et hæc pœna manet in eo qui dedit, etiam postquam manet in eo qui dedit, etiam postquam datio præterivit : datio præterivit : et pœna debilitatis et pœna debilitatis membrorum manet apud peregrinantem, membrorum manet apud peregrinantem, etiam postquam peregrinatio præterivit. etiam postquam peregrinatio præterivit. Unde sicut diximus, quod passiones mar- Unde sicut diximus, quod passiones mar- tyrum dupliciter considerantur, scilicet, tyrum dupliciter considerantur, scilicet, in quantum est passio tantum, et in in quantum est passio tantum, et in quantum est voluntas martyrum circa il- quantum est voluntas martyrum circa il- lam et primo quidem modo non mere- lam et primo quidem modo non mere- tur, secundo autem modo meretur: ita tur, secundo autem modo meretur: ita videtur dicendum, quod hæc pœna ma- videtur dicendum, quod hæc pœna ma- nens dupliciter consideratur, scilicet in nens dupliciter consideratur, scilicet in quantum est poena manens, et nihil valet quantum est poena manens, et nihil valet ad meritum, licet valeat ad petulantiæ ad meritum, licet valeat ad petulantiæ domationem et in quantum est voluntas domationem et in quantum est voluntas circa eam et si illa habet gratiam post circa eam et si illa habet gratiam post factum etiam, eo quod poena manens pot- factum etiam, eo quod poena manens pot- est habere voluntatem circa se quæ se- est habere voluntatem circa se quæ se- quitur opus, tunc dico, quod illa pœna quitur opus, tunc dico, quod illa pœna manens sic informata, incipit valere ad manens sic informata, incipit valere ad vitam æternam : eo quod placet ei dam- vitam æternam : eo quod placet ei dam- nificatum esse propter Deum, et debili- nificatum esse propter Deum, et debili- tatum in honore Dei. Sic autem poenosa tatum in honore Dei. Sic autem poenosa non est confessio, quoad pœnam manen- non est confessio, quoad pœnam manen- tem post actum confessionis : et ideo non tem post actum confessionis : et ideo non est simile. est simile.

Concedo tamen, quod ex parte audien- Concedo tamen, quod ex parte audien- tis valet ad absolutionem debiti confiten- tis valet ad absolutionem debiti confiten- di, et ad alia quæ supra dicta sunt. di, et ad alia quæ supra dicta sunt.

AD ALIUD dicendum, quod non est om- Ad object. 7. AD ALIUD dicendum, quod non est om- Ad object. 7. nino simile de Baptismo, Confirmatione, nino simile de Baptismo, Confirmatione, Ordine, et Poenitentia: quia in illis im- Ordine, et Poenitentia: quia in illis im- primitur character qui manet, et gratia primitur character qui manet, et gratia cujus operari incipit sacramentum rece- cujus operari incipit sacramentum rece- dente fictione sed in Poenitentia nullus dente fictione sed in Poenitentia nullus omnino character imprimitur spiritualis : omnino character imprimitur spiritualis : et tunc non operatur ipsa præcedens ope- et tunc non operatur ipsa præcedens ope-

Adobject. 8. Adobject. 8.

668 668

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ratio ut operatio fuit, quia nec intus nec ratio ut operatio fuit, quia nec intus nec extra mansit: tamen ratione contritionis extra mansit: tamen ratione contritionis et pœnitentiæ novæ datur gratia nova, et et pœnitentiæ novæ datur gratia nova, et non tenetur confiteri ratione supra dicta. non tenetur confiteri ratione supra dicta. AD ALIUD dicendum, quod licet nemo AD ALIUD dicendum, quod licet nemo sciat se certitudinaliter habere charita- sciat se certitudinaliter habere charita- tem, tamen hoc opinari potest ex signis, tem, tamen hoc opinari potest ex signis, si displicet peccatum, et adest votum con- si displicet peccatum, et adest votum con- fitendi vel satisfaciendi, et peccatum per- fitendi vel satisfaciendi, et peccatum per- petue detestandi et hoc sufficit nobis in petue detestandi et hoc sufficit nobis in hac vita, quia non potest amplius hic hac vita, quia non potest amplius hic exigi a nobis, quam possibile est nobis exigi a nobis, quam possibile est nobis solvere. solvere.

Et per hoc patet solutio ad omnia quæ- Et per hoc patet solutio ad omnia quæ- sita. sita.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An sicut anima est vita corporis, ita An sicut anima est vita corporis, ita Deus est vita animæ ? Deus est vita animæ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, A, §, 5 in fine: « Quæ ut est vita ibi, A, §, 5 in fine: « Quæ ut est vita corporis, ita ejus vita Deus est. » corporis, ita ejus vita Deus est. »

Videtur enim hoc esse falsum : quia Videtur enim hoc esse falsum : quia 1. Ipsa est vita corporis per naturam, 1. Ipsa est vita corporis per naturam, quia est actus corporis potentia vitam ha- quia est actus corporis potentia vitam ha- bentis hujusmodi autem est quodcum- bentis hujusmodi autem est quodcum- que organicum: Deus autem non est vita que organicum: Deus autem non est vita animæ nisi per gratiam : ergo nulla vide- animæ nisi per gratiam : ergo nulla vide- tur esse similitudo. tur esse similitudo.

2. Adhuc, ut dicit Philosophus, egre- 2. Adhuc, ut dicit Philosophus, egre- diente anima, exspirat corpus et marce- diente anima, exspirat corpus et marce- scit sed recedente Deo ab anima, adhuc scit sed recedente Deo ab anima, adhuc vivit anima: ergo videtur, quod nulla hinc vivit anima: ergo videtur, quod nulla hinc inde sit similitudo vitæ. inde sit similitudo vitæ.

Si forte dicas, quod omnia in nihi- Si forte dicas, quod omnia in nihi- lum caderent, nisi manus Omnipoten- lum caderent, nisi manus Omnipoten- tis teneret, ut dicit Gregorius : et ita tis teneret, ut dicit Gregorius : et ita recedente Deo ab anima, decideret in recedente Deo ab anima, decideret in nihilum anima: sicut corpus decidit, nihilum anima: sicut corpus decidit, anima recedente præsentialiter. Con- anima recedente præsentialiter. Con- TRA : Secundum hunc modum con- TRA : Secundum hunc modum con- tentionis quo ipse essentialiter, præsen- tentionis quo ipse essentialiter, præsen- tialiter, et potentialiter est in omnibus, tialiter, et potentialiter est in omnibus, non magis continet justi animam, quam non magis continet justi animam, quam

peccatoris hic autem loquitur de morte peccatoris hic autem loquitur de morte qua moritur peccator: ergo patet, quod qua moritur peccator: ergo patet, quod illud nihil est ad propositum, et non est illud nihil est ad propositum, et non est

instantia. instantia.

Præterea, Illo modo continendi non Præterea, Illo modo continendi non minus continet corpus quam animam, minus continet corpus quam animam, nec animatum quam inanimatum, vel e nec animatum quam inanimatum, vel e converso: sed in Littera non converso: sed in Littera non loquitur loquitur nisi de habente gratiam et non habente: nisi de habente gratiam et non habente: ergo patet, quod non est instantia ad ob- ergo patet, quod non est instantia ad ob- jectionem inductam. jectionem inductam.

ULTERIUS quæritur, Utrum vita quaqu ULTERIUS quæritur, Utrum vita quaqu Deus vivificat animam, conveniat ei se- Deus vivificat animam, conveniat ei se- cundum essentiam vel potentiam ? cundum essentiam vel potentiam ?

Videtur, quod secundum essentiam : Videtur, quod secundum essentiam : quia quia

1. Vivere viventibus est esse : et esse 1. Vivere viventibus est esse : et esse est actus essentiæ potius quam poten- est actus essentiæ potius quam poten-

tiæ. tiæ.

2. Adhuc, Vita animæ per prius est 2. Adhuc, Vita animæ per prius est actus essentiæ corporis, quam organi actus essentiæ corporis, quam organi corporalis. PROBATIO. Quidquid enim ad corporalis. PROBATIO. Quidquid enim ad aliquid se habet ut actus primus, et ad aliquid se habet ut actus primus, et ad aliquid ut actus secundus, per prius con- aliquid ut actus secundus, per prius con- venit ei quod recipit ipsum ut actum venit ei quod recipit ipsum ut actum primum, quam ei quod ut actum secun- primum, quam ei quod ut actum secun- dum ipsum recipit : anima autem ad dum ipsum recipit : anima autem ad corporis organici essentiam se habet ut corporis organici essentiam se habet ut actus primus, et ad organum ut actus actus primus, et ad organum ut actus secundus, quia movet ipsum ad opera : secundus, quia movet ipsum ad opera : ergo per prius convenit corporis essentia ergo per prius convenit corporis essentia quam organo. Sed si sic se habet Deus quam organo. Sed si sic se habet Deus ad essentiam animæ et potentiam, sicut ad essentiam animæ et potentiam, sicut anima ad corporis essentiam et orga- anima ad corporis essentiam et orga- num ergo vita divina per prius conve- num ergo vita divina per prius conve- nit essentiæ animæ quam potentiæ. nit essentiæ animæ quam potentiæ.

SED CONTRA: · SED CONTRA: ·

1. Vita non dicitur nisi dupliciter, scili- 1. Vita non dicitur nisi dupliciter, scili- cet naturæ, et secundum bene esse: bene cet naturæ, et secundum bene esse: bene autem esse est secundum ordinem vi- autem esse est secundum ordinem vi- vere, et hoc non est nisi secundum ordi- vere, et hoc non est nisi secundum ordi- nem et distinctionem potentiarum : ergo nem et distinctionem potentiarum : ergo vivere secundum bene esse, per prius vivere secundum bene esse, per prius convenit potentiæ quam essentiæ : et convenit potentiæ quam essentiæ : et tale est vivere Dei in gratia: ergo per tale est vivere Dei in gratia: ergo per prius convenit potentiæ quam essentiæ prius convenit potentiæ quam essentiæ

animæ. animæ.

2. Adhuc, Vita etiam dicit secundum 2. Adhuc, Vita etiam dicit secundum

Sed contra Sed contra

lutio. lutio.

1 et 2. 1 et 2.

quæst. quæst.

IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. XVII, A, ART. 8.

bene esse in sensu, secundum quod dici- bene esse in sensu, secundum quod dici- tur vita voluptas : sed voluptas est tur vita voluptas : sed voluptas est secundum potentias prius, quam secun- secundum potentias prius, quam secun- dum essentiam : ergo in ratione similiter dum essentiam : ergo in ratione similiter erit vivere secundum esse rationem erit vivere secundum esse rationem prius secundum potentiam, quam se- prius secundum potentiam, quam se- cundum essentiam. cundum essentiam.

RESPONSIO. Dicendum, quod non in RESPONSIO. Dicendum, quod non in omnibus est similitudo, sed in quibus- omnibus est similitudo, sed in quibus- dam sicut scilicet in hoc, quod sicut dam sicut scilicet in hoc, quod sicut anima indeficiens principium est vitæ anima indeficiens principium est vitæ corporis quantum est de se : et si corpus corporis quantum est de se : et si corpus non vivificatur indifferenter ab ipsa, non vivificatur indifferenter ab ipsa, quod hoc non est ex parte animæ, sed quod hoc non est ex parte animæ, sed potius propter corruptionem ipsius cor- potius propter corruptionem ipsius cor- poris ita et Deus indeficiens principium poris ita et Deus indeficiens principium est vitæ animæ de se et si anima non est vitæ animæ de se et si anima non semper vivificatur, hoc accidit propter semper vivificatur, hoc accidit propter ipsius animæ corruptionem, et a fonte ipsius animæ corruptionem, et a fonte vitæ aversionem. vitæ aversionem.

Item in hoc est similitudo, quod nulla Item in hoc est similitudo, quod nulla vita est in corpore nisi ea quæ est con vita est in corpore nisi ea quæ est con tinuus actus animæ in corpore, cujus tinuus actus animæ in corpore, cujus esse est fieri continue ab ipsa anima, ut esse est fieri continue ab ipsa anima, ut videtur etiam dici in libro de motu cor- videtur etiam dici in libro de motu cor- dis ita nulla vita gratiæ est in anima dis ita nulla vita gratiæ est in anima nisi per continuam præsentiam Dei inha- nisi per continuam præsentiam Dei inha- bitantis in nobis per gratiam. Dissimili- bitantis in nobis per gratiam. Dissimili- tudo tamen est in hoc, quod Deus non tudo tamen est in hoc, quod Deus non unitur animæ ad constitutionem alicujus unitur animæ ad constitutionem alicujus tertii, sicut anima corpori unitur. Et in tertii, sicut anima corpori unitur. Et in hoc, quod Deus non est actus naturalis hoc, quod Deus non est actus naturalis animæ, sicut anima corporis: et in pluri- animæ, sicut anima corporis: et in pluri- mis alliis. mis alliis.