Ad 2. Ad 2.

Ad object.1. Ad object.1.

Ad object. 2. Ad object. 2.

614 614

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ALIUD dicendum, quod notatur in AD ALIUD dicendum, quod notatur in illa auctoritate duplex æqualitas, scilicet illa auctoritate duplex æqualitas, scilicet in genere, et in specie. In genere nota- in genere, et in specie. In genere nota- tur quantum ad lamentum exterius, ut tur quantum ad lamentum exterius, ut scilicet sicut se inordinate offerendo glo- scilicet sicut se inordinate offerendo glo- rificavit in peccatis, ita tunc ordinate rificavit in peccatis, ita tunc ordinate poenitendo se humiliet. In specie autem poenitendo se humiliet. In specie autem notatur æqualitas ad luctum interiorem, notatur æqualitas ad luctum interiorem, ut scilicet sicut gloriando in peccatis ut scilicet sicut gloriando in peccatis temporale Deo præposuit, ita nunc Deum temporale Deo præposuit, ita nunc Deum recipiendo sub nullo pretio Dei amis- recipiendo sub nullo pretio Dei amis- sionem ponat, etiam sub pretio vitæ sionem ponat, etiam sub pretio vitæ propriæ, vel aliorum suorum propinquo- propriæ, vel aliorum suorum propinquo-

Adobject. 3. Adobject. 3.

rum. rum.

AD ID quod objicitur, quod minimus sit AD ID quod objicitur, quod minimus sit omnium, dicendum quod non sequitur omnium, dicendum quod non sequitur conclusio illa ex ratione inducta: quia conclusio illa ex ratione inducta: quia nullum gaudium remittit dolorem, nisi nullum gaudium remittit dolorem, nisi sit contrarium dolori illi: sicut nec cali- sit contrarium dolori illi: sicut nec cali- ditas remittitur per humiditatem, quæ ditas remittitur per humiditatem, quæ non est sibi contraria, sed potius per non est sibi contraria, sed potius per frigiditatem quæ est sibi contraria: gau- frigiditatem quæ est sibi contraria: gau- dium enim de dolore non est contrarium dium enim de dolore non est contrarium dolori illi, et ita non remittit eum. Su- dolori illi, et ita non remittit eum. Su- pra autem habitum est hoc, et etiam pra autem habitum est hoc, et etiam qualiter potest esse dolor afflictionis, et qualiter potest esse dolor afflictionis, et tamen voluntarius. tamen voluntarius.

AD ALJUD dicendum, quod non loqui- AD ALJUD dicendum, quod non loqui- mur hic de dolore sensibili, sed ratio- mur hic de dolore sensibili, sed ratio- nali et illum experimur majorem esse nali et illum experimur majorem esse in peccatis, quam etiam in confixione in peccatis, quam etiam in confixione vitalium quod patet, quia eligimus po- vitalium quod patet, quia eligimus po- tius configi vitalia, quam peccatum: tius configi vitalia, quam peccatum: ergo plus detestamur peccatum, quam ergo plus detestamur peccatum, quam confixionem vitalium : et secundum confixionem vitalium : et secundum quantitatem illius detestationis est quan- quantitatem illius detestationis est quan- titas doloris in contritione. titas doloris in contritione.

AD ID quod contra objicitur, dicendum AD ID quod contra objicitur, dicendum quod Philosophus non loquitur ibi nisi quod Philosophus non loquitur ibi nisi de dolore naturali, et non de illo qui est de dolore naturali, et non de illo qui est per gratiam quia ipse istum per ratio- per gratiam quia ipse istum per ratio- nem cognoscere non potuit et bene nem cognoscere non potuit et bene concedo, quod dolor quasi æquivoce di- concedo, quod dolor quasi æquivoce di- citur de sensibili sive naturali, et ratio- citur de sensibili sive naturali, et ratio- nali quia cum rationalis natura contra- nali quia cum rationalis natura contra- rium non habeat in natura, Philosophus rium non habeat in natura, Philosophus dicit eam impassibilem, nisi per accidens dicit eam impassibilem, nisi per accidens forte in corpore: et tamen fides nostra forte in corpore: et tamen fides nostra ponit cam per se naturaliter pati in igne. ponit cam per se naturaliter pati in igne.

Dico autem naturaliter idem quod in Dico autem naturaliter idem quod in natura sua pati. Hoc autem quod dicit natura sua pati. Hoc autem quod dicit Philosophus, quod delectatio est factio Philosophus, quod delectatio est factio in sensibilem animam, ipse accipit dele- in sensibilem animam, ipse accipit dele- ctationem propriissime, secundum quod ctationem propriissime, secundum quod immutat et alterat vel magis secundum immutat et alterat vel magis secundum ipsum prout est terminus alterationis ex ipsum prout est terminus alterationis ex passione aliqua, sicut ipse dicit in passione aliqua, sicut ipse dicit in X Ethicorum: communius tamen ac- X Ethicorum: communius tamen ac- cepta dicit quietem voluntatis in appeti- cepta dicit quietem voluntatis in appeti- bili consecuto et sic est rationalis de- bili consecuto et sic est rationalis de- lectatio. lectatio.

AD ALIUD dicendum, quod loquitur de AD ALIUD dicendum, quod loquitur de dolore naturali. dolore naturali.

AD ALIUD dicendum, quod non latet AD ALIUD dicendum, quod non latet nos dolor sed latet nos, utrum contri- nos dolor sed latet nos, utrum contri- tionis, vel non contritionis sit : quia tionis, vel non contritionis sit : quia scimus nos detestari peccatum et dolere scimus nos detestari peccatum et dolere de commisso, sed nescimus nos habere de commisso, sed nescimus nos habere gratiam quia, sicut dicitur, Eccle. 1x,1: gratiam quia, sicut dicitur, Eccle. 1x,1: Nescit homo utrum amore an odio di- Nescit homo utrum amore an odio di- gnus sit. gnus sit.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XXXII. ARTICULUS XXXII.

Add Add

An contritio debeat esse æqualis de om- An contritio debeat esse æqualis de om- nibus peccatis ? nibus peccatis ?

Quarto quæritur, Utrum de omnibus Quarto quæritur, Utrum de omnibus debeat esse contritio æqualis ? debeat esse contritio æqualis ?

Videtur autem, quod non quia Videtur autem, quod non quia

Adob Adob

1. Sicut habitum est, contritio est do- 1. Sicut habitum est, contritio est do- lor rationalis: ratio autem æstimat pec- lor rationalis: ratio autem æstimat pec- cata de quibus est dolendum: sed æsti- cata de quibus est dolendum: sed æsti- mata non sunt æqualia: ergo dolor de mata non sunt æqualia: ergo dolor de eis non est æqualis. eis non est æqualis.

2. Item, Major dolor est de mortali 2. Item, Major dolor est de mortali quam de veniali, propter distantiam mor- quam de veniali, propter distantiam mor- talis et venialis: ergo cum distantia sit talis et venialis: ergo cum distantia sit etiam in mortalibus, major erit dolor de etiam in mortalibus, major erit dolor de uno quam de alio. uno quam de alio.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Contritio tota est de hoc quod per 1. Contritio tota est de hoc quod per peccatum amissus est Deus: sed hoc peccatum amissus est Deus: sed hoc

Sed cons Sed cons

olutio. olutio.

IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 33. IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 33.

æqualiter est per omne mortale pecca- æqualiter est per omne mortale pecca- tum ergo contritio de quolibet mor- tum ergo contritio de quolibet mor- tali peccato est æqualis, ut videtur. tali peccato est æqualis, ut videtur.

2. Item, Contritio delens culpam et 2. Item, Contritio delens culpam et poenam est momentanea : sed in momen- poenam est momentanea : sed in momen- to non potest esse de quodam major, et to non potest esse de quodam major, et de quodam minor: ergo videtur, quod de quodam minor: ergo videtur, quod sit de omnibus æqualis. sit de omnibus æqualis.

: :

3. Item, Quidquid agit in multa simul, 3. Item, Quidquid agit in multa simul, ita quod non in singula, non agit in quod- ita quod non in singula, non agit in quod- dam plus et in quoddam minus, quantum dam plus et in quoddam minus, quantum est ex parte ipsius agentis dolor contri- est ex parte ipsius agentis dolor contri- tionis sic agit in peccatum : ergo quantum tionis sic agit in peccatum : ergo quantum est ex parte doloris agentis, non agit in est ex parte doloris agentis, non agit in quoddam minus. PROBATIO primæ est : quoddam minus. PROBATIO primæ est : quia si in quoddam ageret plus, et in quia si in quoddam ageret plus, et in quoddam minus, quantum est ex parte quoddam minus, quantum est ex parte sui, oportet quod ratione illorum divi- sui, oportet quod ratione illorum divi- deretur actio, et sic non ageret in om- deretur actio, et sic non ageret in om- nia simul, quod est contra hypothesim. nia simul, quod est contra hypothesim. PROBATIO autem secundæ est quia in PROBATIO autem secundæ est quia in contritione non deletur peccatum post contritione non deletur peccatum post peccatum, sed omnia delentur simul per peccatum, sed omnia delentur simul per actum contritionis. actum contritionis.

RESPONSIO. Dicendum, quod duplex est RESPONSIO. Dicendum, quod duplex est contritio, scilicet operans in justificatione contritio, scilicet operans in justificatione impii, et illa quæ conterit peccatum in impii, et illa quæ conterit peccatum in poena debita, licet non in culpa. Prima poena debita, licet non in culpa. Prima contritio est motus liberi arbitrii in pec- contritio est motus liberi arbitrii in pec- catum, et hic motus est in omnia pecca- catum, et hic motus est in omnia pecca- ta simul et est idem quod detestatio ta simul et est idem quod detestatio peccati mortalis in quantum hujusmodi : peccati mortalis in quantum hujusmodi : et illa detestatio dupliciter consideratur, et illa detestatio dupliciter consideratur, scilicet in actu, vel in ordine rationis eli- scilicet in actu, vel in ordine rationis eli- cientis actum. Si in actu: tunc est indi- cientis actum. Si in actu: tunc est indi- visa actio de omnibus peccatis, et non visa actio de omnibus peccatis, et non de uno plus et de alio minus. Si autem de uno plus et de alio minus. Si autem in ordine rationis elicientis attenditur, in ordine rationis elicientis attenditur, tunc est de majori major detestatio, et de tunc est de majori major detestatio, et de minori minor in habitu rationis. minori minor in habitu rationis.

Et hæc distinctio eadem est cum illa, Et hæc distinctio eadem est cum illa, quod dolor actualis dupliciter considera- quod dolor actualis dupliciter considera- tur, scilicet ex parte objecti, et ex parte tur, scilicet ex parte objecti, et ex parte agentis. Ex parte objecti quidem est agentis. Ex parte objecti quidem est æqualiter de omnibus simul in summa. æqualiter de omnibus simul in summa. Ex parte autem agentis præsupponitur Ex parte autem agentis præsupponitur ordo rationis. Contritio autem quæ de- ordo rationis. Contritio autem quæ de- letiva est pœnæ, successiva est: et hæc letiva est pœnæ, successiva est: et hæc

615 615

est de majori peccato major, et de minori est de majori peccato major, et de minori minor. minor.

Et per hoc patet solutio ad omnia ar- Et per hoc patet solutio ad omnia ar- gumenta, quæ omnia procedunt secun- gumenta, quæ omnia procedunt secun- dum partes hujus distinctionis. dum partes hujus distinctionis.

ARTICULUS XXXIII. ARTICULUS XXXIII.

An contritio possit esse brevis et An contritio possit esse brevis et finita? finita?

Quinto, Quæritur de quantitate ejus Quinto, Quæritur de quantitate ejus respectu temporis. respectu temporis.

Videtur autem, quod possit esse bre- Videtur autem, quod possit esse bre- vis et finita respectu temporis : quia vis et finita respectu temporis : quia

1. Si partes alicujus totius simul con- 1. Si partes alicujus totius simul con- stituunt ipsum, una deficiente deficit to- stituunt ipsum, una deficiente deficit to- tum sic autem constituitur pœnitentia tum sic autem constituitur pœnitentia contritione, confessione, et satisfactione. contritione, confessione, et satisfactione. Cum igitur satisfactio sit finita et con- Cum igitur satisfactio sit finita et con- fessio, videtur et tunc finiri in tempore fessio, videtur et tunc finiri in tempore poenitentia ergo et contritio. poenitentia ergo et contritio.

2. Item, Nulla medicina extenditur ul- 2. Item, Nulla medicina extenditur ul- tra morbum : sed contritio medicina tra morbum : sed contritio medicina quædam est ergo non extenditur ultra quædam est ergo non extenditur ultra morbum sed morbus sæpe in tempore morbum sed morbus sæpe in tempore deletur in culpa et poena, ita quod homo deletur in culpa et poena, ita quod homo non habeat aliquam mortalem culpam, non habeat aliquam mortalem culpam, et non sit debitor alicujus pœnæ : ergo et non sit debitor alicujus pœnæ : ergo tunc non debet habere medicinam sacra- tunc non debet habere medicinam sacra- mentalem ergo nec contritionem: quæ: mentalem ergo nec contritionem: quæ: est medicina sacramentalis peccati actua- est medicina sacramentalis peccati actua- lis. lis.

3. Item, Nihil conteritur, quod nullo 3. Item, Nihil conteritur, quod nullo modo est ergo nec peccatum quod nullo modo est ergo nec peccatum quod nullo modo est, conteri potest: et non est con- modo est, conteri potest: et non est con- tritio nisi de peccatis: ergo videtur, tritio nisi de peccatis: ergo videtur, quod tunc finita est contritio. Quod au- quod tunc finita est contritio. Quod au- tem peccatum mortale actuale nullo tem peccatum mortale actuale nullo modo possibile sit esse, probatur ex hoc modo possibile sit esse, probatur ex hoc quod dictum est, quod hic homo potest quod dictum est, quod hic homo potest fieri immunis a culpa mortali et pœna. fieri immunis a culpa mortali et pœna.

4. Item, Pronior est Deus ad miseran- 4. Item, Pronior est Deus ad miseran- dum, quam ad condemnandum : quod dum, quam ad condemnandum : quod patet ex hoc quod remittit totam cul- patet ex hoc quod remittit totam cul-

Sed contra. Sed contra.

616 616

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

pam et æternam poenam, et exigit tan- pam et æternam poenam, et exigit tan- tum pœnam corporalem sive tempora- tum pœnam corporalem sive tempora- lem igitur ipse non vult poenas nostras, lem igitur ipse non vult poenas nostras, cum non sumus debitores: sed iste pot- cum non sumus debitores: sed iste pot- est esse nullius poenæ debitor: ergo nec est esse nullius poenæ debitor: ergo nec poenæ interioris : ergo nec Deus vult ip- poenæ interioris : ergo nec Deus vult ip- sam ergo poenitentia contritionis finitur sam ergo poenitentia contritionis finitur in isto. in isto.

1 1

5. Item, Supra ₁ habitum est, quod 5. Item, Supra ₁ habitum est, quod poenitentia restituit in pristinum statum poenitentia restituit in pristinum statum innocentiæ constat autem, quod inno- innocentiæ constat autem, quod inno- cens non tenetur conteri: ergo nec ille cens non tenetur conteri: ergo nec ille qui explevit pro peccato quod debuit: qui explevit pro peccato quod debuit: ergo dolor contritionis finitus est in illo ergo dolor contritionis finitus est in illo secundum tempus. secundum tempus.

SI AUTEM hoc concedatur, erit SI AUTEM hoc concedatur, erit

1. Contra Augustinum dicentem hoc : 1. Contra Augustinum dicentem hoc : « Semper doleat, et non satis doluisse « Semper doleat, et non satis doluisse doleat, et de dolore gaudeat : et ubi do- doleat, et de dolore gaudeat : et ubi do- lor finitur, finitur et poenitentia: et ubi lor finitur, finitur et poenitentia: et ubi finitur poenitentia, finitur et vita: » ergo finitur poenitentia, finitur et vita: » ergo videtur, quod non debeat finita esse con- videtur, quod non debeat finita esse con- tritio sive dolor contritionis in hac vita. tritio sive dolor contritionis in hac vita.

2. Item, Job, III, 19, dicitur: Parvus 2. Item, Job, III, 19, dicitur: Parvus et magnus ibi sunt, et servus liber a do- et magnus ibi sunt, et servus liber a do- mino suo. Quod exponens Gregorius di- mino suo. Quod exponens Gregorius di- cit, quod qui semel servus est peccati, cit, quod qui semel servus est peccati, non erit liber a dolore, nisi in alia vita. non erit liber a dolore, nisi in alia vita. Ergo videtur, quod dolor non finitur in Ergo videtur, quod dolor non finitur in ista vita. ista vita.

3. Item, Nullus scit, utrum odio an 3. Item, Nullus scit, utrum odio an amore dignus sit 2 : ergo nec scit, utrum amore dignus sit 2 : ergo nec scit, utrum remissa sint peccata : sed dubio illo exi- remissa sint peccata : sed dubio illo exi- stente, semper debet esse dolor de pecca- stente, semper debet esse dolor de pecca- to perpetrato cum ergo dubium illud to perpetrato cum ergo dubium illud extendatur per totam vitam, dolor per- extendatur per totam vitam, dolor per- severare debet per totam vitam : ergo severare debet per totam vitam : ergo non finitur in tempore dolor contritio- non finitur in tempore dolor contritio- nis. nis.

4. Item, Ponamus alicui revelari, quod 4. Item, Ponamus alicui revelari, quod sibi dimissa sint peccata in pœna et in sibi dimissa sint peccata in pœna et in culpa. Et si quæratur tunc ab eo, utrum culpa. Et si quæratur tunc ab eo, utrum doleat de peccato perpetrato, constat doleat de peccato perpetrato, constat quod ipse respondebit, sic. Cum igitur quod ipse respondebit, sic. Cum igitur ille non mentiatur, ipse vere dolet: non ille non mentiatur, ipse vere dolet: non autem dolet nisi dolore contritionis, quia autem dolet nisi dolore contritionis, quia omnis dolor de peccatis perpetratis ratio- omnis dolor de peccatis perpetratis ratio-

1 Cf. Supra, Dist. XIV.. 1 Cf. Supra, Dist. XIV..

nalis et gratia informatus, dolor contri- nalis et gratia informatus, dolor contri- tionis est: ergo iste adhuc habet dolo- tionis est: ergo iste adhuc habet dolo- rem contritionis : et ita semper pœnite- rem contritionis : et ita semper pœnite- bit usque ad mortem : ergo semper per- bit usque ad mortem : ergo semper per- severat in eo dolor contritionis : ergo severat in eo dolor contritionis : ergo contritio non finitur in ipso ante mor- contritio non finitur in ipso ante mor- tem. tem.

5. Item, Sancti assignant causam qua- 5. Item, Sancti assignant causam qua- re Deus pro peccato unius horæ punit re Deus pro peccato unius horæ punit æternaliter, dicentes: quia homo mor- æternaliter, dicentes: quia homo mor- taliter peccans, committit se peccato a taliter peccans, committit se peccato a quo per se separari non potest in suo æter- quo per se separari non potest in suo æter- no, hoc est, in vita: et quia quantum est no, hoc est, in vita: et quia quantum est de se, peccat in suo æterno, punit eum. de se, peccat in suo æterno, punit eum. Deus æternaliter in Dei æterno: ergo a Deus æternaliter in Dei æterno: ergo a simili per eamdem justitiam si contritio simili per eamdem justitiam si contritio commutat poenam æternam, necesse est commutat poenam æternam, necesse est quod ipse puniat peccatum in suo æter- quod ipse puniat peccatum in suo æter- no suum autem æternum est totum no suum autem æternum est totum tempus hujus vitæ : ergo dolor contri- tempus hujus vitæ : ergo dolor contri- tionis debet fieri in toto tempore hujus tionis debet fieri in toto tempore hujus vitæ. vitæ.

RESPONDEO, quod ultimis objectionibus Sola RESPONDEO, quod ultimis objectionibus Sola consentiendum est: quia dolor contri- consentiendum est: quia dolor contri- tionis non finitur in hac vita, sed finitur tionis non finitur in hac vita, sed finitur in alia et ita quantitatis infinitæ est in alia et ita quantitatis infinitæ est pœnitentia et contritio quantum ad æter- pœnitentia et contritio quantum ad æter- num hominis: quia si in æternum in hac num hominis: quia si in æternum in hac vita viveret, in æternum de peccato vita viveret, in æternum de peccato perpetrato doleret. perpetrato doleret.

DICENDUM ergo ad primum, quod pœ- Ad DICENDUM ergo ad primum, quod pœ- Ad nitentia non æqualiter salvatur in parti- a nitentia non æqualiter salvatur in parti- a bus illis, sed proprie in contritione : et bus illis, sed proprie in contritione : et hoc quantum potuimus supra verificatum hoc quantum potuimus supra verificatum est et ideo pœnitentia in contritione est et ideo pœnitentia in contritione æternitatem hominis habet, licet non æternitatem hominis habet, licet non æternitatem simpliciter, quia pœnitentia æternitatem simpliciter, quia pœnitentia

medium est inter totum universale et to- medium est inter totum universale et to- tum integrale, et partes suæ mediæ inter tum integrale, et partes suæ mediæ inter homogenias et heterogenias : et hoc to- homogenias et heterogenias : et hoc to- tum supra explanatum est. tum supra explanatum est.

AD ALIUD dicendum, quod morbum AD ALIUD dicendum, quod morbum impossibile est in toto finiri : manet enim, impossibile est in toto finiri : manet enim, ut dicit Magister Hugo de sancto Victore, ut dicit Magister Hugo de sancto Victore, quantum ad vinculum detestationis perpe- quantum ad vinculum detestationis perpe- tuæ in memoria perpetrati delicti in quan- tuæ in memoria perpetrati delicti in quan-

2 Eccle. IX, 2 Eccle. IX,

1. 1.

Ad 2 Ad 2

Ad 3, Ad 3,

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 34. IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 34.

tum perpetratum est: et ideo illa funda- tum perpetratum est: et ideo illa funda- tur super falsum: et hujus ratio patebit tur super falsum: et hujus ratio patebit in sequentis objectionis solutionc. in sequentis objectionis solutionc.

AD QUAM dicendum, quod quædam pœ- AD QUAM dicendum, quod quædam pœ- na peccati est taxata a sacerdote, et quæ- na peccati est taxata a sacerdote, et quæ- dam consequitur peccatum in poenitente: dam consequitur peccatum in poenitente: et prima quidem finibilis est, secunda et prima quidem finibilis est, secunda autem non et hæc est detestatio perpe- autem non et hæc est detestatio perpe- tua peccati: quam innuit Dominus, Joan. tua peccati: quam innuit Dominus, Joan. VIII, 11, cum dixit: Vade, et jam am- VIII, 11, cum dixit: Vade, et jam am- plius noli peccare, id est, velis non pec- plius noli peccare, id est, velis non pec- care, quod est detestari peccatum. care, quod est detestari peccatum.

AD ALIUD dicendum, quod duplex est AD ALIUD dicendum, quod duplex est poena, scilicet affligens tantum, et pro- poena, scilicet affligens tantum, et pro- movens cum afflictione et verum est, movens cum afflictione et verum est, quod Dominus non delectatur in pœna quod Dominus non delectatur in pœna in quantum est affligens: sed vult bene in quantum est affligens: sed vult bene poenam nostram in quantum est promo- poenam nostram in quantum est promo- vens et talis est poena contritionis et vens et talis est poena contritionis et medicina quæ simul est contra morbum, medicina quæ simul est contra morbum, ut perseverans a morbo, et bene manet ut perseverans a morbo, et bene manet per totam vitam. per totam vitam.

AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia AD ALIUD dicendum, quod pœnitentia non restituit in pristinum statum digni- non restituit in pristinum statum digni- tatis, sed meriti et immunitatis peccati tatis, sed meriti et immunitatis peccati quoad culpam et poenam exteriorem hic, quoad culpam et poenam exteriorem hic, sed non quoad absolutionem ab omni sed non quoad absolutionem ab omni poena, nisi prout extenditur per totam poena, nisi prout extenditur per totam vitam, ut dictum est. vitam, ut dictum est.

ARTICULUS XXXIV.. ARTICULUS XXXIV..

Quanta debet esse quantitas contritionis Quanta debet esse quantitas contritionis respectu voluntatis peccandi vel non respectu voluntatis peccandi vel non peccandi ? peccandi ?

Sexto et ultimo, Quæritur de quantita- Sexto et ultimo, Quæritur de quantita- te contritionis respectu voluntatis peccan- te contritionis respectu voluntatis peccan- di, vel non peccandi. di, vel non peccandi.

Videtur autem hic ex Littera accipi, Videtur autem hic ex Littera accipi, quod quod

1. Quantitas contritionis debeat esse 1. Quantitas contritionis debeat esse tanta, quod etiam pro redemptione istius tanta, quod etiam pro redemptione istius naturalis vitæ nollet peceare. Cum ergo naturalis vitæ nollet peceare. Cum ergo vita charius possideatur quam aliquod vita charius possideatur quam aliquod

617 617

aliorum, videtur quod pro nulla alia re aliorum, videtur quod pro nulla alia re debeat peccare velle. debeat peccare velle.

2. Item, Apostolus, ad Roman. viii, 2. Item, Apostolus, ad Roman. viii, 35 Quis nos separabit a charitate Chri- 35 Quis nos separabit a charitate Chri- sti? etc. Ergo nihil potest præponi in bo- sti? etc. Ergo nihil potest præponi in bo- nis vel malis creatis quod anteponendum nis vel malis creatis quod anteponendum sit Deo ergo videtur, quod qui aliquid sit Deo ergo videtur, quod qui aliquid anteponit, quod ille in charitate non sit : anteponit, quod ille in charitate non sit : ergo non contritus : ergo quantitas con- ergo non contritus : ergo quantitas con- tritionis debet esse tanta, quod pro nulla tritionis debet esse tanta, quod pro nulla re prospera vel adversa peccare vellet. re prospera vel adversa peccare vellet.

3. Item, Joel, 11, 12: Convertimini ad 3. Item, Joel, 11, 12: Convertimini ad me in toto corde vestro, in jejunio, et in me in toto corde vestro, in jejunio, et in fletu, et in planctu. Ergo nihil de toto fletu, et in planctu. Ergo nihil de toto corde retinendum est, quod non conver- corde retinendum est, quod non conver- tatur in contritione ad Deum, præpositis tatur in contritione ad Deum, præpositis omnibus separantibus: si igitur dictet omnibus separantibus: si igitur dictet alicui conscientia, quod citius vellet a alicui conscientia, quod citius vellet a Deo separari per peccatum mortale, Deo separari per peccatum mortale, quam videret se vel suos quosque charos quam videret se vel suos quosque charos suspendi, vel etiam turpius interfici, ipse suspendi, vel etiam turpius interfici, ipse non esset contritus. non esset contritus.

4. Item, In simonia peccatum ideo est, 4. Item, In simonia peccatum ideo est, quia impretiabile ponitur sub pretio : quia impretiabile ponitur sub pretio : ergo ubicumque hoc contingit, peccatum ergo ubicumque hoc contingit, peccatum est ibi, licet non simonia: sed qui prop- est ibi, licet non simonia: sed qui prop- ter aliquid difficile vel prosperum sepa- ter aliquid difficile vel prosperum sepa- rari vellet a Deo, Deum ponit vendibilem rari vellet a Deo, Deum ponit vendibilem pro illo ergo impretiabile ponit sub pro illo ergo impretiabile ponit sub pretio ergo peccat: et peccans actuali- pretio ergo peccat: et peccans actuali- ter et mortaliter non est contritus : ergo ter et mortaliter non est contritus : ergo ipse non est contritus. ipse non est contritus.

5. Item, Augustinus in libro Confes- 5. Item, Augustinus in libro Confes- sionum « Minus te amat qui tecum ali- sionum « Minus te amat qui tecum ali- quid amat. » Ergo non licet aliquid quid amat. » Ergo non licet aliquid æqualiter amare cum Deo affectu vel æqualiter amare cum Deo affectu vel effectu ergo multo minus licet aliquid effectu ergo multo minus licet aliquid amare affectu vel effectu supra Deum : amare affectu vel effectu supra Deum : supra Deum autem aliquid amat effectu supra Deum autem aliquid amat effectu omnis ille qui potius separatur a Deo, omnis ille qui potius separatur a Deo, quam aliquid creatum amittat : ergo om- quam aliquid creatum amittat : ergo om- nis ille peccat mortaliter : ergo non est nis ille peccat mortaliter : ergo non est contritus ergo ad contritionem exigitur contritus ergo ad contritionem exigitur conscientia illius voluntatis, quæ pro conscientia illius voluntatis, quæ pro nulla re prospera vel adversa separari nulla re prospera vel adversa separari vult a Deo. Istud habetur per hoc quod vult a Deo. Istud habetur per hoc quod dicitur, Deuter. v1, 5: Diliges Domi- dicitur, Deuter. v1, 5: Diliges Domi- num Deum tuum ex toto corde tuo, etc. num Deum tuum ex toto corde tuo, etc. Si enim etiam corde aliquid Déo antepo- Si enim etiam corde aliquid Déo antepo-

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

618 618

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nit, constat quod non ex toto corde dili- nit, constat quod non ex toto corde dili- git ergo charitatem non habet: ergo git ergo charitatem non habet: ergo nec contritionem. nec contritionem.

Si forte tu dicas, quod hoc præceptum Si forte tu dicas, quod hoc præceptum non est datum ut impleatur in via, sed non est datum ut impleatur in via, sed in patria, ut dicit Augustinus. CONTRA: in patria, ut dicit Augustinus. CONTRA: Communiter dicitur, quod est totalitas Communiter dicitur, quod est totalitas viæ, et totalitas patriæ et totalitas viæ. viæ, et totalitas patriæ et totalitas viæ. ab omnibus esse dicitur, ut nihil in corde ab omnibus esse dicitur, ut nihil in corde Deo anteponatur: totalitas autem patriæ, Deo anteponatur: totalitas autem patriæ, ut totum cor per cogitatum et affectum ut totum cor per cogitatum et affectum in ipsum dirigatur: et completur in via in ipsum dirigatur: et completur in via secundum totalitatem viæ: sed iste in secundum totalitatem viæ: sed iste in corde Deo aliquid præponit: ergo non corde Deo aliquid præponit: ergo non diligit ergo nec contritus est. Et de hoc diligit ergo nec contritus est. Et de hoc multum invenies disputatum super ter- multum invenies disputatum super ter- tium Sententiarum, in quæstionibus de tium Sententiarum, in quæstionibus de dilectione'. dilectione'.

SED Si hoc dicatur, videtur quibusdam SED Si hoc dicatur, videtur quibusdam difficile: quia difficile: quia

1. Multi sunt in quibus apparent signa 1. Multi sunt in quibus apparent signa poenitentiæ, quibus tamen si proponere- poenitentiæ, quibus tamen si proponere- tur, quod omnes suos et se viderent pati tur, quod omnes suos et se viderent pati turpes mortes, potius vellent peccare : turpes mortes, potius vellent peccare : ergo videtur, quod ad ista non tenentur. ergo videtur, quod ad ista non tenentur.

2. Item, In dilectione aliquid est ad 2. Item, In dilectione aliquid est ad quod tenetur perfectus, et aliquid quod quod tenetur perfectus, et aliquid quod sufficit imperfecto : ergo et in contritione sufficit imperfecto : ergo et in contritione sic est ergo cum perfectus non possit sic est ergo cum perfectus non possit magis conteri nisi ut nihil præponat Deo, magis conteri nisi ut nihil præponat Deo, videtur quod imperfecto sufficit contri- videtur quod imperfecto sufficit contri- tio minor ergo potest aliquid antepo- tio minor ergo potest aliquid antepo- nere Deo, ut videtur. nere Deo, ut videtur.

-3. Item, Charitas crescit et perficitur, -3. Item, Charitas crescit et perficitur, et quandoque est imperfecta : ergo et et quandoque est imperfecta : ergo et contritio sed contritio ultra prædictum contritio sed contritio ultra prædictum statum crescere non potest: ergo vide- statum crescere non potest: ergo vide- tur, quod incipiens est citra illum: non tur, quod incipiens est citra illum: non autem potest esse circa illum, nisi aliquid autem potest esse circa illum, nisi aliquid anteponendo Deo : ergo incipiens con- anteponendo Deo : ergo incipiens con- tritio potest aliquid anteponere Deo : cum tritio potest aliquid anteponere Deo : cum igitur ista sufficiat ad salutem, sicut et igitur ista sufficiat ad salutem, sicut et incipiens charitas, videtur quod contritio incipiens charitas, videtur quod contritio quæ salutem dat, non exigat illam quan- quæ salutem dat, non exigat illam quan- titatem qua nihil anteponitur Deo. titatem qua nihil anteponitur Deo.

RESPONSIO. Hic loqui caute oportet, ut RESPONSIO. Hic loqui caute oportet, ut

✓ Cf. III Sententiarum, Dist. XXVII et seq. ✓ Cf. III Sententiarum, Dist. XXVII et seq.

. .

veritas salvetur, et nullus injiciatur la- veritas salvetur, et nullus injiciatur la- queus desperationis. queus desperationis.

Dico igitur sine præjudicio, quod ra- Dico igitur sine præjudicio, quod ra- tiones primo inductæ irrefragabilem con- tiones primo inductæ irrefragabilem con- cludunt veritatem secundum viam nostræ cludunt veritatem secundum viam nostræ fidei et doctrinam Catholicam: tamen fidei et doctrinam Catholicam: tamen sacerdos hujusmodi quantitatem non de- sacerdos hujusmodi quantitatem non de- bet exigere, ut coram se profiteatur pœ- bet exigere, ut coram se profiteatur pœ- nitens, sed in habitu debet eam per signa nitens, sed in habitu debet eam per signa in ipso supponere, licet forte poenitens in ipso supponere, licet forte poenitens propter novellam ejus conversionem non propter novellam ejus conversionem non adhuc eamdem experiatur in actu: si ta- adhuc eamdem experiatur in actu: si ta- men poenitens profiteatur eam sponte, et men poenitens profiteatur eam sponte, et talem habere se dicit, fovendus est in ea : talem habere se dicit, fovendus est in ea : quia dicit beatus Gregorius in Moralibus, quia dicit beatus Gregorius in Moralibus, quod homo efficitur audax ad patien- quod homo efficitur audax ad patien- dum pro Christo ex hoc quod imponit dum pro Christo ex hoc quod imponit sibi sæpe terribilia, et in corde suo con- sibi sæpe terribilia, et in corde suo con- fortat se ad sustinendum. » Si vero pro- fortat se ad sustinendum. » Si vero pro- fiteatur se pœnitens esse in ambiguo, fiteatur se pœnitens esse in ambiguo, utrum cederet, vel sustineret antequam utrum cederet, vel sustineret antequam peccaret puto, quod salva res est, quia peccaret puto, quod salva res est, quia illius ambigui causa est timor naturalis illius ambigui causa est timor naturalis quem magis experimur in actu, quam quem magis experimur in actu, quam charitatem ideo talis jam signum habet charitatem ideo talis jam signum habet charitatis quæ causat ambiguum, et cum charitatis quæ causat ambiguum, et cum adjutorio Dei talis sustineret, sine cujus adjutorio Dei talis sustineret, sine cujus auxilio nihil potest fieri meritorie. Dico auxilio nihil potest fieri meritorie. Dico autem sufficere ambiguum: quia nullus autem sufficere ambiguum: quia nullus certus est, utrum cederet, vel sustineret, certus est, utrum cederet, vel sustineret, sicut dicit Augustinus in libro de sancta sicut dicit Augustinus in libro de sancta virginitate. Si autem ex deliberata con- virginitate. Si autem ex deliberata con- scientia dicat se certum esse, quod potius scientia dicat se certum esse, quod potius peccaret istum non credo esse contri- peccaret istum non credo esse contri- tum, et nullam percipere remissionem tum, et nullam percipere remissionem peccatorum tamen non est abjiciendus, peccatorum tamen non est abjiciendus, quia consuetudo attritionis inducit con- quia consuetudo attritionis inducit con- tritionem, sicut timor servilis initialem tritionem, sicut timor servilis initialem et filialem. et filialem.

AD ID ergo quod objicitur in contra- Ad object AD ID ergo quod objicitur in contra- Ad object rium, dicendum quod multi per Dei gra- rium, dicendum quod multi per Dei gra- tiam in ambiguo sunt et etiam in con- tiam in ambiguo sunt et etiam in con- solatione adjutorii Dei spem habentes solatione adjutorii Dei spem habentes non redeundi, licet ignorentur futuri ca- non redeundi, licet ignorentur futuri ca- sus et ideo hoc non est terribile. sus et ideo hoc non est terribile.

AD ALIUD dicendum, quod in dilectione Ad object. AD ALIUD dicendum, quod in dilectione Ad object. interiori non separatur perfectus ab im- interiori non separatur perfectus ab im-

Tom. XXVIII hujusce novæ editionis. Tom. XXVIII hujusce novæ editionis.

bject. 3. bject. 3.

IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 35. IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 35.

perfecto, sed in signis exterioribus: hæc perfecto, sed in signis exterioribus: hæc autem quantitas contritionis tota est in autem quantitas contritionis tota est in voluntate et conscientia interioribus: et voluntate et conscientia interioribus: et ideo ad eam tam perfectus quam imper- ideo ad eam tam perfectus quam imper- fectus tenetur. fectus tenetur.

AD ALIUD dicendum, quod incipiens AD ALIUD dicendum, quod incipiens per hoc ponit charitatem, diligit Deum per hoc ponit charitatem, diligit Deum præ omnibus, et super omnia habere et præ omnibus, et super omnia habere et propter se sed crescit in vigore meren- propter se sed crescit in vigore meren- di et assimilatione ad Dei bonitatem. Et di et assimilatione ad Dei bonitatem. Et similiter contritio non crescit in quanti- similiter contritio non crescit in quanti- tate ista, quia hæc exigitur ad omnem tate ista, quia hæc exigitur ad omnem contritionem, sed crescit in aliis, scilicet contritionem, sed crescit in aliis, scilicet quoad essentiam, et potentiam purgandi quoad essentiam, et potentiam purgandi reliquias peccati. reliquias peccati.

ARTICULUS XXXV. ARTICULUS XXXV.

An sit aliquis status ultra quem non in- An sit aliquis status ultra quem non in- tenditur, neque crescit contritio ? tenditur, neque crescit contritio ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 1, circa finem : « Et hoc cum ibi, A, § 1, circa finem : « Et hoc cum desiderio, quia vitam recuperat infini- desiderio, quia vitam recuperat infini-

tam. » tam. »

Habitum est enim, quod contritio in- Habitum est enim, quod contritio in- tenditur et crescere potest. Quæratur tenditur et crescere potest. Quæratur ergo, Utrum sit aliquis status, ultra ergo, Utrum sit aliquis status, ultra quem non crescit, sed stat in illo? quem non crescit, sed stat in illo?

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Dicit Philosophus, quod omnium 1. Dicit Philosophus, quod omnium natura constantium terminus est et ratio natura constantium terminus est et ratio magnitudinis et augmenti : ergo cum ea magnitudinis et augmenti : ergo cum ea quæ sunt gratiæ, sunt magis ordinata : quæ sunt gratiæ, sunt magis ordinata : videtur quod ea quæ sunt gratiæ, etiam videtur quod ea quæ sunt gratiæ, etiam habeant statum suæ perfectionis. habeant statum suæ perfectionis.

2. Item, Sicut dicitur in Apocalypsi, 2. Item, Sicut dicitur in Apocalypsi, XXI, 16, latera civitatis sunt æqualia 1 : XXI, 16, latera civitatis sunt æqualia 1 : et latera sunt virtutes : ergo virtutes et latera sunt virtutes : ergo virtutes sunt æquales: ergo si aliqua una stat sunt æquales: ergo si aliqua una stat et non crescit ultra, omnes aliæ stabunt : et non crescit ultra, omnes aliæ stabunt : sed charitas stat: ergo et omnes aliæ : sed charitas stat: ergo et omnes aliæ : ergo et contritio. PROBATIO, quod cha- ergo et contritio. PROBATIO, quod cha-

1 1

Apocal. xxi, 16: Et longitudo, et altitudo, et Apocal. xxi, 16: Et longitudo, et altitudo, et

619 619

ritas stat dicit enim Augustinus, quod ritas stat dicit enim Augustinus, quod «< charitas nutrita augetur, et aucta per- «< charitas nutrita augetur, et aucta per- ficitur, et post perfectionem nihil ei ad- ficitur, et post perfectionem nihil ei ad- ditur : » ergo stat in sua perfectione : ditur : » ergo stat in sua perfectione : ergo constat propositum. ergo constat propositum.

3. Item, Macrobius super Somnium 3. Item, Macrobius super Somnium Scipionis sequens Platonem, dicit virtu- Scipionis sequens Platonem, dicit virtu- tes non progredi ultra statum virtutum tes non progredi ultra statum virtutum animi purgati, secundum quod sunt in animi purgati, secundum quod sunt in homine ergo ibi stant: et contritio ali- homine ergo ibi stant: et contritio ali- cujus virtutis est : ergo stabit in illo cujus virtutis est : ergo stabit in illo

statu. statu.

4. Item, Nihil est perfectum nisi quod 4. Item, Nihil est perfectum nisi quod habet ultimum sui secundum naturam : habet ultimum sui secundum naturam : si ergo contritio non habebit ultimum si ergo contritio non habebit ultimum sui secundum naturam, ipsa semper erit sui secundum naturam, ipsa semper erit imperfecta: sed semper crescens, num- imperfecta: sed semper crescens, num- quam habebit ultimum sui secundum quam habebit ultimum sui secundum naturam ergo semper crescens, semper naturam ergo semper crescens, semper erit imperfecta, quod est inconveniens. erit imperfecta, quod est inconveniens.

5. Item, Constat, quod virtus humana 5. Item, Constat, quod virtus humana finita est. Sit igitur, quod homo conte- finita est. Sit igitur, quod homo conte- ratur ex tota virtute, hoc enim possibile ratur ex tota virtute, hoc enim possibile est cum ergo tota virtus finita sit, fini- est cum ergo tota virtus finita sit, fini- tus erit ejus actus, et tantus quo non tus erit ejus actus, et tantus quo non potest esse major ex illa virtute: ergo potest esse major ex illa virtute: ergo tunc stat ergo aliquis est status ultra tunc stat ergo aliquis est status ultra quem crescere non potest. quem crescere non potest.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Bernardus : « Stare in via Dei, retro- 1. Bernardus : « Stare in via Dei, retro- cedere est » ergo nullus est status in via cedere est » ergo nullus est status in via Dei, ut videtur: ergo quodlibet meritum Dei, ut videtur: ergo quodlibet meritum crescere potest: ergo et contritio. crescere potest: ergo et contritio.

2. Item, Seneca: « Ibi desinis esse bo- 2. Item, Seneca: « Ibi desinis esse bo- nus, ubi desinis velle fieri melior. » Con- nus, ubi desinis velle fieri melior. » Con- stat autem, quod illa voluntas non est stat autem, quod illa voluntas non est inane desiderium. Ergo potest fieri me- inane desiderium. Ergo potest fieri me- lior in quolibet bono: ergo et contritio- lior in quolibet bono: ergo et contritio- ne ergo contritio semper crescere pot- ne ergo contritio semper crescere pot- est. est.

3. Item, In præmio quoad homines 3. Item, In præmio quoad homines nullus est status, qui non possit habere nullus est status, qui non possit habere sub Deo statum et meliorem et altiorem : sub Deo statum et meliorem et altiorem : ergo nec in merito ad præmium ordina- ergo nec in merito ad præmium ordina- to sed unum meritorum est contritio : to sed unum meritorum est contritio : ergo in contritione nullus est status ultra ergo in contritione nullus est status ultra quem crescere non possit. quem crescere non possit.

latitudo ejus, scilicet civitatis, æqualia sunt. latitudo ejus, scilicet civitatis, æqualia sunt.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

620 620

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

SOLUTIO. Dicendum, quod nullus est SOLUTIO. Dicendum, quod nullus est status contritionis in quo crescere non status contritionis in quo crescere non possit sed tamen omnis actus contri- possit sed tamen omnis actus contri- tionis status est, sed potest esse major et tionis status est, sed potest esse major et in eodem homine et in alio. in eodem homine et in alio.

AD ID ergo quod primo objicitur, di- AD ID ergo quod primo objicitur, di- cendum quod res dupliciter perficiuntur, cendum quod res dupliciter perficiuntur, scilicet ex ultimo suæ naturæ, tam ex scilicet ex ultimo suæ naturæ, tam ex parte essentiæ, quam ex parte quantita- parte essentiæ, quam ex parte quantita- tis et hoc modo perficiuntur res natu- tis et hoc modo perficiuntur res natu- rales in forma et quantitate sibi debita. rales in forma et quantitate sibi debita. Quædam autem perficiuntur ex hoc Quædam autem perficiuntur ex hoc quod in assimilatione magis accedunt ad quod in assimilatione magis accedunt ad aliquid quod substantialiter per se est aliquid quod substantialiter per se est tale et hoc modo perficiuntur res mo- tale et hoc modo perficiuntur res mo- rales, et præcipue divinæ per gratiam et rales, et præcipue divinæ per gratiam et merita. Et quia hæ in infinitum distant merita. Et quia hæ in infinitum distant ab illo, ad hoc per assimilationem acce- ab illo, ad hoc per assimilationem acce- dunt ideo nullus est status boni illius, dunt ideo nullus est status boni illius, quo non possit esse major et melior. quo non possit esse major et melior.

: :

AD ALIUD dicendum, quod charitas non AD ALIUD dicendum, quod charitas non stat unde dicit Chrysostomus, quod stat unde dicit Chrysostomus, quod «< charitas Dei fonte magis manat, et non «< charitas Dei fonte magis manat, et non stat, sed semper proficit aut deficit : » stat, sed semper proficit aut deficit : » et ideo sua perfectio non est statio in et ideo sua perfectio non est statio in statu aliquo, sed potius in exclusione statu aliquo, sed potius in exclusione imperfectionis quoad signa: tunc dicitur imperfectionis quoad signa: tunc dicitur esse perfecta quæ sufficit ad opera et esse perfecta quæ sufficit ad opera et signa perfectionis. signa perfectionis.

Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod eodem modo Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod eodem modo

dicuntur virtutes animi purgati, virtutes dicuntur virtutes animi purgati, virtutes quæ perficiunt animam in tali statu in quæ perficiunt animam in tali statu in quod nihil manifestatur de passione vir- quod nihil manifestatur de passione vir- tuti contraria: non tamen ideo dicitur tuti contraria: non tamen ideo dicitur purgati, quod crescere non possit in ac- purgati, quod crescere non possit in ac- cessu ad virtutem exemplarem. cessu ad virtutem exemplarem. Ad 1. AD ALIUD dicendum, quod ultimum Ad 1. AD ALIUD dicendum, quod ultimum

dicitur dupliciter, scilicet complens es- dicitur dupliciter, scilicet complens es- sentialiter, et de hoc tantum est verum sentialiter, et de hoc tantum est verum quod objicitur. Dicitur etiam ultimum. quod objicitur. Dicitur etiam ultimum. id ad quod est, accessus et quod solum id ad quod est, accessus et quod solum simpliciter perfectum est: omne autem simpliciter perfectum est: omne autem aliud tanto perfectius, quanto ad id magis aliud tanto perfectius, quanto ad id magis accedit et de hoc non est verum quod accedit et de hoc non est verum quod dicit quia talia habent perfectionem dicit quia talia habent perfectionem quæ simpliciter est in uno tantum, et in quæ simpliciter est in uno tantum, et in aliis per participationem et assimilatio- aliis per participationem et assimilatio-

1 Cf. Supra, Dist. XV, Art. 14 et seq. 1 Cf. Supra, Dist. XV, Art. 14 et seq.

: :

nem illius sicut etiam Philosophi dixe- nem illius sicut etiam Philosophi dixe- runt et Sancti intelligentias tanto magis runt et Sancti intelligentias tanto magis perfici et uniri et simplices fieri, quanto perfici et uniri et simplices fieri, quanto magis participant bonitates quæ sunt a magis participant bonitates quæ sunt a causa prima: et in talibus unumquodque causa prima: et in talibus unumquodque perfectum est, sed semper potest esse perfectum est, sed semper potest esse perfectius. perfectius.

AD ALIUD dicendum, quod duplex est AD ALIUD dicendum, quod duplex est potentia, vel melius est potentiæ consi- potentia, vel melius est potentiæ consi- deratio secundum se, et secundum deratio secundum se, et secundum comparationem ad habitum perficientem. comparationem ad habitum perficientem. Si enim potentia secundum se conside- Si enim potentia secundum se conside- retur, tunc necessario concludit objectio retur, tunc necessario concludit objectio inducta. Si autem consideretur in com- inducta. Si autem consideretur in com- paratione ad habitum cui adjungitur : paratione ad habitum cui adjungitur : aut ille habitus perficit tantum virtute aut ille habitus perficit tantum virtute creata, sicut omnis habitus acquisitus et creata, sicut omnis habitus acquisitus et innatus aut perficit simul virtute creata innatus aut perficit simul virtute creata et increata, eo quod ei conjuncta est vir- et increata, eo quod ei conjuncta est vir- tus essentiæ increatæ. Si primo modo, tus essentiæ increatæ. Si primo modo, adhuc verum est quod concludit objec- adhuc verum est quod concludit objec- tio. Si autem secundo modo: tunc nihil tio. Si autem secundo modo: tunc nihil valet quia licet in se virtus finita sit, valet quia licet in se virtus finita sit, tamen in se semper crescit ei posse, ex tamen in se semper crescit ei posse, ex hoc quod recipit gratiam gratum facien- hoc quod recipit gratiam gratum facien- tem majorem et tunc potest in am- tem majorem et tunc potest in am- plius. Et quia sic bene utitur gratia ac- plius. Et quia sic bene utitur gratia ac- cepta, iterum datur ei gratia major, qua cepta, iterum datur ei gratia major, qua accepta, potest in ampliorem actum me- accepta, potest in ampliorem actum me- riti et numquam erit talis status meriti riti et numquam erit talis status meriti in quo homo crescere non possit. in quo homo crescere non possit.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XXXVI. ARTICULUS XXXVI.

An oporteat confessionem esse integram? An oporteat confessionem esse integram?

2 2

Deinde per præcedentes de eleemosy- Deinde per præcedentes de eleemosy- na quæstiones habitas, omnia patent na quæstiones habitas, omnia patent usque ad illum locum, ibi, A, § 2, ubi usque ad illum locum, ibi, A, § 2, ubi dicit «Caveat ne ductus verecundia di- dicit «Caveat ne ductus verecundia di- vidat apud se confessionem, etc. » vidat apud se confessionem, etc. »

Quæritur enim hic de integritate con- Quæritur enim hic de integritate con- fessionis. fessionis.

IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 36. IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 36.

Et videtur, quod non oportet eam esse Et videtur, quod non oportet eam esse integram: integram:

1. Confessio enim est propter judicium 1. Confessio enim est propter judicium peccati æquale autem vel etiam melius peccati æquale autem vel etiam melius judicium fit de peccato quando una uni judicium fit de peccato quando una uni pars propalatur, et alii alia pars, quia pars propalatur, et alii alia pars, quia

Pluribus intentus minor est ad singula sen- Pluribus intentus minor est ad singula sen-

[sus. [sus.

Cum igitur divisio valeat ad melius ju- Cum igitur divisio valeat ad melius ju- dicium peccati, videtur quod melior sit dicium peccati, videtur quod melior sit confessio divisa, quam integra. confessio divisa, quam integra.

2. Item, Nullum est periculum in pœ- 2. Item, Nullum est periculum in pœ- nitentia quia si unusquisque injungit nitentia quia si unusquisque injungit competentem pœnitentiam de his quæ competentem pœnitentiam de his quæ audivit, collecta simul pœnitentia om- audivit, collecta simul pœnitentia om- nibus erit competens et condigna : ergo nibus erit competens et condigna : ergo ipsa delet peccatum, licet sit divisa. ipsa delet peccatum, licet sit divisa.

3. Si forte tu dicas, quod sicut in 3. Si forte tu dicas, quod sicut in Littera dicitur, propter verecundiam hoc Littera dicitur, propter verecundiam hoc fit quia magis verecundatur coram uno fit quia magis verecundatur coram uno dicere omnia, quam divisim coram mul- dicere omnia, quam divisim coram mul- tis. CONTRA: Verecundia accidit confes- tis. CONTRA: Verecundia accidit confes- sioni propter accidens autem non de- sioni propter accidens autem non de- bet variari res in substantia: ergo prop- bet variari res in substantia: ergo prop- ter verecundiam non potest esse, quod ter verecundiam non potest esse, quod non sit confessio divisa, dummodo alias non sit confessio divisa, dummodo alias confessio sit. confessio sit.

4. Item, Si propter verecundiam hoc 4. Item, Si propter verecundiam hoc fit tunc etiam alia majorem verecun- fit tunc etiam alia majorem verecun- diam inducentia debent præcipi confi- diam inducentia debent præcipi confi- tenti. Constat autem, quod coram uno tenti. Constat autem, quod coram uno sacerdote multo magis verecundatur, sacerdote multo magis verecundatur, quam coram alio ergo videtur, quod quam coram alio ergo videtur, quod sibi præcipi debeat, quod illi confiteatur sibi præcipi debeat, quod illi confiteatur coram quo maxime verecundatur, quod coram quo maxime verecundatur, quod falsum est ergo verecundia non est falsum est ergo verecundia non est

causa. causa.

5. Item, Possibile est aliquem confes- 5. Item, Possibile est aliquem confes- sionem dividere non ex causa quæ assi- sionem dividere non ex causa quæ assi- gnatur in Littera, scilicet ut per hypo- gnatur in Littera, scilicet ut per hypo- crisim se laudet: quia potest aliquis hoc crisim se laudet: quia potest aliquis hoc facere ex ignorantia, vel ex quantitate facere ex ignorantia, vel ex quantitate contritionis quia vult, quod plures plu- contritionis quia vult, quod plures plu- ra injungant, et sic melius satisfaciat : ra injungant, et sic melius satisfaciat : ergo videtur, quod tunc talis possit divi- ergo videtur, quod tunc talis possit divi- dere confessionem. dere confessionem.

621 621

bile quod dicit. Dicit enim Psalmus bile quod dicit. Dicit enim Psalmus XVIII, 13: Delicta quis intelligit? Ab XVIII, 13: Delicta quis intelligit? Ab occultis meis munda me. Ponamus ergo, occultis meis munda me. Ponamus ergo, quod aliquis in confessione sua quorum- quod aliquis in confessione sua quorum- dam sit oblitus, quæ libenter confitere- dam sit oblitus, quæ libenter confitere- tur, si in memoria haberet : et postquam tur, si in memoria haberet : et postquam omnia quæ in memoria habuit, confes- omnia quæ in memoria habuit, confes- sus est et recedat ab eo sacerdos, vel e sus est et recedat ab eo sacerdos, vel e converso ipse a sacerdote, ita ut ad eum converso ipse a sacerdote, ita ut ad eum accedere opportune non possit : et tunc accedere opportune non possit : et tunc recordetur aliquorum quæ non est con- recordetur aliquorum quæ non est con- fessus tunc igitur quæro, an confessio fessus tunc igitur quæro, an confessio prius facta valuit, an non? Si valuit : prius facta valuit, an non? Si valuit : ergo eam iterare non tenetur : ergo ea ergo eam iterare non tenetur : ergo ea quæ habet in memoria et prius non ha- quæ habet in memoria et prius non ha- buit, potest alii dicere ergo divisa con- buit, potest alii dicere ergo divisa con- fessio valet. Si autem non valuit: ergo fessio valet. Si autem non valuit: ergo ex recordatione nulla confessio valet, in ex recordatione nulla confessio valet, in qua non dicuntur omnia etiam oblita, qua non dicuntur omnia etiam oblita, quod est fere omnes homines damnare, quod est fere omnes homines damnare, et ideo hoc est absurdum. et ideo hoc est absurdum.

6. Si forte tu dicas, quoḍ valuit : sed 6. Si forte tu dicas, quoḍ valuit : sed statim ut recordatur plurium, incipit non statim ut recordatur plurium, incipit non valere, nisi illa quorum recordatur, et valere, nisi illa quorum recordatur, et etiam prius dicta, uni alicui confiteatur. etiam prius dicta, uni alicui confiteatur. CONTRA: Id quod non conjungitur alicui CONTRA: Id quod non conjungitur alicui in tempore nec in essentia, videtur quod in tempore nec in essentia, videtur quod non destruat ipsum: sequens autem re- non destruat ipsum: sequens autem re- cordatio peccatorum præhabitæ confessio. cordatio peccatorum præhabitæ confessio. ni non conjungitur : ergo non destruit ni non conjungitur : ergo non destruit eam: ergo si ante hoc valuit, et postea eam: ergo si ante hoc valuit, et postea valet, ut videtur. valet, ut videtur.

8. Si dicas, quod hæc ratio non valet : 8. Si dicas, quod hæc ratio non valet : quia sequens peccatum prius facta bona quia sequens peccatum prius facta bona mortificat, quibus tamen non conjungi- mortificat, quibus tamen non conjungi- tur essentialiter vel in tempore, sed in tur essentialiter vel in tempore, sed in eodem subjecto tantum. CONTRA : Quod eodem subjecto tantum. CONTRA : Quod sequens peccatum mortificat prius facta sequens peccatum mortificat prius facta bona, contingit propter contrarictatem bona, contingit propter contrarictatem culpæ et gratiæ: sed prior confessio et culpæ et gratiæ: sed prior confessio et sequens recordatio non habent hujusmo- sequens recordatio non habent hujusmo- di contrarietatem: ergo unum non de- di contrarietatem: ergo unum non de- struit aliud. struit aliud.

Item, Si ex sequenti recordatione illa Item, Si ex sequenti recordatione illa obligatur ad confessionem præceden- obligatur ad confessionem præceden- tium quæratur, unde hoc contingit? tium quæratur, unde hoc contingit? Non enim hoc contingere posset, nisi Non enim hoc contingere posset, nisi quia prius facta confessio non valuit, quia prius facta confessio non valuit, 6. Item, Videtur multis esse impossi- vel modo non valet ex quo plurium 6. Item, Videtur multis esse impossi- vel modo non valet ex quo plurium

Quæst. Quæst.

622 622

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

recordatur. Si prius non valuit: ergo. recordatur. Si prius non valuit: ergo. pars ista pœnitentiæ deficit: ergo deficit pars ista pœnitentiæ deficit: ergo deficit vera pœnitentia: sed nulla nisi vera vera pœnitentia: sed nulla nisi vera pœnitentia deletiva est peccati : ergo pœnitentia deletiva est peccati : ergo prius non erat in eo deletum peccatum, prius non erat in eo deletum peccatum, quod falsum est: quia potest esse, quod quod falsum est: quia potest esse, quod omnia deleta sunt, et ea quæ prius con- omnia deleta sunt, et ea quæ prius con- fessus est, et ea quorum postea recor- fessus est, et ea quorum postea recor- datus est. Si autem prius valuit, et modo datus est. Si autem prius valuit, et modo non valet videtur quod sit ex contra- non valet videtur quod sit ex contra- rietate sequentis recordationis ad confes- rietate sequentis recordationis ad confes- sionem sed sequens recordatio bonum sionem sed sequens recordatio bonum quoddam est, et præhabita confessio bo- quoddam est, et præhabita confessio bo- num quoddam : ergo bonum contraria- num quoddam : ergo bonum contraria- tur bono, quod est absurdum. tur bono, quod est absurdum.

: :

posito, posito,

ULTERIUS quæritur, Utrum ULTERIUS quæritur, Utrum quod poenitentiam prius injunctam per- quod poenitentiam prius injunctam per- fecerit, et postea aliquorum recordatus fecerit, et postea aliquorum recordatus sit, teneatur iterato totum confiteri, aut sit, teneatur iterato totum confiteri, aut non ? non ?

1. Si sic, cum confessio non sit nisi pro- 1. Si sic, cum confessio non sit nisi pro- pter poenitentiam de toto: ergo bis pu- pter poenitentiam de toto: ergo bis pu- nitur propter illud peccatum: quod fal- nitur propter illud peccatum: quod fal- sum est: quoniam non consurgit duplex sum est: quoniam non consurgit duplex tribulatio, ut supra habitum est. Si non : tribulatio, ut supra habitum est. Si non : ergo non recipiet pœnitentiam nisi de ergo non recipiet pœnitentiam nisi de parte sed non tenetur confiteri nisi pro- parte sed non tenetur confiteri nisi pro- pter pœnitentiæ taxationem : ergo confi- pter pœnitentiæ taxationem : ergo confi- teri non tenetur nisi partem illam pec- teri non tenetur nisi partem illam pec- catorum pro quibus non recipit pœniten- catorum pro quibus non recipit pœniten- tiam ergo potest dividere confessionem, tiam ergo potest dividere confessionem, quod est contra Litteram. quod est contra Litteram.

2. Item, Ex hoc videtur generari quæ- 2. Item, Ex hoc videtur generari quæ- dam perplexitas: vix enim est aliquis qui dam perplexitas: vix enim est aliquis qui simul recordetur omnium peccatorum. simul recordetur omnium peccatorum. Ponamus ergo aliquem successive per Ponamus ergo aliquem successive per centum vices vel plures semper post tem- centum vices vel plures semper post tem- poris alicujus intervallum recolere ali- poris alicujus intervallum recolere ali- qua quæ non fuit confessus, et ipsum qua quæ non fuit confessus, et ipsum semper transire de loco ad locum, ubi semper transire de loco ad locum, ubi ejusdem confessoris opportunitatem ha- ejusdem confessoris opportunitatem ha- bere non potest: iste igitur semper a bere non potest: iste igitur semper a principio tenetur repetere confessionem principio tenetur repetere confessionem suam ergo vix umquam quiescet secu- suam ergo vix umquam quiescet secu- rus de conscientia, quod sit bene confes- rus de conscientia, quod sit bene confes- sus et hoc difficile est dicere: ergo vide- sus et hoc difficile est dicere: ergo vide- tur, quod in aliquo casu dividi possit tur, quod in aliquo casu dividi possit confessio. confessio.

SED CONTRA hoc objicitur: quia SED CONTRA hoc objicitur: quia

1. Si dividatur confessio, nullus sa- 1. Si dividatur confessio, nullus sa- cerdotum audientium sciet totam morbi cerdotum audientium sciet totam morbi quantitatem: ergo isti nulla injungetur quantitatem: ergo isti nulla injungetur debita satisfactio: ergo non valet talis debita satisfactio: ergo non valet talis confessio. confessio.

2. Item, Pœnitentia injuncta est per 2. Item, Pœnitentia injuncta est per modum medicinæ contra consuetudinem modum medicinæ contra consuetudinem veteris peccati: sed divisa confessione veteris peccati: sed divisa confessione nullus sufficienter scit consuetudinem: nullus sufficienter scit consuetudinem: ergo nullus sufficienter scit occurrere ergo nullus sufficienter scit occurrere morbo peccati: ergo talis confessio non morbo peccati: ergo talis confessio non valet. valet.

Sed co Sed co

3. Item, In medicina corporali si ali- 3. Item, In medicina corporali si ali- quis æger laboret ex diversis generibus quis æger laboret ex diversis generibus ægritudinum, et unam sciret unus, et ægritudinum, et unam sciret unus, et aliam alius medicus, contingit periclitari aliam alius medicus, contingit periclitari ægrotum quia unus medicus non opera- ægrotum quia unus medicus non opera- retur nisi contra unam ægritudinem, et retur nisi contra unam ægritudinem, et tunc aggravaretur forte alia: ergo simile tunc aggravaretur forte alia: ergo simile est in ægritudinibus spiritualibus: ergo. est in ægritudinibus spiritualibus: ergo. unus sacerdos qui medicus spiritualis est, unus sacerdos qui medicus spiritualis est, debet scire omnes morbos. debet scire omnes morbos.

SOLUTIO. Dicendum, quod confessio SOLUTIO. Dicendum, quod confessio divisa ex industria, nihil valet, ut dicitur divisa ex industria, nihil valet, ut dicitur in Littera, sed potius nocet: quia accu- in Littera, sed potius nocet: quia accu- mulat peccatum simulationis, ut dicitur mulat peccatum simulationis, ut dicitur in Littera: et hujus causæ propriissimæ in Littera: et hujus causæ propriissimæ tactæ sunt in objectionibus ultimo indu- tactæ sunt in objectionibus ultimo indu- ctis et non est eas difficile colligere in ctis et non est eas difficile colligere in tres secundum numerum eorum quæ ob- tres secundum numerum eorum quæ ob- jecta sunt. jecta sunt.

Solutio Solutio

DICENDUM ergo ad primum, quod judi- Ad 1. DICENDUM ergo ad primum, quod judi- Ad 1. cium peccati duplex est, scilicet judi- cium peccati duplex est, scilicet judi- cium peccati quid sit peccatum, et judi- cium peccati quid sit peccatum, et judi- cium proportionis totius peccati ad con- cium proportionis totius peccati ad con- dignam poenitentiam. Et judicium pri- dignam poenitentiam. Et judicium pri- mum est in confitente procedens ex audi- mum est in confitente procedens ex audi- tu et de hoc tantum verum est quod tu et de hoc tantum verum est quod objicitur. Sed est judicium secundum, objicitur. Sed est judicium secundum, quod est magis substantiale confessioni, quod est magis substantiale confessioni, et hoc non potest fieri ab aliquo, nisi et hoc non potest fieri ab aliquo, nisi totam quantitatem peccati simul au- totam quantitatem peccati simul au- diat et si plures, ita quod singuli totum diat et si plures, ita quod singuli totum audiant, tunc verum est quod melius fit audiant, tunc verum est quod melius fit a pluribus quam ab uno: sed tamen im- a pluribus quam ab uno: sed tamen im- possibile est fieri a pluribus, quorum șin- possibile est fieri a pluribus, quorum șin- guli nesciunt totam peccati quantitatem. guli nesciunt totam peccati quantitatem.

12. 12.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Ad 7. Ad 7.

IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 36. IN IV SENTENT. DIST. XVI, A, ART. 36.

AD ALIUD dicendum, quod sacerdos AD ALIUD dicendum, quod sacerdos cum teneatur pœnitentem periclitantem cum teneatur pœnitentem periclitantem corrigere, per opera justitiæ intendit in corrigere, per opera justitiæ intendit in contrarium assuescere: et ideo impossi- contrarium assuescere: et ideo impossi- bile est hoc, nisi sciat totam consuetudi- bile est hoc, nisi sciat totam consuetudi- nem veterem. Sed quæstio illa procedit nem veterem. Sed quæstio illa procedit ac si in pœnitentia divisim singulis pec- ac si in pœnitentia divisim singulis pec- catis imponeretur satisfactio : et hoc non catis imponeretur satisfactio : et hoc non est verum. est verum.

AD ID quod objicitur de verecundia, AD ID quod objicitur de verecundia, dicendum quod duplex est verecundia : dicendum quod duplex est verecundia : quædam est passio corporalis quæ consi- quædam est passio corporalis quæ consi- stit in rubore corporis, et hæc accidenta- stit in rubore corporis, et hæc accidenta- lis est confessioni. Est etiam rationalis lis est confessioni. Est etiam rationalis verecundia, quæ est confusio quædam verecundia, quæ est confusio quædam sui in magnitudine delicti: de qua dici- sui in magnitudine delicti: de qua dici- tur, ad Roman. vi, 21: Quem ergo fru- tur, ad Roman. vi, 21: Quem ergo fru- ctum habuistis tunc in illis in quibus ctum habuistis tunc in illis in quibus nunc erubescitis? Et hæc substantialis nunc erubescitis? Et hæc substantialis est confessioni, ut dicitur in Littera. est confessioni, ut dicitur in Littera.

AD ALIUD dicendum, quod verecundia AD ALIUD dicendum, quod verecundia major facit ad bene esse confessionis : major facit ad bene esse confessionis : et quia præceptum non est de meliori et quia præceptum non est de meliori bono, sed de necessario tantum ideo bono, sed de necessario tantum ideo non præcipitur illud. non præcipitur illud.

AD ALIUD dicendum, quod licet con- AD ALIUD dicendum, quod licet con- fessio separabilis sit ab illa verecundia fessio separabilis sit ab illa verecundia quæ passio est corporalis, non tamen ab quæ passio est corporalis, non tamen ab illa quæ est confusio mentis interior cum illa quæ est confusio mentis interior cum detestatione peccati. detestatione peccati.

AD ALIUD dicendum, quod illa talis con- AD ALIUD dicendum, quod illa talis con- fessio valet et valuit, quia de omnibus fessio valet et valuit, quia de omnibus est quæ erant in memoria et tamen te- est quæ erant in memoria et tamen te- netur repetere propter illud quod postea netur repetere propter illud quod postea ad memoriam revocavit. Non enim se- ad memoriam revocavit. Non enim se- quitur, si valet, quod non teneatur repe- quitur, si valet, quod non teneatur repe- tere quia valuit pro statu in quo tunc tere quia valuit pro statu in quo tunc fuit et per se. Quod autem repetitur, hoc fuit et per se. Quod autem repetitur, hoc est ratione alterius status, et per acci- est ratione alterius status, et per acci- dens quia quod postea reducitur ad me- dens quia quod postea reducitur ad me- moriam, facit eam non esse de omni pec- moriam, facit eam non esse de omni pec- cato recordato, nec integrari. cato recordato, nec integrari.

AD ALIUD dicendum, quod licet recor- AD ALIUD dicendum, quod licet recor- datio actu non conjungatur præcedenti datio actu non conjungatur præcedenti confessioni, tamen id quod recordatum confessioni, tamen id quod recordatum est, facit eam imperfectam quia ipsum est, facit eam imperfectam quia ipsum est pars eorum quæ confiteri debent, .et est pars eorum quæ confiteri debent, .et deest confessioni: omne autem illud im- deest confessioni: omne autem illud im- perfectum est, ut dicit Philosophus, cui perfectum est, ut dicit Philosophus, cui

623 623

de essentialibus aliquid deest: et ideo de essentialibus aliquid deest: et ideo confessio præcedens est imperfecta, quia confessio præcedens est imperfecta, quia non est de omnibus recordatis. non est de omnibus recordatis.

AD ALIUD dicendum, quod non oportet AD ALIUD dicendum, quod non oportet quod id quod ostendit aliquid esse im- quod id quod ostendit aliquid esse im- perfectum, sit ei contrarium: sed bene perfectum, sit ei contrarium: sed bene verum est, quod id quod destruit aliud, verum est, quod id quod destruit aliud, per se contrarium est illi: sed non de- per se contrarium est illi: sed non de- struit recordatio posterior præhabitam struit recordatio posterior præhabitam confessionem: quia illa valuit, et valet, confessionem: quia illa valuit, et valet, si suppleatur ei id quod deest. Quod au- si suppleatur ei id quod deest. Quod au- tem hoc verum sit, sic patet, quia pars tem hoc verum sit, sic patet, quia pars subtracta non est contraria toti: et ta- subtracta non est contraria toti: et ta- men quando apparet subtracta, ostendit men quando apparet subtracta, ostendit totum esse imperfectum, et perfici si ad- totum esse imperfectum, et perfici si ad- datur. datur.

Ad 8. Ad 8.

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD dicendum, quod si poeniten- Ad quæst. AD ALIUD dicendum, quod si poeniten- Ad quæst. tiam prius injunctam implevit, hoc ip- tiam prius injunctam implevit, hoc ip- sum cum peccatis debet dicere sacerdoti sum cum peccatis debet dicere sacerdoti secundo si non potest habere sacerdotem secundo si non potest habere sacerdotem primum, vel tertio si nec primum nec se- primum, vel tertio si nec primum nec se- cundum habere potuerit, et sic deinceps: cundum habere potuerit, et sic deinceps: et tunc ipse non injunget pœnitentiam et tunc ipse non injunget pœnitentiam pro prius dictis, nisi pro tanto in quan- pro prius dictis, nisi pro tanto in quan- tum nunc dictum manifestat sibi pe- tum nunc dictum manifestat sibi pe- riculum consuetudinis in aliquo pec- riculum consuetudinis in aliquo pec- cato, quod periculum alius sacerdos in- cato, quod periculum alius sacerdos in- telligere non potuit, eo quod non totam telligere non potuit, eo quod non totam cognovit quantitatem peccati. cognovit quantitatem peccati.

Ex hoc ulterius patet, quod non con- Ex hoc ulterius patet, quod non con- surgit duplex tribulatio et tamen tenetur surgit duplex tribulatio et tamen tenetur iterato confiteri. iterato confiteri.

AD ALIUD dicendum, quod nulla gene- Ad 2. AD ALIUD dicendum, quod nulla gene- Ad 2. ratur perplexitas, quia non tenetur con- ratur perplexitas, quia non tenetur con- fiteri nisi recordata et hoc de facili pot- fiteri nisi recordata et hoc de facili pot- est facere et si aliqua præterita revocet est facere et si aliqua præterita revocet menti, illa dicat eidem, vel si alii, repe- menti, illa dicat eidem, vel si alii, repe- tat priora et hoc non est difficile, cum tat priora et hoc non est difficile, cum sint in memoria. Si autem non vult tan- sint in memoria. Si autem non vult tan- tum studere in discussionem sui, ut si- tum studere in discussionem sui, ut si- mul omnia quæ potest comprehendat, mul omnia quæ potest comprehendat, puto quod damnabiliter negligens est, puto quod damnabiliter negligens est, nec sufficientem suæ salutis habet curam. nec sufficientem suæ salutis habet curam.

Hoc autem quidam aliter determina- Hoc autem quidam aliter determina- verunt dicentes, quod sufficit cum recor- verunt dicentes, quod sufficit cum recor- dato dicere priora in generibus singulo- dato dicere priora in generibus singulo- rum, et non oportet ea exprimi in sin- rum, et non oportet ea exprimi in sin- gulis generum: sed hoc reputo esse con- gulis generum: sed hoc reputo esse con-

624 624

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.