464 464

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

conciliari nisi per hominem Deum qui conciliari nisi per hominem Deum qui mori posset, per cujus justitiam Deo mori posset, per cujus justitiam Deo restitueretur, quod peccatum hominis restitueretur, quod peccatum hominis perdidit ita Angeli damnati non possunt perdidit ita Angeli damnati non possunt salvari, nisi per Angelum Deum qui mo- salvari, nisi per Angelum Deum qui mo- ri posset, et qui per suam justitiam re- ri posset, et qui per suam justitiam re- pararet, quod aliena peccata abstule- pararet, quod aliena peccata abstule- runt et sicut homo per alium hominem runt et sicut homo per alium hominem qui non esset ejusdem generis, quamvis qui non esset ejusdem generis, quamvis esset ejusdem naturæ, non debuit rele- esset ejusdem naturæ, non debuit rele- vari, ita nullus Anglus per alium salvari vari, ita nullus Anglus per alium salvari potuit, quamvis omnes sint ejusdem na- potuit, quamvis omnes sint ejusdem na- turæ quoniam non sunt ejusdem gene- turæ quoniam non sunt ejusdem gene- ris, sicut homines: non enim sic sunt ris, sicut homines: non enim sic sunt omnes Angeli de uno Angelo, quemad- omnes Angeli de uno Angelo, quemad- modum omnes homines de uno homi- modum omnes homines de uno homi-

ne. » ne. »

Quarta est, quia in eo nulla est in- Quarta est, quia in eo nulla est in- firmitas, nec gravans, nec deprimens. firmitas, nec gravans, nec deprimens. Unde Isidorus in libro de Summo bono : Unde Isidorus in libro de Summo bono : « Apostatæ Angeli ideo veniam non ha- « Apostatæ Angeli ideo veniam non ha- bent, quia carnalis infirmitatis nulla in- bent, quia carnalis infirmitatis nulla in- firmitate gravati sunt ut peccent. Homi- firmitate gravati sunt ut peccent. Homi- nes post peccatum idcirco revertuntur nes post peccatum idcirco revertuntur ad veniam, propter quod ex lutea mate- ad veniam, propter quod ex lutea mate- ria pondus traxerunt infirmitatis. Ideo ria pondus traxerunt infirmitatis. Ideo propter infirmæ carnis conditionem redi- propter infirmæ carnis conditionem redi- tus patet homini ad salutem : sicut etiam tus patet homini ad salutem : sicut etiam dicit Psalmus CII, 14: Ipse cognovit fig- dicit Psalmus CII, 14: Ipse cognovit fig- mentum nostrum: recordatus est quo- mentum nostrum: recordatus est quo- niam pulvis sumus. Et iterum, Psal. niam pulvis sumus. Et iterum, Psal. LXXXVIII, 48 Memorare quæ mea sub- LXXXVIII, 48 Memorare quæ mea sub- stantia. » stantia. »

Quinta est perspicuitas intelligentiæ : Quinta est perspicuitas intelligentiæ : sed hæc prius aliqualiter tacta est. Unde sed hæc prius aliqualiter tacta est. Unde Dionysius « Malum Angeli est contra Dionysius « Malum Angeli est contra deiformem intellectum esse, malum ani- deiformem intellectum esse, malum ani- mæ contra rationem, et malum corporis mæ contra rationem, et malum corporis contra naturam. » contra naturam. »

Sexta est particularitas lapsus: quia Sexta est particularitas lapsus: quia non tota lapsa est angelica natura: hu- non tota lapsa est angelica natura: hu- mana autem tota lapsa est. Unde Au- mana autem tota lapsa est. Unde Au- gustinus in Enchiridion : « Placuit uni- gustinus in Enchiridion : « Placuit uni- versitatis creatori et moderatori, ut quo- versitatis creatori et moderatori, ut quo- niam non tota multitudo Angelorum niam non tota multitudo Angelorum Deum deserendo perierat, ea quæ perie- Deum deserendo perierat, ea quæ perie- rat in propria perditione permaneret. At rat in propria perditione permaneret. At vero quia creatura rationalis quæ in ho- vero quia creatura rationalis quæ in ho- minibus erat, quoniam peccatis atque minibus erat, quoniam peccatis atque

suppliciis tota perierat, ex parte reparari suppliciis tota perierat, ex parte reparari poterat. » poterat. »

Septima et ultima est impugnatio Dei, Septima et ultima est impugnatio Dei, qui deberet influere gratiam conversio- qui deberet influere gratiam conversio- nis et ideo non recipit influentiam. nis et ideo non recipit influentiam. Unde Augustinus super Genesim ad lit- Unde Augustinus super Genesim ad lit- teram « Quod putatur numquam dia- teram « Quod putatur numquam dia- bolus in veritate stetisse, sed ab ipso bolus in veritate stetisse, sed ab ipso suæ conditionis initio cecidisse, non sic suæ conditionis initio cecidisse, non sic accipiendum est, ut malus a bono Deo accipiendum est, ut malus a bono Deo putetur creatus: alioquin non ab initio putetur creatus: alioquin non ab initio cecidisse putaretur: nec enim cecidit, si cecidisse putaretur: nec enim cecidit, si talis est factus sed factus continuo se a talis est factus sed factus continuo se a luce veritatis avertit, superbia tumidus, luce veritatis avertit, superbia tumidus, et propriæ potestatis delectatione corru- et propriæ potestatis delectatione corru- plus. » plus. »

Omnibus causis his consideratis, di- Omnibus causis his consideratis, di- cendum quod prima quæ est quædam cendum quod prima quæ est quædam congruentia naturæ, causa congruentia naturæ, causa est quo- est quo- dammodo secundæ, et secunda est quo- dammodo secundæ, et secunda est quo- dammodo causa sive dispositio tertiæ : dammodo causa sive dispositio tertiæ : ex quibus conficitur justitia confirmans ex quibus conficitur justitia confirmans eum in tali statu ut redire non possit, eum in tali statu ut redire non possit, ut peccatum suum sit supplicium, quod ut peccatum suum sit supplicium, quod fuit facienti peccatum, sicut diximus. fuit facienti peccatum, sicut diximus.

AD PRIMUM objectum dicendum, quod AD PRIMUM objectum dicendum, quod bonum et optimum dupliciter possunt bonum et optimum dupliciter possunt considerari sive accipi, scilicet in genere, considerari sive accipi, scilicet in genere, vel extra genus. Extra genus bonum est vel extra genus. Extra genus bonum est absolute bonum, et optimum est abso- absolute bonum, et optimum est abso- lute optimum quod est unum solum: lute optimum quod est unum solum: et hoc non concupiscunt concupi- et hoc non concupiscunt concupi- scentia perfecta: licet habeant instinctum scentia perfecta: licet habeant instinctum naturalem imperfectum ad hoc. Si au- naturalem imperfectum ad hoc. Si au- tem accipitur bonum et optimum in ge- tem accipitur bonum et optimum in ge- nere, bonum scilicet naturale: tunc hoc nere, bonum scilicet naturale: tunc hoc adhuc dupliciter consideratur, scilicet ab- adhuc dupliciter consideratur, scilicet ab- solute et sic esse, vivere, intelligere solute et sic esse, vivere, intelligere sunt bona concupita a damnatis: aut sunt bona concupita a damnatis: aut respective, scilicet per comparationem respective, scilicet per comparationem ad poenam et sic meo judicio nihil pro- ad poenam et sic meo judicio nihil pro- hibet ea non appeti, prout videlicet talia hibet ea non appeti, prout videlicet talia bona sunt sub pœnis. Et ideo dicit Diony- bona sunt sub pœnis. Et ideo dicit Diony- sius << In quantum sunt, bonum et opti- sius << In quantum sunt, bonum et opti- mum concupiscunt, non in quantum pu- mum concupiscunt, non in quantum pu- niti sunt : » et ideo patet, quod illa ratio niti sunt : » et ideo patet, quod illa ratio nihil valet quia Dionysius non loquitur nihil valet quia Dionysius non loquitur de bono in genere boni vel virtutis, ut de bono in genere boni vel virtutis, ut diximus et si extendetur ad hoc, est diximus et si extendetur ad hoc, est

Adl Adl

Ad 2. Ad 2.

biect.1. biect.1.

eam- eam-

IAM. IAM.

IN IV SENTENT. DIST. XIV, D, ART. 33. IN IV SENTENT. DIST. XIV, D, ART. 33.

aliqua concupiscentia boni imperfecta : aliqua concupiscentia boni imperfecta : quæ non est in eis nisi in quantum sunt, quæ non est in eis nisi in quantum sunt, et non simpliciter: quia simpliciter non et non simpliciter: quia simpliciter non habent voluntatem nisi quæ competit eis habent voluntatem nisi quæ competit eis prout sunt sub pœnis et malitia. prout sunt sub pœnis et malitia.

AD ALIUD dicendum, quod ego nescio AD ALIUD dicendum, quod ego nescio bene videre, quæ sit causa necessaria bene videre, quæ sit causa necessaria immobilitatis mali damnatorum, vel immobilitatis mali damnatorum, vel impotentia fugæ : sed tamen videtur mi- impotentia fugæ : sed tamen videtur mi- hi, quod causa sit partim intus, et par- hi, quod causa sit partim intus, et par- tim extra. Intus sicut dispositio est apti- tim extra. Intus sicut dispositio est apti- tudo naturæ a qua cadunt, et determi- tudo naturæ a qua cadunt, et determi- natio status in cujus termino cadunt. natio status in cujus termino cadunt. Extra autem justitia divina confirmans Extra autem justitia divina confirmans in eo quod finaliter elegit damnatus vo- in eo quod finaliter elegit damnatus vo- luntatem. Et quantum ad hoc ultimum luntatem. Et quantum ad hoc ultimum non est dubium obstinationem volunta- non est dubium obstinationem volunta- tis magis habere rationem supplicii, quam tis magis habere rationem supplicii, quam peccati. peccati.

biect, 2. biect, 2.

AD ID quod objicitur, quod si extra AD ID quod objicitur, quod si extra est, quod est violentia: dicendum, quod est, quod est violentia: dicendum, quod hoc esset verum, si tantum esset extra : hoc esset verum, si tantum esset extra : sed dispositive meritorie est intra. sed dispositive meritorie est intra.

AD Id quod objicitur, quod si percipit AD Id quod objicitur, quod si percipit poenas, et non fugit, etc., dicendum, poenas, et non fugit, etc., dicendum, quod damnati percipiunt pœnas : et pœ- quod damnati percipiunt pœnas : et pœ- na percepta dupliciter consideratur, sci- na percepta dupliciter consideratur, sci- licet in quantum contraria est naturæ licet in quantum contraria est naturæ bonæ quam punit: et si ita tantum con- bonæ quam punit: et si ita tantum con-

465 465

dum, quod in pecoribus non est nisi dum, quod in pecoribus non est nisi instinctus naturæ, sed in dæmonibus in- instinctus naturæ, sed in dæmonibus in- stinctus malitiæ confirmatæ : et ideo non stinctus malitiæ confirmatæ : et ideo non est comparatio: sed si secundum natu- est comparatio: sed si secundum natu- ram hoc esset, quod non fugerent pœ- ram hoc esset, quod non fugerent pœ- nam, tune valeret objectio. nam, tune valeret objectio.

AD ALIUD dicendum, quod malum sem- Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod malum sem- Ad object. 3. per vult dæmon: sed hoc malum vel per vult dæmon: sed hoc malum vel illud non oportet eum velle: unde in illud non oportet eum velle: unde in hoc notatur obstinatio, quod ex delibe- hoc notatur obstinatio, quod ex delibe- ratione semper vult malum: et non pro- ratione semper vult malum: et non pro- prie cogitur, quia causa obstinationis prie cogitur, quia causa obstinationis non est extra tantum, ut dictum est. non est extra tantum, ut dictum est. Sed si posset universaliter averti a malo, Sed si posset universaliter averti a malo, tunc sequeretur argumentum. tunc sequeretur argumentum.

AD ULTIMUM dicendum, quod in verita- Adobject. 4. AD ULTIMUM dicendum, quod in verita- Adobject. 4. te libertatem habet a coactione: quia te libertatem habet a coactione: quia non est coactus ad malum: quia tunc non est coactus ad malum: quia tunc esset causa tantum extrinseca, sed est esset causa tantum extrinseca, sed est intrinseca, ut dictum est: et ideo num- intrinseca, ut dictum est: et ideo num- quam sequitur ista partem, scilicet bo- quam sequitur ista partem, scilicet bo- num quia libertas infirmata est ad num quia libertas infirmata est ad bonum et corrupta per habitum delibe- bonum et corrupta per habitum delibe- ratum ad malum trahentem. ratum ad malum trahentem.

ARTICULUS XXXIII. ARTICULUS XXXIII.

sideraretur ab eis, fugerunt eam : quia, An ad primum statum sit reditus per sideraretur ab eis, fugerunt eam : quia, An ad primum statum sit reditus per

sicut prius dictum est, bonum concupi- sicut prius dictum est, bonum concupi- scunt, in quantum esse et vivere et in- scunt, in quantum esse et vivere et in- telligere concupiscunt. Et illi bono pœna telligere concupiscunt. Et illi bono pœna est contraria, dicente Augustino, quod est contraria, dicente Augustino, quod pœna non est malum, nisi quia contra- pœna non est malum, nisi quia contra- riatur naturæ bonæ : sed quia appetitus riatur naturæ bonæ : sed quia appetitus et talis consideratio non est perfecta in et talis consideratio non est perfecta in ipsis, sed quasi in potentia, scilicet in ipsis, sed quasi in potentia, scilicet in radice naturæ tantum, ideo pœnam radice naturæ tantum, ideo pœnam non considerant, nisi in quantum est non considerant, nisi in quantum est justa sequela culpæ. Et quia immobi- justa sequela culpæ. Et quia immobi- liter volunt culpam, ideo non fugiunt liter volunt culpam, ideo non fugiunt poenam et ideo per accidens se habent poenam et ideo per accidens se habent ad non fugere pœnam, scilicet in quan- ad non fugere pœnam, scilicet in quan- tum est culpæ colligata, quam non fu- tum est culpæ colligata, quam non fu- giunt, sed potius prosequuntur et appe- giunt, sed potius prosequuntur et appe-

tunt. tunt.

AD HOC quod objicitur, quod deterioris AD HOC quod objicitur, quod deterioris conditionis sunt quam pecora: dicen- conditionis sunt quam pecora: dicen-

XXX XXX

pœnitentiam ? pœnitentiam ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, § 1, sub finem: « Facit omnia ibi, D, § 1, sub finem: « Facit omnia quatenus ad priorem revocet statum, quatenus ad priorem revocet statum,

etc. » etc. »

Hoc non videtur verum: quia Hoc non videtur verum: quia

1. Prior status est innocentiæ: et ad 1. Prior status est innocentiæ: et ad illum non est regressus per poenitentiam. illum non est regressus per poenitentiam.

Si dicatur, quod revocat ad priorem Si dicatur, quod revocat ad priorem statum quantum ad immunitatem culpæ, statum quantum ad immunitatem culpæ, sed non quantum ad dignitatem. CoN- sed non quantum ad dignitatem. CoN- TRA Videmus, quod cum pœnitens re-. TRA Videmus, quod cum pœnitens re-. surgit, adhuc remanet in illo difficultas surgit, adhuc remanet in illo difficultas bene agendi et hoc est ex reliquiis pec- bene agendi et hoc est ex reliquiis pec- cati, quas ante non habuit: ergo per cati, quas ante non habuit: ergo per poenitentiam, priorem statum non om- poenitentiam, priorem statum non om- nino recipit. nino recipit.

30 30

Solutio. Solutio.

466 466

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

2. Item, Prior status est, quod sit 2. Item, Prior status est, quod sit expeditus ab bene operandum secundum expeditus ab bene operandum secundum omne opus virtutis: et hoc non potest omne opus virtutis: et hoc non potest esse nisi ex habitu perfecto cujuslibet esse nisi ex habitu perfecto cujuslibet virtutis ergo hoc non est solius pœni- virtutis ergo hoc non est solius pœni- tentiæ, ut videtur Magister supponere in tentiæ, ut videtur Magister supponere in Littera. Littera.

SOLUTIO. Dicendum ad hoc, quod pœ- SOLUTIO. Dicendum ad hoc, quod pœ- nitentia in partibus suis habet restituere nitentia in partibus suis habet restituere in pristinum statum, scilicet in contritio- in pristinum statum, scilicet in contritio- ne, confessione, et satisfactione: et præ- ne, confessione, et satisfactione: et præ- cipue quoad illam partem, quæ est cipue quoad illam partem, quæ est satisfactioquia illa supponit exercitium satisfactioquia illa supponit exercitium operis secundum quamlibet virtutem operis secundum quamlibet virtutem imperatam a pœnitentia et sic cessat imperatam a pœnitentia et sic cessat totum quod objectum est. totum quod objectum est.

: :

ARTICULUS XXXIV. ARTICULUS XXXIV.

An David debuit puniri propter numera- An David debuit puniri propter numera- tionem ? tionem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, § 2 Graviter postea deliquit in ibi, D, § 2 Graviter postea deliquit in populo, etc. » populo, etc. »

1 Cf. Numer. I et seq., passim. 1 Cf. Numer. I et seq., passim.

2 I Regum, xi, 8. 2 I Regum, xi, 8.

Videtur, quod non debuit puniri Da- Videtur, quod non debuit puniri Da- vid ipsa enumeratione : quia vid ipsa enumeratione : quia

1. Plures fuerunt numerationes, et 1. Plures fuerunt numerationes, et non sunt punitæ : ut Moyses', et Saul 2. non sunt punitæ : ut Moyses', et Saul 2. et alii reges Israel et Juda. et alii reges Israel et Juda.

2. Item, Cum David numerando pec- 2. Item, Cum David numerando pec- caverit, et non populus, videtur inju- caverit, et non populus, videtur inju- stum, quod punitus est populus. stum, quod punitus est populus.

pro- pro-

SOLUTIO. Alii ex præcepto Domini nu- SOLUTIO. Alii ex præcepto Domini nu- meraverunt, ut Moyses: alii autem meraverunt, ut Moyses: alii autem pter expeditionem ad pugnam, ut Saul: pter expeditionem ad pugnam, ut Saul: sed David numeravit propter superbiam, sed David numeravit propter superbiam, et ideo peccavit. et ideo peccavit.

AD ALIUD dicendum, quod ipse est pu- AD ALIUD dicendum, quod ipse est pu- nitus ad ostendendum habitudinem po- nitus ad ostendendum habitudinem po- puli ad principem, sicut totus populus puli ad principem, sicut totus populus punitus est propter unius peccatum, sci- punitus est propter unius peccatum, sci- licet Achan 3. Unde Augustinus : « Os- licet Achan 3. Unde Augustinus : « Os- tenditur in ipsa pœna Achan, quantum tenditur in ipsa pœna Achan, quantum sit bonum in populo ipsa unitas, ut non sit bonum in populo ipsa unitas, ut non in seipsis singula, sed in toto partes in seipsis singula, sed in toto partes æstimentur. » Vel dicatur et melius, æstimentur. » Vel dicatur et melius, quod in populo superbuit: et ideo in quod in populo superbuit: et ideo in ipso sicut in possessione punitus est : et ipso sicut in possessione punitus est : et sic pœna ipsa redundat in regem. sic pœna ipsa redundat in regem.

3 Cf. Josue, vi, 1 et seq. 3 Cf. Josue, vi, 1 et seq.

IN IV SENTENT. DIST. XV, A. IN IV SENTENT. DIST. XV, A.

467 467

DISTINCTIO XV. DISTINCTIO XV.

Error secundus circa sacramentum pœnitentiæ. Error secundus circa sacramentum pœnitentiæ.

A. Quod pluribus irretitus peccatis non potest pœnitere de uno vere, nisi de A. Quod pluribus irretitus peccatis non potest pœnitere de uno vere, nisi de omnibus poeniteat. omnibus poeniteat.

Et sicut prædictis auctoritatibus illorum error convincitur, qui pœni- Et sicut prædictis auctoritatibus illorum error convincitur, qui pœni- tentiam sæpius agendam non putant, et per eam a lapsu peccantes fre- tentiam sæpius agendam non putant, et per eam a lapsu peccantes fre- quenter surgere diffitentur: ita eisdem illorum opinio eliditur, qui plu- quenter surgere diffitentur: ita eisdem illorum opinio eliditur, qui plu- ribus irretitum peccatis asserunt de uno vere pœnitere, ejusdemque ve- ribus irretitum peccatis asserunt de uno vere pœnitere, ejusdemque ve- niam a Domino consequi posse sine alterius poenitentia. Quod etiam au- niam a Domino consequi posse sine alterius poenitentia. Quod etiam au- ctoritatibus adstruere conantur. Ait enim Propheta : Non judicabit Deus bis ctoritatibus adstruere conantur. Ait enim Propheta : Non judicabit Deus bis in idipsum. Vel, ut alii transtulerunt: Non consurget duplex tribulatio 2. in idipsum. Vel, ut alii transtulerunt: Non consurget duplex tribulatio 2. Si ergo, inquiunt illi, aliquis sacerdoti fuerit confessus unum de duobus Si ergo, inquiunt illi, aliquis sacerdoti fuerit confessus unum de duobus vel pluribus peccatis, et de illo injunctam sibi pœnitentiam a sacerdote sa- vel pluribus peccatis, et de illo injunctam sibi pœnitentiam a sacerdote sa- tisfactionem expleverit cæteris tacitis, non pro illo peccato amplius judi- tisfactionem expleverit cæteris tacitis, non pro illo peccato amplius judi- candus est, de quo satisfecit ad arbitrium sacerdotis, qui vicem Christi in candus est, de quo satisfecit ad arbitrium sacerdotis, qui vicem Christi in Ecclesia gerit. Ideoque si de eo iterum judicetur, bis in idipsum judicat Ecclesia gerit. Ideoque si de eo iterum judicetur, bis in idipsum judicat Deus, et consurget duplex tribulatio. Deus, et consurget duplex tribulatio.

3 3

Sed de his oportet illud tantum intelligi, qui præsentibus suppli- Sed de his oportet illud tantum intelligi, qui præsentibus suppli- ciis commutantur in bonum, et sic perseverant super quos non consur- ciis commutantur in bonum, et sic perseverant super quos non consur- get duplex tribulatio. Qui vero inter flagella duriores et deteriores sunt, ut get duplex tribulatio. Qui vero inter flagella duriores et deteriores sunt, ut Pharao, præsentibus æterna connectunt ut temporale supplicium sit eis Pharao, præsentibus æterna connectunt ut temporale supplicium sit eis æternæ pœnæ initium. Unde Augustinus : Ignis succensus est, etc. ³, id æternæ pœnæ initium. Unde Augustinus : Ignis succensus est, etc. ³, id

Edit. J. Alleaume, oppositio. Edit. J. Alleaume, oppositio.

2 Nahum, 1, 9. 2 Nahum, 1, 9.

3 Edit. J. Alleaume, quæ. 3 Edit. J. Alleaume, quæ.

* S. AUGUSTINUS, Comment. ad eum locum cap. 1 Nahum Prophetæ, . 9: Quid cogitatis contra * S. AUGUSTINUS, Comment. ad eum locum cap. 1 Nahum Prophetæ, . 9: Quid cogitatis contra Dominum? Consummationem ipse faciet : non consurget duplex tribulatio. Dominum? Consummationem ipse faciet : non consurget duplex tribulatio.

5 Deuter. xxxII, 22: Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima. 5 Deuter. xxxII, 22: Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima.

468 468

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est, vindicta Dei hic incipiet, et ardebit usque ad extremam damnationem. est, vindicta Dei hic incipiet, et ardebit usque ad extremam damnationem. Hoc contra illos notandum est, qui dicunt illud, scilicet, Non judicabit Hoc contra illos notandum est, qui dicunt illud, scilicet, Non judicabit Deus bis in idipsum, ad omnia pertinere flagella: quia quidam hic fla- Deus bis in idipsum, ad omnia pertinere flagella: quia quidam hic fla- gellis emendantur, alii hic et in æternum puniuntur. Quinque enim modis gellis emendantur, alii hic et in æternum puniuntur. Quinque enim modis flagella contingunt: vel ut justis per patientiam merita augeantur, ut Job': flagella contingunt: vel ut justis per patientiam merita augeantur, ut Job': vel ad custodiam virtutum, ne superbia tentet, ut Paulo 2 : vel ad corri- vel ad custodiam virtutum, ne superbia tentet, ut Paulo 2 : vel ad corri- genda peccata, ut Mariæ lepra ³: vel ad gloriam Dei, ut de cæco nato 4: genda peccata, ut Mariæ lepra ³: vel ad gloriam Dei, ut de cæco nato 4: vel ad judicium pœnæ, ut Herodi ³, quatenus hic videatur quid in inferno vel ad judicium pœnæ, ut Herodi ³, quatenus hic videatur quid in inferno sequatur, secundum illud: Duplici contritione contere eos, Domine 6. Illa sequatur, secundum illud: Duplici contritione contere eos, Domine 6. Illa ergo auctoritas Nahum non cogit nos sentire, omnia quæ temporaliter pu- ergo auctoritas Nahum non cogit nos sentire, omnia quæ temporaliter pu- niuntur, non ulterius a Deo punienda: nam et si super eumdem locum niuntur, non ulterius a Deo punienda: nam et si super eumdem locum Hieronymus dicat Egyptios et Israelitas a Deo temporaliter punitos, ne in Hieronymus dicat Egyptios et Israelitas a Deo temporaliter punitos, ne in æternum punirentur, non est tamen de omnibus generaliter intelligendum. æternum punirentur, non est tamen de omnibus generaliter intelligendum. Ait enim sic Quod genus humanum diluvio ', Sodomitas igne 8, Ægyptios Ait enim sic Quod genus humanum diluvio ', Sodomitas igne 8, Ægyptios mari 10, et Israelitas in eremo perdidit, scitote ideo temporaliter pro pecca- mari 10, et Israelitas in eremo perdidit, scitote ideo temporaliter pro pecca- tis punisse, ne in æternum puniret : quia non judicabit Deus bis in idip- tis punisse, ne in æternum puniret : quia non judicabit Deus bis in idip- sum. Qui ergo puniti sunt, postea non punientur : alioquin mentitur Scrip- sum. Qui ergo puniti sunt, postea non punientur : alioquin mentitur Scrip- tura quod nefas est dicere. tura quod nefas est dicere.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Et sicut prædictis auctoritatibus, « Et sicut prædictis auctoritatibus, etc. » etc. »

Hic incipit pars illa in qua elidit erro- Hic incipit pars illa in qua elidit erro- rem secundum, hunc scilicet quod de rem secundum, hunc scilicet quod de uno peccato possit pœnitentia agi, alio uno peccato possit pœnitentia agi, alio peccato in delectatione retento. peccato in delectatione retento.

Et dividitur hæc pars in duas partes. Et dividitur hæc pars in duas partes. In prima objicit ex canone, et solvit. In In prima objicit ex canone, et solvit. In secunda objicit ex dictis Patrum, et sol- secunda objicit ex dictis Patrum, et sol- vit. vit.

Prima pars subdividitur in duas, scili- Prima pars subdividitur in duas, scili- cet in objectionem, et solutionem. cet in objectionem, et solutionem.

1 Cf. Job, 1, passim. 1 Cf. Job, 1, passim.

2 II ad Corinth. XII, 7 et seq. 2 II ad Corinth. XII, 7 et seq.

3 Numer. XII, 10. 3 Numer. XII, 10.

4 Joan. 1x, 3. 4 Joan. 1x, 3.

5 Act. XII, 23. 5 Act. XII, 23.

Secunda incipit, ibi, A, § 2: « Sed de Secunda incipit, ibi, A, § 2: « Sed de his oportet tantum illud intelligi, etc. » his oportet tantum illud intelligi, etc. » In capitulo isto tria facit. Primo erro- In capitulo isto tria facit. Primo erro- rem recitat deinde, pro errore illo au- rem recitat deinde, pro errore illo au- ctoritatem primo inducit: tertio, format ctoritatem primo inducit: tertio, format objectionem ex sententia auctoritatis. Et objectionem ex sententia auctoritatis. Et hæc patent in Littera. hæc patent in Littera.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An de uno peccato potest agi poenitentia, An de uno peccato potest agi poenitentia, alio peccato in delectatione retento? alio peccato in delectatione retento?

Incidit autem hic quæstio, An verum Incidit autem hic quæstio, An verum sit quod dicunt illi ? sit quod dicunt illi ?

6 Jerem. XVII, 18. 6 Jerem. XVII, 18.

7 Genes. VII, 10 et seq. 7 Genes. VII, 10 et seq.

8 Genes. XIX, 1 et seq. 8 Genes. XIX, 1 et seq.

9 Exod. xiv, 15 et seq. 9 Exod. xiv, 15 et seq.

10 Numer. x1, 1 et seq. 10 Numer. x1, 1 et seq.

IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 1. Videtur, quod sic: Videtur, quod sic:

1. Debita enim divisim contracta, juste 1. Debita enim divisim contracta, juste divisim solvi possunt : peccata sunt de- divisim solvi possunt : peccata sunt de- bita divisim contracta : ergo, etc. bita divisim contracta : ergo, etc.

Quod autem peccata sunt debita, patet Quod autem peccata sunt debita, patet per illud Lucæ, VII, 41: Duo debitores per illud Lucæ, VII, 41: Duo debitores erant cuidam fœneratori. Et, Matth. erant cuidam fœneratori. Et, Matth. 27 Debitum dimisit ei. Item, 27 Debitum dimisit ei. Item, Matth. vi, 12: Dimitte nobis debita no- Matth. vi, 12: Dimitte nobis debita no-

XVIII, XVIII,

stra. stra.

non non

2. Item, In V Ethicorum vult Aristo- 2. Item, In V Ethicorum vult Aristo- teles, quod justitia uno modo, licet teles, quod justitia uno modo, licet generaliter, idem sit quod contrapassio, generaliter, idem sit quod contrapassio, et justum idem quod contrapassum, sic- et justum idem quod contrapassum, sic- ut dicit Plato. Ponamus ergo, quod ali- ut dicit Plato. Ponamus ergo, quod ali- quis offenderit in decem, et in duobus quis offenderit in decem, et in duobus contrapassus sit per sustinentiam pœnæ : contrapassus sit per sustinentiam pœnæ : aut ergo Deus cui debet, illam satisfa- aut ergo Deus cui debet, illam satisfa- ctionem exquirit, aut non. ctionem exquirit, aut non. Si sic: ergo Si sic: ergo injuste videtur procedere: quia a lege injuste videtur procedere: quia a lege non præcipitur, nisi qui forefecit, con- non præcipitur, nisi qui forefecit, con- trapatiatur. Si non: tunc habetur pro- trapatiatur. Si non: tunc habetur pro- positum. positum.

3. Si forte dicas, quod justitia Dei exi- 3. Si forte dicas, quod justitia Dei exi- git adhuc satisfactionem, sed non justitia git adhuc satisfactionem, sed non justitia humana hoc nihil est: quia infinita humana hoc nihil est: quia infinita est justitia divina, et semper misericor- est justitia divina, et semper misericor- dia superexaltat judicium : cum igitur dia superexaltat judicium : cum igitur in tali casu nihil exigit justitia humana, in tali casu nihil exigit justitia humana, videtur multo minus, quod justitia divi- videtur multo minus, quod justitia divi- na aliquid exigat ulterius ab illo. na aliquid exigat ulterius ab illo.

4. Item, Supra habitum est ex verbis 4. Item, Supra habitum est ex verbis Augustini in libro de Pænitentia, quod Augustini in libro de Pænitentia, quod constat ei multum peccata displicere, qui constat ei multum peccata displicere, qui semper præsto est ea destruere: ergo semper præsto est ea destruere: ergo et multo magis constabit hoc, si omnino et multo magis constabit hoc, si omnino destruat que destrui possunt: sed hoc destruat que destrui possunt: sed hoc erit sigillatim destruendo: ergo videtur, erit sigillatim destruendo: ergo videtur, quod sigillatim pœnitens destruat pecca- quod sigillatim pœnitens destruat pecca- ta. ta.

5. Item, Si aliquis laborat duobus vel 5. Item, Si aliquis laborat duobus vel tribus morbis, qui diversas habet causas tribus morbis, qui diversas habet causas et oppositas medicus expellit periculo- et oppositas medicus expellit periculo- siorem morbum, alio dimisso, vel etiam siorem morbum, alio dimisso, vel etiam confirmato in subjecto. Cum igitur si- confirmato in subjecto. Cum igitur si- militer sit in morbis animæ, sicut in militer sit in morbis animæ, sicut in morbis corporis, ut dicunt Sancti, vide- morbis corporis, ut dicunt Sancti, vide-

1 Jacob. n. 13. 1 Jacob. n. 13.

469 469

tur posse agi pœnitentia de uno peccato, tur posse agi pœnitentia de uno peccato, alio in delectatione existente. alio in delectatione existente.

6. Item, Nullus rex vel imperator ite- 6. Item, Nullus rex vel imperator ite- rum emendam exigeret ab aliquo, cui rum emendam exigeret ab aliquo, cui pro parte læsionis a vicario suo, qui loco pro parte læsionis a vicario suo, qui loco ejus est, condigna poenitentia imposita. ejus est, condigna poenitentia imposita. fuisset sed constat, quod sacerdos est fuisset sed constat, quod sacerdos est vicarius Dei in confessione, et secundum vicarius Dei in confessione, et secundum auditum veram imponit pœnitentiam de auditum veram imponit pœnitentiam de duobus, vel tribus, aliis tacitis: ergo duobus, vel tribus, aliis tacitis: ergo imperator summus ulterius de his non imperator summus ulterius de his non requiret pœnitentiam. requiret pœnitentiam.

6. Si dicatur, quod peccator non pot- 6. Si dicatur, quod peccator non pot- est satisfacere nisi in charitate satisfa- est satisfacere nisi in charitate satisfa- ciat et quia non habet charitatem qui ciat et quia non habet charitatem qui de uno pœnitet, et de alio non ideo de uno pœnitet, et de alio non ideo non potest satisfacere. CONTRA: Eccle. non potest satisfacere. CONTRA: Eccle. 1x, 1 Nescit homo utrum amore an 1x, 1 Nescit homo utrum amore an odio dignus sit. Ergo nullus scit utrum odio dignus sit. Ergo nullus scit utrum satisfaciat, vel non. Ergo tota die quili- satisfaciat, vel non. Ergo tota die quili- bet debet iterare pœnitentiam suam, et bet debet iterare pœnitentiam suam, et desperare, quod satisfacere non possit: desperare, quod satisfacere non possit: eo quod hoc sit penitus ignoratum, quod eo quod hoc sit penitus ignoratum, quod exigitur ad satisfactionem: hoc autem exigitur ad satisfactionem: hoc autem falsum est ergo et hoc quod oportet falsum est ergo et hoc quod oportet aliquem satisfacere in charitate. aliquem satisfacere in charitate.

8. Item, Daniel. IV, 24: Peccata tua 8. Item, Daniel. IV, 24: Peccata tua eleemosynis redime. Constat autem, quod eleemosynis redime. Constat autem, quod Daniel quando dedit hoc consilium, sci- Daniel quando dedit hoc consilium, sci- vit regem esse iniquum: ergo iniquus vit regem esse iniquum: ergo iniquus in peccato uno, potest facere pœniten- in peccato uno, potest facere pœniten- tiam de alio. tiam de alio.

9. Item, Luc. xv1, 9: Facite vobis 9. Item, Luc. xv1, 9: Facite vobis amicos de mammona iniquitatis. Glos- amicos de mammona iniquitatis. Glos- sa: « Divitiæ iniquitates dicuntur, quia sa: « Divitiæ iniquitates dicuntur, quia de iniquitatibus sunt collectæ. » Constat de iniquitatibus sunt collectæ. » Constat autem, quod de talibus non possit fieri autem, quod de talibus non possit fieri eleemosyna quæ faciat recipi in æterna eleemosyna quæ faciat recipi in æterna tabernacula, nisi retenta parte iniqui, tabernacula, nisi retenta parte iniqui, de alia parte posset fieri eleemoyna et de alia parte posset fieri eleemoyna et satisfactio ergo manens in uno pccato satisfactio ergo manens in uno pccato potest satisfacere de alio. potest satisfacere de alio.

10. Item, Peccata non habent hujus- 10. Item, Peccata non habent hujus- modi colligationem, qualem habent vir- modi colligationem, qualem habent vir- tutes, sed unumquodque est divisum ab tutes, sed unumquodque est divisum ab alio sed quæcumque sunt divisa ab in- alio sed quæcumque sunt divisa ab in- vicem, horum unum potest destrui, alio vicem, horum unum potest destrui, alio

470 470

Sed contra. Sed contra.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

non destructo: ergo unum peccatum non destructo: ergo unum peccatum potest destrui, alio retento: sed pecca- potest destrui, alio retento: sed pecca- tum destruitur tantum per satisfactio- tum destruitur tantum per satisfactio- nem ergo de uno potest fieri satisfa- nem ergo de uno potest fieri satisfa- ctio, alio retento in voluntate. ctio, alio retento in voluntate.

11. Item, De virtute politica non est 11. Item, De virtute politica non est sic, quod una habita, omnia vitia exclu- sic, quod una habita, omnia vitia exclu- dantur ergo videtur, quod hoc etiam dantur ergo videtur, quod hoc etiam non debeat esse virtutis theologicæ, cum non debeat esse virtutis theologicæ, cum Deus salutem nostram desiderans, juvat Deus salutem nostram desiderans, juvat omnibus modis quibus homo juvari pot- omnibus modis quibus homo juvari pot-

est. est.

Si dicas, quod de virtute politica est Si dicas, quod de virtute politica est hoc, quod qui habet unam, habet omnes, hoc, quod qui habet unam, habet omnes, sicut dicit Isidorus, sicut notatum est sicut dicit Isidorus, sicut notatum est super tertio Sententiarum, super tertio Sententiarum, quod hæc quod hæc

fuit sententia Stoicorum, et Aristotelis fuit sententia Stoicorum, et Aristotelis in quarto Ethicorum, cum dicit de ma- in quarto Ethicorum, cum dicit de ma- gnanimitate et magnanimo: « Magnani- gnanimitate et magnanimo: « Magnani- mus nihil prave agit secundum aliquod mus nihil prave agit secundum aliquod vitium. » Si, inquam, sic dicas: nihil vitium. » Si, inquam, sic dicas: nihil est hoc, et contra intentionem Philoso- est hoc, et contra intentionem Philoso- phorum quia non attribuunt hoc virtuti phorum quia non attribuunt hoc virtuti secundum suum esse quo perficit suum secundum suum esse quo perficit suum actum proprium et essentialem sibi, sed actum proprium et essentialem sibi, sed potius secundum maximum suum posse potius secundum maximum suum posse quod habet in subjecto. Et ideo virtus quod habet in subjecto. Et ideo virtus secundum suum esse potest inesse sub- secundum suum esse potest inesse sub- jecto, salvato in eodem subjecto aliquo jecto, salvato in eodem subjecto aliquo vitio quod non contrariatur illi virtuti : vitio quod non contrariatur illi virtuti : et sic habetur propositum, ut videtur. et sic habetur propositum, ut videtur.

Sed quod error sit pessimus et ana- Sed quod error sit pessimus et ana- thematizatus, sic videtur: thematizatus, sic videtur:

1. II ad Corinth. vi, 15, dicit Apos- 1. II ad Corinth. vi, 15, dicit Apos- tolus: Quæ conventio Christi ad Belial? tolus: Quæ conventio Christi ad Belial? ergo nullam communicationem habet ergo nullam communicationem habet Christus ad cor in quo habitat diabolus: Christus ad cor in quo habitat diabolus: sed qui est in uno peccato mortali, est sed qui est in uno peccato mortali, est inhabitatio diaboli : ergo nullam com- inhabitatio diaboli : ergo nullam com- municationem habet cum eo Christus: municationem habet cum eo Christus: sed nullam satisfactionem Christus ac- sed nullam satisfactionem Christus ac- cipit, nisi cum quo in gratia participat: cipit, nisi cum quo in gratia participat: ergo talem satisfactionem non accipit ergo talem satisfactionem non accipit Christus, ut videtur. Christus, ut videtur.

2. Item, Apud homines durantibus 2. Item, Apud homines durantibus inimicitiis non accipitur satisfactio læ- inimicitiis non accipitur satisfactio læ- dentis sed qui est in peccato, adhuc dentis sed qui est in peccato, adhuc agit inimicitias contra Deum: ergo non agit inimicitias contra Deum: ergo non recipitur ejus satisfactio. recipitur ejus satisfactio.

munus munus

3. Item, Matth. v, 23: Si offers 3. Item, Matth. v, 23: Si offers tuum ad altare, etc. Sed constat, quod tuum ad altare, etc. Sed constat, quod non est minor cura Deo, ut homo re- non est minor cura Deo, ut homo re- concilietur sibi, quam homini: ergo concilietur sibi, quam homini: ergo oportet prius in omnibus reconciliari oportet prius in omnibus reconciliari Deo, et postea accipietur ejus oblatio: Deo, et postea accipietur ejus oblatio: sed oblationis genus quoddam est satis- sed oblationis genus quoddam est satis- factio digna ergo oportet prius habere factio digna ergo oportet prius habere gratiam de omnibus peccatis, antequam gratiam de omnibus peccatis, antequam satisfactio sit accepta: sed nullus vo- satisfactio sit accepta: sed nullus vo- luntate permanens in uno, habet gratiam luntate permanens in uno, habet gratiam de omnibus ergo voluntate permanens de omnibus ergo voluntate permanens in uno, non potest satisfacere de alio. in uno, non potest satisfacere de alio.

4. Item, Qui est in peccato uno, ut 4. Item, Qui est in peccato uno, ut dicit Augustinus, non est dignus nisi dicit Augustinus, non est dignus nisi poena æterna: ergo non est dignus ut poena æterna: ergo non est dignus ut satisfactionis ejus opus accipiatur : et satisfactionis ejus opus accipiatur : et non satisfacit nisi opere Deo accepto : non satisfacit nisi opere Deo accepto : ergo qui est in uno peccato, non potest ergo qui est in uno peccato, non potest satisfacere de alio. satisfacere de alio.

5. Item, Sine gratia non fit satisfa- 5. Item, Sine gratia non fit satisfa- ctio sed gratia complectitur omnes vir- ctio sed gratia complectitur omnes vir- tutes ergo sine omnibus virtutibus si- tutes ergo sine omnibus virtutibus si- mul non est satisfactio: sed opposita mul non est satisfactio: sed opposita non sunt simul: ergo cum virtutibus non sunt simul: ergo cum virtutibus non possunt esse vitia opposita : ergo non possunt esse vitia opposita : ergo qui habet gratiam, non habet aliquod qui habet gratiam, non habet aliquod peccatum: et nullus satisfacit nisi qui peccatum: et nullus satisfacit nisi qui habet gratiam : ergo qui satisfacit, non habet gratiam : ergo qui satisfacit, non habet aliquod peccatum : ergo a destru- habet aliquod peccatum : ergo a destru- ctione consequentis, qui habet aliquod ctione consequentis, qui habet aliquod peccatum, non satisfacit. peccatum, non satisfacit.

6. Item, Non satisfacit qui non resti- 6. Item, Non satisfacit qui non resti- tuit Deo quod suum est: sed qui non tuit Deo quod suum est: sed qui non restituit Deo animam quam abstulit, restituit Deo animam quam abstulit, non restituit Deo quod suum est: ergo non restituit Deo quod suum est: ergo non satisfacit, qui animam restituit: sed non satisfacit, qui animam restituit: sed non restituitur anima, quamdiu manet non restituitur anima, quamdiu manet voluntas peccati alicujus: ergo quamdiu voluntas peccati alicujus: ergo quamdiu aliquod peccatum est in voluntate, non aliquod peccatum est in voluntate, non potest fieri satisfactio. potest fieri satisfactio.

7. Item, Sit ita, quod aliquis satisfa- 7. Item, Sit ita, quod aliquis satisfa- ciat de uno peccato, alio in voluntate ciat de uno peccato, alio in voluntate retento aut iste diligit Creatorem sicut retento aut iste diligit Creatorem sicut debet, aut non. Si non: tunc non sa- debet, aut non. Si non: tunc non sa- tisfacit. PROBATIO. Luc. VII, 48: Remit- tisfacit. PROBATIO. Luc. VII, 48: Remit- tuntur ei peccata multa, quoniam dilexit tuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Si sic: ergo omne multum. Si sic: ergo omne quod diligit quod diligit , , circa Deum diligit: sed citra Deum di- circa Deum diligit: sed citra Deum di-

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 1.

ligendo omne quod diligit, nihil mortali ligendo omne quod diligit, nihil mortali peccato diligit : ergo ille nihil mortaliter peccato diligit : ergo ille nihil mortaliter diligit ergo nullum peccatum mortale diligit ergo nullum peccatum mortale manet in ejus voluntate et hoc est con- manet in ejus voluntate et hoc est con- tra positum ergo impossibile est de tra positum ergo impossibile est de uno satisfacere, alio in delectatione re- uno satisfacere, alio in delectatione re- tento. tento.

: :

SOLUTIO. Dicendum, quod hoc est con- SOLUTIO. Dicendum, quod hoc est con- cedendum, quod hoc quod in principio cedendum, quod hoc quod in principio capituli pro opinione ponitur, licet falsa, capituli pro opinione ponitur, licet falsa, tamquam fidei contrarium est condem- tamquam fidei contrarium est condem- nandum. Et reducitur in contrarium illius nandum. Et reducitur in contrarium illius articuli « Credo in Spiritum sanctum, articuli « Credo in Spiritum sanctum, scilicet sanctam Ecclesiam Catholicam. »> scilicet sanctam Ecclesiam Catholicam. »> Vel contra illum : « Remissionem pecca- Vel contra illum : « Remissionem pecca-

torum. » torum. »

AD PRIMUM autem dicendum, quod AD PRIMUM autem dicendum, quod licet debita peccatorum sint divisim con- licet debita peccatorum sint divisim con- tracta quantum ad conversionem ad bo- tracta quantum ad conversionem ad bo- num commutabile, et quantum ad ac- num commutabile, et quantum ad ac- tum, tamen conveniunt in aversione ab tum, tamen conveniunt in aversione ab uno bono increato: et quoad hoc habent uno bono increato: et quoad hoc habent rationem offensæ et culpæ : et ideo cum rationem offensæ et culpæ : et ideo cum aversio illa maneat, alio quocumque pec- aversio illa maneat, alio quocumque pec- cato manente, non potest homo satisfa- cato manente, non potest homo satisfa- cere de uno, alio retento. Et simile hu- cere de uno, alio retento. Et simile hu- jus est in offensis hominum : quia læsor jus est in offensis hominum : quia læsor non potest satisfacere de læsione illa, non potest satisfacere de læsione illa, perdurans in lædendo. Licet enim pecca- perdurans in lædendo. Licet enim pecca- tor Deum lædere non possit, tamen tor Deum lædere non possit, tamen quantum est de se lædit. quantum est de se lædit.

AD HOC quod probatur, quod peccata AD HOC quod probatur, quod peccata debita sunt, dicendum quod debita hu- debita sunt, dicendum quod debita hu- mana sunt duplicia. Quædam enim sunt mana sunt duplicia. Quædam enim sunt quæ voluntarie creduntur debitori et quæ voluntarie creduntur debitori et talibus nulla est adjuncta offensa: et hoc talibus nulla est adjuncta offensa: et hoc modo non dicuntur debita peccata. Quæ- modo non dicuntur debita peccata. Quæ- dam sunt debita, quæ oriuntur ex læsio- dam sunt debita, quæ oriuntur ex læsio- ne alicujus injusta, vel in persona, vel ne alicujus injusta, vel in persona, vel in bonis, vel in honore: et talibus est in bonis, vel in honore: et talibus est adjuncta offensa læsi : et ideo non pot- adjuncta offensa læsi : et ideo non pot- est sibi satisfieri, nisi offensa cesset: est sibi satisfieri, nisi offensa cesset: hæc autem non cessat perdurante illo in hæc autem non cessat perdurante illo in aliquo modo læsionis et talibus debitis aliquo modo læsionis et talibus debitis assimilantur peccata. Et ideo patet, quod assimilantur peccata. Et ideo patet, quod ratio illa non valet. ratio illa non valet.

: :

AD ALIUD dicendum, quod licet secun- AD ALIUD dicendum, quod licet secun- dum Platonem justum sit idem quod dum Platonem justum sit idem quod

471 471

contrapassum, et hoc in quibusdam sit contrapassum, et hoc in quibusdam sit verum, sicut in directione injuriæ illa- verum, sicut in directione injuriæ illa- tæ, ubi inferens injuriam contrapatitur tæ, ubi inferens injuriam contrapatitur tantum, quantum intulit: tamen hoc tantum, quantum intulit: tamen hoc justum supponit cessationem a læsione justum supponit cessationem a læsione generaliter et a læsione spirituali non generaliter et a læsione spirituali non cessatur, quamdiu durat voluntas pec- cessatur, quamdiu durat voluntas pec- cati alicujus. cati alicujus.

AD ALIUD dicendum, quod justitia ho- AD ALIUD dicendum, quod justitia ho- minum etiam bene exigit cessationem a minum etiam bene exigit cessationem a læsione, ut jam patuit: sed alia debita læsione, ut jam patuit: sed alia debita quibus offensa ejus cujus debitores su- quibus offensa ejus cujus debitores su- mus non est adjuncta, divisim solvi pos- mus non est adjuncta, divisim solvi pos- sunt. Et illis debitis in spiritualibus non sunt. Et illis debitis in spiritualibus non sunt similia peccata, sed potius dona sunt similia peccata, sed potius dona quæ donantur a Deo, ut lucremur in eis, quæ donantur a Deo, ut lucremur in eis, sicut dicitur, Matth. xxv, 14 et seq. sicut dicitur, Matth. xxv, 14 et seq.

AD ALIUD dicendum, quod peccatum AD ALIUD dicendum, quod peccatum actuale non destruitur in nobis sine no- actuale non destruitur in nobis sine no- bis quia, sicut dicit Augustinus, « Qui bis quia, sicut dicit Augustinus, « Qui creavit te sine te, non justificabit te sine creavit te sine te, non justificabit te sine te. » Non autem potest destrui nisi per te. » Non autem potest destrui nisi per gratiam, cui repugnat voluntas aversa a gratiam, cui repugnat voluntas aversa a bono incommutabili et cum illa maneat bono incommutabili et cum illa maneat

aversa etiam in uno solo peccato in aversa etiam in uno solo peccato in delectatione retento, non potest deleri delectatione retento, non potest deleri aliud peccatum : cum tamen Deus in se aliud peccatum : cum tamen Deus in se semper paratus sit destruere, quotiescum- semper paratus sit destruere, quotiescum- que non est impedimentum ex parte que non est impedimentum ex parte

nostra. nostra.

AD ALIUD concedimus, quod non est AD ALIUD concedimus, quod non est simile de morbis corporalibus, et spi- simile de morbis corporalibus, et spi- ritualibus quia morbi corporales non ritualibus quia morbi corporales non habent unam causam sed spirituales habent unam causam sed spirituales habent unicam, quæ est voluntas, vel habent unicam, quæ est voluntas, vel liberum arbitrium, quod quamdiu ma- liberum arbitrium, quod quamdiu ma- net aversum non est susceptibile medi- net aversum non est susceptibile medi- cinæ et ideo nullus morbus spiritualis cinæ et ideo nullus morbus spiritualis curatur in ipso. curatur in ipso.

AD ALIUD dicendum, quod sacerdos ta- AD ALIUD dicendum, quod sacerdos ta- lem ad pœnitentiam non suscipit nisi lem ad pœnitentiam non suscipit nisi deceptus sed quod exhibetur a mini- deceptus sed quod exhibetur a mini- stro decepto, bene revocatur justitia re- stro decepto, bene revocatur justitia re- gis ideo objectio adducit non simile gis ideo objectio adducit non simile pro simili, vel falsum supponitur in illo, pro simili, vel falsum supponitur in illo, scilicet quod satisfactio vera sit, quam scilicet quod satisfactio vera sit, quam suscipit vicario decepto. suscipit vicario decepto.

AD ALIUD dicendum, quod licet homo AD ALIUD dicendum, quod licet homo non possit scire se habere charitatem non possit scire se habere charitatem

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Ad 7 Ad 7

Ad 8. Ad 8.

Ad 9. Ad 9.

Ad 10. Ad 10.

A: 11. A: 11.

472 472

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

scientia infaillbili, potest tamen scire, scientia infaillbili, potest tamen scire, scilicet scientia per signa probabilia ac- scilicet scientia per signa probabilia ac- cepta et hoc sufficit, sicut sæpius in cepta et hoc sufficit, sicut sæpius in hoc opere notatum est. hoc opere notatum est.

AD ALIUD dicendum, quod Daniel non AD ALIUD dicendum, quod Daniel non intendit ut rex aliquis in aliquo peccato intendit ut rex aliquis in aliquo peccato perduret, sed potius ut vitam mutet in perduret, sed potius ut vitam mutet in melius, et tunc eleemosynis redimet pœ- melius, et tunc eleemosynis redimet pœ- nam peccatorum quam præviderat sibi nam peccatorum quam præviderat sibi deberi propter peccatum. deberi propter peccatum.

AD ALIUD dicendum, quod illius verbi AD ALIUD dicendum, quod illius verbi sententia non est, quod pecunia in parte sententia non est, quod pecunia in parte retineatur, quæ ex iniquo est acquisita : retineatur, quæ ex iniquo est acquisita :

tutis est in subjecto. Sed non est sic de tutis est in subjecto. Sed non est sic de politicis quia illæ per consuetudinem politicis quia illæ per consuetudinem et experimentum generationem sumunt,. et experimentum generationem sumunt,. et consuetudines actuum diversæ sunt: et consuetudines actuum diversæ sunt: et ideo una generatur in anima, alia non et ideo una generatur in anima, alia non generata. Et per hoc patet solutio ad generata. Et per hoc patet solutio ad duo sequentia. duo sequentia.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

sed potius supponit id quod est juris An pro uno peccato potest consurgere du- sed potius supponit id quod est juris An pro uno peccato potest consurgere du-

positivi et communis, quod primo re- positivi et communis, quod primo re- stituatur ablatum: deinde de residuo stituatur ablatum: deinde de residuo quod iniquum dicitur, quia inique, id quod iniquum dicitur, quia inique, id est, avare contra pauperes retentum est, est, avare contra pauperes retentum est, pauperes ad amicos emantur, ut reci- pauperes ad amicos emantur, ut reci- piant benefactores suos in æterna taber- piant benefactores suos in æterna taber- nacula sicut infra in eadem distin- nacula sicut infra in eadem distin- ctione habebitur in quæstione de ele- ctione habebitur in quæstione de ele- emosyna. emosyna.

AD ALIUD dicendum, quod peccata non AD ALIUD dicendum, quod peccata non habent colligationem in aliquo ente posi- habent colligationem in aliquo ente posi- tivo, quod sit sicut habitus, vel radix, tivo, quod sit sicut habitus, vel radix, vel aliquid hujusmodi: sed tamen ha- vel aliquid hujusmodi: sed tamen ha- bent convenientiam in privatione con- bent convenientiam in privatione con- versionis ad bonum incommutabile: ex versionis ad bonum incommutabile: ex qua parte habent omnia rationem pecca- qua parte habent omnia rationem pecca- ti et mali et culpæ offensionis. Et cum ti et mali et culpæ offensionis. Et cum talis privatio permaneat in eo qui perdu- talis privatio permaneat in eo qui perdu- rat in peccato, manet ira Dei super eum: rat in peccato, manet ira Dei super eum: et ideo non est perceptibilis gratiæ. et ideo non est perceptibilis gratiæ.

AD ALIUD dicendum, quod de hoc AD ALIUD dicendum, quod de hoc diversi diversa sentiunt. Et quantum ad diversi diversa sentiunt. Et quantum ad me pertinet, ego bene puto, quod una me pertinet, ego bene puto, quod una politicarum habetur sine alia: licet non politicarum habetur sine alia: licet non quoad omne posse quod potest habere quoad omne posse quod potest habere in subjecto: et tune dicendum, quod non in subjecto: et tune dicendum, quod non est simile de politicis et infusis: quia est simile de politicis et infusis: quia infusæ intelliguntur virtutes formatæ, infusæ intelliguntur virtutes formatæ, quæ sunt quasi quædam virtuales partes quæ sunt quasi quædam virtuales partes gratiæ gratum facientis: et ideo habent gratiæ gratum facientis: et ideo habent colligantiam in gratia, ita quod una non colligantiam in gratia, ita quod una non habetur sine alia. Et ideo etiam nulla habetur sine alia. Et ideo etiam nulla ibi est, quamdiu contrarium alicujus vir- ibi est, quamdiu contrarium alicujus vir-

1 Cf. Luc. xv1, 9. 1 Cf. Luc. xv1, 9.

plex tribulatio ? plex tribulatio ?

Deinde quæritur de illo quod dicitur, Deinde quæritur de illo quod dicitur, ibi, A, sub initio : « Non consurget du- ibi, A, sub initio : « Non consurget du- plex tribulatio, etc. » plex tribulatio, etc. »

Videtur contrarium Videtur contrarium

1. In Psalmo сVIII, 29, ubi dicitur: 1. In Psalmo сVIII, 29, ubi dicitur: Operiantur sicut diploide confusione sua. Operiantur sicut diploide confusione sua. 2. Item, Eccli. XI, 16: Error et tenebræ 2. Item, Eccli. XI, 16: Error et tenebræ peccatoribus concreata sunt. peccatoribus concreata sunt.

3. Item, In Psalmo CXLVIII, 8: Ignis, 3. Item, In Psalmo CXLVIII, 8: Ignis, grando, nix, etc. grando, nix, etc.

SOLUTIO. Dicendum, quod duplex tri- SOLUTIO. Dicendum, quod duplex tri- bulatio non consurget pro peccato quod bulatio non consurget pro peccato quod simpliciter est unum : sed quod est simpliciter est unum : sed quod est unum subjecto, et plura deformitate : vel unum subjecto, et plura deformitate : vel pro pluribus peccatis bene consurget pro pluribus peccatis bene consurget duplex tribulatio: sicut cum peccati ac- duplex tribulatio: sicut cum peccati ac- tus est unus, est tamen ibi libido, et con- tus est unus, est tamen ibi libido, et con- temptus, et hujusmodi, quibus aliquid temptus, et hujusmodi, quibus aliquid respondet in pœnis. respondet in pœnis.

Unde dicendum ad primum, quod hoc Unde dicendum ad primum, quod hoc non intelligitur ratione diversarum pœ- non intelligitur ratione diversarum pœ- narum debitarum uni peccato, sed ratio- narum debitarum uni peccato, sed ratio- ne duarum partium ipsius peccantis, quæ ne duarum partium ipsius peccantis, quæ sunt corpus et anima: et sicut peccavit sunt corpus et anima: et sicut peccavit in corpore et anima, ita etiam punitur in corpore et anima, ita etiam punitur in utroque. in utroque.

AD ALIUD dicendum, quod hoc intel- AD ALIUD dicendum, quod hoc intel- ligitur ratione privationis habitus diri- ligitur ratione privationis habitus diri- gentis in bonis moribus. Error enim gentis in bonis moribus. Error enim

Soluti Soluti

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

contra. contra.

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 3 ET 4. IN IV SENTENT. DIST. XV, A, ART. 3 ET 4.

est in eligendo, et tenebræ in providen- est in eligendo, et tenebræ in providen- do quid agendum sit. do quid agendum sit.

AD ALIUD dicendum, quod illæ pœnæ AD ALIUD dicendum, quod illæ pœnæ non respondent uni peccato simpliciter, non respondent uni peccato simpliciter, sed pluribus, vel peccato quod unum est sed pluribus, vel peccato quod unum est subjecto, et multa deformitate. subjecto, et multa deformitate.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An pænæ quæ commutant in bonum, et An pænæ quæ commutant in bonum, et injunguntur in satisfactione, sint ju- injunguntur in satisfactione, sint ju- stæ, an non ? stæ, an non ?

Deinde quæritur, de hoc quod dicitur, Deinde quæritur, de hoc quod dicitur, ibi, A, § 2 « Qui præsentibus suppli- ibi, A, § 2 « Qui præsentibus suppli- ciis commutantur in bonum, etc. » ciis commutantur in bonum, etc. »

Hic potest quæri, Utrum pœnæ illæ Hic potest quæri, Utrum pœnæ illæ expiativæ quæ commutant in bonum, et expiativæ quæ commutant in bonum, et injunguntur in satisfactione, sint justæ, injunguntur in satisfactione, sint justæ, aut non ? aut non ?

Videtur, quod justæ : quia Videtur, quod justæ : quia

1. Dominus punit peccantes his pœ- 1. Dominus punit peccantes his pœ- nis et nullum punit Deus nisi juste: nis et nullum punit Deus nisi juste: ergo istæ pœnæ sunt justæ. ergo istæ pœnæ sunt justæ.

2. Item, Justum est quod judex red- 2. Item, Justum est quod judex red- dit pro meritis: sed meritum culpæ nec dit pro meritis: sed meritum culpæ nec potest esse nisi pœna : ergo cum illa potest esse nisi pœna : ergo cum illa infligitur peccatori, juste fit ei: ergo infligitur peccatori, juste fit ei: ergo talis pœna est justa. talis pœna est justa.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Mortali peccato debetur pœna æter- 1. Mortali peccato debetur pœna æter- na ergo injuste punitur, quando punitur na ergo injuste punitur, quando punitur poena temporali. poena temporali.

: :

2. Item, Si juste punitur peccator 2. Item, Si juste punitur peccator poena taxata, videtur injustum, si taxata poena taxata, videtur injustum, si taxata convertatur in majorem sed hoc non convertatur in majorem sed hoc non est injustum ergo ista taxata non erat est injustum ergo ista taxata non erat justa. PROBATIO mediæ. Si non perficit justa. PROBATIO mediæ. Si non perficit pœnitens pœnitentiam injunctam, puni- pœnitens pœnitentiam injunctam, puni- tur in purgatorio, quæ gravior est pœ- tur in purgatorio, quæ gravior est pœ-

na. na.

SOLUTIO. Dicendum, quod illa pœna si SOLUTIO. Dicendum, quod illa pœna si discrete est taxata, justa est: quia tunc discrete est taxata, justa est: quia tunc æstimantur circumstantiæ peccatoris, æstimantur circumstantiæ peccatoris,

473 473

scilicet devotio, voluntas, et hujusmodi, scilicet devotio, voluntas, et hujusmodi, et circumstantiæ fori Ecclesiæ militantis, et circumstantiæ fori Ecclesiæ militantis, quæ juvat, et alia. Unde concedendæ quæ juvat, et alia. Unde concedendæ sunt conclusiones primo inductæ. sunt conclusiones primo inductæ.

AD ID quod contra objicitur, dicen- Ad object.1. AD ID quod contra objicitur, dicen- Ad object.1. dum quod mortali secundum se debetur dum quod mortali secundum se debetur poena æterna sed mortali quod ex even- poena æterna sed mortali quod ex even- tu sequentis compunctionis et confessio- tu sequentis compunctionis et confessio- nis factum est veniale, non debetur pœ- nis factum est veniale, non debetur pœ- na æterna, sed temporalis. na æterna, sed temporalis.

AD ALIUD dicendum, quod per accidens AD ALIUD dicendum, quod per accidens efficitur poena major: scilicet propter efficitur poena major: scilicet propter hoc quod mutantur circumstantiæ pœni- hoc quod mutantur circumstantiæ pœni- tentis, et circumstantiæ fori in quo pœ- tentis, et circumstantiæ fori in quo pœ- nitet. Voluntaria enim poena hic, effici- nitet. Voluntaria enim poena hic, effici- tur necessaria ibi: et ideo minoris vir- tur necessaria ibi: et ideo minoris vir- tutis in purgando: et ideo oportet quod tutis in purgando: et ideo oportet quod intendatur, et aliæ circumstantiæ muten- intendatur, et aliæ circumstantiæ muten-

tur. tur.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An quinque modi quibus flagella con- An quinque modi quibus flagella con- tingunt, sunt bene assignati et dis- tingunt, sunt bene assignati et dis- tincti ? tincti ?

Deinde enim quæritur de hoc quod Deinde enim quæritur de hoc quod dicitur, ibi, A, § 2, sub medio : « Quin- dicitur, ibi, A, § 2, sub medio : « Quin- que enim modis flagella contingunt, que enim modis flagella contingunt,

etc. » etc. »

Videtur, quod primus modus nullus Videtur, quod primus modus nullus sit : quia sit : quia

1. Ille non supponit peccatum in flagel- 1. Ille non supponit peccatum in flagel- lato, cum dicat Hieronymus : « Quidquid lato, cum dicat Hieronymus : « Quidquid patimur, peccata nostra meruerunt. » patimur, peccata nostra meruerunt. »

2. Item, Ad Roman. vui, 28, super 2. Item, Ad Roman. vui, 28, super illud: Diligentibus Deum omnia coope- illud: Diligentibus Deum omnia coope- rantur in bonum, dicit Glossa : « Mors et rantur in bonum, dicit Glossa : « Mors et omnia mala ex merito originalis peccati omnia mala ex merito originalis peccati procedunt: » ergo sine peccato non est procedunt: » ergo sine peccato non est aliquis modus flagelli justi, ut videtur. aliquis modus flagelli justi, ut videtur.

3. Item, Job, VI, 2: Utinam appen- 3. Item, Job, VI, 2: Utinam appen- derentur peccata mea, etc. Ergo quid- derentur peccata mea, etc. Ergo quid- quid mali sustinemus, pro peccatis no- quid mali sustinemus, pro peccatis no- stris accidere manifestum est. stris accidere manifestum est.

Adobject. 2. Adobject. 2.

Sed contra. Sed contra.

474 474

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

4. Item, Gregorius: « Nulla nocebit 4. Item, Gregorius: « Nulla nocebit adversitas, si nulla dominetur iniqui- adversitas, si nulla dominetur iniqui- tas. >> tas. >>

5. Item, Augustinus : « Injustum est 5. Item, Augustinus : « Injustum est creaturam rationalem sine peccato puni- creaturam rationalem sine peccato puni- ri » sed Deus nihil facit injuste: ergo ri » sed Deus nihil facit injuste: ergo nullum punit nisi pro peccato. nullum punit nisi pro peccato.

CONTRA: CONTRA:

1. Job, XVI, 18: Hæc passus sum 1. Job, XVI, 18: Hæc passus sum absque iniquitate manus meæ, cum ha- absque iniquitate manus meæ, cum ha- berem mundas ad Deum preces. berem mundas ad Deum preces.

2. Item, Job, xIx, 6: Intelligite quia 2. Item, Job, xIx, 6: Intelligite quia Deus non æquo judicio afflixerit me, Deus non æquo judicio afflixerit me, et flagellis suis me cinxerit. et flagellis suis me cinxerit.

3. Item, Gregorius in Glossa: « Ju- 3. Item, Gregorius in Glossa: « Ju- stus conditor tot verberibus in beato Job stus conditor tot verberibus in beato Job non vitia illius curavit exstinguere, sed non vitia illius curavit exstinguere, sed merita augere. » merita augere. »

4. Item, Joan. 1x, 3 Neque hic pec- 4. Item, Joan. 1x, 3 Neque hic pec- cavit, neque parentes ejus: sed ut ma- cavit, neque parentes ejus: sed ut ma- nifestentur opera Dei in illo. nifestentur opera Dei in illo.

ULTERIUS objicitur de secundo modo ULTERIUS objicitur de secundo modo qui videtur, quod ille nullus sit: quia qui videtur, quod ille nullus sit: quia

1. Incitatio ad vitium non est custodia 1. Incitatio ad vitium non est custodia virtutis provocatio autem ad iram sine virtutis provocatio autem ad iram sine causa, est incitatio ad vitium : ergo non causa, est incitatio ad vitium : ergo non est bona custodia virtutum : sed provo- est bona custodia virtutum : sed provo- catur ad iram, qui sine merito flagella- catur ad iram, qui sine merito flagella- tur ergo est mala custodia virtutum. tur ergo est mala custodia virtutum.

2. Si dicas, quod hoc est ne superbia 2. Si dicas, quod hoc est ne superbia tentet. CONTRA: Augustinus dicit, quod tentet. CONTRA: Augustinus dicit, quod superbia post omnes virtutes sævit. Er- superbia post omnes virtutes sævit. Er- go etiam post poenitentiam in tribulatio- go etiam post poenitentiam in tribulatio- ne ergo non magis cavetur superbia ne ergo non magis cavetur superbia per tribulationem, quam per alium mo- per tribulationem, quam per alium mo-

dum. dum.

ULTERIUS quæritur de tertio modo. ULTERIUS quæritur de tertio modo. Videtur enim non esse correctio pec- Videtur enim non esse correctio pec- cati. cati.

1. Peccatum enim non corrigitur nisi 1. Peccatum enim non corrigitur nisi gratia quæ sibi contraria est, vel virtute: gratia quæ sibi contraria est, vel virtute: sed poena non est contraria peccato : sed poena non est contraria peccato : ergo non corrigitur peccatum per pœ- ergo non corrigitur peccatum per pœ-

nam. nam.

2. Item, Poena quæ corrigit peccatum : 2. Item, Poena quæ corrigit peccatum : aut habet hoc in quantum est poena, aut aut habet hoc in quantum est poena, aut in quantum est voluntaria, aut in quan- in quantum est voluntaria, aut in quan-

tum est inflicta, aut quantum ad duo tum est inflicta, aut quantum ad duo illorum, aut quantum ad omnia tria. illorum, aut quantum ad omnia tria. Si primo modo: tunc in omnibus corri- Si primo modo: tunc in omnibus corri- git peccatum et sic intelligitur etiam git peccatum et sic intelligitur etiam modus quintus. Si secundo modo: ergo modus quintus. Si secundo modo: ergo ubi est major voluntas, ibi erit major ubi est major voluntas, ibi erit major correctio peccati: sed ad suavia opera correctio peccati: sed ad suavia opera virtutum, et orationum, et hujusmodi, virtutum, et orationum, et hujusmodi, major et suavior est voluntas : ergo ma- major et suavior est voluntas : ergo ma- gis per illa corrigetur peccatum, ut vide- gis per illa corrigetur peccatum, ut vide- tur ergo illud purgativum peccati male tur ergo illud purgativum peccati male videtur præordinari a summa sapientia. videtur præordinari a summa sapientia. Si quoad tertium, hoc iterum non potest Si quoad tertium, hoc iterum non potest stare quia in dæmonibus et damnatis stare quia in dæmonibus et damnatis poena est inflicta, et tamen non corrigit poena est inflicta, et tamen non corrigit peccatum. Si dicas, quod quoad duo: peccatum. Si dicas, quod quoad duo: aut hoc erit quia poena voluntaria, aut aut hoc erit quia poena voluntaria, aut quia pœna inflicta. Si primo modo: cum quia pœna inflicta. Si primo modo: cum hoc non causetur ab eo quod est poena, hoc non causetur ab eo quod est poena, sed ab eo quod est voluntaria: videtur sed ab eo quod est voluntaria: videtur quod ea in quibus voluntas devotior est, quod ea in quibus voluntas devotior est, magis sit correctiva peccati: et illa magis sit correctiva peccati: et illa sunt actus virtutum, et alia devotionis sunt actus virtutum, et alia devotionis opera, ut communiter dicitur ab omni- opera, ut communiter dicitur ab omni- bus. bus.

ULTERIUS quæritur de quarto modo ULTERIUS quæritur de quarto modo quem tangit quia omnino videtur esse quem tangit quia omnino videtur esse sine ratione : sine ratione :

1. Gloria enim Dei multis aliis modis 1. Gloria enim Dei multis aliis modis sine hominum nocumento potest mani- sine hominum nocumento potest mani- festari ergo videtur, quod inutilis sit festari ergo videtur, quod inutilis sit iste. iste.

2. Item, Videtur esse quædam confor- 2. Item, Videtur esse quædam confor- mitas ad miracula dæmonis: quia, sicut mitas ad miracula dæmonis: quia, sicut dicitur in vita beati Bartholomæi, dæ- dicitur in vita beati Bartholomæi, dæ- mones prius lædebant, et postea cessan- mones prius lædebant, et postea cessan- tes videbantur: et ita videtur hic esse: tes videbantur: et ita videtur hic esse: ergo iste modus nullus videtur. ergo iste modus nullus videtur.

SIMILITER quæritur de quinto: quia SIMILITER quæritur de quinto: quia 1. Dicit Augustinus in libro de Pœni- 1. Dicit Augustinus in libro de Pœni- tentia: «Quidquid permisit Deus pati, tentia: «Quidquid permisit Deus pati, scias esse flagellum correctionis : » sed scias esse flagellum correctionis : » sed Herodes patiebatur: ergo sua passio fuit Herodes patiebatur: ergo sua passio fuit flagellum correctionis, ut videtur. flagellum correctionis, ut videtur.

2. Item, Quamdiu datur locus corre- 2. Item, Quamdiu datur locus corre- ctionis et poenitentiæ, tamdiu debet dif- ctionis et poenitentiæ, tamdiu debet dif- ferri condemnationis initium: sed per ferri condemnationis initium: sed per

Sed contra. Sed contra.

IN IV SENTENT. DIST. XV, B. ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XV, B. ART. 4.

totam hanc vitam datur hic locus pœni- totam hanc vitam datur hic locus pœni- tentiæ ergo non debet hic inchoari tentiæ ergo non debet hic inchoari condemnatio ergo nullus punitur ante condemnatio ergo nullus punitur ante initium vel gustum suæ condemnationis : initium vel gustum suæ condemnationis : et sic quintus modus nullus videtur esse. et sic quintus modus nullus videtur esse.

CONTRA hoc est quod dicitur, II Ma- CONTRA hoc est quod dicitur, II Ma- chab. ix, 13, de Antiocho punito cum chab. ix, 13, de Antiocho punito cum per poenas humiliaretur, et oraret: Ora- per poenas humiliaretur, et oraret: Ora- bat autem hic scelestus Dominum, a quo bat autem hic scelestus Dominum, a quo non esset misericordiam consecuturus. non esset misericordiam consecuturus. Ergo pœna non valuit ei ad emendam Ergo pœna non valuit ei ad emendam delicti. delicti.

PRÆTEREA videtur, quod tota illa di- PRÆTEREA videtur, quod tota illa di- visio sit insufficiens: quia alia datur visio sit insufficiens: quia alia datur quæ continetur his verbis: quæ continetur his verbis:

Erudit, vertit, probat, et lætum facat, arctat, Erudit, vertit, probat, et lætum facat, arctat, Confortat, satiat, consummat, deinde coronat. Confortat, satiat, consummat, deinde coronat.