Iolutio. Iolutio.

Ad 1. Ad 1.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 14. IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 14.

fine missæ ergo videtur, quod nulla fine missæ ergo videtur, quod nulla pars in sacramento illorum significet ja- pars in sacramento illorum significet ja- centes in sepulcris et sic non est gene. centes in sepulcris et sic non est gene. rale quod dicitur hic. rale quod dicitur hic.

Si forte dicatur, quod loquitur Sergius Si forte dicatur, quod loquitur Sergius Papa secundum consuetudinem primiti- Papa secundum consuetudinem primiti- væ Ecclesiæ, in qua subdiaconus et dia- væ Ecclesiæ, in qua subdiaconus et dia- conus reliquias sacræ partitionis in fine conus reliquias sacræ partitionis in fine missæ post communionem remanentes missæ post communionem remanentes consumebant: hoc nihil est: quia hoc consumebant: hoc nihil est: quia hoc non fiebat in hostia per tria divisa: nec non fiebat in hostia per tria divisa: nec hoc fiebat omni die, sed tempore com- hoc fiebat omni die, sed tempore com- munionis populi: nec tunc semper, sed munionis populi: nec tunc semper, sed quando aliquid mansit de reliquiis: hic quando aliquid mansit de reliquiis: hic autem Papa generaliter loquitur de par- autem Papa generaliter loquitur de par- tium significatione. tium significatione.

SOLUTIO. Dicendum videtur, quod Pa- SOLUTIO. Dicendum videtur, quod Pa- pa loquitur hic de congruentissima signi- pa loquitur hic de congruentissima signi- ficatione fractionis et partium : et non de ficatione fractionis et partium : et non de quacumque significatione minus con- quacumque significatione minus con- grua et loquitur tantum secundum ri- grua et loquitur tantum secundum ri- tum qui in Ecclesia Romana consuevit tum qui in Ecclesia Romana consuevit observari pro tempore. Uuniversaliter observari pro tempore. Uuniversaliter enim corpus Christi in tria dividitur, li- enim corpus Christi in tria dividitur, li- cet non universaliter una partium usque cet non universaliter una partium usque in finem missæ observetur: quia propter in finem missæ observetur: quia propter periculum partium decidentium de sacra- periculum partium decidentium de sacra- mento, a quibusdam ambæ partes simul mento, a quibusdam ambæ partes simul sumuntur, et deinde etiam pars in cali- sumuntur, et deinde etiam pars in cali- cem missa et hoc non ut contrarium cem missa et hoc non ut contrarium significare velint quam Papa dicit, sed significare velint quam Papa dicit, sed potius periculum cavere, idem signari potius periculum cavere, idem signari intelligentes, quod ille fideliter expres- intelligentes, quod ille fideliter expres-

sit. sit.

DICENDUM ergo ad primum, quod om- DICENDUM ergo ad primum, quod om- nis pars aliquo modo significat incorpo. nis pars aliquo modo significat incorpo. ratos Christo qui soli communicant : ratos Christo qui soli communicant : quia (ut dicit Ambrosius) spiritualiter quia (ut dicit Ambrosius) spiritualiter communicat, qui innocentiam secum ad communicat, qui innocentiam secum ad altare portat cum autem illi qui solo altare portat cum autem illi qui solo numero de Ecclesia sunt, spiritualiter numero de Ecclesia sunt, spiritualiter non communicent, per nullam partem si- non communicent, per nullam partem si- gnificantur licet pro eis in redemptio- gnificantur licet pro eis in redemptio- nem et expiationem offeratur : non enim nem et expiationem offeratur : non enim omnes illi de partibus corporis sunt vel omnes illi de partibus corporis sunt vel significantur, pro quibus offertur, sed illi significantur, pro quibus offertur, sed illi

1 Cf. Infra, Dist. XLIII. Tom. XXX hujusce 1 Cf. Infra, Dist. XLIII. Tom. XXX hujusce

: :

359 359

qui sunt in corpore mystico per partes qui sunt in corpore mystico per partes sacramenti veri corporis significantur. sacramenti veri corporis significantur. AD ALIUD dicendum, quod illa divisio AD ALIUD dicendum, quod illa divisio non est prima quæ significatur in Eze- non est prima quæ significatur in Eze- chiele, xiv, 4 et seq., per Noe, Daniel, chiele, xiv, 4 et seq., per Noe, Daniel, et Job sed potius est divisio unius par- et Job sed potius est divisio unius par- tis, scilicet illius quæ ambulat super tis, scilicet illius quæ ambulat super terram et ideo illa præsupponit istam : terram et ideo illa præsupponit istam : quia corporis Christi mystici alia pars quia corporis Christi mystici alia pars est in gloria, et alia exspectat secura est in gloria, et alia exspectat secura in sepulcro, et tertia pugnat in merito: in sepulcro, et tertia pugnat in merito: et illa quæ pugnat in merito, triformis et illa quæ pugnat in merito, triformis est, sicut significatur in Ezechiele. est, sicut significatur in Ezechiele.

AD ALIUD dicendum, quod partes non AD ALIUD dicendum, quod partes non significant virtutem passionis, sed potius significant virtutem passionis, sed potius partes corporis Christi quæ sibi spiritua- partes corporis Christi quæ sibi spiritua- liter unitæ sunt: et ideo regnantes in liter unitæ sunt: et ideo regnantes in gloria, cum præcipue uniti sint Christo, gloria, cum præcipue uniti sint Christo, debent in sacramenti partibus significari. debent in sacramenti partibus significari. Alia etiam ratio hujus est: quia hoc sa- Alia etiam ratio hujus est: quia hoc sa- cramentum non fit pro impetranda venia, cramentum non fit pro impetranda venia, sed etiam ut laudes per ipsum Deo red- sed etiam ut laudes per ipsum Deo red- dantur pro liberatione jam facta et hoc dantur pro liberatione jam facta et hoc modo possunt fieri pro beatis significa- modo possunt fieri pro beatis significa- tiones in partitione sacramenti. tiones in partitione sacramenti.

AD aliud dicendum, quod Christus AD aliud dicendum, quod Christus non esset mortuus, si non esset pecca- non esset mortuus, si non esset pecca- tum : non tamen sequitur, quod libera- tum : non tamen sequitur, quod libera- tus non habens peccatum non debeat ha- tus non habens peccatum non debeat ha- bere memoriam mortis liberantis ut gra- bere memoriam mortis liberantis ut gra- tias agat, et laudet redemptorem et hoc tias agat, et laudet redemptorem et hoc significatur in fractione corporis Christi. significatur in fractione corporis Christi.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

AD ALIUD dicendum, quod non est idem A15 et 6. AD ALIUD dicendum, quod non est idem A15 et 6. offerre pro beatis et pro illis qui sunt offerre pro beatis et pro illis qui sunt in sepulcro quia cum triplex sit resur- in sepulcro quia cum triplex sit resur- rectio, sicut infra ostendetur 1, scilicet rectio, sicut infra ostendetur 1, scilicet resurrectio a culpa per gratiam, quæ fit resurrectio a culpa per gratiam, quæ fit hic et resurrectio animæ a poena, quæ hic et resurrectio animæ a poena, quæ fit per gloriam: et resurrectio corporis fit per gloriam: et resurrectio corporis a putredine et corruptione, quæ fit in a putredine et corruptione, quæ fit in futuro intelliguntur hic jam resurrexis- futuro intelliguntur hic jam resurrexis- se, qui media resurrectione resurrexe- se, qui media resurrectione resurrexe- runt in sepulcro autem jacere, qui ad- runt in sepulcro autem jacere, qui ad- huc torquentur in purgatorio quod us- huc torquentur in purgatorio quod us- que in finem mundi durabit. que in finem mundi durabit.

Per hoc patet solutio ad sequens. Per hoc patet solutio ad sequens. AD HOC autem quod objicitur, quod AD HOC autem quod objicitur, quod

novæ editionis. novæ editionis.

Ad 7. Ad 7.

Ad quest. 1. Ad quest. 1.

Ad quæst. 2. Ad quæst. 2.

Ad quaest. 3. Ad quaest. 3.

360 360

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

generaliter videtur intelligere jacentes in generaliter videtur intelligere jacentes in sepulcro, dicendum quod ideo loquitur sepulcro, dicendum quod ideo loquitur generaliter quia talis vicissitudo mo- generaliter quia talis vicissitudo mo- rientium et purgandorum et evolantium rientium et purgandorum et evolantium usque ad finem mundi durabit unde usque ad finem mundi durabit unde illi qui sunt in purgatorio jacent, quia illi qui sunt in purgatorio jacent, quia neutram stolam adhuc adepti sunt in ani- neutram stolam adhuc adepti sunt in ani- ma, jam stant aliqualiter in resurrectio. ma, jam stant aliqualiter in resurrectio. ne, quia a culpa et etiam a pœna in ani- ne, quia a culpa et etiam a pœna in ani-

ma resurrexerunt. ma resurrexerunt.

AD ALIUD dicendum, quod non atten- AD ALIUD dicendum, quod non atten- ditur in hoc sacramento, quod calix si- ditur in hoc sacramento, quod calix si- gnificat passionem: sed cum duplex sit gnificat passionem: sed cum duplex sit Eucharistiæ perceptio: una est cum la- Eucharistiæ perceptio: una est cum la- bore masticationis, et alia sine labo- bore masticationis, et alia sine labo- re, sed cum suavitate potus habet sa- re, sed cum suavitate potus habet sa- pientiam hic sumitur in specie sacra- pientiam hic sumitur in specie sacra- menti quasi sub cortice alieno quem menti quasi sub cortice alieno quem masticari oportet: in futuro autem sumi- masticari oportet: in futuro autem sumi- tur in gustu sapientiæ salutaris sine resi- tur in gustu sapientiæ salutaris sine resi- stentia, ut potus, et hoc significatur per stentia, ut potus, et hoc significatur per partem in calicem missam. Unde nihil partem in calicem missam. Unde nihil prohibet uno multa significari secundum prohibet uno multa significari secundum diversas proprietates: ut si calix per se diversas proprietates: ut si calix per se significet passionem, in quantum tamen significet passionem, in quantum tamen habet potum, significat statum in gloria. habet potum, significat statum in gloria.

AD ALIUD dicendum, quod illa pars AD ALIUD dicendum, quod illa pars quæ jam resurrexit, est illa quæ adepta quæ jam resurrexit, est illa quæ adepta est stolam animæ, ut patet ex prædictis, est stolam animæ, ut patet ex prædictis, vel stolam corporis et animæ, si aliqui vel stolam corporis et animæ, si aliqui sunt qui cum Domino jam sunt in pa- sunt qui cum Domino jam sunt in pa- tria quod ego credo quidem esse veris- tria quod ego credo quidem esse veris- simum de beata Virgine, et aliis qui cum simum de beata Virgine, et aliis qui cum Domino surrexerunt. Domino surrexerunt.

AD ALIUD dicendum, quod pars come- AD ALIUD dicendum, quod pars come- sta significat ambulantes super terram, sta significat ambulantes super terram, non ex ea proprietate qua comestio est non ex ea proprietate qua comestio est incorporatio, sed ex illa qua comestio est incorporatio, sed ex illa qua comestio est restauratio deperditi et confirmatio debi- restauratio deperditi et confirmatio debi- litati per famem spiritualis enim gratiæ litati per famem spiritualis enim gratiæ fervor per calorem concupiscentiæ de- fervor per calorem concupiscentiæ de- perditur, et homo spiritualis debilitatur: perditur, et homo spiritualis debilitatur: propter quod inductus est usus comeden- propter quod inductus est usus comeden- di et ideo nihil valet objectio facta de di et ideo nihil valet objectio facta de unione et incorporatione. unione et incorporatione.

: :

: :

Ad aliud dicendum, quod illa quæ re- ¿¿ Ad aliud dicendum, quod illa quæ re- ¿¿ manet jacens, congruissime significat ja- manet jacens, congruissime significat ja- centes in sepulcro et ideo relinquitur centes in sepulcro et ideo relinquitur jacens super patenam, quæ significat jacens super patenam, quæ significat pressuram lapidis claudentis sepulcrum : pressuram lapidis claudentis sepulcrum : et ideo significat pœnam quæ sequitur et ideo significat pœnam quæ sequitur mortem in purgatorio. Alii enim non mortem in purgatorio. Alii enim non sunt in sepulcro Domino nisi qui ad lo- sunt in sepulcro Domino nisi qui ad lo- cum purgandorum bonorum descendunt. cum purgandorum bonorum descendunt. Quod autem in fine comeditur, non fit Quod autem in fine comeditur, non fit ad hoc ut significetur, quod iterum debent ad hoc ut significetur, quod iterum debent ambulare super terram, sed quod per ambulare super terram, sed quod per oblationem puniti in purgatorio accipiunt oblationem puniti in purgatorio accipiunt confortationem sicut per cibum : et non confortationem sicut per cibum : et non oportet, quod omnes proprietates in si- oportet, quod omnes proprietates in si- gnificando aliquid secundum rem mysti- gnificando aliquid secundum rem mysti- cam attendantur: quia et hæc eadem res cam attendantur: quia et hæc eadem res habet multas proprietates, et potest mul- habet multas proprietates, et potest mul- ta significare secundum modum in sacra ta significare secundum modum in sacra Scriptura. Scriptura.

AD ALIUD dicendum, quod non opor- Adq AD ALIUD dicendum, quod non opor- Adq tet, quod iste usus generaliter observe- tet, quod iste usus generaliter observe- tur quia non omnium est cautela qua tur quia non omnium est cautela qua sciant sibi cavere ne aliquid decidat de sciant sibi cavere ne aliquid decidat de sacramenti partitione: sed bene puto, sacramenti partitione: sed bene puto, quod quando solemnes primo celebrant, quod quando solemnes primo celebrant, ut Papa, vel aliqui qui loco capitum ge- ut Papa, vel aliqui qui loco capitum ge- neralium sunt in Ecclesia, quod tunc neralium sunt in Ecclesia, quod tunc debet observari: ut per personas quæ debet observari: ut per personas quæ generaliter præsident Ecclesiæ, totus sta- generaliter præsident Ecclesiæ, totus sta- tus partium Ecclesiæ significetur. tus partium Ecclesiæ significetur.

AD HOC autem quod ultimo objicitur, AD HOC autem quod ultimo objicitur, bene concedo quod hoc non intellexit bene concedo quod hoc non intellexit Sergius Papa, talem significationem par- Sergius Papa, talem significationem par- tibus attribuendo. tibus attribuendo.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

An communio et fractio hostiæ sint si- An communio et fractio hostiæ sint si- gnum ejusdem vel diversorum ? et, gnum ejusdem vel diversorum ? et, Quid significet quælibet? Quid significet quælibet?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, E, § 2 Et sicut partes illæ mysti- ibi, E, § 2 Et sicut partes illæ mysti-

lutio. lutio.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 16.

cam tenent significationem, ita etiam et cam tenent significationem, ita etiam et fractio, etc. » fractio, etc. »

1. Videtur enim non hoc, sed aliud dici 1. Videtur enim non hoc, sed aliud dici signari a beato Dionysio in libro de Ec- signari a beato Dionysio in libro de Ec- elesiastica hierarchia, cap. de theoria elesiastica hierarchia, cap. de theoria sanctæ synaxeos, ita dicente: « Divinis- sanctæ synaxeos, ita dicente: « Divinis- sima autem et unius et ejusdem panis sima autem et unius et ejusdem panis communio et pacifica traditio similem communio et pacifica traditio similem conversationem eis divinam tamquam conversationem eis divinam tamquam similiter edentibus promulgat, et ad di- similiter edentibus promulgat, et ad di- vinissimam cœnam et principale symbo- vinissimam cœnam et principale symbo- lum perfectorum in memoriam sacram lum perfectorum in memoriam sacram ducit. » Ergo videtur, quod non signifi- ducit. » Ergo videtur, quod non signifi- cet passionem ut hic quia beatus Dio- cet passionem ut hic quia beatus Dio- nysius inter signata communionis, nul- nysius inter signata communionis, nul- lam fecit mentionem de passione. lam fecit mentionem de passione.

2. Item, In Celesti hierarchia dicit, 2. Item, In Celesti hierarchia dicit, quod Jesu divinæ participationis imago, quod Jesu divinæ participationis imago, est divinissimæ Eucharistiæ assum- est divinissimæ Eucharistiæ assum- ptio ergo cum hæc participatio sit fu- ptio ergo cum hæc participatio sit fu- tura in beatitudine, non videtur quod tura in beatitudine, non videtur quod hoc signum dici debeat passionis. hoc signum dici debeat passionis.

1 1

3. Si forte tu dicas, quod fractio si- 3. Si forte tu dicas, quod fractio si- gnificat aliud quam communio: quoniam gnificat aliud quam communio: quoniam fractio significat passionem: communio fractio significat passionem: communio autem communionem, et cœnam Domi- autem communionem, et cœnam Domi- ni, et alia quæ dicit Dionysius. CONTRA ni, et alia quæ dicit Dionysius. CONTRA hoc videtur esse, quod fractio non refer- hoc videtur esse, quod fractio non refer- tur ad corpus, ut prius dictum est, sed ad tur ad corpus, ut prius dictum est, sed ad speciem in sacramento: ergo non debet speciem in sacramento: ergo non debet significare panem in quo corpus Christi significare panem in quo corpus Christi frangebatur, sed aliquid aliud. frangebatur, sed aliquid aliud.

SOLUTIO. Dicendum sicut tactum est, SOLUTIO. Dicendum sicut tactum est, quod communio ipsa alterius signum est, quod communio ipsa alterius signum est, et alterius ipsa fractio: quia fractio suffi- et alterius ipsa fractio: quia fractio suffi- cit ad communionem : unde dicitur, cit ad communionem : unde dicitur, Luc. xxII, 19 Fregit, et dedit eis, scili- Luc. xxII, 19 Fregit, et dedit eis, scili- cet discipulis suis. Unde fractio significat cet discipulis suis. Unde fractio significat passionem, communio autem unionem passionem, communio autem unionem charitatis ad proximum et ad Deum. Un- charitatis ad proximum et ad Deum. Un- de Augustinus dicit in libro Senten- de Augustinus dicit in libro Senten- tiarum Prosperi : « Dum frangitur ho- tiarum Prosperi : « Dum frangitur ho- stia, dum sanguis de calice in ora fidelium stia, dum sanguis de calice in ora fidelium funditur, quid aliud quam Dominici cor- funditur, quid aliud quam Dominici cor- poris in cruce immolatio ejusque sangui- poris in cruce immolatio ejusque sangui- nis effusio de latere designatur ? » nis effusio de latere designatur ? »

4 S. DIONYSIUS, Lib. de Coelesti hierarchia, 4 S. DIONYSIUS, Lib. de Coelesti hierarchia,

361 361

DICENDUM ergo ad primum, quod illa DICENDUM ergo ad primum, quod illa verba Dionysii dicunt signata commu- verba Dionysii dicunt signata commu- nionis, quam communionem per gra- nionis, quam communionem per gra- tiam unionis efficit sacramentum hæc tiam unionis efficit sacramentum hæc autem communio consistit in conversa- autem communio consistit in conversa- tione simili ad Christum cui incorporan- tione simili ad Christum cui incorporan- tur, et memoriam cœnæ in qua incorpo- tur, et memoriam cœnæ in qua incorpo- rantur et confortantur, et memoriam rantur et confortantur, et memoriam communionis charitatis Christi in quam communionis charitatis Christi in quam primi perfecte congregati et uniti sunt, primi perfecte congregati et uniti sunt, et adhuc congregatur et unitur Ecclesia. et adhuc congregatur et unitur Ecclesia.

AD ID autem quod objicitur de Cœlesti AD ID autem quod objicitur de Cœlesti hierarchia, dicendum quod ipse ibi lo- hierarchia, dicendum quod ipse ibi lo- quitur de signato communionis secun- quitur de signato communionis secun- dum rationem anagogicam: et hoc ve- dum rationem anagogicam: et hoc ve- rum est, quia significat per hanc perce- rum est, quia significat per hanc perce- ptionem in sacramento, perceptionem re- ptionem in sacramento, perceptionem re- rum in veritate futuram in beatitudine : rum in veritate futuram in beatitudine : sed hoc non importatur in fractione pro- sed hoc non importatur in fractione pro- prie loquendo. prie loquendo.

AD ULTIMUM autem dicendum, quod AD ULTIMUM autem dicendum, quod licet fractio non sit in corpore Christi, eo licet fractio non sit in corpore Christi, eo quod illud frangi non potest, repræsen- quod illud frangi non potest, repræsen- tat tamen fractio in specie illud quod fuit tat tamen fractio in specie illud quod fuit in corpore Christi et hoc non est in- in corpore Christi et hoc non est in- conveniens quia etiam tunc mortale conveniens quia etiam tunc mortale et passibile fractum est, quale nunc non et passibile fractum est, quale nunc non est et illa fractio per aliquid quod est est et illa fractio per aliquid quod est circa corpus, designatur. circa corpus, designatur.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

An aliquis existens in peccato mortali, An aliquis existens in peccato mortali, potest accedere ad communionem, et potest accedere ad communionem, et accipere corpus Christi? accipere corpus Christi?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, E, § 3: « Sed caveat quisque ne ibi, E, § 3: « Sed caveat quisque ne indigne percipiat, etc. » indigne percipiat, etc. »

Infra enim statim dicet, quod « indi- Infra enim statim dicet, quod « indi- gnus est, qui habens mortale peccatum gnus est, qui habens mortale peccatum accedit. » accedit. »

Unde quæruntur hic tria, quorum pri- Unde quæruntur hic tria, quorum pri-

cap. 1. cap. 1.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Sed contra. Sed contra.

362 362

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mum est, an aliquis potest accedere cum mum est, an aliquis potest accedere cum peccato mortali existens? peccato mortali existens?

Secundo, Utrum sacerdos potest re- Secundo, Utrum sacerdos potest re- pellere aliquem in peccato mortali exi- pellere aliquem in peccato mortali exi-

stentem ? stentem ?

Tertio, An habens mortale peccatum, Tertio, An habens mortale peccatum, potest videre corpus Christi? potest videre corpus Christi?

AD PRIMUM proceditur sic: AD PRIMUM proceditur sic:

1. Ambrosius dicit : « Si desit fides et 1. Ambrosius dicit : « Si desit fides et charitas, judicium sibi manducat et bi- charitas, judicium sibi manducat et bi- bit»sed ei qui est in mortali peccato, bit»sed ei qui est in mortali peccato, deest fides et charitas : ergo judicium deest fides et charitas : ergo judicium sibi manducat et bibit. sibi manducat et bibit.

2. Item, Augustinus: « Sicut Judas 2. Item, Augustinus: « Sicut Judas cui buccellam tradidit Christus, non ma- cui buccellam tradidit Christus, non ma- lum accipiendo, sed bonum male acci- lum accipiendo, sed bonum male acci- piendo, locum præbuit diabolo sic in- piendo, locum præbuit diabolo sic in- digne quis sumens corpus Christi, non digne quis sumens corpus Christi, non efficit, ut quia malus est, malum sit: aut efficit, ut quia malus est, malum sit: aut quia non ad salutem accipit, nihil acci- quia non ad salutem accipit, nihil acci- piat. » Ex his accipitur, quod talis non piat. » Ex his accipitur, quod talis non accipit ad salutem, sed accipiendo locum accipit ad salutem, sed accipiendo locum dat diabolo ergo non debet accipere. dat diabolo ergo non debet accipere. 3. Item, Minus videtur quod ingerens 3. Item, Minus videtur quod ingerens se sanctis officiis, et inducens se sacra- se sanctis officiis, et inducens se sacra- mentis vestibus, vel prædicans indignus, mentis vestibus, vel prædicans indignus, peccet mortaliter, quam si indignus ac- peccet mortaliter, quam si indignus ac- cipiat corpus Domini: sed ille qui præ- cipiat corpus Domini: sed ille qui præ- dicat indignus, vel induitur sacris vesti- dicat indignus, vel induitur sacris vesti- bus, vel suscipit ordines indignus, pec- bus, vel suscipit ordines indignus, pec- cat mortaliter, ut dicunt Magistri: ergo cat mortaliter, ut dicunt Magistri: ergo multo magis et iste. multo magis et iste.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Eccle. ix, 1, dicitur: Nescit homo 1. Eccle. ix, 1, dicitur: Nescit homo utrum amore vel odio dignus sit: ergo utrum amore vel odio dignus sit: ergo nemo scit an habeat charitatem an non: nemo scit an habeat charitatem an non: ergo omnes dubitant utrum habeant ergo omnes dubitant utrum habeant charitatem ergo omnes dubitant, utrum charitatem ergo omnes dubitant, utrum sint digni, an indigni : ergo etiam dubi- sint digni, an indigni : ergo etiam dubi- tant per consequens, utrum mortaliter tant per consequens, utrum mortaliter peccent accipiendo, vel non: sed regula peccent accipiendo, vel non: sed regula est in sacra Scriptura, quod qui facit de est in sacra Scriptura, quod qui facit de quo dubitat utrum sit mortale peccatum quo dubitat utrum sit mortale peccatum an non, peccat mortaliter: ergo omnis an non, peccat mortaliter: ergo omnis homo accedens ad corpus Domini, peccat homo accedens ad corpus Domini, peccat mortaliter, quod est valde horribile dicere. mortaliter, quod est valde horribile dicere.

1 Psal. XVIII, 13: Delicta quis intelligit? 1 Psal. XVIII, 13: Delicta quis intelligit?

2. Item, Dignus dicitur vita æterna, 2. Item, Dignus dicitur vita æterna, qui facit aliquid unde juste debetur ei vita qui facit aliquid unde juste debetur ei vita æterna ergo digne accedit ad corpus æterna ergo digne accedit ad corpus Christi, qui facit aliquid unde juste debe. Christi, qui facit aliquid unde juste debe. tur ei corpus Domini: ergo aliquo hu- tur ei corpus Domini: ergo aliquo hu- mano opere ponderari potest corpus Do- mano opere ponderari potest corpus Do- mini quod falsissimum est, quia di- mini quod falsissimum est, quia di- gnius est toto mundo et infinitis mun- gnius est toto mundo et infinitis mun- dis si essent: ergo nullus accedit dignus: dis si essent: ergo nullus accedit dignus: ergo omnis homo accedens peccat mor- ergo omnis homo accedens peccat mor- taliter. taliter.

: :

SOLUTIO. Dicendum, quod dignus ali- SOLUTIO. Dicendum, quod dignus ali- quis dicitur dupliciter, scilicet per æqui- quis dicitur dupliciter, scilicet per æqui- valentiam et hoc modo nullus est dignus valentiam et hoc modo nullus est dignus vita æterna, nec etiam corpore Domini. vita æterna, nec etiam corpore Domini. Secundo modo dicitur dignus per æsti- Secundo modo dicitur dignus per æsti- mationem et hoc dupliciter adhuc, sci- mationem et hoc dupliciter adhuc, sci- licet æstimatione rei, et sic nullus dignus licet æstimatione rei, et sic nullus dignus est vel æstimatione æstimantis per bo- est vel æstimatione æstimantis per bo- nitatem suam propter valorem nostrum nitatem suam propter valorem nostrum ex parte nostrorum operum : sicut dici- ex parte nostrorum operum : sicut dici- tur in epistola ad Titum, III, 5: Non ex tur in epistola ad Titum, III, 5: Non ex operibus justitiæ quæ fecimus nos, sed operibus justitiæ quæ fecimus nos, sed secundum suam misericordiam salvos secundum suam misericordiam salvos nos fecit et sic sumus digni vita æterna, nos fecit et sic sumus digni vita æterna, et digni communione corporis et sangui- et digni communione corporis et sangui- nis Domini quia dignos nos æstimat, nis Domini quia dignos nos æstimat, quando sumus sine mortali peccato se- quando sumus sine mortali peccato se- cundum nostram conscientiam indigni cundum nostram conscientiam indigni autem quando conscientia accusante su- autem quando conscientia accusante su- mus in mortali peccato. mus in mortali peccato.

AD PRIMUM ergo quod objicitur contra AD PRIMUM ergo quod objicitur contra hoc, dicendum quod nemo scit utrum hoc, dicendum quod nemo scit utrum sit dignus scientia certa : sed scientia sit dignus scientia certa : sed scientia præsumptionis multi sciunt: et hoc suf- præsumptionis multi sciunt: et hoc suf- ficit quia delicta nullus intelligit. Unde ficit quia delicta nullus intelligit. Unde etiam Augustinus dicit, quod peccatum etiam Augustinus dicit, quod peccatum de quo quis non recordatur, et tamen de quo quis non recordatur, et tamen paratus est confiteri et satisfacere, si re- paratus est confiteri et satisfacere, si re- coleret, aut Deus misericorditer indul- coleret, aut Deus misericorditer indul- get, aut ut pius pater revelat. Et ideo get, aut ut pius pater revelat. Et ideo talis dignus reputatur. talis dignus reputatur.

AD ALIUD patet solutio per distinctio-, AD ALIUD patet solutio per distinctio-, nem prius positam. nem prius positam.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 17. IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 17.

ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.

363 363 cerdos non debet repellere aliquem, ut. cerdos non debet repellere aliquem, ut. videtur. videtur.

5. Item, Sacerdos non est dominus 5. Item, Sacerdos non est dominus sacramentorum, sed dispensator: sed sacramentorum, sed dispensator: sed sacramenta sunt concessa ad usum sub- sacramenta sunt concessa ad usum sub- ditorum ergo videtur, quod cum uni- ditorum ergo videtur, quod cum uni- cuique sit dandum quod suum est, quod cuique sit dandum quod suum est, quod

An sacerdos debeat repellere aliquem in ipse nullo digno vel indigno debet dene- An sacerdos debeat repellere aliquem in ipse nullo digno vel indigno debet dene- mortali peccato existentem? mortali peccato existentem?

Deinde quæritur, An sacerdos debet Deinde quæritur, An sacerdos debet repellere aliquem in mortali peccato exi- repellere aliquem in mortali peccato exi-

stentem ? stentem ?

Videtur autem quod non quia Videtur autem quod non quia

1. Dicit Augustinus in libro IV de 1. Dicit Augustinus in libro IV de Trinitate: «Non prohibeat dispensator Trinitate: «Non prohibeat dispensator pingues terræ mensam Domini mandu- pingues terræ mensam Domini mandu- care, sed exactorem moneat timere. » care, sed exactorem moneat timere. » Pingues autem terræ, sicut dicit Glossa Pingues autem terræ, sicut dicit Glossa super illud Psalmi xxı, 30: Manduca- super illud Psalmi xxı, 30: Manduca- verunt et adoraverunt omnes pingues verunt et adoraverunt omnes pingues terræ, sunt peccatores indigni: ergo ta- terræ, sunt peccatores indigni: ergo ta- les a sacerdote qui dispensator est, non les a sacerdote qui dispensator est, non sunt prohibendi. sunt prohibendi.

2. Item, In decreto exponitur ab Au- 2. Item, In decreto exponitur ab Au- gustino illud, Si peccaverit in te frater gustino illud, Si peccaverit in te frater tuus, etc. *. Dicit ibi Augustinus, in te, id tuus, etc. *. Dicit ibi Augustinus, in te, id cst, te solo sciente. « Si ergo peccaverit cst, te solo sciente. « Si ergo peccaverit in teet vis eum coram hominibus ar- in teet vis eum coram hominibus ar- guere, non es corrector hominis, sed pro- guere, non es corrector hominis, sed pro- ditor criminis. » Ergo a simili si sacer- ditor criminis. » Ergo a simili si sacer- dos sciat solus hunc esse indignum, si dos sciat solus hunc esse indignum, si repellit ipsum a communione, non est repellit ipsum a communione, non est corrector, sed proditor: ergo non debet corrector, sed proditor: ergo non debet eum repellere. eum repellere.

3. Item, Ex hoc accideret maximum 3. Item, Ex hoc accideret maximum scandalum quia sacerdos malus cuilibet scandalum quia sacerdos malus cuilibet posset hoc modo imponere maculam, et posset hoc modo imponere maculam, et repellere a communione: cum igitur hoc repellere a communione: cum igitur hoc non debeat fieri, videtur quod sacerdos non debeat fieri, videtur quod sacerdos nullum debeat repellere. nullum debeat repellere.

4. Item, Dominus non repulit Judam, 4. Item, Dominus non repulit Judam, licet moneret eum ut caveret sibi : ergo licet moneret eum ut caveret sibi : ergo cum sua actio, nostra est instructio, sa- cum sua actio, nostra est instructio, sa-

1 Causa 2, quæst. 1 (ex textu). 1 Causa 2, quæst. 1 (ex textu).

2 Matth. xvIII, 15. Cf. Levit. XIX, 17; Eccli. 2 Matth. xvIII, 15. Cf. Levit. XIX, 17; Eccli. XIX, 13 Luc. XVII, 3. XIX, 13 Luc. XVII, 3.

gare ergo nullum debet repellere. gare ergo nullum debet repellere. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Furioso non est dandus gladius in 1. Furioso non est dandus gladius in tempore furiæ, quia seipsum interfice- tempore furiæ, quia seipsum interfice- ret ergo cum pejor sit interfectio in ret ergo cum pejor sit interfectio in anima, non est dandum alicui quantum- anima, non est dandum alicui quantum- cumque petat, unde seipsum interficeret cumque petat, unde seipsum interficeret in anima: sed indigne accipiens corpus in anima: sed indigne accipiens corpus Domini, interficit seipsum, accipiendo: Domini, interficit seipsum, accipiendo: ergo non est dandum a sacerdote: ergo ergo non est dandum a sacerdote: ergo est repellendus. est repellendus.

: :

est est

2. Item, Aristoteles in V Ethicorum 2. Item, Aristoteles in V Ethicorum dicit, quod justum legale minus valet, dicit, quod justum legale minus valet, quam justum per naturam quia justum quam justum per naturam quia justum per naturam considerat quid, cui, quando per naturam considerat quid, cui, quando reddendum sed legale dicit semper esse reddendum sed legale dicit semper esse reddendum quod suum est. Unde legale reddendum quod suum est. Unde legale præcipit reddi alteri quod suum præcipit reddi alteri quod suum quandocumque petit : justum autem per quandocumque petit : justum autem per se non reddit, nisi quando ad utilitatem se non reddit, nisi quando ad utilitatem provenire potest et ideo habens depo- provenire potest et ideo habens depo- situm, non reddit petenti, vicinis latro- situm, non reddit petenti, vicinis latro- nibus qui spoliarent: ergo videtur a si- nibus qui spoliarent: ergo videtur a si- mili et hic, licet lex divina præcipiat, mili et hic, licet lex divina præcipiat, quod sacramenta sint danda omnibus, quod sacramenta sint danda omnibus, tamen justus sacerdos non debet dare, tamen justus sacerdos non debet dare, nisi det ad salutem: sed indignus non nisi det ad salutem: sed indignus non sumit ad salutem: ergo sibi dari non sumit ad salutem: ergo sibi dari non debet et ideo repellendus. debet et ideo repellendus.

3. Item, Lex divina etiam præcipit ut 3. Item, Lex divina etiam præcipit ut non fiat. Matth. vII, 6: Nolite dare san- non fiat. Matth. vII, 6: Nolite dare san- ctum canibus, neque mittatis margaritas ctum canibus, neque mittatis margaritas vestras ante porcos: canes autem et por. vestras ante porcos: canes autem et por. ci sunt peccatores: ergo talibus non est ci sunt peccatores: ergo talibus non est dandum ergo repellendi sunt. dandum ergo repellendi sunt.

4. Item, Quod tibi non vis fieri, num- 4. Item, Quod tibi non vis fieri, num- quam facias alicui ³ : sed sacerdos si es- quam facias alicui ³ : sed sacerdos si es-

3 3

3 Tob. iv, 16: Quod ab alio oderis fieri tibi, 3 Tob. iv, 16: Quod ab alio oderis fieri tibi, vide ne tu aliquando alteri facias. vide ne tu aliquando alteri facias.

Sed contra. Sed contra.

: :

Solutio. Solutio.

364 364

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

set indignus, deberet nolle sibi dari cor- set indignus, deberet nolle sibi dari cor- pus Domini ergo non debet dare alte- pus Domini ergo non debet dare alte- ri : ergo repellere debet indignum. ri : ergo repellere debet indignum.

: :

5. Item, Projiciens corpus Domini in 5. Item, Projiciens corpus Domini in latrinam vel in lutum, peccat mortali- latrinam vel in lutum, peccat mortali- ter sed peccator luto vilior est : ergo ter sed peccator luto vilior est : ergo dans peccatori magis peccat, quam pro- dans peccatori magis peccat, quam pro- jiciens in lutum : ergo peccator est re- jiciens in lutum : ergo peccator est re- pellendus. pellendus.

6. Item, Cyprianus Episcopus ita 6. Item, Cyprianus Episcopus ita scripsit Ebraico Episcopo: << Pro dile- scripsit Ebraico Episcopo: << Pro dile- ctione tua consulendum me existimasti, ctione tua consulendum me existimasti, frater charissime, quid videatur mihi de frater charissime, quid videatur mihi de histrione et mago illo qui apud nos con- histrione et mago illo qui apud nos con- stitutus, adhuc in artis suæ dedecore per- stitutus, adhuc in artis suæ dedecore per- severat, et magister et doctor, non cru- severat, et magister et doctor, non cru- diendorum, sed perdendorum puerorum, diendorum, sed perdendorum puerorum, id quod male didicit, cæteris quoque id quod male didicit, cæteris quoque insinuatan talibus sacra communio insinuatan talibus sacra communio cum cæteris Christianis debeat dari, aut cum cæteris Christianis debeat dari, aut nobiscum debeant communicare? puto nobiscum debeant communicare? puto nec majestati divinæ, nec Evangelicæ nec majestati divinæ, nec Evangelicæ disciplinæ congruere, ut pudor et honor disciplinæ congruere, ut pudor et honor Ecclesiæ tam turpi et infami contagione Ecclesiæ tam turpi et infami contagione fœdetur. » Ergo a simili aliqui repellen- fœdetur. » Ergo a simili aliqui repellen- di esse videntur. di esse videntur.

7. Item, Ex consilio Carthaginensi : 7. Item, Ex consilio Carthaginensi : << Scenicis atque histrionibus, cæterisque << Scenicis atque histrionibus, cæterisque hujusmodi personis, vel apostatis, con- hujusmodi personis, vel apostatis, con- versis vel reversis ad Deum, gratia vel versis vel reversis ad Deum, gratia vel reconciliatio non negetur. » Ergo a con- reconciliatio non negetur. » Ergo a con- trario sensu, si non revertuntur, neque trario sensu, si non revertuntur, neque convertuntur tales ad Deum, reconcilia- convertuntur tales ad Deum, reconcilia- tio debet eis negari: ergo debent repelli. tio debet eis negari: ergo debent repelli.

SOLUTIO. Dicendum, quod peccator du- SOLUTIO. Dicendum, quod peccator du- plex est, scilicet notorius, et occultus: oc- plex est, scilicet notorius, et occultus: oc- cultus non debet repelli, notorius autem cultus non debet repelli, notorius autem perseverans in peccato debet repelli. Est perseverans in peccato debet repelli. Est autem notorius duplex, scilicet per con- autem notorius duplex, scilicet per con- victionem testium in judicio, sicut adul- victionem testium in judicio, sicut adul- ter convictus et non poenitens et noto- ter convictus et non poenitens et noto- rius per turpe officium vel artem vel rius per turpe officium vel artem vel contubernium quod exercet, sicut usu- contubernium quod exercet, sicut usu- rarii et publicani per exercitium et offi- rarii et publicani per exercitium et offi- cium publicum et per artem histrio, et cium publicum et per artem histrio, et magus et per contubernium turpe, sic- magus et per contubernium turpe, sic- ut meretrix tales enim repellendi sunt ut meretrix tales enim repellendi sunt nisi pœnitentia publica prius prioribus nisi pœnitentia publica prius prioribus

actibus renuntiantes satisfaciant. Alii au- actibus renuntiantes satisfaciant. Alii au- tem non sunt repellendi, ne prodantur, tem non sunt repellendi, ne prodantur, et ne populus scandalizetur qui ignorat et ne populus scandalizetur qui ignorat peccata eorum. peccata eorum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non Adol-ject AD PRIMUM ergo dicendum, quod non Adol-ject est simile de peccatore, et furioso: quia est simile de peccatore, et furioso: quia furiosus non videt periculum suum, et furiosus non videt periculum suum, et ideo nihil habet retrahens ab interfe- ideo nihil habet retrahens ab interfe- ctione sui, quando habet gladium: sed ctione sui, quando habet gladium: sed peccator usum habet rationis, et videt peccator usum habet rationis, et videt suum periculum, et potest retrahi si suum periculum, et potest retrahi si vult. vult.

AD ALIUD dicendum, quod per se ju- Ad object AD ALIUD dicendum, quod per se ju- Ad object stum cavet proximo de periculo ex parte stum cavet proximo de periculo ex parte alterius, sed de periculo malæ volunta- alterius, sed de periculo malæ volunta- tis non cavet et ideo vir justus restituit tis non cavet et ideo vir justus restituit alteri quod suum est, etiam quando scit, alteri quod suum est, etiam quando scit, quod male expendit, licet non daret quod male expendit, licet non daret quando est inter latrones qui possunt quando est inter latrones qui possunt auferre et ita se habet sacerdos justus auferre et ita se habet sacerdos justus ad peccatorem postulantem corpus Do- ad peccatorem postulantem corpus Do- mini. mini.

AD ALIUD dicendum, quod lex divina Ad object. AD ALIUD dicendum, quod lex divina Ad object. præcipit, quod sacerdos non det, et sa- præcipit, quod sacerdos non det, et sa- cerdos non dat, sed ille rapit de manibus cerdos non dat, sed ille rapit de manibus ejus præcipue cum sacerdos non sit ni- ejus præcipue cum sacerdos non sit ni- si dispensator. Vel dicatur, quod vis est si dispensator. Vel dicatur, quod vis est in eo quod dicit, Nolite, id est, non ve- in eo quod dicit, Nolite, id est, non ve- litis etsi quandoque aliud oporteat litis etsi quandoque aliud oporteat fieri propter necessitatem scandali: sicut fieri propter necessitatem scandali: sicut dicitur, Jacobi, v, 12: Ante omnia, dicitur, Jacobi, v, 12: Ante omnia, fratres mei, nolite jurare: tamen quan- fratres mei, nolite jurare: tamen quan- doque jurare necesse est propter mali- doque jurare necesse est propter mali- tiam incredulitatis. tiam incredulitatis.

AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- Adobier AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- Adobier sa, quod sacerdos deberet velle in casu, sa, quod sacerdos deberet velle in casu, quod sibi non daretur : imo deberet quod sibi non daretur : imo deberet velle, quod sibi daretur, sed non deberet velle, quod sibi daretur, sed non deberet velle se accipere si daretur: quia dare velle se accipere si daretur: quia dare justum est, accipere autem injustum. justum est, accipere autem injustum.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia latrina et lutum impossibili- mile quia latrina et lutum impossibili- tatem habent munditiæ ad recipiendum tatem habent munditiæ ad recipiendum corpus Domini: sed non sic peccator corpus Domini: sed non sic peccator qui in momento potest conteri et effici qui in momento potest conteri et effici dignus : et ideo non debet negare : quià dignus : et ideo non debet negare : quià posset nocere multum si subtraheret posset nocere multum si subtraheret peccatori pœnitenti, et peccator potest peccatori pœnitenti, et peccator potest converti in momento. converti in momento.

Ad object Ad object

Ad object. Ad object. 6 et 7. 6 et 7.

Sed contra. Sed contra.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 18. IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 18.

AD ALIUD et ultimum patet solutio per AD ALIUD et ultimum patet solutio per distinctionem in fine istius solutionis distinctionem in fine istius solutionis positam. positam.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

In habenti peccatum mortale liceat vi- In habenti peccatum mortale liceat vi- dere corpus Christi, et quomodo? dere corpus Christi, et quomodo?

Tertio quæritur, Utrum liceat videre Tertio quæritur, Utrum liceat videre corpus Christi habenti mortale pecca- corpus Christi habenti mortale pecca- tum ? tum ?

Videtur enim, quod non : quia Videtur enim, quod non : quia

1. Luc. xvIII, 13, laudatur publicanus 1. Luc. xvIII, 13, laudatur publicanus qui nolebat nec oculos ad cœlum levare: qui nolebat nec oculos ad cœlum levare: ergo multo minus peccator est dignus ergo multo minus peccator est dignus videre corpus Domini, quod melius et videre corpus Domini, quod melius et dignius est coelo. dignius est coelo.

2. Item, II Paralip. dixit Manasses in 2. Item, II Paralip. dixit Manasses in Oratione sua : Non sum dignus intueri Oratione sua : Non sum dignus intueri et adspicere altitudinem cæli, præter et adspicere altitudinem cæli, præter multitudineum iniquitatum mearum : multitudineum iniquitatum mearum : ergo multo minus peccator dignus erit ergo multo minus peccator dignus erit videre corpus Domini. videre corpus Domini.

3. Item, 1 Reg. vi, 13 et seq., Bethsa- 3. Item, 1 Reg. vi, 13 et seq., Bethsa- mitæ percussi sunt, quia viderunt arcam mitæ percussi sunt, quia viderunt arcam Domini, quæ tantum figura fuit corporis Domini, quæ tantum figura fuit corporis Domini ergo multo magis peccator Domini ergo multo magis peccator percutietur, indigne respiciens corpus percutietur, indigne respiciens corpus Dominicum. Dominicum.

4. Item, II Reg. VI, 6 el 7, Oza per- 4. Item, II Reg. VI, 6 el 7, Oza per- cussus est, eo quod extendit manum ut cussus est, eo quod extendit manum ut teneret arcam, cum tamen calcitrassent teneret arcam, cum tamen calcitrassent boves trahentes illam. Ex hoc videtur, boves trahentes illam. Ex hoc videtur, quod etiamsi periclitaretur per casum vel quod etiamsi periclitaretur per casum vel aliquid aliud corpus Domini, quod pec- aliquid aliud corpus Domini, quod pec- catori non liceret tangere, nec videre. catori non liceret tangere, nec videre.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Sæpe videmus, quod ostensio boni 1. Sæpe videmus, quod ostensio boni provocat ab bonum: ergo videtur, quod provocat ab bonum: ergo videtur, quod non debeant prohiberi videre peccatores. non debeant prohiberi videre peccatores.

2. Item, Videmus quod universalis 2. Item, Videmus quod universalis usus Ecclesiæ habet, quod facta conse- usus Ecclesiæ habet, quod facta conse- cratione, elevatur hostia, a populo vi- cratione, elevatur hostia, a populo vi- denda et adoranda: cum tamen constat denda et adoranda: cum tamen constat

365 365

probabiliter celebranti, quod multi exi- probabiliter celebranti, quod multi exi- stentes in mortalibus peccatis assistant in stentes in mortalibus peccatis assistant in Ecclesia constat autem, quod universa- Ecclesia constat autem, quod universa- lis Ecclesia nihil agit periculosum : non lis Ecclesia nihil agit periculosum : non ergo periculosum est videre, sed salubre, ergo periculosum est videre, sed salubre, ut videtur. ut videtur.

SOLUTIO. Dicendum videtur, quod vi- SOLUTIO. Dicendum videtur, quod vi- deri potest, et debet: sed non multipli- deri potest, et debet: sed non multipli- cari respectus propter humilitatem: sed cari respectus propter humilitatem: sed potius viso corpore percutiendo pectus potius viso corpore percutiendo pectus in pœnitentia recogitet, quod non sit in pœnitentia recogitet, quod non sit dignus, quod in conspectu et visu fre- dignus, quod in conspectu et visu fre- qquenti remaneat tantæ sanctitatis. qquenti remaneat tantæ sanctitatis.

Solutio. Solutio.

DICENDUM igitur ad auctoritates duas Ad 1 et 2. DICENDUM igitur ad auctoritates duas Ad 1 et 2. quæ primo inducuntur, quod laudatur quæ primo inducuntur, quod laudatur humilitas in illis et illa laudatur in isto humilitas in illis et illa laudatur in isto in hoc quod respectum non multiplicat: in hoc quod respectum non multiplicat: sed tamen propter admonitionem mortis sed tamen propter admonitionem mortis Christi quæ petras scindit, et ex illis Christi quæ petras scindit, et ex illis suscitat filios Abrahæ, bonum est vi- suscitat filios Abrahæ, bonum est vi- dere memorialc mortis. Unde non est dere memorialc mortis. Unde non est simile de coelo, eo quod tale non est me- simile de coelo, eo quod tale non est me- moriale ejus, quod tam efficaciter con- moriale ejus, quod tam efficaciter con- vertit peccatores. vertit peccatores.

AD AD

ALIUD dicendum, quod Bethsa- ALIUD dicendum, quod Bethsa- mitæ percussi sunt qui nudam arcam mitæ percussi sunt qui nudam arcam viderunt, quam videre non debuerunt viderunt, quam videre non debuerunt nisi involutam, sicut dicitur, Numer. 1v, nisi involutam, sicut dicitur, Numer. 1v, 6: unde etiam in Littera innuitur, quod 6: unde etiam in Littera innuitur, quod curiositate multi potius respiciebant ar- curiositate multi potius respiciebant ar- cam, quam vocarent sacerdotes qui in- cam, quam vocarent sacerdotes qui in- volverent cam. Hic autem corpus Do- volverent cam. Hic autem corpus Do- mini involutum est specie panis et vini: mini involutum est specie panis et vini: et ideo videri potest. et ideo videri potest.

AD ALIUD dicendum, quod ut commu- AD ALIUD dicendum, quod ut commu- niter dicitur, Oza percussus est propter niter dicitur, Oza percussus est propter duo unum, quia pollutus in nocte cum duo unum, quia pollutus in nocte cum uxore, præsumpsit in mane propior ac- uxore, præsumpsit in mane propior ac- cedere ad currum, et tenere eum volens cedere ad currum, et tenere eum volens propior inter cæteros accedere, debuit se propior inter cæteros accedere, debuit se digne præparare: vel quando noluit se digne præparare: vel quando noluit se præparare, debuit dimittere, et alium præparare, debuit dimittere, et alium propius accedere, qui dignior esset. propius accedere, qui dignior esset. Alia causa erat: quia cum esset Levita, Alia causa erat: quia cum esset Levita, debuit portare arcam propriis humeris, debuit portare arcam propriis humeris, sed ipse permisit eam boves trahere, et sed ipse permisit eam boves trahere, et ideo percussus est. ideo percussus est.

: :

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

366 366

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

An ille qui aliter celebrat quam institu- An ille qui aliter celebrat quam institu- tum est a Christo, peccet morta- tum est a Christo, peccet morta- liter? liter?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, E, § 3» Indignus est, qui aliter cele- E, § 3» Indignus est, qui aliter cele- brat mysterium quam Christus tradidit, brat mysterium quam Christus tradidit,

etc. » etc. »

Quæritur enim, Quis sit ille? Potest Quæritur enim, Quis sit ille? Potest enim multipliciter aliter celebrari, aut ex enim multipliciter aliter celebrari, aut ex parte materiæ, aut ex parte formæ. Ex parte materiæ, aut ex parte formæ. Ex parte materiæ: sicut Græci qui confi- parte materiæ: sicut Græci qui confi- ciunt in fermentato, cum Dominus conse- ciunt in fermentato, cum Dominus conse- cravit in azymo: vel qui non miscet cravit in azymo: vel qui non miscet vino aquam. vino aquam.

Videtur ergo, quod omnis talis peccat Videtur ergo, quod omnis talis peccat mortaliter vel dicatur, quis sit ille qui mortaliter vel dicatur, quis sit ille qui aliter celebrat. aliter celebrat.

SOLUTIO. Dicendum, quod omnia illa SOLUTIO. Dicendum, quod omnia illa consideranda sunt circa materiam et for- consideranda sunt circa materiam et for- mam, et modum missæ et canonis: quæ mam, et modum missæ et canonis: quæ supra determinata sunt et aliter cele- supra determinata sunt et aliter cele- brans ex contemptu, peccat mortaliter, et brans ex contemptu, peccat mortaliter, et adeo indignus est, quod gradus sui pe- adeo indignus est, quod gradus sui pe- riculo debet subjacere. riculo debet subjacere.

Cum quosdam errores contra celebra- Cum quosdam errores contra celebra- tionem sacramenti Julius Papa tangat tionem sacramenti Julius Papa tangat scribens (et ponitur in decreto de conse- scribens (et ponitur in decreto de conse- cratione, distinct. II, cap. Cum omne cri- cratione, distinct. II, cap. Cum omne cri- men) sic dicens : « Audivimus quosdam men) sic dicens : « Audivimus quosdam schismatica ambitione detentos, contra schismatica ambitione detentos, contra divinos ordines et Apostolicas institutio- divinos ordines et Apostolicas institutio- nes, lac pro vino in divinis sacrificiis de- nes, lac pro vino in divinis sacrificiis de- dicare alios quoque intinctam Eucha- dicare alios quoque intinctam Eucha- ristiam populis pro complemento com- ristiam populis pro complemento com- munionis porrigere: quosdam etiam ex- munionis porrigere: quosdam etiam ex- pressum vinum in sacramento Dominici pressum vinum in sacramento Dominici calicis offerre: alios vero pannum li- calicis offerre: alios vero pannum li- neum musto intinctum per totum annum neum musto intinctum per totum annum reservare, et in tempore sacrificii par- reservare, et in tempore sacrificii par- tem ejus aqua lavare, et sic offerre: tem ejus aqua lavare, et sic offerre:

quod quam sit Evangélicæ atque Apo- quod quam sit Evangélicæ atque Apo- stolicæ doctrinæ contrarium, et consue- stolicæ doctrinæ contrarium, et consue- tudini Ecclesiasticæ adversum, non dif- tudini Ecclesiasticæ adversum, non dif- ficile ab ipso fonte veritatis probabitur, a ficile ab ipso fonte veritatis probabitur, a quo ordinata ipsa sacramentorum my- quo ordinata ipsa sacramentorum my- steria processerunt. » steria processerunt. »

Quintus error est in celebrandi et su- Quintus error est in celebrandi et su- mendi modo, ut parum infra dicetur. mendi modo, ut parum infra dicetur. Unde Gelasius Papa : « Comperimus, Unde Gelasius Papa : « Comperimus, quod quidam, sumpta tantummodo cor- quod quidam, sumpta tantummodo cor- poris sacri portione, a calice sacrati cruo- poris sacri portione, a calice sacrati cruo- ris abstineant: qui procul dubio (quo- ris abstineant: qui procul dubio (quo- niam nescio qua superstitione docentur niam nescio qua superstitione docentur adstringi) aut integra sacramenta perci- adstringi) aut integra sacramenta perci- piant, aut ab integris arceantur: quia di- piant, aut ab integris arceantur: quia di- visio unius ejusdem mysterii sine grandi visio unius ejusdem mysterii sine grandi sacrilegio non potest provenire. » sacrilegio non potest provenire. »

: :

Alius error tangitur in concilio Tole- Alius error tangitur in concilio Tole- tano XII « Relatum est nobis quosdam tano XII « Relatum est nobis quosdam de sacerdotibus non tot vicibus commu- de sacerdotibus non tot vicibus commu- nionis sanctæ gratiam sumere, quot sa- nionis sanctæ gratiam sumere, quot sa- crificia in uno die videntur offerre: sed crificia in uno die videntur offerre: sed si in uno die plurima offerant sacrificia, si in uno die plurima offerant sacrificia, omnibus se oblationibus a communione omnibus se oblationibus a communione suspendunt et in sola tantum extremi suspendunt et in sola tantum extremi sacrificii oblatione communionis sanctæ sacrificii oblatione communionis sanctæ gratiam sumunt, etc. Quare ita certum gratiam sumunt, etc. Quare ita certum est, quod hi qui sacrificantes non edunt, est, quod hi qui sacrificantes non edunt, rei sunt Dominici sacramenti. Quicum- rei sunt Dominici sacramenti. Quicum- que ergo sacerdotum deinceps divini al- que ergo sacerdotum deinceps divini al- taris sacrificium oblaturus accesserit, et taris sacrificium oblaturus accesserit, et se a communione suspenderit, ab ipsa se a communione suspenderit, ab ipsa qua se indecenter privavit gratia com- qua se indecenter privavit gratia com- munionis, anno uno repulsum se nove- munionis, anno uno repulsum se nove- rit. Nam quale erit sacrificium cui nec rit. Nam quale erit sacrificium cui nec ipse sacrificans particeps esse dignosci- ipse sacrificans particeps esse dignosci- tur? >> tur? >>

Alii etiam sunt modi infiniti: sed isti Alii etiam sunt modi infiniti: sed isti modi sufficiant quia a sanctis Patribus modi sufficiant quia a sanctis Patribus modo sunt tacti. modo sunt tacti.

est. 1. est. 1.

contra. contra.

est. 2, est. 2,

IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 20. IN IV SENTENT. DIST. XIII, E, ART. 20.

ARTICULUS XX. ARTICULUS XX.

An existenti in peccato mortali debeat An existenti in peccato mortali debeat sacerdos dare hostiam consecratam, sacerdos dare hostiam consecratam, vel non consecratam? vel non consecratam?

Deinde quæritur de hoc quod dicit Deinde quæritur de hoc quod dicit statim post, ibi, E, § 3 « Vel qui ha- statim post, ibi, E, § 3 « Vel qui ha- bens mortale peccatum accedit. » bens mortale peccatum accedit. »

Videtur enim cum sacerdos sit medi- Videtur enim cum sacerdos sit medi- cus, et sacramentum medicina, quod sa-. cus, et sacramentum medicina, quod sa-. cerdos tali quantumcumque desideranti cerdos tali quantumcumque desideranti dare non debet: ergo repellere debet dare non debet: ergo repellere debet eum quod supra improbatum est ¹. eum quod supra improbatum est ¹.

JUXTA hoc ulterius quæritur, Utrum JUXTA hoc ulterius quæritur, Utrum tali melius sit dare hostiam non conse- tali melius sit dare hostiam non conse- cratam ? cratam ?

Videtur, quod sic : quia Videtur, quod sic : quia

1. Sic cavetur ei ne sibi noceat indi- 1. Sic cavetur ei ne sibi noceat indi- gna sacramenti communicatio. gna sacramenti communicatio.

2. Item, Per hoc removetur scanda- 2. Item, Per hoc removetur scanda- lum quia populus forte scandalizari lum quia populus forte scandalizari posset de hoc quod non communicat. posset de hoc quod non communicat.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. II Mach. vi, 18 et seq., nolebat 1. II Mach. vi, 18 et seq., nolebat Eleazarus simulare etiam propter vitæ Eleazarus simulare etiam propter vitæ amorem ergo videtur, quod nec hic si- amorem ergo videtur, quod nec hic si- mulandum est. mulandum est.

2. Item, Hoc sacramentum est sacra- 2. Item, Hoc sacramentum est sacra- mentum veritatis: ergo repugnat omni mentum veritatis: ergo repugnat omni falsitati ergo nihil in eo est per falsita- falsitati ergo nihil in eo est per falsita- tem agendum: sed esset falsitas quæ- tem agendum: sed esset falsitas quæ- dam simulatio talis : ergo non est dan- dam simulatio talis : ergo non est dan-

dum. dum.

ULTERIUS quæritur, Si sacerdos per se ULTERIUS quæritur, Si sacerdos per se non petentibus talibus possit dare pa- non petentibus talibus possit dare pa- nem benedictum, et non Eucharistiam? nem benedictum, et non Eucharistiam? Videtur autem quod non, Videtur autem quod non, 1. Propter jam habitas rationes. 1. Propter jam habitas rationes. 2. Præterea, Potest in momento com- 2. Præterea, Potest in momento com-

1 Cf. Supra, Art. 17 hujusce distinctionis XIII. 1 Cf. Supra, Art. 17 hujusce distinctionis XIII.

367 367

pungi et si compungitur, nocet ei sa- pungi et si compungitur, nocet ei sa- cerdos subtrahendo cibum salutarem : cerdos subtrahendo cibum salutarem : ergo non debet facere. ergo non debet facere.

3. Item, Nihil prodest per hoc pecca- 3. Item, Nihil prodest per hoc pecca- tori, quia ille credit se communicare: tori, quia ille credit se communicare: ergo ita contemnit non communicans, ergo ita contemnit non communicans, sicut communicans : ergo non debet ei sicut communicans : ergo non debet ei dare nisi hostiam. dare nisi hostiam.

Item, Dominus dedit Judæ Euchari- Item, Dominus dedit Judæ Euchari- stiam ergo et dispensator ejus debet stiam ergo et dispensator ejus debet dare malis. dare malis.

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod solutio. SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod solutio. non omnino simile est de medico et sa- non omnino simile est de medico et sa- cerdote quia sacerdos adjuvat volunta- cerdote quia sacerdos adjuvat volunta- tem hominis quæ libera est ad hoc quod tem hominis quæ libera est ad hoc quod faciat quod in se est : et tunc Deus non faciat quod in se est : et tunc Deus non negat gratiam: sed medicus adjuvat na- negat gratiam: sed medicus adjuvat na- turam quæ subjacet necessitati, et quan- turam quæ subjacet necessitati, et quan- doque adjuvari non potest, nec redire doque adjuvari non potest, nec redire potest quando vult: et ideo sacerdos dat potest quando vult: et ideo sacerdos dat quod ille vult, ut sic a morte et verecun- quod ille vult, ut sic a morte et verecun- dia retrahatur voluntas, et convertatur dia retrahatur voluntas, et convertatur ad Dominum: medicus autem non, quia ad Dominum: medicus autem non, quia nocivis non adjuvatur natura, sed potius nocivis non adjuvatur natura, sed potius impeditur. impeditur.

AD ALIUD quod juxta hoc quæritur, di- AD ALIUD quod juxta hoc quæritur, di- cendum quod tali petenti potest dari ho- cendum quod tali petenti potest dari ho- stia non consecrata scorsum quidem po- stia non consecrata scorsum quidem po- sita, non corpori Domini intermixta : sita, non corpori Domini intermixta : tamen non sæpe debet fieri, ut puto, ut tamen non sæpe debet fieri, ut puto, ut magis de peccato suo territus citius re- magis de peccato suo territus citius re- vertatur. vertatur.

AD HOC quod contra objicitur, dicen- AD HOC quod contra objicitur, dicen- dum quod non est simile de Eleazaro: dum quod non est simile de Eleazaro: quia ille rogabatur simulare se comedere quia ille rogabatur simulare se comedere illicitum, quod nullus simulare debet : illicitum, quod nullus simulare debet : hic autem simulatur licitum, quod etiam hic autem simulatur licitum, quod etiam præceptum est fieri. præceptum est fieri.

AD ALIUD dicendum, quod non est fal- AD ALIUD dicendum, quod non est fal- sitas, sed potius cautela mali quod pos- sitas, sed potius cautela mali quod pos- set ex scandalo multorum esse : nec set ex scandalo multorum esse : nec etiam est simulatio in sacramenti con- etiam est simulatio in sacramenti con- fectione, sed potius in similitudine usus fectione, sed potius in similitudine usus sacramenti. sacramenti.

Adquæst 1. Adquæst 1.

Ad object. 1. Ad object. 1.

Ad object. 2. Ad object. 2.

Ad quæst. 2. Ad quæst. 2.

368 368

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod nullo modo debet hoc sacer- dum quod nullo modo debet hoc sacer- dos ex scipso facere, sicut probatum dos ex scipso facere, sicut probatum est sed si rogatur, aliquando acquic- est sed si rogatur, aliquando acquic- scere potest, et non sæpe, sicut dixi- scere potest, et non sæpe, sicut dixi-

inus. inus.

tam obnoxii erant servituti. Et ideo tam obnoxii erant servituti. Et ideo peccatum odii fratrum maxime contra- peccatum odii fratrum maxime contra- riatur communioni. I ad Corinth. xi, 18: riatur communioni. I ad Corinth. xi, 18: Primum quidem, id est, præcipuum ma- Primum quidem, id est, præcipuum ma- lum, convenientibus vobis in Eclesiam, lum, convenientibus vobis in Eclesiam, audio scissuras esse inter vos, etc. audio scissuras esse inter vos, etc.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

Quare communicaturus specialiter jubc- Quare communicaturus specialiter jubc- tur dimittere debitoribus suis? tur dimittere debitoribus suis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, E, § 3 « Antequam accedas, di- ibi, E, § 3 « Antequam accedas, di- mitte debitoribus tuis, etc. » mitte debitoribus tuis, etc. »

Quare specialiter facit mentionem de Quare specialiter facit mentionem de isto peccato in communicando: omne isto peccato in communicando: omne enim peccatum facit indignum si est enim peccatum facit indignum si est mortale, ut ante dixi: ergo mentionem mortale, ut ante dixi: ergo mentionem generaliter facere deberet de omnibus ut generaliter facere deberet de omnibus ut dimitteretur ei. dimitteretur ei.

AD HOC videtur dicendum, quod sa- AD HOC videtur dicendum, quod sa- crificium quo Christus obtulit seipsum, crificium quo Christus obtulit seipsum, præcipue fuit propter amorem frater- præcipue fuit propter amorem frater- num. Unde, ad Hebr. 11, 14 et 15: Quia num. Unde, ad Hebr. 11, 14 et 15: Quia pueri communicaverunt carni et sangui- pueri communicaverunt carni et sangui- ni, et ipse similiter participavit eisdem, ni, et ipse similiter participavit eisdem, ut per mortem destrueret eum qui habe- ut per mortem destrueret eum qui habe- bat mortis imperium, id est, diabolum : bat mortis imperium, id est, diabolum : et liberaret eos qui timore mortis per to- et liberaret eos qui timore mortis per to-

ARTICULUS XXII. ARTICULUS XXII.

An Magister bene dicat, quod spiritua An Magister bene dicat, quod spiritua liter manducat qui innocentiam ad al- liter manducat qui innocentiam ad al- tare portat? tare portat?

Deinde quæritur de hoc quod dici, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dici, ibi, E, § 3, in fine: «Spiritualiter mandu- E, § 3, in fine: «Spiritualiter mandu- cat, qui innocentiam ad altare portat. » cat, qui innocentiam ad altare portat. »

Secundum hoc enim videtur, quod Secundum hoc enim videtur, quod pauci manduccnt spiritualiter: quia pau- pauci manduccnt spiritualiter: quia pau- ci sunt innocentes, qui non peccaverunt. ci sunt innocentes, qui non peccaverunt.

SOLUTIO. Dicendum quod intelligitur SOLUTIO. Dicendum quod intelligitur de innocentia quantum ad immunitatem de innocentia quantum ad immunitatem culpæ mortalis, et non de innocentia culpæ mortalis, et non de innocentia baptismi homo enim per poenitentiam baptismi homo enim per poenitentiam potest esse immunis a culpa : et sic su- potest esse immunis a culpa : et sic su- mitur innocentia a beato Gregorio in mitur innocentia a beato Gregorio in quadam quadragesimali Collecta: << Deus quadam quadragesimali Collecta: << Deus innocentiæ restitutor ct amator, quem innocentiæ restitutor ct amator, quem nosse vivere, et cui servire regnarc est, nosse vivere, et cui servire regnarc est,

etc. » etc. »

F. Si illud sit sacrificium, elsi sæpius immoletur Christus ? F. Si illud sit sacrificium, elsi sæpius immoletur Christus ?

Post hæc quæritur, Si quod gerit sacerdos, proprie dicatur sacrifi Post hæc quæritur, Si quod gerit sacerdos, proprie dicatur sacrifi cium vel immolatio: et si Christus quotidie immoletur, vel semel tan cium vel immolatio: et si Christus quotidie immoletur, vel semel tan tum immolatus sit? Ad hoc breviter dici potest, illud quod offertur et tum immolatus sit? Ad hoc breviter dici potest, illud quod offertur et consecratur a sacerdote vocari sacrificium et oblationem: quia memoria consecratur a sacerdote vocari sacrificium et oblationem: quia memoria

IN IV SENTENT. DIST. XIII, F. IN IV SENTENT. DIST. XIII, F.

369 369

est et repræsentatio veri sacrificii et sanctæ immolationis factæ in ara est et repræsentatio veri sacrificii et sanctæ immolationis factæ in ara crucis. Et semel Christus mortuus in cruce est, ibique immolatus est crucis. Et semel Christus mortuus in cruce est, ibique immolatus est in semetipso '. Quotidie autem immolatur in sacramento, quia in sacra- in semetipso '. Quotidie autem immolatur in sacramento, quia in sacra- mento recordatio fit illius quod factum est semel. Unde Augustinus 2: mento recordatio fit illius quod factum est semel. Unde Augustinus 2: Certum habemus quia Christus resurgens ex mortuis, jam non mori- Certum habemus quia Christus resurgens ex mortuis, jam non mori- tur, etc., tamen ne obliviscamur quod semel factum est, in memoria tur, etc., tamen ne obliviscamur quod semel factum est, in memoria nostra omni anno fit, scilicet quoties pascha celebratur. Numquid to- nostra omni anno fit, scilicet quoties pascha celebratur. Numquid to- ties Christus occiditur? sed tantum anniversaria recordatio repræsentat ties Christus occiditur? sed tantum anniversaria recordatio repræsentat quod olim factum est: et sic nos facit moveri, tanquam videamus Do- quod olim factum est: et sic nos facit moveri, tanquam videamus Do- minum in cruce. Item, Semel immolatus Christus in semetipso, et ta- minum in cruce. Item, Semel immolatus Christus in semetipso, et ta- men quotidie immolatur in sacramento *. Quod sic intelligendum, quia men quotidie immolatur in sacramento *. Quod sic intelligendum, quia in manifestatione corporis et distinctione membrorum semel tantum in in manifestatione corporis et distinctione membrorum semel tantum in cruce pependit, offerens se Deo patri hostiam redemptionis efficacem, cruce pependit, offerens se Deo patri hostiam redemptionis efficacem, eorum scilicet quos prædestinavit. Item, Ambrosius: In Christo semel eorum scilicet quos prædestinavit. Item, Ambrosius: In Christo semel oblata est hostia ad salutem potens quid ergo nos? Nonne per sin- oblata est hostia ad salutem potens quid ergo nos? Nonne per sin- gulos dies offerimus? Et si quotidie offeramus, ad recordationem ejus gulos dies offerimus? Et si quotidie offeramus, ad recordationem ejus mortis fit et una est hostia, non multæ. Quomodo una, et non mul- mortis fit et una est hostia, non multæ. Quomodo una, et non mul- tæ ? quia semel immolatus est Christus. Hoc autem sacrificium exem- tæ ? quia semel immolatus est Christus. Hoc autem sacrificium exem- plum est illius: idipsum, et semper idipsum offertur: proinde hoc plum est illius: idipsum, et semper idipsum offertur: proinde hoc idem est sacrificium, alioquin dicetur, quoniam in multis locis offer- idem est sacrificium, alioquin dicetur, quoniam in multis locis offer- tur, multi sunt Christi : non, sed unus ubique est Christus: et hic tur, multi sunt Christi : non, sed unus ubique est Christus: et hic plenus existens, et illic plenus: sicut quod ubique offertur, unum est cor- plenus existens, et illic plenus: sicut quod ubique offertur, unum est cor- pus, ita et unum sacrificium. Christus hostiam obtulit: ipsam offerimus pus, ita et unum sacrificium. Christus hostiam obtulit: ipsam offerimus et nunc sed quod nos agimus, recordatio est sacrificii. Nec causa et nunc sed quod nos agimus, recordatio est sacrificii. Nec causa suæ infirmitatis repetitur, quia perficit hominem: sed nostræ, quia suæ infirmitatis repetitur, quia perficit hominem: sed nostræ, quia quotidie peccamus *. Ex his colligitur esse sacrificium et dici, quod agi- quotidie peccamus *. Ex his colligitur esse sacrificium et dici, quod agi- tur in altari et Christum semel oblatum, et quotidie offerri: sed ali- tur in altari et Christum semel oblatum, et quotidie offerri: sed ali- ter tunc, aliter nunc. Et etiam quæ sit virtus hujus sacramenti ostendi- ter tunc, aliter nunc. Et etiam quæ sit virtus hujus sacramenti ostendi- tur remisso scilicet peccatorum venialium, et perfectio virtutis. tur remisso scilicet peccatorum venialium, et perfectio virtutis.

1 Ad Hebr. vII, 27: Hoc fecit semel, scilicet Christus, seipsum offerendo. 1 Ad Hebr. vII, 27: Hoc fecit semel, scilicet Christus, seipsum offerendo.

2 S. AUGUSTINUS, Super Psal. xx. Et habetur de consec. dist. II, cap. Semel (Nota edit. Lugd.) 2 S. AUGUSTINUS, Super Psal. xx. Et habetur de consec. dist. II, cap. Semel (Nota edit. Lugd.) 3 Ad Roman. VI, 9. 3 Ad Roman. VI, 9.

4 IDEM, In libro Sententiarum Prosperi. Et habetur de consec. dist. II, cap. Semel immolatus 4 IDEM, In libro Sententiarum Prosperi. Et habetur de consec. dist. II, cap. Semel immolatus (Nota edit. Lugd.) (Nota edit. Lugd.)

5 S. AMBROSIUS, Super Epistolam ad Hebræos. Et allegatur de consec. dist. II, cap. In Christo 5 S. AMBROSIUS, Super Epistolam ad Hebræos. Et allegatur de consec. dist. II, cap. In Christo (Nota edit. Lugd.) (Nota edit. Lugd.)

XXIX XXIX

24 24

370 370

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Post hæc quæritur, Si quod gerit sa- « Post hæc quæritur, Si quod gerit sa- cerdos, proprie dicatur sacrificium vel cerdos, proprie dicatur sacrificium vel immolatio ? » immolatio ? »

Hæc est ultima pars hujus tractatus de Hæc est ultima pars hujus tractatus de Eucharistia, in qua agitur de ipsa ex Eucharistia, in qua agitur de ipsa ex parte consecrantis eam : et hoc est ex par- parte consecrantis eam : et hoc est ex par- te causæ efficientis vel quasi efficientis. te causæ efficientis vel quasi efficientis.

Et dividitur in duas partes: in quarum Et dividitur in duas partes: in quarum prima agitur de actu sacerdotis quem prima agitur de actu sacerdotis quem facit in conficiendo. In secunda, agitur facit in conficiendo. In secunda, agitur de his quæ hoc sacramentum requirit in de his quæ hoc sacramentum requirit in consecrando, sicut ordinem, et vitam, et consecrando, sicut ordinem, et vitam, et intentionem et incipit ibi, H, « Solet intentionem et incipit ibi, H, « Solet autem quæri, Utrum pravi sacerdotes, autem quæri, Utrum pravi sacerdotes, etc. » etc. »