Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XII, E, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XII, E, ART. 16.

accidens, et major est in majori, et mi- accidens, et major est in majori, et mi- nor in minori. Unde dico, quod quanti- nor in minori. Unde dico, quod quanti- tas est formæ, et non materiæ, sed com- tas est formæ, et non materiæ, sed com- positi ex materia et forma. Sed quod ma- positi ex materia et forma. Sed quod ma- teria et forma sint partes substantiæ, teria et forma sint partes substantiæ, quod est ens primum, quod separatum a quod est ens primum, quod separatum a quantitate et motu considerat primus quantitate et motu considerat primus Philosophus, hoc jam alias satis plane Philosophus, hoc jam alias satis plane probatum est a Philosophis. Sed tamen probatum est a Philosophis. Sed tamen quia quidam in illa quæstione huic con- quia quidam in illa quæstione huic con- tradixerunt, ideo hic posita sunt ista. tradixerunt, ideo hic posita sunt ista.

Ad objectionem autem dicendum, quod Ad objectionem autem dicendum, quod esse numquam separatur ab ente: sed esse numquam separatur ab ente: sed esse est actus entis, et actus essentiæ : esse est actus entis, et actus essentiæ : unde si essentiam secundum se accipi- unde si essentiam secundum se accipi- mus, secundum intellectum adhuc essen- mus, secundum intellectum adhuc essen- tia est. Et ita dico hic, quod quantitas tia est. Et ita dico hic, quod quantitas est esse essentiæ, et non esse quantitatis est esse essentiæ, et non esse quantitatis alicujus quod ipsa informet, ut subje- alicujus quod ipsa informet, ut subje- ctum in quo est et hoc contingit virtute ctum in quo est et hoc contingit virtute divina hoc operante ad congruentiam sa- divina hoc operante ad congruentiam sa- cramenti. cramenti.

AD ALIUD dicendum, quod bene potest AD ALIUD dicendum, quod bene potest fieri id quod jam dictum est: quia sicut fieri id quod jam dictum est: quia sicut habitum est, esse quod habet accidens habitum est, esse quod habet accidens in subjecto, est quasi esse entis compo- in subjecto, est quasi esse entis compo- sitised esse quo essentia est id quod sitised esse quo essentia est id quod est, intelligitur in accidente secundum est, intelligitur in accidente secundum se et de hoc non intelligit Philosophus, se et de hoc non intelligit Philosophus, quod ejus esse est inesse, sed potius hoc quod ejus esse est inesse, sed potius hoc constituitur ex principiis suæ essentiæ et constituitur ex principiis suæ essentiæ et suæ quidditatis: sicut ipse Philosophus suæ quidditatis: sicut ipse Philosophus dicit, quod si quis cubitali magnitudine dicit, quod si quis cubitali magnitudine posita, dixerit id quod positum est, posita, dixerit id quod positum est, quantum esse, quid dicit, et quantum quantum esse, quid dicit, et quantum significat, et hoc non est separabile ab significat, et hoc non est separabile ab ipso, ita quod ipsum remaneat: sed id ipso, ita quod ipsum remaneat: sed id quod habet in subjecto, separabile est quod habet in subjecto, separabile est potestate Creatoris. potestate Creatoris.

AD ALIUD dicendum, quod ex ordina- AD ALIUD dicendum, quod ex ordina- tione sapientiæ divinæ est, quod accidens tione sapientiæ divinæ est, quod accidens non sit sine subjecto secundum causas non sit sine subjecto secundum causas seminales naturales quas prius conditor seminales naturales quas prius conditor inseruit, ut dicit Augustinus: sed præter inseruit, ut dicit Augustinus: sed præter has causas, etiam Dominus inseruit pri- has causas, etiam Dominus inseruit pri- mis creatis potestatem obedientiæ ad id mis creatis potestatem obedientiæ ad id quod Creator vellet ad fidei demonstra- quod Creator vellet ad fidei demonstra-

1 Vide D. THOMAM hic, Dist. II, Q. 1, Art. 1, 1 Vide D. THOMAM hic, Dist. II, Q. 1, Art. 1,

329 329

tionem sed in hoc sibi non contraria- tionem sed in hoc sibi non contraria- tur, si utraque pro tempore explicat tur, si utraque pro tempore explicat prout voluerit, ut dicit Augustinus. prout voluerit, ut dicit Augustinus.

AD ALIUD dicendum, quod accidens AD ALIUD dicendum, quod accidens nec tantum causatur a principiis sub- nec tantum causatur a principiis sub- stantiæ in esse, nec tantum continetur stantiæ in esse, nec tantum continetur ab eisdem, sed a virtute divina: unde ab eisdem, sed a virtute divina: unde etiam secundum esse subtracta substantia etiam secundum esse subtracta substantia subjecti, potest teneri, eo quod virtus di- subjecti, potest teneri, eo quod virtus di- vina non dependet ad subjectum conti- vina non dependet ad subjectum conti- nens et causans, sed potius e converso, nens et causans, sed potius e converso, cum sicut jam patuit, non secundum cum sicut jam patuit, non secundum omne esse causatur accidens a principiis omne esse causatur accidens a principiis subjecti, quia secundum esse suæ essen- subjecti, quia secundum esse suæ essen- tiæ sive diffinitivum, non dependet a tiæ sive diffinitivum, non dependet a principiis sui subjecti, sed potius ab his principiis sui subjecti, sed potius ab his quæ ingrediuntur ipsius difinitionem. quæ ingrediuntur ipsius difinitionem.

AD ALIUD dicendum, quod hic diversi- AD ALIUD dicendum, quod hic diversi- mode respondetur ¹, et ego nulli præjudi- mode respondetur ¹, et ego nulli præjudi- co quidam enim dicunt, quod in trans- co quidam enim dicunt, quod in trans- itu illarum specierum in alia redit sub- itu illarum specierum in alia redit sub- stantia prima illarum specierum. Quidam stantia prima illarum specierum. Quidam autem alii dicunt, quod sicut species sunt autem alii dicunt, quod sicut species sunt ibi sine subjecto quasi in actu substan- ibi sine subjecto quasi in actu substan- tiæ, ita in nutriendo habent actum sub- tiæ, ita in nutriendo habent actum sub- stantiæ. Et utrumque potest satis congrue stantiæ. Et utrumque potest satis congrue dici. dici.

AD ALIUD dicendum, quod accidens hic AD ALIUD dicendum, quod accidens hic non mutatur in substantiam : et hoc non mutatur in substantiam : et hoc supponit objectio, et ideo non valet. supponit objectio, et ideo non valet.

AD ALIUD dicendum, quod in omnibus AD ALIUD dicendum, quod in omnibus accidentibus salvatur satis informatio accidentibus salvatur satis informatio præterquam in quantitate, ut patet ex præterquam in quantitate, ut patet ex prædictis, sed in quantitate non potest prædictis, sed in quantitate non potest meo judicio dici proprie quantum per meo judicio dici proprie quantum per denominationem, nisi hoc modo quo denominationem, nisi hoc modo quo prima denominant seipsa, sicut unitas prima denominant seipsa, sicut unitas seipsa est una. Et Augustinus in libris seipsa est una. Et Augustinus in libris de Trinitate dicit, quod albedo seipsa est de Trinitate dicit, quod albedo seipsa est alba licet Philosophus in alio sensu vi- alba licet Philosophus in alio sensu vi- deatur negare hoc: cum enim denomi- deatur negare hoc: cum enim denomi- nare sit formæ accidentalis, et non sub- nare sit formæ accidentalis, et non sub- stantialis, ut habetur ex principio Prædi- stantialis, ut habetur ex principio Prædi- camentorum: et quantitas sit prima for- camentorum: et quantitas sit prima for- ma accidentalis, ipsa erit prima denomi- ma accidentalis, ipsa erit prima denomi- nans : et cum ipsa sit loco subjecti nans : et cum ipsa sit loco subjecti aliarum specierum quæ ibi apparent, erit aliarum specierum quæ ibi apparent, erit

ad 4 (Nota edit. Lugd.) ad 4 (Nota edit. Lugd.)

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Ad 7. Ad 7.

Ad 8. Ad 8.

Ad 9. Ad 9.

Ad 10. Ad 10.

Ad 11. Ad 11.

330 330

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ipsa denominata ab aliis, et denominans ipsa denominata ab aliis, et denominans seipsam : et ideo quantum quod videtur seipsam : et ideo quantum quod videtur ibi, est quantitas ipsa, ut mihi videtur. ibi, est quantitas ipsa, ut mihi videtur.

AD ALIUD dicendum, quod verum est, AD ALIUD dicendum, quod verum est, quod diffinitio non separatur a diffinito: quod diffinitio non separatur a diffinito: sed duplex est diffinitio accidentis, scili- sed duplex est diffinitio accidentis, scili- cet secundum esse quod habet in sub- cet secundum esse quod habet in sub- jecto et sic dantur illæ diffinitiones quæ jecto et sic dantur illæ diffinitiones quæ continentur in Topicis, scilicet quod ac- continentur in Topicis, scilicet quod ac- cidens est quod contingit eidem inesse, cidens est quod contingit eidem inesse, et non inesse et istæ conveniunt acci- et non inesse et istæ conveniunt acci- denti secundum suum nomen : quia acci- denti secundum suum nomen : quia acci- dens est dictum quasi ad aliud cadens. dens est dictum quasi ad aliud cadens. Sed secundum essentiam accidentis dan- Sed secundum essentiam accidentis dan- tur aliæ diffinitiones ex genere et diffe- tur aliæ diffinitiones ex genere et diffe- rentia accidentis, secundum quod acci- rentia accidentis, secundum quod acci- dens est absolute intellectum in sua dens est absolute intellectum in sua essentia et illa diffinitio non separatur essentia et illa diffinitio non separatur ab ipso, ita quod ipsum remaneat, ut di- ab ipso, ita quod ipsum remaneat, ut di- ctum est objectio autem procedit ac si ctum est objectio autem procedit ac si accidens non habeat esse diffinitivum nisi accidens non habeat esse diffinitivum nisi in subjecto, et hoc non est verum. in subjecto, et hoc non est verum.

PER IDEM etiam patet solutio ad se- PER IDEM etiam patet solutio ad se- quens quia animal et bipes sunt de dif- quens quia animal et bipes sunt de dif- finitione hominis, et aliter inesse est de finitione hominis, et aliter inesse est de diffinitione accidentis: quia animal et bi- diffinitione accidentis: quia animal et bi- pes constituunt essentiam hominis, sed pes constituunt essentiam hominis, sed inesse non dat essentiam accidenti, sed inesse non dat essentiam accidenti, sed tantum esse quod habet in subjecto, et tantum esse quod habet in subjecto, et illo abstracto adhuc remanet essentia ac- illo abstracto adhuc remanet essentia ac- cidentis, aliquo continenti ad usum sa- cidentis, aliquo continenti ad usum sa- cramenti. cramenti.

AD ALIUD dicendum, quod hoc solven- AD ALIUD dicendum, quod hoc solven- dum est, ut Magister supra dixit, per tro- dum est, ut Magister supra dixit, per tro- pum quo solent signantes et continentes pum quo solent signantes et continentes rerum sortiri vocabula quæ signantur et rerum sortiri vocabula quæ signantur et continentur et hic tropus est metonymia continentur et hic tropus est metonymia dictus a Donato. Unde ponit ibi Dama- dictus a Donato. Unde ponit ibi Dama- scenus panem pro specie panis. scenus panem pro specie panis.

AD ALIUD dicendum, quod illa propo- AD ALIUD dicendum, quod illa propo- sitio hic non valet quia sicut se habet sitio hic non valet quia sicut se habet album ad superficiem, ita superficies ad album ad superficiem, ita superficies ad subjectum quia superficies hic contine- subjectum quia superficies hic contine- tur virtute divina ad usum sacramenti, tur virtute divina ad usum sacramenti, eo quod superficies in hoc convenit cum eo quod superficies in hoc convenit cum natura subjecti, quod ipsa est subjectum natura subjecti, quod ipsa est subjectum qualitatum quæ per eam insunt subje- qualitatum quæ per eam insunt subje- cto unde superficiei et quantitati quæ cto unde superficiei et quantitati quæ secundum aliquid convenit cum subjecto, secundum aliquid convenit cum subjecto,

scilicet in suscipiendo qualitates quasdam, scilicet in suscipiendo qualitates quasdam, datur ad usum sacramenti in toto cum datur ad usum sacramenti in toto cum subjecto convenire, scilicet quantum ad subjecto convenire, scilicet quantum ad ejus per se existere sine subjecto. ejus per se existere sine subjecto.

AD ALIUD dicendum, quod hæc propo- AD ALIUD dicendum, quod hæc propo- sitio, Non erit ens per accidens nisi sit sitio, Non erit ens per accidens nisi sit ens per se, non sic intelligitur, quod es- ens per se, non sic intelligitur, quod es- sentia accidentis non sit nisi sit essentia sentia accidentis non sit nisi sit essentia subjecti in quo fundetur: quia hoc falsum subjecti in quo fundetur: quia hoc falsum est, cum expresse dicat Avicenna, quod est, cum expresse dicat Avicenna, quod accidens est cujus esse est absoluti intel- accidens est cujus esse est absoluti intel- lectus, et est dependens ad subjectum : lectus, et est dependens ad subjectum : sed intelligitur, quod omne per accidens. sed intelligitur, quod omne per accidens. reducitur ad aliquid per se, quod est ante reducitur ad aliquid per se, quod est ante illud, et hoc verum est: et hoc modo ni- illud, et hoc verum est: et hoc modo ni- hil valet ad propositum concludendum. hil valet ad propositum concludendum.

AD ALIUD dicendum, quod bene conce- AD ALIUD dicendum, quod bene conce- do hoc, quod absurdum est dicere quod do hoc, quod absurdum est dicere quod accidens mutatur in substantiam. Unde accidens mutatur in substantiam. Unde ea quæ contra hoc objecta sunt, videntur ea quæ contra hoc objecta sunt, videntur esse concedenda. esse concedenda.

AD ALIUD dicendum, quod scilicet ulti- AD ALIUD dicendum, quod scilicet ulti- mum est in prima via objiciendi, quod mum est in prima via objiciendi, quod accidens et substantia non differunt tan- accidens et substantia non differunt tan- tum in modis essendi per se et in alio, tum in modis essendi per se et in alio, sed etiam in suis essentiis: unde licet sed etiam in suis essentiis: unde licet post transsubstantiationem substantiæ post transsubstantiationem substantiæ quæ est materia sacramenti, sit accidens quæ est materia sacramenti, sit accidens subjecti sine subjecto per se, adhuc ta- subjecti sine subjecto per se, adhuc ta- men differt a substantia propria essentia men differt a substantia propria essentia accidentalis naturæ per se, scilicet quod accidentalis naturæ per se, scilicet quod ipsum in natura sua est accidens. ipsum in natura sua est accidens.

AD HOC autem quod objicitur per se- AD HOC autem quod objicitur per se- cundam viam, dicendum, quod hoc nihil cundam viam, dicendum, quod hoc nihil valet quia Philosophus non dicit nisi valet quia Philosophus non dicit nisi de operatione illa in qua transmutatur de operatione illa in qua transmutatur unum in aliud quæ abjicit a subjecto, et unum in aliud quæ abjicit a subjecto, et non de quacumque operatione: quia non de quacumque operatione: quia Philosophus non considerat accidens nisi Philosophus non considerat accidens nisi causatum et contentum in esse a subje- causatum et contentum in esse a subje- cto: eo quod ipse per rationem a principiis cto: eo quod ipse per rationem a principiis naturalibus rei sumptam, aliud investi- naturalibus rei sumptam, aliud investi- gare non potest : ideo dicit, quod non gare non potest : ideo dicit, quod non agit sine subjecto: sed ubi continetur agit sine subjecto: sed ubi continetur virtute superiori ad opus divinum in sa- virtute superiori ad opus divinum in sa- cramento demonstrandum, nihil prohibet cramento demonstrandum, nihil prohibet etiam remanere suam operationem. etiam remanere suam operationem.

Ad Ad

Ad Ad

Ad Ad

Secund Secund

Ad Ad

AD ALIUD dicendum, quod sicut Philo- Ad AD ALIUD dicendum, quod sicut Philo- Ad

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

5 et 6. 5 et 6.

IN IV SENTENT. DIST. XII, E, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XII, E, ART. 16.

sophus dicit, Pythagoras appellavit colo- sophus dicit, Pythagoras appellavit colo- rem epiphanium, eo quod apparet in su- rem epiphanium, eo quod apparet in su- perficie: unde lux intelligitur incorpo- perficie: unde lux intelligitur incorpo- rari, quando facit colorem actu immuta- rari, quando facit colorem actu immuta- tivum visus. Et quod dicit Philosophus tivum visus. Et quod dicit Philosophus in libro de Sensu et sensato, quod color in libro de Sensu et sensato, quod color est extremitas perspicui in corpore deter- est extremitas perspicui in corpore deter- minato, intelligitur sic, quod ad determi- minato, intelligitur sic, quod ad determi- natum corpus sit reflexio lucis ideo ex- natum corpus sit reflexio lucis ideo ex- tremitas perspicui lucidi ibi magis lucet, tremitas perspicui lucidi ibi magis lucet, et ideo magis facit colorem actu in ex- et ideo magis facit colorem actu in ex- tremitate quam alibi: et ideo etiam, quia tremitate quam alibi: et ideo etiam, quia lux non tantum ibi abstrahit colorem, lux non tantum ibi abstrahit colorem, sed reflectit ad visum et ad omnia illa sed reflectit ad visum et ad omnia illa sufficit superficies quantitatis dum per se sufficit superficies quantitatis dum per se maneat, et ideo nihil impedit hoc quin maneat, et ideo nihil impedit hoc quin accidentia immutent visum. accidentia immutent visum.

AD ALIUD dicendum, quod Philosophus AD ALIUD dicendum, quod Philosophus in primo de Generatione et Corruptione in primo de Generatione et Corruptione dicit, quod etiam tactus est metaphysi- dicit, quod etiam tactus est metaphysi- cus et ideo quod separatum rectum non cus et ideo quod separatum rectum non tangit æneam sphæram, hoc est ideo, tangit æneam sphæram, hoc est ideo, quia ænea sphæra est corpus naturale, et quia ænea sphæra est corpus naturale, et habet esse in materia ex parte æris in habet esse in materia ex parte æris in quo est et rectum non in quantum re- quo est et rectum non in quantum re- ctum est sed si esset in natura rectum ctum est sed si esset in natura rectum in quantum rectum, ita tangeret, sicut tan- in quantum rectum, ita tangeret, sicut tan- git rectum ligneum vel cupreum : illa au- git rectum ligneum vel cupreum : illa au- tem accidentia sunt, et ideo agere possunt. tem accidentia sunt, et ideo agere possunt.

AD ALIUD dicendum, quod præsente AD ALIUD dicendum, quod præsente materia suscipit, hoc ideo est, quia sus- materia suscipit, hoc ideo est, quia sus- cipit speciem existentem in materia : cipit speciem existentem in materia : sed si esset sine materia, sine materia sed si esset sine materia, sine materia susciperet eam unde hoc accidit sen- susciperet eam unde hoc accidit sen- sui, quod non suscipit speciem nisi præ- sui, quod non suscipit speciem nisi præ- sente materia, et nihilominus susciperet sente materia, et nihilominus susciperet eam, si esset sensibile sine materia. eam, si esset sensibile sine materia.

AD ALIUD et sequens est una solutio AD ALIUD et sequens est una solutio per ea quæ ante dicta sunt, scilicet quod per ea quæ ante dicta sunt, scilicet quod est ibi tactus physicus quoad qualitates est ibi tactus physicus quoad qualitates immutantes tactum, et metaphysicus immutantes tactum, et metaphysicus quoad quantitatem : et quod non est ibi quoad quantitatem : et quod non est ibi substantia, hoc non impedit tactum : quia substantia, hoc non impedit tactum : quia substantia secundum quod substantia nul- substantia secundum quod substantia nul- lo sensu sensibilis est et quod exigitur lo sensu sensibilis est et quod exigitur in aliis, hoc est ideo, quia tangibilia in aliis, hoc est ideo, quia tangibilia non habent esse sine subjecto sicut hic. non habent esse sine subjecto sicut hic.

1 Cf. Supra in hac distinctione, Art. 10. 1 Cf. Supra in hac distinctione, Art. 10.

331 331

AD ULTIMUM patet solutio per ea quæ AD ULTIMUM patet solutio per ea quæ ante dicta sunt in solutione præcedentis ante dicta sunt in solutione præcedentis immediate argumenti. immediate argumenti.

Ad 7. Ad 7.

Ad 1. Ad 1.

AD ID quod objicitur per tertiam viam, Tertia via. AD ID quod objicitur per tertiam viam, Tertia via. gravius est solvere. Dicendum tamen gravius est solvere. Dicendum tamen mihi videtur, quod illæ species putre- mihi videtur, quod illæ species putre- fiunt illo modo quo supra in quæstione fiunt illo modo quo supra in quæstione propria de hoc determinatum est 1. Et propria de hoc determinatum est 1. Et bene mihi videtur, quod vermes vel alia bene mihi videtur, quod vermes vel alia quædam possunt generari ex putrefa- quædam possunt generari ex putrefa- ctione altero duorum modorum, scilicet ctione altero duorum modorum, scilicet quod aut substantia redeat, et illa fit quod aut substantia redeat, et illa fit materia ex putrefactione generati: aut si materia ex putrefactione generati: aut si non redit quia tunc ex mutua actione non redit quia tunc ex mutua actione et passione illarum specierum in circum- et passione illarum specierum in circum- stantia corpora, aliquid de circumstanti- stantia corpora, aliquid de circumstanti- bus corporibus abjiciatur, et ex corrup- bus corporibus abjiciatur, et ex corrup- tione illa materialiter vermes generan- tione illa materialiter vermes generan- tur. Quidam autem dicunt, quod nihil tur. Quidam autem dicunt, quod nihil umquam generatur ex tali putrefactione: umquam generatur ex tali putrefactione: sed hoc est contra hoc quod frequenter sed hoc est contra hoc quod frequenter videmus, præcipue si in magna quanti- videmus, præcipue si in magna quanti-

tate consecraremus. tate consecraremus.

AD ALIUD dicendum mihi videtur, AD ALIUD dicendum mihi videtur, quod sicut quantitas in hoc convenit quod sicut quantitas in hoc convenit cum substantia, quod ipsa est subjectum cum substantia, quod ipsa est subjectum quorumdam accidentium, ita etiam con- quorumdam accidentium, ita etiam con- venit cum proprietate substantiæ, quod venit cum proprietate substantiæ, quod ipsa secundum sui mutationem recipit ipsa secundum sui mutationem recipit contraria non tamen est substantia : contraria non tamen est substantia : quia hoc non convenit ei per se et primo, quia hoc non convenit ei per se et primo, sed per accidens, scilicet per substan- sed per accidens, scilicet per substan- tiam tenentem eam in esse et hoc est tiam tenentem eam in esse et hoc est ex eo quod virtute divina loco subjecti ex eo quod virtute divina loco subjecti in esse continetur, et ideo naturaliter in esse continetur, et ideo naturaliter corrumpuntur corruptione contrarii. corrumpuntur corruptione contrarii.

AD ALIUD dicendum, quod Porretanus AD ALIUD dicendum, quod Porretanus absque dubio ibi loquitur de forma acci- absque dubio ibi loquitur de forma acci- dentali, et loquitur de illa secundum dentali, et loquitur de illa secundum quod ipsa est essentia abstracta ab hoc quod ipsa est essentia abstracta ab hoc et ab illo, et non secundum quod habet et ab illo, et non secundum quod habet esse in natura per subjectum continens, esse in natura per subjectum continens, vel per divinam virtutem ad usum sa- vel per divinam virtutem ad usum sa- cramenti et ideo non est in tali esse cramenti et ideo non est in tali esse corruptibilis. corruptibilis.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

AD ALIA objecta de plano mihi videtur Ad 4. AD ALIA objecta de plano mihi videtur Ad 4. esse concedendum. esse concedendum.

332 332

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XIII. DISTINCTIO XIII.

1. De fractione et partibus. 2. De sacrificio altaris. 1. De fractione et partibus. 2. De sacrificio altaris.

A. De fractione et partibus. A. De fractione et partibus.

Solet etiam quæri de fractione et partitione quæ ibi videtur fieri, utrum Solet etiam quæri de fractione et partitione quæ ibi videtur fieri, utrum vera sit? Et si ibi vera fractio est, cujus rei sit, vel in qua re fiat? Cum- vera sit? Et si ibi vera fractio est, cujus rei sit, vel in qua re fiat? Cum- que non sit ibi alia substantia quam Christi, si in aliqua substantia est que non sit ibi alia substantia quam Christi, si in aliqua substantia est illa fractio, in corpore Christi videtur esse. Sed econtra, cum ipsum cor- illa fractio, in corpore Christi videtur esse. Sed econtra, cum ipsum cor- pus incorruptibile sit (quia immortale et impassibile) in ipso non posse pus incorruptibile sit (quia immortale et impassibile) in ipso non posse esse videtur. Nam et Christus redarguit carnalem sensum discipulorum, esse videtur. Nam et Christus redarguit carnalem sensum discipulorum, qui putabant carnem Christi sicut aliam in partes dividendam, et morsibus qui putabant carnem Christi sicut aliam in partes dividendam, et morsibus dilacerandam. Ideo quibusdam placet, quod non sit ibi fractio sicut dilacerandam. Ideo quibusdam placet, quod non sit ibi fractio sicut videtur sed dicitur frangi, quia videtur frangi. Quibus objicitur quod videtur sed dicitur frangi, quia videtur frangi. Quibus objicitur quod ait Ambrosius: Nihil falsi putandum est in sacrificio veritatis vel sicut ait Ambrosius: Nihil falsi putandum est in sacrificio veritatis vel sicut fit in magorum præstigiis, ubi delusione quadam falluntur oculi, ut vi- fit in magorum præstigiis, ubi delusione quadam falluntur oculi, ut vi- deant esse quod non est. Ad hoc illi dicunt: Non fallit nos visus, nec deant esse quod non est. Ad hoc illi dicunt: Non fallit nos visus, nec fallitur quod esset, si crederetur ita frangi, ut videtur. Nec illusio est : fallitur quod esset, si crederetur ita frangi, ut videtur. Nec illusio est : quia ad utilitatem fidei, non ad deceptionem ita fit: sicut et Christus quia ad utilitatem fidei, non ad deceptionem ita fit: sicut et Christus ostendit se duobus discipulis in via in specie peregrini: nec in eo tamen ostendit se duobus discipulis in via in specie peregrini: nec in eo tamen talis forma erat, sed oculi eorum tenebantur ne eum agnoscerent ². talis forma erat, sed oculi eorum tenebantur ne eum agnoscerent ².

1 Cf. Joan. VI, 62 et seq. 1 Cf. Joan. VI, 62 et seq.

2 Luc. xxiv, 16. 2 Luc. xxiv, 16.

: :

IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 1.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Solet etiam quæri de fractione, etc. » « Solet etiam quæri de fractione, etc. » Hæc distinctio dividitur in duas par- Hæc distinctio dividitur in duas par- tes in quarum prima Magister primo tes in quarum prima Magister primo movet quæstionem, quid frangatur in movet quæstionem, quid frangatur in sacramento, et solvit secundum quatuor sacramento, et solvit secundum quatuor opiniones. In secunda autem tangit par- opiniones. In secunda autem tangit par- tium significationem, ibi, E, « Quid au- tium significationem, ibi, E, « Quid au- tem illæ partes significent, etc. » tem illæ partes significent, etc. »

Adhuc prima dividitur in quatuor se- Adhuc prima dividitur in quatuor se- cundum quatuor opiniones in Littera ta- cundum quatuor opiniones in Littera ta- ctas. Et secunda incipit ibi, B, « Alii ctas. Et secunda incipit ibi, B, « Alii vero dicunt, etc. » Tertia, ibi, C, « Alii vero dicunt, etc. » Tertia, ibi, C, « Alii tradunt corpus Christi, etc. » Quarta, tradunt corpus Christi, etc. » Quarta, ibi, D, « Sed quia corpus Christi incor- ibi, D, « Sed quia corpus Christi incor- ruptibile, etc. » ruptibile, etc. »

In prima autem quatuor continentur. In prima autem quatuor continentur. Primo enim ponit rationem ad hoc quod Primo enim ponit rationem ad hoc quod corpus frangatur. Secundo, rationem ad corpus frangatur. Secundo, rationem ad oppositum. Tertio, elicit quorumdam oppositum. Tertio, elicit quorumdam circa hoc opinonem falsam. Quarto, ob- circa hoc opinonem falsam. Quarto, ob- jicit contra illam. jicit contra illam.

Et hæc plane patent in Littera. Et hæc plane patent in Littera.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An possibile sit aliquid frangi in An possibile sit aliquid frangi in sacramento ? sacramento ?

Sed incidit hic quæstio, Utrum possi- Sed incidit hic quæstio, Utrum possi- bile sit ibi aliquid frangi ? bile sit ibi aliquid frangi ?

Et videtur, quod non : Et videtur, quod non :

1. Quidquid enim non est actu secun- 1. Quidquid enim non est actu secun- dum se, hoc non frangitur: sed accidens dum se, hoc non frangitur: sed accidens non est actu secundum se : ergo non non est actu secundum se : ergo non frangitur secundum se: necesse est ergo, frangitur secundum se: necesse est ergo, quod corpus Christi frangatur in se quod corpus Christi frangatur in se sed hoc est impossibile: ergo nihil ibi sed hoc est impossibile: ergo nihil ibi frangitur. frangitur.

: :

2. Item, Fractio sonat divisionem vio- 2. Item, Fractio sonat divisionem vio- lentam violenta autem divisio nequa- lentam violenta autem divisio nequa-

333 333

quam est nisi in substantia: sed nulla quam est nisi in substantia: sed nulla substantia est ibi frangibilis: ergo non substantia est ibi frangibilis: ergo non est ibi fractio nisi secundum phanta- est ibi fractio nisi secundum phanta- siam. siam.

3. Idem, Quantitas divisibilis quidem 3. Idem, Quantitas divisibilis quidem est, sed non est divisibilis nisi in alio est, sed non est divisibilis nisi in alio fundata hæc autem non est in alio fun- fundata hæc autem non est in alio fun- data ergo non est divisibilis. data ergo non est divisibilis.

4. Item, Quantitatem non est accipere 4. Item, Quantitatem non est accipere nisi dupliciter, scilicet secundum se, et nisi dupliciter, scilicet secundum se, et secundum esse: secundum se autem ac- secundum esse: secundum se autem ac- cepta non est nisi in anima, scilicet in cepta non est nisi in anima, scilicet in imaginatione vel intellectu: sed secun- imaginatione vel intellectu: sed secun- dum esse est in rebus naturalibus: aut dum esse est in rebus naturalibus: aut igitur fractio convenit ei secundum quod igitur fractio convenit ei secundum quod est in abstractione et in anima, aut se- est in abstractione et in anima, aut se- cundum quod est in esse. Constat, quod cundum quod est in esse. Constat, quod non primo modo: quia secundum quod non primo modo: quia secundum quod est in anima non est quantitas, sed in- est in anima non est quantitas, sed in- tentio quantitatis quæ in anima non est tentio quantitatis quæ in anima non est nisi per esse spirituale, et sic non est di- nisi per esse spirituale, et sic non est di- visibilis ergo si frangitur, fractio con- visibilis ergo si frangitur, fractio con- venit ei per esse quod habet in rebus venit ei per esse quod habet in rebus naturalibus sed in sacramento non est naturalibus sed in sacramento non est in aliqua re naturali: ergo ei non con- in aliqua re naturali: ergo ei non con- venit ibi fractio. venit ibi fractio.

5. Item, Generatio omnis per prius 5. Item, Generatio omnis per prius convenit substantiæ, et alia non habent convenit substantiæ, et alia non habent generationem nisi per hoc quod sunt generationem nisi per hoc quod sunt substantiæ, vel in substantia: ergo et substantiæ, vel in substantia: ergo et corruptio omnis prius erit substantiæ, et corruptio omnis prius erit substantiæ, et alia non corrumpuntur nisi in quantum alia non corrumpuntur nisi in quantum sunt substantiæ vel in substantia: sed sunt substantiæ vel in substantia: sed fractio est corruptio quædam fractio est corruptio quædam ergo est ergo est substantiæ, vel alicujus quod est in sub- substantiæ, vel alicujus quod est in sub- stantia sed nulla substantia est ibi cor- stantia sed nulla substantia est ibi cor- ruptibilis, nec aliquod ens in substan- ruptibilis, nec aliquod ens in substan- tia ergo non est ibi simpliciter fractio, tia ergo non est ibi simpliciter fractio, sed apparentia fractionis. sed apparentia fractionis.

6. Item, In omni divisione quantitatis 6. Item, In omni divisione quantitatis in qua vera divisio est, pars subjecti in qua vera divisio est, pars subjecti mensuratur parte una quantitatis, et alia mensuratur parte una quantitatis, et alia pars alia ergo si hæc vera divisio quan- pars alia ergo si hæc vera divisio quan- titatis est, una pars subjecti alicujus titatis est, una pars subjecti alicujus mensuratur parte una, et alia pars alia : mensuratur parte una, et alia pars alia : sed hoc non est verum : ergo non est sed hoc non est verum : ergo non est hæc vera divisio vel fractio quantitatis : hæc vera divisio vel fractio quantitatis : ergo phantastica, ut dicit prima opinio ergo phantastica, ut dicit prima opinio in Littera dicta. in Littera dicta.

334 334

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

7. Item, Ut dicit Philosophus in pri- 7. Item, Ut dicit Philosophus in pri- mo Coeli et mundi, Continuum dividitur mo Coeli et mundi, Continuum dividitur in infinitum hoc autem cum sit passio in infinitum hoc autem cum sit passio continui secundum quod continuum, non continui secundum quod continuum, non convenit corpori physico secundum quod convenit corpori physico secundum quod hujusmodi : ergo panis non erit divisibi- hujusmodi : ergo panis non erit divisibi- le in infinitum. Inde procedo sic: Quid- le in infinitum. Inde procedo sic: Quid- quid dividitur divisione corrumpente quid dividitur divisione corrumpente speciem, non dividitur divisione quanti- speciem, non dividitur divisione quanti- tatis continuæ tantum, sed divisione cor- tatis continuæ tantum, sed divisione cor- poris physici vel artificiati sacramen- poris physici vel artificiati sacramen- tum autem cum frangitur, sic dividitur: tum autem cum frangitur, sic dividitur: ergo non dividitur divisione quantitatis ergo non dividitur divisione quantitatis continuæ tantum, sed divisione corporis continuæ tantum, sed divisione corporis physici vel artificiati. PRIMA probata est. physici vel artificiati. PRIMA probata est. SECUNDA sic probatur: Multiplicentur SECUNDA sic probatur: Multiplicentur enim fractiones: constat autem, quod enim fractiones: constat autem, quod quandoque ibi erunt non species panis : quandoque ibi erunt non species panis : ergo constat propositum : sed nullum ergo constat propositum : sed nullum corpus physicum vel artificiale ibi fran- corpus physicum vel artificiale ibi fran- gitur ergo non est ibi vera fractio, sed gitur ergo non est ibi vera fractio, sed visa tantum. visa tantum.

8. Item, Non videtur esse aliqua causa 8. Item, Non videtur esse aliqua causa quam Magister assignat contra hanc opi- quam Magister assignat contra hanc opi- nionem ex verbis Ambrosii, scilicet quod nionem ex verbis Ambrosii, scilicet quod nihil falsi debeat esse in sacramento ve- nihil falsi debeat esse in sacramento ve- ritatis, sicut in magorum præstigiis. Pri- ritatis, sicut in magorum præstigiis. Pri- mo quia sicut dicitur in Littera, quod mo quia sicut dicitur in Littera, quod visa fractio ad rem non refertur, et ideo visa fractio ad rem non refertur, et ideo nihil ibi decipit vel decipitur. Secundo : nihil ibi decipit vel decipitur. Secundo : quia dicit Aristoteles, quod abstrahentium quia dicit Aristoteles, quod abstrahentium non est mendacium, eo quod abstractio- non est mendacium, eo quod abstractio- nem ad rem non referunt: ergo nec hic nem ad rem non referunt: ergo nec hic apparentis divisionis erit mendacium, eo apparentis divisionis erit mendacium, eo quod ad rem non referatur. quod ad rem non referatur.

9. Item, Fractione facta videntur ibi 9. Item, Fractione facta videntur ibi esse plura et tamen constat, quod ibi esse plura et tamen constat, quod ibi non est nisi unum, scilicet Christus : non est nisi unum, scilicet Christus : ergo videtur ut non est, et tamen non ergo videtur ut non est, et tamen non dicimus esse præstigium vel falsitatem : dicimus esse præstigium vel falsitatem : ergo a simili etiamsi dicatur ibi visa fra- ergo a simili etiamsi dicatur ibi visa fra- Ictio esse et tamen non existens, non Ictio esse et tamen non existens, non propter hoc erit ibi falsitas vel præsti- propter hoc erit ibi falsitas vel præsti- gium. gium.

10. Item, Accidentia videntur in ali- 10. Item, Accidentia videntur in ali- quo esse, et tamen in nullo sunt, ut quo esse, et tamen in nullo sunt, ut

1 Luc. XXI, 19: Et accepto pane, gratias egit 1 Luc. XXI, 19: Et accepto pane, gratias egit et fregit, et dedit eis, dicens: Hoc est corpus et fregit, et dedit eis, dicens: Hoc est corpus

prius habitum est: si ergo propter hoc prius habitum est: si ergo propter hoc non dicitur falsitas esse in sacramento, non dicitur falsitas esse in sacramento, nec propter ista debet aliqua falsitas dici nec propter ista debet aliqua falsitas dici in sacramento. in sacramento.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Dicit Aristoteles in primo Physico- 1. Dicit Aristoteles in primo Physico- rum, quod si sola substantia est, ipsa rum, quod si sola substantia est, ipsa est indivisibilis : ergo substantia non est indivisibilis : ergo substantia non primo divisibilis est, sed quantitas: sed primo divisibilis est, sed quantitas: sed in sacramento est quantitas per se, ut in sacramento est quantitas per se, ut prius ostensum est: ergo aliquid ibi di- prius ostensum est: ergo aliquid ibi di- viditur per se et proprie fractio autem viditur per se et proprie fractio autem quædam divisio est : ergo aliquid ibi quædam divisio est : ergo aliquid ibi frangitur per se et proprie. frangitur per se et proprie.

2. Item, Cujuscumque est accipere 2. Item, Cujuscumque est accipere partes secundum se, illud secundum se partes secundum se, illud secundum se est frangibile : sed partes quantitatis est frangibile : sed partes quantitatis continuæ accipiuntur in sacramento se- continuæ accipiuntur in sacramento se- cundum se ergo videtur, quod sit fran- cundum se ergo videtur, quod sit fran- gibile secundum se. gibile secundum se.

3. Item, In textu Evangelii dicitur, 3. Item, In textu Evangelii dicitur, quod accepit panem, et benedixit, et fre- quod accepit panem, et benedixit, et fre- git, et dixit Hoc est corpus meum 1. git, et dixit Hoc est corpus meum 1. Ergo verissime fractum est: ergo et ve- Ergo verissime fractum est: ergo et ve- rissima fuit fractio. rissima fuit fractio.

4. Item, Quod secundum pluralitatem 4. Item, Quod secundum pluralitatem partium refertur ad plura signanda, ne- partium refertur ad plura signanda, ne- cesse est plures habere partes, si verum cesse est plures habere partes, si verum signum esse debeat: sic autem refertur signum esse debeat: sic autem refertur sacramentum secundum suas partes ad sacramentum secundum suas partes ad vivos, et eos qui sunt in purgatorio, et vivos, et eos qui sunt in purgatorio, et beatos: ergo necesse est quod in veritate beatos: ergo necesse est quod in veritate plures habeat partes: constat autem, plures habeat partes: constat autem, quod non est in uno sacramento plures quod non est in uno sacramento plures accipere partes, nisi per fractionem: er- accipere partes, nisi per fractionem: er- go necesse est verissimam ibi esse fra- go necesse est verissimam ibi esse fra- ctionem. ctionem.

5. Item, Præstigia sunt quæ non in 5. Item, Præstigia sunt quæ non in re, sed in oculis sunt tantum intuentium: re, sed in oculis sunt tantum intuentium: si ergo hæc fractio non est in re, sed si ergo hæc fractio non est in re, sed tantum in oculis intuentium, tunc præ- tantum in oculis intuentium, tunc præ- stigium erit, et non sacramentum : hoc stigium erit, et non sacramentum : hoc autem inconveniens est : autem inconveniens est : ergo nulla ergo nulla fractio ibi est, nisi in re aliqua. fractio ibi est, nisi in re aliqua. 6. Item, Mathematicus si accipiat di- 6. Item, Mathematicus si accipiat di- visionem secundum actum, numquam visionem secundum actum, numquam

meum, etc. meum, etc.

Sed co Sed co

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 1.

potest eam ad rem non referre: ergo potest eam ad rem non referre: ergo similiter erit in sacramento: sed in sa- similiter erit in sacramento: sed in sa- cramento non accipitur fractio vel divisio cramento non accipitur fractio vel divisio imaginativa vel intellecta tantum, sed imaginativa vel intellecta tantum, sed secundum actum : ergo refertur ad rem: secundum actum : ergo refertur ad rem: ergo aliquid ibi frangitur realiter et in ergo aliquid ibi frangitur realiter et in veritate. veritate.

7. Item, Quidquid sit de divisione, fra- 7. Item, Quidquid sit de divisione, fra- ctio sonat violentiam: sed violentia non ctio sonat violentiam: sed violentia non fit nisi in rebus: ergo fractio non fit nisi fit nisi in rebus: ergo fractio non fit nisi in rebus ergo fractio non fit nisi secun- in rebus ergo fractio non fit nisi secun- dum rem non ergo solum est visa in dum rem non ergo solum est visa in sacramento, sed in veritate existens. sacramento, sed in veritate existens.

8. Item, Si non esset nisi visa fractio, 8. Item, Si non esset nisi visa fractio, ad fractionem non oporteret esse nisi ad fractionem non oporteret esse nisi actum animæ, et non corporis: sed in actum animæ, et non corporis: sed in sacramento necesse est adhiberi actum sacramento necesse est adhiberi actum corporalem, scilicet discerptionem per corporalem, scilicet discerptionem per impulsum digitorum vel unguium: ergo impulsum digitorum vel unguium: ergo non est fractio solum imaginaria, sed non est fractio solum imaginaria, sed realis et in veritate. realis et in veritate.

SOLUTIO. Dicendum, quod in veritate SOLUTIO. Dicendum, quod in veritate realis est fractio in sacramento, sicut di- realis est fractio in sacramento, sicut di- cit ultima opinio quæ sola liquide veri- cit ultima opinio quæ sola liquide veri- tatem fidei tenet. tatem fidei tenet.

AD PRIMUM autem quod objicitur dicen- AD PRIMUM autem quod objicitur dicen- dum, quod accidens quod est quantitas, dum, quod accidens quod est quantitas, est ibi secundum se: secundum se au- est ibi secundum se: secundum se au- tem esse, est esse sine subjecto, ut prius tem esse, est esse sine subjecto, ut prius dictum est, hoc est, non secundum esse dictum est, hoc est, non secundum esse naturale, sed virtute divina continente naturale, sed virtute divina continente species ad usum sacramenti et fidei. Un- species ad usum sacramenti et fidei. Un- de cum sic virtute divina teneatur, frangi de cum sic virtute divina teneatur, frangi secundum se et dividi potest. secundum se et dividi potest.

AD ALIUD dicendum, quod per accidens AD ALIUD dicendum, quod per accidens fit hoc quod nulla divisio violentia fit nisi fit hoc quod nulla divisio violentia fit nisi in substantia, scilicet quia quantitas non in substantia, scilicet quia quantitas non est secundum esse naturale nisi in sub- est secundum esse naturale nisi in sub- stantia nihilominus tamen si esset se- stantia nihilominus tamen si esset se- cundum se, divideretur in sacramento cundum se, divideretur in sacramento autem est secundum se, ut habitum est, autem est secundum se, ut habitum est, et ideo ibi frangi potest et violenter divi- et ideo ibi frangi potest et violenter divi-

di. di.

AD ALIUD similiter dicendum, quod AD ALIUD similiter dicendum, quod aliter est hic, et aliter in naturalibus est: aliter est hic, et aliter in naturalibus est: quia hic operatur virtus divina secundum quia hic operatur virtus divina secundum

1 Cf. Supra, Dist. XII, Art. 10. 1 Cf. Supra, Dist. XII, Art. 10.

335 335

exigentiam significationis sacramenti, et exigentiam significationis sacramenti, et ideo continet hic quantitatem sine subje- ideo continet hic quantitatem sine subje-

cto. cto.

AD ALIUD dicendum, quod quantitas AD ALIUD dicendum, quod quantitas aliter accipitur secundum quod est acci- aliter accipitur secundum quod est acci- dens rei naturalis in cujus diffinitione ca- dens rei naturalis in cujus diffinitione ca- dit materia sensibilis, et aliter secundum dit materia sensibilis, et aliter secundum quod virtute divina refertur ad usum sa- quod virtute divina refertur ad usum sa- cramenti. Et primo quidem modo pro- cramenti. Et primo quidem modo pro- cedit objectio inducta, secundo autem cedit objectio inducta, secundo autem modo non. modo non.

AD ALIUD dicendum, quod divisio hæc AD ALIUD dicendum, quod divisio hæc est corruptio quædam et bene concedo est corruptio quædam et bene concedo hoc quod naturaliter corrumpitur forma hoc quod naturaliter corrumpitur forma panis accidentalis et hoc qualiter fiat, panis accidentalis et hoc qualiter fiat, in præcedenti distinctione habitum est in præcedenti distinctione habitum est et determinatum 1. et determinatum 1.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est ubi quantitas manet secundum esse est ubi quantitas manet secundum esse naturale jam autem habitum est, quod naturale jam autem habitum est, quod in sacramento est sine subjecto. in sacramento est sine subjecto.

AD ALIUD dicendum, quod bene vide- AD ALIUD dicendum, quod bene vide- tur mihi concedendum esse, quod tantum tur mihi concedendum esse, quod tantum posset multiplicari divisio, quod corrum- posset multiplicari divisio, quod corrum- perentur species panis accidentales quæ perentur species panis accidentales quæ manent ibi: et ideo non est omnino fra- manent ibi: et ideo non est omnino fra- ctio mathematicæ quantitatis quæ fit ibi, ctio mathematicæ quantitatis quæ fit ibi, nec etiam naturalis proprie, sed ejus cui nec etiam naturalis proprie, sed ejus cui convenit fractio naturalis propter hoc convenit fractio naturalis propter hoc quod virtute divina continetur in esse. quod virtute divina continetur in esse.

AD ALIUD quod objicitur contra causam AD ALIUD quod objicitur contra causam quam Magister assignat quare non valeat quam Magister assignat quare non valeat opinio ex verbis Ambrosii, dicendum opinio ex verbis Ambrosii, dicendum quod optime objicitur : quia opinio nul- quod optime objicitur : quia opinio nul- la est. Ad id autem quod objicitur, dicen- la est. Ad id autem quod objicitur, dicen- dum quod impossibile est eam divisio- dum quod impossibile est eam divisio- nem quæ actu fit, ad rem non referre: nem quæ actu fit, ad rem non referre: quia divisio nulla est nisi in re actuali: quia divisio nulla est nisi in re actuali: et ideo illi nihil dicunt. Ad hoc quod et ideo illi nihil dicunt. Ad hoc quod objicitur de mathematicis, dicendum objicitur de mathematicis, dicendum quod non est simile: quia in mathemati- quod non est simile: quia in mathemati- cis passio probata convenit quanto secun- cis passio probata convenit quanto secun- dum se, licet non conveniat huic quanto dum se, licet non conveniat huic quanto vel illi hic autem consideratur non ut vel illi hic autem consideratur non ut convenit quanto secundum se, sed potius convenit quanto secundum se, sed potius huic secundum quod est aliquid hoc. huic secundum quod est aliquid hoc.

AD ALIUD dicendum, quod in veritate AD ALIUD dicendum, quod in veritate

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

Ad 7. Ad 7.

Ad 8. Ad 8.

Ad 9. Ad 9.

Ad 10. Ad 10.

336 336

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ibi sunt plura et plures partes, sed non ibi sunt plura et plures partes, sed non plura sacramenta: quia numerus ille plura sacramenta: quia numerus ille non ponitur circa formam sacramenti, non ponitur circa formam sacramenti, sed potius circa species sacramentales. sed potius circa species sacramentales. AD ALIUD dicendum, quod accidentia AD ALIUD dicendum, quod accidentia videntur esse, et sensus particularis non videntur esse, et sensus particularis non est de substantia quæ subest accidenti- est de substantia quæ subest accidenti- bus nisi per accidens hic autem intel- bus nisi per accidens hic autem intel- lectus sacramenti cogit ut accipiantur lectus sacramenti cogit ut accipiantur sine subjecto. Unde falsum est, quod ibi sine subjecto. Unde falsum est, quod ibi videantur in subjecto: sensus enim non videantur in subjecto: sensus enim non est nisi de accidentibus et intellectus est nisi de accidentibus et intellectus accipit ea sine subjecto propter exigen- accipit ea sine subjecto propter exigen- tiam sacramenti. tiam sacramenti.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An fractio prædicta sit in corpore Chri- An fractio prædicta sit in corpore Chri- sti, aut in formis tantum ? sti, aut in formis tantum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, circa initium : « Sed econtra, cum ibi, A, circa initium : « Sed econtra, cum ipsum corpus incorruptibile sit, etc. » ipsum corpus incorruptibile sit, etc. »

Videtur enim hoc nihil impedire fra- Videtur enim hoc nihil impedire fra- ctionem: quia ctionem: quia

1. Comestio magis corrumpit quam 1. Comestio magis corrumpit quam fractio et tamen conceditur, quod cor- fractio et tamen conceditur, quod cor- pus Christi comedatur: ergo etiam con- pus Christi comedatur: ergo etiam con- cedi debet, quod corpus Christi frangi- cedi debet, quod corpus Christi frangi-

tur. tur.

2. Item, De quocumque probatur spe- 2. Item, De quocumque probatur spe- cies, et genus: sed quidquid comeditur, cies, et genus: sed quidquid comeditur, attritu dentium masticando frangitur: attritu dentium masticando frangitur: ergo si corpus Christi comeditur, corpus ergo si corpus Christi comeditur, corpus Christi frangitur. Christi frangitur.

3. Item, Hoc sacramentum est memo- 3. Item, Hoc sacramentum est memo- riale passionis : sed in passione veraciter riale passionis : sed in passione veraciter fuit corpus Christi divisum clavis et lan- fuit corpus Christi divisum clavis et lan- cea ergo fractum: ergo sacramentum cea ergo fractum: ergo sacramentum non expresse repræsentabit, nisi etiam non expresse repræsentabit, nisi etiam in sacramento sic dividatur: ergo fra- in sacramento sic dividatur: ergo fra- ctio verissime est in corpore Christi. ctio verissime est in corpore Christi.

4. Item, Alia quædam videmus impos- 4. Item, Alia quædam videmus impos- sibilia secundum naturam esse in sacra- sibilia secundum naturam esse in sacra- mento sicut unum numero circumscri- mento sicut unum numero circumscri-

ptum corpus esse in diversis locis, et ac- ptum corpus esse in diversis locis, et ac- cidens esse sine subjecto, et corpus inani- cidens esse sine subjecto, et corpus inani- matum grossum transsubstantiari in cor- matum grossum transsubstantiari in cor- pus animatum divinum gloriosum: quæ- pus animatum divinum gloriosum: quæ- ro ergo, Quare illa esse in sacramento ro ergo, Quare illa esse in sacramento conceduntur, sed non quod est incorru- conceduntur, sed non quod est incorru- ptibile simul frangatur? ptibile simul frangatur?

SOLUTIO. Dicendum, quod absque du- SOLUTIO. Dicendum, quod absque du- bio fractio non est in corpore Christi, sed bio fractio non est in corpore Christi, sed potius in formis tantum. potius in formis tantum.

AD PRIMUM autem dicendum, quod com- AD PRIMUM autem dicendum, quod com- estio multa importat, scilicet divisio- estio multa importat, scilicet divisio- nem cibi per dentes, et trajectionem in nem cibi per dentes, et trajectionem in corpus, et digestionem, et incorporatio- corpus, et digestionem, et incorporatio- nem, sive unionem. Et tamen passive nem, sive unionem. Et tamen passive conceditur, quod corpus Christi comedi- conceditur, quod corpus Christi comedi- tur ratione illius quod est trajicere in tur ratione illius quod est trajicere in corpus, quia verum corpus Christi traji- corpus, quia verum corpus Christi traji- citur sub speciebus sacramenti in corpus citur sub speciebus sacramenti in corpus nostrum sed divisio per dentes refertur nostrum sed divisio per dentes refertur ad speciem digestio autem non est ibi: ad speciem digestio autem non est ibi: quia non cadit in secessum, et unio sive quia non cadit in secessum, et unio sive incorporatio spiritualis passive convenit incorporatio spiritualis passive convenit comedenti, ut supra ostensum est, et ita comedenti, ut supra ostensum est, et ita patet quod comestio non ponit fractio- patet quod comestio non ponit fractio-

nem. nem.

AD ALIUD patet solutio, quod comestio AD ALIUD patet solutio, quod comestio non est species fractionis ratione traje- non est species fractionis ratione traje- ctionis in corpus, sed ratione attritionis ctionis in corpus, sed ratione attritionis per dentes, et illa non refertur ad corpus per dentes, et illa non refertur ad corpus Christi. Christi.

Sol Sol

Adi Adi

AD ALIUD dicendum, quod passio re- Ad AD ALIUD dicendum, quod passio re- Ad præsentatur in sacramento secundum præsentatur in sacramento secundum quod est effectiva redemptionis et solu- quod est effectiva redemptionis et solu- tiva pretii et hoc patet ex ipso actu im- tiva pretii et hoc patet ex ipso actu im- molationis in quod offerimus sacramen- molationis in quod offerimus sacramen- tum quod Christus pro nobis in ara cru- tum quod Christus pro nobis in ara cru- cis obtulit non autem repræsentantur cis obtulit non autem repræsentantur particulares pœnæ inflictæ, et ideo non particulares pœnæ inflictæ, et ideo non esset conveniens dividi corpus Christi. esset conveniens dividi corpus Christi.

AD ALIUD dicendum, quod contraria AD ALIUD dicendum, quod contraria simul, vel ex quibus directe sequuntur simul, vel ex quibus directe sequuntur disposita per affirmationem et negatio- disposita per affirmationem et negatio- nem, numquam ponuntur esse simul: nem, numquam ponuntur esse simul: quia hoc fieri non potest. Cum autem quia hoc fieri non potest. Cum autem dicitur, quod est simul in pluribus locis, dicitur, quod est simul in pluribus locis, hoc dicitur ratione consecrationis quæ fit hoc dicitur ratione consecrationis quæ fit in pluribus locis, et ex hoc non sequitur in pluribus locis, et ex hoc non sequitur

Ad Ad

IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. XIII, A, ART. 3.

aliquod oppositum illi et sic de aliis aliquod oppositum illi et sic de aliis inductis. Sed si concederetur frangi, cum inductis. Sed si concederetur frangi, cum frangi sit corrumpi quoddam, oporteret frangi sit corrumpi quoddam, oporteret per locum a specie concedere, quod cor- per locum a specie concedere, quod cor- rumperetur et per hoc quod est incor- rumperetur et per hoc quod est incor- ruptibile, habet quod non corrumpitur: ruptibile, habet quod non corrumpitur: ergo simul corrumperetur, et non cor- ergo simul corrumperetur, et non cor- rumperetur quod est simul opposita per rumperetur quod est simul opposita per affirmationem et negationem esse vera, affirmationem et negationem esse vera, quod fieri non potest. quod fieri non potest.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An quando Christus ostendit se discipu- An quando Christus ostendit se discipu- lis in via in specie peregrini, fecerit lis in via in specie peregrini, fecerit actum simulatorium sive illusorium ? actum simulatorium sive illusorium ?

Deinde quæritur de hoc quod indu- Deinde quæritur de hoc quod indu- cunt isti pro exemplo, ibi, A, sub finem: cunt isti pro exemplo, ibi, A, sub finem: « Sicut et Christus ostendit se duobus « Sicut et Christus ostendit se duobus discipulis in via specie peregrini ¹, etc. » discipulis in via specie peregrini ¹, etc. » Videtur enim illusio fuisse : Videtur enim illusio fuisse :

1. Quod enim non est de essentia rei, 1. Quod enim non est de essentia rei, non facit rem esse veram vel falsam in non facit rem esse veram vel falsam in substantia sua sed intentum ab agente substantia sua sed intentum ab agente non est de substantia actus vel facti sui, non est de substantia actus vel facti sui, quia finis non est de re: ergo nec falsam quia finis non est de re: ergo nec falsam facit rem, nec veram: ergo quod hoc fe- facit rem, nec veram: ergo quod hoc fe- cit ad fidei utilitatem, non fecit non si- cit ad fidei utilitatem, non fecit non si- lamutorium actum. lamutorium actum.

2. Item, Simulatio non perficitur in 2. Item, Simulatio non perficitur in uno tantum, sed in duobus, scilicet uno uno tantum, sed in duobus, scilicet uno ostendente quod non est, et in alio intel- ostendente quod non est, et in alio intel- ligente quantum est de ostensione simu- ligente quantum est de ostensione simu- lationis Evanvelium autem expresse lationis Evanvelium autem expresse dicit quod finxit se longius ire 2, et dis- dicit quod finxit se longius ire 2, et dis- cipuli putabant eum hoc velle: ergo fuit cipuli putabant eum hoc velle: ergo fuit ibi perfecta illusio. ibi perfecta illusio.

3. Item, Nihil agnoscitur sub specie 3. Item, Nihil agnoscitur sub specie quæ nullo modo est in ipso nisi per præ- quæ nullo modo est in ipso nisi per præ- stigium vel infirmitatem oculi intuentis : stigium vel infirmitatem oculi intuentis : ergo quod non præstigiose nec ab oculo ergo quod non præstigiose nec ab oculo

1 Cf. Luc. XXIV, 13 et seq. 1 Cf. Luc. XXIV, 13 et seq.

2 Luc. xxiv, 28. 2 Luc. xxiv, 28.

XXIX XXIX

337 337

infirmo videtur, sub propria videtur spe- infirmo videtur, sub propria videtur spe- cie sed oculi discipulorum non fuerunt cie sed oculi discipulorum non fuerunt infirmi, nec præstigiose ligati : ergo spe- infirmi, nec præstigiose ligati : ergo spe- cies quam viderunt in Deo fuit species cies quam viderunt in Deo fuit species peregrinised constat, quod secundum peregrinised constat, quod secundum veritatem peregrinus non fuit: ergo si- veritatem peregrinus non fuit: ergo si- mulata ab ipso fuit species peregrini, et mulata ab ipso fuit species peregrini, et sic fuit ibi verissima illusio. sic fuit ibi verissima illusio.

SOLUTIO. Dicendum, quod nulla illusio SOLUTIO. Dicendum, quod nulla illusio fuit ibi. Unde dicendum est exemplum fuit ibi. Unde dicendum est exemplum esse bonum: sed tamen id esse falsum esse bonum: sed tamen id esse falsum ad quod confirmandum inducitur ab illa ad quod confirmandum inducitur ab illa opinione. opinione.

AD PRIMUM autem dicendum, quod in- AD PRIMUM autem dicendum, quod in- tentio facit non simulatorium agentem: tentio facit non simulatorium agentem: sed duplex est intentum, scilicet in opere, sed duplex est intentum, scilicet in opere, et intentum per opus : intentum in opere et intentum per opus : intentum in opere fuit ostendere eis per similitudinem qua- fuit ostendere eis per similitudinem qua- lis fuit tunc in mentibus discipulorum, lis fuit tunc in mentibus discipulorum, et quoad hoc verissime et non similitu- et quoad hoc verissime et non similitu- dinarie egit quia nullus alius ita hoc dinarie egit quia nullus alius ita hoc demonstrat intentum autem per opus demonstrat intentum autem per opus non fuit in opere, sed consequens ipsum, non fuit in opere, sed consequens ipsum, scilicet confirmatio fidei discipulorum scilicet confirmatio fidei discipulorum quoad articulum resurrectionis, et hoc quoad articulum resurrectionis, et hoc est extra opus, et non facit opus verum, est extra opus, et non facit opus verum, vel simulatorium, sed potius primum: vel simulatorium, sed potius primum: sicut etiam nos non dicimus simulare sicut etiam nos non dicimus simulare Ezechielem, quando fecit perfodi do- Ezechielem, quando fecit perfodi do- mum, et latenter se exportari 3 : quia in mum, et latenter se exportari 3 : quia in illo tempore demonstravit, quod ita fu- illo tempore demonstravit, quod ita fu- gere haberent de domibus suis transmi- gere haberent de domibus suis transmi- grandi. grandi.

AD ALIUD dicendum, quod simulatio AD ALIUD dicendum, quod simulatio est etiam in uno in comparatione ad alte- est etiam in uno in comparatione ad alte- rum sed ita non fuit hic, sed potius rum sed ita non fuit hic, sed potius instructio per actum quem propter disci- instructio per actum quem propter disci- pulos exercuit: quia facilior est instru- pulos exercuit: quia facilior est instru- ctio quæ fit similitudine parabolarum et ctio quæ fit similitudine parabolarum et

operum. operum.

AD ALIUD dicendum, quod oculi disci- AD ALIUD dicendum, quod oculi disci- pulorum in veritate tenebantur, et tenens pulorum in veritate tenebantur, et tenens erat dubietas resurrectionis. Unde Chri- erat dubietas resurrectionis. Unde Chri- stus se eis in propria specie objecit : et stus se eis in propria specie objecit : et tamen propter impotentiam oculi non tamen propter impotentiam oculi non

3 Ezechiel. VIII, 8 et seq. 3 Ezechiel. VIII, 8 et seq.

22 22

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

338 338

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

glorificati, non viderunt eum sub lumi- glorificati, non viderunt eum sub lumi- ne gloriosi corporis, sed potius sub spe- ne gloriosi corporis, sed potius sub spe- cie coloris et dubietas resurrectionis cie coloris et dubietas resurrectionis fecit æstimare peregrinum, eo quod vide- fecit æstimare peregrinum, eo quod vide-

runt eum venientem de loco adorationis, runt eum venientem de loco adorationis, scilicet Jerusalem. Unde patet nullam scilicet Jerusalem. Unde patet nullam ibi fuisse simulationem. ibi fuisse simulationem.

B. Aliorum opinio. B. Aliorum opinio.

Alii vero dicunt, quod sicut ibi species panis est, et non est ibi res cujus Alii vero dicunt, quod sicut ibi species panis est, et non est ibi res cujus vel in qua sit illa species: ita est ibi fractio quæ non fit in aliqua re, vel in qua sit illa species: ita est ibi fractio quæ non fit in aliqua re, quia nihil ibi frangitur: quod mirabiliter Dei potentia fieri dicunt, ut ibi quia nihil ibi frangitur: quod mirabiliter Dei potentia fieri dicunt, ut ibi fiat fractio, ubi nihil frangitur. fiat fractio, ubi nihil frangitur.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An consecratione facta maneant omnia An consecratione facta maneant omnia accidentia, et etiam soliditas mathe- accidentia, et etiam soliditas mathe- matica secundum esse reale? matica secundum esse reale?

Deinde quæritur de secunda opinione Deinde quæritur de secunda opinione quæ incipit, ibi, B, « Alii vero dicunt, quæ incipit, ibi, B, « Alii vero dicunt, quod sicut ibi species panis est, et non quod sicut ibi species panis est, et non est ibi res cujus vel in qua sit illa species, est ibi res cujus vel in qua sit illa species,

etc. » etc. »

Videtur enim falsum esse quod indu- Videtur enim falsum esse quod indu- cunt pro exemplo, scilicet quod sit ibi cunt pro exemplo, scilicet quod sit ibi species, et non res aliqua cujus species species, et non res aliqua cujus species sit illa: sit illa:

1. Constat enim satis ex prius habitis, 1. Constat enim satis ex prius habitis, quod non intelligitur de specie substan- quod non intelligitur de specie substan- tiali, quia illa non manet post consecra- tiali, quia illa non manet post consecra- tionem, sed de accidentali quæ manet: tionem, sed de accidentali quæ manet: aut ergo ibi manet quodlibet accidentale, aut ergo ibi manet quodlibet accidentale, vel aliquod. Si quodlibet ergo etiam vel aliquod. Si quodlibet ergo etiam soliditas mathematica: ergo manet ibi soliditas mathematica: ergo manet ibi

1 Edit. J. Alleaume, sil. 1 Edit. J. Alleaume, sil.

corpus ergo post consecrationem est corpus ergo post consecrationem est ibi corpus illud quod est species: constat ibi corpus illud quod est species: constat autem quod corpus Christi verum non autem quod corpus Christi verum non est species illa, nec aliqua pars illarum est species illa, nec aliqua pars illarum specierum ergo corpus Christi verum specierum ergo corpus Christi verum non est corpus illud quod manet in nu- non est corpus illud quod manet in nu- mero specierum : ergo post consecratio- mero specierum : ergo post consecratio- nem manet aliquod corpus quod non est nem manet aliquod corpus quod non est corpus Christi in sacramento altaris, corpus Christi in sacramento altaris, quod in præcedenti distinctione negatum quod in præcedenti distinctione negatum est in Littera. est in Littera.

2. Item, Corpus quodcumque inveni- 2. Item, Corpus quodcumque inveni- tur sine aliquo, non est idem illi sine quo tur sine aliquo, non est idem illi sine quo invenitur sed corpus quod est trina invenitur sed corpus quod est trina dimensio, in sacramento invenitur sine dimensio, in sacramento invenitur sine corpore quod est panis ante consecratio- corpore quod est panis ante consecratio- nem ergo non est idem illi: ergo in nem ergo non est idem illi: ergo in sacramento sunt tria corpora, scilicet sacramento sunt tria corpora, scilicet corpus panis, et corpus dimensionale, et corpus panis, et corpus dimensionale, et corpus Christi : et hoc nemo dicit. corpus Christi : et hoc nemo dicit.

3. Item, Philosophus in IV Metaphy- 3. Item, Philosophus in IV Metaphy- sicæ in Boetii translatione objiciens con- sicæ in Boetii translatione objiciens con- tra Platonem, reliquit pro inconvenienti tra Platonem, reliquit pro inconvenienti corpus mathematicum diversum a natu- corpus mathematicum diversum a natu- rali, et corpus naturale esse in eodem rali, et corpus naturale esse in eodem loco ergo et hic hoc erit inconveniens: loco ergo et hic hoc erit inconveniens: sed si manet ibi corpus mathematicum, sed si manet ibi corpus mathematicum,

utio. utio.

11. 11.

IN IV SENTENT. DIST. XIII, B, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. XIII, B, ART. 4.

et corpus naturale, duo corpora quorum et corpus naturale, duo corpora quorum unum est mathematicum et alterum est unum est mathematicum et alterum est naturale, sunt in eodem loco, quod in- naturale, sunt in eodem loco, quod in- conveniens dicit esse Philosophus : ergo conveniens dicit esse Philosophus : ergo non est ibi corpus tale. non est ibi corpus tale.

4. Item, Impossibile est easdem nu- 4. Item, Impossibile est easdem nu- mero lineas esse duorum corporum : sed mero lineas esse duorum corporum : sed corpus transiens quod panis est, et cor- corpus transiens quod panis est, et cor- pus manens quod est mathematica soli- pus manens quod est mathematica soli- ditas, sunt duo corpora: ergo non eæ- ditas, sunt duo corpora: ergo non eæ- dem numero lineæ erunt corporum illo- dem numero lineæ erunt corporum illo- rum rum

constat autem, quod aliquæ lineæ constat autem, quod aliquæ lineæ fuerunt quibus mensurabatur panis: er- fuerunt quibus mensurabatur panis: er- go jam erunt in sacramento tria corpora go jam erunt in sacramento tria corpora quanta, scilicet panis, et id quod quan- quanta, scilicet panis, et id quod quan- tum videtur et rotundum post consecra- tum videtur et rotundum post consecra- tionem, et corpus Christi et hoc erit tionem, et corpus Christi et hoc erit mirum ad quid sint ibi. mirum ad quid sint ibi.

Si propter hoc dicatur, quod species Si propter hoc dicatur, quod species non omnes manent in sacramento, hoc non omnes manent in sacramento, hoc erit irrationabile, cum eadem ratio sit de erit irrationabile, cum eadem ratio sit de una specie accidentali manente et de una specie accidentali manente et de alia. alia.

Præterea, Supra ostensum est, quod Præterea, Supra ostensum est, quod præcipue manet ibi quantitas ut funda- præcipue manet ibi quantitas ut funda- mentum aliarum specierum : sed non est mentum aliarum specierum : sed non est ratio quare longitudo maneat, et non la- ratio quare longitudo maneat, et non la- titudo, et profundum ergo videtur, titudo, et profundum ergo videtur, quod tota soliditas mathematica maneat. quod tota soliditas mathematica maneat.

Item, Euclides in principio Geometriæ Item, Euclides in principio Geometriæ dicit, quod corpus mathematicum est, dicit, quod corpus mathematicum est, quod longitudinem, latitudinem et pro- quod longitudinem, latitudinem et pro- funditatem habet: hoc autem videmus funditatem habet: hoc autem videmus habere ipsam speciem manentem : ergo habere ipsam speciem manentem : ergo manet corpus mathematicum, et ita redit manet corpus mathematicum, et ita redit idem quod prius. idem quod prius.

SOLUTIO. Dicendum, quod sicut in SOLUTIO. Dicendum, quod sicut in præcedenti opinione, ita et in ista exem- præcedenti opinione, ita et in ista exem- plum verissimum est: sed tamen opinio plum verissimum est: sed tamen opinio per exemplum confirmata falsa est et per exemplum confirmata falsa est et bene concedo, quod omnes species acci- bene concedo, quod omnes species acci- dentales manent, et etiam soliditas ma- dentales manent, et etiam soliditas ma- thematica manet ibi secundum esse reale, thematica manet ibi secundum esse reale, non in anima tantum secundum quod non in anima tantum secundum quod habet esse in abstractione. habet esse in abstractione.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ego AD PRIMUM ergo dicendum, quod ego non reputo inconveniens, quod post con- non reputo inconveniens, quod post con- secrationem in sacramento sint duo, secrationem in sacramento sint duo,

339 339

quorum utrumque sit corpus: sed tamen quorum utrumque sit corpus: sed tamen non proprie dicuntur duo corpora : quia non proprie dicuntur duo corpora : quia corpus non per unam rationem dicitur corpus non per unam rationem dicitur de naturali et mathematico, ut quidam de naturali et mathematico, ut quidam dicunt. Sed tamen videtur mihi dicen- dicunt. Sed tamen videtur mihi dicen- dum si proprie velimus loqui, quod sunt dum si proprie velimus loqui, quod sunt duo corpora, scilicet naturale, et mathe- duo corpora, scilicet naturale, et mathe- maticum quorum unum per se et sub- maticum quorum unum per se et sub- stantialiter corpus est: alterum autem stantialiter corpus est: alterum autem non per se, sed per denominationem et non per se, sed per denominationem et mensuram ab illo, scilicet naturali et mensuram ab illo, scilicet naturali et talia duo corpora nihil prohibet esse in talia duo corpora nihil prohibet esse in sacramento, et hoc non est negatum su- sacramento, et hoc non est negatum su- pra, sed quod non sunt ibi duo corpora pra, sed quod non sunt ibi duo corpora

naturalia constantia ex materia et forma naturalia constantia ex materia et forma quæ sunt partes physici corporis. quæ sunt partes physici corporis.

AD ALIUD dicendum, quod illa propo- AD ALIUD dicendum, quod illa propo- sitio est falsa, nisi intelligatur aliud esse sitio est falsa, nisi intelligatur aliud esse quod est essentia alia, et alia: alia enim quod est essentia alia, et alia: alia enim est essentia substantiæ, et alia acciden- est essentia substantiæ, et alia acciden- tis, si tamen accidens est essentia aliqua. tis, si tamen accidens est essentia aliqua. Unde si accidens maneret corrupto sub- Unde si accidens maneret corrupto sub- jecto, denominaretur quantitas mathe- jecto, denominaretur quantitas mathe- matica ab illo: sicut dicimus, quod hoc matica ab illo: sicut dicimus, quod hoc quod videmus in altari est figura alba, quod videmus in altari est figura alba, non erit hoc album a primo albo diver- non erit hoc album a primo albo diver- sum quod fuit panis, nisi sit alia essen- sum quod fuit panis, nisi sit alia essen- tia, sed subjecto est idem. Dicit enim tia, sed subjecto est idem. Dicit enim Philosophus, quod unum per accidens Philosophus, quod unum per accidens dicitur tripliciter, scilicet sicut accidens dicitur tripliciter, scilicet sicut accidens et subjectum, ut album, et hoc quocum- et subjectum, ut album, et hoc quocum- que demonstrato, etc. : sed verum est que demonstrato, etc. : sed verum est quod quæcumque per naturam separan- quod quæcumque per naturam separan- tur, illa sunt diversa substantialiter: sed tur, illa sunt diversa substantialiter: sed virtus divina ad usum operans sacra- virtus divina ad usum operans sacra- menti, facit in sacramento quod est su- menti, facit in sacramento quod est su- pra naturam, ut sæpius dictum est. pra naturam, ut sæpius dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod meo judi- AD ALIUD dicendum, quod meo judi- cio, duo corpora sive naturalia, sive cio, duo corpora sive naturalia, sive mathematicalia, sive quorum unum est mathematicalia, sive quorum unum est naturale et alterum mathematicum, naturale et alterum mathematicum, dummodo duæ sint ibi quantitates, non dummodo duæ sint ibi quantitates, non possunt esse in eodem loco per naturam. possunt esse in eodem loco per naturam. Unde dico sine præjudicio, quod corpus Unde dico sine præjudicio, quod corpus quidem est in veritate in sacramento, quidem est in veritate in sacramento, sed non sicut in loco, sed in signo : sed sed non sicut in loco, sed in signo : sed hoc infra patebit melius in hac eadem hoc infra patebit melius in hac eadem distinctione, in explanatione quartæ opi- distinctione, in explanatione quartæ opi- nionis. Et ideo objectio quæ supponebat nionis. Et ideo objectio quæ supponebat