314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

physica est, sed non est physice existen- physica est, sed non est physice existen- tis, sed potius virtute divina. tis, sed potius virtute divina.

Sed adhuc tune objicitur, quod virtus Sed adhuc tune objicitur, quod virtus divina conservans est potentior omni divina conservans est potentior omni corrumpente et sic non deberent species corrumpente et sic non deberent species illæ corrumpi. Ad hoc dicendum videtur, illæ corrumpi. Ad hoc dicendum videtur, quod virtus divina non conservat et con- quod virtus divina non conservat et con- tinet nisi ad actum sacramenti: et ideo tinet nisi ad actum sacramenti: et ideo conservatio ejus non impedit corruptio- conservatio ejus non impedit corruptio- nem earum secundum esse naturale nem earum secundum esse naturale quod habent in se. quod habent in se.

: :

AD ID autem quod objicitur contra AD ID autem quod objicitur contra opiniones inductas, videtur esse conce- opiniones inductas, videtur esse conce- dendum sed tamen in rebus difficilibus dendum sed tamen in rebus difficilibus nulli præjudicandum esse videtur, nisi nulli præjudicandum esse videtur, nisi soli errori, ubi ille apertus cognoscitur: soli errori, ubi ille apertus cognoscitur: quia quædam subsunt fidei quæ ratione quia quædam subsunt fidei quæ ratione penetrari non possunt et Deus potest penetrari non possunt et Deus potest facere plus quam possumus intelligere: facere plus quam possumus intelligere: quia non erit impossibile apud Deum quia non erit impossibile apud Deum omne verbum ¹. omne verbum ¹.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

An aqua et vinum quæ miscentur in ca- An aqua et vinum quæ miscentur in ca- lice possunt separari? lice possunt separari?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, sub finem: « Quæ copulatio ibi, C, sub finem: « Quæ copulatio aquæ et vini sic miscetur in calice Chri- aquæ et vini sic miscetur in calice Chri- sti, ut mixtio illa non possit separari, sti, ut mixtio illa non possit separari,

etc. » etc. »

Hoc enim falsum videtur: quia Hoc enim falsum videtur: quia 1. Dicit Philosophus, quod mixta se- 1. Dicit Philosophus, quod mixta se- parari possunt. parari possunt.

2. Præterea, Si vinum habeat aquam 2. Præterea, Si vinum habeat aquam mixtam, ut dicunt alchimici, contingit mixtam, ut dicunt alchimici, contingit eam separari multis quidem modis, qui- eam separari multis quidem modis, qui- bus extrahitur substantia a substantia bus extrahitur substantia a substantia in qua est, et unus modus sufficiat gra- in qua est, et unus modus sufficiat gra- tia exempli cum enim simile attrahit tia exempli cum enim simile attrahit simile, et porosum præcipue trahat hu- simile, et porosum præcipue trahat hu- midum si in vinum mixtum mittatur midum si in vinum mixtum mittatur juncus decorticatus siccus ex similitudine juncus decorticatus siccus ex similitudine

1 Luc. 1, 37. 1 Luc. 1, 37.

naturæ, quia crescit in aqua, attrahit si- naturæ, quia crescit in aqua, attrahit si- mile, et ex porositate trahit humidum : mile, et ex porositate trahit humidum : ergo ex porositate et similitudine aquæ ergo ex porositate et similitudine aquæ naturæ trahit humidum aqueum relin- naturæ trahit humidum aqueum relin- quendo vinum : ergo hoc modo separa- quendo vinum : ergo hoc modo separa- bitur aqua admixta : ergo separabilis bitur aqua admixta : ergo separabilis

est et hoc est contra Litteram. est et hoc est contra Litteram.

Item, Contra ritum Ecclesiæ est et Item, Contra ritum Ecclesiæ est et fidem quia Ecclesia ordinat et dicit, fidem quia Ecclesia ordinat et dicit, quod aqua absumitur a vino, ita quod quod aqua absumitur a vino, ita quod transeat in speciem vini et saporem, sic- transeat in speciem vini et saporem, sic- ut prius dictum est. ut prius dictum est.

3. Si forte tu dicas, quod non est se- 3. Si forte tu dicas, quod non est se- parata aqua per hunc modum: sed est parata aqua per hunc modum: sed est vinum quod contrahit juncus sive scir- vinum quod contrahit juncus sive scir- pus. CONTRA: Probetur vini fortitudo et pus. CONTRA: Probetur vini fortitudo et sapor ante immissionem scirpi sive jun- sapor ante immissionem scirpi sive jun- ci, et post extractionem et invenietur ci, et post extractionem et invenietur post fortius et saporosius, quam ante : post fortius et saporosius, quam ante : hæc autem intensio saporis et fortitudi- hæc autem intensio saporis et fortitudi- nis non potest esse nisi ex remotione nis non potest esse nisi ex remotione contrarii, quod est humidum aquæ : contrarii, quod est humidum aquæ : ergo juncus extrahit aquam, ut vide- ergo juncus extrahit aquam, ut vide- tur ergo falsum dicit in Littera. Alia tur ergo falsum dicit in Littera. Alia autem possent poni quibus hoc docetur autem possent poni quibus hoc docetur fieri sed quia hoc naturale et magis fieri sed quia hoc naturale et magis apparens est, illud sufficiat. apparens est, illud sufficiat.

sed sed

SOLUTIO. Dicendum, quod juncus sub- SOLUTIO. Dicendum, quod juncus sub- stantiam aquæ non trahit ex omni humi- stantiam aquæ non trahit ex omni humi- do, sive sit mixtum, sive purum do, sive sit mixtum, sive purum quando est plus mixtum, tanto plus tra- quando est plus mixtum, tanto plus tra- hit, quia plus invenit: et quanto purius hit, quia plus invenit: et quanto purius tanto trahit minus, quia minus invenit: tanto trahit minus, quia minus invenit: unde non separatur eadem aqua infusa : unde non separatur eadem aqua infusa : sed potius substantia aquæ in vino quæ sed potius substantia aquæ in vino quæ actu vinum est, ex qualitatibus aquæ in actu vinum est, ex qualitatibus aquæ in junco existentibus convertitur ad natu- junco existentibus convertitur ad natu- ram aquæ et trahitur. Vinum enim, ut ait ram aquæ et trahitur. Vinum enim, ut ait Philosophus in IV Meteororum, est spe- Philosophus in IV Meteororum, est spe- cies aquæ et sunt in eo partes debilio- cies aquæ et sunt in eo partes debilio- res, citius quam aliæ ad naturam aquæ res, citius quam aliæ ad naturam aquæ transmutabiles et illas attrahendo alte- transmutabiles et illas attrahendo alte- rat juncus vel scirpus: et ideo non est rat juncus vel scirpus: et ideo non est separatio, sed potius corruptio quarum- separatio, sed potius corruptio quarum- dam partium vini magis debilium. Et dam partium vini magis debilium. Et per hoc patet solutio ad totum. per hoc patet solutio ad totum.

Soluti Soluti

IN IV SENTENT. DIST. XII, D. IN IV SENTENT. DIST. XII, D.

315 315

D. Julius Papa. D. Julius Papa.

2 2

1 1

Si vero quæritur, An irritum sit quod geritur, si aqua prætermittatur ? Si vero quæritur, An irritum sit quod geritur, si aqua prætermittatur ? Audi quod sequitur in eodem canone : Non potest, inquit, calix Domini Audi quod sequitur in eodem canone : Non potest, inquit, calix Domini esse aqua sola, aut vinum solum, nisi utrumque misceatur. Item Cypria- esse aqua sola, aut vinum solum, nisi utrumque misceatur. Item Cypria- nus Calix Domini non est aqua sola, aut vinum solum, nisi utrumque nus Calix Domini non est aqua sola, aut vinum solum, nisi utrumque misceatur sicut nec corpus Domini potest esse farina sola, nec aqua sola, misceatur sicut nec corpus Domini potest esse farina sola, nec aqua sola, nisi utrumque fuerit adunatum, et panis unius compage solidatum. Si quis nisi utrumque fuerit adunatum, et panis unius compage solidatum. Si quis tamen non intendens introducere hæresim, oblivione vel ignorantia aquam tamen non intendens introducere hæresim, oblivione vel ignorantia aquam prætermiserit, non videtur esse irritum sacramentum: sed ille graviter est prætermiserit, non videtur esse irritum sacramentum: sed ille graviter est corripiendus. Nam et Græcorum Ecclesia non apponere aquam dicitur. corripiendus. Nam et Græcorum Ecclesia non apponere aquam dicitur. Quod etiam ex dictis Cypriani videtur posse colligi ³. Ait enim: Si quis de Quod etiam ex dictis Cypriani videtur posse colligi ³. Ait enim: Si quis de antecessoribus nostris vel ignoranter vel simpliciter non hoc servaverit, antecessoribus nostris vel ignoranter vel simpliciter non hoc servaverit, quod nos Dominus facere et exemplo et magisterio docuit, potest simplici- quod nos Dominus facere et exemplo et magisterio docuit, potest simplici- citati ejus indulgentia Domini venia concedi. Nobis vero non potest igno- citati ejus indulgentia Domini venia concedi. Nobis vero non potest igno- sci, qui nunca Domino instructi sumus, ut calicem Domini cum vino mix- sci, qui nunca Domino instructi sumus, ut calicem Domini cum vino mix- tum, secundum quod Dominus obtulit, offeramus. Ex hoc videtur, quod si tum, secundum quod Dominus obtulit, offeramus. Ex hoc videtur, quod si quis simpliciter vel ignoranter vinum offerat sine aqua, sacramentum con- quis simpliciter vel ignoranter vinum offerat sine aqua, sacramentum con- ficiat. Aqua vero nullatenus sine vino potest offerri in sacrificio, nec pa- ficiat. Aqua vero nullatenus sine vino potest offerri in sacrificio, nec pa- nis nisi de frumento, nec granum frumenti, nisi redactum fuerit in panem : nis nisi de frumento, nec granum frumenti, nisi redactum fuerit in panem : quia Christus et panem se dicit *, et grano frumenti se comparat 3. Quod quia Christus et panem se dicit *, et grano frumenti se comparat 3. Quod ergo supra dictum est non posse vinum solum offerri, determinari oportet: ergo supra dictum est non posse vinum solum offerri, determinari oportet: recipit enim exceptionem. Non potest, nisi simpliciter vel ignoranter fiat : recipit enim exceptionem. Non potest, nisi simpliciter vel ignoranter fiat : vel, non potest, id est, non debet. Quibusdam tamen videtur hoc generali- vel, non potest, id est, non debet. Quibusdam tamen videtur hoc generali- ter verum. Colligitur etiam ex prædictis, quod Christus vinum aqua mix- ter verum. Colligitur etiam ex prædictis, quod Christus vinum aqua mix- tum dedit discipulis.. tum dedit discipulis..

5 5

Corpus vero tale dedit, quale tunc habuit, id est, mortale et passibile. Corpus vero tale dedit, quale tunc habuit, id est, mortale et passibile. Nunc vero sumitur a nobis immortale et impassibile: nec tamen majorem Nunc vero sumitur a nobis immortale et impassibile: nec tamen majorem habet efficientiam. Eucharistia quoque intincta non debet dari populo pro habet efficientiam. Eucharistia quoque intincta non debet dari populo pro

1 Cf. De consec. dist. II, cap. Non debes (Nota edit. Lugd.) 1 Cf. De consec. dist. II, cap. Non debes (Nota edit. Lugd.)

2 Cf. De consec. dist. II, cap. Sicut in sanctificatione (Nota edit. Lugd.) 2 Cf. De consec. dist. II, cap. Sicut in sanctificatione (Nota edit. Lugd.)

3 Cf. De consec. dist. II, cap. Et scriptura (Nota edit. Lugd.) 3 Cf. De consec. dist. II, cap. Et scriptura (Nota edit. Lugd.)

Joan. VI, 35 et 48 Ego sum panis vitæ. Et infra, y. 41: Ego sum panis vivus. Joan. VI, 35 et 48 Ego sum panis vitæ. Et infra, y. 41: Ego sum panis vivus.

5 Joan. XII, 24 et 25. 5 Joan. XII, 24 et 25.

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

supplemento communionis 1: quia non legitur Christus alicui discipulorum supplemento communionis 1: quia non legitur Christus alicui discipulorum præbuisse panem intinctum nisi Judæ 2. Tunc vero non accepit Judas cor- præbuisse panem intinctum nisi Judæ 2. Tunc vero non accepit Judas cor- pus Christi, sed tantum panem corpus vero et sanguinem Christi ante pus Christi, sed tantum panem corpus vero et sanguinem Christi ante cum aliis discipulis perceperat. cum aliis discipulis perceperat.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

An calix possit esse aqua sola, aut vi- An calix possit esse aqua sola, aut vi- num solum, aut mixtum ex utroque ? num solum, aut mixtum ex utroque ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, circa medium : « Quod ergo su- ibi, D, circa medium : « Quod ergo su- pra dictum est non posse vinum solum, pra dictum est non posse vinum solum,

etc. » etc. »

Videtur enim expositio nihil valere, Videtur enim expositio nihil valere, cum dicit: « Nisi simpliciter fiat, vel cum dicit: « Nisi simpliciter fiat, vel ignoranter. » Quia simplicitas vel igno- ignoranter. » Quia simplicitas vel igno- rantia sunt dispositiones consecrantis, et rantia sunt dispositiones consecrantis, et non de esse sacramenti: ergo non fa- non de esse sacramenti: ergo non fa- ciunt ad hoc quod fiat consecratio, vel ciunt ad hoc quod fiat consecratio, vel non fiat, sed potius quod meritorie vel non fiat, sed potius quod meritorie vel non meritorie fiat. non meritorie fiat.

SOLUTIO. Dicendum, quod posse hoc SOLUTIO. Dicendum, quod posse hoc non est posse sacramenti : sed potius non est posse sacramenti : sed potius posse juris ex ordinatione Ecclesiæ et posse juris ex ordinatione Ecclesiæ et congruentia sacramenti, ut supra di- congruentia sacramenti, ut supra di- ctum est et per hoc patet solutio. ctum est et per hoc patet solutio.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

Quale corpus Christus dedit discipulis Quale corpus Christus dedit discipulis suis, an mortale et passibile, vel im- suis, an mortale et passibile, vel im- mortale et impassibile? mortale et impassibile?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, § 2: « Corpus vero tale dedit, ibi, D, § 2: « Corpus vero tale dedit, quale tunc habuit, etc. » quale tunc habuit, etc. »

1 Cf. De consec. dist. II cap. Cum omne (No- 1 Cf. De consec. dist. II cap. Cum omne (No- ta edit. Lugd.) ta edit. Lugd.)

Circa hoc ante Litteram videntur tria Circa hoc ante Litteram videntur tria esse quærenda: quorum primum est, esse quærenda: quorum primum est, Quale corpus dedit discipulis, utrum sci- Quale corpus dedit discipulis, utrum sci- licet mortale et passibile, vel immortale licet mortale et passibile, vel immortale et impassibile? et impassibile?

Secundum, Et quid esset si servatum Secundum, Et quid esset si servatum fuisset in pyxide usque in triduum, vel fuisset in pyxide usque in triduum, vel celebratum fuisset in triduo, vel de novo celebratum fuisset in triduo, vel de novo confectum ? confectum ?

Tertium, Utrum ipse sumpsit corpus Tertium, Utrum ipse sumpsit corpus suum, quando illud dedit discipulis suis, suum, quando illud dedit discipulis suis,

an non? an non?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. In Littera, et I ad Corinth. xi, 1. In Littera, et I ad Corinth. xi, 24, sunt eadem verba in Glossa, quod 24, sunt eadem verba in Glossa, quod ipse dedit corpus quale tunc habuit: ipse dedit corpus quale tunc habuit: tunc autem habuit passibile ergo dedit tunc autem habuit passibile ergo dedit corpus suum passibile. corpus suum passibile.

2. Item, Innocentius in libro de Sacra- 2. Item, Innocentius in libro de Sacra- mentis « Tale Dominus dedit corpus mentis « Tale Dominus dedit corpus discipulis, quale tunc habuit: » constat discipulis, quale tunc habuit: » constat autem, quod habuit passibilis : ergo pas- autem, quod habuit passibilis : ergo pas- sibile tradidit. sibile tradidit.

3. Item, Veritatis non est fingere: sed 3. Item, Veritatis non est fingere: sed Christus est veritas : ergo Christi non Christus est veritas : ergo Christi non est fingere sed fingere est alterius mo- est fingere sed fingere est alterius mo- di exhibere quam est : ergo Christus se di exhibere quam est : ergo Christus se in sacramento alterius modi non exhibuit in sacramento alterius modi non exhibuit quam fuit sed fuit passibile: ergo pas- quam fuit sed fuit passibile: ergo pas- sibile et mortale corpus dedit discipulis. sibile et mortale corpus dedit discipulis.

4. Item, Hoc accipitur ex modo loquen- 4. Item, Hoc accipitur ex modo loquen- di cum dicit: Hoc est corpus meum, quod di cum dicit: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur tradendum enim cor- pro vobis tradetur tradendum enim cor- pus in futuro esse non poterat nisi mor- pus in futuro esse non poterat nisi mor- tale, quia aliter traditio non intulisset ei tale, quia aliter traditio non intulisset ei passionem cum ergo idem porrexerit passionem cum ergo idem porrexerit discipulis, videtur quod fuerit sub eadem discipulis, videtur quod fuerit sub eadem dispositione ergo passibile præbuit. dispositione ergo passibile præbuit.

: :

2 Joan. XIII, 46. 2 Joan. XIII, 46.

Sed contra. Sed contra.

IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 13. IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 13.

5. Item, Detur, quod dedit impassi- 5. Item, Detur, quod dedit impassi- bile ergo fuit impassibile, et in cruce bile ergo fuit impassibile, et in cruce fuit passibile ergo fuit simul passibile, fuit passibile ergo fuit simul passibile, et non passibile: sed impassibile et non et non passibile: sed impassibile et non passibile aut æquipollent, aut unum se- passibile aut æquipollent, aut unum se- quitur ad aliud: ergo simul fuit passibi- quitur ad aliud: ergo simul fuit passibi- le, et non passibile: sed si fuit non pas- le, et non passibile: sed si fuit non pas- sibile : ergo non fuit passibile: quia ne- sibile : ergo non fuit passibile: quia ne- gativa de prædicato finito, et affirmativa gativa de prædicato finito, et affirmativa de prædicato infinito æquipollent : ergo de prædicato infinito æquipollent : ergo simul fuit passibile, et non fuit passibile simul fuit passibile, et non fuit passibile in eodem tempore: ergo contradictoria in eodem tempore: ergo contradictoria verificantur de eodem in eodem tempore, verificantur de eodem in eodem tempore, quod est impossibile. quod est impossibile.

6. Si forte tu dicas, quod hoc non se- 6. Si forte tu dicas, quod hoc non se- quitur quia respectu diversorum acci- quitur quia respectu diversorum acci- piuntur, scilicet respectu formæ sacra- piuntur, scilicet respectu formæ sacra- menti secundum quam est impassibile, menti secundum quam est impassibile, et respectu formæ naturalis propriæ se- et respectu formæ naturalis propriæ se- cundum quam est passibile. Item, Re- cundum quam est passibile. Item, Re- spectu sumentium sacramentum est im- spectu sumentium sacramentum est im- passibile, et respectu lanceæ et crucis passibile, et respectu lanceæ et crucis passibile. Si, inquam, sic dicas. CONTRA: passibile. Si, inquam, sic dicas. CONTRA: Passibile et impassibile sunt qualitates Passibile et impassibile sunt qualitates absolutæ fluentes a naturali potentia vel absolutæ fluentes a naturali potentia vel impotentia patiendi: ergo sive compa- impotentia patiendi: ergo sive compa- rentur ad aliud sive non, semper sunt rentur ad aliud sive non, semper sunt uno modo constat autem, quod Chri- uno modo constat autem, quod Chri- stus tunc non habuit naturalem impo- stus tunc non habuit naturalem impo- tentiam patiendi, id est, qua non pa- tentiam patiendi, id est, qua non pa- teretur accedente læsivo inferente pas- teretur accedente læsivo inferente pas- sionem: ergo a nulla comparatione sionem: ergo a nulla comparatione potuit esse vel fieri impassibile, non potuit esse vel fieri impassibile, non alterata in eo natura passibili: constat alterata in eo natura passibili: constat autem, quod sacramentum in éo non al- autem, quod sacramentum in éo non al- teravit naturam ergo dedit corpus suum teravit naturam ergo dedit corpus suum passibile, et nullo modo impassibile. passibile, et nullo modo impassibile.

SED CONTRA hoc objicitur : SED CONTRA hoc objicitur :

1. Matth. xv, 2, super illud: Et 1. Matth. xv, 2, super illud: Et transfiguratus est ante eos, Glossa: transfiguratus est ante eos, Glossa: « Illud corpus quod habuit per naturam « Illud corpus quod habuit per naturam dedit discipulis in cœna non mortale, dedit discipulis in cœna non mortale, non corruptibile. » Hoc expresse dixit: non corruptibile. » Hoc expresse dixit: quia dedit incorruptibile, cum tamen ha- quia dedit incorruptibile, cum tamen ha- beret passibile. beret passibile.

2. Item, Levit. v, 33, super illud: 2. Item, Levit. v, 33, super illud: Qui obtulerit sanguinem, etc., dicit Qui obtulerit sanguinem, etc., dicit Glossa « Carnem suam ante passionem Glossa « Carnem suam ante passionem esui non aptam, esui aptam fecit. » Con- esui non aptam, esui aptam fecit. » Con-

317 317

stat autem, quod passibilis non esset esui stat autem, quod passibilis non esset esui apta ergo fecit eam impassibilem. apta ergo fecit eam impassibilem.

3. Item, Hugo de sancto Victore: 3. Item, Hugo de sancto Victore: « Tenebat se in manibus, tenens erat « Tenebat se in manibus, tenens erat mortalis, tentum immortale : » sed hoc mortalis, tentum immortale : » sed hoc erat corpus quod dedit discipulis : ergo erat corpus quod dedit discipulis : ergo corpus dedit immortale et impassibile. corpus dedit immortale et impassibile.

Item, Hugo « Ego absque præjudi- Item, Hugo « Ego absque præjudi- cio veritatis magis ad hoc accedo, ut cio veritatis magis ad hoc accedo, ut illud impassibile et immortale quantum illud impassibile et immortale quantum pertinet ad sanctificationem sacramenti pertinet ad sanctificationem sacramenti tradidisse dicitur si enim hoc esse po- tradidisse dicitur si enim hoc esse po- tuit, quod ipse seipsum manibus gesta- tuit, quod ipse seipsum manibus gesta- ret, et corpus suum sine corruptione sui ret, et corpus suum sine corruptione sui edendum distribuit: et tamen qui dedit edendum distribuit: et tamen qui dedit et qui dabatur, et qui portabat et qui et qui dabatur, et qui portabat et qui portabatur, idem esset quid mirum si portabatur, idem esset quid mirum si dicatur, quod ipse in eo quod dabatur, dicatur, quod ipse in eo quod dabatur, erat immortalis, et in eo quod dabat erat immortalis, et in eo quod dabat mortalis fuit, non duo, sed unus ? » mortalis fuit, non duo, sed unus ? »

4. Item, Passibile patitur accedente 4. Item, Passibile patitur accedente læsivo si ergo ipse dedit illud passibile, læsivo si ergo ipse dedit illud passibile, patiebatur accedente læsivo: attritio au- patiebatur accedente læsivo: attritio au- tem dentium læsivum est: ergo patieba- tem dentium læsivum est: ergo patieba- tur et occidebatur masticatione discipu- tur et occidebatur masticatione discipu- lorum, quod falsum est: ergo non dedit lorum, quod falsum est: ergo non dedit corpus suum passibile et mortale, ut vi- corpus suum passibile et mortale, ut vi- detur. detur.

SOLUTIO. Dicendum, quod circa hanc SOLUTIO. Dicendum, quod circa hanc quæstionem ambæ partes habent suos quæstionem ambæ partes habent suos defensores et illi qui sequuntur Hugo- defensores et illi qui sequuntur Hugo- nem de sancto Victore dicunt, quod Do- nem de sancto Victore dicunt, quod Do- minus ante resurrectionem suam, usum minus ante resurrectionem suam, usum quatuor dotium corporis assumpsit, quatuor dotium corporis assumpsit, quavis non assumpserit habitum : actum quavis non assumpserit habitum : actum enim sive usum subtilitatis assumpsit, enim sive usum subtilitatis assumpsit, quando ex utero matris clausis pudoris quando ex utero matris clausis pudoris repagulis exivit : vim autem agilitatis, repagulis exivit : vim autem agilitatis, quando sicco vestigio super undas am- quando sicco vestigio super undas am- bulavit claritatis autem, quando re- bulavit claritatis autem, quando re- splenduit facies ejus in monte Thabor, splenduit facies ejus in monte Thabor, quando transfiguratus est ante discipulos: quando transfiguratus est ante discipulos: sed actum impassibilitatis in sed actum impassibilitatis in quando corpus suum discipulis dedit, quando corpus suum discipulis dedit, non passibile secundum actum, licet ha- non passibile secundum actum, licet ha- bitu esset passibile: quia (sicut dictum bitu esset passibile: quia (sicut dictum est) ipse non assumpsit habitum dotium, est) ipse non assumpsit habitum dotium, sed tantum actum et hæc est sententia sed tantum actum et hæc est sententia

coena, coena,

Solutio. Solutio.

Ad1,2,4 et 5. Ad1,2,4 et 5.

Ad 3. Ad 3.

Ad 6. Ad 6.

Ad object.1 Ad object.1

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Magistri Hugonis de sancto Victore. Magistri Hugonis de sancto Victore. Et tunc patet solutio ad omnia primo Et tunc patet solutio ad omnia primo objecta, præter duo, scilicet quod objici- objecta, præter duo, scilicet quod objici- tur de fictione, et de verificatione contra- tur de fictione, et de verificatione contra- dictoriorum simul de eodem. dictoriorum simul de eodem.

AD PRIMUM ergo illorum dicendum, AD PRIMUM ergo illorum dicendum, quod non erit fictio (ut dicit Augustinus) quod non erit fictio (ut dicit Augustinus) nisi quando ordinatur ad deceptionem : nisi quando ordinatur ad deceptionem : unde etiam dicitur, Lucæ, xxiv, 28, unde etiam dicitur, Lucæ, xxiv, 28, quod finxit se longius ire: nec reputa- quod finxit se longius ire: nec reputa- tur fictio nisi bona, ut dicit Augustinus, tur fictio nisi bona, ut dicit Augustinus, quia non ordinatur ad decipere, sed po- quia non ordinatur ad decipere, sed po- tius ad instructionem : unde sicut ipse tius ad instructionem : unde sicut ipse ostendit discipulis claritatem, ne de mor- ostendit discipulis claritatem, ne de mor- te sua nimis tristarentur et turbarentur: te sua nimis tristarentur et turbarentur: ita in cœna propter instructionem resur- ita in cœna propter instructionem resur- rectionis ostendit eis impassibilitatem, et rectionis ostendit eis impassibilitatem, et in aliis locis actus aliarum dotium. in aliis locis actus aliarum dotium.

AD ALIUD dicendum, quod non erat ibi AD ALIUD dicendum, quod non erat ibi aliqua oppositio contradictionis: quia aliqua oppositio contradictionis: quia æquivoce sumitur passibile, et impassi- æquivoce sumitur passibile, et impassi- bile mortale, et immortale: passibile bile mortale, et immortale: passibile enim et mortale sumuntur secundum ha- enim et mortale sumuntur secundum ha- bitum, sed immortale et impassibile se- bitum, sed immortale et impassibile se- cundum actum ut idem sit impassibile cundum actum ut idem sit impassibile et immortale, quia non patiens, et non et immortale, quia non patiens, et non moriens in distributione sacramenti. moriens in distributione sacramenti.

Hoc autem qui dicere voluerit, potest, Hoc autem qui dicere voluerit, potest, et habet unde respondeat objectis. Ego et habet unde respondeat objectis. Ego autem magis assentio alteri opinioni autem magis assentio alteri opinioni quam Magister tangit in Littera, et Glos- quam Magister tangit in Littera, et Glos- sa super epistolam I ad Corinth. xı, 24, sa super epistolam I ad Corinth. xı, 24, et Innocentius in libro de Sacramentis, sci- et Innocentius in libro de Sacramentis, sci- licet quod passibile dedit corpus suum: licet quod passibile dedit corpus suum: et ideo etiam in memoriam passionis et ideo etiam in memoriam passionis frequentatur sacramentum ab Ecclesia. frequentatur sacramentum ab Ecclesia.

AD HOC autem quod primo objicitur, di- AD HOC autem quod primo objicitur, di- cendum quod Glossa sic intelligitur, scili- cendum quod Glossa sic intelligitur, scili- cet quod dedit immortale et impassibile, id cet quod dedit immortale et impassibile, id est, non passum, et non mortuum in sa- est, non passum, et non mortuum in sa- cramento vel sacramenti susceptione : et cramento vel sacramenti susceptione : et hujus non est causa quod fuit impassibile, hujus non est causa quod fuit impassibile, sed causa in solutione patebit. sed causa in solutione patebit.

Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod illa Glossa Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod illa Glossa Levitici non intelligitur de impassibilitate, Levitici non intelligitur de impassibilitate, sed potius quia corpus in figura et forma sed potius quia corpus in figura et forma humana non est esui aptum, ideo tradi- humana non est esui aptum, ideo tradi- dit illud sub forma panis sub qua est esui dit illud sub forma panis sub qua est esui aptum. aptum.

AD ALIUD dicendum, quod illa fuit opi- Ad object AD ALIUD dicendum, quod illa fuit opi- Ad object nio Hugonis quam non tenemur sequi, nio Hugonis quam non tenemur sequi, nisi velimus. Si tamen velimus sustinere nisi velimus. Si tamen velimus sustinere quod dicunt, dicemus quod ipse refert quod dicunt, dicemus quod ipse refert hoc ad id quod non patiebatur secundum hoc ad id quod non patiebatur secundum actum sub sacramento: sed causam hu- actum sub sacramento: sed causam hu- jus non determinat: et ego non credo, jus non determinat: et ego non credo, quod hæc fuit causa quod impassibilita- quod hæc fuit causa quod impassibilita- tem assumpsit, quia nulla ad hoc cogit tem assumpsit, quia nulla ad hoc cogit necessitas, ut jam infra patebit. necessitas, ut jam infra patebit.

Að aliud dicendum, quod illa propo- Ad objec Að aliud dicendum, quod illa propo- Ad objec sitio verissima est, qua dicitur, Passibile sitio verissima est, qua dicitur, Passibile patitur accedente læsivo: sed in sacra- patitur accedente læsivo: sed in sacra- mento nullum accessit sibi læsivum : mento nullum accessit sibi læsivum : quia sicut habebimus in sequenti distin- quia sicut habebimus in sequenti distin- ctione a Magistro determinatum, masti- ctione a Magistro determinatum, masti- catio et divisio non referuntur ad cor- catio et divisio non referuntur ad cor- pus Christi, sed ad formas tantum sive pus Christi, sed ad formas tantum sive species accidentales : hoc tamen puto species accidentales : hoc tamen puto fuisse quod coegit eos qui diversa sunt fuisse quod coegit eos qui diversa sunt opinati a Magistro hic, quod dederit opinati a Magistro hic, quod dederit corpus suum impassibile: unde cum hoc, corpus suum impassibile: unde cum hoc, sicut jam patuit, nihil omnino cogat, pa- sicut jam patuit, nihil omnino cogat, pa- tet quod non est ratio quare dicatur cor- tet quod non est ratio quare dicatur cor- pus suum impassibile tradidisse. pus suum impassibile tradidisse.

ARTICULUS XIV. ARTICULUS XIV.

Quid de corpore Christi esset factum, si Quid de corpore Christi esset factum, si ab aliquo discipulorum fuisset conse- ab aliquo discipulorum fuisset conse- cratum in triduo, aut servatum in py- cratum in triduo, aut servatum in py- xide? et, An anima existens in limbo xide? et, An anima existens in limbo etiam potuerit esse in corpore conse- etiam potuerit esse in corpore conse-

crato ? crato ?

Secundo quæritur, Quid esset de cor- Secundo quæritur, Quid esset de cor- pore illo factum, si ab aliquo discipulo- pore illo factum, si ab aliquo discipulo- rum fuisset servatum per triduum, vel rum fuisset servatum per triduum, vel ab aliquo eorum de novo confectum vel ab aliquo eorum de novo confectum vel consecratum ? consecratum ?

1. Cum enim unum etidem numero esset 1. Cum enim unum etidem numero esset corpus quod pependit in cruce, et quod ser- corpus quod pependit in cruce, et quod ser- vabatur in pyxide: videtur, quod quod- vabatur in pyxide: videtur, quod quod- cumque accidit ei in cruce, totum hoc ac- cumque accidit ei in cruce, totum hoc ac- ciderit ei in pyxide: sed in cruce vulne- ciderit ei in pyxide: sed in cruce vulne-

ied contra. ied contra.

IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 14. IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 14.

rabatur, lanceabatur, irridebatur, potaba- rabatur, lanceabatur, irridebatur, potaba- tur aceto : ergo et in pyxide fiebat ei quod- tur aceto : ergo et in pyxide fiebat ei quod- libet istorum et hoc plane falsum est : libet istorum et hoc plane falsum est : quia crucifixio et hujusmodi ad visus ho- quia crucifixio et hujusmodi ad visus ho- minum fuerunt, et nihil talium videbatur minum fuerunt, et nihil talium videbatur in pyxide fieri circa corpus. in pyxide fieri circa corpus.

2. Si autem tu dicas, quod in pyxide 2. Si autem tu dicas, quod in pyxide non crucifigebatur, tunc videtur quod non crucifigebatur, tunc videtur quod contradictoria verificantur de eodem in contradictoria verificantur de eodem in tempore uno et eodem: in cruce enim tempore uno et eodem: in cruce enim occidebatur, et non in pyxide, et in eo- occidebatur, et non in pyxide, et in eo- dem tempore ipsum erat idem existens : dem tempore ipsum erat idem existens : ergo unum et idem existens uno tempore ergo unum et idem existens uno tempore crucifigebatur et non crucifigebatur, sive crucifigebatur et non crucifigebatur, sive moriebatur et non moriebatur, quod non moriebatur et non moriebatur, quod non capit intellectus. capit intellectus.

3. Item, Aut moriebatur in pyxide, 3. Item, Aut moriebatur in pyxide, aut non moriebatur: sed non morieba- aut non moriebatur: sed non morieba- tur ergo idem homo eodem tempore tur ergo idem homo eodem tempore erat mortuus et vivus, quod nec fides erat mortuus et vivus, quod nec fides admittit, nec intellectus capit. Si morie- admittit, nec intellectus capit. Si morie- batur: aut eodem genere mortis quo extra batur: aut eodem genere mortis quo extra pyxidem moriebatur, aut non. Si non: pyxidem moriebatur, aut non. Si non: ergo duobus generibus mortis morieba- ergo duobus generibus mortis morieba- tur Christus, quod iterum abhorret Scrip- tur Christus, quod iterum abhorret Scrip- tura. Si eodem, sed extra moriebatur tura. Si eodem, sed extra moriebatur crucifixione ergo et in pyxide morie- crucifixione ergo et in pyxide morie- batur crucifixione: sed moriens crucifi- batur crucifixione: sed moriens crucifi- xione crucifigitur: ergo Christus in pyxi- xione crucifigitur: ergo Christus in pyxi- de crucifigebatur, et eadem ratione lan- de crucifigebatur, et eadem ratione lan- ceabatur, etc. ceabatur, etc.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Christus non nisi in uno loco crucifi- 1. Christus non nisi in uno loco crucifi- gebatur, scilicet in Golgotha pyxis au- gebatur, scilicet in Golgotha pyxis au- tem non fuit in Golgotha: ergo in pyxi- tem non fuit in Golgotha: ergo in pyxi- de non crucifigebatur. de non crucifigebatur.

2. Item, Licet corpus Christi et anima 2. Item, Licet corpus Christi et anima ex unione ad deitatem quæ ubique est, ex unione ad deitatem quæ ubique est, possit esse in pluribus locis, tamen actus possit esse in pluribus locis, tamen actus Judæorum et Gentilium non poterat esse Judæorum et Gentilium non poterat esse nisi ubi erant Gentiles et Judæi, qui nisi ubi erant Gentiles et Judæi, qui tantum fuerunt in uno loco: sed illi non tantum fuerunt in uno loco: sed illi non erant in pyxide: ergo nec actus eorum : erant in pyxide: ergo nec actus eorum : sed actus eorum sunt crucifixio, lancea- sed actus eorum sunt crucifixio, lancea- tio, clavatio, et hujusmodi: ergo ista tio, clavatio, et hujusmodi: ergo ista non facta in pyxide, sed tantum in cruce. non facta in pyxide, sed tantum in cruce.

319 319

ITEM. Ulterius quæritur hic, Si confe - Quæst. 1. ITEM. Ulterius quæritur hic, Si confe - Quæst. 1. ctum fuisset in triduo, utrum esset per- ctum fuisset in triduo, utrum esset per- fectum sacramentum, an non ? fectum sacramentum, an non ?

Videtur, quod non : Videtur, quod non :

1. Supra enim habitum est, quod ex 1. Supra enim habitum est, quod ex vi consecrationis panis non convertitur vi consecrationis panis non convertitur nisi in corpus, et vinum in sanguinem, nisi in corpus, et vinum in sanguinem, et ex unione est ibi tam anima quam et ex unione est ibi tam anima quam deitas ergo non existente unione ani- deitas ergo non existente unione ani- mæ ad corpus, non erat ibi anima ergo mæ ad corpus, non erat ibi anima ergo non conficitur nisi corpus mortuum: sed non conficitur nisi corpus mortuum: sed corpus mortuum et sanguis mortuus non corpus mortuum et sanguis mortuus non esset sacramentum perfectum : ergo in esset sacramentum perfectum : ergo in triduo non fuisset sacramentum perfe- triduo non fuisset sacramentum perfe- ctum, ut videtur. ctum, ut videtur.

2. Item, Non vivum non vivificat: 2. Item, Non vivum non vivificat: sed corpus Christi vivificat: ergo non sed corpus Christi vivificat: ergo non potuit confici non vivum : sed triduo si potuit confici non vivum : sed triduo si confectum fuisset, fuisset non vivum : confectum fuisset, fuisset non vivum : ergo in triduo non potuit confici, ut vi- ergo in triduo non potuit confici, ut vi- detur. detur.

Si tunc quæritur, Utrum Christus pot- Quæst. 2. Si tunc quæritur, Utrum Christus pot- Quæst. 2. erat præcipere animæ existenti in limbo erat præcipere animæ existenti in limbo ut esset in corpore consecrato? ut esset in corpore consecrato? Videtur, quod sic: quia Videtur, quod sic: quia

1. Ipse est omnipotens, et potestatem 1. Ipse est omnipotens, et potestatem habet ponendi animam suam, et iterum habet ponendi animam suam, et iterum sumendi eam : ergo videtur etiam, quod sumendi eam : ergo videtur etiam, quod hoc potuit facere. hoc potuit facere.

2. Item, Ex hoc nullum generatur præ- 2. Item, Ex hoc nullum generatur præ- judicium redemptionis: quia anima si- judicium redemptionis: quia anima si- mul et semel potest esse in diversis locis: mul et semel potest esse in diversis locis: et ita existens in corpore sub sacramen- et ita existens in corpore sub sacramen- to, non recederet propter hoc a limbo to, non recederet propter hoc a limbo lucens redimendis ab inferno: ergo lucens redimendis ab inferno: ergo videtur, quod hoc fecisset Christus, si in videtur, quod hoc fecisset Christus, si in triduo fuisset consecratum. triduo fuisset consecratum.

3. Item, Modo totus est in cœlis, et 3. Item, Modo totus est in cœlis, et totus in multis altaribus simul et semel : totus in multis altaribus simul et semel : ergo tota similiter anima potuit esse in ergo tota similiter anima potuit esse in limbo separata a sepulto corpore, et tota limbo separata a sepulto corpore, et tota anima in corpore sub forma sacramenti anima in corpore sub forma sacramenti confecto, et nullum videtur esse inconve- confecto, et nullum videtur esse inconve- niens. niens.

SED CONTRA: SED CONTRA: Hac positione facta idem corpus nu- Hac positione facta idem corpus nu-

Sed contra. Sed contra.

1 Joan. x, 18. 1 Joan. x, 18.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mero esset in forma sacramenti, et in mero esset in forma sacramenti, et in sepulcro et in forma sacramenti esset sepulcro et in forma sacramenti esset animatum et vivum, in sepulcro autem animatum et vivum, in sepulcro autem inanimatum et mortuum : inanimatum et mortuum : ergo idem ergo idem corpus numero et in eodem tempore es- corpus numero et in eodem tempore es- set animatum et non animatum, et vivum set animatum et non animatum, et vivum et mortuum quod est inconveniens, et mortuum quod est inconveniens, et absurdum, et etiam contra fidem. et absurdum, et etiam contra fidem.

SOLUTIO. Dicendum videtur cum anti- SOLUTIO. Dicendum videtur cum anti- quis in hac quæstione, qui dicunt, quod quis in hac quæstione, qui dicunt, quod quædam nomina, verba, et participia, quædam nomina, verba, et participia, dicunt passiones naturales vel communes dicunt passiones naturales vel communes ad naturales et violentas, et hæc possunt ad naturales et violentas, et hæc possunt copulari corpori existenti in pyxide si copulari corpori existenti in pyxide si servatum fuisset per triduum, sicut pati- servatum fuisset per triduum, sicut pati- tur, dolet, moritur, sentit dolores, sentit tur, dolet, moritur, sentit dolores, sentit passiones, et hujusmodi. Quædam au- passiones, et hujusmodi. Quædam au- tem dicut passiones violentas ipsa voce, tem dicut passiones violentas ipsa voce, sicut vulneratur, verberatur, crucifigitur, sicut vulneratur, verberatur, crucifigitur, et hujusmodi, et hæc non possunt copu- et hujusmodi, et hæc non possunt copu- lari corpori nisi ubi est sub propria for- lari corpori nisi ubi est sub propria for- ma, sicut fuit in Calvariæ loco sive in ma, sicut fuit in Calvariæ loco sive in Golgotha, quod idem est. Causa autem Golgotha, quod idem est. Causa autem hujus est, quia talia dicunt passionem, hujus est, quia talia dicunt passionem, non secundum quod est passionati, sed non secundum quod est passionati, sed secundum quod est illatio et effectus secundum quod est illatio et effectus actionis et cum actus crucifigentium actionis et cum actus crucifigentium non fuerit nisi in loco crucifigendi, non non fuerit nisi in loco crucifigendi, non possunt talia fieri circa Christum nisi possunt talia fieri circa Christum nisi secundum formam qua inter crucifi- secundum formam qua inter crucifi- gentes apparuit, et in loco fcrucifixio- gentes apparuit, et in loco fcrucifixio- nis. Alia autem dicunt passionem, se- nis. Alia autem dicunt passionem, se- cundum quod est tantum in patiente: cundum quod est tantum in patiente: et cum patiens fuerit idem in cruce et in et cum patiens fuerit idem in cruce et in pyxide, ideo illa copulantur ei utrobique. pyxide, ideo illa copulantur ei utrobique. Unde antiqui determinabant hanc quæ- Unde antiqui determinabant hanc quæ- stionem per duos versus, sic dicentes : stionem per duos versus, sic dicentes :

Pyxide servatum poterit copulare dolorem Pyxide servatum poterit copulare dolorem Innatum sed non illatus convenit illi. Innatum sed non illatus convenit illi.

SECUNDUM hoc ergo videtur dicendum SECUNDUM hoc ergo videtur dicendum ad primum, quod licet idem sit corpus in ad primum, quod licet idem sit corpus in cruce, et in pyxide, tamen sub alia et cruce, et in pyxide, tamen sub alia et alia forma et verum est, quod quidquid alia forma et verum est, quod quidquid accidit ei in cruce, accidit ei in pyxide, accidit ei in cruce, accidit ei in pyxide, quod dicit ipsius passionis quantitatem et quod dicit ipsius passionis quantitatem et substantiam ex parte patientis : sed vul- substantiam ex parte patientis : sed vul-

nerari, et hujusmodi, præter passionis nerari, et hujusmodi, præter passionis substantiam dicunt comparationem ad substantiam dicunt comparationem ad agentem extra : et ideo non oportet, agentem extra : et ideo non oportet, quod accidant ei. Et est in argumento lo- quod accidant ei. Et est in argumento lo- cus sophisticus figuræ dictionis ex com- cus sophisticus figuræ dictionis ex com- mutatione ejus quod dicit quid passionis, mutatione ejus quod dicit quid passionis, in id quod dicit passionem qualem, scili- in id quod dicit passionem qualem, scili- cet ad actionem agentis comparatam. cet ad actionem agentis comparatam.

AD ALIUD dicendum, quod contradictio AD ALIUD dicendum, quod contradictio de eodem non verificatur: quia hæc est de eodem non verificatur: quia hæc est vera, quod corpus Christi crucifigebatur: vera, quod corpus Christi crucifigebatur: et hæc est falsa, corpus Christi non cru- et hæc est falsa, corpus Christi non cru- cifigebatur sed hæc est duplex, Corpus cifigebatur sed hæc est duplex, Corpus Christi crucifigebatur in pyxide, ex eo Christi crucifigebatur in pyxide, ex eo quod ly in pyxide potest determinare quod ly in pyxide potest determinare corpus Christi mediante participio sub- corpus Christi mediante participio sub- intellecto, scilicet ens, sub hoc sensu, intellecto, scilicet ens, sub hoc sensu, corpus Christi ens in pyxide crucifigeba- corpus Christi ens in pyxide crucifigeba- tur, et sic est vera. Vel potest determina- tur, et sic est vera. Vel potest determina- re ly crucifigebatur, et sic est falsa. Si- re ly crucifigebatur, et sic est falsa. Si- militer et hæc est duplex, Corpus Christi militer et hæc est duplex, Corpus Christi in pyxide non crucifigebatur, ut patet in pyxide non crucifigebatur, ut patet per se ex distinctione præcedenti. Et is- per se ex distinctione præcedenti. Et is- tæ, Corpus Christi crucifigebatur in py- tæ, Corpus Christi crucifigebatur in py- xide, et, Corpus Christi non crucifigeba- xide, et, Corpus Christi non crucifigeba- tur, non sunt contradictoriæ, nisi secun- tur, non sunt contradictoriæ, nisi secun- dum quod determinatio refertur ad idem dum quod determinatio refertur ad idem in una et in alia et hoc non est incon- in una et in alia et hoc non est incon- veniens, quod hoc modo non crucifige- veniens, quod hoc modo non crucifige- batur in pyxide, quia ex hoc non sequi- batur in pyxide, quia ex hoc non sequi- tur, quod non crucifigebatur : et est ibi tur, quod non crucifigebatur : et est ibi fallacia secundum quid ad simpliciter. fallacia secundum quid ad simpliciter.

AD ALIUD dicendum, quod in pyxide AD ALIUD dicendum, quod in pyxide moriebatur, et eodem genere mortis quo moriebatur, et eodem genere mortis quo extra, sed hæc mors in pyxide non infe- extra, sed hæc mors in pyxide non infe- rebatur ei, sed in cruce. Et ideo non se- rebatur ei, sed in cruce. Et ideo non se- quitur, moriebatur in pyxide eodem ge- quitur, moriebatur in pyxide eodem ge- nere mortis ergo crucifigebatur : quia nere mortis ergo crucifigebatur : quia crucifigi non tantum dicit idem genus crucifigi non tantum dicit idem genus mortis, sed etiam illationem illius secun- mortis, sed etiam illationem illius secun- dum quod est ab agente, et gratia illius dum quod est ab agente, et gratia illius non convenit ei in pyxide, sed gratia non convenit ei in pyxide, sed gratia ejus quod tantum fuit ex parte patientis: ejus quod tantum fuit ex parte patientis: et hæc solutio dicit idem genus mortis. et hæc solutio dicit idem genus mortis.

Adi Adi

Ad: Ad:

AD ID quod ulterius quæritur, sine Ad qua AD ID quod ulterius quæritur, sine Ad qua præjudicio videtur mihi, posito quod præjudicio videtur mihi, posito quod conficeretur in triduo, quod corpus Chri- conficeretur in triduo, quod corpus Chri- sti esset in sacramento sine anima: nec sti esset in sacramento sine anima: nec

id 1. id 1.

Ad 2. Ad 2.

quæst. 2. quæst. 2.

Ad 1. Ad 1.

IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 15. IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 15.

puto verum esse quod quidam dicunt, puto verum esse quod quidam dicunt, scilicet quod suspensa esset forma sacra- scilicet quod suspensa esset forma sacra- menti in triduo, sed potius puto, quod si menti in triduo, sed potius puto, quod si sacramentum consecratum esset in tri- sacramentum consecratum esset in tri- duo, quod habuisset effectum. duo, quod habuisset effectum.

AD ID autem quod contra objicitur, di- AD ID autem quod contra objicitur, di- cendum quod perfectum sacramentum cendum quod perfectum sacramentum dicitur tribus modis. Uno modo a perfe- dicitur tribus modis. Uno modo a perfe- ctione materiæ et formæ sacramenti: sic- ctione materiæ et formæ sacramenti: sic- ut omnis res in esse perfecta est perfe- ut omnis res in esse perfecta est perfe- ctione illorum duorum in compositione, ctione illorum duorum in compositione, dummodo illa res non sit simplex,sed com- dummodo illa res non sit simplex,sed com- posita ex materia et forma. Secundo mo- posita ex materia et forma. Secundo mo- do dicitur sacramentum perfectum quia do dicitur sacramentum perfectum quia perfecte facit actum ad quem institutum perfecte facit actum ad quem institutum est. Et his duobus fuisset illud sacramen- est. Et his duobus fuisset illud sacramen- tum perfectum in triduo. Tertio dicitur tum perfectum in triduo. Tertio dicitur sacramentum perfectum a numero eorum sacramentum perfectum a numero eorum quæ sacramentum continet, et hoc modo quæ sacramentum continet, et hoc modo improprie. Et hoc modo verum est, quod improprie. Et hoc modo verum est, quod non tot substantias contineret in triduo, non tot substantias contineret in triduo, quot continet extra triduum, quia non quot continet extra triduum, quia non continet animam. continet animam.

AD ALIUD dicendum, quod corpus Chri- AD ALIUD dicendum, quod corpus Chri- sti non est vivificatum a vita naturali, sti non est vivificatum a vita naturali, cujus causa est anima, sed a vita quæ est cujus causa est anima, sed a vita quæ est deitas et illam vitam haberet unitam sibi deitas et illam vitam haberet unitam sibi in triduo, et gratia illius vivificaret, et ideo in triduo, et gratia illius vivificaret, et ideo etiam Christus morte sua deitatis virtute etiam Christus morte sua deitatis virtute vivificavit mortuos, ut dicit Augustinus, vivificavit mortuos, ut dicit Augustinus,

AD ID quod ulterius quæritur, Utrum AD ID quod ulterius quæritur, Utrum Christus potuit facere animam suam in- Christus potuit facere animam suam in- trare suum corpus sub sacramento, et trare suum corpus sub sacramento, et non in sepulcro ? non in sepulcro ?

Dicendum, quod aliud est posse facere, Dicendum, quod aliud est posse facere, et aliud posse fieri, et de suo posse, et et aliud posse fieri, et de suo posse, et fieri, alibi dictum est, scilicet in fine primi fieri, alibi dictum est, scilicet in fine primi libri Sententiarum. Sed puto dicendum, libri Sententiarum. Sed puto dicendum, quod non potuit illud fieri quia sic se- quod non potuit illud fieri quia sic se- queretur, quod idem esset animatum et queretur, quod idem esset animatum et inanimatum, quod est inconveniens. inanimatum, quod est inconveniens.

AD PRIMUM autem quod contra objici- AD PRIMUM autem quod contra objici- tur, dicendum quod potest omnia: non tur, dicendum quod potest omnia: non tamen omnia possunt fieri simul propter tamen omnia possunt fieri simul propter oppositionem vel consecutionem impos- oppositionem vel consecutionem impos- sibilitatis. sibilitatis.

1 Cf. Joan. VI, 67. 1 Cf. Joan. VI, 67.

XXIX XXIX

321 321

AD ALIUD dicendum, quod hæc non est Ad 2 et 3. AD ALIUD dicendum, quod hæc non est Ad 2 et 3. causa, quod possit esse in pluribus si- causa, quod possit esse in pluribus si- mul sed potius illa, quod idem corpus mul sed potius illa, quod idem corpus numero in uno et eodem tempore non numero in uno et eodem tempore non potest esse animatum in uno loco, et potest esse animatum in uno loco, et inanimatum in alio loco: quia si hoc inanimatum in alio loco: quia si hoc esset, ubique esset inanimatum: et si est esset, ubique esset inanimatum: et si est hic animatum, ubique est animatum : et hic animatum, ubique est animatum : et ideo non potest esse, quod anima sit in ideo non potest esse, quod anima sit in corpore in sacramento, et non in sepul- corpore in sacramento, et non in sepul-

cro. cro.

Aliter autem dicunt quidam : et qui Aliter autem dicunt quidam : et qui volunt sequi illos, possunt : sed hic opi- volunt sequi illos, possunt : sed hic opi- niones omnium prosequi esset dispendio- niones omnium prosequi esset dispendio-

sum. sum.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

An Christus in cœna in propria persona An Christus in cœna in propria persona sumpserit corpus suum ? sumpserit corpus suum ?

Tertio quæritur, An Christus in propria Tertio quæritur, An Christus in propria persona sumpsit suum corpus in coena, persona sumpsit suum corpus in coena, quando illud dedit discipulis ? quando illud dedit discipulis ?

Et videtur, quod sic: quia Et videtur, quod sic: quia

1. Matth. xxvi, 27, super illud: Bibite 1. Matth. xxvi, 27, super illud: Bibite ех hoc omnes, dicit Chrysostomus : ех hoc omnes, dicit Chrysostomus : « Bibite ex hoc, ut discipuli videntes non « Bibite ex hoc, ut discipuli videntes non dicerent: Quid sanguinem bibo ? Ut enim dicerent: Quid sanguinem bibo ? Ut enim non turbarentur, sicut turbati fuerunt non turbarentur, sicut turbati fuerunt multi qui abierunt retro ¹, primus ipse multi qui abierunt retro ¹, primus ipse sanguinem suum bibit. » sanguinem suum bibit. »

2. Item, Ruth, 111, 7, super illud: Cum 2. Item, Ruth, 111, 7, super illud: Cum comedisset Booz et bibisset, dicit Glossa: comedisset Booz et bibisset, dicit Glossa: << Comedit Christus et bibit, cum in cœna << Comedit Christus et bibit, cum in cœna corpus et sanguinem suum tradidit disci- corpus et sanguinem suum tradidit disci- pulis. » pulis. »

3. Item, Quia pueri communicaverunt 3. Item, Quia pueri communicaverunt carni et sanguini, et ipse similiter parti- carni et sanguini, et ipse similiter parti- cipavit eisdem, ut per mortem destrueret cipavit eisdem, ut per mortem destrueret eum qui habebat mortis imperium 2. eum qui habebat mortis imperium 2.

4. Item, Levit. VIII, 23, super illud: 4. Item, Levit. VIII, 23, super illud: Quem, scilicet arietem, cum immolasset Quem, scilicet arietem, cum immolasset

2 Ad Hebr. 11, 14. 2 Ad Hebr. 11, 14.

21 21

Sed contra. Sed contra.

322 322

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Moyses, sumeus de sanguine ejus, etc., Moyses, sumeus de sanguine ejus, etc., Glossa: «Primo sacerdos, postea alii ejus Glossa: «Primo sacerdos, postea alii ejus sanguine unguntur: quia in coena primo sanguine unguntur: quia in coena primo Christus sanguinem suum accepit, deinde Christus sanguinem suum accepit, deinde discipulis tradidit. >> discipulis tradidit. >>

5. Item, Glossa ibidem: « Sanguinem 5. Item, Glossa ibidem: « Sanguinem suum bibit, et aliis bibere dedit, cum in- suum bibit, et aliis bibere dedit, cum in- telligibilem sanguinem super altare, id telligibilem sanguinem super altare, id est, suum corpus fudit. >> est, suum corpus fudit. >>

6. Item, Hæc videtur esse sententia 6. Item, Hæc videtur esse sententia antiquorum, qui fecerunt versus de solu- antiquorum, qui fecerunt versus de solu- tione hujus quæstionis, dicentes : tione hujus quæstionis, dicentes :

Rex sedet in cœna, turba cinctus duodena : Rex sedet in cœna, turba cinctus duodena : Se tenet in manibus, se cibat ipse cibus. Se tenet in manibus, se cibat ipse cibus.

7. Item, Videmus hoc, quod ipse cir- 7. Item, Videmus hoc, quod ipse cir- cumcisus est, et postea baptismum suc- cumcisus est, et postea baptismum suc- cedentem circumcisioni suscepit: ergo a cedentem circumcisioni suscepit: ergo a simili cum communicaverit agno typico, simili cum communicaverit agno typico, ipse etiam communicavit carni et sangui- ipse etiam communicavit carni et sangui- ni suo succedenti agno typico. ni suo succedenti agno typico.

8. Item, Sacramenta inceperunt a 8. Item, Sacramenta inceperunt a Christo, et ab ipso tamquam a capite flu- Christo, et ab ipso tamquam a capite flu- xerunt in Ecclesiam : ergo primo in Chri- xerunt in Ecclesiam : ergo primo in Chri- sto esse debuerunt, deinde in Ecclesia: sto esse debuerunt, deinde in Ecclesia: cum igitur communio sit sacramentum cum igitur communio sit sacramentum Ecclesiæ præcipuum, communio debuit Ecclesiæ præcipuum, communio debuit ab ipso incipere. ab ipso incipere.

9. Item, Cum dicitur in Psalmo CXXXII, 9. Item, Cum dicitur in Psalmo CXXXII, 1 Ecce quam bonum, etc. Et subjungi- 1 Ecce quam bonum, etc. Et subjungi- tur, . 2 Sicut unguentum in capite, tur, . 2 Sicut unguentum in capite, quod descendit in barbam, etc. : ergo a quod descendit in barbam, etc. : ergo a capite descendit unctio sacramentalis in capite descendit unctio sacramentalis in barbam, id est, in Apostolos, ut expo- barbam, id est, in Apostolos, ut expo- nunt Sancti, et a barba in oram vestimen- nunt Sancti, et a barba in oram vestimen- ti, id est, in minimos de Ecclesia. Ergo ti, id est, in minimos de Ecclesia. Ergo inunctio præcipui sacramenti, id est, com- inunctio præcipui sacramenti, id est, com- municatio, videtur primo incepisse ab ip- municatio, videtur primo incepisse ab ip- so, deinde in Apostolos derivata fuisse. so, deinde in Apostolos derivata fuisse. SED CONTRA : SED CONTRA :

1. In natura nihil est vanum et fru- 1. In natura nihil est vanum et fru- stra ergo minus in operibus Christi: sed stra ergo minus in operibus Christi: sed esset, si communicasset: ergo non com- esset, si communicasset: ergo non com- municavit. PROBATIO assumptæ. Illud sa- municavit. PROBATIO assumptæ. Illud sa- cramentum restaurat deperditum in viri- cramentum restaurat deperditum in viri- bus spiritualibus, perficiendo majorem bus spiritualibus, perficiendo majorem

1 Joan. VI, 61. 1 Joan. VI, 61.

unionem membrorum cum capite: sed unionem membrorum cum capite: sed Christus nihil perdidit, nec magis uniri Christus nihil perdidit, nec magis uniri potuit quam unitus fuit : ergo in ipso ad potuit quam unitus fuit : ergo in ipso ad nullum finem fuisset communio si com- nullum finem fuisset communio si com- municasset ergo frustra et in vanum: municasset ergo frustra et in vanum: quia dicit Philosophus, quod frustra vel quia dicit Philosophus, quod frustra vel vanum est, quod est ad aliquem finem, et vanum est, quod est ad aliquem finem, et non includit illum. non includit illum.

2. Item, Sanguis causat redemptionem 2. Item, Sanguis causat redemptionem in his a quibus sumitur: sed Christus in his a quibus sumitur: sed Christus non erat redimendus, sed potius redem- non erat redimendus, sed potius redem- ptor ergo non debuit communicare san- ptor ergo non debuit communicare san- guini. guini.

Item, Non est ejusdem propinare suum Item, Non est ejusdem propinare suum sanguinem et bibere: sed Christus fuit sanguinem et bibere: sed Christus fuit ut pincerna sanguinis: ergo non bibit ut pincerna sanguinis: ergo non bibit ipsum. ipsum.

3. Item, Videtur esse occasio hæresis, 3. Item, Videtur esse occasio hæresis, scilicet quod etiam ipse sicut alii ibi indi- scilicet quod etiam ipse sicut alii ibi indi- geret effusione sui sanguinis, cum eum geret effusione sui sanguinis, cum eum sumeret sicut alii: Christus autem in sumeret sicut alii: Christus autem in omnibus intendit ædificare fidem : ergo omnibus intendit ædificare fidem : ergo non debuit suum sanguinem sumere. non debuit suum sanguinem sumere.

SOLUTIO. Sine præjudicio quorumdam. So SOLUTIO. Sine præjudicio quorumdam. So aliter dicentium, videtur mihi tutius esse, aliter dicentium, videtur mihi tutius esse, quod dicamus hoc quod sancti Patres ex- quod dicamus hoc quod sancti Patres ex- presse tradiderunt, scilicet quod Christus presse tradiderunt, scilicet quod Christus sanguinem suum accepit, et suum corpus. sanguinem suum accepit, et suum corpus. Et fateor me deficere in solvendo dicta Et fateor me deficere in solvendo dicta eorum sed mihi videtur, quod hoc cx- eorum sed mihi videtur, quod hoc cx- presse intendunt dicere. presse intendunt dicere.

AD PRIMUM quod contra objicitur, dici Adobj AD PRIMUM quod contra objicitur, dici Adobj potest, quod est finis in se, et finis in potest, quod est finis in se, et finis in alio communio autem corporis et san- alio communio autem corporis et san- guinis Christi finem non habuit in se, sed guinis Christi finem non habuit in se, sed in alio : et illum tangit prima auctoritas in alio : et illum tangit prima auctoritas Chrysostomi, scilicet ne alii horrerent qui Chrysostomi, scilicet ne alii horrerent qui ante horruerant, dicentes: Durus est hic ante horruerant, dicentes: Durus est hic sermo, quis potest eum audire ? Et re- sermo, quis potest eum audire ? Et re- licto eo abierunt retro. licto eo abierunt retro.

Alia autem causa est ut significaret, Alia autem causa est ut significaret, quod sicut gratia redemptionis ab ipso de- quod sicut gratia redemptionis ab ipso de- rivatur ad membra, ita etiam ritus et in- rivatur ad membra, ita etiam ritus et in- stitutio observationis, et ideo communi- stitutio observationis, et ideo communi- cavit. cavit.

AD ALIUD dicendum, quod communio Adob AD ALIUD dicendum, quod communio Adob

object. 3. object. 3.

IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 16. IN IV SENTENT. DIST. XII, D, ART. 16.

in Christo non causat redemptionem, sed in Christo non causat redemptionem, sed potius fuit ut forma et exemplar ritus potius fuit ut forma et exemplar ritus observandi, et sine horrore communican- observandi, et sine horrore communican- di de cætero. Hæc etiam fuit una causa- di de cætero. Hæc etiam fuit una causa- rum supra positarum, qua etiam ipse sub rum supra positarum, qua etiam ipse sub speciebus cibi et potus generaliter tradi- speciebus cibi et potus generaliter tradi- dit corpus suum et sanguinem. dit corpus suum et sanguinem.

AD ALIUD dicendum, quod hæc non AD ALIUD dicendum, quod hæc non fuit occasio hæresis: quia jam per doc- fuit occasio hæresis: quia jam per doc-

323 323

trinam et miraculum et testimonium trinam et miraculum et testimonium Patris de coelo factum, et transfiguratio- Patris de coelo factum, et transfiguratio- nem didicerant, quod nullo horum indi- nem didicerant, quod nullo horum indi- geret, sed restabat solum informatio ad geret, sed restabat solum informatio ad ritum Ecclesiæ per exemplum acceptum ritum Ecclesiæ per exemplum acceptum a Christo. Unde Apostolus, I ad Corinth. a Christo. Unde Apostolus, I ad Corinth. X1, 23 Ego enim accepi a Domino quod X1, 23 Ego enim accepi a Domino quod

et tradidi vobis. et tradidi vobis.

E. Ubi illa accidentia fundentur '? E. Ubi illa accidentia fundentur '?

Si autem quæritur de accidentibus quæ remanent, id est, de speciebus Si autem quæritur de accidentibus quæ remanent, id est, de speciebus et sapore et pondere, in quo subjecto fundentur? potius mihi videtur faten- et sapore et pondere, in quo subjecto fundentur? potius mihi videtur faten- dum existere sine subjecto, quam esse in subjecto: quia ibi non est sub- dum existere sine subjecto, quam esse in subjecto: quia ibi non est sub- stantia, nisi corporis et sanguinis Dominici, quæ non afficitur illis acciden- stantia, nisi corporis et sanguinis Dominici, quæ non afficitur illis acciden- tibus. Non enim corpus Christi talem habet in se formam, sed qualis in tibus. Non enim corpus Christi talem habet in se formam, sed qualis in judicio apparebit. Remanent ergo illa accidentia per se subsistentia ad judicio apparebit. Remanent ergo illa accidentia per se subsistentia ad mysterii ritum, ad gustus fideique suffragium: quibus corpus Christi ha- mysterii ritum, ad gustus fideique suffragium: quibus corpus Christi ha- bens formam et naturam suam tegitur. bens formam et naturam suam tegitur.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

An in sacramento Eucharistiæ maneant An in sacramento Eucharistiæ maneant accidentia sine subjecto? accidentia sine subjecto?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, E, «Si autem quæritur de accidentibus E, «Si autem quæritur de accidentibus quæ remanent, etc. » quæ remanent, etc. »

Hæc est quæstio gravissima de acci- Hæc est quæstio gravissima de acci- dentibus, quia dicit accidentia hic esse dentibus, quia dicit accidentia hic esse sine subjecto. sine subjecto.

Et contra hoc objicitur multipliciter : Et contra hoc objicitur multipliciter :

Edit. J. Alleaume, fundantur. Edit. J. Alleaume, fundantur.

eo quod tota philosophia videatur esse eo quod tota philosophia videatur esse

contra. contra.

1. Primo sic: Esse non potest separa- 1. Primo sic: Esse non potest separa- ri ab ente, quia sequeretur contradictio, ri ab ente, quia sequeretur contradictio, scilicet ens quod est, non esse: sed acci- scilicet ens quod est, non esse: sed acci- dens est ens quoddam : ergo suum esse dens est ens quoddam : ergo suum esse non est separabile ab illo : sed suum esse, non est separabile ab illo : sed suum esse, ut dicit Philosophus, est inesse : ergo ut dicit Philosophus, est inesse : ergo inesse non est actu ab ipso separabile: inesse non est actu ab ipso separabile: sed si inest, non inest nisi subjecto : ergo sed si inest, non inest nisi subjecto : ergo actu non potest separari a subjecto : et actu non potest separari a subjecto : et ita non erit hic sine subjecto. ita non erit hic sine subjecto.

2. Si forte tu dicas, quod Deus potest 2. Si forte tu dicas, quod Deus potest facere etiam plus quam possumus intel- facere etiam plus quam possumus intel- ligere nos autem possumus intelligere ligere nos autem possumus intelligere accidens sine subjecto: ergo Deus potest accidens sine subjecto: ergo Deus potest hoc facere. CONTRA: Non quæritur quid hoc facere. CONTRA: Non quæritur quid

324 324

: :

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Deus possit facere, sed quid in creatura Deus possit facere, sed quid in creatura possit fieri sed jam ostensum est, quod possit fieri sed jam ostensum est, quod esse alicujus entis non potest separari ab esse alicujus entis non potest separari ab ipso, quin sequatur contradictio si sepa- ipso, quin sequatur contradictio si sepa- retur secundum actum : ergo hoc non retur secundum actum : ergo hoc non potest fieri in accidente. potest fieri in accidente.

: :

3. Item, In ordinatione sapientiæ divi- 3. Item, In ordinatione sapientiæ divi- næ est, quod accidens non est nisi in sub- næ est, quod accidens non est nisi in sub- jecto sed contra ordinationem sapien- jecto sed contra ordinationem sapien- tiæ non potest facere Deus, ut dicit Au- tiæ non potest facere Deus, ut dicit Au- gustinus, et Anselmus : quia faceret gustinus, et Anselmus : quia faceret contra seipsum : ergo videtur non posse contra seipsum : ergo videtur non posse facere, quod accidens sit sine subjecto. facere, quod accidens sit sine subjecto.

4. Item, Si accidens causatur a prin- 4. Item, Si accidens causatur a prin- cipiis substantiæ in esse, ita continetur cipiis substantiæ in esse, ita continetur ab eisdem in esse: sed unumquodque ab eisdem in esse: sed unumquodque naturaliter deficit, cum separatur a prin- naturaliter deficit, cum separatur a prin- cipiis causantibus et continentibus ipsum : cipiis causantibus et continentibus ipsum : ergo accidens deficit cum separatur a sub- ergo accidens deficit cum separatur a sub- stantia, et principiis ejusdem : ergo si in stantia, et principiis ejusdem : ergo si in sacramento accidens separatur a subjecto, sacramento accidens separatur a subjecto, accidens non manet: sed manet sicut ju- accidens non manet: sed manet sicut ju- dicat visus ergo non est sine subjecto. dicat visus ergo non est sine subjecto.

5. Item, I ad Corinth. xi, 21, super il- 5. Item, I ad Corinth. xi, 21, super il- lud Alius quidem esurit, alius autem lud Alius quidem esurit, alius autem ebrius est, dicit Glossa, quod in magna ebrius est, dicit Glossa, quod in magna quantitate consecrabant, et comedebant. quantitate consecrabant, et comedebant. Sed constat, quod accidentia non inebria- Sed constat, quod accidentia non inebria- rent vel reficerent aliquem : ergo vide- rent vel reficerent aliquem : ergo vide- tur, quod accidentia ibi non maneant tur, quod accidentia ibi non maneant sine subjecto. sine subjecto.

6. Item, Magis constant ea quæ sunt in 6. Item, Magis constant ea quæ sunt in diversis generibus, quam ea quæ sunt in diversis generibus, quam ea quæ sunt in eodem genere: sed corpus et spiritus eodem genere: sed corpus et spiritus sunt in eodem genere, accidens et per se sunt in eodem genere, accidens et per se ens in diversis : ergo magis distant acci- ens in diversis : ergo magis distant acci- dens et per se ens sive substantia, quam dens et per se ens sive substantia, quam corpus et spiritus: sed corpus non potest corpus et spiritus: sed corpus non potest fieri spiritus, ut dicit Augustinus, et pro- fieri spiritus, ut dicit Augustinus, et pro- bat Boetius in libro de Duabus naturis bat Boetius in libro de Duabus naturis in una persona Christi in fine: ergo ac- in una persona Christi in fine: ergo ac- cidens multo minus potest fieri ens per cidens multo minus potest fieri ens per se: ergo non potest esse sine subjecto. se: ergo non potest esse sine subjecto.

7. Item, Adspectui humano ibi appa- 7. Item, Adspectui humano ibi appa- ret non tantum accidens, sed album, ro- ret non tantum accidens, sed album, ro- tundum, denominatum et informatum ab tundum, denominatum et informatum ab accidente aut igitur sic est in sacramen- accidente aut igitur sic est in sacramen- to sicut apparet, aut non. Si sic est: er- to sicut apparet, aut non. Si sic est: er- go est ibi aliquid denominatum et infor- go est ibi aliquid denominatum et infor-

: :

matum, et nihil nisi substantia et subje- matum, et nihil nisi substantia et subje- ctum ergo accidens non est sine subje- ctum ergo accidens non est sine subje- cto. Si non ergo aliter est in sacramento cto. Si non ergo aliter est in sacramento veritatis, quam apparet extra adspectum veritatis, quam apparet extra adspectum hominis, et sic est phantasia vel præsti- hominis, et sic est phantasia vel præsti- gium, quod absurdum est dicere et cre- gium, quod absurdum est dicere et cre- dere de sacramento veritatis et Ecclesiæ.. dere de sacramento veritatis et Ecclesiæ..

8. Item, Diffinitio non separatur a 8. Item, Diffinitio non separatur a diffinito, eo quod diffinitio dicit esse diffinito, eo quod diffinitio dicit esse diffiniti; cum igitur accidens diffiniatur diffiniti; cum igitur accidens diffiniatur per inesse, videtur quod inesse non pot- per inesse, videtur quod inesse non pot- est separari ab accidente actu : quia de est separari ab accidente actu : quia de illa separatione quæritur hic.. illa separatione quæritur hic..

9. Item, Philosophus in primo libro 9. Item, Philosophus in primo libro Physicorum contra Parmenidem loquens Physicorum contra Parmenidem loquens dicit: Si animal et bipes quæ diffiniunt dicit: Si animal et bipes quæ diffiniunt hominem, sunt accidens, et homo erit hominem, sunt accidens, et homo erit accidens et sic accideret etiam, quod accidens et sic accideret etiam, quod homo esset accidens alii: ergo a simili homo esset accidens alii: ergo a simili si diffiniens accidens est tantum in alio si diffiniens accidens est tantum in alio esse, et numquam per se esse, erit et esse, et numquam per se esse, erit et ipsum accidens diffinitum tantum in ipsum accidens diffinitum tantum in alio, et numquam per se: sed inesse alio, et numquam per se: sed inesse est diffinitivum accidentis, et numquam est diffinitivum accidentis, et numquam habet esse nisi in alio: ergo accidens habet esse nisi in alio: ergo accidens numquam est nisi in alio sit. PROBATIO numquam est nisi in alio sit. PROBATIO assumpti. Dicit Philosophus, quod ac- assumpti. Dicit Philosophus, quod ac- cidens est quod cum sit in alio, non est cidens est quod cum sit in alio, non est in eo velut pars quædam, et impossibile in eo velut pars quædam, et impossibile est esse sine eo in quo est: ergo patet est esse sine eo in quo est: ergo patet propositum. propositum.

10. Item, Damascenus videtur velle 10. Item, Damascenus videtur velle dicere, quod substantia panis manet, et dicere, quod substantia panis manet, et etiam substantia vini, in quibus fundan- etiam substantia vini, in quibus fundan- tur accidentia, et sic numquam sunt per tur accidentia, et sic numquam sunt per se quia ipse dicit, quod sicut eramus se quia ipse dicit, quod sicut eramus compositi ex duplici substantia, scilicet compositi ex duplici substantia, scilicet corpore et anima: ita fecit cibum dupli- corpore et anima: ita fecit cibum dupli- cem conjungendo pani et vino deitatem cem conjungendo pani et vino deitatem in spiritualem cibum: sed pani et vino in spiritualem cibum: sed pani et vino non adjungitur deitas nisi remaneant ibi non adjungitur deitas nisi remaneant ibi substantiæ panis et vini: ergo accidentia substantiæ panis et vini: ergo accidentia sunt in illis, non sine subjecto, ut dici- sunt in illis, non sine subjecto, ut dici- tur in Littera. tur in Littera.