IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 6.

299 299

est istud enim sacramentum ab uno ho- est istud enim sacramentum ab uno ho- mine, et sæpius celebratur, et sæpius mine, et sæpius celebratur, et sæpius suscipitur illud autem non. Unde alio suscipitur illud autem non. Unde alio

modo dicitur non iterari illud, et alio mo- modo dicitur non iterari illud, et alio mo- do istud. do istud.

Sequitur deinde, etc. Sequitur deinde, etc.

C. Quare aqua admisceatur ? C. Quare aqua admisceatur ?

Aqua vero admiscenda est vino : quia aqua populum signat, qui per Aqua vero admiscenda est vino : quia aqua populum signat, qui per Christi passionem redemptus est. Calix ergo Dominicus juxta canonum Christi passionem redemptus est. Calix ergo Dominicus juxta canonum præceptum, aqua et vino mixtus debet offerri: quia videmus in aqua po- præceptum, aqua et vino mixtus debet offerri: quia videmus in aqua po- pulum intelligi, in vino ostendi sanguinem Christi. Cum ergo in calice pulum intelligi, in vino ostendi sanguinem Christi. Cum ergo in calice vino aqua misceatur 2, Christo populus adunatur, et credentium plebs ei vino aqua misceatur 2, Christo populus adunatur, et credentium plebs ei quem credit copulatur: quæ copulatio aquæ et vini sic miscetur in calice quem credit copulatur: quæ copulatio aquæ et vini sic miscetur in calice Christi, ut mixtio illa non possit separari. Nam si vinum quis tantum offe- Christi, ut mixtio illa non possit separari. Nam si vinum quis tantum offe- rat, sanguis Christi incipit esse sine nobis. rat, sanguis Christi incipit esse sine nobis.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

ހ ހ

Quarto, de admixtione aquæ. Quarto, de admixtione aquæ.

Quinto et ultimo, de admixtione spe- Quinto et ultimo, de admixtione spe- cierum manentium cum aliis corporibus : cierum manentium cum aliis corporibus : ut si gutta sanguinis funderetur in dolio, ut si gutta sanguinis funderetur in dolio, vel alio liquore, quamdiu maneat ibi cor- vel alio liquore, quamdiu maneat ibi cor-

Quare hoc sacramentum datur sub specie pus Christi, vel utrum convertatur in il- Quare hoc sacramentum datur sub specie pus Christi, vel utrum convertatur in il- lud, vel non ? lud, vel non ?

panis et vini ? panis et vini ?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, C,« Aqua vero admiscenda est, etc.» ibi, C,« Aqua vero admiscenda est, etc.» Et sunt hic quinque quærenda. Et sunt hic quinque quærenda.

Cum enim supra habitum sit quare de- Cum enim supra habitum sit quare de- dit corpus suum sub alia specie, et ite- dit corpus suum sub alia specie, et ite- rum quare dedit sub duplici specie, restat rum quare dedit sub duplici specie, restat nunc primo quærendum, Quare sub spe- nunc primo quærendum, Quare sub spe- cie panis et vini ? cie panis et vini ?

Secundo, Quare sub specie panis de Secundo, Quare sub specie panis de frumento et non alterius grani? frumento et non alterius grani?

Tertio, An debeat confici in azymo vel Tertio, An debeat confici in azymo vel fermentato propter Græcorum controver- fermentato propter Græcorum controver- siam ? siam ?

1 Apocal. XVII, 15: Aquæ quas vidisti ubi me- 1 Apocal. XVII, 15: Aquæ quas vidisti ubi me- retrix sedet, populi sunt, et gente, et linguæ. retrix sedet, populi sunt, et gente, et linguæ.

1 1

AD PRIMUM autem horum objicitur sic: AD PRIMUM autem horum objicitur sic: 1. In multis figuris præfiguratum est 1. In multis figuris præfiguratum est istud sacramentum, sicut habitum est in istud sacramentum, sicut habitum est in principio hujus tractatus : eadem ergo principio hujus tractatus : eadem ergo ratione qua eligitur species unius figuræ, ratione qua eligitur species unius figuræ, eadem ratione fuit eligenda alia: manna eadem ratione fuit eligenda alia: manna autem fuit in specie panis, et agnus pa- autem fuit in specie panis, et agnus pa- schalis in specie carnis: ergo magis de- schalis in specie carnis: ergo magis de- buit eligi species carnis quæ magis con- buit eligi species carnis quæ magis con- venit, quam species mannatis quæ minus venit, quam species mannatis quæ minus convenit, ex quo inter figuras eligenda convenit, ex quo inter figuras eligenda fuit materia. fuit materia.

2. Item, Crescente tempore crevit etiam 2. Item, Crescente tempore crevit etiam manifestatio veritatis in figuris et signis, manifestatio veritatis in figuris et signis,

2 Edit J. Alleaume, miscetur. 2 Edit J. Alleaume, miscetur. 3 Cf. Supra, Dist. VII, Art. 2. 3 Cf. Supra, Dist. VII, Art. 2.

300 300

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ut dicit Magister Hugo: sed in naturali ut dicit Magister Hugo: sed in naturali lege præsignabatur in specie panis tem- lege præsignabatur in specie panis tem- pore Abrahæ, et iterum postea ante le- pore Abrahæ, et iterum postea ante le- gem acceptam in mannate: ergo præci- gem acceptam in mannate: ergo præci- pue in Novo Testamento debuit addi ma- pue in Novo Testamento debuit addi ma- teria, quæ haberet signum majoris con- teria, quæ haberet signum majoris con- venientiæ ergo non debuit dari in for- venientiæ ergo non debuit dari in for- ma panis. ma panis.

3. Item, Caro cum carne magis con- 3. Item, Caro cum carne magis con- venit, quam panis cum carne : quia ma- venit, quam panis cum carne : quia ma- jor est convenientia eorum quæ sunt jor est convenientia eorum quæ sunt ejusdem generis, quam eorum quæ sunt ejusdem generis, quam eorum quæ sunt diversorum generum: ergo convenien- diversorum generum: ergo convenien- tius fuisset traditum in materia carnis, tius fuisset traditum in materia carnis, quam in materia panis, ut videtur. quam in materia panis, ut videtur.

4. Item, Convenientius est nutrimen- 4. Item, Convenientius est nutrimen- tum homini bene disposito caro, quam tum homini bene disposito caro, quam panis, et præcipue aliqua caro: ergo vi- panis, et præcipue aliqua caro: ergo vi- detur, quod in illa specie tradi debeat. detur, quod in illa specie tradi debeat.

5. Item, Nec generale nutrimentum 5. Item, Nec generale nutrimentum est panis, quia multæ sunt gentes quæ est panis, quia multæ sunt gentes quæ pane non utuntur similiter autem et pane non utuntur similiter autem et infantes cum igitur materia sacramenti infantes cum igitur materia sacramenti debeat esse generalis, videtur quod non debeat esse generalis, videtur quod non debuit tradi in specie panis. debuit tradi in specie panis.

6. Item, Alimentum quod præparat na- 6. Item, Alimentum quod præparat na- tura omni homini nato, convenit omni tura omni homini nato, convenit omni animali, ut lac, et habet in se triplicem animali, ut lac, et habet in se triplicem substantiam, ut dicunt medici, scilicet substantiam, ut dicunt medici, scilicet butrinam, casealem, et ceream ergo butrinam, casealem, et ceream ergo cum illud nutrimentum naturalissimum cum illud nutrimentum naturalissimum et convenientissimum sit, videtur quod et convenientissimum sit, videtur quod debuit tradi in materia lactis, vel casei, debuit tradi in materia lactis, vel casei, vel butyri. vel butyri.

7. Item, Cum ipsum habeat in se om- 7. Item, Cum ipsum habeat in se om- nem saporis suavitatem, ut dicitur, Sa- nem saporis suavitatem, ut dicitur, Sa- pient. xvi, 201, videtur quod non debeat pient. xvi, 201, videtur quod non debeat esse in specie unius cibi, sed multorum. esse in specie unius cibi, sed multorum.

8. Item, De mannate legitur, quod erat 8. Item, De mannate legitur, quod erat in sapore panis oleacei 2 : ergo aliquid in sapore panis oleacei 2 : ergo aliquid de pinguedine deberet apponi in materia de pinguedine deberet apponi in materia Eucharistiæ non ergo materia debet Eucharistiæ non ergo materia debet esse tantum panis, et vinum. esse tantum panis, et vinum.

Eodem modo objicitur de vino : Eodem modo objicitur de vino :

1 Sapient. XVI, 20: Paratum panem de cielo 1 Sapient. XVI, 20: Paratum panem de cielo præstitisti illis sine labore, omne delectamentum in præstitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. se habentem, et omnis saporis suavitatem.

2 Exod. XVII, 31 Appellavitque domus Israel 2 Exod. XVII, 31 Appellavitque domus Israel

1. Generalis enim potus est aqua om- 1. Generalis enim potus est aqua om- nibus communis: ergo videtur, quod nibus communis: ergo videtur, quod illa debeat esse materia sacramenti. illa debeat esse materia sacramenti.

2. Item, Cum sanguis fluxit cum aqua 2. Item, Cum sanguis fluxit cum aqua de latere Christi ³, videtur quod sanguis de latere Christi ³, videtur quod sanguis et aqua et aqua deberet esse materia, et non vi- deberet esse materia, et non vi-

num. num.

3. Præterea, Istud sacramentum datur 3. Præterea, Istud sacramentum datur ad curationem peccati, et datur infirmis ad curationem peccati, et datur infirmis in via adhuc existentibus infirmis autem in via adhuc existentibus infirmis autem non datur vinum: ergo non debet esse non datur vinum: ergo non debet esse materia sacramenti. materia sacramenti.

SOLUTIO. Dicendum, quod multæ cau- SOLUTIO. Dicendum, quod multæ cau- sæ convenientiæ assignantur a Magistris, sæ convenientiæ assignantur a Magistris, quare debet confici ex pane et vino istud quare debet confici ex pane et vino istud sacramentum et illas causas non omnes sacramentum et illas causas non omnes tangemus in solvendo objecta, ut vitetur tangemus in solvendo objecta, ut vitetur prolixitas. Sed intelligendum, quod una prolixitas. Sed intelligendum, quod una sola est cogens, scilicet quia Dominus sola est cogens, scilicet quia Dominus in tali materia illud dedit, et frequentan- in tali materia illud dedit, et frequentan- dum instituit quod si in alia dedisset et dum instituit quod si in alia dedisset et instituisset, in alia fieret, et non in ista. instituisset, in alia fieret, et non in ista.

DICENDUM ergo ad primum, quod DICENDUM ergo ad primum, quod quoad multa quæ sunt in hoc sacramen- quoad multa quæ sunt in hoc sacramen- to, præfigurabatur in diversis figuris : et to, præfigurabatur in diversis figuris : et hæc divisio prius est habita: sed hoc non hæc divisio prius est habita: sed hoc non facit ad hoc quod secundum illas sit ma- facit ad hoc quod secundum illas sit ma- teria, sed potius institutio, ut dictum est. teria, sed potius institutio, ut dictum est. Non autem institutionis potuit esse ma- Non autem institutionis potuit esse ma- jor convenientia quæ est istius materiæ, jor convenientia quæ est istius materiæ, quam alterius: et illa convenientia præ- quam alterius: et illa convenientia præ- cipue attenditur in tribus, quorum unum cipue attenditur in tribus, quorum unum est cibi illius confectio: quia scilicet ex est cibi illius confectio: quia scilicet ex multis granis depuratis est panis, et ex multis granis depuratis est panis, et ex multis uvis confluit vinum et ex hoc multis uvis confluit vinum et ex hoc fit convenientia corporis veri ad corpus fit convenientia corporis veri ad corpus mysticum. Corpus enim verum compo- mysticum. Corpus enim verum compo- nitur ex multis membris similibus et dis- nitur ex multis membris similibus et dis- similibus, purissimis et sanguis Christi similibus, purissimis et sanguis Christi effluxit de multis membris Christi. Cor- effluxit de multis membris Christi. Cor- pus autem mysticum componitur ex pus autem mysticum componitur ex multis fidelibus purissimis : et sanguis multis fidelibus purissimis : et sanguis significat redemptionem animarum a di- significat redemptionem animarum a di-

nomen ejus Man, quod erat quasi semen coriandri nomen ejus Man, quod erat quasi semen coriandri album, gustusque ejus quasi similæ cum melle. album, gustusque ejus quasi similæ cum melle. 3 Joan. xix, 34. 3 Joan. xix, 34.

Solutio Solutio

De pane, De pane, Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3 et 4. Ad 3 et 4.

Ad 5. Ad 5.

IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 6. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 6.

versis periculis, et non ab uno: et hæc versis periculis, et non ab uno: et hæc est causa præcipua. est causa præcipua.

Secunda causa convenientiæ : quia pa- Secunda causa convenientiæ : quia pa- nis generalior est cibus, qui infirmis et nis generalior est cibus, qui infirmis et sanis datur et licet vinum non detur in sanis datur et licet vinum non detur in aliqua infirmitate, tamen ex effectu habet aliqua infirmitate, tamen ex effectu habet significationis convenientiam, quia læti- significationis convenientiam, quia læti- ficat cor', et secundum Philosophum fa- ficat cor', et secundum Philosophum fa- cit bonæ spei hominem, et datur confor- cit bonæ spei hominem, et datur confor- tatis jam infirmis: et similiter sacra- tatis jam infirmis: et similiter sacra- mentum lætificat, et bonæ spei facit : mentum lætificat, et bonæ spei facit : quia enim seipsum tam benigne commu- quia enim seipsum tam benigne commu- nicat, speramus quod omnia dabit: et nicat, speramus quod omnia dabit: et datur secundum Augustinum, confortatis datur secundum Augustinum, confortatis bona conscientia qui jam de infirmitate bona conscientia qui jam de infirmitate

convaluerunt. convaluerunt.

Tertia fuit, quia ille cibus inter eos qui Tertia fuit, quia ille cibus inter eos qui præparantur ab homine, mundior est, et præparantur ab homine, mundior est, et mundior potus vinum: et ideo iterum ha- mundior potus vinum: et ideo iterum ha- bet convenientiam ad maximæ munditiæ bet convenientiam ad maximæ munditiæ

sacramentum. sacramentum.

AD HOC quod postea objicitur, dicen- AD HOC quod postea objicitur, dicen- dum quod incrementum signorum non dum quod incrementum signorum non attenditur in hoc quod signa sunt in alia attenditur in hoc quod signa sunt in alia et alia materia: quod patet, quia aqua et alia materia: quod patet, quia aqua Maris rubri et lustrationis fuit signum Maris rubri et lustrationis fuit signum baptismi, et tamen baptismus est in baptismi, et tamen baptismus est in aqua sed attenditur in hoc quod signa aqua sed attenditur in hoc quod signa magis conjungantur rei, et sic factum est magis conjungantur rei, et sic factum est in Novo Testamento. in Novo Testamento.

AD ALIUD dicendum, quod licet caro AD ALIUD dicendum, quod licet caro cum carne in genere magis conveniat, ta- cum carne in genere magis conveniat, ta- men accipiendo proportionem signi ad men accipiendo proportionem signi ad signatum prout caro hic sumitur signata, signatum prout caro hic sumitur signata, minus convenit: quia hic significata est minus convenit: quia hic significata est in diversitate membrorum, nervorum, et in diversitate membrorum, nervorum, et musculorum, tamen omnia assimilata musculorum, tamen omnia assimilata sunt in unum gratiæ candorem et sapo- sunt in unum gratiæ candorem et sapo- rem et ideo ex parte signi quod est pa- rem et ideo ex parte signi quod est pa- nis, oportuit talem esse compositionem, nis, oportuit talem esse compositionem, ut prius etiam habitum est. ut prius etiam habitum est.

AD ALIUD dicendum, quod licet non AD ALIUD dicendum, quod licet non omnes gentes utantur pane, tamen gene- omnes gentes utantur pane, tamen gene- ralior cibus est bene dispositis hominibus: ralior cibus est bene dispositis hominibus: quia caro inflammat, ut dicunt medici, quia caro inflammat, ut dicunt medici, sed non panis cum moderamine sumptus. sed non panis cum moderamine sumptus.

1 Psal. CIII, 13 Et vinum lætificet cor homines. 1 Psal. CIII, 13 Et vinum lætificet cor homines. Cf. Judicum, 13: Numquid possum deserere vi- Cf. Judicum, 13: Numquid possum deserere vi-

301 301

Præterea, Non est hæc causa, sed po- Præterea, Non est hæc causa, sed po- tius major convenientia cum re contenta tius major convenientia cum re contenta sub sacramento, ut dictum est. sub sacramento, ut dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod natura hoc AD ALIUD dicendum, quod natura hoc nutrimentum præparat non confortatis, nutrimentum præparat non confortatis, sed imbecillibus ex ætate : sed istud sa- sed imbecillibus ex ætate : sed istud sa- cramentum, ut dicit Augustinus, non cramentum, ut dicit Augustinus, non datur nisi confortatis bona conscientia : datur nisi confortatis bona conscientia : et ideo non debuit confici in illa materia. et ideo non debuit confici in illa materia. AD ALIUD dicendum, quod diversitas AD ALIUD dicendum, quod diversitas saporis refertur ad diversitatem gratiæ saporis refertur ad diversitatem gratiæ in contento quia continet eum qui theca in contento quia continet eum qui theca est omnium gratiarum : et huic sufficien- est omnium gratiarum : et huic sufficien- ter respondet diversitas granorum, ex ter respondet diversitas granorum, ex quibus conficitur panis. Vel dicatur me- quibus conficitur panis. Vel dicatur me- lius, quod licet diversitas gratiarum sit lius, quod licet diversitas gratiarum sit in hoc sacramento, tamen illæ gratiæ in hoc sacramento, tamen illæ gratiæ tendunt ad unum, scilicet summum bo- tendunt ad unum, scilicet summum bo- num sapores autem diversorum cibo- num sapores autem diversorum cibo- rum non tendunt ad unum, sed ad diver- rum non tendunt ad unum, sed ad diver- sa et ideo diversi cibi non sunt materia sa et ideo diversi cibi non sunt materia hujus sacramenti, sed potius unus cibus hujus sacramenti, sed potius unus cibus qui colligitur ex diversis in unum sapo- qui colligitur ex diversis in unum sapo- rem tendentibus. rem tendentibus.

AD ALIUD dicendum, quod sapor olei AD ALIUD dicendum, quod sapor olei in mannate erat imperfectionis: quia in in mannate erat imperfectionis: quia in re nihil fuit, sed præfigurabatur tantum : re nihil fuit, sed præfigurabatur tantum : sed modo datur sacramentum perfectum : sed modo datur sacramentum perfectum : et ideo pinguedo olei tota ex parte rei et ideo pinguedo olei tota ex parte rei comprehenditur et ideo istud sacra- comprehenditur et ideo istud sacra- mentum sui perfectione condimento non mentum sui perfectione condimento non indiget. indiget.

AD ID quod ulterius objicitur de vino, AD ID quod ulterius objicitur de vino, dicendum quod confortatorum accipien- dicendum quod confortatorum accipien- tium sanguinem bonum melior est potus tium sanguinem bonum melior est potus vinum, et non aqua et ideo cum talibus vinum, et non aqua et ideo cum talibus detur istud sacramentum, convenientior detur istud sacramentum, convenientior materia est vinum. materia est vinum.

AD ALIUD dicendum, quod aqua distin- AD ALIUD dicendum, quod aqua distin- cta, et tamen secundum locum conjun- cta, et tamen secundum locum conjun- cta, effluxit de latere Christi: ut signare- cta, effluxit de latere Christi: ut signare- tur non esse materia, sed tantum mate- tur non esse materia, sed tantum mate- riæ sanguinis esse unienda. riæ sanguinis esse unienda.

AD ULTIMUM, quod in veritate hoc sa- AD ULTIMUM, quod in veritate hoc sa- cramentum non datur infirmis adhuc cramentum non datur infirmis adhuc morbo peccati subjacentibus, sed potius morbo peccati subjacentibus, sed potius

num meum, quod lætificat Deum et homines. num meum, quod lætificat Deum et homines. Eccli. XL, 20: Vinum et musica latificant cor. Eccli. XL, 20: Vinum et musica latificant cor.

Ad 6. Ad 6.

Ad 7 Ad 7

Ad 8. Ad 8.

De. vino De. vino Quæst 1. Quæst 1.

302 302

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bona conscientia confortatis : et ideo illa bona conscientia confortatis : et ideo illa objectio supponit falsum. objectio supponit falsum.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An sacramentum debet dari sub specie An sacramentum debet dari sub specie panis et de frumento ? et, An alia panis et de frumento ? et, An alia grana possunt admisceri ? grana possunt admisceri ?

Secundo quæritur, Quare datur sub Secundo quæritur, Quare datur sub specie panis de frumento, et vini? specie panis de frumento, et vini?

Videtur, quod alterius grani panis esse Videtur, quod alterius grani panis esse debuit: quia debuit: quia

1. Sicut in baptismo positum est ele- 1. Sicut in baptismo positum est ele- mentum commune, ut nullum inopia ex- mentum commune, ut nullum inopia ex- cusaret ita etiam in isto debuit esse, cusaret ita etiam in isto debuit esse, ut nullus excusaretur propter inopiam. ut nullus excusaretur propter inopiam.

2. Item, Dominus panes dedit turbæ, 2. Item, Dominus panes dedit turbæ, et illi erant hordeacei: cum igitur Ec- et illi erant hordeacei: cum igitur Ec- clesia se capiti conformare debeat, vide- clesia se capiti conformare debeat, vide- tur, quod in hordeaceis panibus confici tur, quod in hordeaceis panibus confici debeat sacramentum. debeat sacramentum.

3. Item, Sumitur hoc sacramentum in 3. Item, Sumitur hoc sacramentum in memoriam Dominicæ passionis : huic memoriam Dominicæ passionis : huic autem memoriæ magis convenit granum autem memoriæ magis convenit granum hispidum et durum, quam delicatum : hispidum et durum, quam delicatum : ergo magis debuit confici in hordeo quod ergo magis debuit confici in hordeo quod hispidum est et durum granum, quam in hispidum est et durum granum, quam in frumento quod delicatum est. frumento quod delicatum est.

4. Si forte dicatur, quod hoc fecit ideo, 4. Si forte dicatur, quod hoc fecit ideo, quia se Dominus comparavit grano fru- quia se Dominus comparavit grano fru- menti, dicens: Nisi granum frumenti menti, dicens: Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, etc. 2, cadens in terram mortuum fuerit, etc. 2, hoc nihil esse videtur: quia Dominus ibi hoc nihil esse videtur: quia Dominus ibi dixit, qui de morte ipsius fructus exsur- dixit, qui de morte ipsius fructus exsur- gerent in Ecclesia, et non quid deberet gerent in Ecclesia, et non quid deberet fieri circa celebrationem sacramenti hu- fieri circa celebrationem sacramenti hu- jus. jus.

5. Item, Ibi attendit Dominus similitu- 5. Item, Ibi attendit Dominus similitu- dinem seminationis grani : in sacramen- dinem seminationis grani : in sacramen- to autem de grano fit panis, et non semi- to autem de grano fit panis, et non semi- natur ad fructum : ergo videtur, quod natur ad fructum : ergo videtur, quod nihil faciant ad propositum. nihil faciant ad propositum.

1 Cf. Joan. VI, 9. 1 Cf. Joan. VI, 9.

6. Si forte dicas, quod ex isto conve- 6. Si forte dicas, quod ex isto conve- nentius fit nutrimentum. CONTRA: Me- nentius fit nutrimentum. CONTRA: Me- dici dicunt, quod de pane fit cito caro, et dici dicunt, quod de pane fit cito caro, et non diu adhæret illa membris, sed con- non diu adhæret illa membris, sed con- sumitur de facili: cum igitur illud nutri- sumitur de facili: cum igitur illud nutri- mentum debeat manere in vitam æter- mentum debeat manere in vitam æter- nam, videtur quod nullam habeat conve- nam, videtur quod nullam habeat conve- nientiam. nientiam.

7. Item, Viatoribus non prosunt mollia, 7. Item, Viatoribus non prosunt mollia, quia illa resolvuntur in sudores, et eva- quia illa resolvuntur in sudores, et eva- porant per calorem ex motu excitatum, porant per calorem ex motu excitatum, et consumuntur: sed dura quæ forti ca- et consumuntur: sed dura quæ forti ca- lore non convertuntur, nec de facili con- lore non convertuntur, nec de facili con- sumuntur cum igitur istud sacramen- sumuntur cum igitur istud sacramen- tum sit viatorum, videtur quod in tali tum sit viatorum, videtur quod in tali materia dari debuit: hoc autem est non materia dari debuit: hoc autem est non frumentum, sed potius siligo, vel aliud frumentum, sed potius siligo, vel aliud durius granum: ergo videtur, quod de- durius granum: ergo videtur, quod de- buit dari sacramentum in pane siligineo. buit dari sacramentum in pane siligineo.

8. Item, Si in materia frumenti dari 8. Item, Si in materia frumenti dari debuit, videtur quod in specie amidi con- debuit, videtur quod in specie amidi con- ficiendum fuit et de illa dicitur a medi- ficiendum fuit et de illa dicitur a medi- cis, quod generatur caro tenax, et diu cis, quod generatur caro tenax, et diu adhærens membris. adhærens membris.

ULTERIUS quæritur de admixtione alio- ULTERIUS quæritur de admixtione alio- rum granorum. Ponamus enim, quod in rum granorum. Ponamus enim, quod in quadam terra nihil inveniatur frumenti, quadam terra nihil inveniatur frumenti, sed tantum spelta, sicut est in multis ter- sed tantum spelta, sicut est in multis ter- ris. Et quæratur, Utrum de grano speltæ ris. Et quæratur, Utrum de grano speltæ possit confectio fieri? possit confectio fieri?

Videtur, quod non : quia Videtur, quod non : quia

1. Dominus se tantum grano frumenti 1. Dominus se tantum grano frumenti comparavit ergo de nullo alio confici comparavit ergo de nullo alio confici potest. potest.

2. Item, Dominus in pane frumenti 2. Item, Dominus in pane frumenti primo corpus suum consecravit : ergo de primo corpus suum consecravit : ergo de nullo alio ab aliquo sacerdote consecrari nullo alio ab aliquo sacerdote consecrari poterit. poterit.

3. Item, Aqua sicut tactu carnis Chri- 3. Item, Aqua sicut tactu carnis Chri- sti virtutem regenerativam accepit,et non sti virtutem regenerativam accepit,et non potest fieri in aliquo alio liquore baptis- potest fieri in aliquo alio liquore baptis- mus: ita videtur, quod panis de frumento mus: ita videtur, quod panis de frumento tactu Domini virtutem accepit, ita quod tactu Domini virtutem accepit, ita quod non possit fieri alio grano nisi de illo: non possit fieri alio grano nisi de illo: ergo videtur, quod non possit fieri de ergo videtur, quod non possit fieri de spelta. spelta.

2 Joan. XII, 24. 2 Joan. XII, 24.

Quæst, 1, Quæst, 1,

Sed contra. Sed contra.

Quæst. 2. Quæst. 2.

IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 7. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 7.

4. Si forte tu dicas, quod spelta et fru- 4. Si forte tu dicas, quod spelta et fru- mentum sunt unius speciei: hoc aperte mentum sunt unius speciei: hoc aperte falsum est quia nec speltæ sunt ejusdem falsum est quia nec speltæ sunt ejusdem figuræ, nec grana eamdem terram ha- figuræ, nec grana eamdem terram ha- bent connaturalem : cum igitur figura bent connaturalem : cum igitur figura licet non sit species substantialis, tamen licet non sit species substantialis, tamen ostendit speciem ex parte quantitatis : ostendit speciem ex parte quantitatis : quia videmus, quod eorumdem specie quia videmus, quod eorumdem specie eadem est figura secundum speciem, vi- eadem est figura secundum speciem, vi- detur quod grana ista non sint ejusdem detur quod grana ista non sint ejusdem speciei. speciei.

5. Item, Dicitur quod quæstio devolu- 5. Item, Dicitur quod quæstio devolu- ta est ad sedem Apostolicam, et ibi judi- ta est ad sedem Apostolicam, et ibi judi- catum est, quod spelta esset species hor- catum est, quod spelta esset species hor- dei de hordeo autem confici non potest : dei de hordeo autem confici non potest : ergo nec de spelta. ergo nec de spelta.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Grana speltæ vix discernibilia sunt a 1. Grana speltæ vix discernibilia sunt a granis frumenti similitudine grani et co- granis frumenti similitudine grani et co- lore ergo sunt ejusdem speciei, vel pro- lore ergo sunt ejusdem speciei, vel pro- pinquarum specierum : ergo potest con- pinquarum specierum : ergo potest con- fici de uno sicut de alio. fici de uno sicut de alio.

2. Item, Ab omnibus dicitur, quod ideo 2. Item, Ab omnibus dicitur, quod ideo voluit Dominus corpus suum tradi in voluit Dominus corpus suum tradi in frumento, quia delicatior et convenien- frumento, quia delicatior et convenien- tior est panis illius grani quam alterius: tior est panis illius grani quam alterius: sed panis de spelta adeo delicatus et con- sed panis de spelta adeo delicatus et con- veniens vel plus est quam de frumento : veniens vel plus est quam de frumento : ergo ita debet confici in spelta sicut in ergo ita debet confici in spelta sicut in frumento. frumento.

ULTERIUS quæritur de admixtione alio- ULTERIUS quæritur de admixtione alio- rum granorum cum pane de frumento, rum granorum cum pane de frumento, utrum ex tali mixto possit fieri confectio? utrum ex tali mixto possit fieri confectio? Verbi gratia, pono quod ad modium fru- Verbi gratia, pono quod ad modium fru- menti ponitur dimidius modius hordei menti ponitur dimidius modius hordei vel siliginis, et fiat inde panis, utrum ex vel siliginis, et fiat inde panis, utrum ex tali pane fieri posset consecratio ? tali pane fieri posset consecratio ?

Videtur quod sic: quia Videtur quod sic: quia

1. Siccorum admixtio non tollit speci- 1. Siccorum admixtio non tollit speci- em,sicut patet: quia si granum hordei po- em,sicut patet: quia si granum hordei po- natur in sacco frumenti, remanet sem- natur in sacco frumenti, remanet sem- per granum hordei: ergo etiam de illa per granum hordei: ergo etiam de illa parte quæ de frumento est, ad minus vi- parte quæ de frumento est, ad minus vi- detur posse fieri confectio. detur posse fieri confectio.

2. Item, Detur etiam quod admisceatur, 2. Item, Detur etiam quod admisceatur, erit in tali mixtura abundans frumen- erit in tali mixtura abundans frumen- tum ergo aliquid transit in frumentum : tum ergo aliquid transit in frumentum : ergo de toto erit frumentum : et ita erit ergo de toto erit frumentum : et ita erit

303 303

inde confectio sicut de pane de frumento. inde confectio sicut de pane de frumento. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Ad visum patet, quod color frumen- 1. Ad visum patet, quod color frumen- tini panis remittitur, quando tertia vel tini panis remittitur, quando tertia vel quarta pars est siliginis: ergo videtur, quarta pars est siliginis: ergo videtur, quod etiam species corrumpantur: sed quod etiam species corrumpantur: sed non potest fieri consecratio nisi de fru- non potest fieri consecratio nisi de fru- mento ergo etiam ex tali pane mixto mento ergo etiam ex tali pane mixto nulla fiet consecratio. nulla fiet consecratio.

2. Item, Philosophus dicit, quod mix- 2. Item, Philosophus dicit, quod mix- tio dicitur miscibilium alteratorum unio: tio dicitur miscibilium alteratorum unio: ergo miscibilia alterantur a sua specie: ergo miscibilia alterantur a sua specie: ergo in tali mixtura non manet panis ergo in tali mixtura non manet panis frumenti in specie sua, sed alteratur: frumenti in specie sua, sed alteratur: ergo cum non fiat confectio nisi de fru- ergo cum non fiat confectio nisi de fru- mento, videtur quod ex tali pane nulla mento, videtur quod ex tali pane nulla fiet corporis et sanguinis confectio. fiet corporis et sanguinis confectio.

3. Item, Corpus Domini nihil habet in 3. Item, Corpus Domini nihil habet in se alienum sibi: ergo etiam nihil in se alienum sibi: ergo etiam nihil in figura debet fieri alienum a specie fru- figura debet fieri alienum a specie fru- menti ergo videtur, quod etiamsi parum menti ergo videtur, quod etiamsi parum adjungatur de alio grano, destruatur ra- adjungatur de alio grano, destruatur ra- tio convenientiæ. tio convenientiæ.

SIMILITER objicitur, Si de pane corru- SIMILITER objicitur, Si de pane corru- pto possit fierit confectio? pto possit fierit confectio?

Videtur quod non : quia Videtur quod non : quia

1. Nihil corruptum habet similitudi- 1. Nihil corruptum habet similitudi- nem cum corpore Domini: ergo non de- nem cum corpore Domini: ergo non de- bet fieri signum: sed ex parte materiæ bet fieri signum: sed ex parte materiæ sumitur signum sacramenti : ergo ex sumitur signum sacramenti : ergo ex parte materiæ sacramenti nihil debet parte materiæ sacramenti nihil debet sumi corruptum. sumi corruptum.

2. Item, Corruptus homo non est 2. Item, Corruptus homo non est homo ergo corruptus panis non est pa- homo ergo corruptus panis non est pa- nis et non debet fieri nisi de pane fru- nis et non debet fieri nisi de pane fru- menti ergo non debet fieri de pane cor- menti ergo non debet fieri de pane cor- rupto. rupto.

SED CONTRA : SED CONTRA :

Nos videmus hostias diutissime ser- Nos videmus hostias diutissime ser- vari a quibusdam in tantum quod etiam vari a quibusdam in tantum quod etiam si panis in majore quantitate ita diu si panis in majore quantitate ita diu servaretur, corrumperetur totus et ta- servaretur, corrumperetur totus et ta- men de his hostiis conficiunt : ergo vide- men de his hostiis conficiunt : ergo vide- tur, quod corruptio non impediat confe- tur, quod corruptio non impediat confe-

ctionem. ctionem.

SIMILITER quæritur ex parte vini, SIMILITER quæritur ex parte vini, Utrum de agresta possit fieri confectio? Utrum de agresta possit fieri confectio?

Sed contra. Sed contra.

Quæst. 3. Quæst. 3.

Sed contra. Sed contra.

Quæst. 4. Quæst. 4.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

304 304

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Est de uva: et de uvæ specie non 1. Est de uva: et de uvæ specie non generantur diversæ species: ergo agresta generantur diversæ species: ergo agresta erit ejusdem speciei cum vino : ergo sic- erit ejusdem speciei cum vino : ergo sic- ut de vino, ita de agresta potest confici, ut de vino, ita de agresta potest confici, ut videtur. ut videtur.

2. Similiter objicitur de aceto: quia 2. Similiter objicitur de aceto: quia dicit Philosophus, quod acetum non est dicit Philosophus, quod acetum non est vinum, nec potest redire ad vinum pro- vinum, nec potest redire ad vinum pro- pter corruptionem in eo factam : ergo pter corruptionem in eo factam : ergo videtur, quod de aceto non possit fieri videtur, quod de aceto non possit fieri confectio. confectio.

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod non nisi de pane frumentino in genere non nisi de pane frumentino in genere suo potest fieri confectio: et causæ sunt, suo potest fieri confectio: et causæ sunt, quia melius et nobilius nutrimentum quia melius et nobilius nutrimentum præstat illud granum et præcipue quia præstat illud granum et præcipue quia Dominus se illi grano comparavit. Dominus se illi grano comparavit.

AD PRIMUM ergo quod contra hoc obji- AD PRIMUM ergo quod contra hoc obji- citur, dicendum quod non est simile de citur, dicendum quod non est simile de baptismo et Eucharistia: quia baptismus baptismo et Eucharistia: quia baptismus est sacramentum necessitatis, sed non est sacramentum necessitatis, sed non Eucharistia, et ideo baptismus in gene- Eucharistia, et ideo baptismus in gene- rali materia nobis dari debuit, sed istud rali materia nobis dari debuit, sed istud in materia quæ majorem habet conve- in materia quæ majorem habet conve- nientiam cum re signata. nientiam cum re signata.

AD ALIUD dicendum, quod illi panes AD ALIUD dicendum, quod illi panes quos Dominus dedit, signabant libros quos Dominus dedit, signabant libros legis veteris, et non Eucharistiam : et illi legis veteris, et non Eucharistiam : et illi habent durum corticem in littera, et habent durum corticem in littera, et dulcedinem in spirituali intelligentia in- dulcedinem in spirituali intelligentia in- tus: unde ex illis panibus nihil probatur. tus: unde ex illis panibus nihil probatur.

AD ALIUD dicendum, quod passio Do- AD ALIUD dicendum, quod passio Do- minica non debet præsentari in panis sa- minica non debet præsentari in panis sa- pore, quia passus Christus optimi sa- pore, quia passus Christus optimi sa- poris fuit sed potius in modo præpara- poris fuit sed potius in modo præpara- tionis panis, ut dicit Hugo in quadam tionis panis, ut dicit Hugo in quadam epistola ad Bernardum, quod panis ille epistola ad Bernardum, quod panis ille coctus est igne passionis in cruce, for- coctus est igne passionis in cruce, for- matus autem manibus sapientiæ in Vir- matus autem manibus sapientiæ in Vir- ginis utero et ideo non procedit illa ob- ginis utero et ideo non procedit illa ob- jectio. jectio.

AD ALIUD dicendum, quod Dominus AD ALIUD dicendum, quod Dominus utrumque attendit in grano, scilicet con- utrumque attendit in grano, scilicet con- fectionem, et in casu in terram mortem : fectionem, et in casu in terram mortem : sed materia Eucharistiæ habet vim a sed materia Eucharistiæ habet vim a Christo, qui se illi grano et non alii com- Christo, qui se illi grano et non alii com- paravit. paravit.

AD ALIUD dicendum, quod ipsa osten- AD ALIUD dicendum, quod ipsa osten- sio comparationis sui ad granum hoc et sio comparationis sui ad granum hoc et non aliud, ostendit causam institutionis, non aliud, ostendit causam institutionis, quæ postea facta est, cum corpus suum quæ postea facta est, cum corpus suum in hoc pane dedit, et non in alio. in hoc pane dedit, et non in alio.

AD ALIUD dicendum, quod istud sacra- AD ALIUD dicendum, quod istud sacra- mentum causa amoris et perfectionis est mentum causa amoris et perfectionis est delicatorum in spiritualibus deliciis : et delicatorum in spiritualibus deliciis : et ideo licet caro cito consumatur, tamen ideo licet caro cito consumatur, tamen si custodiatur quemadmodum oportet, si custodiatur quemadmodum oportet, non consumitur et hoc competit spiri- non consumitur et hoc competit spiri- tuali cibo, qui secum non compatitur tuali cibo, qui secum non compatitur concupiscentiæ calorem ex peccato mor- concupiscentiæ calorem ex peccato mor- tali procedentem et etiam in signum tali procedentem et etiam in signum hujus manna reservatum computruit. hujus manna reservatum computruit.

AD ALIUD dicendum, quod distinguen- AD ALIUD dicendum, quod distinguen- dum est de via corporali, et de via spi- dum est de via corporali, et de via spi- rituali corporalis enim calor ex motu rituali corporalis enim calor ex motu excitato resolvit mollia, sed in via spi- excitato resolvit mollia, sed in via spi- rituali ex devotione confortatur et non rituali ex devotione confortatur et non resolvitur spiritus: et ideo non est simile. resolvitur spiritus: et ideo non est simile.

AD ALIUD dicendum, quod amidum AD ALIUD dicendum, quod amidum non habet similitudinem cum corpore : non habet similitudinem cum corpore : quia aliquid est dispositum in eo ad pu- quia aliquid est dispositum in eo ad pu- trefactionem, unde efficitur viscosum et trefactionem, unde efficitur viscosum et tenax et in illo confici non debuit. tenax et in illo confici non debuit.

Præterea, Incautum esset conficere in Præterea, Incautum esset conficere in illo propter humorum liquefactionem. illo propter humorum liquefactionem.

Ad 5 Ad 5

Ad Ad

Ad Ad

Ad Ad

AD ID quod ulterius quæritur de ad- Adqu AD ID quod ulterius quæritur de ad- Adqu mixtione aliorum granorum, et præcipue mixtione aliorum granorum, et præcipue de spelta, dicendum, quod absque dubio de spelta, dicendum, quod absque dubio frumentum genus est, et non species frumentum genus est, et non species grani et habet sub se triticum, et spel- grani et habet sub se triticum, et spel- tam unde spelta frumentum est, et de tam unde spelta frumentum est, et de ipsa potest confici corpus Domini, sicut ipsa potest confici corpus Domini, sicut de tritico et hoc nulli dubium est con- de tritico et hoc nulli dubium est con- sideranti granum cum grano, et panem sideranti granum cum grano, et panem cum pane et per hoc patet solutio ad cum pane et per hoc patet solutio ad primum. primum.

AD ALIUD dicendum, quod Dominus AD ALIUD dicendum, quod Dominus constituit in specie tritici dando inde vir- constituit in specie tritici dando inde vir- tutem grani in omni specie frumenti : et tutem grani in omni specie frumenti : et hoc ideo quia in terra illa est frumentum hoc ideo quia in terra illa est frumentum secundum speciem tritici. secundum speciem tritici.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile de aqua et pane: quia baptismus mile de aqua et pane: quia baptismus est sacramentum necessitatis, et aqua est est sacramentum necessitatis, et aqua est elementum generale: et sic non est de elementum generale: et sic non est de

Ad 2 Ad 2

1 1

Ad 3 Ad 3

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

quæst, 2. quæst, 2.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ed quæst. 3. Ed quæst. 3.

IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 8.

tritico et Eucharistia, ut prius dictum tritico et Eucharistia, ut prius dictum

est. est.

AD ALIUD dicendum, quod spelta et tri- AD ALIUD dicendum, quod spelta et tri- ticum non sunt unius speciei, sed unius ticum non sunt unius speciei, sed unius generis proximi quod est frumentum : generis proximi quod est frumentum : et sunt vicinæ valde species, et ideo pa- et sunt vicinæ valde species, et ideo pa- rum distant in spicarum formatione, sed rum distant in spicarum formatione, sed quasi nihil distant in forma granorum et quasi nihil distant in forma granorum et calore, et sapore panis. calore, et sapore panis.

AD ALIUD dicendum, quod non puto AD ALIUD dicendum, quod non puto curiam ita determinasse et si ita deter- curiam ita determinasse et si ita deter- minavit, hoc fuit ex ignorantia grani ma. minavit, hoc fuit ex ignorantia grani ma. teriæ speltæ. teriæ speltæ.

AD ID quod ulterius quæritur de mix- AD ID quod ulterius quæritur de mix- tura, leve est solvere: dicendum enim, tura, leve est solvere: dicendum enim, quod si est mixtura non fit confectio : quod si est mixtura non fit confectio : quia omnis mixtura proprie dicta solvit quia omnis mixtura proprie dicta solvit species mixtorum : si autem sit quædam species mixtorum : si autem sit quædam parva appositio, ita quod totum apposi- parva appositio, ita quod totum apposi- tum absumatur a tritico, tunc potest tum absumatur a tritico, tunc potest fieri confectio absumptio autem illa no- fieri confectio absumptio autem illa no- tari potest in hoc quod idem maneat tari potest in hoc quod idem maneat omnino color, sapor, odor, et hujusmo- omnino color, sapor, odor, et hujusmo- di ac si totum sit frumentum. di ac si totum sit frumentum.

AD PRIMUM ergo quod de hoc objicitur, AD PRIMUM ergo quod de hoc objicitur, dicendum quod granorum dum manent dicendum quod granorum dum manent integra, nulla est permixtio: sed Philo- integra, nulla est permixtio: sed Philo- sophus dicit, quod subtilia et humida sophus dicit, quod subtilia et humida permiscibilia sunt: et ideo grana farinata permiscibilia sunt: et ideo grana farinata etiam infusa in pasta permiscerentur: etiam infusa in pasta permiscerentur: unde nihil valet illa objectio. unde nihil valet illa objectio.

ITEM ad aliud dicendum, quod mixtura ITEM ad aliud dicendum, quod mixtura non semper est secundum æqualitatem non semper est secundum æqualitatem quantitatis, sed secundum proportionem quantitatis, sed secundum proportionem virtutum quæ sunt in ipsis mixtis : unde virtutum quæ sunt in ipsis mixtis : unde cum virtus siliginis potest alterare fru- cum virtus siliginis potest alterare fru- mentum extra speciem panis frumenti, mentum extra speciem panis frumenti, tunc non fit confectio.. tunc non fit confectio..

AD ID quod ulterius quæritur de pane AD ID quod ulterius quæritur de pane corrupto, dicendum quod si corruptus corrupto, dicendum quod si corruptus est a specie panis, non habet fieri con- est a specie panis, non habet fieri con- fectio si autem tantum est dispositus ad fectio si autem tantum est dispositus ad corruptionem, tunc potest fieri: sed pec- corruptionem, tunc potest fieri: sed pec- cant conficientes nisi cogeret eos magna cant conficientes nisi cogeret eos magna necessitas. Corruptio autem ista perpendi necessitas. Corruptio autem ista perpendi habet in odore, sapore, et colore, et so- habet in odore, sapore, et colore, et so- lutione continuitatis: quia si omnia ista lutione continuitatis: quia si omnia ista

XXIX XXIX

305 305

sunt mutata, non potest in eo confici : sunt mutata, non potest in eo confici : sed si salva sunt signa, licet dispositus sed si salva sunt signa, licet dispositus sit ad corruptionem, et non corruptus, sit ad corruptionem, et non corruptus, potest in eo confici: et per hoc patet so- potest in eo confici: et per hoc patet so- lutio ad totum quod objicitur contra hoc. lutio ad totum quod objicitur contra hoc.

AD ID quod ulterius objicitur de vino, Adquæst. 4. AD ID quod ulterius objicitur de vino, Adquæst. 4. dicendum quod ex agresta non potest dicendum quod ex agresta non potest fieri confectio sanguinis: quia adhuc non fieri confectio sanguinis: quia adhuc non habet vini speciem. habet vini speciem.

AD OBJECTUM autem contra dicendum, AD OBJECTUM autem contra dicendum, quod non est verum, quod ex eodem quod non est verum, quod ex eodem procedunt illud quod habet dispositionem procedunt illud quod habet dispositionem ad speciem, et id quod habet speciem ad speciem, et id quod habet speciem completam quia et ex eodem ligno pro- completam quia et ex eodem ligno pro- cedit aqueum in folio, et acidum magis cedit aqueum in folio, et acidum magis in succo fructus : et ideo non valet quod in succo fructus : et ideo non valet quod objicitur. objicitur.

AD ULTIMUM dicendum, quod sicut AD ULTIMUM dicendum, quod sicut vult Philosophus in Metaphysica, acetum vult Philosophus in Metaphysica, acetum non est vinum, nec potest fieri vinum: non est vinum, nec potest fieri vinum: et ideo de aceto non potest fieri confectio: et ideo de aceto non potest fieri confectio: sed de vino acido potest, quia hoc non sed de vino acido potest, quia hoc non est acetum, licet non sit tutum etiam de est acetum, licet non sit tutum etiam de acido conficere propter reverentiam sa- acido conficere propter reverentiam sa- cramenti. cramenti.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An debeat fieri confectio in azymo, An debeat fieri confectio in azymo, vel fermentato ? vel fermentato ?

Tertio quæritur, An debeat fieri con- Tertio quæritur, An debeat fieri con- secratio in azymo, vel fermentato? secratio in azymo, vel fermentato? Videtur quod in azymo: Videtur quod in azymo:

1. Conficiendum enim est in tali ma- 1. Conficiendum enim est in tali ma- teria panis, in quali Dominus corpus teria panis, in quali Dominus corpus suum tradidit: tradidit autem in azymo: suum tradidit: tradidit autem in azymo: ergo in azymo est consecrandum. PRIMA ergo in azymo est consecrandum. PRIMA probatur per se. SECUNDA autem probatur probatur per se. SECUNDA autem probatur ex tempore quia dies Pascha Judæo- ex tempore quia dies Pascha Judæo- rum fuit decima septima dies mensis rum fuit decima septima dies mensis primi Parasceve: et in nocte præcedenti primi Parasceve: et in nocte præcedenti tradidit corpus suum in nocte autem tradidit corpus suum in nocte autem præcedenti occidebatur pascha, et non præcedenti occidebatur pascha, et non

20 20

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

306 306

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

erat fermentatum in domibus Judæo- erat fermentatum in domibus Judæo- rum. Ergo ipse tradidit in azymo. Ex rum. Ergo ipse tradidit in azymo. Ex hoc sic habetur propositum: præcipue hoc sic habetur propositum: præcipue autem patet hoc, Exod. xII, 19, ubi dici- autem patet hoc, Exod. xII, 19, ubi dici- tur, quod septem diebus non erat fer- tur, quod septem diebus non erat fer- mentatum in domibus Judæorum. mentatum in domibus Judæorum.

Item, Hoc videtur ex omnibus Evan- Item, Hoc videtur ex omnibus Evan- gelistis dicitur enim, Matth. xxvi, 17: gelistis dicitur enim, Matth. xxvi, 17: Prima die azymorum, accesserunt disci- Prima die azymorum, accesserunt disci- puli ad Jesum, dicentes: Ubi vis pare- puli ad Jesum, dicentes: Ubi vis pare- mus tibi comedere Pascha? Marc. autem, mus tibi comedere Pascha? Marc. autem, XIV, 12, dicitur: Primo die azymorum, XIV, 12, dicitur: Primo die azymorum, quando pascha immolabant, dicunt ei dis- quando pascha immolabant, dicunt ei dis- cipuli, etc. Luc. xx11,1: Appropinquabat cipuli, etc. Luc. xx11,1: Appropinquabat autem dies festus azymorum Pascha. Et autem dies festus azymorum Pascha. Et infra, . 7 Venit autem dies azymorum, infra, . 7 Venit autem dies azymorum, in qua necesse erat occidi pascha. Joan. in qua necesse erat occidi pascha. Joan. XVIII, 28: Adducunt ergo Jesum a Caipha XVIII, 28: Adducunt ergo Jesum a Caipha in prætorium. Erat autem mane: et ipsi in prætorium. Erat autem mane: et ipsi non introierunt in prætorium, ut non con- non introierunt in prætorium, ut non con- taminarentur, sed ut manducarent Pa- taminarentur, sed ut manducarent Pa- scha. Hoc autem fuit in Parasceve quæ scha. Hoc autem fuit in Parasceve quæ fuit decima septima dies mensis lunaris fuit decima septima dies mensis lunaris quo utuntur Judæi, et præcedenti nocte quo utuntur Judæi, et præcedenti nocte dederat corpus. Ergo quarta decima die dederat corpus. Ergo quarta decima die ad vesperum.. Nihil autem fermentatum ad vesperum.. Nihil autem fermentatum erat tunc in domibus Judæorum, ut pro- erat tunc in domibus Judæorum, ut pro- batur, Exod. xu, 16; Levit. xxIII, 5; batur, Exod. xu, 16; Levit. xxIII, 5; Numer. xxv, 17. Ergo dedit corpus Numer. xxv, 17. Ergo dedit corpus suum in azymo: et ideo nos ita debe- suum in azymo: et ideo nos ita debe- mus facere. mus facere.

2. Item, Jesus non venit legem sol- 2. Item, Jesus non venit legem sol- vere, sed adimplere 2: ergo ipse ritum vere, sed adimplere 2: ergo ipse ritum Paschæ non solvit, sed adimplevit : ritus Paschæ non solvit, sed adimplevit : ritus autem fuit comedere in azymo: ergo ipse autem fuit comedere in azymo: ergo ipse corpus suum tradidit in azymo. corpus suum tradidit in azymo.

3. Item, Vetus pascha comedebatur 3. Item, Vetus pascha comedebatur in azymis cum igitur novum pascha in azymis cum igitur novum pascha continuetur ad vetus, statim in eodem continuetur ad vetus, statim in eodem genere panis inchoavit novum: ergo in genere panis inchoavit novum: ergo in azymis dedit, et ita a nobis observari vo- azymis dedit, et ita a nobis observari vo- fuit. fuit.

4. Item, Constat quod in veteri lege 4. Item, Constat quod in veteri lege mysticam significationem habuit azyma mysticam significationem habuit azyma cum quo agnus paschalis comedebatur: cum quo agnus paschalis comedebatur: non significabat autem nisi sinceritatem non significabat autem nisi sinceritatem

1 Cf. Exod. XII, 18; Levit. xxiii, 5; Numer. 1 Cf. Exod. XII, 18; Levit. xxiii, 5; Numer. XXVIII, 16. XXVIII, 16.

et veritatem ab omni corruptione alienam. et veritatem ab omni corruptione alienam. Cum igitur illa major fuit in novo pas- Cum igitur illa major fuit in novo pas- cha, quam in veteri, magis in azymis de- cha, quam in veteri, magis in azymis de- bet celebrari novum quam vetus. bet celebrari novum quam vetus.

5. Item, I ad Corinth. v, 8: Itaque 5. Item, I ad Corinth. v, 8: Itaque epulemur, non in fermento veteri, ne- epulemur, non in fermento veteri, ne- que in fermento malitiæ et nequitiæ, que in fermento malitiæ et nequitiæ, sed in azymis sinceritatis et veritatis. sed in azymis sinceritatis et veritatis. Ergo hæc signatio necesse est ut in ali- Ergo hæc signatio necesse est ut in ali- quo repræsentetur ut in signo ex parte quo repræsentetur ut in signo ex parte sacramenti: non autem potest repræsen- sacramenti: non autem potest repræsen- tari nisi in azymo: ergo conficiendum tari nisi in azymo: ergo conficiendum est in azymo, et non in fermentato. est in azymo, et non in fermentato.

6. Item, Principale sacramentum apud 6. Item, Principale sacramentum apud veteres fuit Pascha. Si ergo ritum illius veteres fuit Pascha. Si ergo ritum illius pervertisset Dominus, probabile esset, pervertisset Dominus, probabile esset, quod qui minora eo objecerunt, et illud ¨ quod qui minora eo objecerunt, et illud ¨ objecissent, dummodo secum in domibus objecissent, dummodo secum in domibus comederunt : ergo videtur, quod in azy- comederunt : ergo videtur, quod in azy- mo tradiderit, eo quod numquam talium mo tradiderit, eo quod numquam talium aliquod ei objectum est. aliquod ei objectum est.

7. Item, Alia hujus sacramenti obser- 7. Item, Alia hujus sacramenti obser- vavit, scilicet agnum comedendo, et de vavit, scilicet agnum comedendo, et de nocte 3. Ergo etiam azymos observavit : nocte 3. Ergo etiam azymos observavit : quia non est ratio quare unum mutave- quia non est ratio quare unum mutave- rit, et non aliud. rit, et non aliud.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Matth. xxvI, 26, dicitur: Accepit 1. Matth. xxvI, 26, dicitur: Accepit Jesus panem, etc., et in Jesus panem, etc., et in græco habetur græco habetur aptov, et hoc sonat panem fermentatum: aptov, et hoc sonat panem fermentatum: ergo videtur, quod in fermentato tradidit ergo videtur, quod in fermentato tradidit corpus suum. corpus suum.

2. Item, Joan. XIII, 1: Ante diem fe- 2. Item, Joan. XIII, 1: Ante diem fe- stum Paschæ, sciens Jesus quia venit hora stum Paschæ, sciens Jesus quia venit hora ejus, etc. Ergo coena fuit ante festum ejus, etc. Ergo coena fuit ante festum Paschæ sed tunc Judæi utebantur fer- Paschæ sed tunc Judæi utebantur fer- mentato ergo tradidit in fermentato. mentato ergo tradidit in fermentato.

3. Item, Cum Domini immolatio obla- 3. Item, Cum Domini immolatio obla- tione agni repræsentaretur, debuit Do- tione agni repræsentaretur, debuit Do- minus offerri tempore oblationis agni: minus offerri tempore oblationis agni: sed antequam offerretur, ipse pascha sed antequam offerretur, ipse pascha cum discipulis manducaverat : ergo ipse cum discipulis manducaverat : ergo ipse debitam horam paschæ veteris prævenit: debitam horam paschæ veteris prævenit: sed tunc erat fermentatum in domibus sed tunc erat fermentatum in domibus Judæorum: ergo ipse dedit in fermentato, Judæorum: ergo ipse dedit in fermentato, quod ipse in domibus Judæorum invenit. quod ipse in domibus Judæorum invenit.

2 Matth. v, 17. 2 Matth. v, 17.

3 Cf. Marc. XIV, 17. 3 Cf. Marc. XIV, 17.

Sed 0 Sed 0

blutio. blutio.

IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 8.

4. Item, Nos videmus, quod in aliis 4. Item, Nos videmus, quod in aliis sacramentis quibusdam ritum illius gen- sacramentis quibusdam ritum illius gen- tis mutaverit, et mutari voluit ne judai- tis mutaverit, et mutari voluit ne judai- zare videremur: sicut in observatione zare videremur: sicut in observatione sabbati, et circumcisione, et in aliis : sabbati, et circumcisione, et in aliis : ergo præcipue debuit fieri hæc mutatio ergo præcipue debuit fieri hæc mutatio in principali, in quo maxima spes pone- in principali, in quo maxima spes pone- batur hoc autem fuit sacramentum pa- batur hoc autem fuit sacramentum pa- schæ ergo ritum illius videtur mutasse : schæ ergo ritum illius videtur mutasse : cum igitur ante traderetur in azymis, cum igitur ante traderetur in azymis, modo videtur tradi debere in fermen- modo videtur tradi debere in fermen- tato. tato.

3. Item, Legalium observantia est in 3. Item, Legalium observantia est in toto nociva : ergo præcipue in observa- toto nociva : ergo præcipue in observa- tione principalis sacramenti: principale tione principalis sacramenti: principale autem sacramentum fuit sacramentum autem sacramentum fuit sacramentum paschæ ergo illud in toto mutari de- paschæ ergo illud in toto mutari de- buit ergo et in observatione azymo- buit ergo et in observatione azymo-

rum. rum.

6. Item, In hoc sacramento quatuor 6. Item, In hoc sacramento quatuor sunt principaliter observanda, scilicet sunt principaliter observanda, scilicet assatio agni, linitio postium de sanguine, assatio agni, linitio postium de sanguine, lactucæ agrestes, et azymi videtur au- lactucæ agrestes, et azymi videtur au- tem, quod tria de istis cessaverunt : ergo tem, quod tria de istis cessaverunt : ergo et quartum cessare debuit, ut videtur. et quartum cessare debuit, ut videtur.

7. Item, Leo Papa dicit, quod propter 7. Item, Leo Papa dicit, quod propter insultationem Judæorum antiquitus, tota insultationem Judæorum antiquitus, tota Ecclesia statuit confici in fermentato, ne Ecclesia statuit confici in fermentato, ne judaizare videremur : cum igitur hæc judaizare videremur : cum igitur hæc fuit consuetudo Patrum, videtur quod et fuit consuetudo Patrum, videtur quod et nobis sit observanda. nobis sit observanda.

SOLUTIO. Dicendum, quod confici pot- SOLUTIO. Dicendum, quod confici pot- est in utroque, scilicet in azymo et fer- est in utroque, scilicet in azymo et fer- mentato de potestate verborum: sed de mentato de potestate verborum: sed de congruentia et jure et sine peccato non congruentia et jure et sine peccato non potest confici, nisi in azymo : et ideo potest confici, nisi in azymo : et ideo Græci peccant erga congruentiam sacra- Græci peccant erga congruentiam sacra- menti, et contra jus in consecrando: sed menti, et contra jus in consecrando: sed dicentes, quod non possit confici in azy- dicentes, quod non possit confici in azy- mo, nesciunt quid dicunt: sicut in plu- mo, nesciunt quid dicunt: sicut in plu- ribus aliis quia modo non est verum ribus aliis quia modo non est verum quod dicit Apostolus, quod Græci sa- quod dicit Apostolus, quod Græci sa- pientiam quærunt 1, sed potius sapien- pientiam quærunt 1, sed potius sapien- tiam et studium amiserunt : et ideo tiam et studium amiserunt : et ideo stultis assertionibus detinentur. stultis assertionibus detinentur.

1 I ad Corinth. 1, 22. 1 I ad Corinth. 1, 22.

2 Cf. Exod. XII, 19 Septem diebus fermentum 2 Cf. Exod. XII, 19 Septem diebus fermentum

307 307

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Adobject 1. AD PRIMUM ergo dicendum, quod Adobject 1. aptos ponitur indifferenter apud Græcos aptos ponitur indifferenter apud Græcos pro azymo et fermentato : et ideo in pro azymo et fermentato : et ideo in Veteri Testamento frequenter invenitur, Veteri Testamento frequenter invenitur, Panes azymos: et ideo nomen non sonat Panes azymos: et ideo nomen non sonat nisi panes, licet usus loquendi excipiat in nisi panes, licet usus loquendi excipiat in verbo panes fermentatos, quia illo utun- verbo panes fermentatos, quia illo utun- tur plures. tur plures.

AD ALIUD dicendum, quod ante festum Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod ante festum Ad object. 2. dicitur ante primam diem Paschæ, quæ dicitur ante primam diem Paschæ, quæ sicut habetur, Levit. xx111, 5 et seq., fuit sicut habetur, Levit. xx111, 5 et seq., fuit decima septima dies lunaris mensis decima septima dies lunaris mensis primi: sed, sicut patet ex aliis Evange- primi: sed, sicut patet ex aliis Evange- listis, Dominus ante, non diu, sed præ- listis, Dominus ante, non diu, sed præ- cedenti nocte tradidit corpus suum, et cedenti nocte tradidit corpus suum, et comedit pascha et tunc erat quartade- comedit pascha et tunc erat quartade- cima dies ad vesperam et tunc præce- cima dies ad vesperam et tunc præce- ptum sub poena mortis erat, ut non esset ptum sub poena mortis erat, ut non esset fermentatum in domibus Judæorum 2 : fermentatum in domibus Judæorum 2 : et ideo nihil probat illud. et ideo nihil probat illud.

AD ALIUD dicendum, quod Dominus Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod Dominus Ad object. 3. non eodem tempore immolabatur, quo non eodem tempore immolabatur, quo agnus immolabatur: quia sic crucifixus agnus immolabatur: quia sic crucifixus fuisset die quartadecima ad vesperum in fuisset die quartadecima ad vesperum in nocte quod patet esse falsum: sed po- nocte quod patet esse falsum: sed po- tius convenienter immolabatur, ut signi- tius convenienter immolabatur, ut signi- ficaret post vetus novum incipere, et ad ficaret post vetus novum incipere, et ad suam passionem umbram Veteris Testa- suam passionem umbram Veteris Testa- menti terminari. menti terminari.

AD ALIUD dicendum, quod in his quæ Adobject. 4. AD ALIUD dicendum, quod in his quæ Adobject. 4. non habent significationem suam nisi ex non habent significationem suam nisi ex parte sui, Dominus finem imposuit : sic- parte sui, Dominus finem imposuit : sic- ut agnum non immolamus, et cætera hu- ut agnum non immolamus, et cætera hu- jusmodi. Sed illa quæ significant quod jusmodi. Sed illa quæ significant quod semper est faciendum, non mutavit, sicut semper est faciendum, non mutavit, sicut azyma, sicut expresse habetur ex verbis azyma, sicut expresse habetur ex verbis Apostoli, I ad Corinth. v, 8. Apostoli, I ad Corinth. v, 8.

AD ALIUD dicendum, quod non obser- Ad object.5. AD ALIUD dicendum, quod non obser- Ad object.5. vamus illud ut legale, sed potius ut vamus illud ut legale, sed potius ut competens sacramento novæ legis : sic- competens sacramento novæ legis : sic- ut etiam utimur aqua in baptismo, licet ut etiam utimur aqua in baptismo, licet ipsi usi fuerint aqua lustrationis. ipsi usi fuerint aqua lustrationis.

AD ALIUD dicendum, quod sicut jam Adobject. 6. AD ALIUD dicendum, quod sicut jam Adobject. 6. dictum est, illud non accipitur ut legale, dictum est, illud non accipitur ut legale, quod etiam ante legem in oblatione Mel- quod etiam ante legem in oblatione Mel- chisedech figuratum fuit 3, et, Genes. chisedech figuratum fuit 3, et, Genes.

non invenietur in domibus vestris. non invenietur in domibus vestris.

3 Cf. Genes. XIV, 18. 3 Cf. Genes. XIV, 18.

308 308

D. ALB. MAG, ORD. PRÆD. D. ALB. MAG, ORD. PRÆD.

XVII, 6, ubi Sara fecit panes subcineri- XVII, 6, ubi Sara fecit panes subcineri- tios azymos: sed potius ut novum ac- tios azymos: sed potius ut novum ac- cipitur congruens significato sacramenti. cipitur congruens significato sacramenti. Ad object. 7. AD ULTIMUM dicendum quod hoc fa- Ad object. 7. AD ULTIMUM dicendum quod hoc fa- ctum fuit ex dispensatione ad tempus: ctum fuit ex dispensatione ad tempus: sicut etiam baptismus in nomine Chri- sicut etiam baptismus in nomine Chri- sti cessante autem irrisione Judæorum, sti cessante autem irrisione Judæorum, et cum prævaleret in virtutibus Ecclesia et cum prævaleret in virtutibus Ecclesia et viribus, resumpsit usum primæ insti- et viribus, resumpsit usum primæ insti- tutionis sacramenti. Proterviores autem tutionis sacramenti. Proterviores autem tales ritus temporalis dispensationis reti- tales ritus temporalis dispensationis reti- nuerunt. Sicut enim narrat Leo Papa, nuerunt. Sicut enim narrat Leo Papa, primo conficiebatur in azymo: deinde primo conficiebatur in azymo: deinde ex causa prius dicta in fermentato: ter- ex causa prius dicta in fermentato: ter- tio iterum in azymo et tunc in contra- tio iterum in azymo et tunc in contra- rium Græci litigare inceperunt. rium Græci litigare inceperunt.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An aqua debeat admisceri vino, et quan- An aqua debeat admisceri vino, et quan- tum aquæ ? et, Qualiter peccent qui tum aquæ ? et, Qualiter peccent qui

omittunt ? omittunt ?

Quarto, Quæritur de admixtione aquæ. Quarto, Quæritur de admixtione aquæ. Videtur enim, quod admisceri non de- Videtur enim, quod admisceri non de- beat: quia beat: quia

1. Aquæ se Dominus non comparat : 1. Aquæ se Dominus non comparat : cum igitur illa comparatio det congrui- cum igitur illa comparatio det congrui- tatem ad esse materiam frumento et tatem ad esse materiam frumento et vino, videtur quod aqua nullam habeat vino, videtur quod aqua nullam habeat ad sacramentum congruitatem. ad sacramentum congruitatem.

2. Item, Aqua insipidum est elemen- 2. Item, Aqua insipidum est elemen- tum dicitur autem, Sapient. xvi, 20, tum dicitur autem, Sapient. xvi, 20, quod illud sacramentum habet omne de- quod illud sacramentum habet omne de- lectamentum, et omnis saporis suavita- lectamentum, et omnis saporis suavita- tem : ergo aqua non habet congruitatem tem : ergo aqua non habet congruitatem ad ipsum. ad ipsum.

3. Item, Aqua materia est alterius sa- 3. Item, Aqua materia est alterius sa- cramenti, scilicet baptismi: cum igitur cramenti, scilicet baptismi: cum igitur duorum sacramentorum non possit esse duorum sacramentorum non possit esse materia una, sicut patet in singulis aliis, materia una, sicut patet in singulis aliis, videtur quod aqua nec materia nec pars videtur quod aqua nec materia nec pars materiæ esse debeat in sacramento Eu- materiæ esse debeat in sacramento Eu- charistiæ. charistiæ.

4. Si forte tu dicas, quod aqua signi- 4. Si forte tu dicas, quod aqua signi-

gnificat populum uniendum Christo, sic- gnificat populum uniendum Christo, sic- ut aqua unitur vino. CONTRA: Pani non ut aqua unitur vino. CONTRA: Pani non adjungitur aliquid, et tamen significat adjungitur aliquid, et tamen significat corpus mysticum: ergo nec vino debuit corpus mysticum: ergo nec vino debuit aliquid adjungi, ut videtur. aliquid adjungi, ut videtur.

ra, ra,

5. Item, Vinum, ut habetur ex Litte- 5. Item, Vinum, ut habetur ex Litte- confluit ex diversis uvis per quam confluit ex diversis uvis per quam uvarum diversitatem habet significare di- uvarum diversitatem habet significare di- versitatem fidelium cum igitur habeat versitatem fidelium cum igitur habeat in se unum per quod potest repræsenta- in se unum per quod potest repræsenta- re fideles sive populum, non oportet re fideles sive populum, non oportet quod hoc fiat per aliud elementum ad- quod hoc fiat per aliud elementum ad- mixtum ergo superfluum est apponere mixtum ergo superfluum est apponere aquam. aquam.

6. Item, Quæ est causa quod pani non 6. Item, Quæ est causa quod pani non fit adjunctio alterius materiæ, sed vino fit adjunctio alterius materiæ, sed vino fit? Et videtur, quod nulla, quia sub fit? Et videtur, quod nulla, quia sub utraque est totus Christus, ut supra ha- utraque est totus Christus, ut supra ha- bitum est si ergo in una parte non fit bitum est si ergo in una parte non fit adjunctio, videtur etiam, quod in alia adjunctio, videtur etiam, quod in alia parte fieri non debeat. parte fieri non debeat.

ULTERIUS quæritur de quantitate aquæ qu ULTERIUS quæritur de quantitate aquæ qu adjunctæ : adjunctæ :

1. Cum enim vinum calidum sit vehe- 1. Cum enim vinum calidum sit vehe- menter activum, videtur parum vini po- menter activum, videtur parum vini po- nendum in multum aquæ : ergo videtur, nendum in multum aquæ : ergo videtur, quod possit adjungi ultra medietatem. quod possit adjungi ultra medietatem.

2. Item, Quando vinum rubeum est, 2. Item, Quando vinum rubeum est, multum aquæ infunditur modico vino : multum aquæ infunditur modico vino : cum igitur color sit dominantis, videbi- cum igitur color sit dominantis, videbi- tur adhuc vinum dominari in mixtura : tur adhuc vinum dominari in mixtura : ergo videtur, quod ultra tres vel quatuor ergo videtur, quod ultra tres vel quatuor partes possit adjungi de aqua. partes possit adjungi de aqua.

ULTERIUS quæritur de speciebus aquæ que ULTERIUS quæritur de speciebus aquæ que vel assumendæ vel adjungendæ : quia vel assumendæ vel adjungendæ : quia quædam sunt aquæ acutæ, ut lixivia, et quædam sunt aquæ acutæ, ut lixivia, et colativa metallorum de quibus agunt colativa metallorum de quibus agunt Alchimici : et cervisia tenuis, et ptisana, Alchimici : et cervisia tenuis, et ptisana, et hujusmodi sunt aquæ quædam. et hujusmodi sunt aquæ quædam.

Et quæritur, Utrum hujusmodi infu- Et quæritur, Utrum hujusmodi infu- sis, adhuc fiat consecratio ? sis, adhuc fiat consecratio ?

Et videtur quod sic: quia talis aqua Et videtur quod sic: quia talis aqua vocatur aqua, etc. : ergo videtur, quod vocatur aqua, etc. : ergo videtur, quod cum ipsa fiat confectio. cum ipsa fiat confectio.

SED CONTRA objicitur primo de aquæ sed SED CONTRA objicitur primo de aquæ sed infusione: infusione:

1. Constat enim, quod aqua 1. Constat enim, quod aqua

simul simul

Juæst. 3, Juæst. 3,

IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 9. IN IV SENTENT. DIST. XII, C, ART. 9.

cum sanguine fluxit de latere Domini 1: cum sanguine fluxit de latere Domini 1: ergo etiam in sacramento non est sepa- ergo etiam in sacramento non est sepa- randa a sanguine. randa a sanguine.

2. Item, Sanguis iste lavat, sicut dici- 2. Item, Sanguis iste lavat, sicut dici- tur, Joan. 1, 29: Ecce agnus Dei, etc. tur, Joan. 1, 29: Ecce agnus Dei, etc. Et, Apocal. vII, 14: Laverunt stolas Et, Apocal. vII, 14: Laverunt stolas suas, et dalbaverunt eas in sanguine suas, et dalbaverunt eas in sanguine Agni. Ergo cum sanguine debet esse ele- Agni. Ergo cum sanguine debet esse ele- mentum ablutivum : hoc autem est mentum ablutivum : hoc autem est aqua ergo cum sanguine debet effundi aqua ergo cum sanguine debet effundi aqua. aqua.

3. Item, Aquæ... populi sunt, et gen- 3. Item, Aquæ... populi sunt, et gen- tes, ut dicitur, Apocal. xvi, 15. Populi tes, ut dicitur, Apocal. xvi, 15. Populi autem et gentes redempti sunt sanguine. autem et gentes redempti sunt sanguine. Ergo a sanguine redemptionis non debet Ergo a sanguine redemptionis non debet separari aqua ergo aqua quæ signat separari aqua ergo aqua quæ signat gentes, non debet separari a calice. gentes, non debet separari a calice.

4. Item, Levit. xvi, 15, Moyses asper- 4. Item, Levit. xvi, 15, Moyses asper- gens populum miscuit aquam sanguini : gens populum miscuit aquam sanguini : cum igitur hoc præcesserit in signo, cum igitur hoc præcesserit in signo, idem debet sequi in veritate sacramenti idem debet sequi in veritate sacramenti novæ legis ergo aqua calici est admi- novæ legis ergo aqua calici est admi- scenda. scenda.