Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

164 164

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sicut patet per objectiones factas in con- sicut patet per objectiones factas in con- trarium, quæ valde bonæ sunt, et illu- trarium, quæ valde bonæ sunt, et illu- minantes ad solutionem. minantes ad solutionem.

AD ALIUD dicendum, quod gratia bap- AD ALIUD dicendum, quod gratia bap- tismi non se habet ad gratiam confirma- tismi non se habet ad gratiam confirma- tionis ut natura ad medicinam : et ideo tionis ut natura ad medicinam : et ideo illa objectio non valet, nec aliquid pro- illa objectio non valet, nec aliquid pro- bat. bat.

AD ALIUD dicendum, quod simplex a AD ALIUD dicendum, quod simplex a simplici duobus modis potest differre, simplici duobus modis potest differre, scilicet per naturam sive rationem : sicut scilicet per naturam sive rationem : sicut unitas et punctum : et positione sive re- unitas et punctum : et positione sive re- spectu ad subjectum si habeat positiones: spectu ad subjectum si habeat positiones: ut punctum initians a puncto terminante ut punctum initians a puncto terminante et continuante in medio. Et duas has et continuante in medio. Et duas has differentias est invenire in his duabus differentias est invenire in his duabus gratiis, scilicet baptismi, et confirmation gratiis, scilicet baptismi, et confirmation nis, quæ sunt diversarum rationum, ut nis, quæ sunt diversarum rationum, ut habitum est et etiam per ordinem ad habitum est et etiam per ordinem ad subjectum differunt in effectu: quia una subjectum differunt in effectu: quia una substantialiter ordinata est contra culpam substantialiter ordinata est contra culpam originalis peccati, altera autem contra originalis peccati, altera autem contra pusillanimitatem relictam ex fomite, pusillanimitatem relictam ex fomite, etiam post baptismum ad actus excellen- etiam post baptismum ad actus excellen- tis difficultatis : sicut est actus confessio- tis difficultatis : sicut est actus confessio- nis fidei, in quo triplex invenitur difficul- nis fidei, in quo triplex invenitur difficul- tas, ut superius dictum est et ideo pa- tas, ut superius dictum est et ideo pa- tet, quod ratio illa sophistica fuit. tet, quod ratio illa sophistica fuit. Ad 4, 5 et 6. AD ALIUD dicendum, quod quoad illum Ad 4, 5 et 6. AD ALIUD dicendum, quod quoad illum actum qui est gratificare in genere, non actum qui est gratificare in genere, non distinguitur sed quoad gratificare se- distinguitur sed quoad gratificare se- cundum specialem gratitudinis rationem : cundum specialem gratitudinis rationem : quia illæ speciales rationes multiplicari quia illæ speciales rationes multiplicari possunt eo quod nihil prohibet gratum possunt eo quod nihil prohibet gratum secundum unam rationem, effici adhuc secundum unam rationem, effici adhuc gratum secundum rationem aliam. Simi- gratum secundum rationem aliam. Simi- liter licet fides eliciens actus confessionis liter licet fides eliciens actus confessionis fidei detur in baptismo, et fortitudo ex- fidei detur in baptismo, et fortitudo ex- pediens in hoc quod non trepidet ad ter- pediens in hoc quod non trepidet ad ter- rores, tamen nihil prohibet quin posset rores, tamen nihil prohibet quin posset recipi gratia evacuans timorem ex fomite recipi gratia evacuans timorem ex fomite relictum quia illum non evacuat forti- relictum quia illum non evacuat forti- tudo donum per modum medicinæ, nec tudo donum per modum medicinæ, nec etiam fortitudo virtus. etiam fortitudo virtus.

Ad 7. Ad 7.

AD ALIUD dicendum, quod nec super- AD ALIUD dicendum, quod nec super- fluit, nec est confirmatio gratiæ baptis- fluit, nec est confirmatio gratiæ baptis- malis illa enim confirmatur ex aliis cau- malis illa enim confirmatur ex aliis cau-

1 Psal. IV, 1 Psal. IV,

7. 7.

sis: quoad radicationem enim in sub- sis: quoad radicationem enim in sub- jecto confirmatur ex jecto confirmatur ex usu, ex quo ad usu, ex quo ad augmentum confertur secundum con- augmentum confertur secundum con- gruitatem ex merito actuum, et secundum gruitatem ex merito actuum, et secundum causam efficientem a Deo. causam efficientem a Deo.

Et per hoc patet solutio ex magna parte Et per hoc patet solutio ex magna parte ad disputationem posterius inductam. ad disputationem posterius inductam.

AD ID autem quod quæritur de modo AD ID autem quod quæritur de modo augmenti, est quidem alibi dictum super augmenti, est quidem alibi dictum super tertium et primum: sed quia hic est ta- tertium et primum: sed quia hic est ta- ctum, potest dici quod gratia est sicut ctum, potest dici quod gratia est sicut lux quædam quæ in anima est ex conti- lux quædam quæ in anima est ex conti- nua influentia lucis divinæ sicut vide- nua influentia lucis divinæ sicut vide- tur dicere Psalmus, ubi dicit: Signatum tur dicere Psalmus, ubi dicit: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine, est super nos lumen vultus tui, Domine, etc. 1. etc. 1.

: :

Ad qua Ad qua

Et augmentum ejus ego non intelligo Et augmentum ejus ego non intelligo posse esse nisi trium modorum uno: et posse esse nisi trium modorum uno: et omnes illi modi habent diversas circa se omnes illi modi habent diversas circa se opiniones. Cancellarius enim Philippus opiniones. Cancellarius enim Philippus dicebat, quod augebatur additione simi- dicebat, quod augebatur additione simi- lis gratiæ, quam creando unit, et unien- lis gratiæ, quam creando unit, et unien- do cum præcedenti creat auctor gratia- do cum præcedenti creat auctor gratia- rum Deus et hæc omnibus opinionibus rum Deus et hæc omnibus opinionibus mihi rationabilior et probabilior videtur. mihi rationabilior et probabilior videtur. Alii autem dixerunt, quod quoad fervo- Alii autem dixerunt, quod quoad fervo- rem crescit, sed non in se et hæc opinio rem crescit, sed non in se et hæc opinio a paucis tenetur, eo quod minor gratia a paucis tenetur, eo quod minor gratia quandoque magis ferveat in devotione quandoque magis ferveat in devotione quam major. Tertia opinio est, quod quam major. Tertia opinio est, quod Deus nihil addit, sed multiplicat gratiam Deus nihil addit, sed multiplicat gratiam in se, sicut multiplicavit quinque panes : in se, sicut multiplicavit quinque panes : et hæc opinio omnibus esset probabilior, et hæc opinio omnibus esset probabilior, si bene esset probatum, quod aliquid sine si bene esset probatum, quod aliquid sine omni additione essentiæ extrinsecæ, et omni additione essentiæ extrinsecæ, et sine conversione in ipsum, esset multipli- sine conversione in ipsum, esset multipli- cabile aliter quam per extensionem: quia cabile aliter quam per extensionem: quia non est ratum, quod Deus multiplicando non est ratum, quod Deus multiplicando quinque panes, ibi materiam sub forma quinque panes, ibi materiam sub forma panum non creaverit, vel materiam ele- panum non creaverit, vel materiam ele- mentorum ad panes non converterit et mentorum ad panes non converterit et ideo illa opinio non placet: et bene tene- ideo illa opinio non placet: et bene tene- ret si bene probata esset ad intellectum. ret si bene probata esset ad intellectum. Sed hoc nihil est ad propositum : quia Sed hoc nihil est ad propositum : quia non ponimus, quod gratia confirmationis non ponimus, quod gratia confirmationis augeat gratiam baptismi : sed potius augeat gratiam baptismi : sed potius

Ad 7. Ad 7.

IN IV SENTENT. DIST. VII, B. IN IV SENTENT. DIST. VII, B.

unitæ in actu gratificandi in genere, dif- unitæ in actu gratificandi in genere, dif- ferunt in speciali modo gratificationis, et ferunt in speciali modo gratificationis, et in speciali effectu contra morbum origi- in speciali effectu contra morbum origi- nalis peccati, et etiam in expeditione ad nalis peccati, et etiam in expeditione ad actum confessionis fidei, ut patet ex præ- actum confessionis fidei, ut patet ex præ- dictis. dictis.

AD ID quod objicitur de confessione AD ID quod objicitur de confessione fidei quam elicit fides, dicendum quod fidei quam elicit fides, dicendum quod Antisiodorensis super solutione talium ar- Antisiodorensis super solutione talium ar- gumentorum bonam invenit solutionem, gumentorum bonam invenit solutionem, scilicet quod actus dicitur esse gratiæ vel scilicet quod actus dicitur esse gratiæ vel virtutis multis modis, scilicet elicitive, virtutis multis modis, scilicet elicitive, sicut actus proprius elicitur ex habitu: sicut actus proprius elicitur ex habitu: et sic confessio actus fidei est virtutis quæ et sic confessio actus fidei est virtutis quæ est fides. Dicitur etiam actus alicujus qui est fides. Dicitur etiam actus alicujus qui imperat ut fiat, et sic omnis actus virtutis imperat ut fiat, et sic omnis actus virtutis potest esse charitatis quæ imperat eum potest esse charitatis quæ imperat eum ut fiat. Dicitur etiam esse expeditivus ali- ut fiat. Dicitur etiam esse expeditivus ali- cujus et sic iterum cum quælibet virtus cujus et sic iterum cum quælibet virtus expedit alteram, removendo aliquod im- expedit alteram, removendo aliquod im-

165 165

pedimentum ipsius, hoc modo actus pedimentum ipsius, hoc modo actus unius virtutis attribuitur alii et hoc mo- unius virtutis attribuitur alii et hoc mo- do confessio fidei ut fidei, est fidei: ut do confessio fidei ut fidei, est fidei: ut propter Deum, est charitatis: ut autem propter Deum, est charitatis: ut autem sine timore et verecundia fiat, potest esse sine timore et verecundia fiat, potest esse fortitudinis quoad magnanimitatem : et fortitudinis quoad magnanimitatem : et quoad remotionem morbi fomitis debili- quoad remotionem morbi fomitis debili- tantis, sic est istius, scilicet confirmatio- tantis, sic est istius, scilicet confirmatio- nis sacramenti: et hoc est quod multi nis sacramenti: et hoc est quod multi dicunt, et non multi considerant subtili- dicunt, et non multi considerant subtili- ter, quod gratia sacramentalis sanat, et ter, quod gratia sacramentalis sanat, et gratia virtutum ordinat ad meritum : gratia virtutum ordinat ad meritum : quia sacramenti gratia removet disposi- quia sacramenti gratia removet disposi- tionem morbi per se, et per consequens tionem morbi per se, et per consequens ordinat ad actum : gratia autem virtu- ordinat ad actum : gratia autem virtu- tis ordinat ad actum per se et primo, in tis ordinat ad actum per se et primo, in quo consistit meritum. quo consistit meritum.

Et per hoc patet solutio ad omnia Et per hoc patet solutio ad omnia quæsita. quæsita.

B. Melchiades ¹. B. Melchiades ¹.

Scitote utrumque esse magnum sacramentum, sed unum majori venera- Scitote utrumque esse magnum sacramentum, sed unum majori venera- tione tenendum, sicut a majoribus datur 2. Ecce majus dicit sacramentum tione tenendum, sicut a majoribus datur 2. Ecce majus dicit sacramentum confirmationis: sed forte non ob majorem virtutem et utilitatem quam confirmationis: sed forte non ob majorem virtutem et utilitatem quam conferat, sed quia a dignioribus datur, et in digniori parte corporis fit, sci- conferat, sed quia a dignioribus datur, et in digniori parte corporis fit, sci- licet in fronte, vel forte quia majus augmentum virtutum præstat licet licet in fronte, vel forte quia majus augmentum virtutum præstat licet baptismus plus ad remissionem valeat. Quod videtur innuere Rabanus di- baptismus plus ad remissionem valeat. Quod videtur innuere Rabanus di- cens, in unctione baptismi Spiritum sanctum descendere ad habitationem cens, in unctione baptismi Spiritum sanctum descendere ad habitationem Deo consecrandam in hac vero ejusdem septiformem gratiam cum omni Deo consecrandam in hac vero ejusdem septiformem gratiam cum omni plenitudine sanctitatis et virtutis venire in hominem. plenitudine sanctitatis et virtutis venire in hominem.

Hoc sacramentum tantum a jejunis accipi, et jejunis tradi debet, sicut Hoc sacramentum tantum a jejunis accipi, et jejunis tradi debet, sicut et baptismus, nisi aliter cogat necessitas. Nec debet iterari, sicut nec bap- et baptismus, nisi aliter cogat necessitas. Nec debet iterari, sicut nec bap- tismus, vel ordo. Nulli enim sacramento facienda est injuria : quod fieri tismus, vel ordo. Nulli enim sacramento facienda est injuria : quod fieri putatur, quando non iterandum iteratur. Sed utrum aliqua vel nulla iterari putatur, quando non iterandum iteratur. Sed utrum aliqua vel nulla iterari

1 Edit. J. Alleaume habet: Melchiades in epistola ad Hispaniæ Episcopos. 1 Edit. J. Alleaume habet: Melchiades in epistola ad Hispaniæ Episcopos.

2 De consec. dist. V, cap. De his vero (Nota edit. Lugd.) 2 De consec. dist. V, cap. De his vero (Nota edit. Lugd.)

166 166

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

possint, quæstio est. Nam de baptismo et ordine quod non debeant iterari, possint, quæstio est. Nam de baptismo et ordine quod non debeant iterari, aperte Augustinus dicit: Utrumque sacramentum est, et quadam conse- aperte Augustinus dicit: Utrumque sacramentum est, et quadam conse- cratione datur illud quidem cum baptizatur, illud vero cum ordinatur. cratione datur illud quidem cum baptizatur, illud vero cum ordinatur. Ideoque in Ecclesia Catholica utrumque non licet iterari, quia neutri fa- Ideoque in Ecclesia Catholica utrumque non licet iterari, quia neutri fa- cienda est injuria: quod indubitanter etiam de confirmatione tenendum cienda est injuria: quod indubitanter etiam de confirmatione tenendum est. De aliis vero utrum iterari valeant vel debeant, postea disseremus. est. De aliis vero utrum iterari valeant vel debeant, postea disseremus.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An sacramentum confirmationis debeat An sacramentum confirmationis debeat dici majus sacramentum aliis ? dici majus sacramentum aliis ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, «Scitote utrumque esse magnum ibi, «Scitote utrumque esse magnum sacramentum, sed unum majori venera- sacramentum, sed unum majori venera- tione tenendum, sicut a majoribus da- tione tenendum, sicut a majoribus da- tur, etc. >> tur, etc. >>

Videtur enim hoc falsum quia Videtur enim hoc falsum quia

1. Si dicatur majus ratione ejus 1. Si dicatur majus ratione ejus quod continet, tunc Eucharistia est ma- quod continet, tunc Eucharistia est ma- jus omnibus. Si autem ratione ejus jus omnibus. Si autem ratione ejus quod efficit, tunc videtur baptismus esse quod efficit, tunc videtur baptismus esse majus. Si autem aliquis ad hoc velit di- majus. Si autem aliquis ad hoc velit di- cere, sicut Magister videtur solvere in cere, sicut Magister videtur solvere in Littera, quod dicitur majus, quia a ma- Littera, quod dicitur majus, quia a ma- joribus datur: adhuc non videtur esse joribus datur: adhuc non videtur esse verum quia etiam a majoribus Ordo verum quia etiam a majoribus Ordo datur, quia similiter ab Episcopis tan- datur, quia similiter ab Episcopis tan- tum nec tamen majus dicitur sacramen- tum nec tamen majus dicitur sacramen-

tum. tum.

2. Præterea, Dans se habet ad sacra- 2. Præterea, Dans se habet ad sacra- mentum ut causa efficiens et ministrans : mentum ut causa efficiens et ministrans : causa autem efficiens nihil est de re, sed causa autem efficiens nihil est de re, sed tota est extra causatum: ergo ab illo tota est extra causatum: ergo ab illo non est quantitas rei: ergo ab illo non non est quantitas rei: ergo ab illo non dicetur major vel minor ex eo quod a dicetur major vel minor ex eo quod a majore vel minore efficitur vel ministra- majore vel minore efficitur vel ministra- tur ergo solutio Magistri non videtur tur ergo solutio Magistri non videtur esse conveniens. esse conveniens.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. contra epistolam Par- 1 S. AUGUSTINUS, Lib. contra epistolam Par-

3. Item, Contra auctoritatem Rabani 3. Item, Contra auctoritatem Rabani in Littera videtur esse illa solutio: qui in Littera videtur esse illa solutio: qui dicit, quod in unctione baptismi Spiritus dicit, quod in unctione baptismi Spiritus descendit ad habitandum, sed in unctio- descendit ad habitandum, sed in unctio- ne confirmationis datur septiformis Spi- ne confirmationis datur septiformis Spi- ritus cum omni plenitudine sanctitatis et ritus cum omni plenitudine sanctitatis et virtutis ergo videtur, quod ratione rei virtutis ergo videtur, quod ratione rei effectæ dicatur hoc sacramentum ma- effectæ dicatur hoc sacramentum ma- jus. jus.

ULTERIUS etiam quæritur de auctoritate ULTERIUS etiam quæritur de auctoritate Rabani jam tacta videtur enim septi- Rabani jam tacta videtur enim septi- formis Spiritus dari in baptismo : quia formis Spiritus dari in baptismo : quia ibi dantur septem dona, et omnis virtus: ibi dantur septem dona, et omnis virtus: quia qui habet unam, habet omnes: quia qui habet unam, habet omnes: ergo videtur, quod hoc specialiter con- ergo videtur, quod hoc specialiter con- firmationi non conveniat. firmationi non conveniat.

: :

sa- sa-

Solutio. Dicendum, quod unum Solutio. Dicendum, quod unum cramentum dicitur majus altero quinque cramentum dicitur majus altero quinque modis secundum distinctionem antiquo- modis secundum distinctionem antiquo- rum quæ bona est: quorum unus est res rum quæ bona est: quorum unus est res ipsa et sic baptismus dicitur majus, quia ipsa et sic baptismus dicitur majus, quia gratia in baptismo remittit culpam et gratia in baptismo remittit culpam et pœnam exteriorem, et non exigit gemi- pœnam exteriorem, et non exigit gemi- tum vel planctum. Alio modo ratione tum vel planctum. Alio modo ratione ejus quod continet, quod est res et sacra- ejus quod continet, quod est res et sacra- mentum et sic dicunt Eucharistiam ma- mentum et sic dicunt Eucharistiam ma- jorem inter sacramenta. Tertio modo ra- jorem inter sacramenta. Tertio modo ra- tione gradus in quo collocatur ex pote- tione gradus in quo collocatur ex pote- state characteris et sic dicunt ordinem state characteris et sic dicunt ordinem esse majorem. Quarto modo ratione si- esse majorem. Quarto modo ratione si- gnificatorum respectu rei non contentæ, gnificatorum respectu rei non contentæ, sed signatæ tantum : et sic dicunt matri- sed signatæ tantum : et sic dicunt matri- monium esse majus inter sacramenta, monium esse majus inter sacramenta, quia significat unionem naturarum in quia significat unionem naturarum in Christo, et unionem fidelis animæ cum Christo, et unionem fidelis animæ cum

meniani, cap. 12. meniani, cap. 12.

Quæst. Quæst.

Solutio Solutio

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

quæst. quæst. ad 3. ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 7. IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 7.

Deo. Quinto et ultimo modo dicitur ma- Deo. Quinto et ultimo modo dicitur ma- jus sacramentum, quod a majore mini- jus sacramentum, quod a majore mini- stro datur et sic confirmatio est major stro datur et sic confirmatio est major inter sacramenta. inter sacramenta.

: :

DICENDUM ergo ad id quod contra obji- DICENDUM ergo ad id quod contra obji- citur, quod licet ordo a majoribus datur, citur, quod licet ordo a majoribus datur, tamen illa majoritas non attestatur ro- tamen illa majoritas non attestatur ro- bori gratiæ ad actum, sicut in confir- bori gratiæ ad actum, sicut in confir- matione cujus gratia expedit ad actum matione cujus gratia expedit ad actum maximæ difficultatis : ibi enim attestatio maximæ difficultatis : ibi enim attestatio majoritatis est in potestate, et non in majoritatis est in potestate, et non in robore ordinati. robore ordinati.

AD ALIUD dicendum, quod quædam AD ALIUD dicendum, quod quædam causa efficiens omnino est extrinseca : causa efficiens omnino est extrinseca : sicut illa quæ suam proprietatem vel sicut illa quæ suam proprietatem vel speciem non agit in effectu, ut causa speciem non agit in effectu, ut causa efficiens æquivoce et de illa tenet ob- efficiens æquivoce et de illa tenet ob- jectio. Quædam autem alia est causa jectio. Quædam autem alia est causa efficiens, quæ speciem suam et proprie- efficiens, quæ speciem suam et proprie- tatem ponit in dante: et hæc assimila- tatem ponit in dante: et hæc assimila- tur isti sacramento: quia per majorem tur isti sacramento: quia per majorem ministrum intelligitur, non quidem gra- ministrum intelligitur, non quidem gra- tia major, sed ad majus in robore spiri- tia major, sed ad majus in robore spiri- tus esse collata: et ideo majoritatem tus esse collata: et ideo majoritatem ministri sequitur etiam quædam majori- ministri sequitur etiam quædam majori- tas sacramenti. tas sacramenti.

AD ID quod ulterius quæritur de au- AD ID quod ulterius quæritur de au- ctoritate Rabani, dicendum quod secun- ctoritate Rabani, dicendum quod secun- dum Philosophum differt dicere secun- dum Philosophum differt dicere secun- dum omne, et secundum unumquodque : dum omne, et secundum unumquodque : omne enim respicit universalitatem natu- omne enim respicit universalitatem natu- ræ et speciei, unumquodque autem nu- ræ et speciei, unumquodque autem nu- merum individuorum et materiæ, sicut merum individuorum et materiæ, sicut habere tres angulos æquales duobus re- habere tres angulos æquales duobus re- ctis sequitur triangulum rectilineum per ctis sequitur triangulum rectilineum per omnem triangulum, et tamen non per se omnem triangulum, et tamen non per se sequitur eum secundum unumqueinque sequitur eum secundum unumqueinque triangulum. Ita possumus dicere, quod triangulum. Ita possumus dicere, quod in baptismo datur secundum omnem spe- in baptismo datur secundum omnem spe- ciem virtutis gratia et tamen non secun- ciem virtutis gratia et tamen non secun- dum unumquodque quod est gratiæ, sed dum unumquodque quod est gratiæ, sed in omnibus sacramentis simul datur quod in omnibus sacramentis simul datur quod secundum unumquodque. Sed secundum secundum unumquodque. Sed secundum hoc etiam de confirmatione potest obji- hoc etiam de confirmatione potest obji- ci quia ibi non datur secundum unum- ci quia ibi non datur secundum unum- quodque: quædam enim in aliis sacramen- quodque: quædam enim in aliis sacramen- tis dantur, quæ non dantur in confirma- tis dantur, quæ non dantur in confirma- tione. Et ideo dicendum, quod Rabanus tione. Et ideo dicendum, quod Rabanus

167 167

vim facit his verbis, cum omni plenitudi- vim facit his verbis, cum omni plenitudi- ne : quia est plenitudo copiæ, ut dictum ne : quia est plenitudo copiæ, ut dictum est supra et de hac loquitur Rabanus. est supra et de hac loquitur Rabanus. Et est etiam plenitudo sufficientiæ quæ Et est etiam plenitudo sufficientiæ quæ datur in baptismo et de hac non loqui- datur in baptismo et de hac non loqui- tur Rabanus. tur Rabanus.

Per hoc etiam patet solutio ad ulti- Per hoc etiam patet solutio ad ulti- mum : quia licet septiformis Spiritus da- mum : quia licet septiformis Spiritus da- tur in baptismo, non tamen datur per tur in baptismo, non tamen datur per plenitudinem copiæ. plenitudinem copiæ.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An detur confirmatio in digniori parte An detur confirmatio in digniori parte corporis, scilicet in fronte ? corporis, scilicet in fronte ?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, B, § 1, circa initium : « Et in dignio- ibi, B, § 1, circa initium : « Et in dignio- ri parte corporis fit, scilicet in fronte, ri parte corporis fit, scilicet in fronte,

etc. >> etc. >>

Hoc enim videtur falsum: quia Hoc enim videtur falsum: quia

1. Vertex dignior videtur quam frons, 1. Vertex dignior videtur quam frons, cum sit sedes rationis, et frons quasi se- cum sit sedes rationis, et frons quasi se- des sensuum, ut dicunt Philosophi, quod des sensuum, ut dicunt Philosophi, quod ab interiori parte capitis sensus descen- ab interiori parte capitis sensus descen- dunt, et a posteriori motus. dunt, et a posteriori motus.

2. Hoc autem etiam videtur per illud 2. Hoc autem etiam videtur per illud Jeremiæ, II, 16: Filii Mempheos et Ta- Jeremiæ, II, 16: Filii Mempheos et Ta- phnes constupraverunt te usque ad ver- phnes constupraverunt te usque ad ver- ticem. Et dicit ibi Glossa Hieronymi, ticem. Et dicit ibi Glossa Hieronymi, « usque ad fidei evacuationem, » quæ « usque ad fidei evacuationem, » quæ sedem habet in vertice in quo est ratio. sedem habet in vertice in quo est ratio.

3. Præterea, Ex hoc videtur, quod sim- 3. Præterea, Ex hoc videtur, quod sim- plex sacerdos possit confirmare: quia plex sacerdos possit confirmare: quia ungit in loco digniori quam sit frons, ungit in loco digniori quam sit frons, scilicet in vertice: ergo et in fronte pot- scilicet in vertice: ergo et in fronte pot- est ungere. est ungere.

4. Item, Cum confessio fidei sit in lin- 4. Item, Cum confessio fidei sit in lin- gua in qua est vis motiva ad interpre- gua in qua est vis motiva ad interpre- tandum, et confirmatio ordinat ad inter- tandum, et confirmatio ordinat ad inter- pretandam fidei confessionem, videtur pretandam fidei confessionem, videtur quod confirmatio sit facienda super quod confirmatio sit facienda super linguam, et non super frontem. linguam, et non super frontem.

5. Item, Si cor est firmum, totum est 5. Item, Si cor est firmum, totum est firmatum. Unde Salomon: Omni custo- firmatum. Unde Salomon: Omni custo-

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 et 3. Ad 2 et 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

168 168

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dia serva cor tuum: quia ex ipso vita dia serva cor tuum: quia ex ipso vita procedit. Ergo videtur, quod confirma- procedit. Ergo videtur, quod confirma- tio sicut in radice firmitatis signanda sit tio sicut in radice firmitatis signanda sit in corde, et non in fronte. in corde, et non in fronte.

SOLUTIO. Quia, sicut dicit Glossa quæ- SOLUTIO. Quia, sicut dicit Glossa quæ- dam super Apocal. VII, 3, « sedes vere- dam super Apocal. VII, 3, « sedes vere- cundiæ est in fronte: » unde ad tollen- cundiæ est in fronte: » unde ad tollen- dam malam verecundiam, et ad confir- dam malam verecundiam, et ad confir- mandum ponitur signum crucis in fronte, mandum ponitur signum crucis in fronte, quasi in aperto, ut pro honore illud in quasi in aperto, ut pro honore illud in aperto portet, etiam cum fugatur. aperto portet, etiam cum fugatur.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ratio AD PRIMUM ergo dicendum, quod ratio nihil facit ad propositum : quia licet con- nihil facit ad propositum : quia licet con- firmationem fidei dictet ratio, tamen firmationem fidei dictet ratio, tamen apertum signum non est in loco rationis: apertum signum non est in loco rationis: quia ille locus non est in omnibus in pa- quia ille locus non est in omnibus in pa- tulo, sed potius frons : nec confirmatio tulo, sed potius frons : nec confirmatio datur ad fidei confessionem quamcum- datur ad fidei confessionem quamcum- que, sed apertam, postposito rubore et que, sed apertam, postposito rubore et verecundia. verecundia.

AD ALIUD dicendum, quod fides in in- AD ALIUD dicendum, quod fides in in- tellectu est sed tamen signum confir- tellectu est sed tamen signum confir- mationis est in loco ad quem respiciunt mationis est in loco ad quem respiciunt homines et hic est frons : et ideo ibi homines et hic est frons : et ideo ibi etiam sedes est verecundiæ quoad signum etiam sedes est verecundiæ quoad signum ruboris. ruboris.

AD ALIUD dicendum, quod non est con- AD ALIUD dicendum, quod non est con- firmatio ut expedite loquatur, quod per- firmatio ut expedite loquatur, quod per- tinet ad expeditionem linguæ, sed ut tinet ad expeditionem linguæ, sed ut aperte sine verecundia fidem confitea- aperte sine verecundia fidem confitea- tur. tur.

AD ALIUD dicendum, quod illud argu- AD ALIUD dicendum, quod illud argu- mentum procedit ac si confirmatio con- mentum procedit ac si confirmatio con- ferat gratiam cor custodiendi et hoc ferat gratiam cor custodiendi et hoc non est verum: sed potius confert gra- non est verum: sed potius confert gra- tiam expellentem timorem et verecun- tiam expellentem timorem et verecun- diam nominis Christi, quorum sedes diam nominis Christi, quorum sedes quoad hominum manifestationem est in quoad hominum manifestationem est in fronte. fronte.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

1 Proverb. IV, 1 Proverb. IV,

23. 23.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An sacramentum confirmationis debeat An sacramentum confirmationis debeat dari utrique sexui ? et, In qua ætate dari utrique sexui ? et, In qua ætate debeat conferri? et, Qualiter confir- debeat conferri? et, Qualiter confir- mandus debeat præsentari? mandus debeat præsentari?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, § 2 « Hoc sacramentum tantum ibi, B, § 2 « Hoc sacramentum tantum a jejunis accipi, et jejunis tradi debet, a jejunis accipi, et jejunis tradi debet,

etc. » etc. »

: :

Et quæruntur hic tria. Et quæruntur hic tria.

Primum, Utrum utrique sexui sit Primum, Utrum utrique sexui sit conferendmm hoc sacramentum ? conferendmm hoc sacramentum ?

Secundo, In qua ætate? Secundo, In qua ætate? Tertio, Qualiter confirmandus debet Tertio, Qualiter confirmandus debet præsentari a suis patrinis ? præsentari a suis patrinis ?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. In tabernaculo Dei non scribeban- 1. In tabernaculo Dei non scribeban- tur nisi mares ad ministrandum: ergo tur nisi mares ad ministrandum: ergo etiam non debent confirmari (ut veritas etiam non debent confirmari (ut veritas respondeat umbra) nisi mares. respondeat umbra) nisi mares.

cum cum

2. Item, Expediti ad pugnam 2. Item, Expediti ad pugnam Abraham et viri bellatores, de quibus Abraham et viri bellatores, de quibus habetur Numer. 11, fere per totum, et habetur Numer. 11, fere per totum, et Josue et fortissimi, ut dicitur, II Regum Josue et fortissimi, ut dicitur, II Regum XXIII, 8 et seq., non erant nisi mares. XXIII, 8 et seq., non erant nisi mares. Ergo videtur, quod ad pugnam Domini Ergo videtur, quod ad pugnam Domini non debent confirmari nisi mares, et non non debent confirmari nisi mares, et non fœminæ propter mollitiem sexus. fœminæ propter mollitiem sexus.

SED CONTRA hoc est quod SED CONTRA hoc est quod

1. Dicit Apostolus, ad Galat. 1, 28, 1. Dicit Apostolus, ad Galat. 1, 28, quod in Christo non est servus, neque li- quod in Christo non est servus, neque li- ber: non est masculus, neque fœmina, ber: non est masculus, neque fœmina, sed nova creatura. Ergo fœminæ confir- sed nova creatura. Ergo fœminæ confir- mandæ sunt sicut mares. mandæ sunt sicut mares.

2. Item, II Machab. vi, 20 et seq., 2. Item, II Machab. vi, 20 et seq., dicitur de matre septem fratrum: Supra dicitur de matre septem fratrum: Supra modum autem mater mirabilis, et bono- modum autem mater mirabilis, et bono- rum memoria digna, quæ pereuntes se- rum memoria digna, quæ pereuntes se- ptem filios sub unius diei tempore con- ptem filios sub unius diei tempore con-

2 Cf. Genes. XIV, 14 et seq. 2 Cf. Genes. XIV, 14 et seq.

Quæst Quæst

Sed con Sed con

Quæst. 2. Quæst. 2.

IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 8. IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 8.

spiciens, bono animo ferebat, propter spiciens, bono animo ferebat, propter spem quam in Deum habebat: singulos spem quam in Deum habebat: singulos illorum hortabatur voce patria fortiter, illorum hortabatur voce patria fortiter, repleta sapientia: et fœmineæ cogitatio- repleta sapientia: et fœmineæ cogitatio- ni masculinum animum inserens, etc. ni masculinum animum inserens, etc. Ergo etiam fœminis dandum est sacra- Ergo etiam fœminis dandum est sacra- mentum confirmationis. Sed quia hoc non mentum confirmationis. Sed quia hoc non cadit in dubium, leve est de hoc dispu- cadit in dubium, leve est de hoc dispu-

tare. tare.

SECUNDO quæratur, In qua ætate sit SECUNDO quæratur, In qua ætate sit conferenda confirmatio ? conferenda confirmatio ?

Videtur autem, quod tantum in ado- Videtur autem, quod tantum in ado- lescentia: quia lescentia: quia

1. Pugna non indicitur nisi robustis, 1. Pugna non indicitur nisi robustis, et in lege non computabantur nisi a vi- et in lege non computabantur nisi a vi- ginti annis et supra, qui possent ad bella ginti annis et supra, qui possent ad bella procedere. Ergo et pugna spiritualis in- procedere. Ergo et pugna spiritualis in- telligentibus et robustis est indicenda. telligentibus et robustis est indicenda.

2. Præterea, Fides aliena non opera- 2. Præterea, Fides aliena non opera- tur nisi in sacramento baptismi : ergo in tur nisi in sacramento baptismi : ergo in aliis operatur fides propria: non est au- aliis operatur fides propria: non est au- tem propria ante ætatem adultam: ergo tem propria ante ætatem adultam: ergo videtur, quod exspectanda sit ætas videtur, quod exspectanda sit ætas adulta. adulta.

3. Item, Stultus videretur qui arma- 3. Item, Stultus videretur qui arma- ret puerum quia potius opprimeret ret puerum quia potius opprimeret quam institueret ad bellum : ergo vide- quam institueret ad bellum : ergo vide- tur, quod similiter sit in pugna spirituali. tur, quod similiter sit in pugna spirituali.

4. Item, Judicum, VII, 20, dixit Jeroboal, 4. Item, Judicum, VII, 20, dixit Jeroboal, scilicet Gedeon, Jether primogenito suo, scilicet Gedeon, Jether primogenito suo, quod surgeret et irrueret in Zebee et Sal- quod surgeret et irrueret in Zebee et Sal- mana, principes Median, et interficeret mana, principes Median, et interficeret eos. Et sequitur, v. 21: Qui non eduxit eos. Et sequitur, v. 21: Qui non eduxit gladium timebat enim, quia adhuc gladium timebat enim, quia adhuc puer erat. Ergo videtur, quod puero- puer erat. Ergo videtur, quod puero- rum ætas non est ad pugnam spiritua- rum ætas non est ad pugnam spiritua- lem apta. Cum ergo confirmatio detur lem apta. Cum ergo confirmatio detur ad pugnam spiritualem, non debet dari ad pugnam spiritualem, non debet dari parvulis vel pueris, parvulis vel pueris,

Si forte tu dicas, quod aliter est in Si forte tu dicas, quod aliter est in pugna spirituali, et aliter in pugna cor- pugna spirituali, et aliter in pugna cor- porali quia pugna spiritualis indicitur porali quia pugna spiritualis indicitur parvulis, sed non corporalis. CONTRA: parvulis, sed non corporalis. CONTRA: Pugna spiritualis plura exigit quam cor- Pugna spiritualis plura exigit quam cor- poralis quia intellectum exigit astutia- poralis quia intellectum exigit astutia- rum dæmonis, sicut dicit Apostolus, II ad rum dæmonis, sicut dicit Apostolus, II ad Corinth. 1, 11: Non ignoramus cogi- Corinth. 1, 11: Non ignoramus cogi- tationes ejus. Exigitur etiam specialis tationes ejus. Exigitur etiam specialis

169 169

virtus. Unde, Psal. XLIV, 4: Accingere virtus. Unde, Psal. XLIV, 4: Accingere gladio tuo super femur tuum, potentis- gladio tuo super femur tuum, potentis- sime. Ergo videtur, quod si corporalis sime. Ergo videtur, quod si corporalis non indicitur pueris, quod multo fortius non indicitur pueris, quod multo fortius spiritualis non indicetur eis. spiritualis non indicetur eis.

ULTERIUS quæritur tertio, Qualiter ULTERIUS quæritur tertio, Qualiter præsentandi sunt? præsentandi sunt?

Et videtur, quod per seipsos accedere Et videtur, quod per seipsos accedere debeant: debeant:

1. Non enim exigitur anadochus nisi 1. Non enim exigitur anadochus nisi ubi sunt confessiones pro alio faciendæ : ubi sunt confessiones pro alio faciendæ : sed hic confitetur pro seipso, sicut dici- sed hic confitetur pro seipso, sicut dici- tur, Joan. ix, 21: Ætatem habet, ipse tur, Joan. ix, 21: Ætatem habet, ipse de se loquatur. Ergo videtur, quod per de se loquatur. Ergo videtur, quod per seipsum debeat præsentari. seipsum debeat præsentari.

2. Item, Videtur quod mulier nullum 2. Item, Videtur quod mulier nullum possit præsentare: quia in ipsa osten- possit præsentare: quia in ipsa osten- ditur fragilitas sexus, et ita impotens est ditur fragilitas sexus, et ita impotens est statuere alium: ergo alium statuendum statuere alium: ergo alium statuendum in pugna ipsa non debet præsentare, ut in pugna ipsa non debet præsentare, ut videtur. videtur.

Item, Quæritur de ratione Ordinario- Item, Quæritur de ratione Ordinario- rum antiquorum, in quibus invenitur, rum antiquorum, in quibus invenitur, quod anadochus repræsentans alium, quod anadochus repræsentans alium, debet eum inter manus tenere, et pedem debet eum inter manus tenere, et pedem ejus super pedem suum ponere, et no- ejus super pedem suum ponere, et no- men ejus Episcopo exprimere, et postea men ejus Episcopo exprimere, et postea ligare locum signatum chrismate: talis ligare locum signatum chrismate: talis enim usus modo raro vel numquam ob- enim usus modo raro vel numquam ob- servatur. servatur.

Item, In Ordinario antiquo invenitur, Item, In Ordinario antiquo invenitur, quod oratio præmittenda est de septem quod oratio præmittenda est de septem donis Spiritus sancti super confirmandos, donis Spiritus sancti super confirmandos, et iterum postea alia subjunguntur, cum et iterum postea alia subjunguntur, cum mittuntur armati ad pugnam spiritua- mittuntur armati ad pugnam spiritua- lem et quæritur ratio hujus. lem et quæritur ratio hujus.

Quæst 3. Quæst 3.

Quæst. 4. Quæst. 4.

PRÆTEREA, Quæritur de hoc quod dicit Quæst. 5. PRÆTEREA, Quæritur de hoc quod dicit Quæst. 5. quidam Papa, quod mulier repræsentet quidam Papa, quod mulier repræsentet mulierem, et vir virum. Ex hoc videtur, mulierem, et vir virum. Ex hoc videtur, quod de dispari sexu se non possint re- quod de dispari sexu se non possint re- præsentare. præsentare.

ITEM, quæritur de hoc quod dicit hic, Quæst. 6. ITEM, quæritur de hoc quod dicit hic, Quæst. 6. « A jejunis et jejunis conferatur: » quare « A jejunis et jejunis conferatur: » quare hoc enim modo non observatur? Ergo hoc enim modo non observatur? Ergo videtur, quod aliter celebretur hoc sacra- videtur, quod aliter celebretur hoc sacra-

Solutio. Solutio.

170 170

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mentum quam debeat, aut quod omnino mentum quam debeat, aut quod omnino nihil fiat. nihil fiat.

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Ad quæst. 1. istud sacramentum conferendum est vi- Ad quæst. 1. istud sacramentum conferendum est vi- ris et mulieribus æqualiter: quia utris- ris et mulieribus æqualiter: quia utris- que bellum indicitur. Ad Ephes. vi, 12: que bellum indicitur. Ad Ephes. vi, 12: Non est nobis colluctatio adversus car- Non est nobis colluctatio adversus car- nem et sanguinem, sed adversus princi- nem et sanguinem, sed adversus princi- pes et potestates, adversus mundi recto- pes et potestates, adversus mundi recto- res tenebrarum harum, contra spiritua- res tenebrarum harum, contra spiritua- lia nequitiæ, in cœlestibus. lia nequitiæ, in cœlestibus.

Ad quæst. 2. Ad quæst. 2.

Ad omnia autem objecta in opposi- Ad omnia autem objecta in opposi- tum, dicendum quod tenent illæ obje- tum, dicendum quod tenent illæ obje- ctiones de illis qui emollitum habent ani- ctiones de illis qui emollitum habent ani- mum, et arma Dei abjiciunt, quibus ta- mum, et arma Dei abjiciunt, quibus ta- men conferenda sunt, ut sint in testimo- men conferenda sunt, ut sint in testimo- nium justioris condemnationis eorum. Et nium justioris condemnationis eorum. Et hac ratione masculi antiquitus duceban- hac ratione masculi antiquitus duceban- tur ad bellum tamen in pugna contra tur ad bellum tamen in pugna contra Sisaram, Jahel dejecit hostem, et Judith Sisaram, Jahel dejecit hostem, et Judith Holofernem, et Esther precibus vicit Holofernem, et Esther precibus vicit Aman et primæ mulieri in typo glorio- Aman et primæ mulieri in typo glorio- sæ Virginis dictum est: Ipsa conteret sæ Virginis dictum est: Ipsa conteret caput tuum 1. caput tuum 1.

Et per hoc patet solutio ad omnia Et per hoc patet solutio ad omnia quæsita quæ sunt de hac materia. quæsita quæ sunt de hac materia.

AD ID quod secundo quæritur, dicen- AD ID quod secundo quæritur, dicen- dum quod utrumque potest fieri: sed dum quod utrumque potest fieri: sed melius et tutius est, quod prius confir- melius et tutius est, quod prius confir- mentur neque tamen tunc indicitur eis mentur neque tamen tunc indicitur eis pugna quia tunc non intelligunt tenta- pugna quia tunc non intelligunt tenta- tiones, et ætas immatura est ad fortes tiones, et ætas immatura est ad fortes motus concupiscentiæ: sed præparantur, motus concupiscentiæ: sed præparantur, et dantur eis arma ut habeant unde pu- et dantur eis arma ut habeant unde pu- gnare possint cum tempus sit et bonum gnare possint cum tempus sit et bonum est esse paratum. Hoc autem significa- est esse paratum. Hoc autem significa- tur, Genes. xiv, 5, ubi dicitur, quod illi tur, Genes. xiv, 5, ubi dicitur, quod illi qui servierunt, quartodecimo anno qui servierunt, quartodecimo anno bellaverunt: quia in illo anno incipiunt bellaverunt: quia in illo anno incipiunt stimuli concupiscentiæ, eo quod per Phi- stimuli concupiscentiæ, eo quod per Phi- losophum, in secundo septennario di- losophum, in secundo septennario di- stillare incipit semen, et incipiunt aperiri stillare incipit semen, et incipiunt aperiri viæ concupiscentiæ. viæ concupiscentiæ.

re- re-

Et per hoc patet solutio ad totum quod Et per hoc patet solutio ad totum quod objicitur non enim armatur ut pugnet, objicitur non enim armatur ut pugnet,

1 Genes. III, 15. 1 Genes. III, 15.

sed dantur ei ut habeat præparata cum sed dantur ei ut habeat præparata cum opus sit. Et hoc significatum est in Da- opus sit. Et hoc significatum est in Da- vid, impensas templi parante Salomoni. vid, impensas templi parante Salomoni.

AD TERTIUM quæsitum dicendum, quod AD TERTIUM quæsitum dicendum, quod nullus seipsum præsentare potest: quia nullus seipsum præsentare potest: quia confirmandus debet consignari, tamquam confirmandus debet consignari, tamquam non habens virtutem propriam ad stan- non habens virtutem propriam ad stan- dum sed statuendus est ab alio, et ideo dum sed statuendus est ab alio, et ideo ab alio præsentandus est. ab alio præsentandus est.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc non fit ut pro eo confiteatur, sed ut si- non fit ut pro eo confiteatur, sed ut si- gnificet eum aliena virtute, scilicet Christi, gnificet eum aliena virtute, scilicet Christi, indigere ad hoc ut possit stare in pugna. indigere ad hoc ut possit stare in pugna.

AD ALIUD patet solutio per ante dicta : AD ALIUD patet solutio per ante dicta : quia mulier est habens animum emolli- quia mulier est habens animum emolli- tum, et cedens in omni pugna spirituali: tum, et cedens in omni pugna spirituali: et hæc repellitur ab exercitu Domini, ut et hæc repellitur ab exercitu Domini, ut habetur, Numer. 1, 2 et 3. habetur, Numer. 1, 2 et 3.

AD ALIUD dicendum, quod ratio Ordi- AD ALIUD dicendum, quod ratio Ordi- nariorum illorum optima est et expri- nariorum illorum optima est et expri- munt modum Apostolorum et Patrum : munt modum Apostolorum et Patrum : quia enim confirmandus quærit virtutem quia enim confirmandus quærit virtutem corroborativam, ideo significatur non corroborativam, ideo significatur non posse stare per se, sed in vestigiis alicu- posse stare per se, sed in vestigiis alicu- jus confirmati quem imitetur in pugna: jus confirmati quem imitetur in pugna: et ideo non confirmatus nullum debet et ideo non confirmatus nullum debet præsentare quantum est de ratione con- præsentare quantum est de ratione con- venientiæ sacramentalis et si præsum- venientiæ sacramentalis et si præsum- pserit, non est quidem irritum sacramen- pserit, non est quidem irritum sacramen- tum, sed tamen ipse peccat et corripien- tum, sed tamen ipse peccat et corripien- dus est. Et quia contrahitur ibi confini- dus est. Et quia contrahitur ibi confini- tas spiritualis, mulier non debet tenere tas spiritualis, mulier non debet tenere maritum, nec e converso: nec homo maritum, nec e converso: nec homo filium, sororem, vel fratrem, quia suffi- filium, sororem, vel fratrem, quia suffi- cit ad amicitiam conciliandam inter tales cit ad amicitiam conciliandam inter tales vinculum carnale. vinculum carnale.

: :

Ad quæst.3 Ad quæst.3

Ad 1 Ad 1

Ad 2. Ad 2.

Ad quæst. 4 Ad quæst. 4

AD ALIUD dicendum, quod ille Papa Ad quæst.5 AD ALIUD dicendum, quod ille Papa Ad quæst.5 dixit hoc propter periculum sequens dixit hoc propter periculum sequens evitandum quia quandoque vir præsen- evitandum quia quandoque vir præsen- tabat mulierem, et postea contraxit cum tabat mulierem, et postea contraxit cum ea, quod non potest fieri: et ideo voluit ea, quod non potest fieri: et ideo voluit ut mulier præsentaret mulierem, et vir ut mulier præsentaret mulierem, et vir virum: ne fieret impedimentum in ma- virum: ne fieret impedimentum in ma- trimonio. trimonio.

quæst. 6. quæst. 6.

IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 9. IN IV SENTENT. DIST. VII, B, ART. 9.

AD ALIUD dicendum, quod hoc dicitur AD ALIUD dicendum, quod hoc dicitur propter sacramenti reverentiam: si ta- propter sacramenti reverentiam: si ta- men aliter fiat propter carentiam Epi- men aliter fiat propter carentiam Epi- scoporum, non nocet: melius enim est scoporum, non nocet: melius enim est confirmari post prandium cum potest confirmari post prandium cum potest haberi Episcopus, quam quod recedente haberi Episcopus, quam quod recedente Episcopo non possit confirmari. Episcopo non possit confirmari.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An confirmatio imprimat characterem ? An confirmatio imprimat characterem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, § 2: « Nulli enim sacramento ibi, B, § 2: « Nulli enim sacramento facienda est injuria, etc. » facienda est injuria, etc. »

Hoc enim communiter dicitur, quod fit Hoc enim communiter dicitur, quod fit propter characterem quem imprimit. propter characterem quem imprimit.

Videtur autem, quod non imprimat : Videtur autem, quod non imprimat : 1. Pugna enim spiritualis æqualiterindi- 1. Pugna enim spiritualis æqualiterindi- cebatur illis qui fuerunt in naturali lege, cebatur illis qui fuerunt in naturali lege, et in lege Moysi, sicut illis qui sunt in et in lege Moysi, sicut illis qui sunt in Novo Testamento: et tamen illi non ha- Novo Testamento: et tamen illi non ha- bebant confirmationem et characterem bebant confirmationem et characterem spiritualem ergo videtur, quod nec in spiritualem ergo videtur, quod nec in Novo Testamento distinguendi sunt pu- Novo Testamento distinguendi sunt pu- gnantes per characterem. gnantes per characterem.

2. Præterea, Quid est quod non est 2. Præterea, Quid est quod non est iterandum sacramentum? Aut enim hoc iterandum sacramentum? Aut enim hoc ideo fit, quia sacramentum: aut quia est ideo fit, quia sacramentum: aut quia est sacramentum novæ legis aut quia im- sacramentum novæ legis aut quia im- primit characterem aut quia immobi- primit characterem aut quia immobi- lem confert effectum. lem confert effectum.

Et videtur, quod nullo horum modo- Et videtur, quod nullo horum modo- rum. Si enim quia sacramentum, non rum. Si enim quia sacramentum, non iteraretur: tunc nullum sacramentum iteraretur: tunc nullum sacramentum posset iterari, quod falsum est in pœni- posset iterari, quod falsum est in pœni- tentia et extrema unctione, ut habebitur tentia et extrema unctione, ut habebitur infra. Si autem quia est sacramentum infra. Si autem quia est sacramentum novæ legis iterum instantia est in extre- novæ legis iterum instantia est in extre- ma unctione: quia illa non fuit in Vete- ma unctione: quia illa non fuit in Vete- ri Testamento, nisi in typo et in figura. ri Testamento, nisi in typo et in figura. Nec quia imprimit characterem : quia per Nec quia imprimit characterem : quia per hoc circumcisio quæ non imprimebat hoc circumcisio quæ non imprimebat characterem, potuisset iterata fuisse, characterem, potuisset iterata fuisse, quod falsum est. Nec etiam ideo quia quod falsum est. Nec etiam ideo quia

171 171

effectus sacramenti sit immobilis: quia effectus sacramenti sit immobilis: quia effectus sacramentis et gratia, et hæc sæpe effectus sacramentis et gratia, et hæc sæpe perditur : ergo videtur, quod nulla causa perditur : ergo videtur, quod nulla causa sit, quare non debeat iterari. sit, quare non debeat iterari.

3. Item, Videtur, quod necessarium sit 3. Item, Videtur, quod necessarium sit iterari: dicit enim Augustinus, et poni- iterari: dicit enim Augustinus, et poni- tur infra in tractatu de Extrema un- tur infra in tractatu de Extrema un- ctione: « Si morbus non potest impediri ctione: « Si morbus non potest impediri ne redeat, medicina quare debet prohi- ne redeat, medicina quare debet prohi- beri? » Ergo cum pusillanimitas et timi- beri? » Ergo cum pusillanimitas et timi- ditas frequenter redeant super aliquem, ditas frequenter redeant super aliquem, videtur quod frequens sit ei necessaria videtur quod frequens sit ei necessaria confirmatio, et ita debet iterari. confirmatio, et ita debet iterari.

ULTERIUS quæritur, Quem ordinem ha- ULTERIUS quæritur, Quem ordinem ha- beat character confirmationis ad chara- beat character confirmationis ad chara- cterem ordinis et baptismi? cterem ordinis et baptismi?

Et videtur, quod fundamenti: quia Et videtur, quod fundamenti: quia non debet ordinari nisi baptizatus: ergo non debet ordinari nisi baptizatus: ergo videtur, quod si non habeat characterem videtur, quod si non habeat characterem confirmationis, quod inhabilis sit susci- confirmationis, quod inhabilis sit susci- pere characterem Ordinis: ergo si ordi- pere characterem Ordinis: ergo si ordi- netur non confirmatus, non est ordina- netur non confirmatus, non est ordina- tus. tus.

· SOLUTIO. Dicendum, ad primum, quod · SOLUTIO. Dicendum, ad primum, quod præcipue tria sacramenta non sunt ite- præcipue tria sacramenta non sunt ite- randa, scilicet baptismus, confirmatio, randa, scilicet baptismus, confirmatio, et ordo quia imprimunt effectum per- et ordo quia imprimunt effectum per- petuum et characterem et illis fieret in- petuum et characterem et illis fieret in- juria si iterarentur: quia aut duo cha- juria si iterarentur: quia aut duo cha- racteres idem specie erunt, quod non pot- racteres idem specie erunt, quod non pot- est esse aut alterum sacramentum nihil est esse aut alterum sacramentum nihil conferret, et hoc esset inutile et injurio- conferret, et hoc esset inutile et injurio- sum si sacramentum celebraretur. Alia sum si sacramentum celebraretur. Alia autem sacramenta, ut dicitur in Littera, autem sacramenta, ut dicitur in Littera, non iterantur super eamdem materiam, non iterantur super eamdem materiam, licet iterentur circa eosdem homines illa licet iterentur circa eosdem homines illa sacramenta suscipientes. sacramenta suscipientes.

AD OBJECTUM Contra, dicendum, quod AD OBJECTUM Contra, dicendum, quod antiqui pugnam habebant graviorem, vel antiqui pugnam habebant graviorem, vel adeo gravem, quam nos: et tamen non adeo gravem, quam nos: et tamen non habebant sacramentum, quia tempus sa- habebant sacramentum, quia tempus sa- cramenti non fuit: sed habebant fortitu- cramenti non fuit: sed habebant fortitu- dinem Domini et virtutis, quibus stare dinem Domini et virtutis, quibus stare potuerunt: nec characterem habere po- potuerunt: nec characterem habere po- tuerunt: quia adhuc non erat dux belli tuerunt: quia adhuc non erat dux belli nobiscum in acie, cui per characterem nobiscum in acie, cui per characterem conscriberentur: et hoc supra expeditum conscriberentur: et hoc supra expeditum

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

172 172

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est in communi sacramentorum quæ- est in communi sacramentorum quæ- stione, quare sacramenta cum Christo in- stione, quare sacramenta cum Christo in- ceperunt¹. ceperunt¹.

AD ALIUD dicendum, quod duo concur- AD ALIUD dicendum, quod duo concur- runt conjunctim non divisim ad hoc runt conjunctim non divisim ad hoc quod sacramentum non iteretur, scilicet quod sacramentum non iteretur, scilicet impressio characteris et hæc est causa impressio characteris et hæc est causa quare illa tria sacramenta, baptismus, quare illa tria sacramenta, baptismus, confirmatio et ordo, non iterantur et confirmatio et ordo, non iterantur et unitas peccati contra quod ordinatur sa- unitas peccati contra quod ordinatur sa- cramentum, sicut originale, non est nisi cramentum, sicut originale, non est nisi unum, et non inficit nisi semel et non unum, et non inficit nisi semel et non plus et hoc probatum est in secundo plus et hoc probatum est in secundo Sententiarum, ubi quæsitum est si origi- Sententiarum, ubi quæsitum est si origi- nale redeat post baptismum ab infectione nale redeat post baptismum ab infectione carnis, sicut fecit in animæ infusione. Et carnis, sicut fecit in animæ infusione. Et hæc est causa, quare circumcisio non hæc est causa, quare circumcisio non iterabatur, et hæc causa concurrit cum iterabatur, et hæc causa concurrit cum prima, et maxime in baptismo, sed non prima, et maxime in baptismo, sed non in aliis duobus sacramentis. in aliis duobus sacramentis.

1 Cf. Supra, Dist. I, Artic. 15 et seq. 1 Cf. Supra, Dist. I, Artic. 15 et seq.

AD ALIUD dicendum, quod licet debili- AD ALIUD dicendum, quod licet debili- tas redeat, et fomes resumat vires per tas redeat, et fomes resumat vires per iterationem peccati, ut dicit Augustinus, iterationem peccati, ut dicit Augustinus, tamen character cum gratia recuperata tamen character cum gratia recuperata sufficit ad expulsionem illius: et ideo sufficit ad expulsionem illius: et ideo non debet iterari sacramentum, ne vi- non debet iterari sacramentum, ne vi- deatur minus sufficiens esse collatum. deatur minus sufficiens esse collatum.

Ad- Ad-

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad dum quod habet ordinem convenientiæ dum quod habet ordinem convenientiæ ad characterem Ordinis, et non necessi- ad characterem Ordinis, et non necessi- tatis. tatis.

Et quod dicitur, quod non debet ordi- Et quod dicitur, quod non debet ordi- nari nisi confirmatus, importat debitum nari nisi confirmatus, importat debitum congruentiæ: quia firmus esse debet, congruentiæ: quia firmus esse debet, qui aliis debet sacramenta dispensare: qui aliis debet sacramenta dispensare: sed tamen quia non dependet effectus sed tamen quia non dependet effectus sacramentorum a virtute ministri, potest sacramentorum a virtute ministri, potest esse non confirmatus. esse non confirmatus.

qui qui

IN IV SENTENT. DIST. VIII, A. IN IV SENTENT. DIST. VIII, A.

173 173

DISTINCTIO VIII. DISTINCTIO VIII.

De Eucharistia. De Eucharistia.

A. De sacramento altaris et Eucharistiæ. A. De sacramento altaris et Eucharistiæ.

Post sacramentum baptismi et confirmationis sequitur Eucharistiæ sa- Post sacramentum baptismi et confirmationis sequitur Eucharistiæ sa- cramentum. Per baptismum mundamur, per Eucharistiam in bono con- cramentum. Per baptismum mundamur, per Eucharistiam in bono con- summamur. Baptismus æstus vitiorum exstinguit, Eucharistia spiritualiter summamur. Baptismus æstus vitiorum exstinguit, Eucharistia spiritualiter reficit. Unde excellenter Eucharistia dicitur, id est, bona gratia: quia in reficit. Unde excellenter Eucharistia dicitur, id est, bona gratia: quia in hoc sacramento non modo est augmentum virtutis et gratiæ, sed ille totus hoc sacramento non modo est augmentum virtutis et gratiæ, sed ille totus sumitur, qui est fons et origo omnis gratiæ. Cujus figura præcessit, quando sumitur, qui est fons et origo omnis gratiæ. Cujus figura præcessit, quando manna pluit Deus Patribus in deserto, qui quotidiano coeli pascebantur manna pluit Deus Patribus in deserto, qui quotidiano coeli pascebantur alimento. Unde, Panem Angelorum manducavit homo 2. Sed tunc qui alimento. Unde, Panem Angelorum manducavit homo 2. Sed tunc qui panem illum manducaverunt, mortui sunt. Iste vero panis vivus, qui de panem illum manducaverunt, mortui sunt. Iste vero panis vivus, qui de coelo descendit, vitam mundo tribuit. Manna illud de cælo, hoc super cœ- coelo descendit, vitam mundo tribuit. Manna illud de cælo, hoc super cœ- lum. Illud scaturiebat vermibus 3 in diem alterum reservatum, hoc ab omni lum. Illud scaturiebat vermibus 3 in diem alterum reservatum, hoc ab omni corruptione est alienum. Quicumque religiose gustaverit, corruptionem corruptione est alienum. Quicumque religiose gustaverit, corruptionem non videbit. Illud datum fuit antiquis post transitum maris Rubri, ubi sub- non videbit. Illud datum fuit antiquis post transitum maris Rubri, ubi sub- mersis Ægyptiis liberati sunt Hebræi. Ita hoc cœleste manna, non nisi re- mersis Ægyptiis liberati sunt Hebræi. Ita hoc cœleste manna, non nisi re- natis præstari debet. Panis ille corporalis populum antiquum ad terram natis præstari debet. Panis ille corporalis populum antiquum ad terram promissionis per desertum eduxit. Hæc esca coelestis fideles hujus sæculi promissionis per desertum eduxit. Hæc esca coelestis fideles hujus sæculi per desertum transeuntes in cœlum subvehit. Unde recte viaticum appel- per desertum transeuntes in cœlum subvehit. Unde recte viaticum appel- latur quia in via nos reficiens, usque in patriam deducit. Sicut ergo in latur quia in via nos reficiens, usque in patriam deducit. Sicut ergo in mari Rubro figura baptismi præcessit, ita in manna significatio Dominici mari Rubro figura baptismi præcessit, ita in manna significatio Dominici corporis. Hæc duo sacramenta demonstrata sunt, ubi de latere Christi san- corporis. Hæc duo sacramenta demonstrata sunt, ubi de latere Christi san-

1 Cf. Exod. xvi, 11 et seq. 1 Cf. Exod. xvi, 11 et seq.

2 Psal. LXXVII, 25. 2 Psal. LXXVII, 25.

3 Edit. Joan. Alleaume, scatebat vermibus. 3 Edit. Joan. Alleaume, scatebat vermibus.

174 174

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

guis et aqua profluxerunt quia Christus per sanguinem redemptionis, guis et aqua profluxerunt quia Christus per sanguinem redemptionis, et aquam ablutionis nos redimere venit a diabolo et a peccato: sicut Israë- et aquam ablutionis nos redimere venit a diabolo et a peccato: sicut Israë- litas per sanguinem agni paschalis ab exterminatore, et per aquam maris litas per sanguinem agni paschalis ab exterminatore, et per aquam maris Rubri ab Ægyptiis liberavit. Hujus etiam sacramenti ritum Melchisedech Rubri ab Ægyptiis liberavit. Hujus etiam sacramenti ritum Melchisedech ostendit, ubi panem et vinum Abrahæ obtulit 2. Unde, ut ait Ambrosius ³, ostendit, ubi panem et vinum Abrahæ obtulit 2. Unde, ut ait Ambrosius ³, intelligi datur anteriora esse sacramenta Christianorum, quam Judæorum. intelligi datur anteriora esse sacramenta Christianorum, quam Judæorum.

3 3

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Post sacramentum baptismi, etc. » « Post sacramentum baptismi, etc. » Hic agit Magister per ordinem de tertio Hic agit Magister per ordinem de tertio sacramento, quod est Eucharistia. sacramento, quod est Eucharistia.

Et dividitur tractatus de Eucharistia Et dividitur tractatus de Eucharistia secundum eum generaliter in duas par- secundum eum generaliter in duas par- tes in quarum prima præmittit Magister tes in quarum prima præmittit Magister quædam præambula, scilicet de utilitate, quædam præambula, scilicet de utilitate, et figuris. In secunda autem dividit tra- et figuris. In secunda autem dividit tra- ctatum, et pertractat partes. Hoc autem ctatum, et pertractat partes. Hoc autem incipit in secundo capitulo, ibi, B, « Hic incipit in secundo capitulo, ibi, B, « Hic autem alia consideranda occurrunt, etc. » autem alia consideranda occurrunt, etc. » Tangit autem in primo capitulo utili- Tangit autem in primo capitulo utili- tatem, ubi dicit : « Per baptismum mun- tatem, ubi dicit : « Per baptismum mun- damur, etc. » damur, etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An Eucharistia sit sacramentum majoris An Eucharistia sit sacramentum majoris gratiæ quam baptismus ? gratiæ quam baptismus ?

ET VIDETUR FALSUM: quia secundum ET VIDETUR FALSUM: quia secundum eum videtur baptismus minoris esse gra- eum videtur baptismus minoris esse gra- tiæ quam Eucharistia : tiæ quam Eucharistia :

1. Mundare enim non dicit nisi mali 1. Mundare enim non dicit nisi mali remotionem confirmari autem in bono remotionem confirmari autem in bono dicit firmam boni adoptionem, et hæc dicit firmam boni adoptionem, et hæc

1 Joan. xix, 34.. 1 Joan. xix, 34..

2 Genes. XIV, 18. 2 Genes. XIV, 18.

adeptio est per se bona: remotio autem adeptio est per se bona: remotio autem mali est privatio: ergo minoris gratiæ mali est privatio: ergo minoris gratiæ sacramentalis est baptismus quam Eu- sacramentalis est baptismus quam Eu- charistia, quod Magister negavit in præ- charistia, quod Magister negavit in præ- cedenti distinctione. cedenti distinctione.

2. Præterea, Confirmare in bono, vi- 2. Præterea, Confirmare in bono, vi- detur esse actus confirmationis, ut prius detur esse actus confirmationis, ut prius habitum est ergo hic non debet poni habitum est ergo hic non debet poni effectus Eucharistiæ. effectus Eucharistiæ.

3. Similiter objicitur de illo effectu: 3. Similiter objicitur de illo effectu: Eucharistia spiritualiter reficit: hic au- Eucharistia spiritualiter reficit: hic au- tem est actus omnis gratiæ : unde vide- tem est actus omnis gratiæ : unde vide- tur, quod non sit speciale hujus sacra- tur, quod non sit speciale hujus sacra- menti. menti.

4. Præterea, Probatur ex hoc quod 4. Præterea, Probatur ex hoc quod habetur, Job, 14, quod ibant filii Job, et habetur, Job, 14, quod ibant filii Job, et faciebant convivia per singulos: quod faciebant convivia per singulos: quod exponit Gregorius de refectione dono- exponit Gregorius de refectione dono- rum et virtutum. rum et virtutum.

5. Item, Per illud Isaiæ, IV, 1 : Pa- 5. Item, Per illud Isaiæ, IV, 1 : Pa- nem nostrum comedemus, et vestimentis nem nostrum comedemus, et vestimentis nostris operiemur: quod est verbum se- nostris operiemur: quod est verbum se- ptem mulierum apprehendentium virum ptem mulierum apprehendentium virum unum et Glossa ibidem exponit de se- unum et Glossa ibidem exponit de se- ptem donis. ptem donis.

6. Item, Matth. vi, 11 Panem no- 6. Item, Matth. vi, 11 Panem no- strum supersubstantialem da nobis ho- strum supersubstantialem da nobis ho- die. Exponit Glossa de pane verbi, et de die. Exponit Glossa de pane verbi, et de pane gratiæ. pane gratiæ.

7. Item, Matth. IV, 4: Non in solo pa- 7. Item, Matth. IV, 4: Non in solo pa- ne vivit homo, sed in omni verbo quod ne vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei 4. Ergo per omnia procedit de ore Dei 4. Ergo per omnia hæc videtur, quod nullo modo refectio hæc videtur, quod nullo modo refectio spiritualis sit effectus proprius hujus sa- spiritualis sit effectus proprius hujus sa-

cramenti. cramenti.

3 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Sacramentis,cap.3. 3 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Sacramentis,cap.3. 4 Cf. Luc. IV, 4. 4 Cf. Luc. IV, 4.

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST. VIII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. VIII, A, ART. 1.

SOLUTIO. Dicendum, quod Magistri no- SOLUTIO. Dicendum, quod Magistri no- stri assignant plurimas utilitates hujus stri assignant plurimas utilitates hujus sacramenti. sacramenti.

Prima autem est principalis et propria, Prima autem est principalis et propria, scilicet ut sicut homo per esum pomi scilicet ut sicut homo per esum pomi vetiti perdidit vitam, ita recuperet per vetiti perdidit vitam, ita recuperet per esum ligni vitæ spiritualis et hæc pro esum ligni vitæ spiritualis et hæc pro tanto dicitur propria. Quia homo multi- tanto dicitur propria. Quia homo multi- pliciter cecidit a vita, scilicet per culpam pliciter cecidit a vita, scilicet per culpam originalem, et actualem, et per vulnus originalem, et actualem, et per vulnus concupiscentiæ debilitantis, et per deper- concupiscentiæ debilitantis, et per deper- ditionem spiritualium in pietate et boni- ditionem spiritualium in pietate et boni- tate, et hujusmodi, quæ quasi humor qui- tate, et hujusmodi, quæ quasi humor qui- dam vegetant et infundunt animam. Con- dam vegetant et infundunt animam. Con- tra culpam autem sunt baptismus et pœ- tra culpam autem sunt baptismus et pœ- nitentia et contra debilitatem concupi- nitentia et contra debilitatem concupi- scentiæ est confirmatio. Ad restaurandum scentiæ est confirmatio. Ad restaurandum autem spirituale robur deperditum, est autem spirituale robur deperditum, est cibus spiritualis Eucharistia. Et hujus cibus spiritualis Eucharistia. Et hujus probatio subtilior est supra habita in di- probatio subtilior est supra habita in di- stinctione sacramentorum '. stinctione sacramentorum '.

Secunda et quasi propinqua illi, ut sit Secunda et quasi propinqua illi, ut sit nutrimentum hominis spirituale. Unde nutrimentum hominis spirituale. Unde panem Angelorum manducavit homo 2. panem Angelorum manducavit homo 2. Super quod dicit Augustinus : « Ut man- Super quod dicit Augustinus : « Ut man- ducaret homo panem Angelorum, creator ducaret homo panem Angelorum, creator Angelorum factus est homo. » Sapient. Angelorum factus est homo. » Sapient. XVI, 20 Paratum panem de cœlo præ- XVI, 20 Paratum panem de cœlo præ- stitisti illis sine labore, omne delectamen- stitisti illis sine labore, omne delectamen- tum in se habentem, et omnis saporis tum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. suavitatem.

Tertia est, ut uniat membra corporis Tertia est, ut uniat membra corporis Christo capiti per charitatem: aliter enim Christo capiti per charitatem: aliter enim est in hoc cibo, et in aliis: quia alii cibi est in hoc cibo, et in aliis: quia alii cibi convertuntur in cibatum: hic autem ci- convertuntur in cibatum: hic autem ci- bus convertit cibatum ad se, et unit sibi bus convertit cibatum ad se, et unit sibi membra cibata: et hujus ratio infra di- membra cibata: et hujus ratio infra di- cetur. Unde, Joan. VI, 57: Qui manducat cetur. Unde, Joan. VI, 57: Qui manducat meam carnem, et bibit meum sangui- meam carnem, et bibit meum sangui- nem, in me manet, et ego in illo. Et Au- nem, in me manet, et ego in illo. Et Au- gustino dictum est : « Crede, et mandu- gustino dictum est : « Crede, et mandu- cabis me nec tu me mutabis in te, sed cabis me nec tu me mutabis in te, sed tu mutaberis in me. >> tu mutaberis in me. >>

Quarta est non adeo propria et sub- Quarta est non adeo propria et sub- stantialis sacramento, sed consequitur ad stantialis sacramento, sed consequitur ad ipsum, scilicet ut augeatur meritum fidei ipsum, scilicet ut augeatur meritum fidei

1 Cf. Supra, Dist. I, Art. 2. 1 Cf. Supra, Dist. I, Art. 2. 2 Psal. LXXVII, 2 Psal. LXXVII, 25. 25.

175 175

quæ in hoc sacramento supra omnia quæ in hoc sacramento supra omnia exaltatur, eo quod ratio hic sine fide exaltatur, eo quod ratio hic sine fide nihil potest et hoc tangit Magister in- nihil potest et hoc tangit Magister in- fra, ubi dicit, quare sub alia specie cor- fra, ubi dicit, quare sub alia specie cor- pus suum dedit. pus suum dedit.

Quinta est spei sublevatio. Unde, Quinta est spei sublevatio. Unde, Matth. xxvIII, 20: Ecce ego vobiscum Matth. xxvIII, 20: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consum- sum omnibus diebus, usque ad consum- mationem sæculi. mationem sæculi.

Sexta est dilatatio charitatis : quia est Sexta est dilatatio charitatis : quia est in memoriam redemptionis et liberatio- in memoriam redemptionis et liberatio- nis nostræ. I ad Corinth. xi, 24: Hoc nis nostræ. I ad Corinth. xi, 24: Hoc facite in meam commemorationem *. Et facite in meam commemorationem *. Et ibidem, . 26: Quotiescumque mandu- ibidem, . 26: Quotiescumque mandu- cabitis panem hunc, et calicem Domini cabitis panem hunc, et calicem Domini bibetis, mortem Domini annuntiabitis bibetis, mortem Domini annuntiabitis donec veniat. donec veniat.

Septima est diminutio venialium, licet Septima est diminutio venialium, licet non propter venialia sit principaliter in- non propter venialia sit principaliter in- stitutum, ut supra probatum est. Et ideo, stitutum, ut supra probatum est. Et ideo, Matth. vi, 12, post, Panem nostrum su- Matth. vi, 12, post, Panem nostrum su- persubstantialem da nobis hodie, statim persubstantialem da nobis hodie, statim sequitur Dimitte nobis debita nostra. sequitur Dimitte nobis debita nostra.

POTEST ergo dici ad primum, quod si POTEST ergo dici ad primum, quod si remotio a malo et adeptio boni essent remotio a malo et adeptio boni essent termini ejusdem motus, et terminus a termini ejusdem motus, et terminus a quo causaret baptismus, et terminus ad quo causaret baptismus, et terminus ad quem causaret Eucharistia tunc proce- quem causaret Eucharistia tunc proce- deret objectio. Sed hoc non est verum: deret objectio. Sed hoc non est verum: quinimo baptismus removet malum, et quinimo baptismus removet malum, et inducit bonum. Et confirmatio in tali inducit bonum. Et confirmatio in tali bono non est terminus baptismi : sed bono non est terminus baptismi : sed potius in alio bono gratiæ quod confert potius in alio bono gratiæ quod confert Eucharistia, sicut prius ostensum est : Eucharistia, sicut prius ostensum est : quia sacramentales gratiæ non simul ha- quia sacramentales gratiæ non simul ha- bentur. bentur.

AD ALIUD dicendum, quod confirmatio AD ALIUD dicendum, quod confirmatio in bono est duplex, scilicet ex Spiritu in bono est duplex, scilicet ex Spiritu sancto dato ad robur pugnæ, et hic effe- sancto dato ad robur pugnæ, et hic effe- ctus est confirmationis. Est etiam confir- ctus est confirmationis. Est etiam confir- matio in bono ad restitutionem virtutis matio in bono ad restitutionem virtutis deperditæ per inobedientiam, et hæc deperditæ per inobedientiam, et hæc confirmatio habet fieri per cibum spiri- confirmatio habet fieri per cibum spiri- tualem, et est effectus Eucharistiæ. tualem, et est effectus Eucharistiæ.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

AD ALIA omnia est vera solutio, scilicet Ad 3, 4, etc AD ALIA omnia est vera solutio, scilicet Ad 3, 4, etc quod est refectio spiritualis cum signo et quod est refectio spiritualis cum signo et

3 Cf. Infra, Dist. X. 3 Cf. Infra, Dist. X. 4 Cf. Luc. XXI, 19. 4 Cf. Luc. XXI, 19.

Quæst. 1. Quæst. 1.

Quæst. 2. Quæst. 2.

176 176

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

causa cibi, et refectio ista non est nisi causa cibi, et refectio ista non est nisi Eucharistiæ. Est etiam refectio per con- Eucharistiæ. Est etiam refectio per con- tinentiam virtutis ne decidat, et augmen- tinentiam virtutis ne decidat, et augmen- tum ejus sine ratione in signo causat, et tum ejus sine ratione in signo causat, et hæc competit verbo Dei et gratiæ. Et de hæc competit verbo Dei et gratiæ. Et de hac loquuntur auctoritates inductæ. hac loquuntur auctoritates inductæ.