IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 1. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 1.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Nunc de sacramento confirmationis, « Nunc de sacramento confirmationis, etc. » etc. »

Hic secundo loco Magister tangit de Hic secundo loco Magister tangit de sacramento confirmationis, de quo deter- sacramento confirmationis, de quo deter- minat tria, scilicet ministrum in princi - minat tria, scilicet ministrum in princi - pio capituli istius: secundo, ubi etiam pio capituli istius: secundo, ubi etiam innuit formam et materiam et effectum, innuit formam et materiam et effectum, ibi, A, § 2 « Virtus autem hujus sa- ibi, A, § 2 « Virtus autem hujus sa- cramenti est donatio, etc. » Tertio loco, cramenti est donatio, etc. » Tertio loco, tangit causam non iterationis, et susci- tangit causam non iterationis, et susci- pientem, ibi, B, § 2: « Hoc sacramentum pientem, ibi, B, § 2: « Hoc sacramentum tantum a jejunis accipi, et jejunis tra- tantum a jejunis accipi, et jejunis tra- di debet, etc. » di debet, etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An sacramentum confirmationis sit ne- An sacramentum confirmationis sit ne- cessarium ? cessarium ?

Incidit autem hic quæstio ante Litte- Incidit autem hic quæstio ante Litte- ram, An sacramentum hoc sit necessa- ram, An sacramentum hoc sit necessa- rium ad salutem, vel tantum ad bene esse rium ad salutem, vel tantum ad bene esse institutum ? institutum ?

Videtur autem, quod sit necessarium : Videtur autem, quod sit necessarium : quia quia

1. Sine quo non est homo plenus Chri- 1. Sine quo non est homo plenus Chri- stianus, hoc est necessarium ad vitam stianus, hoc est necessarium ad vitam Christianam : sed sine confirmatione Christianam : sed sine confirmatione non est homo plenus Christianus : ergo non est homo plenus Christianus : ergo est necessaria ad Christianam vitam. est necessaria ad Christianam vitam. PRIMA patet per se. SECUNDA scribitur PRIMA patet per se. SECUNDA scribitur supra, ubi dicit Urbanus : « Post bap- supra, ubi dicit Urbanus : « Post bap- tismum accipere debent Spiritum san- tismum accipere debent Spiritum san- ctum, ut pleni Christiani inveniantur. » ctum, ut pleni Christiani inveniantur. » Inde ulterius: Sine Christiana vita non Inde ulterius: Sine Christiana vita non est salus ergo sine confirmatione non est salus ergo sine confirmatione non est salus. est salus.

Si forte tu dicas, quod fere omnes di- Si forte tu dicas, quod fere omnes di- cunt, quod duplex est plenitudo, scilicet cunt, quod duplex est plenitudo, scilicet

sufficientiæ, et copiæ sufficientiæ, et copiæ

149 149

sive plenitudo sive plenitudo

gratiæ, et plenitudo roboris ejus : et di- gratiæ, et plenitudo roboris ejus : et di- ctum Urbani intelligitur de secunda ple- ctum Urbani intelligitur de secunda ple- nitudine. CONTRA: Secundum hoc idem nitudine. CONTRA: Secundum hoc idem posset dici de consiliis et operationibus posset dici de consiliis et operationibus supererogationis: quia sine illis non est supererogationis: quia sine illis non est plenitudo copiæ : ergo videtur, quod con- plenitudo copiæ : ergo videtur, quod con- firmatio spectat ad plenitudinem neces- firmatio spectat ad plenitudinem neces- sitatis et sufficientiæ. sitatis et sufficientiæ.

: :

2. Item, Hugo de sancto Victore di- 2. Item, Hugo de sancto Victore di- cit « Quid prodest si per baptismum cit « Quid prodest si per baptismum erigeris, nisi per confirmationem ad stan- erigeris, nisi per confirmationem ad stan- dum confirmeris? » Quasi diceret: Nihil. dum confirmeris? » Quasi diceret: Nihil. Ergo videtur, quod baptismus non prod- Ergo videtur, quod baptismus non prod- est sine confirmatione ad salutem : ergo est sine confirmatione ad salutem : ergo confirmatio necessaria est ad salutem. confirmatio necessaria est ad salutem.

3. Item, Sine expulsione morbi non 3. Item, Sine expulsione morbi non est salus: quia semper remanet timor, et est salus: quia semper remanet timor, et causa periculi manente morbo: sed om- causa periculi manente morbo: sed om- ne sacramentum (ut supra dictum est) ne sacramentum (ut supra dictum est) ordinatum est contra morbum peccati: ordinatum est contra morbum peccati: ergo videtur, quod causa periculi non ergo videtur, quod causa periculi non perfecte expellitur, nisi percipiatur gra- perfecte expellitur, nisi percipiatur gra- tia sacramenti: ergo oportet, quod per- tia sacramenti: ergo oportet, quod per- cipiatur gratia confirmationis. cipiatur gratia confirmationis.

4. Item, Cum duæ sint partes justitiæ, 4. Item, Cum duæ sint partes justitiæ, scilicet declinare a malo, et facere bo- scilicet declinare a malo, et facere bo- num illa pars quæ est facere bonum, num illa pars quæ est facere bonum, substantialius operatur ad salutem, quam substantialius operatur ad salutem, quam illa quæ illa quæ est declinare a malo: quia ut est declinare a malo: quia ut dicit auctoritas, vitatio peccati non me- dicit auctoritas, vitatio peccati non me- retur palmam, sed evitat poenam : ergo a retur palmam, sed evitat poenam : ergo a simili cum gratia baptismalis sit ablutiva simili cum gratia baptismalis sit ablutiva peccati, et sic est ordinata ad malum ex- peccati, et sic est ordinata ad malum ex- pellendum quia gratia confirmationis pellendum quia gratia confirmationis habet ordinem ad bonum: videtur, quod habet ordinem ad bonum: videtur, quod substantialius operetur ad salutem gratia substantialius operetur ad salutem gratia confirmationis, quam gratia baptismalis. confirmationis, quam gratia baptismalis. Cum igitur sine baptismate non sit sa- Cum igitur sine baptismate non sit sa- lus, nec sine confirmatione salus erit in lus, nec sine confirmatione salus erit in via. via.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Si confirmatio necessaria est ad sa- 1. Si confirmatio necessaria est ad sa- lutem ergo qui moritur baptizatus ante lutem ergo qui moritur baptizatus ante confirmationem etiam qui non est fictus, confirmationem etiam qui non est fictus, condemnatur : quod hæreticum est condemnatur : quod hæreticum est dicere. dicere.

2. Item, Supra habitum est, quòd in 2. Item, Supra habitum est, quòd in baptismo confertur gratia et plenitudo baptismo confertur gratia et plenitudo

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

150 150

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

virtutum habens autem gratiam et vir- virtutum habens autem gratiam et vir- tutem, habet omnia necessaria ad salu- tutem, habet omnia necessaria ad salu- tem ergo ad salutem non necessario tem ergo ad salutem non necessario indiget confirmatione. indiget confirmatione.

SOLUTIO. Dicendum, quod necessitas SOLUTIO. Dicendum, quod necessitas est multiplex, sicut determinatur a Phi- est multiplex, sicut determinatur a Phi- losopho in libro V Metaphysicæ. Est losopho in libro V Metaphysicæ. Est enim necessitas absoluta et hac neces- enim necessitas absoluta et hac neces- sitate non est necessaria confirmatio ad sitate non est necessaria confirmatio ad salutem, Est iterum necessitas conditio- salutem, Est iterum necessitas conditio- nis, scilicet finis alicujus ut si debeat nis, scilicet finis alicujus ut si debeat homo manere in vita, necesse habet com- homo manere in vita, necesse habet com- edere. Ita potest dici quod necessaria edere. Ita potest dici quod necessaria est confirmatio ad salutem: si debeat est confirmatio ad salutem: si debeat fides robuste et sine pavore defendi in fides robuste et sine pavore defendi in impugnationibus hostis: licet enim alias impugnationibus hostis: licet enim alias ex gratia in baptismo percepta habeat ex gratia in baptismo percepta habeat unde stet, non tamen hoc habet ex gra- unde stet, non tamen hoc habet ex gra- tia specialiter ordinata ad robur contra tia specialiter ordinata ad robur contra debilitatem quæ est ex fomite deprimen- debilitatem quæ est ex fomite deprimen- te, ut infra patebit: et si debeat hoc ro- te, ut infra patebit: et si debeat hoc ro- bur haberi, necessarium est confirmari. bur haberi, necessarium est confirmari.

DICATUR ergo ad primum, quod ista so- DICATUR ergo ad primum, quod ista so- lutio Magistrorum legitima est de pleni- lutio Magistrorum legitima est de pleni- tudine sufficientiæ et copiæ: sive pleni- tudine sufficientiæ et copiæ: sive pleni- tudine ad esse, et plenitudine roboris. tudine ad esse, et plenitudine roboris.

Ad hoc quod contra objicitur, dicen- Ad hoc quod contra objicitur, dicen- dum quod aliter est in gratiis ordinatis ad dum quod aliter est in gratiis ordinatis ad meritum quales sunt in virtutibus et do- meritum quales sunt in virtutibus et do- nis et beatitudinibus, ut supra dictum nis et beatitudinibus, ut supra dictum est et aliter in gratia sacramentali quæ est et aliter in gratia sacramentali quæ ordinatur contra defectum ex peccato ordinatur contra defectum ex peccato provenientem. Quia illa dant plenitudi- provenientem. Quia illa dant plenitudi- nem copiæ mutantem statum personæ : nem copiæ mutantem statum personæ : sicut alius est status servantis consilia, et sicut alius est status servantis consilia, et alius est status servantis præcepta tan- alius est status servantis præcepta tan- tum. Sed illa quæ sunt in sacramentis, tum. Sed illa quæ sunt in sacramentis, expellunt peccatum in quocumque statu, expellunt peccatum in quocumque statu, vel defectum ex peccato provenientem : vel defectum ex peccato provenientem : et ideo sine illis non est plenitudo sim- et ideo sine illis non est plenitudo sim- pliciter ordinata ad salutem vel ordinans. pliciter ordinata ad salutem vel ordinans. Unde gratia sacramentalis magis pertinet Unde gratia sacramentalis magis pertinet ad plenitudinem salutis Christianæ, quam ad plenitudinem salutis Christianæ, quam gratia perfectionis in consiliis et super- gratia perfectionis in consiliis et super- erogationibus. erogationibus.

AD ALIUD dicendum, quod dictum Hu- AD ALIUD dicendum, quod dictum Hu- gonis dupliciter potest intelligi : uno mo- gonis dupliciter potest intelligi : uno mo- do ut loquatur in casu ubi contemptus do ut loquatur in casu ubi contemptus

religionis excludit sacramentum: quia religionis excludit sacramentum: quia contemnere sacramentum est condemna- contemnere sacramentum est condemna- bile, quamvis in se non sit necessarium. bile, quamvis in se non sit necessarium. Alio modo potest dici, quod non dicit Alio modo potest dici, quod non dicit hoc quia ex hoc sequitur condemnatio, hoc quia ex hoc sequitur condemnatio, sed quia ut frequenter sequitur ex debi- sed quia ut frequenter sequitur ex debi- litate cadendi in pugna spirituali. litate cadendi in pugna spirituali.

AD ALIUD dicendum, quod morbus du- AD ALIUD dicendum, quod morbus du- pliciter expellitur per gratiam sacramen- pliciter expellitur per gratiam sacramen- ti uno modo quoad culpam, et sic ex- ti uno modo quoad culpam, et sic ex- pellitur in baptismo quoad originalem pellitur in baptismo quoad originalem culpam, et in pœnitentia quoad cul- culpam, et in pœnitentia quoad cul- pam actualem: et ex hac expulsione pam actualem: et ex hac expulsione habetur sufficientia salutis. Alio modo habetur sufficientia salutis. Alio modo expellitur quoad poenam inclinantem in expellitur quoad poenam inclinantem in culpam, et quoad hoc expellitur in con- culpam, et quoad hoc expellitur in con- firmatione, et sacramento altaris, et ex- firmatione, et sacramento altaris, et ex- trema unctione et ex hoc habetur suf- trema unctione et ex hoc habetur suf- ficientia roboris ad pugnandum contra ficientia roboris ad pugnandum contra hostes spirituales. hostes spirituales.

AD ALIUD dicendum, quod baptismus AD ALIUD dicendum, quod baptismus non consistit in sola ablutione sordium : non consistit in sola ablutione sordium : sed circa corpus ponitur nitor et venu- sed circa corpus ponitur nitor et venu- stas ex ablutione, quæ significat nitorem stas ex ablutione, quæ significat nitorem animæ in gratia posita et in virtutibus. animæ in gratia posita et in virtutibus. Licet etiam confirmatio sonet ordinem Licet etiam confirmatio sonet ordinem in bonum, tamen gratia confirmationis in bonum, tamen gratia confirmationis principaliter dicit robur ex ablutione dis- principaliter dicit robur ex ablutione dis- positionis contrariæ audaciæ spirituali positionis contrariæ audaciæ spirituali quæ est in confessione nominis Christi, quæ est in confessione nominis Christi, ut infra patebit. Et ideo ex neutra parte ut infra patebit. Et ideo ex neutra parte simile est. simile est.

Præterea, Objectio falsum præsuppo- Præterea, Objectio falsum præsuppo- nit quia declinare a malo dicitur duplici- nit quia declinare a malo dicitur duplici- ter, scilicet non facere malum negatione ter, scilicet non facere malum negatione simplici et hæc non est pars justitiæ, simplici et hæc non est pars justitiæ, sed evitat pœnam. Alio modo declinare a sed evitat pœnam. Alio modo declinare a malo dicit nolle facere malum, id est, malo dicit nolle facere malum, id est, velle non facere malum; et hæc ponit velle non facere malum; et hæc ponit actum voluntatis interioris tendentis a actum voluntatis interioris tendentis a malo, qui est actus interior in habente malo, qui est actus interior in habente gratiam et hæc est proprie pars justitiæ gratiam et hæc est proprie pars justitiæ generalis et quoad illum meretur pali- generalis et quoad illum meretur pali- mam et cum hoc habet similitudinem mam et cum hoc habet similitudinem baptismus qui consistit in ablutione et baptismus qui consistit in ablutione et positione, et etiam confirmatio quæ au- positione, et etiam confirmatio quæ au- fert morbum et ponit robur ex gratia da- fert morbum et ponit robur ex gratia da- ta simpliciter ad standum in pugna. Ob- ta simpliciter ad standum in pugna. Ob- jectio autem supponebat, quod primo jectio autem supponebat, quod primo

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 2. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 2.

modo declinare dictum esset pars ju- modo declinare dictum esset pars ju- stitiæ, et haberet similitudinem cum bap- stitiæ, et haberet similitudinem cum bap- tismo. tismo.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An sit aliqua materia determinata confir- An sit aliqua materia determinata confir- mationis, et quæ est ilia ? mationis, et quæ est ilia ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 1, circa initium: « Forma enim ibi, A, § 1, circa initium: « Forma enim aperta est, etc. » aperta est, etc. »

Hæc enim verba dicit Episcopus cum Hæc enim verba dicit Episcopus cum confirmat: » Consigno te signo crucis, et confirmat: » Consigno te signo crucis, et confirmo te chrismate salutis in nomine confirmo te chrismate salutis in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, Amen. » Patris, et Filii, et Spiritus sancti, Amen. » Quidam autem habent hunc usum : Quidam autem habent hunc usum : « Confirmo te signo crucis, et confirmo « Confirmo te signo crucis, et confirmo te chrismate salutis, etc. » Sed primus te chrismate salutis, etc. » Sed primus modus generalior est. modus generalior est.

Quæruntur autem multa circa hanc Quæruntur autem multa circa hanc formam. formam.

1. Primo, quia Apostoli nulla forma 1. Primo, quia Apostoli nulla forma usi videntur esse in Actibus, sed simplici usi videntur esse in Actibus, sed simplici manuum impositione confirmabant. Act. manuum impositione confirmabant. Act. VIII, 17 Tunc imponebant manus super VIII, 17 Tunc imponebant manus super illos, et accipiebant Spiritum sanctum. illos, et accipiebant Spiritum sanctum. Et infra, y. 18: Cum vidisset Simon quia Et infra, y. 18: Cum vidisset Simon quia per impositionem manus Apostolorum per impositionem manus Apostolorum daretur Spiritus sanctus. daretur Spiritus sanctus.

2. Item, In Evangelio, Venientibus ad 2. Item, In Evangelio, Venientibus ad Jesum parvulis, imposuit illis manus '. Jesum parvulis, imposuit illis manus '. Et non legitur, quod signaverit eos signo Et non legitur, quod signaverit eos signo sanctæ crucis, vel confirmaverit chris- sanctæ crucis, vel confirmaverit chris- mate salutis. mate salutis.

3. Hoc etiam videtur ratio postulare: 3. Hoc etiam videtur ratio postulare: quia in confirmatione datur Spiritus ad quia in confirmatione datur Spiritus ad robur et ideo datur ab illo qui excellen- robur et ideo datur ab illo qui excellen- tiorem gradum tenet in Ecclesia: ergo tiorem gradum tenet in Ecclesia: ergo videtur, quod Spiritus ab illo traduci videtur, quod Spiritus ab illo traduci significatur in confirmandum : ergo non significatur in confirmandum : ergo non

1 Matth. xix, 13: Tunc oblati sunt ei parvuli, ut 1 Matth. xix, 13: Tunc oblati sunt ei parvuli, ut manus eis imponeret, et oraret. Et ibidem, infra, manus eis imponeret, et oraret. Et ibidem, infra, 15 Et cum imposuisset eis manus, abiit inde. 15 Et cum imposuisset eis manus, abiit inde.

151 151

deberet retorqueri ad aliud: retorque- deberet retorqueri ad aliud: retorque- tur autem ad aliud quando dicitur, Con- tur autem ad aliud quando dicitur, Con- firmo te, etc. non ergo debet dici, ut firmo te, etc. non ergo debet dici, ut videtur. videtur.

4. Præterea, Si sacramentum non ha- 4. Præterea, Si sacramentum non ha- bet institutionem nisi divinam, ut supra bet institutionem nisi divinam, ut supra determinatum est, et omnes Doctores determinatum est, et omnes Doctores hactenus dixerunt et Apostoli et Domi- hactenus dixerunt et Apostoli et Domi- nus confirmaverunt, non utentes aliqua nus confirmaverunt, non utentes aliqua forma: videtur quod nec Ecclesia uti de- forma: videtur quod nec Ecclesia uti de- beat aliqua forma. beat aliqua forma.

5. Item, Nusquam legitur in canone 5. Item, Nusquam legitur in canone de institutione hujus formæ confirmatio- de institutione hujus formæ confirmatio- nis, qua utuntur nostri temporis Episco- nis, qua utuntur nostri temporis Episco- pi : ergo videtur, quod sit ad bene esse pi : ergo videtur, quod sit ad bene esse appositum ab Ecclesia, et non sit de appositum ab Ecclesia, et non sit de forma. forma.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Dicit Hugo de sancto Victore, quod 1. Dicit Hugo de sancto Victore, quod « sacramentum est corporale et visibile « sacramentum est corporale et visibile elementum ex institutione significans, ex elementum ex institutione significans, ex similitudine repræsentans, et ex sanctifi- similitudine repræsentans, et ex sanctifi- catione invisibilem gratiam conferens. » catione invisibilem gratiam conferens. » Corporale autem elementum (ut supra Corporale autem elementum (ut supra habitum est) nihil est sine verbo ad ele- habitum est) nihil est sine verbo ad ele- mentum accedente: ergo in confirma- mentum accedente: ergo in confirma- tione oportet haberi verba quæ sunt for- tione oportet haberi verba quæ sunt for- ma sacramenti, quæcumque illa sint. ma sacramenti, quæcumque illa sint.

2. Præterea, In præhabita diffinitione 2. Præterea, In præhabita diffinitione dicit Hugo, quod corporale elementum dicit Hugo, quod corporale elementum confert gratiam ex sanctificatione: sed confert gratiam ex sanctificatione: sed sanctificatio non est nisi per verba invo- sanctificatio non est nisi per verba invo- cationis divinæ : ergo in hoc sacramen- cationis divinæ : ergo in hoc sacramen- to exiguntur verba invocationis divinæ, to exiguntur verba invocationis divinæ, quæ est forma sacramenti. quæ est forma sacramenti.

3. Item, Supra habitum est, quod 3. Item, Supra habitum est, quod Deus non contulit ministris interius mun- Deus non contulit ministris interius mun- dandi vel operandi potestatem, sed tan- dandi vel operandi potestatem, sed tan- tum exterius, ne spes poneretur in ho- tum exterius, ne spes poneretur in ho- mine ergo confirmatio consistit in inte- mine ergo confirmatio consistit in inte- riori mundatione infectionis fomitis, riori mundatione infectionis fomitis, trahentis in debilitatem et noxiam vere- trahentis in debilitatem et noxiam vere- cundiam confessionis fidei : sed Deus cundiam confessionis fidei : sed Deus non contulit illam ministris : ergo non non contulit illam ministris : ergo non debet significari hæc gratia descendere a debet significari hæc gratia descendere a

Et, Marc. x, 16: Et complexans eos, scilicet par- Et, Marc. x, 16: Et complexans eos, scilicet par- vulos, et imponens manus super illos, benedicebat vulos, et imponens manus super illos, benedicebat eos. Cf. Luc. XVII, 15. eos. Cf. Luc. XVII, 15.

Sel contra. Sel contra.

Quæst. 1. Quæst. 1.

Quæst. 2. Quæst. 2.

Quæst. 3. Quæst. 3.

152 152

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ministro, ut ante videbatur probari, sed ministro, ut ante videbatur probari, sed potius a Deo per opus sacramenti: hoc potius a Deo per opus sacramenti: hoc autem fieri non potest nisi mediante for- autem fieri non potest nisi mediante for- ma verborum invocationis Dei quæ ope- ma verborum invocationis Dei quæ ope- ratur ergo exigitur forma verborum. ratur ergo exigitur forma verborum.

ULTERIUS hic quæritur de ipsis verbis ULTERIUS hic quæritur de ipsis verbis quæ sunt de forma: et quæritur de hoc quæ sunt de forma: et quæritur de hoc quod dicitur, « Consigno te signo crucis, quod dicitur, « Consigno te signo crucis, etc. » etc. »

Videtur enim, quod hoc superflue po- Videtur enim, quod hoc superflue po- natur : quia natur : quia

1. Signatur in baptismo cruce et in 1. Signatur in baptismo cruce et in pectore et in scapulis et in vertice. pectore et in scapulis et in vertice.

2. Præterea, In verbo quod est de 2. Præterea, In verbo quod est de forma sacramenti proprius actus ministri forma sacramenti proprius actus ministri exprimi debet, sicut cum dicitur, « Bap- exprimi debet, sicut cum dicitur, « Bap- tizo te in nomine Patris, etc. : » sed pro- tizo te in nomine Patris, etc. : » sed pro- prius actus ministri in hoc sacramento prius actus ministri in hoc sacramento non est signare, sed potius confirmare: non est signare, sed potius confirmare: ergo videtur, quod non debet minister in ergo videtur, quod non debet minister in forma hujus sacramenti uti verbo si- forma hujus sacramenti uti verbo si- gnandi. gnandi.

PRÆTEREA quæritur, PRÆTEREA quæritur,

1. Quare in confirmatione potius fit 1. Quare in confirmatione potius fit mentio de cruce, quam de glorificatione mentio de cruce, quam de glorificatione et resurrectione, ut dicatur consignari et resurrectione, ut dicatur consignari cruce? cruce?

2. Item, Unius sacramenti non est nisi 2. Item, Unius sacramenti non est nisi unicus actus sacramentalis confirmatio unicus actus sacramentalis confirmatio est sacramentum unum: ergo unicum est sacramentum unum: ergo unicum actum sacramentalem habet : ergo in actum sacramentalem habet : ergo in forma duplex actus non debet exprimi : forma duplex actus non debet exprimi : ergo non debet dici, confirmo et consi- ergo non debet dici, confirmo et consi- gno, quia hæc duo verba duos actus ex- gno, quia hæc duo verba duos actus ex- primunt. primunt.

ITEM, Quæritur de hoc quod dicitur, ITEM, Quæritur de hoc quod dicitur, « Confirmo te chrismate salutis, » quare « Confirmo te chrismate salutis, » quare potius dicit salutis, quam gratiæ vel vitæ potius dicit salutis, quam gratiæ vel vitæ

æternæ ? æternæ ?

Et videtur, quod debeat dici, gratiæ : Et videtur, quod debeat dici, gratiæ : quia quia

1. Salus quæ dicit evasionem periculi 1. Salus quæ dicit evasionem periculi non est nisi ex collata gratia: ergo gratia non est nisi ex collata gratia: ergo gratia secundum intellectum est ante salutem : secundum intellectum est ante salutem : ergo immediatior est collatio gratiæ actui ergo immediatior est collatio gratiæ actui sacramenti quam salus: cum ergo actus sacramenti quam salus: cum ergo actus

sacramenti per terminum immediatum sacramenti per terminum immediatum debeat determinari, videtur quod deberet debeat determinari, videtur quod deberet dici, chrismate gratiæ, et non salutis. dici, chrismate gratiæ, et non salutis.

» »

2. Item, In forma baptismatis nulla fit 2. Item, In forma baptismatis nulla fit mentio de materia, vel fine, vel efficiente mentio de materia, vel fine, vel efficiente effectum sacramenti: sed simpliciter di- effectum sacramenti: sed simpliciter di- citur, « Baptizo te in nomine, etc, : citur, « Baptizo te in nomine, etc, : ergo videtur, quod nec hic aliqua men- ergo videtur, quod nec hic aliqua men- tio fiet de materia, et efficiente: ergo tio fiet de materia, et efficiente: ergo non debet dici, chrismate salutis : sed non debet dici, chrismate salutis : sed simpliciter, Confirmo te in nomine Pa- simpliciter, Confirmo te in nomine Pa- tris, etc. tris, etc.

Præterea, Omnes quæstiones quæ fa- Præterea, Omnes quæstiones quæ fa- ctæ sunt in tractatu de baptismo circa ctæ sunt in tractatu de baptismo circa linitiones, additiones, diminutiones, et linitiones, additiones, diminutiones, et corruptiones, habent hic fieri et eodem corruptiones, habent hic fieri et eodem modo solvuntur ut ibi. modo solvuntur ut ibi.

SOLUTIO. Dicendum, quod hoc sacra- SOLUTIO. Dicendum, quod hoc sacra- mentum est contra debilitatem ex fomite mentum est contra debilitatem ex fomite surgentem, ex eo quod non totus purga- surgentem, ex eo quod non totus purga- tur in baptismo, sed remanet debilitatus tur in baptismo, sed remanet debilitatus ad exercitium pugnæ : major autem dif- ad exercitium pugnæ : major autem dif- ficultas est in confessione nominis Christi ficultas est in confessione nominis Christi et signi redemptionis, hoc modo quo con- et signi redemptionis, hoc modo quo con- fitendus est ore et opere procedentibus ex fitendus est ore et opere procedentibus ex corde, sicut dicitur, ad Roman. Quia si corde, sicut dicitur, ad Roman. Quia si confitearis ore Dominum Jesum, et in confitearis ore Dominum Jesum, et in corde tuo credideris quod Deus suscita- corde tuo credideris quod Deus suscita- vit illum a mortuis, salvus eris. Hanc vit illum a mortuis, salvus eris. Hanc etiam confessionem non sustinet dæmon: etiam confessionem non sustinet dæmon: sed surgit contra scandala : et ideo ad sed surgit contra scandala : et ideo ad hunc actum necessaria est confirmatio. hunc actum necessaria est confirmatio.

DICENDUM ergo ad primum, quod meo DICENDUM ergo ad primum, quod meo judicio numquam fuit celebrata confir- judicio numquam fuit celebrata confir- matio sine forma verborum ab Apostolis: matio sine forma verborum ab Apostolis: Christus autem qui habebat et potestatem Christus autem qui habebat et potestatem auctoritatis in quantum Deus, et potesta- auctoritatis in quantum Deus, et potesta- tem excellentiæ in quantum homo uni- tem excellentiæ in quantum homo uni- tus Deo, poterat conferre ut voluit: quia tus Deo, poterat conferre ut voluit: quia ipse non tenebat locum ministri, sed ca- ipse non tenebat locum ministri, sed ca- pitis in Ecclesia. Sed, ut puto, Apostoli pitis in Ecclesia. Sed, ut puto, Apostoli

numquam confirmabant sine forma ver- numquam confirmabant sine forma ver- borum præscripta: licet hoc quidam di- borum præscripta: licet hoc quidam di- xerint et quæsiverint rationem, quare xerint et quæsiverint rationem, quare ipsi confirmabant sine forma verborum et ipsi confirmabant sine forma verborum et materia determinata, nostri autem Pon- materia determinata, nostri autem Pon- tifices cum forma verborum et materia tifices cum forma verborum et materia chrismatis. chrismatis.

Solut Solut

Ad Ad

7 7

Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4 et 5. Ad 4 et 5.

Ad quæst. 1. Ad quæst. 1.

IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 2. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 2.

UNDE ad argumenta dicendum, quod UNDE ad argumenta dicendum, quod licet hoc non legatur, tamen instituta est licet hoc non legatur, tamen instituta est forma a Domino, Apostolis tradita, sicut forma a Domino, Apostolis tradita, sicut et baptismi potest tamen dici, quod et baptismi potest tamen dici, quod confirmatio duplex: quædam est ad stan- confirmatio duplex: quædam est ad stan- dum in bono universaliter, et hæc fit ab dum in bono universaliter, et hæc fit ab alio quocumque, præcipue tamen a ma- alio quocumque, præcipue tamen a ma- joribus qui tenent locum majoris sancti- joribus qui tenent locum majoris sancti- tatis et vitæ meritorum per orationem : tatis et vitæ meritorum per orationem : et hac confirmatione utebantur Apostoli et hac confirmatione utebantur Apostoli sæpius confirmantes eumdem. Alia con- sæpius confirmantes eumdem. Alia con- firmatio quæ imprimit characterem sa- firmatio quæ imprimit characterem sa- cramentalem ad expulsionem timiditatis cramentalem ad expulsionem timiditatis ex fomite provenientis, numquam ab ex fomite provenientis, numquam ab Apostolis facta est sine verbis et materia Apostolis facta est sine verbis et materia determinata propter quod habemus ca- determinata propter quod habemus ca- pitulum speciale in Dionysio qui cum pitulum speciale in Dionysio qui cum Apostolis fuit, « de perficiendis in myro, Apostolis fuit, « de perficiendis in myro, et in ipso offerendis 7 ; » et loquitur de et in ipso offerendis 7 ; » et loquitur de sanctificatione chrismatis. sanctificatione chrismatis.

AD ID ergo quod objicitur contra per AD ID ergo quod objicitur contra per rationem, dicendum quod gratia sacra- rationem, dicendum quod gratia sacra- mentalis non descendit ex vitæ merito, mentalis non descendit ex vitæ merito, nec a ministro, ut probatum est : sed ex nec a ministro, ut probatum est : sed ex opere sacramenti, et ideo ad opus in ma- opere sacramenti, et ideo ad opus in ma- teria cum verbis est retorquenda. teria cum verbis est retorquenda.

AD SEQUENTIA duo patet solutio per an- AD SEQUENTIA duo patet solutio per an- te dicta. te dicta.

AD ID quod ulterius quæritur de verbis AD ID quod ulterius quæritur de verbis formæ, dicendum quod altissimum in formæ, dicendum quod altissimum in vita Christiana confessio fidei est. Et hoc vita Christiana confessio fidei est. Et hoc sic probatur: Licet enim amor sit altus, sic probatur: Licet enim amor sit altus, tamen innititur cognitioni fidei, et spes tamen innititur cognitioni fidei, et spes similiter quia dicit Augustinus, Non similiter quia dicit Augustinus, Non amatur, nisi creditum, vel cognitum : amatur, nisi creditum, vel cognitum : nec etiam speratur, nisi quod aliquo mo- nec etiam speratur, nisi quod aliquo mo- do est præsumptum et creditum. Difficile do est præsumptum et creditum. Difficile autem, quod est in cardinalibus, licet sit autem, quod est in cardinalibus, licet sit difficile potentiæ operantis, tamen ratio difficile potentiæ operantis, tamen ratio probat et suadet illud : hoc autem est probat et suadet illud : hoc autem est difficile intus, et extra : et primo intus, difficile intus, et extra : et primo intus, quia abnegatur propria ratio extra, quia abnegatur propria ratio extra, quia hoc principaliter quæsitum est ab quia hoc principaliter quæsitum est ab hostibus visibilibus et invisibilibus pri- hostibus visibilibus et invisibilibus pri- mo autem, quia fides est prima, et non mo autem, quia fides est prima, et non

1 S. DIONYSIUS, Lib. de Ecclesiastica hierar- 1 S. DIONYSIUS, Lib. de Ecclesiastica hierar- chia, cap. 4: De perficiendis in myro, et in chia, cap. 4: De perficiendis in myro, et in

153 153

innititur alii: ideo respectu hujus actus innititur alii: ideo respectu hujus actus principaliter operatur confirmationis gra- principaliter operatur confirmationis gra- tia tia

oportet igitur haberi duplicem ac- oportet igitur haberi duplicem ac- tum in confirmando unum qui sit ini- tum in confirmando unum qui sit ini- tiativus et demonstrativus, ad quem est tiativus et demonstrativus, ad quem est confirmatio principaliter et alterum qui confirmatio principaliter et alterum qui exprimat propriam operationem confir- exprimat propriam operationem confir- mationis sacramenti : et ideo præmittitur mationis sacramenti : et ideo præmittitur per modum insinuationis, « Consigno te per modum insinuationis, « Consigno te signo crucis : » et subsequitur, « Con- signo crucis : » et subsequitur, « Con- firmo », et primum est propter difficile firmo », et primum est propter difficile interius, ad quod ordinatur confirmatio : interius, ad quod ordinatur confirmatio : et aliud propter difficile extra, ad quod et aliud propter difficile extra, ad quod confirmat ad standum. confirmat ad standum.

DICENDUM ergo ad primum et secun- DICENDUM ergo ad primum et secun- dum, quod consignatio in baptismo est dum, quod consignatio in baptismo est sacramentalis, et non sacramenti : et est sacramentalis, et non sacramenti : et est ad expellendam vim hostis in fomite, ne ad expellendam vim hostis in fomite, ne impediat consecutionem baptismi : et ut impediat consecutionem baptismi : et ut meditetur de Deo baptizatus, et cogitet, meditetur de Deo baptizatus, et cogitet, et portet jugum Dei in scapulis, ut supra et portet jugum Dei in scapulis, ut supra dictum est de sacramentalibus baptismi : dictum est de sacramentalibus baptismi : sed hic fit confirmatio quasi insinuativa sed hic fit confirmatio quasi insinuativa vexilli, sub quo actus sacramenti confir- vexilli, sub quo actus sacramenti confir- mationis est exercendus. mationis est exercendus.

Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Ad 1. Ad 1.

AD ALIUD dicendum, quod in incarna- Ad quæst 2. AD ALIUD dicendum, quod in incarna- Ad quæst 2. tione et sepultura et resurrectione non tione et sepultura et resurrectione non fuit pugna Christi, sed tantum in cruce: fuit pugna Christi, sed tantum in cruce: nos autem adscribimur vexillo crucis suæ nos autem adscribimur vexillo crucis suæ per confirmationem : et ideo fit mentio per confirmationem : et ideo fit mentio de cruce tantum, et non de aliis. Hoc est de cruce tantum, et non de aliis. Hoc est quod dicit Apostolus, I ad Corinth. 1, 23 quod dicit Apostolus, I ad Corinth. 1, 23 et 24: Nos prædicamus Christum cru- et 24: Nos prædicamus Christum cru- cifixum, Judæis quidem scandalum, cifixum, Judæis quidem scandalum, Gentibus autem stultitiam, ipsis autem Gentibus autem stultitiam, ipsis autem vocatis Judæis, atque Græcis, Christum vocatis Judæis, atque Græcis, Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. Unde Dei virtutem, et Dei sapientiam. Unde maxime fuit hoc a Judæis impugnatum, maxime fuit hoc a Judæis impugnatum, et a Gentibus: et ideo confirmationis ac- et a Gentibus: et ideo confirmationis ac- tus proprie est respectu illius. tus proprie est respectu illius.

Secunda difficultas est ejusdem in pu- Secunda difficultas est ejusdem in pu- gna spirituali: quia dæmon ibi prædam gna spirituali: quia dæmon ibi prædam amisit, quoad debiti solutionem, et satis- amisit, quoad debiti solutionem, et satis- factionis impletionem : et ideo nos maxi- factionis impletionem : et ideo nos maxi- me impedit illi conformari, cum hoc sit me impedit illi conformari, cum hoc sit

ipso offerendis. ipso offerendis.

Ad 2. Ad 2.

154 154

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tollere crucem, tollere crucem, et sequi Salvatorem : et et sequi Salvatorem : et ideo fit mentio de cruce præcipue. ideo fit mentio de cruce præcipue.

AD ALIUD patet solutio per ante dicta: AD ALIUD patet solutio per ante dicta: quia primus actus per primum verbum quia primus actus per primum verbum importatus est insinuatur etiam finis ad importatus est insinuatur etiam finis ad quem est confirmationis actus, et neces- quem est confirmationis actus, et neces- sitatis hujus vera causa est dicta. sitatis hujus vera causa est dicta. Ad quæst. 3. Et per hoc patet solutio ad sequens, Ad quæst. 3. Et per hoc patet solutio ad sequens, quare necessarium est hic duplex ver- quare necessarium est hic duplex ver-

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

bum. bum.

AD ALIUD dicendum, quod ut palet ex AD ALIUD dicendum, quod ut palet ex habitis superius quæstionibus de gratia habitis superius quæstionibus de gratia sacramentorum, omnis gratia sacramen- sacramentorum, omnis gratia sacramen- talis est contra periculum: sed specialem talis est contra periculum: sed specialem ordinem habet confirmatio: quia est con- ordinem habet confirmatio: quia est con- tra periculum intra, et contra periculum tra periculum intra, et contra periculum extra intra, quia tollit debilitatem et extra intra, quia tollit debilitatem et verecundiam noxiam confitendi Christum verecundiam noxiam confitendi Christum ex fomite provenientem. Extra autem, ex fomite provenientem. Extra autem, quia confortat ad standum coram regibus quia confortat ad standum coram regibus et principibus et dæmonibus: et ideo di- et principibus et dæmonibus: et ideo di- citur potius salutis, quam gratiæ : quia citur potius salutis, quam gratiæ : quia salus est ibi substantialiter, quæ dicit eva- salus est ibi substantialiter, quæ dicit eva- sionem periculi. sionem periculi.

AD RATIONEM autem dicendum, quod li- AD RATIONEM autem dicendum, quod li- cet hoc fit per gratiam, tamen non fit per cet hoc fit per gratiam, tamen non fit per gratiam ut gratiam, id est, quæ facit gra- gratiam ut gratiam, id est, quæ facit gra- tum habentem, et opus ejus gratum red- tum habentem, et opus ejus gratum red- dit sed potius per gratiam ut salvantem dit sed potius per gratiam ut salvantem interius, et salvantem extra a terroribus interius, et salvantem extra a terroribus timiditatis. timiditatis.

AD ALIUD dicendum, quod in baptismo AD ALIUD dicendum, quod in baptismo est ordo contra generalem morbum in est ordo contra generalem morbum in elemento universali, ad quod non opor- elemento universali, ad quod non opor- tet habere insinuationem aliquam, quia tet habere insinuationem aliquam, quia non habet difficultatem ex parte susci- non habet difficultatem ex parte susci- pientis sed in confirmatione necessaria pientis sed in confirmatione necessaria est insinuatio, ut dictum est. Et quia sa- est insinuatio, ut dictum est. Et quia sa- cramentum insinuat præcipue in simili- cramentum insinuat præcipue in simili- tudine inventa, non in proprietate ele- tudine inventa, non in proprietate ele- menti materialis: ideo oportuit in forma menti materialis: ideo oportuit in forma hujus sacramenti fieri mentionem de ma- hujus sacramenti fieri mentionem de ma- teria quia secundum Magistrum Hugo- teria quia secundum Magistrum Hugo- nem, sacramentum ex similitudine repræ- nem, sacramentum ex similitudine repræ- sentat. sentat.

Et per hoc patet solutio ad omnia Et per hoc patet solutio ad omnia quæsita. quæsita.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An materia sacramenti confirmationis An materia sacramenti confirmationis sit chrisma? sit chrisma?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 1, circa initium : « Sacro signat A, § 1, circa initium : « Sacro signat chrismate. » chrismate. »

Et quæritur de materia hujus sacra- Et quæritur de materia hujus sacra- menti. menti.

Et videtur, quod Et videtur, quod

1. Materia hujus sacramenti non debet 1. Materia hujus sacramenti non debet esse chrisma quia ad morbum genera- esse chrisma quia ad morbum genera- lem exigitur medicina quæ generaliter lem exigitur medicina quæ generaliter potest haberi ergo videtur, quod chris- potest haberi ergo videtur, quod chris- ma non debet esse materia. ma non debet esse materia.

2. Præterea, In baptismo quod est sa- 2. Præterea, In baptismo quod est sa- cramentum ordinatum contra culpam cramentum ordinatum contra culpam originalem, materia est elementum sim- originalem, materia est elementum sim- plex videtur ergo, quod in confirma- plex videtur ergo, quod in confirma- tione quæ ordinatur contra debilitatem tione quæ ordinatur contra debilitatem ex fomite originalis consequentem, de- ex fomite originalis consequentem, de- beat etiam esse materia simplex cle- beat etiam esse materia simplex cle- menti. menti.

ITEM, Quare in hoc sacramento potius Quæst. 1. ITEM, Quare in hoc sacramento potius Quæst. 1. quam in aliis est liquor commixtus ma- quam in aliis est liquor commixtus ma- teriæ ? teriæ ?

Videtur, quod non debeat esse: quia Videtur, quod non debeat esse: quia unicus est effectus sacramenti : ergo unicus est effectus sacramenti : ergo unica materia debet demonstrari: ergo unica materia debet demonstrari: ergo in unico liquore. in unico liquore.

ULTERIUS quæritur, Quare potius su- ULTERIUS quæritur, Quare potius su- muntur hi liquores, scilicet oleum, et muntur hi liquores, scilicet oleum, et balsamum, quam alii? balsamum, quam alii?

Videtur enim, quod Videtur enim, quod

1. Magis assumi deberet vinum: quia 1. Magis assumi deberet vinum: quia hoc bonæ spei reddit hominem, ut dicit hoc bonæ spei reddit hominem, ut dicit Philosophus in libro IV Ethicorum : et Philosophus in libro IV Ethicorum : et audaces fortes facit, ut habetur III Es- audaces fortes facit, ut habetur III Es- dræ, 111, 18 et seq. Cum igitur confirma- dræ, 111, 18 et seq. Cum igitur confirma- tio sit ad pugnandum, videtur quod vi- tio sit ad pugnandum, videtur quod vi- num tantum debeat assumi. num tantum debeat assumi.

Quæst. 2. Quæst. 2.

Quæst. 3. Quæst. 3.

ed contra. ed contra.

Solutio. Solutio.

IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 3.

2. Item, De pane dicitur: Et panis cor 2. Item, De pane dicitur: Et panis cor hominis confirmat¹ : ergo panis est pro- hominis confirmat¹ : ergo panis est pro- pria materia confirmationis, ut videtur. pria materia confirmationis, ut videtur.

3. Item, Oleum quod supernatat, ma- 3. Item, Oleum quod supernatat, ma- gis videtur significare misericordiam et gis videtur significare misericordiam et charitatem, quam corroborationem : er- charitatem, quam corroborationem : er- go non est propria materia confirmatio- go non est propria materia confirmatio- nis, ut videtur. nis, ut videtur.

4. Item, De balsamo objicitur : quia, 4. Item, De balsamo objicitur : quia, sicut dicit Hugo, significat odorem bonæ sicut dicit Hugo, significat odorem bonæ famæ fama autem potius in alio est famæ fama autem potius in alio est quam in eo qui famosus est, sicut et ho- quam in eo qui famosus est, sicut et ho- nor cum ergo materia sacramenti de- nor cum ergo materia sacramenti de- beat habere signum in suscipiente sacra- beat habere signum in suscipiente sacra- mentum, et non in alio, videtur quod mentum, et non in alio, videtur quod balsamum nihil operetur ad materiam balsamum nihil operetur ad materiam hujus sacramenti. hujus sacramenti.

ULTERIUS, Quæritur si oleum et balsa- ULTERIUS, Quæritur si oleum et balsa- mum non consecrata, possunt esse mate- mum non consecrata, possunt esse mate- ria hujus sacramenti ? ria hujus sacramenti ?

Et videtur, quod non quia determi- Et videtur, quod non quia determi- nato tempore anni consecratur chrisma : nato tempore anni consecratur chrisma : et alio non possunt uti Episcopi in con- et alio non possunt uti Episcopi in con- firmando. firmando.

SED CONTRA videtur: quia SED CONTRA videtur: quia

1. Materia baptismi elementum est non 1. Materia baptismi elementum est non consecratum : ergo videtur, quod simili- consecratum : ergo videtur, quod simili- ter materia hujus sic debet esse: ter materia hujus sic debet esse:

2. Item, In Eucharistia panis et vinum 2. Item, In Eucharistia panis et vinum non necessario prius benedicuntur, sed non necessario prius benedicuntur, sed una est forma consecrans et transsub- una est forma consecrans et transsub- stantians ergo videtur, quod in isto sa- stantians ergo videtur, quod in isto sa- cramento debeant liquores isti non con- cramento debeant liquores isti non con- secrati esse materia sacramenti. secrati esse materia sacramenti.

SOLUTIO. Dicendum, quod hoc sacra- SOLUTIO. Dicendum, quod hoc sacra- mentum sicut est contra morbum spe- mentum sicut est contra morbum spe- cialem, ita aliquid speciale habet in for- cialem, ita aliquid speciale habet in for- ma et in materia et ideo parum valent ma et in materia et ideo parum valent hujusmodi argumenta: hoc est in illo vel hujusmodi argumenta: hoc est in illo vel illo sacramento: ergo et in alio debet illo sacramento: ergo et in alio debet esse in isto autem speciale est, quod esse in isto autem speciale est, quod est confirmativum et operativum : et est confirmativum et operativum : et ideo tres causas propter quas principali- ideo tres causas propter quas principali- ter instituta sunt sacramenta, istud sa- ter instituta sunt sacramenta, istud sa- cramentum sibi principaliter vindicat : cramentum sibi principaliter vindicat :

1 Psal. CI, 16. 1 Psal. CI, 16.

155 155

quia ex materia et forma est ad eruditio- quia ex materia et forma est ad eruditio- nem in quantum est insinuativum, ut nem in quantum est insinuativum, ut prius dictum est: et iterum ex exercitio prius dictum est: et iterum ex exercitio actus confert gratiam: et ex corporali ele- actus confert gratiam: et ex corporali ele- mento humiliat hominem, ut in inferio- mento humiliat hominem, ut in inferio- ribus se propter Deum et a Deo quærat ribus se propter Deum et a Deo quærat salutem. salutem.

DICENDUM ergo ad primum, quod sub- DICENDUM ergo ad primum, quod sub- stantialiter considerando, neque necessi- stantialiter considerando, neque necessi- tas sacramenti, neque generalitas causa tas sacramenti, neque generalitas causa sunt, quare habeat hanc materiam vel sunt, quare habeat hanc materiam vel illam sed illud habet pro materia in illam sed illud habet pro materia in quo expresse inveniuntur signa sensibi- quo expresse inveniuntur signa sensibi- lia rem sacramenti significantia et con- lia rem sacramenti significantia et con- firmantia, sicut patet supra ex diffinitio- firmantia, sicut patet supra ex diffinitio- ne sacramenti : et ideo in sacramento ne sacramenti : et ideo in sacramento baptismi aqua est sacramentum : quia baptismi aqua est sacramentum : quia est ablutiva sordium, faciens nitere ablu- est ablutiva sordium, faciens nitere ablu- ta, et elementum super quo apparuit ta, et elementum super quo apparuit spiritus vitæ in creatione mundi, et in spiritus vitæ in creatione mundi, et in quo primo apparuerunt animantia, et quo primo apparuerunt animantia, et anima vivens et mobilis per has pro- anima vivens et mobilis per has pro- prietates habet convenientiam cum re prietates habet convenientiam cum re baptismi, in qua homo primo regenera- baptismi, in qua homo primo regenera- tur ad vitam spiritualem, et datur sibi tur ad vitam spiritualem, et datur sibi esse per Spiritum sanctum : et ideo non esse per Spiritum sanctum : et ideo non valet prima ratio, Si confirmatio est valet prima ratio, Si confirmatio est contra morbum generalem, quod debeat contra morbum generalem, quod debeat habere pro materia elementum generale: habere pro materia elementum generale: quia hoc non est causa materiæ sacra- quia hoc non est causa materiæ sacra- menti, ut dictum est: sed habet chrisma menti, ut dictum est: sed habet chrisma pro materia: quia illud inter alios li- pro materia: quia illud inter alios li- quores expressiorem ponit insinuationem quores expressiorem ponit insinuationem per signa ad rem confirmationis intelli- per signa ad rem confirmationis intelli- gendam. gendam.

Per hoc etiam patet solutio ad se- Per hoc etiam patet solutio ad se- quens hæc enim sunt argumenta quo- quens hæc enim sunt argumenta quo- rumdam, et ponunt non causam ut cau- rumdam, et ponunt non causam ut cau-

sam. sam.

AD ALIUD dicendum, quod licet res AD ALIUD dicendum, quod licet res sacramenti sit una prima, hæc tamen est sacramenti sit una prima, hæc tamen est multiplex virtute et potentia, secundum multiplex virtute et potentia, secundum ea ad quæ expedit hominem, sicut est ea ad quæ expedit hominem, sicut est pugna spiritualis, et confessio fidei in pugna spiritualis, et confessio fidei in aperto sine tremore, et hujusmodi: et aperto sine tremore, et hujusmodi: et ideo in uno elemento non poterat repræ- ideo in uno elemento non poterat repræ-

Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Adquæst 1. Adquæst 1.

1 1

Ad quæst.2. Ad quæst.2.

Ad 1. Ad 1.

156 156

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sentari quoad hæc omnia, sicut jam di- sentari quoad hæc omnia, sicut jam di- ctum est de forma, quod verbum duplex ctum est de forma, quod verbum duplex habet, scilicet confirmo, et consigno. habet, scilicet confirmo, et consigno.

: :

: :

AD ALIUD dicendum, quod istud sacra- AD ALIUD dicendum, quod istud sacra- mentum habet hos duos liquores specia- mentum habet hos duos liquores specia- les, ut dicunt fere omnes sequentes Hu- les, ut dicunt fere omnes sequentes Hu- gonem de sancto Victore, scilicet oleum gonem de sancto Victore, scilicet oleum conscientiæ propter gratiam, et balsa- conscientiæ propter gratiam, et balsa- mum bonæ famæ. Et verum est quod mum bonæ famæ. Et verum est quod dicunt, si bene intelligatur oleum enim dicunt, si bene intelligatur oleum enim in conscientia facit tria, præcipue oliva- in conscientia facit tria, præcipue oliva- rum, quia aliud oleum non potest esse rum, quia aliud oleum non potest esse materia hoc enim oleum lucet, ungit, materia hoc enim oleum lucet, ungit, et pascit et lux ejus refertur ad similitu- et pascit et lux ejus refertur ad similitu- dinem characteris qui lumen quoddam dinem characteris qui lumen quoddam est, sicut in anterioribus probatum est, est, sicut in anterioribus probatum est, unctura autem refertur ad lenimentum unctura autem refertur ad lenimentum doloris fomitis, cujus vulnus intulit ti- doloris fomitis, cujus vulnus intulit ti- morem, et facit trepidare ubi non est morem, et facit trepidare ubi non est timor et ideo pugiles in agonibus olym- timor et ideo pugiles in agonibus olym- piarum antiquitus ungebantur, ut ab piarum antiquitus ungebantur, ut ab adversario teneri non possent: pascit adversario teneri non possent: pascit autem non per comestionem, sed per autem non per comestionem, sed per subintrationem in substantiam, et mini- subintrationem in substantiam, et mini- strando ei fomentum humoris, ne deficiat strando ei fomentum humoris, ne deficiat in laboribus, et rigescat in pugna. Ex in laboribus, et rigescat in pugna. Ex natura autem arboris habet virorem in natura autem arboris habet virorem in æstate et hieme et significat constan- æstate et hieme et significat constan- tiam in prosperis et adversis. Balsamum tiam in prosperis et adversis. Balsamum autem, ut dicit Moyses Ægyptius, non autem, ut dicit Moyses Ægyptius, non nascitur nisi in oculo solis qui significat nascitur nisi in oculo solis qui significat Christum, qui venit unctus nobis prin- Christum, qui venit unctus nobis prin- ceps et dux belli ex quo nos Christiani ceps et dux belli ex quo nos Christiani dicimur, quia similiter sumus uncti. Et dicimur, quia similiter sumus uncti. Et conservat balsamum a putredine ea quæ conservat balsamum a putredine ea quæ balsamo inunguntur, et habet similitu- balsamo inunguntur, et habet similitu- dinem contra putredinem fomitis trahen- dinem contra putredinem fomitis trahen- tem in pusillanimitatem et timorem tem in pusillanimitatem et timorem Christiani nominis in persecutione. Pa- Christiani nominis in persecutione. Pa- tet igitur, quod hi duo liquores simul tet igitur, quod hi duo liquores simul conjuncti ponunt majorem convenien- conjuncti ponunt majorem convenien- tiam ad rem hujus sacramenti quam tiam ad rem hujus sacramenti quam alii. alii.

: :

AD ID quod objicitur de vino, dicen- AD ID quod objicitur de vino, dicen- dum quod vinum non sanat, nec ex ro- dum quod vinum non sanat, nec ex ro- bore confert audaciam: sed potius ex bore confert audaciam: sed potius ex malitia et infirmitate, quia elevat spiritus malitia et infirmitate, quia elevat spiritus et sanguinem ad superiora, et oppilat et sanguinem ad superiora, et oppilat

vias discretionis ne discernatur pericu- vias discretionis ne discernatur pericu- lum in quod præcipitat: et ideo nullam lum in quod præcipitat: et ideo nullam convenientiam habet cum re sacramenti convenientiam habet cum re sacramenti quæ ex robore collato confirmat. quæ ex robore collato confirmat.

AD ALIUD dicendum, quod panis con- AD ALIUD dicendum, quod panis con- firmat ad permanendum in esse et vita, firmat ad permanendum in esse et vita, sed non ad pugnandum ex robore quod sed non ad pugnandum ex robore quod ministrat : et ideo huic confirmationi ministrat : et ideo huic confirmationi respondet unitas corporis mystici in cha- respondet unitas corporis mystici in cha- ritate capitis et membrorum, ad quod ritate capitis et membrorum, ad quod confertur gratia in sacramento Euchari- confertur gratia in sacramento Euchari- stiæ et ideo panis est ibi sacramentum, stiæ et ideo panis est ibi sacramentum, et non hic. et non hic.

AD ALIUD dicendum, quod licet oleum AD ALIUD dicendum, quod licet oleum quoad proprietatem supernatationis simi- quoad proprietatem supernatationis simi- litudinem habeat cum misericordia, ta- litudinem habeat cum misericordia, ta- men quoad alia habet similitudinem men quoad alia habet similitudinem cum re confirmationis, ut dictum est : cum re confirmationis, ut dictum est : tamen etiam hæc proprietas potest re- tamen etiam hæc proprietas potest re- duci ad similitudinem rei, eo quod con- duci ad similitudinem rei, eo quod con- firmatus non minis deprimitur et terro- firmatus non minis deprimitur et terro- ribus. ribus.

AD ALIUD dicendum, quod Hugo tan- AD ALIUD dicendum, quod Hugo tan- git causam per accidens et ex consequen- git causam per accidens et ex consequen- ti sed principalis est illa quæ supra ti sed principalis est illa quæ supra dicta est forma enim per accidens ope- dicta est forma enim per accidens ope- ratur ad actum hujus sacramenti, ut sci- ratur ad actum hujus sacramenti, ut sci- licet sciatur quia non ex obstinatione et licet sciatur quia non ex obstinatione et temeritate vel superbia sit intrepidus, temeritate vel superbia sit intrepidus, sed ex robore Spiritus: hoc enim non sed ex robore Spiritus: hoc enim non scitur nisi per opinionem bonam quæ scitur nisi per opinionem bonam quæ habetur de ipso. habetur de ipso.

AD ALIUD dicendum, quod oleum et AD ALIUD dicendum, quod oleum et balsamum non consecrata, non sunt nec balsamum non consecrata, non sunt nec esse possunt materia hujus sacramenti. esse possunt materia hujus sacramenti. Sicut enim est in virtutibus politicis, sic Sicut enim est in virtutibus politicis, sic est etiam differentia in sacramentis. In est etiam differentia in sacramentis. In virtutibus autem politicis sic est, quod virtutibus autem politicis sic est, quod quædam non sunt perfectæ virtutes nisi quædam non sunt perfectæ virtutes nisi delectationem habeant in actu, ut dicit delectationem habeant in actu, ut dicit Philosophus, « Signum oportet accipere Philosophus, « Signum oportet accipere habitum non facientem in actu delecta- habitum non facientem in actu delecta- tionem. » Et illæ non consistunt simpli- tionem. » Et illæ non consistunt simpli- citer circa difficillimum, sed circa difficil- citer circa difficillimum, sed circa difficil- limum suæ materiæ. Quædam autem sunt limum suæ materiæ. Quædam autem sunt tales, quod sufficit in actibus earum, si tales, quod sufficit in actibus earum, si non contristantur ad rationis deductio- non contristantur ad rationis deductio- nem vel turbationem: et illæ consistunt nem vel turbationem: et illæ consistunt

Ad 2 Ad 2

Ad3 Ad3

Ad 4 Ad 4

Ad quæs Ad quæs

IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 4.

in difficillimo suæ materiæ et in difficil- in difficillimo suæ materiæ et in difficil- limo simpliciter. Ita est etiam in sacra- limo simpliciter. Ita est etiam in sacra- mentis, quod actus rei sacramentalis, id mentis, quod actus rei sacramentalis, id est, ad quem gratia sacramentalis est est, ad quem gratia sacramentalis est ordinata, est in maxima difficultate et ordinata, est in maxima difficultate et ideo exigitur in materia insinuante illum ideo exigitur in materia insinuante illum actum amplior præparatio quam in ma- actum amplior præparatio quam in ma- teria alterius sacramenti : et ita est hic teria alterius sacramenti : et ita est hic confessio fidei intrepida, triplicem ratio- confessio fidei intrepida, triplicem ratio- nem habens difficultatis, ut supra dictum nem habens difficultatis, ut supra dictum est, propter quod oportet materiam esse est, propter quod oportet materiam esse consecratam etiam ab eo qui tenet ma- consecratam etiam ab eo qui tenet ma- jorem locum in Ecclesia: ut gratia abun- jorem locum in Ecclesia: ut gratia abun- dans significetur. dans significetur.

Et ex ista determinatione resultat in- Et ex ista determinatione resultat in- tellectus distinctionis materiæ quam de- tellectus distinctionis materiæ quam de- derunt antiqui, scilicet quod aliter est de derunt antiqui, scilicet quod aliter est de materia confirmationis, et aliter de ma- materia confirmationis, et aliter de ma- teria baptismi: quia non tota aqua flumi- teria baptismi: quia non tota aqua flumi- nis vel vasis est materia baptismi, sed nis vel vasis est materia baptismi, sed tantum illa quæ adhæret per contactum tantum illa quæ adhæret per contactum baptizato, et non habet vim regenerati- baptizato, et non habet vim regenerati- vam nisi contingens baptizatum: sed vam nisi contingens baptizatum: sed totum chrisma consecratum est materia totum chrisma consecratum est materia confirmationis: quia totum ad hoc præ- confirmationis: quia totum ad hoc præ- paratum est et non oportet nisi quod paratum est et non oportet nisi quod accedat forma, et est perfectum sacramen- accedat forma, et est perfectum sacramen-

tum. tum.

Et ex hoc patet solutio ad ea quæ ob- Et ex hoc patet solutio ad ea quæ ob- jiciuntur in contrarium: quia non est jiciuntur in contrarium: quia non est simile de hoc sacramento, et de aliis. simile de hoc sacramento, et de aliis.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An non ordinatus potest confirmare? et, An non ordinatus potest confirmare? et, An ordinatus non Episcopus ? An ordinatus non Episcopus ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 1, circa initium : « Hoc sacra- ibi, A, § 1, circa initium : « Hoc sacra- mentum ab aliis non potest perfici nisi mentum ab aliis non potest perfici nisi a summis sacerdotibus, etc. » a summis sacerdotibus, etc. »

Et est hic quæstio de ministro hujus Et est hic quæstio de ministro hujus sacramenti, et esset diversificanda aut sacramenti, et esset diversificanda aut deberet esse bonus, aut posset esse ma- deberet esse bonus, aut posset esse ma- lus et utrum hæreticus vel non? Sed lus et utrum hæreticus vel non? Sed

157 157

hæc disputata sunt in tractatu de bap- hæc disputata sunt in tractatu de bap- tismo. tismo.

Sed hic quæremus duo primo, utrum Sed hic quæremus duo primo, utrum non ordinatus possit confirmare ? non ordinatus possit confirmare ? Secundo, utrum ordinatus, non Epi- Secundo, utrum ordinatus, non Epi- scopus possit ? scopus possit ?

AD PRIMUM objicitur sic : AD PRIMUM objicitur sic :

1. Ponamus, quod aliquis sit in ne- 1. Ponamus, quod aliquis sit in ne- cessitate, et desideret sacramentum, et cessitate, et desideret sacramentum, et non possit habere ordinatum vel Epi- non possit habere ordinatum vel Epi- scopum, videtur melius esse quod acci- scopum, videtur melius esse quod acci- piat a laico, quam quod decedat sine sa- piat a laico, quam quod decedat sine sa- cramento præcipue cum non sit plenus cramento præcipue cum non sit plenus Christianus qui hoc sacramentum non Christianus qui hoc sacramentum non habeat. habeat.

2. Item, In necessitate baptizat laicus, 2. Item, In necessitate baptizat laicus, et baptizatum est et audit confessiones, et baptizatum est et audit confessiones, et ille absolvitur a peccatis et ille absolvitur a peccatis ergo vide- ergo vide- tur, quod in necessitate etiam aliquis tur, quod in necessitate etiam aliquis possit confirmare. possit confirmare.

3. Item, Quandoque est abundantior 3. Item, Quandoque est abundantior gratia in laico quam in Prælato: si ergo gratia in laico quam in Prælato: si ergo robur gratiæ debet transfundi a gratia robur gratiæ debet transfundi a gratia abundanti, videtur quod quandoque me- abundanti, videtur quod quandoque me- lius transfundatur a laico quam a Prælato lius transfundatur a laico quam a Prælato vel Episcopo. vel Episcopo.

4. Item, In naturis est sic, quod ubi 4. Item, In naturis est sic, quod ubi res est per essentiam et præsentiam, ibi res est per essentiam et præsentiam, ibi operatur effectum, et non ibi ubi non est, operatur effectum, et non ibi ubi non est, sed deberet esse: sed cum ordo gratiæ sed deberet esse: sed cum ordo gratiæ non contrarietur ordini naturæ, videtur, non contrarietur ordini naturæ, videtur, quod in gratia similiter sit : ergo ubi quod in gratia similiter sit : ergo ubi actu est abundans gratia, citius transfun- actu est abundans gratia, citius transfun- dit gratiam, quam ubi non est sed esse dit gratiam, quam ubi non est sed esse debet sæpius autem est in laico abun- debet sæpius autem est in laico abun- dans gratia, et non in Episcopo: ergo dans gratia, et non in Episcopo: ergo quandoque a laico potest fieri confirmatio quandoque a laico potest fieri confirmatio melius quam ab Episcopo. melius quam ab Episcopo.

ITEM, Ponamus, quod aliquis gerat se ITEM, Ponamus, quod aliquis gerat se pro Episcopo, non est autem Episcopus, pro Episcopo, non est autem Episcopus, sicut faciunt illi qui se dicunt Armenos: sicut faciunt illi qui se dicunt Armenos: et aliquis veniat ad eum probabiliter pu- . et aliquis veniat ad eum probabiliter pu- . tans eum esse Episcopum, et recipiat ab tans eum esse Episcopum, et recipiat ab eo confirmationem: quæritur, utrum sit eo confirmationem: quæritur, utrum sit confirmatus ? confirmatus ?

Videtur quod sic : quia Videtur quod sic : quia

1. Qui probabiliter credit se esse bap- 1. Qui probabiliter credit se esse bap-

Quæst. 1. Quæst. 1.

Quæst. 2. Quæst. 2.

Sed contra. Sed contra.

Quæst. 3. Quæst. 3.

Solutio. Solutio.

158 158

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tizatum, reputabitur baptizatus: et si de- tizatum, reputabitur baptizatus: et si de- cedat, evolat, nisi impediat eum pecca- cedat, evolat, nisi impediat eum pecca- tum actuale. tum actuale.

2. Similiter, Si aliquis illi quem putat- 2. Similiter, Si aliquis illi quem putat- esse suum sacerdotem, confiteatur, et esse suum sacerdotem, confiteatur, et ille ordinem non habet, confessus repu- ille ordinem non habet, confessus repu- tatur ergo videtur, quod et ille confir- tatur ergo videtur, quod et ille confir- matus sit. matus sit.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Ecclesia postea scito quod ille Episco- Ecclesia postea scito quod ille Episco- pus non erat, confirmat eum iterum : pus non erat, confirmat eum iterum : quod non faceret si confirmatus esset, quod non faceret si confirmatus esset, quia non est sacramento facienda inju- quia non est sacramento facienda inju- ria: ergo non est prius confirmatus. ria: ergo non est prius confirmatus.

ULTERIUS quæritur de secundo, si sa- ULTERIUS quæritur de secundo, si sa- cerdos simplex potest confirmare ? cerdos simplex potest confirmare ?

Et videtur quod sic: quia Et videtur quod sic: quia

1. Gregorius permisit hoc propter scan- 1. Gregorius permisit hoc propter scan- dalum, ut habetur in Littera: si autem dalum, ut habetur in Littera: si autem esset de veritate vitæ et doctrinæ, quod esset de veritate vitæ et doctrinæ, quod hoc sacramentum ab Episcopo conferre- hoc sacramentum ab Episcopo conferre- tur, pro nullo scandalo fuisset permis- tur, pro nullo scandalo fuisset permis- sum videtur ergo, quod si sacerdos sum videtur ergo, quod si sacerdos simplex confirmet, confirmatum est. simplex confirmet, confirmatum est.

2. Item, Simplex sacerdos ungit chris- 2. Item, Simplex sacerdos ungit chris- mate, et in eminentiori loco quam sit mate, et in eminentiori loco quam sit frons, quia in vertice: ergo videtur, quod frons, quia in vertice: ergo videtur, quod nec in materia, nec in loco sit repugnan- nec in materia, nec in loco sit repugnan- tia, quod simplex sacerdos confirmare tia, quod simplex sacerdos confirmare non possit. non possit.

3. Item, Si solus Episcopus confirma- 3. Item, Si solus Episcopus confirma- re potest aut hoc est ex ordine, aut ex re potest aut hoc est ex ordine, aut ex jurisdictione. Si ex ordine: ergo sacer- jurisdictione. Si ex ordine: ergo sacer- dos potest quia Episcopus nullum ha- dos potest quia Episcopus nullum ha- bet ordinem quem non habeat sacerdos bet ordinem quem non habeat sacerdos simplex. Si autem ex jurisdictione: er- simplex. Si autem ex jurisdictione: er- go electus ante consecrationem hoc go electus ante consecrationem hoc potest quia electus totam habet juris- potest quia electus totam habet juris- dictionem etiam antequam habeat ordi- dictionem etiam antequam habeat ordi-

nem. nem.

SOLUTIO. Dicendum, quod solus Epi- SOLUTIO. Dicendum, quod solus Epi- Ad quæst. 1. scopus potest hoc sacramentum conferre: Ad quæst. 1. scopus potest hoc sacramentum conferre: et ratio hujus est res et actus hujus sa- et ratio hujus est res et actus hujus sa- cramenti res enim est Spiritus collatus cramenti res enim est Spiritus collatus ad robur et ideo conveniens est quoad ad robur et ideo conveniens est quoad signum sacramentale, quod a plenitudine signum sacramentale, quod a plenitudine descendat actus autem excellentissimus descendat actus autem excellentissimus

: :

est, ut prius dictum est: et quoad hunc est, ut prius dictum est: et quoad hunc etiam oportet habere ministrum excellen- etiam oportet habere ministrum excellen- tiorem. tiorem.

DICENDUM ergo ad primum, quod non DICENDUM ergo ad primum, quod non est melius quod accipiat a laico: quia est melius quod accipiat a laico: quia desideranti sacramentum nihil deperit de desideranti sacramentum nihil deperit de virtute sacramenti, licet characterem virtute sacramenti, licet characterem non habeat sed de baptismate secus non habeat sed de baptismate secus est, ut patet ex supra dictis: quia bap- est, ut patet ex supra dictis: quia bap- tismus non requirit actum liberi arbitrii, tismus non requirit actum liberi arbitrii, quia aliter non daretur parvulis : et est quia aliter non daretur parvulis : et est sacramentum necessitatis. sacramentum necessitatis.

All All

AD ALIUD dicendum, quod simplici Ad AD ALIUD dicendum, quod simplici Ad necessitate baptismus est sacramentum necessitate baptismus est sacramentum necessitatis: sic autem non est de confir- necessitatis: sic autem non est de confir- matione. matione.

AD ALIUD dicendum, quod est gratia AD ALIUD dicendum, quod est gratia personæ ordinata ad meritum vitæ, et est personæ ordinata ad meritum vitæ, et est gratia ministri Ecclesiæ ordinata ad po- gratia ministri Ecclesiæ ordinata ad po- testatem clavium et operationes sacra- testatem clavium et operationes sacra- mentorum et de prima verum est quod mentorum et de prima verum est quod objicitur, et non de secunda: a secunda objicitur, et non de secunda: a secunda autem descendit gratia secundum ordi- autem descendit gratia secundum ordi- nem in sacramentis. nem in sacramentis.

AD ALIUD dicendum, quod in ministro AD ALIUD dicendum, quod in ministro Ecclesiæ gratia est præsens secundum Ecclesiæ gratia est præsens secundum actum, licet non sit gratia personalis actum, licet non sit gratia personalis ad vitæ meritum ordinata, ut jam pa- ad vitæ meritum ordinata, ut jam pa-

tuit. tuit.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4 Ad 4

Ad 11 Ad 11

AD ALIUD dicendum, quod ille non est Ad ques AD ALIUD dicendum, quod ille non est Ad ques confirmatus, nec habet characterem con- confirmatus, nec habet characterem con- firmationis et nihil valet objectio de firmationis et nihil valet objectio de sacramentis necessitatis de isto, ut sæpius sacramentis necessitatis de isto, ut sæpius jam dictum est. jam dictum est.

AD ALIUD quod circa secundum quæri- AD ALIUD quod circa secundum quæri- tur, dicendum quod simplex sacerdos tur, dicendum quod simplex sacerdos confirmare non potest: et non est hoc confirmare non potest: et non est hoc propter locum vel materiam, sed prop- propter locum vel materiam, sed prop- ter signum ad rem sacramenti, quod ter signum ad rem sacramenti, quod non conservatur in eo in cujus clavibus. non conservatur in eo in cujus clavibus. est gratia contracta et diminuta, sicut est gratia contracta et diminuta, sicut in principio hujus solutionis dictum in principio hujus solutionis dictum

est. est.

Ad 2. Ad 2.

let let

AD ALIUD quod objicitur de Gregorio, Adqu AD ALIUD quod objicitur de Gregorio, Adqu dicendum quod ille numquam permisit dicendum quod ille numquam permisit ut esset confirmatio quæ collata fuit a ut esset confirmatio quæ collata fuit a simplici sacerdote: sed propter scanda- simplici sacerdote: sed propter scanda-

Ad 3. Ad 3.

IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 5. IN IV SENTENT. DIST. VII, A, ART. 5.

lum, abusum et ignorantiam non corre- lum, abusum et ignorantiam non corre- xit. Vel dicatur, quod erat benedictio xit. Vel dicatur, quod erat benedictio quædam data confirmandis, sicut panis quædam data confirmandis, sicut panis benedictus datur quibusdam loco Eucha- benedictus datur quibusdam loco Eucha- ristiæ et hoc permisit ad tempus Gre- ristiæ et hoc permisit ad tempus Gre- gorius. gorius.

AD ALIUD dicendum, quod nec ex or- AD ALIUD dicendum, quod nec ex or- dine tantum, nec ex jurisdictione tan- dine tantum, nec ex jurisdictione tan- tum id potest Episcopus : sed ex ordine tum id potest Episcopus : sed ex ordine simul et jurisdictione: hoc enim anne- simul et jurisdictione: hoc enim anne- xum est officio Episcopali, sicut et con- xum est officio Episcopali, sicut et con- secratio Ecclesiarum, et ordinatio cleri- secratio Ecclesiarum, et ordinatio cleri- corum, et velatio virginum, et hujusmo- corum, et velatio virginum, et hujusmo- diet sic objectio non valet. diet sic objectio non valet.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An sacramentum confirmationis confe- An sacramentum confirmationis confe- rat gratiam? et, An illa gratia sit rat gratiam? et, An illa gratia sit gratum faciens, et distincta a gratia gratum faciens, et distincta a gratia baptismi? baptismi?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 2 « Virtus autem hujus sacra- ibi, A, § 2 « Virtus autem hujus sacra- menti est donatio Spiritus sancti ad ro- menti est donatio Spiritus sancti ad ro- bur, etc. » bur, etc. »

Et quæruntur tria. Primum est, an hoc Et quæruntur tria. Primum est, an hoc sacramentum conferat gratiam ? sacramentum conferat gratiam ?

Secundum est, si conferat, an illa sit Secundum est, si conferat, an illa sit gratis data vel gratum faciens? gratis data vel gratum faciens?

Tertium est, an illa sit specialis, an Tertium est, an illa sit specialis, an eadem cum gratia baptismali? eadem cum gratia baptismali?

AD PRIMUM proceditur sic: AD PRIMUM proceditur sic:

1. In naturis sic est, quod id quod est in 1. In naturis sic est, quod id quod est in actu aliquo, quamdiu est illum habens, actu aliquo, quamdiu est illum habens, non est in potentia ad illum, eo modo non est in potentia ad illum, eo modo quo habet illum baptizatus autem non quo habet illum baptizatus autem non fictus est in actu habens gratiam: ergo fictus est in actu habens gratiam: ergo quamdiu habet eam, non est in potentia quamdiu habet eam, non est in potentia ad eam secundum quod habet eam : er- ad eam secundum quod habet eam : er- go videtur, quod per confirmationem et go videtur, quod per confirmationem et sequentia sacramenta nulla conferatur sequentia sacramenta nulla conferatur