Sed contra. Sed contra.

IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 2. IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 2.

Et hæc auctoritas inducitur in Littera': Et hæc auctoritas inducitur in Littera': ergo videtur, quod non baptizat. ergo videtur, quod non baptizat.

3. Item, Apocal. XXI, 2, Vidit Joan- 3. Item, Apocal. XXI, 2, Vidit Joan- nes Jerusalem terrestrem descendentem nes Jerusalem terrestrem descendentem a cœlesti: ergo qui a coelesti non de- a cœlesti: ergo qui a coelesti non de- scendit, non est de terrestri Jerusalem, scendit, non est de terrestri Jerusalem, id est, de Ecclesia militante: ergo vide- id est, de Ecclesia militante: ergo vide- tur, quod cum Ecclesia malignantium tur, quod cum Ecclesia malignantium hæreticorum non descendat secundum hæreticorum non descendat secundum ordinem a cœlesti, quod nihil conferat ordinem a cœlesti, quod nihil conferat in terrestri. in terrestri.

4. Item, Stomachus vel hepar ejectum 4. Item, Stomachus vel hepar ejectum extra corpus hominis, in nullo actu pot- extra corpus hominis, in nullo actu pot- est subservire membris remanentibus: est subservire membris remanentibus: sed hæreticus est sicut membrum eje- sed hæreticus est sicut membrum eje- ctum extra corpus : ergo in nullo sub- ctum extra corpus : ergo in nullo sub- servit corpori mystico: ergo non potest servit corpori mystico: ergo non potest conferre characterem baptismalem. conferre characterem baptismalem.

5. Item, Dionysius loquens de chara- 5. Item, Dionysius loquens de chara- ctere sacramentali, dicit quod datur acci- ctere sacramentali, dicit quod datur acci- pienti ab hierarcha : hierarcha constitutus pienti ab hierarcha : hierarcha constitutus est in sacro ordine in Ecclesia, et talis est in sacro ordine in Ecclesia, et talis non est hæreticus: ergo videtur, quod non est hæreticus: ergo videtur, quod ipse sacramentalem characterem con- ipse sacramentalem characterem con- ferre non possit. ferre non possit.

6. PRÆTEREA, Ad Ecclesiæ generatio- 6. PRÆTEREA, Ad Ecclesiæ generatio- nem exigitur Ecclesiæ uterus: non est nem exigitur Ecclesiæ uterus: non est autem idem uterus Ecclesiæ, et uterus autem idem uterus Ecclesiæ, et uterus conventiculorum hæreticorum : ergo vi- conventiculorum hæreticorum : ergo vi- detur, quod qui in conventiculis hæreti- detur, quod qui in conventiculis hæreti- corum sacramenta suscipiunt, non acci- corum sacramenta suscipiunt, non acci- piunt characterem. piunt characterem.

SED CONTRA hoc est SED CONTRA hoc est

1. Quidquid dicitur in Littera, præter 1. Quidquid dicitur in Littera, præter auctoritates Cypriani. auctoritates Cypriani.

2. Item, Joanni dictum est, ut habi- 2. Item, Joanni dictum est, ut habi- tum est in præmissis, quod hic est qui tum est in præmissis, quod hic est qui baptizat ergo a quocumque dicatur baptizat ergo a quocumque dicatur forma verborum præscripta in debita ma- forma verborum præscripta in debita ma- teria, semper Deus baptizans est intrin- teria, semper Deus baptizans est intrin- secus : ergo imprimitur character: quia secus : ergo imprimitur character: quia constat, quod gratia non confertur in constat, quod gratia non confertur in baptismo quem confert hæreticus qui baptismo quem confert hæreticus qui scitur esse præcisus, si baptizatur adultus scitur esse præcisus, si baptizatur adultus qui novit eum esse extra Ecclesiam. qui novit eum esse extra Ecclesiam.

1 Vide supra, cap. A, sub fine: « Quæcum- 1 Vide supra, cap. A, sub fine: « Quæcum- que tetigerit immundus, immunda erunt. » que tetigerit immundus, immunda erunt. »

119 119

SOLUTIO, Dicendum, quod quicumque SOLUTIO, Dicendum, quod quicumque baptizat intendens et servans formam baptizat intendens et servans formam Ecclesiæ, sive sit hæreticus, sive non, Ecclesiæ, sive sit hæreticus, sive non, ipse confert characterem baptismalem, ipse confert characterem baptismalem, ad minus, sicut supra habitum est de in- ad minus, sicut supra habitum est de in- duentibus Christum usque ad sacramen- duentibus Christum usque ad sacramen- ti susceptionem. ti susceptionem.

AD PRIMUM autem quod contra objici- AD PRIMUM autem quod contra objici- tur, dicendum quod nidus Ecclesiæ est tur, dicendum quod nidus Ecclesiæ est forma sacramentorum et non sunt hæ- forma sacramentorum et non sunt hæ- reticorum nidi illi : et ideo cum in eis reticorum nidi illi : et ideo cum in eis reponunt suos pullos, reponunt non ex- reponunt suos pullos, reponunt non ex- tra Ecclesiam, sed in ea : etsi postea tra Ecclesiam, sed in ea : etsi postea conculcantur a diabolo, hoc non est pro- conculcantur a diabolo, hoc non est pro- pter imperfectionem sacramentorum, sed pter imperfectionem sacramentorum, sed potius propter perniciem fictionis. potius propter perniciem fictionis.

: :

AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- AD ALIUD dicendum, quod hoc intelli- gitur de tactu qui est similis tactui phy- gitur de tactu qui est similis tactui phy- sico ut si in tactu imitetur tactum se- sico ut si in tactu imitetur tactum se- cundum quantitatem tangentis, hoc est cundum quantitatem tangentis, hoc est quod hæreticus tangat ad imitationem quod hæreticus tangat ad imitationem hæresis sic enim verum est, quod ipse hæresis sic enim verum est, quod ipse immundus erit qui tangitur: sed quan- immundus erit qui tangitur: sed quan- do hæreticus tangit in forma sacramen- do hæreticus tangit in forma sacramen- torum Ecclesiæ, assimilatur tactus iste torum Ecclesiæ, assimilatur tactus iste sicut leproso habenti manus involutas in sicut leproso habenti manus involutas in panno candido mundissimo, et ideo im- panno candido mundissimo, et ideo im- mundare non potenti. mundare non potenti.

AD ALIUD dicendum, quod licet ritus AD ALIUD dicendum, quod licet ritus hæresis et conventio ab Ecclesia trium- hæresis et conventio ab Ecclesia trium- phanti non descendit, tamen usurpat phanti non descendit, tamen usurpat hoc quod ab Ecclesia triumphante de- hoc quod ab Ecclesia triumphante de- scendit, quando usurpat Ecclesiæ sacra- scendit, quando usurpat Ecclesiæ sacra-

menta. menta.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia hæreticus non in toto est ex- mile quia hæreticus non in toto est ex- tra Ecclesiam quia usurpat actum mem- tra Ecclesiam quia usurpat actum mem- bri interioris et ministerium, quando ac- bri interioris et ministerium, quando ac- cipit formam sacramentorum Ecclesiæ : cipit formam sacramentorum Ecclesiæ : unde non in omnibus est simile de de- unde non in omnibus est simile de de- pendentia membrorum spiritualium ad pendentia membrorum spiritualium ad invicem, et de dependentia membrorum invicem, et de dependentia membrorum corporalium ad invicem, ut dictum est corporalium ad invicem, ut dictum est in anteriori quæstione. in anteriori quæstione.

AD ALIUD dicendum, quod Dionysius AD ALIUD dicendum, quod Dionysius loquitur de ministro secundum ordinem loquitur de ministro secundum ordinem

2 Joan. 1, 33. 2 Joan. 1, 33.

So utio. So utio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

120 120

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

potestatis, auctoritatem administratio- potestatis, auctoritatem administratio- nis, et idoneitatem ad actum et ille est nis, et idoneitatem ad actum et ille est qui completum habet ministerium ad sa- qui completum habet ministerium ad sa- lutem suam et non intelligitur, quod lutem suam et non intelligitur, quod aliter non possit imprimi character. aliter non possit imprimi character.

AD ALIUD respondet Augustinus, quod AD ALIUD respondet Augustinus, quod Donatus non generat per hoc quod est Donatus non generat per hoc quod est extra, sed per hoc quod est intus, quan- extra, sed per hoc quod est intus, quan- do servat formam Ecclesiæ conferendo do servat formam Ecclesiæ conferendo sacramenta et ideo non sequitur, quod sacramenta et ideo non sequitur, quod ipse sit intus, sed potius quod ipse sit ex- ipse sit intus, sed potius quod ipse sit ex- tra, et generet per hoc quod est intus. tra, et generet per hoc quod est intus.

AD ALIUD dicendum, quod Ecclesia se- AD ALIUD dicendum, quod Ecclesia se- cundum Augustinum semen benedictum cundum Augustinum semen benedictum suscipit ex semine viri sui Christi : et suscipit ex semine viri sui Christi : et hoc quandoque per uterum proprium, ut hoc quandoque per uterum proprium, ut Rachel, et Lia: et quandoque per uterum Rachel, et Lia: et quandoque per uterum ancillæ, ut in ancillis Rachel et Liæ, quæ ancillæ, ut in ancillis Rachel et Liæ, quæ pepererunt super genua earum : per quas pepererunt super genua earum : per quas significantur hæretici utentes forma Ec- significantur hæretici utentes forma Ec- clesiæ in conferendis sacramentis. Quan- clesiæ in conferendis sacramentis. Quan- doque autem in utero proprio perit se- doque autem in utero proprio perit se- men, sicut Esau reprobatus est: quando- men, sicut Esau reprobatus est: quando- que in utero ancillæ, sicut Ismael re- que in utero ancillæ, sicut Ismael re- probatus est per quos significantur fal- probatus est per quos significantur fal- si Christiani et hæretici in forma hæresis si Christiani et hæretici in forma hæresis et non Ecclesiæ baptizantes. et non Ecclesiæ baptizantes.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An character est in aliquo genere, et in An character est in aliquo genere, et in quo in genere et si genere qualitatis, quo in genere et si genere qualitatis, in qua specie ? in qua specie ?

Deinde quæritur de hoc quod dicitur, Deinde quæritur de hoc quod dicitur, ibi, A, § 2, circa medium : « Servato ibi, A, § 2, circa medium : « Servato charactere Christi, etc. » charactere Christi, etc. »

Gratia enim illius inducenda est hic Gratia enim illius inducenda est hic quæstio de charactere baptismali. Et quia quæstio de charactere baptismali. Et quia scientia de charactere facilior est, si de eo scientia de charactere facilior est, si de eo hic disputetur in genere, scilicet Confir- hic disputetur in genere, scilicet Confir- mationis, et Ordinis, et ideo faciemus de mationis, et Ordinis, et ideo faciemus de charactere disputationem generalem. charactere disputationem generalem.

Quæratur igitur de charactere tribus Quæratur igitur de charactere tribus viis, scilicet in se, et ex parte effectus, et viis, scilicet in se, et ex parte effectus, et ex parte suscipientis quoniam ex par- ex parte suscipientis quoniam ex par- te dantis idem est quærere de dante cha- te dantis idem est quærere de dante cha- racterem, et de dante sacramentum, et racterem, et de dante sacramentum, et hoc jam habitum est. hoc jam habitum est.

De charactere autem in se quærantur De charactere autem in se quærantur quinque, scilicet in quo genere sit? quinque, scilicet in quo genere sit? Secundo, Quid sit diffinitive ? Secundo, Quid sit diffinitive ? Tertio, Quæ et quot sacramenta impri- Tertio, Quæ et quot sacramenta impri- mant characterem ? mant characterem ?

Quarto, De numero et ordine chara- Quarto, De numero et ordine chara- cterum. cterum.

Et quinto, De comparatione sacramen- Et quinto, De comparatione sacramen- torum Christi ad characterem bestiæ. torum Christi ad characterem bestiæ.

AD PRIMUM proceditur sic: Fere ab AD PRIMUM proceditur sic: Fere ab omnibus dicitur, quod character spiritua- omnibus dicitur, quod character spiritua- lis sit qualitas. lis sit qualitas.

Objiciatur ergo sic: Nihil est in genere Objiciatur ergo sic: Nihil est in genere quod non sit in aliqua ejus specierum, quod non sit in aliqua ejus specierum, character est in genere qualitatis: ergo character est in genere qualitatis: ergo est in aliqua specierum : aut ergo est ha- est in aliqua specierum : aut ergo est ha- bitus et dispositio, aut naturalis potentia bitus et dispositio, aut naturalis potentia vel impotentia, aut passio vel passibilis vel impotentia, aut passio vel passibilis qualitas, aut forma vel circa hoc aliquid qualitas, aut forma vel circa hoc aliquid constans figura et omnes hæ species constans figura et omnes hæ species opinionem habuerunt circa materiam is- opinionem habuerunt circa materiam is-

tam. tam.

Videtur autem, quod non sit habitus Videtur autem, quod non sit habitus et dispositio quia et dispositio quia

1. Dicit Augustinus in libro de Bono 1. Dicit Augustinus in libro de Bono conjugali, quod habitus est quo quis conjugali, quod habitus est quo quis aliquid agit cum tempus sit : ergo omnis aliquid agit cum tempus sit : ergo omnis habitus est ad actum aliquem potentiæ in. habitus est ad actum aliquem potentiæ in. qua est character autem non est ad ac- qua est character autem non est ad ac- tum potentiæ, sed ad distinctionem vel tum potentiæ, sed ad distinctionem vel consignationem vel utrumque : ergo vi- consignationem vel utrumque : ergo vi- detur, quod non sit habitus vel disposi- detur, quod non sit habitus vel disposi- tio. tio.

2. Item, Habitus animæ est naturalis, 2. Item, Habitus animæ est naturalis, aut infusus, aut acquisitus. Naturalis, aut infusus, aut acquisitus. Naturalis, ut habitus visus in potentia visiva : infu- ut habitus visus in potentia visiva : infu- sus autem vel acquisitus dividi consue- sus autem vel acquisitus dividi consue- vit in scientiam et virtutem: character vit in scientiam et virtutem: character autem nec est scientia, nec virtus: cum autem nec est scientia, nec virtus: cum igitur non sit habitus naturalis, non erit igitur non sit habitus naturalis, non erit habitus, ut videtur. habitus, ut videtur.

SED CONTRA hoc videtur esse quod di- Sed contra SED CONTRA hoc videtur esse quod di- Sed contra

IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 3. IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 3.

cit Philosophus, quod tria sunt in anima, cit Philosophus, quod tria sunt in anima, scilicet passiones, potentiæ, et habitus : scilicet passiones, potentiæ, et habitus : constat autem, quod character non est constat autem, quod character non est passio ergo si est in anima, est habi- passio ergo si est in anima, est habi- tus, ut videtur. tus, ut videtur.

121 121

character. Sed hoc ridiculum videtur character. Sed hoc ridiculum videtur multis rationibus, quarum una est : multis rationibus, quarum una est :

1. Spiritualis quantitas virtutis atten- 1. Spiritualis quantitas virtutis atten- ditur penes intensionem virtutis ad ac- ditur penes intensionem virtutis ad ac- tum hæc autem intensio non mutat tum hæc autem intensio non mutat genus ergo quantitas virtutis non dicit genus ergo quantitas virtutis non dicit VIDETUR autem, quod etiam non sit aliquid in quo salvetur ratio figuræ: VIDETUR autem, quod etiam non sit aliquid in quo salvetur ratio figuræ: naturalis potentia vel impotentia. naturalis potentia vel impotentia. quia illa non salvatur sine quantitate quia illa non salvatur sine quantitate continua. continua.

1. Naturalis enim potentia vel impo- 1. Naturalis enim potentia vel impo- tentia causatur a naturalibus causis : sic- tentia causatur a naturalibus causis : sic- ut quidam dicunt, quod naturalis poten- ut quidam dicunt, quod naturalis poten- tia causatur a victoria formæ super ma- tia causatur a victoria formæ super ma- teriam, et naturalis impotentia ab imper- teriam, et naturalis impotentia ab imper- fectione victoriæ ejusdem: sicut durum fectione victoriæ ejusdem: sicut durum naturalem potentiam habet ad non seca- naturalem potentiam habet ad non seca- ri, et molle ejusdem impotentiam. Con- ri, et molle ejusdem impotentiam. Con- stat autem, quod a tali causa non causa- stat autem, quod a tali causa non causa- tur character : ergo non est naturalis tur character : ergo non est naturalis potentia vel impotentia, licet hoc qui- potentia vel impotentia, licet hoc qui- dam dixerunt. dam dixerunt.

2. Item, Naturales potentiæ conse- 2. Item, Naturales potentiæ conse- quuntur naturam: character autem non quuntur naturam: character autem non consequitur naturam : ergo non est in consequitur naturam : ergo non est in specie potentiæ naturalis. specie potentiæ naturalis.

VIDETUR etiam non esse in passione vel VIDETUR etiam non esse in passione vel passibili qualitate: quoniam hæc secun- passibili qualitate: quoniam hæc secun- dum Philosophum aut est infusa in ani- dum Philosophum aut est infusa in ani- mam sensibilem sicut sunt objecta sen- mam sensibilem sicut sunt objecta sen- suum, aut illata in sensu vel sensibili suum, aut illata in sensu vel sensibili anima, ut delectatio et tristitia: constat anima, ut delectatio et tristitia: constat autem quod character circa animam in- autem quod character circa animam in- tellectualem est: ergo non est passio vel tellectualem est: ergo non est passio vel passibilis qualitas, licet hoc etiam qui passibilis qualitas, licet hoc etiam qui dam dixerint. dam dixerint.

ITEM, Videtur quod non sit forma vel ITEM, Videtur quod non sit forma vel circa hoc aliquid constans figura : quia circa hoc aliquid constans figura : quia illa secundum Philosophum non est in illa secundum Philosophum non est in spiritualibus, sed in quantis? Figura spiritualibus, sed in quantis? Figura enim est superficies una vel pluribus line- enim est superficies una vel pluribus line- is contenta sive terminata: nihil autem is contenta sive terminata: nihil autem talium convenit spirituali naturæ : ergo talium convenit spirituali naturæ : ergo nec character in specie illa est, ut vide- nec character in specie illa est, ut vide- tur, cum sit tantum in spirituali natura. tur, cum sit tantum in spirituali natura.

PROPTER HOC quidam dixerunt, quod PROPTER HOC quidam dixerunt, quod etiam in spirituali natura est spiritualis etiam in spirituali natura est spiritualis quantitas, et secundum illam attenditur quantitas, et secundum illam attenditur

2. Item, Omnis figura attenditur penes 2. Item, Omnis figura attenditur penes ultimum ad hoc terminatum: virtus au- ultimum ad hoc terminatum: virtus au- tem licet diffiniatur per ultimum poten- tem licet diffiniatur per ultimum poten- tiæ, non tamen diffinitur per ultimi ter- tiæ, non tamen diffinitur per ultimi ter- minationem ergo videtur, quod quan- minationem ergo videtur, quod quan- titas virtutis non potest habere rationem titas virtutis non potest habere rationem figuræ, et sic non est character figuralis figuræ, et sic non est character figuralis vel forma circa hoc aliquid constans. vel forma circa hoc aliquid constans.

3. Item, Si virtus terminetur in ultimo, 3. Item, Si virtus terminetur in ultimo, non est ille terminus ambiens substan- non est ille terminus ambiens substan- tiam virtutis intra, sed potius ultimum in tiam virtutis intra, sed potius ultimum in quod potest ex parte objecti in quod agit quod potest ex parte objecti in quod agit virtus, sicut virtus Herculis potest in virtus, sicut virtus Herculis potest in triginta quos vincit : figura autem est triginta quos vincit : figura autem est terminus ambiens substantiam terminati terminus ambiens substantiam terminati claudendo intra se: ergo etsi virtus ter- claudendo intra se: ergo etsi virtus ter- minus potentiæ dicatur, ille terminus minus potentiæ dicatur, ille terminus æquivoce dictus est ad terminum figu- æquivoce dictus est ad terminum figu- ræ ergo character si est in quantitate ræ ergo character si est in quantitate virtutis, non tamen est de ratione figuræ. virtutis, non tamen est de ratione figuræ.

4. Item, Virtus est terminus potentiæ 4. Item, Virtus est terminus potentiæ terminatus ad ultimum: figura autem terminatus ad ultimum: figura autem secundum rationem figuræ est terminus secundum rationem figuræ est terminus terminans ultimum : ergo terminus in terminans ultimum : ergo terminus in ratione figuræ et in ratione virtutis dice- ratione figuræ et in ratione virtutis dice- tur æquivoce: et ita solutio illa nulla est tur æquivoce: et ita solutio illa nulla est quam quidam posuerunt, et quam fere quam quidam posuerunt, et quam fere omnes sunt secuti. omnes sunt secuti.

IDEO quidam alii accipientes verbum IDEO quidam alii accipientes verbum Philosophi quod dicit in prædicamentis, Philosophi quod dicit in prædicamentis, « Fortassis autem et alii apparebunt qua- « Fortassis autem et alii apparebunt qua- litatis modi, » dicunt quod character est litatis modi, » dicunt quod character est qualitas extra quatuor species qualitatis: qualitas extra quatuor species qualitatis: quia Aristoteles innuit, quod aliæ sunt quia Aristoteles innuit, quod aliæ sunt species qualitatis. Sed quod hoc nihil species qualitatis. Sed quod hoc nihil sit, facile probatur: licet enim omnis sit, facile probatur: licet enim omnis forma prædicet quale, non tamen omnis forma prædicet quale, non tamen omnis forma est in prædicamento qualitatis se- forma est in prædicamento qualitatis se- cundum rem, sed forma realiter ens in cundum rem, sed forma realiter ens in

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio. Ad quæst. Ad quæst.

122 122

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

prædicamento qualitatis non excedit qua- prædicamento qualitatis non excedit qua- tuor species ipsius: ergo patet, quod nihil tuor species ipsius: ergo patet, quod nihil est quod isti dicunt: quia si realiter esset est quod isti dicunt: quia si realiter esset qualitas, oporteret quod esset in aliqua qualitas, oporteret quod esset in aliqua specie qualitatis. specie qualitatis.

Videtur autem esse in relatione ad Videtur autem esse in relatione ad aliquid enim sunt, quorum hoc ipsum aliquid enim sunt, quorum hoc ipsum esse quod sunt, ad aliud sunt : sed cha- esse quod sunt, ad aliud sunt : sed cha- racteris sicut et signaculi vel signi hoc racteris sicut et signaculi vel signi hoc ipsum esse quod est, ad aliud est : ergo ipsum esse quod est, ad aliud est : ergo est in prædicamento relationis, et non est in prædicamento relationis, et non qualitatis, ut videtur. qualitatis, ut videtur.

SED QUIA hoc ab omnibus bene intel- SED QUIA hoc ab omnibus bene intel- ligentibus conceditur, quæratur, Utrum ligentibus conceditur, quæratur, Utrum esse relativi fundetur super aliquid aliud esse relativi fundetur super aliquid aliud vel non? vel non?

Videtur autem, quod fundetur in ali- Videtur autem, quod fundetur in ali- qua alia natura: quia qua alia natura: quia

1. Dicit Augustinus, quod omne rela- 1. Dicit Augustinus, quod omne rela- tivum est etiam aliquid aliud præter re- tivum est etiam aliquid aliud præter re- lativum, ut pater est substantia in qua lativum, ut pater est substantia in qua est relatio. Si ergo character est relati- est relatio. Si ergo character est relati- vum, videtur etiam esse aliquid aliud vum, videtur etiam esse aliquid aliud præter relationem in quo fundetur relatio. præter relationem in quo fundetur relatio.

2. Item, Character ut dicunt Magistri, 2. Item, Character ut dicunt Magistri, consignat nos Trinitati increatæ per consignat nos Trinitati increatæ per quamdam assimilationem : similitudo quamdam assimilationem : similitudo autem est rerum differentium eadem qua- autem est rerum differentium eadem qua- litas ergo videtur, quod fundetur in litas ergo videtur, quod fundetur in aliqua qualitate quæcumque sit illa. aliqua qualitate quæcumque sit illa.

SOLUTIO. Dicendum videtur sine præ- SOLUTIO. Dicendum videtur sine præ- judicio, quod character secundum esse judicio, quod character secundum esse quod importat, non dicit ens in præ- quod importat, non dicit ens in præ- dicamento relationis, sicut paternitas. dicamento relationis, sicut paternitas. Est enim duplex relativum, scilicet ipsum Est enim duplex relativum, scilicet ipsum quod ad aliud est et dicitur, ut pater : et quod ad aliud est et dicitur, ut pater : et accidens quod absolute et in abstractio- accidens quod absolute et in abstractio- ne significat, ut paternitas, et hoc dicit ne significat, ut paternitas, et hoc dicit modum dispositionis quo relativum dici- modum dispositionis quo relativum dici- tur ad aliquid ita character est etiam tur ad aliquid ita character est etiam ad aliquid et characterizatum. ad aliquid et characterizatum.

: :

AD HOC autem quod ultimo quæritur, AD HOC autem quod ultimo quæritur, oportet primo respondere, scilicet utrum oportet primo respondere, scilicet utrum fundetur supra potentias imaginis nudas fundetur supra potentias imaginis nudas ex ipsa susceptione baptismatis, vel ha- ex ipsa susceptione baptismatis, vel ha- beat a materia qualitatem subjectam. beat a materia qualitatem subjectam. Dicendum, quod utrumque dicitur a di- Dicendum, quod utrumque dicitur a di-

versis sed tamen probabilius videtur, versis sed tamen probabilius videtur, quod habeat a materia qualitatem sub- quod habeat a materia qualitatem sub- jectam in qua fundetur, et hanc puto esse jectam in qua fundetur, et hanc puto esse habitum quemdam luminis spiritualis, habitum quemdam luminis spiritualis, quod se habet ad modum habilitatis ad quod se habet ad modum habilitatis ad fidem et ad gratiam per lucem et calorem fidem et ad gratiam per lucem et calorem spirituales, ut lux habilitet ad fidem et spirituales, ut lux habilitet ad fidem et calor ad mores. calor ad mores.

ET SECUNDUM hanc responsionem opor- ET SECUNDUM hanc responsionem opor- tet primo objectis respondere, dicendo, tet primo objectis respondere, dicendo, quod character fundatur in habitu sicut quod character fundatur in habitu sicut similitudo in qualitate: sed habitus du- similitudo in qualitate: sed habitus du- plex est, scilicet perfectus et distinctus, plex est, scilicet perfectus et distinctus, et imperfectus et indistinctus: primus est et imperfectus et indistinctus: primus est sicut habitus determinatus ad hanc ma- sicut habitus determinatus ad hanc ma- teriam, et ille dividitur in scientiam et teriam, et ille dividitur in scientiam et virtutemet de illo verum est quod dicit virtutemet de illo verum est quod dicit Augustinus, quod habitus est quo quis Augustinus, quod habitus est quo quis aliquid agit cum tempus est. Imperfectus aliquid agit cum tempus est. Imperfectus autem et confusus et indistinctus est autem et confusus et indistinctus est præcedens illum, et habilitans ad illum. præcedens illum, et habilitans ad illum. Et hujus simile possumus videre in ocu- Et hujus simile possumus videre in ocu- lo, in quo in pupilla et humido crystal- lo, in quo in pupilla et humido crystal- lino est quoddam perspicuum cum luce lino est quoddam perspicuum cum luce sibi connaturali et inseparabili, et tamen sibi connaturali et inseparabili, et tamen non sufficit per se ad videndum distincte non sufficit per se ad videndum distincte nisi adveniat spiritus ex anima determi- nisi adveniat spiritus ex anima determi- natus ad colores: ita etiam intellectui est natus ad colores: ita etiam intellectui est connaturale lumen confusum ad quod connaturale lumen confusum ad quod examinat audita et accepta secundum examinat audita et accepta secundum Philosophum, et tamen illud non sufficit Philosophum, et tamen illud non sufficit ad distincte intelligendum hoc vel illud. ad distincte intelligendum hoc vel illud.

Ita possumus dicere, quod est quodam- Ita possumus dicere, quod est quodam- modo lumen indistinctum inseparabiliter modo lumen indistinctum inseparabiliter infusum baptizatis, in quo lucet assimi- infusum baptizatis, in quo lucet assimi- latio quædam ad Trinitatem increatam, latio quædam ad Trinitatem increatam, licet non sit sufficiens sine fide: et hoc licet non sit sufficiens sine fide: et hoc lumen est in quo fundatur character, et lumen est in quo fundatur character, et est in genere gratiæ gratis datæ. Et hoc est in genere gratiæ gratis datæ. Et hoc attenderunt, ut puto, qui characterem attenderunt, ut puto, qui characterem posuerunt in specie habitus et in genere posuerunt in specie habitus et in genere qualitatis unde illa quæ objiciuntur qualitatis unde illa quæ objiciuntur contra alias qualitates, videntur esse contra alias qualitates, videntur esse concedenda. concedenda.

Et quod quidam dixerunt de figura in- Et quod quidam dixerunt de figura in- tellectuali, aut non intelligo, aut non est tellectuali, aut non intelligo, aut non est verum quod dixerunt. verum quod dixerunt.

Et per hoc patet solutio ad omnia quæ- Et per hoc patet solutio ad omnia quæ- sita de hoc articulo. sita de hoc articulo.

IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 4.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An diffinitiones characteris sint bene An diffinitiones characteris sint bene assignatæ ? assignatæ ?

Secundo quæritur, Quid sit character Secundo quæritur, Quid sit character diffinitive ? diffinitive ?

Dicunt autem quidam beatum Diony- Dicunt autem quidam beatum Diony- sium in Ecclesiastica hierarchia ita dif- sium in Ecclesiastica hierarchia ita dif- finire «Character est signum sanctum finire «Character est signum sanctum communionis fidei et sacræ ordinationis communionis fidei et sacræ ordinationis datum accedenti a hierarchia. » Licet au- datum accedenti a hierarchia. » Licet au- tem ita dicant, tamen in nulla Dionysii tem ita dicant, tamen in nulla Dionysii translatione invenitur hæc diffinitio, nec translatione invenitur hæc diffinitio, nec per verba, nec per sensum: et hoc scit per verba, nec per sensum: et hoc scit bene quicumque litteram Dionysii inspi- bene quicumque litteram Dionysii inspi- cit. Ibi enim unde trahere voluerunt illa cit. Ibi enim unde trahere voluerunt illa verba, dicit sic secundum veterem trans- verba, dicit sic secundum veterem trans- lationem, ostendens quid significet, quod lationem, ostendens quid significet, quod ordinandus veniť ad summum sacerdo- ordinandus veniť ad summum sacerdo- tem, id est, ad Episcopum, etc. : « Eum tem, id est, ad Episcopum, etc. : « Eum vero, scilicet ordinandum, sic acceden- vero, scilicet ordinandum, sic acceden- tem, scilicet ad Episcopum suum hierar- tem, scilicet ad Episcopum suum hierar- cham, divina beatitudo in suam partici- cham, divina beatitudo in suam partici- pationem recipit, et proprio lumine tam- pationem recipit, et proprio lumine tam- quam quodam ipsi signo tradit, divinum quam quodam ipsi signo tradit, divinum perficiens et communicantem divinorum perficiens et communicantem divinorum partes et sacræ ordinationis: quorum est partes et sacræ ordinationis: quorum est symbolum sacrum a summo sacerdote symbolum sacrum a summo sacerdote donatum signaculum, et sacerdotum sa- donatum signaculum, et sacerdotum sa- lutaris descriptio, in salvatis eum com- lutaris descriptio, in salvatis eum com- memorans et memoriis sacris. » memorans et memoriis sacris. »

vero, vero,

Ut autem intelligantur verba quæ ob- Ut autem intelligantur verba quæ ob- scura sunt, sic sunt exponenda : « Eum scura sunt, sic sunt exponenda : « Eum scilicet ordinandum sic acceden- scilicet ordinandum sic acceden- tem in acceptione ordinum ad hierar- tem in acceptione ordinum ad hierar- cham, suscipit ad partes potestatis divi- cham, suscipit ad partes potestatis divi- na beatitudo, id est, Deus, et hoc signi- na beatitudo, id est, Deus, et hoc signi- ficatur in hoc quod partem suæ potestatis ficatur in hoc quod partem suæ potestatis dat hierarcha, id est, Episcopus, quando dat hierarcha, id est, Episcopus, quando suscipit eum : et proprio lumine, id est, suscipit eum : et proprio lumine, id est,

1 S. DIONYSIUS, Lib.de Ecclesiastica hierarchia. 1 S. DIONYSIUS, Lib.de Ecclesiastica hierarchia.

123 123

de proprio lumine tradit ei: tamquam de proprio lumine tradit ei: tamquam quodam ipsi signo tradit, id est, in quo- quodam ipsi signo tradit, id est, in quo- dam signo, quia in sacramento suscepto : dam signo, quia in sacramento suscepto : divinum perficiens, hoc est, quod scilicet divinum perficiens, hoc est, quod scilicet lumen perficiens eum divinum, id est, ut lumen perficiens eum divinum, id est, ut sit divinus in potestate ad minus, id est, sit divinus in potestate ad minus, id est, habet potestatis divinæ partem : et com- habet potestatis divinæ partem : et com- municantem divinorum partes, id est, municantem divinorum partes, id est, perficit ipsum ut communicet partes, id perficit ipsum ut communicet partes, id est, in parte divinorum quoad potestatem est, in parte divinorum quoad potestatem sacræ ordinationis, id est, perficit eum sacræ ordinationis, id est, perficit eum ut sit communitas sacræ ordinationis, id ut sit communitas sacræ ordinationis, id est, in sacra ordinatione : quia Græci non est, in sacra ordinatione : quia Græci non habent ablativum: quorum est symbo- habent ablativum: quorum est symbo- lum, id est, quorum, scilicet divinæ per- lum, id est, quorum, scilicet divinæ per- fectionis et communionis divinorum par- fectionis et communionis divinorum par- tis, et communionis ordinationis symbo- tis, et communionis ordinationis symbo- lum, id est, sacrum a summo sacerdote lum, id est, sacrum a summo sacerdote donatum, id est, id quod datum est a donatum, id est, id quod datum est a summo sacerdote : quia sacramentum summo sacerdote : quia sacramentum ab Episcopo datum, est signum quod ab Episcopo datum, est signum quod detur ei divina potestas et gratia a Deo. detur ei divina potestas et gratia a Deo. Et subjungit, quid sit illud quod datum Et subjungit, quid sit illud quod datum est ab Episcopo, hoc est scilicet signacu- est ab Episcopo, hoc est scilicet signacu- lum, id est, quod signat eum pontifex, lum, id est, quod signat eum pontifex, manus imponendo, etradendo, et hujus- manus imponendo, etradendo, et hujus- modi et sacerdotum salutaris descriptio, modi et sacerdotum salutaris descriptio, id est, quod describit eum sacerdotem id est, quod describit eum sacerdotem faciendo per ordinem : commemorans faciendo per ordinem : commemorans eum, si bene usus fuerit potestate, in sal- eum, si bene usus fuerit potestate, in sal- vatis et memoriis sacris. » vatis et memoriis sacris. »

Si autem hæc (ut puto) est Dionysii Si autem hæc (ut puto) est Dionysii intentio, patet quod illa diffinitio non est intentio, patet quod illa diffinitio non est sua, et numquam alibi reperitur: et ideo sua, et numquam alibi reperitur: et ideo non sumo eam ut a Sancto, sed sicut a non sumo eam ut a Sancto, sed sicut a Doctoribus approbatam. Doctoribus approbatam.

Dant autem quidam et aliam, hanc sci- Dant autem quidam et aliam, hanc sci- licet, «Character est distinctio a chara- licet, «Character est distinctio a chara- ctere æterno impressa animæ rationali- ctere æterno impressa animæ rationali- secundum imaginem, consignans trinita- secundum imaginem, consignans trinita- tem creatam Trinitati creanti et recreanti, tem creatam Trinitati creanti et recreanti, et distinguens a non consignatis secun- et distinguens a non consignatis secun- dum statum fidei. dum statum fidei.

ОBJICITUR autem multipliciter de istis ОBJICITUR autem multipliciter de istis diffinitionibus Magistrorum : diffinitionibus Magistrorum :

cap. 2. cap. 2.

Quæst. 1. Quæst. 1.

Quæst. 2. Quæst. 2.

124 124

CONTRA PRIMAM sic: CONTRA PRIMAM sic:

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Character est signum sanctum : omne Character est signum sanctum : omne autem signum est naturale, vel ad placi- autem signum est naturale, vel ad placi- tum constat autem, quod character non tum constat autem, quod character non est signum ad placitum : quia tunc non est signum ad placitum : quia tunc non esset idem apud omnes, et variaretur ad esset idem apud omnes, et variaretur ad voluntatem ergo est naturale: omne voluntatem ergo est naturale: omne autem signum naturale similitudinem autem signum naturale similitudinem habet aliquam cum signato, ut fumus habet aliquam cum signato, ut fumus cum igne habet convenientiam: ergo vi- cum igne habet convenientiam: ergo vi- detur, quod character aliquam habet detur, quod character aliquam habet convenientiam cum charactere increato. convenientiam cum charactere increato.

Et quæritur, Quæ sit illa? Videtur Et quæritur, Quæ sit illa? Videtur autem, quod nulla sit: quia homo habet autem, quod nulla sit: quia homo habet convenientiam per characterem : ergo convenientiam per characterem : ergo videtur, quod character sit dispositio in- videtur, quod character sit dispositio in- venta in utroque extremorum, scilicet in venta in utroque extremorum, scilicet in homine signato, et charactere increato homine signato, et charactere increato cui consignatur : sicut si duo sunt simi- cui consignatur : sicut si duo sunt simi- les in albedine, albedo est dispositio in- les in albedine, albedo est dispositio in- venta in utroque et hoc falsum est hic: venta in utroque et hoc falsum est hic: quia Filius Dei non habet characterem, quia Filius Dei non habet characterem, ut infra probabitur. ut infra probabitur.

ITEM, Signorum aliud est principium ITEM, Signorum aliud est principium prægnosticum futurorum: sicut signa quæ prægnosticum futurorum: sicut signa quæ habent divinatores in astris et aliis, et habent divinatores in astris et aliis, et medici in ægritudinibus. Aliud est reme- medici in ægritudinibus. Aliud est reme- morativum præteritorum, ut annulus fi- morativum præteritorum, ut annulus fi- dei datus sponsæ a sponso, et monile dei datus sponsæ a sponso, et monile continentiæ thori, et hujusmodi. Aliud continentiæ thori, et hujusmodi. Aliud est determinatum in præsenti, sicut sub- est determinatum in præsenti, sicut sub- stantia præsens significatur accidentibus stantia præsens significatur accidentibus quæ cadunt in sensum. quæ cadunt in sensum.

Quæratur ergo, Si character sit si- Quæratur ergo, Si character sit si- gnum, cujusmodi signum sit? gnum, cujusmodi signum sit?

1. Non enim videtur esse signum nisi 1. Non enim videtur esse signum nisi gratiæ et hanc non necessario signifi- gratiæ et hanc non necessario signifi- cat, nec in præsenti, nec in futuro, nec cat, nec in præsenti, nec in futuro, nec in præterito, sicut in ficto qui moritur in præterito, sicut in ficto qui moritur in fictione ergo videtur, quod character in fictione ergo videtur, quod character non sit signum gratiæ. non sit signum gratiæ.

2. Item, Si est signum, non erit nisi 2. Item, Si est signum, non erit nisi signum sacramentale: signum autem sa- signum sacramentale: signum autem sa- cramentale est invisibilis gratiæ visibilis cramentale est invisibilis gratiæ visibilis forma vel sensibilis ad minus: ergo vi- forma vel sensibilis ad minus: ergo vi- detur, quod character sensibilis quædam detur, quod character sensibilis quædam

1 Cf. Supra, Dist. I, Art. 17 et seq. 1 Cf. Supra, Dist. I, Art. 17 et seq.

forma sit, cujus contrarium habitum est forma sit, cujus contrarium habitum est in præecdenti quæstione, et iterum post- in præecdenti quæstione, et iterum post- ea habebitur, quando probabitur quod ea habebitur, quando probabitur quod character non imprimitur nisi in anima character non imprimitur nisi in anima rationali. rationali.

3. Item, Secundum Magistrum Hugo- 3. Item, Secundum Magistrum Hugo- nem in libro de Sacramentis, signum ac- nem in libro de Sacramentis, signum ac- cipitur in proprietatibus corporalis ele- cipitur in proprietatibus corporalis ele- menti character autem neque est cor- menti character autem neque est cor- porale elementum in sacramento, nec porale elementum in sacramento, nec proprietas ejus: ergo character non est proprietas ejus: ergo character non est signum, ut videtur. signum, ut videtur.

Item, Si est signum sacramentale: aut Item, Si est signum sacramentale: aut est vetus, aut novum. Constat autem, est vetus, aut novum. Constat autem, quod non est vetus: quia nihil loquitur quod non est vetus: quia nihil loquitur lex vetus de charactere spirituali, licet lex vetus de charactere spirituali, licet loquatur de circumcisione ut carnali cha- loquatur de circumcisione ut carnali cha- ractere data carnali populo, ut supra ha- ractere data carnali populo, ut supra ha- bitum est in tractatu de circumcisione 1 : bitum est in tractatu de circumcisione 1 : ergo erit signum novæ legis. ergo erit signum novæ legis.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Non necessario efficit quod figurat, ut Non necessario efficit quod figurat, ut patet in fictis: ergo nec est signum vete- patet in fictis: ergo nec est signum vete- ris legis nec novæ : ergo nec est signum ris legis nec novæ : ergo nec est signum sacramentale. sacramentale.

Sed contra. Sed contra.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, Quæst. 3 ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, Quæst. 3 « Communionis fidei. »> « Communionis fidei. »>

Videtur enim hoc non esse verum: Videtur enim hoc non esse verum: quia fictus non credens recipit characte- quia fictus non credens recipit characte- rem baptismalem: et tamen non commu- rem baptismalem: et tamen non commu- nicat fidem. nicat fidem.

Præterea, Communio fidei potest esse Præterea, Communio fidei potest esse quoad participationem articulorum, vel quoad participationem articulorum, vel fidelium, vel habitus fidei et videtur fidelium, vel habitus fidei et videtur non posse esse pluribus modis. Constat non posse esse pluribus modis. Constat autem, quod non necessario facit com- autem, quod non necessario facit com- municare fidelibus, ut patet in adultis ab municare fidelibus, ut patet in adultis ab hæreticis scienter baptizatis, qui fidelibus hæreticis scienter baptizatis, qui fidelibus non communicant. non communicant.

Item, Non est communicatio quoad Item, Non est communicatio quoad articulos quia fictus discredens articu- articulos quia fictus discredens articu- los, recipit characterem, dum se offert los, recipit characterem, dum se offert non contradicens ad id quod facit Eccle- non contradicens ad id quod facit Eccle- sia, licet hoc ipsum nihil credat esse vel sia, licet hoc ipsum nihil credat esse vel valere. valere.

Item, Videtur quod non communi- Item, Videtur quod non communi-

Quæst. 4, Quæst. 4,

Quæst. 5. Quæst. 5.

Quæst. 6. Quæst. 6.

IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 4.

cat habitum fidei: quia infidelis potest cat habitum fidei: quia infidelis potest esse, ut jam dictum est et tamen susci- esse, ut jam dictum est et tamen susci- pit characterem : ergo videtur, quod non pit characterem : ergo videtur, quod non sit signum communicationis fidei. sit signum communicationis fidei.

ITEM, Quare plus diffinitur per signum ITEM, Quare plus diffinitur per signum communicationis fidei, quam ulterius communicationis fidei, quam ulterius virtutis ? virtutis ?

Videtur enim, quod dispositio sit ad Videtur enim, quod dispositio sit ad omnem virtutem et signum. Tria enim omnem virtutem et signum. Tria enim sunt in sacramento, scilicet signum tan- sunt in sacramento, scilicet signum tan- tum, at tinctio facta in aqua et res et tum, at tinctio facta in aqua et res et signum, quod est character: et res tan- signum, quod est character: et res tan- tum, quod est gratia cum omnibus vir- tum, quod est gratia cum omnibus vir- tutibus. Si ergo est signum rei sacramen- tutibus. Si ergo est signum rei sacramen- ti, et res sacramenti est plenitudo virtu- ti, et res sacramenti est plenitudo virtu- tis et non fidei: tunc videtur character tis et non fidei: tunc videtur character esse signum omnis virtutis, et non si- esse signum omnis virtutis, et non si- gnum fidei : ergo male diffinitur per hoc gnum fidei : ergo male diffinitur per hoc quod sit signum fidei. quod sit signum fidei.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, « Et sacræ ordinationis. » « Et sacræ ordinationis. »

1. Hoc enim non videtur convenire ni- 1. Hoc enim non videtur convenire ni- si characteri ordinis: ergo per illud male si characteri ordinis: ergo per illud male diffinitur character in genere, secundum diffinitur character in genere, secundum quod est in confirmatione et baptismo et quod est in confirmatione et baptismo et ordine in communi. ordine in communi.

2. PRÆTEREA, Character ordinis et con- 2. PRÆTEREA, Character ordinis et con- firmationis non videtur esse signum fidei: firmationis non videtur esse signum fidei: sed character confirmationis videtur esse sed character confirmationis videtur esse signum fortitudinis ad pugnandum, et signum fortitudinis ad pugnandum, et character ordinis videtur esse signum po- character ordinis videtur esse signum po- testatis ad spirituales actus, ut est confi- testatis ad spirituales actus, ut est confi- cere Eucharistiam, ligare, et solvere: er- cere Eucharistiam, ligare, et solvere: er- go iterum male diffinitur per signum fi- go iterum male diffinitur per signum fi- dei et sacræ ordinationis. dei et sacræ ordinationis.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, « Datum accedenti ab hierarcha. » « Datum accedenti ab hierarcha. »

Videtur enim hoc esse falsum: si enim Videtur enim hoc esse falsum: si enim rusticus baptizat, characterem recipit rusticus baptizat, characterem recipit baptizatus ergo non oportet ut detur baptizatus ergo non oportet ut detur ab hierarcha, ut videtur. ab hierarcha, ut videtur.

: :

Præterea, Si dicas, quod hierarcha di- Præterea, Si dicas, quod hierarcha di- cit debitum ministerium: iterum falsum cit debitum ministerium: iterum falsum est quia hierarcha est summus sacerdos est quia hierarcha est summus sacerdos sive Pontifex et debitus minister baptis- sive Pontifex et debitus minister baptis- matis non est, sed etiam simplex sacer- matis non est, sed etiam simplex sacer-

: :

125 125

dos, ut dicitur in Littera in hac distinc- dos, ut dicitur in Littera in hac distinc- tione ergo non oportet accedere ad hie- tione ergo non oportet accedere ad hie- rarcham, ut videtur. rarcham, ut videtur.

ULTERIUS quæritur de secunda diffini- Quæst. 7. ULTERIUS quæritur de secunda diffini- Quæst. 7. tione : et primo de hoc quod dicit, tione : et primo de hoc quod dicit, « Character est distinctio. >> « Character est distinctio. >>

Si enim est distinctio, et signum di- Si enim est distinctio, et signum di- stinctivum aliter distinguit baptizatum stinctivum aliter distinguit baptizatum a non baptizato: aut ergo Ecclesiæ mili- a non baptizato: aut ergo Ecclesiæ mili- tanti, aut triumphanti, aut Deo: sed non tanti, aut triumphanti, aut Deo: sed non Ecclesiæ militanti, quia illa non distin- Ecclesiæ militanti, quia illa non distin- guit nec discernit per signa invisibilia, guit nec discernit per signa invisibilia, cum judicet secundum faciem, et non se- cum judicet secundum faciem, et non se- cundum ea quæ sunt in corde: nec etiam cundum ea quæ sunt in corde: nec etiam distinguit quoad Ecclesiam triumphan- distinguit quoad Ecclesiam triumphan- tem, quia illa non indiget, cum suffi- tem, quia illa non indiget, cum suffi- cientem distinctionem accipiat baptiza- cientem distinctionem accipiat baptiza- non baptizato in contemplatione non baptizato in contemplatione Verbi item quoad Deum non oportet, Verbi item quoad Deum non oportet, quia Deus non cognoscit per signa, sed quia Deus non cognoscit per signa, sed per seipsum scit omnia. per seipsum scit omnia.

tus a tus a

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, Quæst 8. ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, Quæst 8. « A charactere æterno impressa. » « A charactere æterno impressa. »

1. Character enim est Filius, ut habe- 1. Character enim est Filius, ut habe- tur, ad Hebr. 1, 3: Qui cum sit splendor tur, ad Hebr. 1, 3: Qui cum sit splendor gloriæ, et figura substantiæ ejus. In alia gloriæ, et figura substantiæ ejus. In alia littera, «Et character substantiæ ejus : » littera, «Et character substantiæ ejus : » ergo videtur, quod Filius Dei imprimat ergo videtur, quod Filius Dei imprimat

characterem. characterem.

2. Item, Ad idem, Similitudo Patris 2. Item, Ad idem, Similitudo Patris est Filius cum igitur character creatus est Filius cum igitur character creatus sit assimilans, videtur quod congruenter sit assimilans, videtur quod congruenter imprimatur a Filio. imprimatur a Filio.

3. Item, Sacramentum baptismi est sa- 3. Item, Sacramentum baptismi est sa- cramentum regenerationis, quo efficiun- cramentum regenerationis, quo efficiun- tur filii gratiæ: sed filiatio gratiæ habet tur filii gratiæ: sed filiatio gratiæ habet similitudinem aliquam cum generatione similitudinem aliquam cum generatione æterna ergo videtur, quod character æterna ergo videtur, quod character regenerationis a Filio ut æterno chara- regenerationis a Filio ut æterno chara- ctere imprimatur. ctere imprimatur.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Per invocationem Trinitatis in ele- 1. Per invocationem Trinitatis in ele- mento imprimitur character: ergo im- mento imprimitur character: ergo im- pressio non magis pertinet ad Patrem pressio non magis pertinet ad Patrem quam ad Filium, nec e converso, sed ad quam ad Filium, nec e converso, sed ad totam Trinitatem. totam Trinitatem.

2. PRÆTEREA, Si propter sacramentum 2. PRÆTEREA, Si propter sacramentum

Sed contra. Sed contra.

Quæst 9. Quæst 9.

126 126

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

regenerationis Filio debetur impressio regenerationis Filio debetur impressio characteris in Baptismo: ergo etiam pro- characteris in Baptismo: ergo etiam pro- pter sacramentum spiritualis potestatis pter sacramentum spiritualis potestatis Patri debetur impressio characteris in Patri debetur impressio characteris in Ordine, quod falsum est, quia per ratio- Ordine, quod falsum est, quia per ratio- nem congruentiæ omnis impressio cha- nem congruentiæ omnis impressio cha- racteris erit appropriata uni personæ. racteris erit appropriata uni personæ.

3. Item, Plus debetur Patri quam Fi- 3. Item, Plus debetur Patri quam Fi- lio, quia Patris est generare: ergo etiam lio, quia Patris est generare: ergo etiam characterem spiritualis regenerationis characterem spiritualis regenerationis imprimere: ergo non imprimitur a cha- imprimere: ergo non imprimitur a cha- ractere æterno, ut videtur. ractere æterno, ut videtur.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, « Impressa animæ rationali secundum « Impressa animæ rationali secundum imaginem. » imaginem. »

1. Nihil enim numero unum imprimitur 1. Nihil enim numero unum imprimitur diversis subjectis numero: sed character diversis subjectis numero: sed character est unum aliquid numero: ergo non pot- est unum aliquid numero: ergo non pot- est imprimi tribus potentiis imaginis, est imprimi tribus potentiis imaginis, nisi multiplicetur secundum numerum. nisi multiplicetur secundum numerum.

2. Item, Sicut se habet signum præ- 2. Item, Sicut se habet signum præ- cedens in sacramento, et res sequens: cedens in sacramento, et res sequens: ita se debet habere medium quod est si- ita se debet habere medium quod est si- gnum et res simul: sed signum perfectæ gnum et res simul: sed signum perfectæ ablutionis totius animæ, et res sequens ablutionis totius animæ, et res sequens perfecte curat et perficit totam animam perfecte curat et perficit totam animam secundum omnes potentias : ergo etiam secundum omnes potentias : ergo etiam medium quod est signum, debet imprimi medium quod est signum, debet imprimi secundum omnes potentias, et non se- secundum omnes potentias, et non se- cundum potentias imaginis tantum : me- cundum potentias imaginis tantum : me- dium autem est character: ergo secun- dium autem est character: ergo secun- dum omnes potentias debet imprimi dum omnes potentias debet imprimi character in anima. character in anima.

3. Item, Ejusdem est dispositio et ha- 3. Item, Ejusdem est dispositio et ha- bitus sed habitus est res sacramenti se- bitus sed habitus est res sacramenti se- quens cum igitur ille habitus sit in tota quens cum igitur ille habitus sit in tota anima, videtur etiam quod dispositio quæ anima, videtur etiam quod dispositio quæ est character, secundum totam animam est character, secundum totam animam debeat inesse. debeat inesse.

4. Præterea, Videtur si character im- 4. Præterea, Videtur si character im- primitur in imagine (ut dicit secunda dif- primitur in imagine (ut dicit secunda dif- finitio) quod non sit lux tantum : quia finitio) quod non sit lux tantum : quia voluntas quæ est præcipua pars imagi- voluntas quæ est præcipua pars imagi- nis, non perficitur luce, sed potius amo- nis, non perficitur luce, sed potius amo- re ergo videtur, quod character in se re ergo videtur, quod character in se supponat diversos habitus et diversarum supponat diversos habitus et diversarum rationum. rationum.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit Quæst. ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit Quæst. secunda diffinitio, « Consignans trinita- secunda diffinitio, « Consignans trinita- tem creatam Trinitati creanti et re- tem creatam Trinitati creanti et re- creanti. » creanti. »

1. Non enim consignat nisi faciat imi- 1. Non enim consignat nisi faciat imi- tari: non autem imitamur nisi per gra- tari: non autem imitamur nisi per gra- tiam gratum facientem: ergo videtur, tiam gratum facientem: ergo videtur, quod character sit gratia gratum faciens. quod character sit gratia gratum faciens.

2. Item, Uno habitu non sunt consi- 2. Item, Uno habitu non sunt consi- gnabilia plura, nisi sint unius rationis : gnabilia plura, nisi sint unius rationis : sed potentiæ imaginis non sunt unius ra- sed potentiæ imaginis non sunt unius ra- tionis ergo non sunt consignabiles uno tionis ergo non sunt consignabiles uno habitu. habitu.

3. Item, Ex parte Trinitatis increatæ 3. Item, Ex parte Trinitatis increatæ non est appropriatum unum: ergo vide- non est appropriatum unum: ergo vide- tur, quod si character est lumen quod- tur, quod si character est lumen quod- dam, quod non consignat Trinitati in- dam, quod non consignat Trinitati in- creatæ, sed tantum uni personæ in Tri- creatæ, sed tantum uni personæ in Tri- nitate. nitate.

ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, ULTERIUS quæritur de hoc quod dicit, « Distinguens a non consignatis secun- « Distinguens a non consignatis secun- dum statum fidei. » dum statum fidei. »

Videtur enim, quod characteris subti- Videtur enim, quod characteris subti- lius sit distinguere quam signare : quia lius sit distinguere quam signare : quia

1. Character, ut dicit sæpe Damasce- 1. Character, ut dicit sæpe Damasce- nus, idem est quod distinctivum : ergo nus, idem est quod distinctivum : ergo character est distinctio: ergo videtur, character est distinctio: ergo videtur, quod in diffinitione prius debuit poni quod in diffinitione prius debuit poni ultima particula quam penultima. ultima particula quam penultima.

2. PRÆTEREA, Quare dicit, « Secundum 2. PRÆTEREA, Quare dicit, « Secundum statum fidei, » potius quam secundum statum fidei, » potius quam secundum fidem? prior enim est distinctio secun- fidem? prior enim est distinctio secun- dum fidem, quam secundum fidei sta- dum fidem, quam secundum fidei sta- tum. tum.

SOLUTIO. Sine præjudicio videtur mihi SOLUTIO. Sine præjudicio videtur mihi secunda diffinitio melior quam prima : secunda diffinitio melior quam prima : neutra tamen habet robur auctoritatis, neutra tamen habet robur auctoritatis, nisi quantum facit usus Magistrorum: nisi quantum facit usus Magistrorum: quia de charactere in sensu quo Magistri quia de charactere in sensu quo Magistri disputant, de eo parum invenitur in di- disputant, de eo parum invenitur in di- ctis Sanctorum. ctis Sanctorum.

Quæst, il Quæst, il

Solutio. Solutio.

prima prima

De De

diffinit diffinit

SUSTINENDO igitur primam diffinitio- Ad ques SUSTINENDO igitur primam diffinitio- Ad ques nem, dicendum est ad primum, quod nem, dicendum est ad primum, quod character est signum naturale gratiæ quæ character est signum naturale gratiæ quæ est effectus sacramenti. est effectus sacramenti.

Ad objectum autem contra, dicendum Ad objectum autem contra, dicendum

.d quæst 2. .d quæst 2. Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad object. Ad object.

Ad quæst. 3. Ad quæst. 3.

IN IV SENTENT. DIST. VI C, ART. 4. IN IV SENTENT. DIST. VI C, ART. 4.

quod duplex est similitudo, scilicet duo- quod duplex est similitudo, scilicet duo- rum in tertio, et sic oportet quod una rum in tertio, et sic oportet quod una qualitas in qua fundatur similitudo, sit qualitas in qua fundatur similitudo, sit in utroque quandoque autem similitudo in utroque quandoque autem similitudo est inter aliqua, ita quod unum dicit ra- est inter aliqua, ita quod unum dicit ra- tionem similitudinis alterius ad alterum, tionem similitudinis alterius ad alterum, sicut imago quæ dicit rationem similitu- sicut imago quæ dicit rationem similitu- dinis hujus statuæ ad Herculem: et tunc dinis hujus statuæ ad Herculem: et tunc non oportet, quod idem sit in utroque non oportet, quod idem sit in utroque similium, sed quod unum sit exemplar, similium, sed quod unum sit exemplar, et aliud imitetur ipsum et sic est simi- et aliud imitetur ipsum et sic est simi- lis character: quia dicit assimilationis lis character: quia dicit assimilationis rationem animæ ad Deum. rationem animæ ad Deum.

AD ALIUD dicendum, quod est signum AD ALIUD dicendum, quod est signum demonstrativum et causativum gratiæ in demonstrativum et causativum gratiæ in præsenti quantum est de se, et quod non præsenti quantum est de se, et quod non demonstrat, hoc est per accidens, scilicet demonstrat, hoc est per accidens, scilicet quia invenit obicem in subjecto resisten- quia invenit obicem in subjecto resisten-

tem. tem.

AD ALIUD dicendum, quod licet chara- AD ALIUD dicendum, quod licet chara- cter non sit visibilis vel sensibilis in se, cter non sit visibilis vel sensibilis in se, est tamen visibilis in relatione ad tin- est tamen visibilis in relatione ad tin- ctionem in qua imprimitur,sicut supra in ctionem in qua imprimitur,sicut supra in quæstione de sacramentis dictum est. quæstione de sacramentis dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod character AD ALIUD dicendum, quod character non fundatur in elemento corporali, sic- non fundatur in elemento corporali, sic- ut in subjecto, sed sicut in causa indu- ut in subjecto, sed sicut in causa indu- cente ipsum et hoc sufficit ad hoc ut sit cente ipsum et hoc sufficit ad hoc ut sit signum sacramentale novæ legis. signum sacramentale novæ legis.

AD HOC autem quod contra objicitur, AD HOC autem quod contra objicitur, solutum est. solutum est.

: :

AD ID autem quod ulterius quæritur, AD ID autem quod ulterius quæritur, dicendum quod est signum communionis dicendum quod est signum communionis fidei secundum fidei statum, ut dicit se- fidei secundum fidei statum, ut dicit se- cunda diffinitio et bene potest esse, cunda diffinitio et bene potest esse, quod aliquis non participet habitum se- quod aliquis non participet habitum se- cundum communionem fidelium, vel ar- cundum communionem fidelium, vel ar- ticulorum fidei, et tamen secundum sta- ticulorum fidei, et tamen secundum sta- tum, quia ille participatur etiam secun- tum, quia ille participatur etiam secun- dum fidei sacramentum. dum fidei sacramentum. Unde patet solutio ad totum. Unde patet solutio ad totum.

quæst. 4. AD ALIUD dicendum, quod aliæ virtutes quæst. 4. AD ALIUD dicendum, quod aliæ virtutes non distinguunt quæ sunt in affectu, sed non distinguunt quæ sunt in affectu, sed fides sola quæ est in intellectu: et ideo fides sola quæ est in intellectu: et ideo distinctio accipitur solum secundum sta- distinctio accipitur solum secundum sta- tum fidei, licet sit dispositio ad omnes tum fidei, licet sit dispositio ad omnes

127 127

virtutes. Vel dicatur et melius, quod sta- virtutes. Vel dicatur et melius, quod sta- tus fidei distinguit characterem sacra- tus fidei distinguit characterem sacra- mentorum quia fides est fundamentum mentorum quia fides est fundamentum spiritualis ædificii, et penes primam dis- spiritualis ædificii, et penes primam dis- tinctionem ipsius primo accipitur dis- tinctionem ipsius primo accipitur dis- tinctio totius vitæ. tinctio totius vitæ.

Ad 1. Ad 1.

AD ILLUD quod ulterius quæritur, di- Adquæst. 5. AD ILLUD quod ulterius quæritur, di- Adquæst. 5. cendum quod illa diffinitio quoad illud cendum quod illa diffinitio quoad illud membrum tangit characterem excellen- membrum tangit characterem excellen- tiæ, qui est in Ordine et quia character tiæ, qui est in Ordine et quia character excellentiæ est, ideo aliquid speciale ha- excellentiæ est, ideo aliquid speciale ha- bet in diffinitione. bet in diffinitione.

AD ALIUD dicendum, quod character AD ALIUD dicendum, quod character Confirmationis non est fortitudinis nisi Confirmationis non est fortitudinis nisi in relatione ad fidem: quia scilicet sine in relatione ad fidem: quia scilicet sine rubore prædicat fidem, etiam sine timore rubore prædicat fidem, etiam sine timore confitetur eam coram regibus et princi- confitetur eam coram regibus et princi- pibus. Ita etiam character Ordinis non pibus. Ita etiam character Ordinis non est spiritualis potestatis, nisi propter est spiritualis potestatis, nisi propter fidem propagandam, et multiplicandam, fidem propagandam, et multiplicandam, et confitendam: et ideo semper respicit et confitendam: et ideo semper respicit statum fidei. statum fidei.

Qualiter autem differenter respiciat, Qualiter autem differenter respiciat, infra dicetur in quæstione de numero infra dicetur in quæstione de numero characterum et Ordine. characterum et Ordine.

Ad 2. Ad 2.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst. 6. AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst. 6. dum quod in illa diffinitione debitus dum quod in illa diffinitione debitus minister ex potestate et auctoritate et minister ex potestate et auctoritate et idoneitate determinatur. Quod autem ali- idoneitate determinatur. Quod autem ali- ter datur, hoc contingit ideo, quia est sa- ter datur, hoc contingit ideo, quia est sa- cramentum necessitatis, sicut in princi- cramentum necessitatis, sicut in princi- pio hujus distinctionis dictum est. pio hujus distinctionis dictum est.

De secunda De secunda

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst. 7. AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst. 7. dum quod secunda diffinitio melior est diffin. dum quod secunda diffinitio melior est diffin. quam prima: quia tangit proprium ac- quam prima: quia tangit proprium ac- tum qui est consignare, et secundarium tum qui est consignare, et secundarium qui est distinguere, et causam efficien- qui est distinguere, et causam efficien- tem quæ est character increatus, et ma- tem quæ est character increatus, et ma- terialem quæ est ex parte subjecti pro- terialem quæ est ex parte subjecti pro- prii, quia imprimitur secundum mentem prii, quia imprimitur secundum mentem in anima rationali: et causam finalem, in anima rationali: et causam finalem, quia propter statum fidei. quia propter statum fidei.

Dicatur ergo ad primum, quod distin- Dicatur ergo ad primum, quod distin- guit in se, et non oportet quod alii dis- guit in se, et non oportet quod alii dis- tinguantur, licet in ipsa anima indelebi- tinguantur, licet in ipsa anima indelebi- lem notam decoris relinquit, quæ in bea- lem notam decoris relinquit, quæ in bea-

Adquæst.8. Adquæst.8.

Ad object. 1. Ad object. 1.

128 128

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tis est ratio gloriandi in aliqua assimila- tis est ratio gloriandi in aliqua assimila- tione sui ad Trinitatem, et in damnatis tione sui ad Trinitatem, et in damnatis convictio et testimonium justæ condem- convictio et testimonium justæ condem- nationis et ideo non est otiosus. nationis et ideo non est otiosus.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod bene conceditur hoc quod dum quod bene conceditur hoc quod primo probatur: quia licet communi primo probatur: quia licet communi opere personarum imprimatur character opere personarum imprimatur character a tribus personis, tamen per congruen- a tribus personis, tamen per congruen- tiam et appropriationem debetur Filio, tiam et appropriationem debetur Filio, cujus plures causæ tactæ sunt in oppo- cujus plures causæ tactæ sunt in oppo- nendo. Una etiam est, quia character nendo. Una etiam est, quia character (ut supra dictum est) est lux quædam per (ut supra dictum est) est lux quædam per attributionem sapientiæ genitæ quæ est attributionem sapientiæ genitæ quæ est

Filius. Filius.

AD ID autem quod contra objicitur, AD ID autem quod contra objicitur, dicendum quod invocatio operatur ibi dicendum quod invocatio operatur ibi communiter in personis : sed tamen ap- communiter in personis : sed tamen ap- propriatum opus est Filii, et hoc fere in propriatum opus est Filii, et hoc fere in omnibus operibus sæpe est divinis. omnibus operibus sæpe est divinis. Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod licet in con- Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod licet in con- firmatione et ordine sint fortitudo et po- firmatione et ordine sint fortitudo et po- testas, tamen referuntur ad statum fidei: testas, tamen referuntur ad statum fidei: et fides dicit quid cognitionis, et ideo et fides dicit quid cognitionis, et ideo Filio appropriatur. Filio appropriatur.

Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod licet Patris Ad object. 3. AD ALIUD dicendum, quod licet Patris

Ad quæst.9. Ad quæst.9. Ad 1. Ad 1.

sit generare, proprie tamen regenerare sit generare, proprie tamen regenerare magis per congruentiam est Filii : quia magis per congruentiam est Filii : quia regeneratio non fit sine missione et red- regeneratio non fit sine missione et red- emptione et horum utrumque convenit emptione et horum utrumque convenit Filio, et neutrum Patri: et ideo illa ratio Filio, et neutrum Patri: et ideo illa ratio ex falsis procedit. ex falsis procedit.

AD ID quod ulterius quæritur de hoc AD ID quod ulterius quæritur de hoc quod dicit, « Impressa animæ rationali quod dicit, « Impressa animæ rationali secundum imaginem, » dicendum quod secundum imaginem, » dicendum quod per hoc tangitur immediatum subjectum per hoc tangitur immediatum subjectum characteris: imago autem licet sit in tri- characteris: imago autem licet sit in tri- bus potentiis, tamen principaliter est in bus potentiis, tamen principaliter est in potentia cognoscendi. Unde Augustinus potentia cognoscendi. Unde Augustinus dicit, quod « homo habet imaginem in dicit, quod « homo habet imaginem in potentia cognoscendi, et similitudinem in potentia cognoscendi, et similitudinem in potentia diligendi. » Unde imago princi- potentia diligendi. » Unde imago princi- paliter est secundum memoriam et in- paliter est secundum memoriam et in- tellectum et hæc duo sequitur voluntas. tellectum et hæc duo sequitur voluntas. Similiter perfectio cognitionis est in actu Similiter perfectio cognitionis est in actu secundum intellectum, et non secundum secundum intellectum, et non secundum memoriam, et ideo character, meo judi- memoriam, et ideo character, meo judi-

cio, est impressus secundum intellectum, cio, est impressus secundum intellectum, scilicet secundum quod intellectus est scilicet secundum quod intellectus est formatus ex memoria et eliciens volun- formatus ex memoria et eliciens volun- tatem, et ita ut in subjecto est in intelle- tatem, et ita ut in subjecto est in intelle- ctu, tamen ordinem habet ad memoriam ctu, tamen ordinem habet ad memoriam et voluntatem. et voluntatem.

AD ALIUD dicendum, quod character AD ALIUD dicendum, quod character est dispositio ad gratiam in qua est dispositio ad gratiam in qua sunt sunt omnes virtutes: sed tamen in genere omnes virtutes: sed tamen in genere magis convenit cum fide: et hoc non est magis convenit cum fide: et hoc non est inconveniens: quia sicut sæpe in corpo- inconveniens: quia sicut sæpe in corpo- ralibus est dispositionibus, ita et in spiri- ralibus est dispositionibus, ita et in spiri- tualibus sicut calor est dispositio ad to- tualibus sicut calor est dispositio ad to- tum ignem quoad omnes proprietates tum ignem quoad omnes proprietates ignis, et tamen in genere non convenit ignis, et tamen in genere non convenit nisi cum ardore et similiter est in spi- nisi cum ardore et similiter est in spi- ritualibus sicut enim dictum est supra, ritualibus sicut enim dictum est supra, licet character essentialiter sit lux quæ- licet character essentialiter sit lux quæ- dam, tamen habet etiam calorem. dam, tamen habet etiam calorem.

: :

AD ALIUD dicendum, quod hæc propo- AD ALIUD dicendum, quod hæc propo- sitio, « Ejusdem est dispositio et habi- sitio, « Ejusdem est dispositio et habi- tus, » potest intelligi tribus modis: et tus, » potest intelligi tribus modis: et duobus modis vera est, tertio modo falsa duobus modis vera est, tertio modo falsa est. Potest enim sic intelligi, cujus est est. Potest enim sic intelligi, cujus est dispositio, id est, cujus essentiæ est dis- dispositio, id est, cujus essentiæ est dis- positio est habitus, id est, habitus qui fit positio est habitus, id est, habitus qui fit ex illa dispositione, est ejusdem essen- ex illa dispositione, est ejusdem essen- tiæ et tunc est vera de dispositione ex tiæ et tunc est vera de dispositione ex qua generatur habitus, ut scientia facile qua generatur habitus, ut scientia facile mobilis et difficile mobilis, postquam mobilis et difficile mobilis, postquam confortatur, sunt ejusdem essentiæ, et confortatur, sunt ejusdem essentiæ, et differunt in accidente. Alio modo potest differunt in accidente. Alio modo potest intelligi, id est, cujus subjecti est dispo- intelligi, id est, cujus subjecti est dispo- sitio, ejusdem est habitus: et tunc ite- sitio, ejusdem est habitus: et tunc ite- rum vera est: quia in eodem subjecto rum vera est: quia in eodem subjecto inducitur habitus. Tertio modo potest inducitur habitus. Tertio modo potest intelligi, cujus, id est, partis subjecti est intelligi, cujus, id est, partis subjecti est dispositio, illius est habitus: et tunc non dispositio, illius est habitus: et tunc non semper vera est: quia dispositio frequen- semper vera est: quia dispositio frequen- ter est in parte una, et habitus non totus ter est in parte una, et habitus non totus inducitur in parte illa: et hoc ideo con- inducitur in parte illa: et hoc ideo con- tingit, quia illa dispositio non ex æquo tingit, quia illa dispositio non ex æquo respicit habitum quoad omnes partes respicit habitum quoad omnes partes sui, sicut character respicit fidem secun- sui, sicut character respicit fidem secun- dum convenientiam in genere, et non dum convenientiam in genere, et non alias virtutes nisi per consequens: quia alias virtutes nisi per consequens: quia una non datur sine alia, quando cum una non datur sine alia, quando cum gratia infunditur. gratia infunditur.

AD ALIUD patet solutio per ante dicta. AD ALIUD patet solutio per ante dicta.

Ad Ad

Ad 3 Ad 3

Ad 4 Ad 4

IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 5. IN IV SENTENT. DIST. VI, C, ART. 5.

129 129

quæst. quæst.

10. 10.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

quæst. quæst. 11. 11.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod est consignatio in nota inde- dum quod est consignatio in nota inde- lebili, quæ est imperfecta et gratiæ gra- lebili, quæ est imperfecta et gratiæ gra- tis datæ et hanc facit character: sed tis datæ et hanc facit character: sed consignatio in actu imitationis, verum consignatio in actu imitationis, verum est quod ponit objectio: quia illam non est quod ponit objectio: quia illam non facit nisi virtus formata. facit nisi virtus formata.

AD ALIUD dicendum, quod licet poten- AD ALIUD dicendum, quod licet poten- tiæ imaginis non sint ejusdem rationis, tiæ imaginis non sint ejusdem rationis, tamen extremæ ordinantur ad mediam, tamen extremæ ordinantur ad mediam, et e converso: et ideo in illo possunt et e converso: et ideo in illo possunt consignari. consignari.

AD ALIUD dicendum, quod ex æquo AD ALIUD dicendum, quod ex æquo per characterem non consignatur homo per characterem non consignatur homo Trinitati quoad ea quæ distincte sunt per- Trinitati quoad ea quæ distincte sunt per- sonarum proprie : sed character licet sonarum proprie : sed character licet essentialiter sit lux consignans Filio, essentialiter sit lux consignans Filio, tamen virtute in se habet duo, scilicet tamen virtute in se habet duo, scilicet potestatem in fide vel pugna vel gradu, potestatem in fide vel pugna vel gradu, et bonitatem in hoc quod est dispositio et bonitatem in hoc quod est dispositio ad gratiam et per hæc duo respicit ad gratiam et per hæc duo respicit personam Patris et Filii et Spiritus san- personam Patris et Filii et Spiritus san- cti. cti.