644 644

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

De sapientia autem quæruntur tria : De sapientia autem quæruntur tria : quorum primum est, Quid sit? quorum primum est, Quid sit?

Secundum, De quibus sit? Secundum, De quibus sit?

Tertium, de distinctione sapientiæ ab Tertium, de distinctione sapientiæ ab intellectu et scientia et consilio donis. intellectu et scientia et consilio donis.

CIRCA PRIMUM objicitur accipiendo diffi- CIRCA PRIMUM objicitur accipiendo diffi- nitionem Augustini in Littera de sapien- nitionem Augustini in Littera de sapien- tia. In Littera autem est ista, quod «sa- tia. In Littera autem est ista, quod «sa- pientia est cognitio rerum divinarum. » pientia est cognitio rerum divinarum. » Item ex Littera trahiturista: << Sapien- Item ex Littera trahiturista: << Sapien- tia est in cognitione et dilectione ejus tia est in cognitione et dilectione ejus quod semper et immutabiliter manet, quod semper et immutabiliter manet, quod est Deus. » quod est Deus. »

A Gregorio autem accipitur ista : « Sa- A Gregorio autem accipitur ista : « Sa- pientia est donum spe et certitudine æter- pientia est donum spe et certitudine æter- norum mentem reficiens. » norum mentem reficiens. »

Objicitur autem contra primam : quia Objicitur autem contra primam : quia 1. Videtur sapientia idem esse quod 1. Videtur sapientia idem esse quod fides: quia fides est cognitio rerum divi- fides: quia fides est cognitio rerum divi- narum, ut habitum est supra: eo quod narum, ut habitum est supra: eo quod in omnibus articulis nihil cognoscitur nisi in omnibus articulis nihil cognoscitur nisi divina veritas : ergo videtur, quod fides divina veritas : ergo videtur, quod fides sit sapientia. sit sapientia.

2. Si forte dicas, quod sapientia est de 2. Si forte dicas, quod sapientia est de æternis sine medio, sed fides cum medio, æternis sine medio, sed fides cum medio, quia per speculum et ænigma: hoc nihil quia per speculum et ænigma: hoc nihil est: quia sapientia est donum quod ha- est: quia sapientia est donum quod ha- betur in via, et in via nulla cognitio ha- betur in via, et in via nulla cognitio ha- betur de Deo sine medio. betur de Deo sine medio.

Si forte dicas, quod sapientia est in af- Si forte dicas, quod sapientia est in af- fectu, et fides in intellectu tantum: non fectu, et fides in intellectu tantum: non videtur verum esse ; quia si fides in intel- videtur verum esse ; quia si fides in intel- lectu esset tantum, non esset virtus, ut lectu esset tantum, non esset virtus, ut supra probatum est: ergo videtur, quod supra probatum est: ergo videtur, quod in nullo differant sapientia et fides. in nullo differant sapientia et fides.

Si autem dicas, quod contingit Deum Si autem dicas, quod contingit Deum cognoscere tripliciter in via, scilicet in cognoscere tripliciter in via, scilicet in vestigio, in imagine animæ, et similitu- vestigio, in imagine animæ, et similitu- dine gratiæ, secundum quod similitudo dine gratiæ, secundum quod similitudo dicit venustationem imaginis per apposi- dicit venustationem imaginis per apposi- tionem gratiæ: videtur quod hoc nihil tionem gratiæ: videtur quod hoc nihil sit fides enim est de Deo in speculo: sit fides enim est de Deo in speculo: clarum autem et clarius in speculo non di- clarum autem et clarius in speculo non di- versificant substantialiter et vestigium. versificant substantialiter et vestigium.

3. Item, Contingit quod aliquis in pec- 3. Item, Contingit quod aliquis in pec- cato mortali cognoscit in imagine animæ cato mortali cognoscit in imagine animæ et similitudine gratiæ, non in se, sed in et similitudine gratiæ, non in se, sed in aliis et tamen nullum habet donum gra- aliis et tamen nullum habet donum gra-

tiæ gratum facientis: ergo illa cognitio tiæ gratum facientis: ergo illa cognitio in eo est fidei informis: ergo hoc non est in eo est fidei informis: ergo hoc non est sapientiæ et intellectus. sapientiæ et intellectus.

4. Item, Ad idem cognoscibile contin- 4. Item, Ad idem cognoscibile contin- git habere multa media topice loquendo, git habere multa media topice loquendo, ut patet per locum a genere, a casu, a ut patet per locum a genere, a casu, a toto, et sic de aliis et tamen non diver- toto, et sic de aliis et tamen non diver- sificatur habitus per hujusmodi: ergo sificatur habitus per hujusmodi: ergo videtur, quod nec vestigium et imago et videtur, quod nec vestigium et imago et similitudo facere possunt diversitatem similitudo facere possunt diversitatem habituum : et sic non erit fidei cognoscere habituum : et sic non erit fidei cognoscere per vestigium, et intellectus per imagi- per vestigium, et intellectus per imagi- nem, et sapientiæ per similitudinem. nem, et sapientiæ per similitudinem.

5. Item, Videtur non converti diffini- 5. Item, Videtur non converti diffini- tio cognitio enim divinorum per multos tio cognitio enim divinorum per multos habetur, qui tamen non habent Spiritum habetur, qui tamen non habent Spiritum sanctum. Cum igitur Spiritus sanctus sanctum. Cum igitur Spiritus sanctus semper cum donis suis habeatur, et præ- semper cum donis suis habeatur, et præ- cipue cum dono sapientiæ, videtur quod cipue cum dono sapientiæ, videtur quod cognitio divinorum non sit semper do- cognitio divinorum non sit semper do- num sapientiæ. num sapientiæ.

ITEM, quæritur de secunda, quæ etiam ITEM, quæritur de secunda, quæ etiam trahitur de Littera, quod sapientia est in trahitur de Littera, quod sapientia est in dilectione et cognitione ejus quod semper dilectione et cognitione ejus quod semper et incommunicabiliter est. Secundum hoc et incommunicabiliter est. Secundum hoc videtur, quod videtur, quod

1. Sapientia sit confectus habitus ex 1. Sapientia sit confectus habitus ex cognitione fidei et dilectione charitatis : cognitione fidei et dilectione charitatis : et hoc non potest esse, quia habitus non et hoc non potest esse, quia habitus non possunt ita permisceri, vel componi, quod possunt ita permisceri, vel componi, quod duo faciant tertium. duo faciant tertium.

2. Item, Ex duabus virtutibus non con- 2. Item, Ex duabus virtutibus non con- stituitur nisi virtus : ergo etiamsi permi- stituitur nisi virtus : ergo etiamsi permi- sceri possent, non viderentur constituere sceri possent, non viderentur constituere donum, sed potius virtutem. donum, sed potius virtutem.

3. Item, De hoc objicitur quod ibidem 3. Item, De hoc objicitur quod ibidem dicit, sapientiam esse cultum qui dicit, sapientiam esse cultum qui dicitur: quia cultus potius refertur ad ju- dicitur: quia cultus potius refertur ad ju- stitiam, quam ad donum, ut supra pro- stitiam, quam ad donum, ut supra pro- batum est, cum de latria quærebatur: batum est, cum de latria quærebatur: ergo nihil videtur esse, quod dicit sapien- ergo nihil videtur esse, quod dicit sapien- tiam esse cultum. tiam esse cultum.

ULTERIUS quæritur de tertia: quia ULTERIUS quæritur de tertia: quia 1. Reficere potius convenit fructui, 1. Reficere potius convenit fructui, quam dono, ut habitum est supra: ergo quam dono, ut habitum est supra: ergo non debet diffiniri per reficere. non debet diffiniri per reficere.

2. Item, Spes et certitudo sunt fidei et 2. Item, Spes et certitudo sunt fidei et

uæst. uæst.

olatio. olatio.

i quæst i quæst

Ad 1. Ad 1.

IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 1. IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 1.

spei: cum ergo refectio magis sit chari- spei: cum ergo refectio magis sit chari- tatis, quam fidei, vel spei, videtur quod tatis, quam fidei, vel spei, videtur quod in diffinitione sapientiæ charitas magis in diffinitione sapientiæ charitas magis deberet poni quam spes, vel certitudo deberet poni quam spes, vel certitudo fidei. fidei.

PRETEREA quæritur, Cum unius rei sit PRETEREA quæritur, Cum unius rei sit una diffinitio, penes quid dantur tot diffi-- una diffinitio, penes quid dantur tot diffi--

nitiones ? nitiones ?

SOLUTIO. Ad hoc ultimum dicendum, SOLUTIO. Ad hoc ultimum dicendum, quod prima respicit materiam circa quam quod prima respicit materiam circa quam est sapientia, secundum quod est in ge- est sapientia, secundum quod est in ge- nere cognitionis : quia non ponitur in nere cognitionis : quia non ponitur in genere uno, sed diversis. Ideo secunda genere uno, sed diversis. Ideo secunda respiciet ea quæ ponuntur in genere af- respiciet ea quæ ponuntur in genere af- fectus, quæ sunt cognitio et dilectio, hoc fectus, quæ sunt cognitio et dilectio, hoc est, dilectio cogniti, quæ propria est in- est, dilectio cogniti, quæ propria est in- tellectus et affectus, et non solum solius tellectus et affectus, et non solum solius affectus, sicut charitas est in simplici af- affectus, sicut charitas est in simplici af- fectu. Tertia autem datur penes affectum fectu. Tertia autem datur penes affectum consequentem ipsum donum: et ideo ista consequentem ipsum donum: et ideo ista non dicit substantiam sapientiæ, sed ope- non dicit substantiam sapientiæ, sed ope- rationem ipsius propriam. rationem ipsius propriam.

dihn. 1. AD PRIMUM ergo dicendum, quod sa- dihn. 1. AD PRIMUM ergo dicendum, quod sa- pientia non est idem quod fides, licet sit de pientia non est idem quod fides, licet sit de eisdem est enim aliud lumen. Unde sicut eisdem est enim aliud lumen. Unde sicut dictum est supra de fide, quod est quod- dictum est supra de fide, quod est quod- dam lumen sub quo videntur articuli : ita dam lumen sub quo videntur articuli : ita dicendum hic, quod sapientia est quod- dicendum hic, quod sapientia est quod- dam lumen divinorum sub quo videntur dam lumen divinorum sub quo videntur et gustantur divina per experimentum. et gustantur divina per experimentum. Unde sapientia donum proprie est gustus Unde sapientia donum proprie est gustus Dei in donis suis. sicut videtur dicere Dei in donis suis. sicut videtur dicere Dionysius de Ierotheo, quod patiendo et Dionysius de Ierotheo, quod patiendo et experiendo et gustando divina, didicit di- experiendo et gustando divina, didicit di- vina. Lumen igitur lucens et calefaciens ad vina. Lumen igitur lucens et calefaciens ad hujusmodi scientiam divinorum per gu- hujusmodi scientiam divinorum per gu- stum Dei in donis sine quibus ipse non stum Dei in donis sine quibus ipse non est, dicitur meo judicio sapientia donum. est, dicitur meo judicio sapientia donum. Et per hoc patet, quod non est fides : quia Et per hoc patet, quod non est fides : quia in fide non gustatur Deus in donis sine in fide non gustatur Deus in donis sine quibus ipse non est. quibus ipse non est.

Ad 2. Ad 2.

AD ALIUD dicendum, quod sapientia AD ALIUD dicendum, quod sapientia licet sit cognitio per medium, tamen is- licet sit cognitio per medium, tamen is- tud medium plus habet quam speculum tud medium plus habet quam speculum et ænigma: quia ipsum est donum san- et ænigma: quia ipsum est donum san- ctitatis simile bonitati primæ, per modum ctitatis simile bonitati primæ, per modum veritatis acceptum, vel e contra similitu- veritatis acceptum, vel e contra similitu-

645 645

do veritatis per modum bonitatis, eo do veritatis per modum bonitatis, eo quod sapientia illuminat et accendit, et quod sapientia illuminat et accendit, et sic est veritatis et bonitatis, secundum sic est veritatis et bonitatis, secundum quod unum est in alio, scilicet veritas in quod unum est in alio, scilicet veritas in bonitate, et bonitas in veritate. bonitate, et bonitas in veritate.

AD ALIUD dicendum, quod non sufficit AD ALIUD dicendum, quod non sufficit sapientiæ cognitio Dei in similitudine, ni- sapientiæ cognitio Dei in similitudine, ni- si adsit et gustus, ut habitum est: et si adsit et gustus, ut habitum est: et tunc per gustum et amplius lumen sepa- tunc per gustum et amplius lumen sepa- ratur a fide: quia fides tantum assentit, ratur a fide: quia fides tantum assentit, et accipit donum prout est emanatio di- et accipit donum prout est emanatio di- vinæ bonitatis continens dulcedinem vinæ bonitatis continens dulcedinem Dei Dei

PER HOC etiam patet solutio ad sequens: PER HOC etiam patet solutio ad sequens: quia talis cognitio non est per experi- quia talis cognitio non est per experi- mentum gustus, nec per lumen faciens mentum gustus, nec per lumen faciens experiri. experiri.

AD ALIUD dicendum, quod illa quam AD ALIUD dicendum, quod illa quam multi habent, est cognitio speculativa, et multi habent, est cognitio speculativa, et habitus acquisitus per doctrinam et stu- habitus acquisitus per doctrinam et stu- dium, et non lumen faciens experimen- dium, et non lumen faciens experimen- tum dulcedinis Dei in suis donis, in qui- tum dulcedinis Dei in suis donis, in qui- bus sanctificat animam. bus sanctificat animam.

Ad 3 Ad 3

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

Ad 1. Ad 1.

AD SECUNDAM dicendum, quod sapien- Ad diffin. 2. AD SECUNDAM dicendum, quod sapien- Ad diffin. 2. tia non est confectus habitus ex cognitio- tia non est confectus habitus ex cognitio- ne et dilectione, sed potius est lumen se- ne et dilectione, sed potius est lumen se- cundum se habens actum proprium : sed cundum se habens actum proprium : sed Augustinus loquitur ibi quoad appropria- Augustinus loquitur ibi quoad appropria- tionem, quia habet aliquid cognitionis et tionem, quia habet aliquid cognitionis et dilectionis et ideo non est sine illis ut dilectionis et ideo non est sine illis ut disponentibus intellectum, licet non sit disponentibus intellectum, licet non sit illa, sed potius perfectus consequens illa, sed potius perfectus consequens utrumque. utrumque.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est, AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est, si diceremus ex compositione cognitionis si diceremus ex compositione cognitionis et dilectionis confici sapientiam: sed hoc et dilectionis confici sapientiam: sed hoc non dicimus, quia ille habitus sic confe- non dicimus, quia ille habitus sic confe- ctus, non esset nisi dilectio cogniti: et in ctus, non esset nisi dilectio cogniti: et in hoc non sistit sapientia, quæ potius est hoc non sistit sapientia, quæ potius est gustus dulcedinis cogniti in dono sancti- gustus dulcedinis cogniti in dono sancti- tatis percepto a Deo. tatis percepto a Deo.

AD ALIUD dicendum, quod sapientia AD ALIUD dicendum, quod sapientia non est cultus formaliter, sed materiali- non est cultus formaliter, sed materiali- ter quia scilicet refertur ad cultum, sic- ter quia scilicet refertur ad cultum, sic- ut supra dictum est de fide et charitate: ut supra dictum est de fide et charitate: quia quælibet virtus potest referri ad quia quælibet virtus potest referri ad professionem cultus divini. professionem cultus divini.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 1. Ad 1.

646 646

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ad diffin. 3. AD ID quod objicitur de tertia, dicen- Ad diffin. 3. AD ID quod objicitur de tertia, dicen- dum quod refectio quæ est quies appeti- dum quod refectio quæ est quies appeti- tus, propria est fructus: sed est refectio tus, propria est fructus: sed est refectio quasi per saporem et odorem, et non per quasi per saporem et odorem, et non per tactum substantiæ et hæc incitat ad tactum substantiæ et hæc incitat ad altiorem profectum, et hæc est altissimi altiorem profectum, et hæc est altissimi doni, scilicet sapientiæ : et ideo sapiens doni, scilicet sapientiæ : et ideo sapiens proficit in cognitione: sed fruens quie- proficit in cognitione: sed fruens quie- scit in cognito. scit in cognito.

Ad 2. Ad 2.

AD ALIUD dicendum, quod spes et fides AD ALIUD dicendum, quod spes et fides dispositiones sunt in via ad gustum. dispositiones sunt in via ad gustum. Charitas autem perficit fructum etiam Charitas autem perficit fructum etiam patriæ et ideo in gustu sapientiæ fit patriæ et ideo in gustu sapientiæ fit magis mentio dispositionis, quam ejus magis mentio dispositionis, quam ejus quod non disponit, sed perficit vere quod non disponit, sed perficit vere frui. frui.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An sapientia ut donum est, sit de æter- An sapientia ut donum est, sit de æter- nis tantum ? nis tantum ?

Secundo quæritur, De quibus sit? Secundo quæritur, De quibus sit? Videtur enim, quod de omnibus sit : Videtur enim, quod de omnibus sit : quia quia

1. Dicit Salomon: Audiens sapiens, 1. Dicit Salomon: Audiens sapiens, sapientior erit : ergo est per auditum : sapientior erit : ergo est per auditum : cum ergo auditus sit per ea quæ sunt cum ergo auditus sit per ea quæ sunt signa omnium, ut vult Philosophus, vi- signa omnium, ut vult Philosophus, vi- detur de omnibus esse sapientia. detur de omnibus esse sapientia.

2. Item, Philosophus videtur dicere, 2. Item, Philosophus videtur dicere, quod sapiens de qualibet re sicut est in- quod sapiens de qualibet re sicut est in- quirit cognoscere rationem : hoc autem quirit cognoscere rationem : hoc autem est de quolibet : ergo videtur, quod sa- est de quolibet : ergo videtur, quod sa- pientia non sit divinorum tantum. pientia non sit divinorum tantum.

3. Item, In primo Metaphysicorum vi- 3. Item, In primo Metaphysicorum vi- detur ponere quasdam diffinitiones sa- detur ponere quasdam diffinitiones sa- pientiæ, ex quibus non potest haberi, pientiæ, ex quibus non potest haberi, quod sit de divinis tantum. Dicit enim quod sit de divinis tantum. Dicit enim sic, « Arbitramur itaque scire omnia sa- sic, « Arbitramur itaque scire omnia sa- pientem sicut convenit, non secundum pientem sicut convenit, non secundum unumquemque habentem scientiam ip- unumquemque habentem scientiam ip- sorum. » Ergo sapiens erit sciens esse sorum. » Ergo sapiens erit sciens esse

1 Proverb. 1, 5. 1 Proverb. 1, 5.

per propriam naturam cujusque rei, quæ per propriam naturam cujusque rei, quæ illi convenit per se, et non secundum illi convenit per se, et non secundum unumquodque suorum individuorum, unumquodque suorum individuorum, quia hoc est scire per accidens : hoc au- quia hoc est scire per accidens : hoc au- tem convenit multis non divinis, sicut tem convenit multis non divinis, sicut omnibus demonstrativis, de quibus sunt omnibus demonstrativis, de quibus sunt scientiæ doctrinales. scientiæ doctrinales.

4. Item, Philosophus, « Arbitramur 4. Item, Philosophus, « Arbitramur iterum sapientem cognoscere difficilia, iterum sapientem cognoscere difficilia, et non levia cognoscere, etc : » sic au- et non levia cognoscere, etc : » sic au- tem sapientia esset de omnibus meta- tem sapientia esset de omnibus meta- physicis, quorum principia difficillima physicis, quorum principia difficillima sunt cognoscere homini, eo quod per sunt cognoscere homini, eo quod per esse et rationem diffinitivam recedant a esse et rationem diffinitivam recedant a sensu et imagine, per quæ homo accipit sensu et imagine, per quæ homo accipit scientiam et iterum non esset sapientia scientiam et iterum non esset sapientia tantum de divinis, quæ sunt ipse Deus. tantum de divinis, quæ sunt ipse Deus.

5. Item, Philosophus ibidem, « Adhuc 5. Item, Philosophus ibidem, « Adhuc certiorem et doctissimum causarum sa- certiorem et doctissimum causarum sa- pientiorem esse arbitramur circa om- pientiorem esse arbitramur circa om- nium scientiam. » Ergo videtur, quod nium scientiam. » Ergo videtur, quod nullo modo sapientia sit circa divina nullo modo sapientia sit circa divina tantum, quia nullo istorum modorum tantum, quia nullo istorum modorum consistit circa divina tantum. consistit circa divina tantum.

Si forte tu dicas, quod non ita a San- Si forte tu dicas, quod non ita a San- ctis accipitur sapientia, ut a philosophis: ctis accipitur sapientia, ut a philosophis: et ita non tenent hæ rationes. CONTRA et ita non tenent hæ rationes. CONTRA est, quod Augustinus diffinitionem da- est, quod Augustinus diffinitionem da- tam a Philosophis dividit. Cum enim tam a Philosophis dividit. Cum enim Philosophus diceret, quod scientia est Philosophus diceret, quod scientia est humanarum et divinarum rerum cogni- humanarum et divinarum rerum cogni- tio, ipse dividit, quod est cognitio divi- tio, ipse dividit, quod est cognitio divi- norum tantum et ita videtur accipere norum tantum et ita videtur accipere unam partem significationis, ut ipse. unam partem significationis, ut ipse.

Si propter hoc dicitur, quod scientia Si propter hoc dicitur, quod scientia est de aliis. CONTRA est, quod nullius est de aliis. CONTRA est, quod nullius gustus affert dulcedinem perfectam nisi gustus affert dulcedinem perfectam nisi divinorum tantum cum ergo sapientia divinorum tantum cum ergo sapientia sit gustus Dei in donis, sapientia non sit gustus Dei in donis, sapientia non est nisi de divinis. est nisi de divinis.

SOLUTIO. Dicendum, quod sapientia Solutio| SOLUTIO. Dicendum, quod sapientia Solutio| donum non est nisi de divinis. donum non est nisi de divinis.

AD ALLA omnia dicendum, quod sa- AD ALLA omnia dicendum, quod sa- pientia dicitur stricte et large. Large sic pientia dicitur stricte et large. Large sic dicitur a sapere tantum. Stricte a sapere dicitur a sapere tantum. Stricte a sapere et a sapore. Et primo modo est duplex, et a sapore. Et primo modo est duplex,

: :

IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 3. IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 3.

scilicet practica, et sic moralis scientia scilicet practica, et sic moralis scientia dicitur sapientia et speculativa, et sic dicitur sapientia et speculativa, et sic diversificat eam Philosophus in suis diffi- diversificat eam Philosophus in suis diffi- nitionibus. Tamen proprie dicetur sa- nitionibus. Tamen proprie dicetur sa- pientia, quæ sibi causa sciendi est, et pientia, quæ sibi causa sciendi est, et cujus finis est intra, et non quæritur pro- cujus finis est intra, et non quæritur pro- pter aliud, sed aliæ quæruntur propter pter aliud, sed aliæ quæruntur propter eam et hoc modo sola divina scientia eam et hoc modo sola divina scientia est sapientia, et præcipue quæ est secun- est sapientia, et præcipue quæ est secun- dum pietatem, ut habitum est in prima dum pietatem, ut habitum est in prima distinctione libri I Sententiarum ¹. Sa- distinctione libri I Sententiarum ¹. Sa- pientia autem stricte dicitur a sapore pientia autem stricte dicitur a sapore illius quod simpliciter est sapidum : et illius quod simpliciter est sapidum : et illud non est nisi res divinæ et ideo sa- illud non est nisi res divinæ et ideo sa- pientia est tantum divinorum. pientia est tantum divinorum.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Quomodo differat donum sapientiæ a Quomodo differat donum sapientiæ a scientia et intellectu ? scientia et intellectu ?

Tertio, Quæritur de distinctione doni Tertio, Quæritur de distinctione doni sapientiæ a scientia et intellectu. sapientiæ a scientia et intellectu.

Videtur autem, quod non differat a Videtur autem, quod non differat a scientia: quia scientia: quia

1. Dicit Augustinus, quod non est dif- 1. Dicit Augustinus, quod non est dif- ferentia nisi quia sapientia est de æter- ferentia nisi quia sapientia est de æter- nis, et scientia de temporalibus : hæc nis, et scientia de temporalibus : hæc autem differentia non est nisi materialis: autem differentia non est nisi materialis: ergo videtur, quod formaliter non diffe- ergo videtur, quod formaliter non diffe- rant. rant.

2. Item, Unus est habitus charitatis 2. Item, Unus est habitus charitatis qua diligimus Deum et proximum : et qua diligimus Deum et proximum : et Deus est æternus et proximus tempora- Deus est æternus et proximus tempora- lis ergo a simili unus erit habitus sa- lis ergo a simili unus erit habitus sa- pientiæ doni, qua contemplamur æterna pientiæ doni, qua contemplamur æterna et disponimus temporalia. et disponimus temporalia.

3. Item, Dicit in Littera, quod intel- 3. Item, Dicit in Littera, quod intel- lectus est de Creatore et creaturis, et lectus est de Creatore et creaturis, et sapientia de Creatore tantum : ergo vi- sapientia de Creatore tantum : ergo vi- detur, quod sapientia et intellectus dif- detur, quod sapientia et intellectus dif- ferant sicut habitus generalior et spe- ferant sicut habitus generalior et spe- cialior cognitionis : sed genus et spe- cialior cognitionis : sed genus et spe-

1 Cf. I Sententiarum, Dist. I. 1 Cf. I Sententiarum, Dist. I.

647 647

cies non faciunt diversas species, quia cies non faciunt diversas species, quia genus est in specie: ergo videtur, quod genus est in specie: ergo videtur, quod intellectus donum et sapientia non diffe- intellectus donum et sapientia non diffe- rant sicut diversæ species donorum. rant sicut diversæ species donorum.

SOLUTIO. Dicendum, quod sapientia SOLUTIO. Dicendum, quod sapientia est cognitio per gustum, et gustans di- est cognitio per gustum, et gustans di- vina in donis simillimis illis: sed intel- vina in donis simillimis illis: sed intel- lectus non est per gustum, sed potius lectus non est per gustum, sed potius est lumen datum a Deo ad cognitionem est lumen datum a Deo ad cognitionem illius creaturæ Dei, in qua resultat Deus illius creaturæ Dei, in qua resultat Deus per gratiam, et hæc est spiritualis : vel per gratiam, et hæc est spiritualis : vel in qua habet resultare per gloriam vel in qua habet resultare per gloriam vel per gratiam : et ideo est lumen quo cog- per gratiam : et ideo est lumen quo cog- noscimus gratuite dispositiones cœle- noscimus gratuite dispositiones cœle- stium, et tendimus in Deum sic dispo- stium, et tendimus in Deum sic dispo- nentem. Et ideo patet quod intellectus nentem. Et ideo patet quod intellectus et sapientia differunt a scientia: quia et sapientia differunt a scientia: quia scientia est lumen divinum ad operabilia scientia est lumen divinum ad operabilia pertinentia ad hanc vitam: et ideo dicit pertinentia ad hanc vitam: et ideo dicit in Littera, quod docet bene conversari in Littera, quod docet bene conversari in medio pravæ et perversæ nationis 2. in medio pravæ et perversæ nationis 2.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod non AD PRIMUM ergo dicendum, quod non est tantum materialis differentia: quo- est tantum materialis differentia: quo- niam alia est ratio cognitionis per lumen niam alia est ratio cognitionis per lumen faciens gustum, et alia per lumen dispo- faciens gustum, et alia per lumen dispo- nens operabilia in tempore. nens operabilia in tempore.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia in proximo non est ratio di- mile quia in proximo non est ratio di- lectionis nisi Deus, ut supra dictum est: lectionis nisi Deus, ut supra dictum est: sed in sapientia lumen regens est alte- sed in sapientia lumen regens est alte- rius rationis quam in scientia. rius rationis quam in scientia.

AD ALIUD dicendum, quod intellectus AD ALIUD dicendum, quod intellectus non est de Creatore per gustum, sed ut non est de Creatore per gustum, sed ut visus tantum tendens in verum per lu- visus tantum tendens in verum per lu- men elevans ad ea in quibus Deus resul- men elevans ad ea in quibus Deus resul- tat altius quam in vestigio et imagine : tat altius quam in vestigio et imagine : sicut est dispositio præmiorum in beati- sicut est dispositio præmiorum in beati- tudine spiritualium substantiarum. Sa- tudine spiritualium substantiarum. Sa- pientia autem habet lumen quod facit pientia autem habet lumen quod facit saporis gustum. Et hoc est quod dicit saporis gustum. Et hoc est quod dicit Augustinus: « Apud Isaiam intellectus Augustinus: « Apud Isaiam intellectus est quo ab infirmitate carnalis volupta- est quo ab infirmitate carnalis volupta- tis corda mundantur, ut pura intentio tis corda mundantur, ut pura intentio dirigatur in finem. » Carnalis enim vo- dirigatur in finem. » Carnalis enim vo- luptas ab eo videtur vocari carnalitas de- luptas ab eo videtur vocari carnalitas de- primens a contuitu divinorum in quibus primens a contuitu divinorum in quibus

2 Ad Philip. II, 13. 2 Ad Philip. II, 13.

Solutio. Solutio.

Ad 1, Ad 1,

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

648 648

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

clarius resultat Deus quam in his quæ clarius resultat Deus quam in his quæ corporalia sunt et horum est intelle- corporalia sunt et horum est intelle- ctus, et per ea dirigitur ad visum Crea- ctus, et per ea dirigitur ad visum Crea- toris. Et ideo dicitur in Littera, quod toris. Et ideo dicitur in Littera, quod intellectus est divinarum et spiritualium intellectus est divinarum et spiritualium creaturarum et omnium bonarum affe- creaturarum et omnium bonarum affe- ctionum animæ. Et semper intelligitur, ctionum animæ. Et semper intelligitur, quod etiam est oppositorum et per altius quod etiam est oppositorum et per altius lumen quam sit fides: quia fides simpli- lumen quam sit fides: quia fides simpli- citer assentit credita, sed intellectus vi- citer assentit credita, sed intellectus vi- det ipsum in lumine interiori. det ipsum in lumine interiori.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

De actibus scientiæ qui et quot sunt, et De actibus scientiæ qui et quot sunt, et quomodo differat scientia a prudentia quomodo differat scientia a prudentia

et consilio ? et consilio ?

Deinde, Quæritur de scientia. Et quæ- Deinde, Quæritur de scientia. Et quæ- runtur duo, scilicet de actibus ipsius quos runtur duo, scilicet de actibus ipsius quos ponit in Littera, et de differentia ipsius ponit in Littera, et de differentia ipsius a consilio et prudentia. a consilio et prudentia.

AD PRIMUM accipiuntur ea quæ dicun- AD PRIMUM accipiuntur ea quæ dicun- tur in Littera quæ videntur innuere, tur in Littera quæ videntur innuere, quod quatuor actus habeat scientia. quod quatuor actus habeat scientia.

Dicit enim primo, quod scientia est Dicit enim primo, quod scientia est rerum humanarum cognitio: ergo dis- rerum humanarum cognitio: ergo dis- cernere humana videtur esse scientiæ cernere humana videtur esse scientiæ proprius actus. proprius actus.

Item, Dicit quod scientiæ non tribuit Item, Dicit quod scientiæ non tribuit omnia quæ sciri possunt ab homine, sed omnia quæ sciri possunt ab homine, sed ea solum quibus fides saluberrima quæ ea solum quibus fides saluberrima quæ ad veram beatitudinem ducit, genera- ad veram beatitudinem ducit, genera- tur, nutritur, defenditur, et roboratur. tur, nutritur, defenditur, et roboratur.

Tertius autem actus elicitur ex hoc Tertius autem actus elicitur ex hoc quod dicit, quod scientiæ est abstinere a quod dicit, quod scientiæ est abstinere a malis. malis.

Quartus elicitur ex hoc quod dicit, Quartus elicitur ex hoc quod dicit, quod cum dicimus: Vidimus eum ple- quod cum dicimus: Vidimus eum ple- num gratiæ et veritatis, quod gratia num gratiæ et veritatis, quod gratia referatur ad scientiam, et veritas ad sa- referatur ad scientiam, et veritas ad sa-

1 Joan. 1, 14. 1 Joan. 1, 14.

2 S. GREGORIUS, Super Job, Lib I, cap. 33. 2 S. GREGORIUS, Super Job, Lib I, cap. 33.

3 3

5 Vulgata habet, Isa VII, 9: Si non credideri- 5 Vulgata habet, Isa VII, 9: Si non credideri-

pientiam. In hoc enim actu scientiæ erit pientiam. In hoc enim actu scientiæ erit cognoscere gratiam humanitatis Chri- cognoscere gratiam humanitatis Chri-

sti. sti.

Objicitur autem contra primum, quod Objicitur autem contra primum, quod 1. Discernere humana, aut accipitur 1. Discernere humana, aut accipitur generaliter pro omnibus quæ ab homine generaliter pro omnibus quæ ab homine discerni possunt, et tunc scientia erit discerni possunt, et tunc scientia erit idem quod sapientia : aut accipitur pro idem quod sapientia : aut accipitur pro his quæ ad hominis vitam pertinent, et his quæ ad hominis vitam pertinent, et tunc idem erit quod prudentia, ut vide- tunc idem erit quod prudentia, ut vide-

tur. tur.

2. Item, Sicut se habet sapientia ad 2. Item, Sicut se habet sapientia ad divina, ita scientia ad humana: sed sa- divina, ita scientia ad humana: sed sa- pientia ita se habet ad divina, quod ipsa pientia ita se habet ad divina, quod ipsa est virtus illa quæ est de divinis, scilicet est virtus illa quæ est de divinis, scilicet fides ergo scientia ita se habet ad hu- fides ergo scientia ita se habet ad hu- mana, quod ipsa est virtus illa quæ est mana, quod ipsa est virtus illa quæ est de humanis sicut prudentia. Quod au- de humanis sicut prudentia. Quod au- tem sapientia idem sit quod fides, proba- tem sapientia idem sit quod fides, proba- tur per Gregorium 2, ita dicentem super tur per Gregorium 2, ita dicentem super Job In electorum cordibus prior se- Job In electorum cordibus prior se- quentium bonorum sapientia nascitur, quentium bonorum sapientia nascitur, atque hæc per donum Spiritus quasi atque hæc per donum Spiritus quasi primogenita. Quæ profecto sapientia, primogenita. Quæ profecto sapientia, nostra fides est, Propheta attestante qui nostra fides est, Propheta attestante qui ait: Nisi credideritis, non intelligetis 3. » ait: Nisi credideritis, non intelligetis 3. »

ITEM, Objicitur de secundo actu. Dicit ITEM, Objicitur de secundo actu. Dicit enim in Littera, quod illa scientia non enim in Littera, quod illa scientia non pollent fideles populi, quamvis polleant pollent fideles populi, quamvis polleant ipsa fide ergo videtur, quod non sit ve- ipsa fide ergo videtur, quod non sit ve- rum quod in sequenti distinctione dice- rum quod in sequenti distinctione dice- tur, quod habita una habeantur omnes, tur, quod habita una habeantur omnes, cum scientia non habeatur ab omnibus. cum scientia non habeatur ab omnibus.

ITEM, Objicitur de tertio actu, qui est ITEM, Objicitur de tertio actu, qui est abstinere a malis. Et hoc explanat, cum abstinere a malis. Et hoc explanat, cum dicit, quod abstinere a malis est in me- dicit, quod abstinere a malis est in me- dio pravæ et perversæ nationis prudenter dio pravæ et perversæ nationis prudenter conversari 4 : hoc enim convenit pruden- conversari 4 : hoc enim convenit pruden- tiæ, sicut etiam manifestat ipsum di- tiæ, sicut etiam manifestat ipsum di- ctum, quia prudenter conversari est pru- ctum, quia prudenter conversari est pru- dentiæ. dentiæ.

ITEM, Objicitur de quarto. Ea quæ ITEM, Objicitur de quarto. Ea quæ spectant ad humanitatem Christi, una spectant ad humanitatem Christi, una adoratione adorantur cum deitate: ergo adoratione adorantur cum deitate: ergo videtur, quod habitu sapientiæ habeant videtur, quod habitu sapientiæ habeant

tis, non permanebitis. tis, non permanebitis.

4 Cf. ad Philip. 11, 15. 4 Cf. ad Philip. 11, 15.

Læst Læst

rulio. rulio.

IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 4. IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 4. cognosci sicut divinitas: ergo non perti- batur, quod sapientia idem cognosci sicut divinitas: ergo non perti- batur, quod sapientia idem nent ad scientiam. nent ad scientiam.

ITEM quæritur, Cum unius habitus ITEM quæritur, Cum unius habitus unius sit actus specialis et substantialis, unius sit actus specialis et substantialis, qualiter hic Augustinus quatuor actus qualiter hic Augustinus quatuor actus dat dicta sapientiæ ? dat dicta sapientiæ ?

SOLUTIO. Dicendum, quod scientia do- SOLUTIO. Dicendum, quod scientia do- num est, quod est lumen acceptum a num est, quod est lumen acceptum a Deo simplex, in quo videntur rationes Deo simplex, in quo videntur rationes operabilium pertinentium ad vitam : et operabilium pertinentium ad vitam : et ideo se habet ad prudentiam sicut melior ideo se habet ad prudentiam sicut melior et perfectior habitus operabilium. Et et perfectior habitus operabilium. Et ideo etiam solvitur id quod quidam pos- ideo etiam solvitur id quod quidam pos- sent objicere, utrum esset scientia com- sent objicere, utrum esset scientia com- plexorum vel incomplexorum, vel prin- plexorum vel incomplexorum, vel prin- cipiorum vel conclusionum : quoniam cipiorum vel conclusionum : quoniam nihil horum est, sed est lumen sicut nihil horum est, sed est lumen sicut fides ad credibilia simplex similitudo di- fides ad credibilia simplex similitudo di- vinæ veritatis et justitiæ, sub quo viden- vinæ veritatis et justitiæ, sub quo viden- tur rationes divinæ operabilium per nos, tur rationes divinæ operabilium per nos, quæ pertinent ad modum vivendi sancte quæ pertinent ad modum vivendi sancte et meritorie, sicut dicit Apostolus : et meritorie, sicut dicit Apostolus : Sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc Sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc sæculo, etc. 1. sæculo, etc. 1.

d 1. AD PRIMUM igitur dicendum, quod est d 1. AD PRIMUM igitur dicendum, quod est tantum de his quæ sunt operabilia per tantum de his quæ sunt operabilia per nos: nec est tamen prudentia: quia illa nos: nec est tamen prudentia: quia illa innititur rationibus juris humani, et acci- innititur rationibus juris humani, et acci- pit rationes ab illis : sed scientia non, pit rationes ab illis : sed scientia non, quia innititur lumini divino, quod illu- quia innititur lumini divino, quod illu- minat ad conversationem secundum ra- minat ad conversationem secundum ra- tiones divinas. tiones divinas.

2. 2.

AD ALIUD dicendum, quod ille actus AD ALIUD dicendum, quod ille actus non est proprius scientiæ doni, sed po- non est proprius scientiæ doni, sed po- tius convenit ei per materiam sibi appro- tius convenit ei per materiam sibi appro- priatam sicut enim prudentiæ, ut dicit priatam sicut enim prudentiæ, ut dicit Tullius in libro I de Officiis, quodammodo Tullius in libro I de Officiis, quodammodo appropriatur materia scientiarum et sci- appropriatur materia scientiarum et sci- bilium, ita et scientiæ dono appropriatur bilium, ita et scientiæ dono appropriatur scientia sacræ Scripturæ, per quam fides scientia sacræ Scripturæ, per quam fides nutritur exhortando, et defenditur dis- nutritur exhortando, et defenditur dis- putando et ideo iste actus appropriate putando et ideo iste actus appropriate convenit et non proprie. convenit et non proprie.

Ad illud autem quod ante hoc objicie- Ad illud autem quod ante hoc objicie-

Ad Titum, II, 12. Ad Titum, II, 12.

2 Ad Roman. XII, 17. 2 Ad Roman. XII, 17.

649 649

est quod est quod

fides, et scientia idem quod prudentia : fides, et scientia idem quod prudentia : dicendum, quod non valet: quia dictum dicendum, quod non valet: quia dictum Gregorii non intelligitur nisi pro tanto, Gregorii non intelligitur nisi pro tanto, quod sapientia et fides sunt de eisdem : quod sapientia et fides sunt de eisdem : et non quod sit unus habitus et ita et non quod sit unus habitus et ita etiam scientia et prudentia sunt de eis- etiam scientia et prudentia sunt de eis- dem et non ratione una. dem et non ratione una.

AD ID quod objicitur de tertio actu, AD ID quod objicitur de tertio actu, dicendum quod aliter regit prudentia, et dicendum quod aliter regit prudentia, et aliter scientia, et ad aliud quoad finem aliter scientia, et ad aliud quoad finem et proximum quia prudentia per ratio- et proximum quia prudentia per ratio- nes juris humani, et ad honesta secun- nes juris humani, et ad honesta secun- dum statuta civitatum et plebiscita: sed dum statuta civitatum et plebiscita: sed scientia per rationes divinas, et ad san- scientia per rationes divinas, et ad san- ctam conversationem commendantem se ctam conversationem commendantem se ad omnem scientiam hominum : unde ad omnem scientiam hominum : unde potius attendit sanctum, quam hone- potius attendit sanctum, quam hone-

stum. stum.

Et quod objicitur de hoc quod dicit Et quod objicitur de hoc quod dicit Augustinus, prudenter conversari : di- Augustinus, prudenter conversari : di- cendum quod ipse sumit large, prout cendum quod ipse sumit large, prout idem est quod providenter, sicut Aposto- idem est quod providenter, sicut Aposto- lus Providentes bona non solum coram lus Providentes bona non solum coram Deo, sed etiam coram omnibus homini- Deo, sed etiam coram omnibus homini- bus 2. bus 2.

AD ALIUD quod de quarto quæritur, di- AD ALIUD quod de quarto quæritur, di- cendum quod scientia non est de huma- cendum quod scientia non est de huma- nitate Christi, nisi prout est regens exem- nitate Christi, nisi prout est regens exem- plar et in opere et per doctrinam divi- plar et in opere et per doctrinam divi- nam disponens vitam et ideo si huma- nam disponens vitam et ideo si huma- nitas consideretur ut in vita, bene con- nitas consideretur ut in vita, bene con- cedo quod est in ea sapor deitatis, et per- cedo quod est in ea sapor deitatis, et per- tinet ad sapientiam sicut probat objectio : tinet ad sapientiam sicut probat objectio : sed secundum quod proponitur nobis ut sed secundum quod proponitur nobis ut forma exemplaris regens in operibus forma exemplaris regens in operibus sanctitatis, et secundum quod confert no- sanctitatis, et secundum quod confert no- bis legem vitæ innitentem rationibus di- bis legem vitæ innitentem rationibus di- vini juris et ad sanctitatem, sic pertinet vini juris et ad sanctitatem, sic pertinet ad scientiam et ita puto intelligere Au- ad scientiam et ita puto intelligere Au- gustinum. gustinum.

AD ULTIMUM dicendum, quod ut patet ex AD ULTIMUM dicendum, quod ut patet ex prædictis, unus est solus actus substantia- prædictis, unus est solus actus substantia- lis, qui est regere in operibus sanctitatis lis, qui est regere in operibus sanctitatis in medio pravæ et perversæ nationis : in medio pravæ et perversæ nationis :

Cf. ad Philip. 11, 13. Cf. ad Philip. 11, 13.

Ai quæst. Ai quæst.

650 650

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et ad hunc revertuntur, scilicet primus, et ad hunc revertuntur, scilicet primus, tertius, et quartus. Sed primus tangit spe- tertius, et quartus. Sed primus tangit spe- cialiter in quibus regit, quia in humanis. cialiter in quibus regit, quia in humanis. Tertius autem tangit modum regiminis, Tertius autem tangit modum regiminis, quia docet bene conversari per rationes quia docet bene conversari per rationes divini juris, quod hortatur ad vitæ san- divini juris, quod hortatur ad vitæ san- ctitatem potius quam ad rempublicam. ctitatem potius quam ad rempublicam. Quartus præfigit exemplar. Sed secun- Quartus præfigit exemplar. Sed secun- dus non est proprius actus scientiæ, sed dus non est proprius actus scientiæ, sed appropriatus. appropriatus.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An consilium sit donum ? An consilium sit donum ?

Secundo quæritur, In quo differat a Secundo quæritur, In quo differat a consilio dono? quia de differentia ipsius consilio dono? quia de differentia ipsius prudentiæ jam habitum est. prudentiæ jam habitum est.

Et ut hoc melius intelligamus, intro- Et ut hoc melius intelligamus, intro- ducemus quæstionem quam Magister ducemus quæstionem quam Magister omittit in Littera de dono consilii, et omittit in Littera de dono consilii, et quæremus quatuor, scilicet an sit donum quæremus quatuor, scilicet an sit donum consilii, et quid sit, et quis ejus actus, et consilii, et quid sit, et quis ejus actus, et qualiter distinguitur a dono scientiæ ? qualiter distinguitur a dono scientiæ ?

Videtur autem non esse donum: quia Videtur autem non esse donum: quia 1. Dona omnia fuerunt in Christo : 1. Dona omnia fuerunt in Christo : consilium autem non fuit in Christo : consilium autem non fuit in Christo : ergo consilium non est donum. PRIMA ergo consilium non est donum. PRIMA patet per ante dicta. SECUNDA probatur patet per ante dicta. SECUNDA probatur per Joannem Damascenum, qui dicit, per Joannem Damascenum, qui dicit, quod consilium non convenit Christo : quod consilium non convenit Christo : quia consilium ignorantis est, et Christus quia consilium ignorantis est, et Christus nihil ignoravit. nihil ignoravit.

2. Item, Damascenus dicit, quod con- 2. Item, Damascenus dicit, quod con- silium est de dubiis de certis enim ne- silium est de dubiis de certis enim ne- mo consiliatur dubietas autem non est mo consiliatur dubietas autem non est in adjutorium aliquod potentiarum no- in adjutorium aliquod potentiarum no- strarum, nec datur in adjutorium: cum strarum, nec datur in adjutorium: cum ergo dona data sint in adjutorium, vide- ergo dona data sint in adjutorium, vide- tur quod consilium non sit donum. tur quod consilium non sit donum.

3. Item, Consilium est contra præcipi- 3. Item, Consilium est contra præcipi- tationem, ut dicit Gregorius : contra tationem, ut dicit Gregorius : contra eamdem autem est cautela, ut dicit Ma- eamdem autem est cautela, ut dicit Ma- crobius et Tullius : ergo videtur consi- crobius et Tullius : ergo videtur consi- lium non differre a cautela cautela au- lium non differre a cautela cautela au-

tem est quædam conditio prudentiæ vir- tem est quædam conditio prudentiæ vir- tutis secundum illam partem ipsius quæ tutis secundum illam partem ipsius quæ est providentia ergo consilium est pars est providentia ergo consilium est pars virtutis prudentiæ : ergo non est donum: virtutis prudentiæ : ergo non est donum: quia sicut dictum est, dona altioris habi- quia sicut dictum est, dona altioris habi- tus sunt quam virtutes. tus sunt quam virtutes.

SOLUTIO. Dicendum, quod consilium SOLUTIO. Dicendum, quod consilium est donum, sicut communiter dicitur ab est donum, sicut communiter dicitur ab omnibus Sanctis. omnibus Sanctis.

AD ID autem quod primo objicitur, AD ID autem quod primo objicitur, dicendum quod consilium dupliciter dici- dicendum quod consilium dupliciter dici- tur, scilicet a dante consilium, et in quo tur, scilicet a dante consilium, et in quo signat plenitudinem luminis dirigentem signat plenitudinem luminis dirigentem in dubiis et sic fuit in Christo et est in in dubiis et sic fuit in Christo et est in Deo et hoc modo est donum. Dicitur Deo et hoc modo est donum. Dicitur etiam a quærente consilium, et sic est etiam a quærente consilium, et sic est dubitantis et ignorantis, et sic non fuit dubitantis et ignorantis, et sic non fuit in Christo, nec est donum per hunc mo- in Christo, nec est donum per hunc mo- dum. dum.

Per hæc etiam patet solutio ad se- Per hæc etiam patet solutio ad se- quens. quens.

AD ALIUD dicendum, quod cautela pro- AD ALIUD dicendum, quod cautela pro- prie est contra insidias inimicorum im- prie est contra insidias inimicorum im- pedimentum, et contra pericula quæ pos- pedimentum, et contra pericula quæ pos- sunt oboriri: sed consilium est lumen sunt oboriri: sed consilium est lumen dirigens ad magna, non periculosa, ad dirigens ad magna, non periculosa, ad quæ non sufficit homo sine adjutorio quæ non sufficit homo sine adjutorio speciali, ut vendere omnia et dare pau- speciali, ut vendere omnia et dare pau- peribus, et hujusmodi, quæ in sacra Scri- peribus, et hujusmodi, quæ in sacra Scri- ptura consilia vocantur, sicut patebit in ptura consilia vocantur, sicut patebit in ultimo capitulo istius distinctionis. ultimo capitulo istius distinctionis.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

Quid sit consilium ? Quid sit consilium ?

Secundo quæritur, Quid sit consilium? Secundo quæritur, Quid sit consilium? Diffinitur autem a Tullio in Rhetorica Diffinitur autem a Tullio in Rhetorica sic: « Consilium est aliquid faciendi vel sic: « Consilium est aliquid faciendi vel non faciendi vere excogitata ratio. » non faciendi vere excogitata ratio. »

Gregorius autem videtur velle, quod Gregorius autem videtur velle, quod « consilium sit donum datum homini « consilium sit donum datum homini contra præcipitationem. » contra præcipitationem. »

Solu Solu

Adle Adle

Ad Ad

est. est.

IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 7. IN III SENTENT. DIST. XXXV, A, ART. 7.

Secundum autem primam diffinitio- Secundum autem primam diffinitio- nem consilium non est donum : quia nem consilium non est donum : quia

1. Omnia quæ contingentia sunt ope- 1. Omnia quæ contingentia sunt ope- rabilia per nos, prævenimus excogitata rabilia per nos, prævenimus excogitata ratione et hoc videtur facere providen- ratione et hoc videtur facere providen- tia virtus, quæ est pars prudentiæ : ergo tia virtus, quæ est pars prudentiæ : ergo videtur, quod hoc non conveniat dono. videtur, quod hoc non conveniat dono. 2. Item, Etiam secundum Gregorium 2. Item, Etiam secundum Gregorium restringitur nomen consilii ad aliud restringitur nomen consilii ad aliud

non non

speciale speciale

: quia omnibus operabilibus in- : quia omnibus operabilibus in- sidiatur præcipitatio : ergo consilium est sidiatur præcipitatio : ergo consilium est de omnibus et hoc modo non videtur de omnibus et hoc modo non videtur accipi in sacra Scriptura, in qua consilia accipi in sacra Scriptura, in qua consilia vocantur ad quæ non obligantur omnes. vocantur ad quæ non obligantur omnes.

ULTERIUS quæritur juxta hoc, Quare ULTERIUS quæritur juxta hoc, Quare vocatur consilium et non potius eligentia, vocatur consilium et non potius eligentia, cum eligentia nobilior sit secundum Phi- cum eligentia nobilior sit secundum Phi- losophum et Damascenum : quia losophum et Damascenum : quia

1. Eligentia est sententiata voluntas, 1. Eligentia est sententiata voluntas, consilium autem est inquisitio quædamı consilium autem est inquisitio quædamı agendorum. agendorum.

2. Item, Super illud Psalmi CXVIII, 2. Item, Super illud Psalmi CXVIII, 24: Consilium meum justificationes tuæ, 24: Consilium meum justificationes tuæ, dicit Glossa: « Consilium est servare dicit Glossa: « Consilium est servare justificationes » sed servare justificatio- justificationes » sed servare justificatio- nes, aut convenit justitiæ, aut omni vir- nes, aut convenit justitiæ, aut omni vir- tuti ergo videtur, quod consilium regi- tuti ergo videtur, quod consilium regi- tivum sit omnis virtutis vel specialis ju- tivum sit omnis virtutis vel specialis ju- stitiæ ergo non regit tantum donum stitiæ ergo non regit tantum donum fortitudinis, ut dicunt. fortitudinis, ut dicunt.

SOLUTIO. Dicendum, quod consilium SOLUTIO. Dicendum, quod consilium generaliter accipitur, secundum quod generaliter accipitur, secundum quod diffinitur a Tullio potest tamen specia- diffinitur a Tullio potest tamen specia- liter adaptari dono consilii, ut dicatur liter adaptari dono consilii, ut dicatur excogitata ratio earum rerum in quibus excogitata ratio earum rerum in quibus homo indiget adjutorio speciali propter homo indiget adjutorio speciali propter arduitatem earum : et ideo consilium arduitatem earum : et ideo consilium non est hic de dubio, sed potius de ar- non est hic de dubio, sed potius de ar- duo ad quod propter difficultatem non duo ad quod propter difficultatem non omnes tenentur nisi in casu : et eodem omnes tenentur nisi in casu : et eodem modo intelligitur dictum Gregorii, quia modo intelligitur dictum Gregorii, quia in arduo difficili magis insidiatur præci- in arduo difficili magis insidiatur præci- pitatio et ideo indiget anima ibi adjuto- pitatio et ideo indiget anima ibi adjuto- rio speciali. rio speciali.

AD ALIUD dicendum, quod eligentia AD ALIUD dicendum, quod eligentia generaliter est de omnibus faciendis ope- generaliter est de omnibus faciendis ope- rabilibus per nos, et ideo non potuit esse rabilibus per nos, et ideo non potuit esse

651 651

nomen specialis doni : sed consilium nomen specialis doni : sed consilium prout hic accipitur, non est omnium, sed prout hic accipitur, non est omnium, sed eorum in quibus indigemus lumine spe- eorum in quibus indigemus lumine spe- ciali dirigente et ideo nomen doni est ciali dirigente et ideo nomen doni est secundum quod est a dante consilium secundum quod est a dante consilium Spiritu sancto, et non acquirente, ut Spiritu sancto, et non acquirente, ut prius dictum est. prius dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod consilium AD ALIUD dicendum, quod consilium non regit nisi fortitudinem donum. Ser- non regit nisi fortitudinem donum. Ser- vare autem justificationem contingit tri- vare autem justificationem contingit tri- bus modis, scilicet in speciali ratione bus modis, scilicet in speciali ratione justificationum, et sic est justitiæ. Vel in justificationum, et sic est justitiæ. Vel in generali, ut sit idem servare justificatio- generali, ut sit idem servare justificatio- nes, quod permanere in virtutibus justi- nes, quod permanere in virtutibus justi- ficantibus et sic est omnis virtutis vel ficantibus et sic est omnis virtutis vel justitiæ generalis et neutro istorum mo- justitiæ generalis et neutro istorum mo- dorum est consilium, nisi prout large su- dorum est consilium, nisi prout large su- mitur consilium de quocumque faciendo mitur consilium de quocumque faciendo vel retinendo excogitata ratio. Tertio di- vel retinendo excogitata ratio. Tertio di- citur servare justificationes ab impu- citur servare justificationes ab impu- gnantibus justificationes, id est, defende- gnantibus justificationes, id est, defende- re a tentationibus quibus est difficile re- re a tentationibus quibus est difficile re- sistere et sic exsecutive est fortitudinis, sistere et sic exsecutive est fortitudinis, et regitive consilii doni. et regitive consilii doni.

Et per hoc solvitur totum. Et per hoc solvitur totum.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

De actu consilii. De actu consilii.

Tertio, Quæritur de actu consilii. Tertio, Quæritur de actu consilii.

Videtur autem ex prædictis, quod con- Videtur autem ex prædictis, quod con- silium sit dirigere in magnis ad quæ non silium sit dirigere in magnis ad quæ non omnes tenentur: sed cum omnis habitus omnes tenentur: sed cum omnis habitus regitivus rationis sit circa dubium quod regitivus rationis sit circa dubium quod potest accidere in illis, et circa ea quæ potest accidere in illis, et circa ea quæ dicuntur consilia in sacra Scriptura nul- dicuntur consilia in sacra Scriptura nul- lum sit dubium, videtur quod superfluat lum sit dubium, videtur quod superfluat donum consilii : nullum enim dubiuni donum consilii : nullum enim dubiuni est quin bonum erit facere ea quæ con- est quin bonum erit facere ea quæ con- silia in sacra Scriptura dicuntur. silia in sacra Scriptura dicuntur.

SOLUTIO. Per antedicta facile est ista SOLUTIO. Per antedicta facile est ista determinare quia consilii actus sunt in determinare quia consilii actus sunt in quibus differt ab aliis donis, per lumen quibus differt ab aliis donis, per lumen

Ad 2. Ad 2.

Solutio. Solutio.

652 652

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD, D. ALB. MAG. ORD. PRÆD,

divinitus inspiratum dirigere in altiori- divinitus inspiratum dirigere in altiori- bus bonis ad quæ facienda et cognoscen- bus bonis ad quæ facienda et cognoscen- da non sufficit homo per communem vir- da non sufficit homo per communem vir- tutem ut est vendere omnia, et dare tutem ut est vendere omnia, et dare pauperibus, et habere thesauros in cœlo: pauperibus, et habere thesauros in cœlo: hos autem thesauros et mercedem con- hos autem thesauros et mercedem con- templationum non cognoscimus nisi con- templationum non cognoscimus nisi con- silii lumine. silii lumine.

: :

AD ID autem quod contra objicitur, di- AD ID autem quod contra objicitur, di- cendum quod non est dubium quin sint cendum quod non est dubium quin sint bona sed homini dubium est utrum sint bona sed homini dubium est utrum sint eligenda quia non elevatur ad hoc eligenda quia non elevatur ad hoc quod utile sit relinquere omnia nisi con- quod utile sit relinquere omnia nisi con- silio divino et etiam consilio indiget in silio divino et etiam consilio indiget in talibus propter modum implendum, eo talibus propter modum implendum, eo quod ardua sunt et ideo magis vicina quod ardua sunt et ideo magis vicina præcipitationi. præcipitationi.

SED CONTRA hoc videtur esse quod dicit SED CONTRA hoc videtur esse quod dicit beatus Gregorius : « Per soliditatem doni beatus Gregorius : « Per soliditatem doni consilii a fluxu vitiorum ad soliditatem consilii a fluxu vitiorum ad soliditatem transitur virtutis. » Ergo videtur, quod transitur virtutis. » Ergo videtur, quod revocare a vitiis sit actus consilii. revocare a vitiis sit actus consilii.

Et ad hoc dicendum, quod Gregorius Et ad hoc dicendum, quod Gregorius ibi adaptat septem dona septem diebus ibi adaptat septem dona septem diebus operum creationis et tunc consilio com- operum creationis et tunc consilio com- petit tertio loco, quando dividitur aqua petit tertio loco, quando dividitur aqua ab arida et hoc modo consilii actus erit ab arida et hoc modo consilii actus erit ille appropriatus non proprius. Vel di- ille appropriatus non proprius. Vel di- catur, quod aliud est transire ad virtu- catur, quod aliud est transire ad virtu- tem, et aliud ad soliditatem virtutis : tem, et aliud ad soliditatem virtutis : quia soliditas principaliter consistit in quia soliditas principaliter consistit in consiliis, in quibus est perfectio et tunc consiliis, in quibus est perfectio et tunc erit hoc consilii proprium. erit hoc consilii proprium.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

In quo differant scientia et consilium? In quo differant scientia et consilium?

Quarto, Quæritur in quo differant Quarto, Quæritur in quo differant scientia et consilium, cum utrumque sit scientia et consilium, cum utrumque sit de operabilibus ? de operabilibus ?

Videtur autem, quod in nullo: quia Videtur autem, quod in nullo: quia

1. Donum quod est in adjutorium po- 1. Donum quod est in adjutorium po- tentiæ perficit ipsam secundum quod est tentiæ perficit ipsam secundum quod est

* Eccli. xxxII, 24. * Eccli. xxxII, 24.

ad actum sed, ut dicit Damascenus, ra- ad actum sed, ut dicit Damascenus, ra- tio in omnibus operibus consiliatur. Pri- tio in omnibus operibus consiliatur. Pri- mum enim inquirit et consiliatur. Deinde mum enim inquirit et consiliatur. Deinde eligit et sententiat. Deinde vult, et post- eligit et sententiat. Deinde vult, et post- ea facit impetum ad opus. In omnibus ea facit impetum ad opus. In omnibus autem talibus etiam regit scientia. Ergo autem talibus etiam regit scientia. Ergo videtur, quod consilium et scientia non videtur, quod consilium et scientia non differant quoad ea de quibus sunt. differant quoad ea de quibus sunt.

2. Idem videtur haberi per Aristotelem 2. Idem videtur haberi per Aristotelem in III Ethicorum, ubi inter causas gene- in III Ethicorum, ubi inter causas gene- rales efficientes virtutem (ut sunt volun- rales efficientes virtutem (ut sunt volun- tarium, et voluntas, et eligentia) ponit tarium, et voluntas, et eligentia) ponit etiam consilium : ergo videtur, quod etiam consilium : ergo videtur, quod consilium respicit opus omnis virtutis: consilium respicit opus omnis virtutis: et in illo regit scientia : ergo quoad ea de et in illo regit scientia : ergo quoad ea de quibus sunt, non differt scientia a consilio. quibus sunt, non differt scientia a consilio.

: :

SED CONTRA est, quod sicut se habet Sed d SED CONTRA est, quod sicut se habet Sed d pietas et fortitudo in exsequendo, ita se pietas et fortitudo in exsequendo, ita se habent consilium et scientia in dirigen- habent consilium et scientia in dirigen- do sed pietas et fortitudo non sunt de do sed pietas et fortitudo non sunt de eisdem ergo scientia et consilium non eisdem ergo scientia et consilium non dirigunt in eisdem. dirigunt in eisdem.

Et hoc est concedendum : quoniam Sta Et hoc est concedendum : quoniam Sta Damascenus dicit, quod consilium est de Damascenus dicit, quod consilium est de magnis de parvis autem non consilia- magnis de parvis autem non consilia- mur, et per nos operabilibus. mur, et per nos operabilibus.

Unde dicendum, quod sunt magna ad Unde dicendum, quod sunt magna ad quæ non sufficimus sine adjutorio, et ad quæ non sufficimus sine adjutorio, et ad quæ non omnes tenentur: et in his diri- quæ non omnes tenentur: et in his diri- git consilium, ut prius dictum est. git consilium, ut prius dictum est.

AD EA autem quæ objiciuntur in con- AD EA autem quæ objiciuntur in con- trarium, est una solutio, quod consilinm trarium, est una solutio, quod consilinm dicitur duobus modis, scilicet generalis dicitur duobus modis, scilicet generalis præordinatio faciendorum cum prævi- præordinatio faciendorum cum prævi- sione exitus operis et finis et de hoc sione exitus operis et finis et de hoc consilio procedunt objectiones, de quo consilio procedunt objectiones, de quo etiam dicit Salomon: Fili, sine consilio etiam dicit Salomon: Fili, sine consilio nihil facias, et post factum non pœnite- nihil facias, et post factum non pœnite- bis. Specialiter tamen dicitur consilium, bis. Specialiter tamen dicitur consilium, lumen dirigens in aggressu arduorum lumen dirigens in aggressu arduorum elevatorum super industriam hominis, elevatorum super industriam hominis, quæ Deus solum ad statum perfectionis quæ Deus solum ad statum perfectionis propalavit et hoc modo consilium est propalavit et hoc modo consilium est spirituale donum, quod accipiunt fideles spirituale donum, quod accipiunt fideles a Spiritu sancto, vel ut impleant consi- a Spiritu sancto, vel ut impleant consi- lia, vel ut possint implere si velint. lia, vel ut possint implere si velint.

IN III SENTENT. DIST. XXXV, B, C. IN III SENTENT. DIST. XXXV, B, C.

653 653

B. In quo differat sapientia ab intellectu ? B. In quo differat sapientia ab intellectu ?

Ostensa differentia inter scientiam et sapientiam, quid distet inter sa- Ostensa differentia inter scientiam et sapientiam, quid distet inter sa- pientiam et intellectum videamus. In hoc differunt illa duo : quia sapientia pientiam et intellectum videamus. In hoc differunt illa duo : quia sapientia proprie est de æternis quæ veritati æternæ contemplandæ intendit. Intelli- proprie est de æternis quæ veritati æternæ contemplandæ intendit. Intelli- gentia vero non modo de æternis est, sed etiam de rebus invisibilibus et gentia vero non modo de æternis est, sed etiam de rebus invisibilibus et spiritalibus temporaliter exortis. Per eam enim et natura summa quæ fecit spiritalibus temporaliter exortis. Per eam enim et natura summa quæ fecit omnes naturas, id est, divina consideratur: et quæ post ipsam sunt spiri- omnes naturas, id est, divina consideratur: et quæ post ipsam sunt spiri- tuales et invisibiles naturæ, ut Angeli, et omnes animæ bonæ affectiones tuales et invisibiles naturæ, ut Angeli, et omnes animæ bonæ affectiones conspiciuntur. In hoc ergo differentia est, quia sapientia Creator tantum conspiciuntur. In hoc ergo differentia est, quia sapientia Creator tantum conspicitur, intellectu vero et Creator et creaturæ quædam. Item, intellectu conspicitur, intellectu vero et Creator et creaturæ quædam. Item, intellectu intelligibilia capimus tantum sapientia vero non modo capimus superio- intelligibilia capimus tantum sapientia vero non modo capimus superio- ra, sed etiam incognitis delectamur. ra, sed etiam incognitis delectamur.

Sic ergo distingui potest inter illa tria, scilicet intellectum, scientiam, Sic ergo distingui potest inter illa tria, scilicet intellectum, scientiam, et sapientiam. Scientia valet ad rerum temporalium rectam administration et sapientiam. Scientia valet ad rerum temporalium rectam administration nem, et ad bonam inter malos conversationem. Intelligentia vero ad Crea- nem, et ad bonam inter malos conversationem. Intelligentia vero ad Crea- toris et creaturarum invisibilium speculationem. Sapientia vero ad solius toris et creaturarum invisibilium speculationem. Sapientia vero ad solius æternæ veritatis contemplationem. æternæ veritatis contemplationem.

C. Quod intellectus et scientia de quibus hic agitur, non sunt illa quæ naturaliter C. Quod intellectus et scientia de quibus hic agitur, non sunt illa quæ naturaliter habet homo. habet homo.

: :

Et notandum, quod intellectus et scientia, quæ dicuntur dona Spiritus Et notandum, quod intellectus et scientia, quæ dicuntur dona Spiritus sancti, alia sunt ab intellectu et scientia quæ naturaliter sunt in anima ho- sancti, alia sunt ab intellectu et scientia quæ naturaliter sunt in anima ho- minis hæ enim virtutes sunt, quæ per gratiam infunduntur animis fide- minis hæ enim virtutes sunt, quæ per gratiam infunduntur animis fide- lium, ut per eas recte vivant. Illa vero naturaliter habet bomo ex beneficio lium, ut per eas recte vivant. Illa vero naturaliter habet bomo ex beneficio creationis, a Deo tamen. Per has autem virtutes quæ dicuntur dona Spiri- creationis, a Deo tamen. Per has autem virtutes quæ dicuntur dona Spiri- tus sancti, illa naturalia reformantur atque adjuvantur : ut verbi gratia, In- tus sancti, illa naturalia reformantur atque adjuvantur : ut verbi gratia, In- tellectus naturalis peccato obtenebratus, per virtutem quamdam et gra- tellectus naturalis peccato obtenebratus, per virtutem quamdam et gra- tiam, quæ dicitur spiritus intelligentiæ, reformatur atque adjuvatur ad tiam, quæ dicitur spiritus intelligentiæ, reformatur atque adjuvatur ad

654 654

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

intelligendum. Ita et per illam virtutem quæ dicitur spiritus sapientiæ, intelligendum. Ita et per illam virtutem quæ dicitur spiritus sapientiæ, juvatur atque erigitur mentis ratio ad contemplationem et delectationem juvatur atque erigitur mentis ratio ad contemplationem et delectationem æternæ veritatis. æternæ veritatis.

D. Quod sapientia ista Dei est, nec est illa quæ Deus est. D. Quod sapientia ista Dei est, nec est illa quæ Deus est.

Illud etiam sciendum est, quod sapientia de qua nunc disserimus, non Illud etiam sciendum est, quod sapientia de qua nunc disserimus, non est illa sapientia Dei (ut ait Augustinus ¹) quæ Deus est, sed hominis sa- est illa sapientia Dei (ut ait Augustinus ¹) quæ Deus est, sed hominis sa- pientia verumtamen quæ secundum Deum est, ac verus ac præcipuus pientia verumtamen quæ secundum Deum est, ac verus ac præcipuus cultus ejus est. Si ergo colat mens hominis Deum cujus ab eo capax facta cultus ejus est. Si ergo colat mens hominis Deum cujus ab eo capax facta est, et cujus esse particeps potest, sapiens ipsa fit et non sua luce, sed est, et cujus esse particeps potest, sapiens ipsa fit et non sua luce, sed summæ illius lucis participatione sapiens fit. Ista ergo hominis sapientia summæ illius lucis participatione sapiens fit. Ista ergo hominis sapientia etiam Dei est: verum non ita Dei est, ut ea sapiens sit Deus. Non enim etiam Dei est: verum non ita Dei est, ut ea sapiens sit Deus. Non enim participatione sui sapiens est, sicut mens participatione Dei. Sic etiam di- participatione sui sapiens est, sicut mens participatione Dei. Sic etiam di- citur justitia Dei non solum illa qua ipse justus est, sed etiam illa quam citur justitia Dei non solum illa qua ipse justus est, sed etiam illa quam dat homini, cum justifical impium. dat homini, cum justifical impium.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

Quid sit donum intellectus ? et, An sit Quid sit donum intellectus ? et, An sit donum per modum complexionis? donum per modum complexionis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, « Ostensa differentia inter scien- ibi, B, « Ostensa differentia inter scien- tiam et sapientiam, etc. » tiam et sapientiam, etc. »

Hic est enim quærendum de dono in- Hic est enim quærendum de dono in- tellectus. Et quæruntur tria, scilicet quid tellectus. Et quæruntur tria, scilicet quid sit, et de quibus, et qualiter se habeat ad sit, et de quibus, et qualiter se habeat ad fidem, et contemplationem? quia alia fidem, et contemplationem? quia alia omnia supra nominata sunt. omnia supra nominata sunt.

AD PRIMUM Sic proceditur : AD PRIMUM Sic proceditur :

1. Dicit Augustinus in quodam ser- 1. Dicit Augustinus in quodam ser- mone Intellectus vocatur quo ab omni mone Intellectus vocatur quo ab omni

1 S. AUGUSTINUS, Lib. XIV de Trinitate, cap. 1. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. XIV de Trinitate, cap. 1.

infirmitate carnali corda mundantur, ut infirmitate carnali corda mundantur, ut pura intentio dirigatur in finem. »Vide - pura intentio dirigatur in finem. »Vide - tur autem, quod hoc totum convenire tur autem, quod hoc totum convenire debeat fidei quia dicitur, Act. xv, 9 : debeat fidei quia dicitur, Act. xv, 9 : Fide purificans corda eorum ergo Fide purificans corda eorum ergo fides purificat cor a carnali voluptate. fides purificat cor a carnali voluptate.

2. Item, Dicit Augustinus, quod inten- 2. Item, Dicit Augustinus, quod inten- tio bonum opus facit, et intentionem tio bonum opus facit, et intentionem fides dirigit. Ergo etiam dirigit in finem: fides dirigit. Ergo etiam dirigit in finem: ergo utrumque istorum convenit fidei. ergo utrumque istorum convenit fidei.

ULTERIUS quæritur juxta hoc, Utrum ULTERIUS quæritur juxta hoc, Utrum intellectus donum sit per modum com- intellectus donum sit per modum com- plexionis? plexionis?

Et videtur, quod sic : quia Et videtur, quod sic : quia

1. Dicit Gregorius, quod Deus intel- 1. Dicit Gregorius, quod Deus intel- lectum dat, dum de auditis mentem illu- lectum dat, dum de auditis mentem illu- minat. Audita autem in quadam comple- minat. Audita autem in quadam comple- xione sumuntur. Ergo intellectus in xione sumuntur. Ergo intellectus in quadam complexione consistit, ut vide- quadam complexione consistit, ut vide-

tur. tur.

-contra. -contra.

Jutio. Jutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

onest. onest.

IN III SENTENT. DIST. XXXV, D, ART. 10. IN III SENTENT. DIST. XXXV, D, ART. 10.

2. Item, Super illud: Commovebit 2. Item, Super illud: Commovebit Dominus desertum Cades: dicit aucto- Dominus desertum Cades: dicit aucto- ritas, Commovebit ut intellectum Spiri- ritas, Commovebit ut intellectum Spiri- tus sancti secundum anagogen peræqua- tus sancti secundum anagogen peræqua- tum. Anagogicus autem intellectus com- tum. Anagogicus autem intellectus com- positus et complexus est: ergo intellectus positus et complexus est: ergo intellectus iste consistit in quadam complexio- iste consistit in quadam complexio-

ne. ne.

3. Item, Dicit Dionysius, quod nobis 3. Item, Dicit Dionysius, quod nobis non est possibile lucere divinum non est possibile lucere divinum

ra- ra-

dium, nec velaminum sacrorum varietate dium, nec velaminum sacrorum varietate circumvelatum : hæc autem circumvela- circumvelatum : hæc autem circumvela- tio est complexio vel non sine comple- tio est complexio vel non sine comple- xione ergo videtur, quod sit compositus xione ergo videtur, quod sit compositus intellectus. intellectus.

SED CONTRA : SED CONTRA :

Fides est simplex Fides est simplex

et donum intelle- et donum intelle-

clus perfectius est, quam fides: ergo clus perfectius est, quam fides: ergo multo magis donum intellectus est sim- multo magis donum intellectus est sim- plex. plex.

SOLUTIO. Dicendum, quod sicut supra SOLUTIO. Dicendum, quod sicut supra dictum est in quæstione de dono sapien- dictum est in quæstione de dono sapien- tiæ, donum intellectus est simplex lumen tiæ, donum intellectus est simplex lumen sub quo Deus videtur in his qui beati sub quo Deus videtur in his qui beati sunt, et in specialibus officiis et actibus sunt, et in specialibus officiis et actibus

eorum. eorum.

AD ID autem quod objicitur de descri- AD ID autem quod objicitur de descri- ptione, dicendum quod data est per ef- ptione, dicendum quod data est per ef- fectum quia intellectus corda mundat, fectum quia intellectus corda mundat, etiam in speculo et ænigmate, ut videat etiam in speculo et ænigmate, ut videat lumine percepto in eo in quo refulget ve- lumine percepto in eo in quo refulget ve- ritas secundum majorem claritatem, ritas secundum majorem claritatem, quam speculi et ænigmatis : fides au- quam speculi et ænigmatis : fides au- tem non emundat nisi a falsitatibus er- tem non emundat nisi a falsitatibus er-