374 374

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

derelictum se clamabat? Non recesserat Deus ab homine, ita quod esset derelictum se clamabat? Non recesserat Deus ab homine, ita quod esset soluta unio Dei et hominis. Alioquin fuit quoddam tempus quando Christus soluta unio Dei et hominis. Alioquin fuit quoddam tempus quando Christus adhuc vivus homo erat, et non Deus: quia adhuc vivus se derelictum cla- adhuc vivus homo erat, et non Deus: quia adhuc vivus se derelictum cla- mabat, non derelinquendum. Si ergo illa derelictio unionis intelligatur so- mabat, non derelinquendum. Si ergo illa derelictio unionis intelligatur so- lutio, ante facta fuit solutio Dei et hominis, quam Christus mortuus esset. lutio, ante facta fuit solutio Dei et hominis, quam Christus mortuus esset. Sed quis hoc dicat? Fateamur ergo Deum quodammodo illum hominem in Sed quis hoc dicat? Fateamur ergo Deum quodammodo illum hominem in morte deseruisse, quia potestati persequentium eum exposuit ad tempus, morte deseruisse, quia potestati persequentium eum exposuit ad tempus, non suam potentiam exercendo illum defendit ut non moreretur. Separavit non suam potentiam exercendo illum defendit ut non moreretur. Separavit se divinitas, quia subtraxit protectionem, sed non solvit unionem. Separa- se divinitas, quia subtraxit protectionem, sed non solvit unionem. Separa- vit se foris, ut non adesset ad defensionem, sed non intus defuit ad unio- vit se foris, ut non adesset ad defensionem, sed non intus defuit ad unio- nem. Si non ibi cohibuisset potentiam, sed exercuisset, non moreretur nem. Si non ibi cohibuisset potentiam, sed exercuisset, non moreretur Christus. Mortuus est Christus divinitate recedente, id est, affectum poten- Christus. Mortuus est Christus divinitate recedente, id est, affectum poten- tiæ defendendo, non exhibente. Hic est hircus anonоpaïs, qui altero hirco tiæ defendendo, non exhibente. Hic est hircus anonоpaïs, qui altero hirco immolato, in solitudinem mittebatur, ut legitur in Levitico'. Duo enim immolato, in solitudinem mittebatur, ut legitur in Levitico'. Duo enim hirci, humanitas et divinitas Christi intelliguntur. Humanitate ergo immo- hirci, humanitas et divinitas Christi intelliguntur. Humanitate ergo immo- lata, divinitas Christi in solitudinem abiit, id est, in cælum. Unde Hesy- lata, divinitas Christi in solitudinem abiit, id est, in cælum. Unde Hesy- chius: In solitudine, id est, in coelum, tempore passionis divinitas abiisse chius: In solitudine, id est, in coelum, tempore passionis divinitas abiisse dicitur, non locum mutans, sed quodam modo virtutem cohibens, ut pos- dicitur, non locum mutans, sed quodam modo virtutem cohibens, ut pos- sent impii consummare passionem. Abiit ergo, id est, virtutem cohibuit, sent impii consummare passionem. Abiit ergo, id est, virtutem cohibuit, et portavit iniquitates nostras³, non ut haberet, sed ut consumeret, Deus et portavit iniquitates nostras³, non ut haberet, sed ut consumeret, Deus enim ignis consumens est *. Ex his satis ostenditur præmissa verba Am- enim ignis consumens est *. Ex his satis ostenditur præmissa verba Am- brosii sic esse accipienda, ut prædiximus. brosii sic esse accipienda, ut prædiximus.

B. Aliam ad idem inducunt auctoritatem. B. Aliam ad idem inducunt auctoritatem.

5 5

Alii quoque auctoritati innituntur, qui asserunt divinitatem in morte re- Alii quoque auctoritati innituntur, qui asserunt divinitatem in morte re- cessisse ab homine secundum carnem. Ait enim Athanasius : Maledictus cessisse ab homine secundum carnem. Ait enim Athanasius : Maledictus qui totum hominem quem assumpsit Dei Filius, denuo assumptum, vel qui totum hominem quem assumpsit Dei Filius, denuo assumptum, vel liberatum, tertia die a mortuis resurrexisse non confitetur. Fiat, fiat. Si, liberatum, tertia die a mortuis resurrexisse non confitetur. Fiat, fiat. Si, inquiunt, denuo assumptus est homo in resurrectione, quem assumpserat inquiunt, denuo assumptus est homo in resurrectione, quem assumpserat

1 Levit. XVI, 7 et 8. 1 Levit. XVI, 7 et 8.

2 HESYCHIUS, Super Levit. 2 HESYCHIUS, Super Levit.

3 Isa. LIII, 4: Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit. 3 Isa. LIII, 4: Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit.

4 Deuter. IV, 24: Dominus Deus tuus ignis consumens est. 4 Deuter. IV, 24: Dominus Deus tuus ignis consumens est.

5 S. ATHANASIUS, Lib. VI, qui de Beatitudine Filii Dei dicitur. (Nota ed. Lugd). 5 S. ATHANASIUS, Lib. VI, qui de Beatitudine Filii Dei dicitur. (Nota ed. Lugd).

IN III SENTENT. DIST. XXI, B, ART. 1. IN III SENTENT. DIST. XXI, B, ART. 1.

375 375

in incarnatione, deposuit ergo eum in morte: separata ergo fuit divinitas in incarnatione, deposuit ergo eum in morte: separata ergo fuit divinitas in morte ab humanitate. Quibus respondemus, quod si in his verbis as- in morte ab humanitate. Quibus respondemus, quod si in his verbis as- sumptio talis intelligatur, quæ sit secundum unionem, non carnem tan- sumptio talis intelligatur, quæ sit secundum unionem, non carnem tan- tum, sed totum hominem, id est, animam et carnem denuo sibi univit in tum, sed totum hominem, id est, animam et carnem denuo sibi univit in resurrectione: quia non simpliciter hominem, sed totum hominem as- resurrectione: quia non simpliciter hominem, sed totum hominem as- sumptum dicit. Totum ergo hominem in morte deposuit, id est, animam et sumptum dicit. Totum ergo hominem in morte deposuit, id est, animam et carnem. Sed quis, nisi hostis veritatis, dicat animam a Verbo deposi- carnem. Sed quis, nisi hostis veritatis, dicat animam a Verbo deposi- tam? Et tamen nisi hoc fateantur, quod totus homo sit assumptus, non tam? Et tamen nisi hoc fateantur, quod totus homo sit assumptus, non pro eis facit illa auctoritas, quæ totum dicit assumptum. Sciendum est ergo pro eis facit illa auctoritas, quæ totum dicit assumptum. Sciendum est ergo Athanasium id dixisse contra illorum perfidiam, qui resurrectionem Athanasium id dixisse contra illorum perfidiam, qui resurrectionem Christi negabant, putantes in morte detineri eum, qui solus inter mortuos Christi negabant, putantes in morte detineri eum, qui solus inter mortuos liber est. Ideo illum maledicit, qui non confitetur totum hominem denuo liber est. Ideo illum maledicit, qui non confitetur totum hominem denuo assumptum resurrexisse, id est, Christuin animam denuo corpori conjun- assumptum resurrexisse, id est, Christuin animam denuo corpori conjun- xisse et illis duobus denuo conjunctis in resurrectione, vere secundum xisse et illis duobus denuo conjunctis in resurrectione, vere secundum hominem vixisse sicut ante mortem. Nam in morte separata est anima a hominem vixisse sicut ante mortem. Nam in morte separata est anima a carne. Unde vere dicitur Christus mortuus: sed neutrum separatum est a carne. Unde vere dicitur Christus mortuus: sed neutrum separatum est a Verbo Dei. Verbo Dei.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Post prædicta considerandum est, « Post prædicta considerandum est, Utrum in morte Christi a Verbo sit se- Utrum in morte Christi a Verbo sit se- parata anima, etc. » parata anima, etc. »

et et

Hic incipit pars illa quæ est de quæstio- Hic incipit pars illa quæ est de quæstio- nibus consequentibus passionem : nibus consequentibus passionem : sunt duæ secundum duas distinctiones sunt duæ secundum duas distinctiones hic introductas. Prima est de modo hic introductas. Prima est de modo mortis et secunda est, Utrum in triduo mortis et secunda est, Utrum in triduo mortis fuerit homo, vel alicubi, vel ubi- mortis fuerit homo, vel alicubi, vel ubi- que? et hæc incipit ibi, Dist. XXII, A, que? et hæc incipit ibi, Dist. XXII, A, « Hic quæritur, Utrum in illo triduo « Hic quæritur, Utrum in illo triduo mortis Christus fuerit homo ? mortis Christus fuerit homo ?

In prima parte sunt tria, scilicet solu- In prima parte sunt tria, scilicet solu- tio cujusdam objectionis probantis, quod tio cujusdam objectionis probantis, quod separatione deitatis et animæ Christus separatione deitatis et animæ Christus fuerit mortuus et ad hoc inducitur pri- fuerit mortuus et ad hoc inducitur pri- mum capitulum. Secundum est solutio mum capitulum. Secundum est solutio auctoritatum Augustini et Athanasii. Et auctoritatum Augustini et Athanasii. Et ad hoc inducuntur duo sequentia capi- ad hoc inducuntur duo sequentia capi- tula, ibi, B, « Alii tula, ibi, B, « Alii auctoritati auctoritati quoque quoque

innituntur, etc. » Tertium est, qualiter innituntur, etc. » Tertium est, qualiter Christus animam suam posuit et assump- Christus animam suam posuit et assump- sitet hæc incipit ibi, C, « Sicut Augu- sitet hæc incipit ibi, C, « Sicut Augu- stinus super Joannem docet, etc. » stinus super Joannem docet, etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum deitas separata fuit a corpore in Utrum deitas separata fuit a corpore in

triduo ? triduo ?

Incidit autem dubium de prima obje- Incidit autem dubium de prima obje- ctione, utrum concludat an non? ctione, utrum concludat an non?

Est autem ista: Anima est medium Est autem ista: Anima est medium quo deitas carni conjungitur: soluto au- quo deitas carni conjungitur: soluto au- tem medio, non conjunguntur extrema, tem medio, non conjunguntur extrema, quia deest causa conjunctionis: ergo quia deest causa conjunctionis: ergo separata anima a carne, separatur etiam separata anima a carne, separatur etiam deitas. deitas.

Videtur autem, quod ista argumenta- Videtur autem, quod ista argumenta- tio teneat : tio teneat :

1 Aut enim Deus est unibilis creatu- 1 Aut enim Deus est unibilis creatu- ræ irrationali, aut non. Si non : tunc ræ irrationali, aut non. Si non : tunc

376 376

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

habeo propositum, quod rationali non habeo propositum, quod rationali non existente non fuit unita, et quod anima existente non fuit unita, et quod anima rationalis non tantum est medium con- rationalis non tantum est medium con- gruentiæ, sed medium causæ. Si autem gruentiæ, sed medium causæ. Si autem est unibilis irrationali creaturæ : hoc su- est unibilis irrationali creaturæ : hoc su- pra improbatum est multis rationibus in pra improbatum est multis rationibus in quæstione de unibili. Ergo videtur, quod quæstione de unibili. Ergo videtur, quod ista conclusio sequatur. ista conclusio sequatur.

2. Item, Infra in hac eadem distin- 2. Item, Infra in hac eadem distin- ctione dicitur, quod si Filius Dei mortuus ctione dicitur, quod si Filius Dei mortuus fuisset, fons vitæ aruisset. Ex hoc infero fuisset, fons vitæ aruisset. Ex hoc infero duas conclusiones quarum prima est, duas conclusiones quarum prima est, quod Filius Dei non fuit mortuus: sed quod Filius Dei non fuit mortuus: sed si fuisset unitus carni, propter unionem si fuisset unitus carni, propter unionem diceretur mortuus, sicut etiam dicitur diceretur mortuus, sicut etiam dicitur natus ergo tunc unitus carni non fuit. natus ergo tunc unitus carni non fuit.

3. Item, Omnis unio facit aliquid 3. Item, Omnis unio facit aliquid unum si ergo deitas fuit unita carni, unum si ergo deitas fuit unita carni, oporteret quod faceret aliquod unum : oporteret quod faceret aliquod unum : non autem facit unum personæ, quia non autem facit unum personæ, quia caro illa numquam fuit Filius Dei: ergo caro illa numquam fuit Filius Dei: ergo relinquitur, quod faciat unum naturæ : relinquitur, quod faciat unum naturæ : et sic caro et deitas essent unum, quod et sic caro et deitas essent unum, quod falsum est. falsum est.

4. Secunda conclusio est, quod si 4. Secunda conclusio est, quod si deitas est vitæ fons, et efficacior quam deitas est vitæ fons, et efficacior quam anima, tunc influxisset vitam ergo anima, tunc influxisset vitam ergo corpus Christi in triduo illo vixisset, corpus Christi in triduo illo vixisset, quod falsum est: ergo videtur, quod quod falsum est: ergo videtur, quod deitas corpori non fuit unita. deitas corpori non fuit unita.

5. Item, Minor est unio per gloriam 5. Item, Minor est unio per gloriam ad Deum in beatis, quam sit unio natu- ad Deum in beatis, quam sit unio natu- rarum in Christo: si ergo Sanctos prop- rarum in Christo: si ergo Sanctos prop- ter unionem ad gloriam impossibile est ter unionem ad gloriam impossibile est separari a vita, multo magis impossibile separari a vita, multo magis impossibile fuit separari corpus a vita, si deitati fuit separari corpus a vita, si deitati fuit unitum fuit autem separatum a vi- fuit unitum fuit autem separatum a vi- ta ergo non fuit deitati unitum. ta ergo non fuit deitati unitum.

: :

6. Item, Inferiori unione quam illa 6. Item, Inferiori unione quam illa qua unitur homini Christo, deitas non qua unitur homini Christo, deitas non est conjungibilis nisi rationali creaturæ, est conjungibilis nisi rationali creaturæ, et non secundum corpus, sed secundum et non secundum corpus, sed secundum animam solum : hoc autem est unio per animam solum : hoc autem est unio per gratiam ergo multo minus digniori gratiam ergo multo minus digniori unione conjungibilis erat corpori sine unione conjungibilis erat corpori sine

anima. anima.

7. Item, Tripliciter Deus esse in rebus 7. Item, Tripliciter Deus esse in rebus dicitur ab Innocentio, scilicet essentiali- dicitur ab Innocentio, scilicet essentiali- ter, præsentialiter, potentialiter in om- ter, præsentialiter, potentialiter in om-

nibus per gratiam autem in rationali- nibus per gratiam autem in rationali- bus, non in omnibus: per unionem in bus, non in omnibus: per unionem in homine Christo. Cum igitur corpus ca- homine Christo. Cum igitur corpus ca- dat in numero irrationalium, videtur dat in numero irrationalium, videtur deitas non fuisse in corpore nisi præsen- deitas non fuisse in corpore nisi præsen- tialiter, potentialiter, et essentialiter. tialiter, potentialiter, et essentialiter. IN CONTRARIUM autem est quod dicit IN CONTRARIUM autem est quod dicit Magister in Littera. Magister in Littera.

SOLUTIO. Dicendum, quod nullo modo SOLUTIO. Dicendum, quod nullo modo separata fuit a corpore deitas in triduo : separata fuit a corpore deitas in triduo : vinculum enim gratiæ unionis insepara- vinculum enim gratiæ unionis insepara- biliter fortius fuit vinculo naturalis con- biliter fortius fuit vinculo naturalis con- junctionis animæ et corporis et ideo junctionis animæ et corporis et ideo soluto vinculo naturali, remansit vincu- soluto vinculo naturali, remansit vincu- lum gratiæ. lum gratiæ.

DICENDUM ergo ad primum, quod ani- DICENDUM ergo ad primum, quod ani- ma etsi faciat assumptibilitatem in cor- ma etsi faciat assumptibilitatem in cor- pore scilicet, ut supra est determinatum, pore scilicet, ut supra est determinatum, et quoad hoc sit medium causans pro- et quoad hoc sit medium causans pro- prietatem assumptibilitatis, non tamen prietatem assumptibilitatis, non tamen est medium nisi per congruentiam : et est medium nisi per congruentiam : et ideo soluta ipsa, non oportet solvere ideo soluta ipsa, non oportet solvere deitatem a carne. deitatem a carne.

AD ALIUD dicendum, quod deitas est AD ALIUD dicendum, quod deitas est fons vitæ efficienter, non ut forma con- fons vitæ efficienter, non ut forma con- juncta et licet ipsa unita fuerit, et Fi- juncta et licet ipsa unita fuerit, et Fi- lius Dei corpori, non tamen dicitur dei- lius Dei corpori, non tamen dicitur dei- tas passa vel mortua: quia proprietates tas passa vel mortua: quia proprietates unius naturæ non referuntur ad naturam unius naturæ non referuntur ad naturam aliam sed bene concedo, quod Filius aliam sed bene concedo, quod Filius Dei dicitur passus et mortuus propter Dei dicitur passus et mortuus propter unionem cujus ratio sæpe supra deter- unionem cujus ratio sæpe supra deter- minata est. minata est.

Sed contra Sed contra

AD ALIUD dicendum, quod unio facit AD ALIUD dicendum, quod unio facit unum non naturæ, sed personæ : sed unum non naturæ, sed personæ : sed unius unio non facit hoc unum, sed po- unius unio non facit hoc unum, sed po- tius unius unio cum altero sibi debito tius unius unio cum altero sibi debito unito. Unde unio corporis cum unione unito. Unde unio corporis cum unione animæ sibi uniendæ facit unum suppo- animæ sibi uniendæ facit unum suppo- siti et personæ : et in triduo remansit siti et personæ : et in triduo remansit ordo ad illud unum, licet tunc illud ordo ad illud unum, licet tunc illud unum non esset: quia tunc Christus unum non esset: quia tunc Christus homo non fuit. homo non fuit.

AD ALIAM conclusionem dicendum, AD ALIAM conclusionem dicendum, quod deitas est fons vitæ effective, non quod deitas est fons vitæ effective, non formaliter, nec in corpore fuit sicut for- formaliter, nec in corpore fuit sicut for- ma in materia, nec sicut anima in ani- ma in materia, nec sicut anima in ani- mato, sed per unionem dignitativam, ut mato, sed per unionem dignitativam, ut

Solutio, Solutio,

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4, Ad 4,

Ad 5 Ad 5

Ad 6. Ad 6.

IN III SENTENT. DIST. XXI, C. IN III SENTENT. DIST. XXI, C.

dicit beatus Bernardus et deitas hoc dicit beatus Bernardus et deitas hoc modo ens in aliquo, non est necessaria modo ens in aliquo, non est necessaria causa vitæ, non ex defectu suo, sed ex causa vitæ, non ex defectu suo, sed ex defectu suscipientis. defectu suscipientis.

AD ALIUD dicendum, quod minor est AD ALIUD dicendum, quod minor est unio beatorum ad Deum, quam hujus unio beatorum ad Deum, quam hujus corporis fuit ad Deum : sed tamen magis corporis fuit ad Deum : sed tamen magis est contraria morti illa, quam ista : quia est contraria morti illa, quam ista : quia illa ex ratione beatitudinis contrarieta- illa ex ratione beatitudinis contrarieta- tem habet ad miseriam, et per conse- tem habet ad miseriam, et per conse- quens ad mortem : hæc autem non tollit quens ad mortem : hæc autem non tollit a corpore miseriam, nec contrariatur de- a corpore miseriam, nec contrariatur de- fectui tali, ut supra ostensum est ¹ fectui tali, ut supra ostensum est ¹ ideo illa minor facit aliquid, quod non ideo illa minor facit aliquid, quod non facere potest ista. facere potest ista.

: et : et

AD ALIUD dicendum, quod unio quæ AD ALIUD dicendum, quod unio quæ est per gratiam virtutum et donorum, est per gratiam virtutum et donorum, est per habitum qui quærit proprium si- est per habitum qui quærit proprium si- bi subjectum in quo sit sicut in materia : bi subjectum in quo sit sicut in materia : et quia illud subjectum non potest esse et quia illud subjectum non potest esse nisi rationalis substantia, ideo Deus hoc nisi rationalis substantia, ideo Deus hoc

377 377

modo non est nisi in rationali substan- modo non est nisi in rationali substan- tia, quæ est homo, vel Angelus, vel tia, quæ est homo, vel Angelus, vel anima rationalis: sed alia unio quæ est anima rationalis: sed alia unio quæ est ad esse, licet major sit, non tamen est ad esse, licet major sit, non tamen est habitus, nec quærit hujusmodi subjectum habitus, nec quærit hujusmodi subjectum proprium : quia quod illa unione uni- proprium : quia quod illa unione uni- tur, assumitur ad deitatem virtute deita- tur, assumitur ad deitatem virtute deita- tis quæ est infinita et hoc potest esse tis quæ est infinita et hoc potest esse corpus habens ordinem ad animam ra- corpus habens ordinem ad animam ra- tionalem unde omnes illæ rationes su- tionalem unde omnes illæ rationes su- munt propositiones, tamquam hoc per munt propositiones, tamquam hoc per se conveniret uni nobiliori, quia unire- se conveniret uni nobiliori, quia unire- tur nobiliori : et hoc non est verum. tur nobiliori : et hoc non est verum.

AD ALIUD dicendum, quod tripliciter AD ALIUD dicendum, quod tripliciter Deus est in his quæ nullum habent or- Deus est in his quæ nullum habent or- dinem ad creaturam rationalem : sed dinem ad creaturam rationalem : sed corpus licet in se non sit rationale, est corpus licet in se non sit rationale, est tamen pars et materia rationalis: et ideo tamen pars et materia rationalis: et ideo corpora Sanctorum dicuntur templum corpora Sanctorum dicuntur templum Spiritus sancti 2 : et ideo in Christo spe- Spiritus sancti 2 : et ideo in Christo spe- cialem habuit relationem ad unionem. cialem habuit relationem ad unionem.

Ad 7. Ad 7.

C. Auctoritatibus adstruit a Verbo carnem in morte non esse divisam. C. Auctoritatibus adstruit a Verbo carnem in morte non esse divisam.

3 3

Sicut Augustinus super Joannem ³ docet, tractans illud Domini verbum : Sicut Augustinus super Joannem ³ docet, tractans illud Domini verbum : Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me: Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me: sed ego pono eam a meipso, et potestatem habeo ponendi eam, et potestatem sed ego pono eam a meipso, et potestatem habeo ponendi eam, et potestatem habeo iterum sumendi eam*. Hic animam dicit emissam. A quo emissa est? habeo iterum sumendi eam*. Hic animam dicit emissam. A quo emissa est? A seipsa non est emissa, quia seipsam non posuit: nec Verbum animam A seipsa non est emissa, quia seipsam non posuit: nec Verbum animam posuit, nec carnem. Caro ergo animam posuit, sed potestate in se manentis posuit, nec carnem. Caro ergo animam posuit, sed potestate in se manentis deitatis. Potentia ergo deitatis anima divisa est a carne, sed neutrum a deitatis. Potentia ergo deitatis anima divisa est a carne, sed neutrum a Verbo Dei. Unde Augustinus: Verbum ex quo suscepit hominem, id est, Verbo Dei. Unde Augustinus: Verbum ex quo suscepit hominem, id est, carnem et animam, numquam deposuit animam ut esset anima a Verbo carnem et animam, numquam deposuit animam ut esset anima a Verbo separata: sed caro posuit animam quando exspiravit, qua redeunte resur- separata: sed caro posuit animam quando exspiravit, qua redeunte resur- rexit. Mors ergo ad tempus carnem et animam separavit, sed neutrum a rexit. Mors ergo ad tempus carnem et animam separavit, sed neutrum a

1 Cf. Supra, Dist. XVIII. 1 Cf. Supra, Dist. XVIII.

2 Cf. I ad Corinth. II, 16 et 17 et vi, 15 et seq. 2 Cf. I ad Corinth. II, 16 et 17 et vi, 15 et seq.

3 S. AUGUSTINUS, Super Joannem ad cap. x, 17 et 18 Tract. 47. 3 S. AUGUSTINUS, Super Joannem ad cap. x, 17 et 18 Tract. 47.

4 Joan. x, 17 et 18. 4 Joan. x, 17 et 18.

378 378

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Verbo Dei. Caro ergo ponit et sumit animam, non potestate sua, sed pote- Verbo Dei. Caro ergo ponit et sumit animam, non potestate sua, sed pote- state inhabitantis carnem deitatis 1. His 2 evidenter traditur, nec animam state inhabitantis carnem deitatis 1. His 2 evidenter traditur, nec animam nec carnem a Verbo Dei in morte esse divisam, ut aliquo modo soluta nec carnem a Verbo Dei in morte esse divisam, ut aliquo modo soluta fuerit unio. Unde Augustinus contra Felicianum : Absit ut Christus sic fuerit unio. Unde Augustinus contra Felicianum : Absit ut Christus sic senserit mortem, ut quantum in se est, vita vitam perdiderit: si enim hoc senserit mortem, ut quantum in se est, vita vitam perdiderit: si enim hoc ita esset, vitæ fons aruisset. Sensit ergo mortem participatione humani de- ita esset, vitæ fons aruisset. Sensit ergo mortem participatione humani de- fectus ³, quem sponte susceperat : non naturæ suæ perdidit potentiam, per fectus ³, quem sponte susceperat : non naturæ suæ perdidit potentiam, per quam cuncta vivificat. Sic in sepulcro Christus carnem suam commo- quam cuncta vivificat. Sic in sepulcro Christus carnem suam commo- riendo non deseruit, sicut in utero Virginis connascendo formavit. Mor- riendo non deseruit, sicut in utero Virginis connascendo formavit. Mor- tuus est ergo non discedente vita, sicut passus est non pereunte potentia. tuus est ergo non discedente vita, sicut passus est non pereunte potentia. Nemo tollit animam ejus ab eo, quia potestatem habet ponendi et su- Nemo tollit animam ejus ab eo, quia potestatem habet ponendi et su- mendi. Ecce et hic habes, Christum non deseruisse carnem in morte, et mendi. Ecce et hic habes, Christum non deseruisse carnem in morte, et vitam non discessisse a mortuo et quod sponte tradidit spiritum, non vitam non discessisse a mortuo et quod sponte tradidit spiritum, non alius extorsit. Unde Ambrosius: Emisit Christus spiritum, et tamen quasi alius extorsit. Unde Ambrosius: Emisit Christus spiritum, et tamen quasi arbiter exuendi suscipiendique corporis, emisit spiritum, non amisit: pen- arbiter exuendi suscipiendique corporis, emisit spiritum, non amisit: pen- debat in cruce, et omnia commovebat. Sed unde emisit ? Ex carne. Quo debat in cruce, et omnia commovebat. Sed unde emisit ? Ex carne. Quo emisit? Ad Patrem 5. emisit? Ad Patrem 5.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Quomodo debet intelligi quod dicit Chri- Quomodo debet intelligi quod dicit Chri- stus, Ego pono animam meam? stus, Ego pono animam meam?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, « Ego pono animam meam, ut ibi, C, « Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. » iterum sumam eam. »

1. Quid enim est ponere? Si ponere est 1. Quid enim est ponere? Si ponere est deponere cum hoc pronomen, ego, si- deponere cum hoc pronomen, ego, si- gnificet quemlibet suum prolatorem, et gnificet quemlibet suum prolatorem, et prolator hujus verbi fuit Christus secun- prolator hujus verbi fuit Christus secun- dum quod persona, tunc persona in eo dum quod persona, tunc persona in eo quod persona posuit et deposuit ani- quod persona posuit et deposuit ani- mam quod falsum est, quia sic non mam quod falsum est, quia sic non fuisset unitus animæ in triduo. Si au- fuisset unitus animæ in triduo. Si au-

1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Unitate Trinitatis ad 1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Unitate Trinitatis ad Optatum, cap. 14. Optatum, cap. 14.

2 Edit. J. Alleaume, hic. 2 Edit. J. Alleaume, hic.

3 Ibidem, affectus. 3 Ibidem, affectus.

tem ponere est in aliquo loco collocare, tem ponere est in aliquo loco collocare, cum multa locare possint seipsa, videbi- cum multa locare possint seipsa, videbi- tur quod anima potuit ponere seipsam. tur quod anima potuit ponere seipsam. Contrarium autem hujus dicit Augusti- Contrarium autem hujus dicit Augusti- nus in Littera. nus in Littera.

2. Item, Ponere dicit potestatem effi- 2. Item, Ponere dicit potestatem effi- ciendi aliquid nulla autem potestas ef- ciendi aliquid nulla autem potestas ef- ficiendi aliquid est in corpore, sed tan- ficiendi aliquid est in corpore, sed tan- tum in anima vel deitate: ergo videtur, tum in anima vel deitate: ergo videtur, quod alterius illorum fuit ponere ani- quod alterius illorum fuit ponere ani- mam, et non carnis, ut videtur dicere in mam, et non carnis, ut videtur dicere in Littera? Littera?

3. Item, Si ponere est separare: tunc 3. Item, Si ponere est separare: tunc eadem ratione caro ponebatur, qua ani- eadem ratione caro ponebatur, qua ani- ma posita dicitur esse: quare ergo non ma posita dicitur esse: quare ergo non dixit, Nemo tollit carnem meam a me, dixit, Nemo tollit carnem meam a me, sed ego pono eam, et iterum sumo sed ego pono eam, et iterum sumo

eam? eam?

4. Item, Videtur falsum esse, quia 4. Item, Videtur falsum esse, quia cum unio naturalis solubilis sit, et cum cum unio naturalis solubilis sit, et cum inter Christi animam et corpus non fuit inter Christi animam et corpus non fuit

4 Cf. Joan. x, 17 et 18. 4 Cf. Joan. x, 17 et 18.

5 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Incarnationis Do- 5 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Incarnationis Do- minicæ sacramento, cap. 5. minicæ sacramento, cap. 5.

Solutio. Solutio. Ad 1. Ad 1.

IN III SENTENT. DIST. XXI, C, ART. 3. IN III SENTENT. DIST. XXI, C, ART. 3.

nisi unio naturalis, ipsa fuit solubilis. nisi unio naturalis, ipsa fuit solubilis. Dupliciter autem omnis talis unio solu- Dupliciter autem omnis talis unio solu- bilis est, scilicet per violentiam, et natu- bilis est, scilicet per violentiam, et natu- ralen separationem : ergo Christi anima ralen separationem : ergo Christi anima poterat extorqueri per violentiam : ergo poterat extorqueri per violentiam : ergo tolli poterat ab eo : ergo falsum videtur tolli poterat ab eo : ergo falsum videtur quod dicitur, Nemo tollit eam, scilicet quod dicitur, Nemo tollit eam, scilicet animam meam, a me. animam meam, a me.

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod ponere est deponere ab eo cui naturaliter ponere est deponere ab eo cui naturaliter est unita anima, et hoc est caro: et non est unita anima, et hoc est caro: et non est ponere simpliciter ab eo removere est ponere simpliciter ab eo removere cui unita est quocumque modo. Et bene cui unita est quocumque modo. Et bene concedo, quod persona ponit animam : concedo, quod persona ponit animam : sed quia omne quod agit persona, in na- sed quia omne quod agit persona, in na- tura agit, necesse est quod ponat ani- tura agit, necesse est quod ponat ani- mam in natura, vel parte naturæ. Cum mam in natura, vel parte naturæ. Cum igitur non sit idem secundum naturam igitur non sit idem secundum naturam depositum, et in quo sit depositio sive depositum, et in quo sit depositio sive deponens, patet quod nec anima animam, deponens, patet quod nec anima animam, nec Filius Dei animam in anima depo- nec Filius Dei animam in anima depo- nere potuit ergo Filius Dei posuit in nere potuit ergo Filius Dei posuit in corpore animam. Et hoc vult dicere Au- corpore animam. Et hoc vult dicere Au- gustinus, quod corpus animam posuit gustinus, quod corpus animam posuit virtute latentis in se divinitatis: quia virtute latentis in se divinitatis: quia corpori convenit separatio quæ est in corpori convenit separatio quæ est in morte, non Filio Dei, vel deitati. morte, non Filio Dei, vel deitati.

AD ALIUD dicendum, quod licet in cor- AD ALIUD dicendum, quod licet in cor- Ad 2. pore mortuo non unito potenti naturæ, Ad 2. pore mortuo non unito potenti naturæ, nulla sit potestas efficiendi aliquid : ta- nulla sit potestas efficiendi aliquid : ta- men in corpore Christi sic non fuit, men in corpore Christi sic non fuit, quia deitas summe potens adhuc latebat quia deitas summe potens adhuc latebat in corpore. in corpore.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

AD ALIUD dicendum, quod Dominus AD ALIUD dicendum, quod Dominus loquitur respondendo ad intentionem loquitur respondendo ad intentionem Judæorum quia persecutor et tyrannus Judæorum quia persecutor et tyrannus insequitur causam vitæ: et ideo etiam insequitur causam vitæ: et ideo etiam separata causa vitæ, quiescit a persecu- separata causa vitæ, quiescit a persecu- tione corporis : et ei quod ipsi extor- tione corporis : et ei quod ipsi extor- quere cupiebant, Dominus respondit, quere cupiebant, Dominus respondit, quod a potestate sua persecutione aliena- quod a potestate sua persecutione aliena- nare non potuerunt, scilicet animam : nare non potuerunt, scilicet animam : quia anima semper in sua potestate ma- quia anima semper in sua potestate ma- nebat. nebat.

AD ALIUD dicendum, quod aliud est in AD ALIUD dicendum, quod aliud est in Christo, et in aliis hominibus: quia licet Christo, et in aliis hominibus: quia licet Christus habuit naturalem unionem ani- Christus habuit naturalem unionem ani- mæ et corporis quæ dissolubilia erant, mæ et corporis quæ dissolubilia erant,

379 379

tamen habebat fortius potens agere in tamen habebat fortius potens agere in contrarium, scilicet deitatem: et ideo contrarium, scilicet deitatem: et ideo tyranni persecutio ab eo nihil extorque- tyranni persecutio ab eo nihil extorque- ret si ipse non vellet in aliis autem non ret si ipse non vellet in aliis autem non est resistens violentiæ, et ideo in aliis est resistens violentiæ, et ideo in aliis bene anima extorquetur. bene anima extorquetur.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An deitas dicitur fons vitæ efficienter An deitas dicitur fons vitæ efficienter vel formaliter? vel formaliter?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, circa medium : « Si enim hoc ita esset, C, circa medium : « Si enim hoc ita esset, vitæ fons aruisset. » vitæ fons aruisset. »

1. Aut enim deitas dicitur fons vitæ a 1. Aut enim deitas dicitur fons vitæ a fundendo vitam ei cui conjungitur suffi- fundendo vitam ei cui conjungitur suffi- cienter, aut deficienter. Si primo modo : cienter, aut deficienter. Si primo modo : cum nullus fons fluat nisi aliquid recipiat cum nullus fons fluat nisi aliquid recipiat fluxum, oportet quod tunc aliquid reci- fluxum, oportet quod tunc aliquid reci- piat vitæ fluxum : non nisi corpus : ergo piat vitæ fluxum : non nisi corpus : ergo corpus tunc recepit vitæ fluxum : ergo corpus tunc recepit vitæ fluxum : ergo

vivebat. vivebat.

2. Item, Quod sufficit ad continens, ne- 2. Item, Quod sufficit ad continens, ne- cesse est quod hoc faciat prius antecedens cesse est quod hoc faciat prius antecedens sine quo non est illud continens : esse sine quo non est illud continens : esse autem hominem Deum, sequitur ad esse autem hominem Deum, sequitur ad esse hominem secundum ordinem naturæ : hominem secundum ordinem naturæ : esse autem hominem secundum naturam esse autem hominem secundum naturam consequitur ad esse unum : ergo si unio consequitur ad esse unum : ergo si unio fecit hominem Deum, oportuit prius fa- fecit hominem Deum, oportuit prius fa- cere hominem et esse unum : ergo vide- cere hominem et esse unum : ergo vide- tur, quod unio illa fecerit vitam. tur, quod unio illa fecerit vitam.

Si forte dicas, quod deitas non fecit illa Si forte dicas, quod deitas non fecit illa sine medio quod est anima rationalis. sine medio quod est anima rationalis. CONTRA Imperfecta est potentia quæ in- CONTRA Imperfecta est potentia quæ in- diget alio mediante quo faciat cum au- diget alio mediante quo faciat cum au- tem deitas ad omnia per se sit potens, tem deitas ad omnia per se sit potens, videtur deitas per seipsum influxisse vi- videtur deitas per seipsum influxisse vi-

tam. tam.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Si deitas per se dedit vitam, aut vitam Si deitas per se dedit vitam, aut vitam divinam dedit ei, aut creatam. Si divi- divinam dedit ei, aut creatam. Si divi- nam, illa non potest mortem subire: er- nam, illa non potest mortem subire: er- go Christus numquam fuisset vero mor- go Christus numquam fuisset vero mor-

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

380 380

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tuus, quod falsum est et hæreticum. Si tuus, quod falsum est et hæreticum. Si autem dedit creatam: aut rationalem, autem dedit creatam: aut rationalem, aut irrationalem. Si irrationalem : ergo aut irrationalem. Si irrationalem : ergo superfluit anima, quia potuit Christo esse superfluit anima, quia potuit Christo esse deitas pro anima. Si rationalem: ergo deitas pro anima. Si rationalem: ergo deitas minus potens est influere nobilem deitas minus potens est influere nobilem vitam, quam rationalis anima quæ influit vitam, quam rationalis anima quæ influit vitam rationalem, quod falsum est. vitam rationalem, quod falsum est.

SOLUTIO. Dicendum ut prius, quod dei- SOLUTIO. Dicendum ut prius, quod dei- tas dicitur fons vitæ efficienter, non for- tas dicitur fons vitæ efficienter, non for- maliter quia efficit vitam omnium ipsa maliter quia efficit vitam omnium ipsa vivens per seipsam. vivens per seipsam.

AD ILLUD autem quod primo objicitur, AD ILLUD autem quod primo objicitur, dicendum, quod non influit corpori : dicendum, quod non influit corpori : quia sine anima non est receptibile vitæ, quia sine anima non est receptibile vitæ, et hoc dicit naturalem impotentiam in et hoc dicit naturalem impotentiam in corpore, non in deitate. Nec illa impo- corpore, non in deitate. Nec illa impo-

tentia dicit defectum proprie : quia defe- tentia dicit defectum proprie : quia defe- ctus eorum est, quæ secundum naturam ctus eorum est, quæ secundum naturam debent inesse et non insunt: numquam debent inesse et non insunt: numquam autem fuit natura corporis ut sine anima autem fuit natura corporis ut sine anima viveret. viveret.

AD ALIUD dicendum, quod deitas uni- AD ALIUD dicendum, quod deitas uni- vit sibi corpus et animam unita: et ex vit sibi corpus et animam unita: et ex hac unione consequitur, quod Deus sit hac unione consequitur, quod Deus sit homo, et homo Deus: sed esse hominem homo, et homo Deus: sed esse hominem et esse unum, non ordinantur ad hoc et esse unum, non ordinantur ad hoc nisi materialiter ex parte suscepti : et nisi materialiter ex parte suscepti : et ideo non fecit hoc deitas, quod formaliter ideo non fecit hoc deitas, quod formaliter influeret vitam vel humanitatem, sed po. influeret vitam vel humanitatem, sed po. tius effective tantum, et vitam fecit per tius effective tantum, et vitam fecit per animam, et hominem fecit per formam animam, et hominem fecit per formam hominis quæ dicitur humanitas. hominis quæ dicitur humanitas.

AD ULTIMUM patet solutio per ante- AD ULTIMUM patet solutio per ante- dicta. dicta.

Ad Ad

D. Qua ratione Christus dicitur mortuus et passus ? D. Qua ratione Christus dicitur mortuus et passus ?

Recedente vero anima, mortua est Christi caro: et quia caro mortua est, Recedente vero anima, mortua est Christi caro: et quia caro mortua est, mortuus est Christus. Sicut enim mortuus dicitur Deus, quando mortuus mortuus est Christus. Sicut enim mortuus dicitur Deus, quando mortuus est homo: ita mortuus homo dicitur, quando mortua est caro. Separatio est homo: ita mortuus homo dicitur, quando mortua est caro. Separatio animæ mors carnis fuit. Propter carnem ergo unitam Verbo, quæ mortua animæ mors carnis fuit. Propter carnem ergo unitam Verbo, quæ mortua est, dicitur Deus mortuus: et propter carnem et animam quæ utraque do- est, dicitur Deus mortuus: et propter carnem et animam quæ utraque do- lorem sensit, dicitur Deus passus, cum divinitas omnis doloris exors exi- lorem sensit, dicitur Deus passus, cum divinitas omnis doloris exors exi- steret. Unde Augustinus: Verbum caro factum est, ut per carnem steret. Unde Augustinus: Verbum caro factum est, ut per carnem panis coelestis ad infantes transiret. Et secundum hoc ipsum Verbum cruci- panis coelestis ad infantes transiret. Et secundum hoc ipsum Verbum cruci- fixum est, sed non est mutatum in hominem: homo in illo mutatus est, fixum est, sed non est mutatum in hominem: homo in illo mutatus est, ut melior fieret quam erat. Per illud ergo quod homo erat, mortuus est Deus: ut melior fieret quam erat. Per illud ergo quod homo erat, mortuus est Deus: et per illud quod Deus erat, homo excitatus est et resurrexit. Quidquid passus et per illud quod Deus erat, homo excitatus est et resurrexit. Quidquid passus est homo, non potest dici non passus Deus: quoniam Deus erat homo. Quo- est homo, non potest dici non passus Deus: quoniam Deus erat homo. Quo- modo potes dicere te non passum injuriam, si vestis tua conscinda- modo potes dicere te non passum injuriam, si vestis tua conscinda- tur, quamvis vestis tua non sit tu? Multo magis ergo quidquid patitur caro tur, quamvis vestis tua non sit tu? Multo magis ergo quidquid patitur caro

3 3

1 S. AUGUSTINUS, Lib. Sententiarum Prosperi, cap. 162. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. Sententiarum Prosperi, cap. 162.

2 Joan. 1, 14. 2 Joan. 1, 14.

3 In edit. J. Alleaume additur non. 3 In edit. J. Alleaume additur non.

IN III SENTENT. DIST. XXI, D, ART. 4. IN III SENTENT. DIST. XXI, D, ART. 4.

381 381

unita Verbo, debet dici Deus pati: licet Verbum nec mori, nec corrumpi, unita Verbo, debet dici Deus pati: licet Verbum nec mori, nec corrumpi, nec mutari potuerit. Sed quidquid horum passus est, in carne passus est. nec mutari potuerit. Sed quidquid horum passus est, in carne passus est. De hoc etiam Ambrosius in libro IV de Incarnationis Dominicæ sacra- De hoc etiam Ambrosius in libro IV de Incarnationis Dominicæ sacra- mento, ait: Quod Verbi caro patiebatur, manens in carne Verbum, in se mento, ait: Quod Verbi caro patiebatur, manens in carne Verbum, in se pro corporis assumptione referebat, ut pati diceretur, quia caro patiebatur, pro corporis assumptione referebat, ut pati diceretur, quia caro patiebatur, sicut scriptum est: Christo igitur passo in carne ². Hic docetur, qua ratione sicut scriptum est: Christo igitur passo in carne ². Hic docetur, qua ratione Deus vel Dei Filius passus vel mortuus dicitur, non quia mortem senserit Deus vel Dei Filius passus vel mortuus dicitur, non quia mortem senserit in quantum Deus est, sed quia caro ei unita mortua est. Secundum quam in quantum Deus est, sed quia caro ei unita mortua est. Secundum quam rationem dicit Augustinus: Si quis dixerit atque crediderit Filium Dei rationem dicit Augustinus: Si quis dixerit atque crediderit Filium Dei Deum passum, anathema sit 3. Cujus dicti causam ex qua intelligentia su- Deum passum, anathema sit 3. Cujus dicti causam ex qua intelligentia su- menda sit, aperiens in eodem subdit: Si quis dixerit, quod in passione do- menda sit, aperiens in eodem subdit: Si quis dixerit, quod in passione do- lorem sentiebat Filius Dei Deus, et non caro tantum cum anima quam sibi lorem sentiebat Filius Dei Deus, et non caro tantum cum anima quam sibi acceperat, anathema sit. Sane ergo dici potest, quod mortuus est Deus, et acceperat, anathema sit. Sane ergo dici potest, quod mortuus est Deus, et non mortuus: passus est Dei Filius, et non passus: passa est tertia perso- non mortuus: passus est Dei Filius, et non passus: passa est tertia perso- na, et non passa: crucifixum est Verbum, et non crucifixum : sed secun- na, et non passa: crucifixum est Verbum, et non crucifixum : sed secun- dum alteram naturam passus est, secundum alteram impassibilis. Unde dum alteram naturam passus est, secundum alteram impassibilis. Unde Ambrosius Generalis ista est fides, quia Christus est Dei Filius, et natus ex Ambrosius Generalis ista est fides, quia Christus est Dei Filius, et natus ex Virgine, quem quasi gigantem Propheta describit: eo quod biformis ge- Virgine, quem quasi gigantem Propheta describit: eo quod biformis ge- minæque naturæ unus sit, consors divinitatis et corporis 5. Idem ergo pa- minæque naturæ unus sit, consors divinitatis et corporis 5. Idem ergo pa- tiebatur et non patiebatur, moriebatur et non moriebatur, sepeliebatur et tiebatur et non patiebatur, moriebatur et non moriebatur, sepeliebatur et non sepeliebatur, resurgebat et non resurgebat. Resurgebat secundum car- non sepeliebatur, resurgebat et non resurgebat. Resurgebat secundum car- nem quæ mortua erat 6, non secundum Verbum quod apud Deum semper nem quæ mortua erat 6, non secundum Verbum quod apud Deum semper manebat. manebat.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An potest dici, quod Christus sit passus, An potest dici, quod Christus sit passus, et non passus : mortuus, et non mor- et non passus : mortuus, et non mor- tuus? tuus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, D, circa finem : « Sane ergo dici ibi, D, circa finem : « Sane ergo dici

potest, quod mortuus est Deus, et non potest, quod mortuus est Deus, et non mortuus, etc. » mortuus, etc. »

Hoc enim videtur falsum : quia sic Hoc enim videtur falsum : quia sic contradictoria verificantur de eodem, contradictoria verificantur de eodem, quod numquam potest esse, eo quod di- quod numquam potest esse, eo quod di- cit Philosophus De quolibet affirmatio cit Philosophus De quolibet affirmatio vel negatio est vera de nullo vero si- vel negatio est vera de nullo vero si- mul. mul.

Item, Augustinus: « Talis illa fuit sus- Item, Augustinus: « Talis illa fuit sus- ceptio, quæ Deum faceret hominem, et ceptio, quæ Deum faceret hominem, et hominem Deum : et omnia quæ vera hominem Deum : et omnia quæ vera sunt de homine, esse vera de Deo : » sed sunt de homine, esse vera de Deo : » sed de homine verum est eum esse mortuum: de homine verum est eum esse mortuum:

1 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Incarnationis Do- 1 S. AMBROSIUS, Lib. IV de Incarnationis Do- minicæ sacramento, cap. 5. minicæ sacramento, cap. 5.

2 I Petr. IV, 1. 2 I Petr. IV, 1.

3 S. AUGUSTINUS, In sermone de fide. 3 S. AUGUSTINUS, In sermone de fide.

* Psal. XVIII, 6 et 7: Exsultavit ut gigas ad * Psal. XVIII, 6 et 7: Exsultavit ut gigas ad currendam viam: a summo cœlo egressio ejus. currendam viam: a summo cœlo egressio ejus. 5 S. AMBROSIUS, Lib. III de Spiritu sancto. 5 S. AMBROSIUS, Lib. III de Spiritu sancto. 6 Edit. J. Alleaume, fuerat. 6 Edit. J. Alleaume, fuerat.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

382 382

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ergo de Deo verum est eum esse mor- ergo de Deo verum est eum esse mor- tuum ergo Deus et homo mortuus est. tuum ergo Deus et homo mortuus est. SED CONTRA: SED CONTRA:

Christum esse mortuum est articulus Christum esse mortuum est articulus fidei ergo oppositum illius est Christum fidei ergo oppositum illius est Christum non esse mortuum: ergo id est hæresis. non esse mortuum: ergo id est hæresis.

SOLUTIO. Dicendum, quod in veritate SOLUTIO. Dicendum, quod in veritate hujusmodi locutiones non sunt conceden- hujusmodi locutiones non sunt conceden- dæ sine determinatione: licet enim con- dæ sine determinatione: licet enim con- cedam, quod Æthiops sit albus secun- cedam, quod Æthiops sit albus secun- dum dentes, et non est albus secundum dum dentes, et non est albus secundum maxillam tamen non concedo absolute,. maxillam tamen non concedo absolute,. quod est albus, et non albus et præci- quod est albus, et non albus et præci-

pue in Christo: quia esse mortuum, vel pue in Christo: quia esse mortuum, vel passum, vel natum, quando absolute di- passum, vel natum, quando absolute di- cuntur, referuntur ad personam, et per- cuntur, referuntur ad personam, et per- sonæ non conveniunt. Et ideo licet Ma- sonæ non conveniunt. Et ideo licet Ma- gister ponat hujusmodi locutiones sine gister ponat hujusmodi locutiones sine determinatione, tamen non sunt intelli- determinatione, tamen non sunt intelli- gendæ, nec sumendæ sine determina- gendæ, nec sumendæ sine determina- tione quæ determinatio si apponatur, ut tione quæ determinatio si apponatur, ut est mortuus secundum humanitatem, et est mortuus secundum humanitatem, et non est mortuus secundum divinitatem, non est mortuus secundum divinitatem, patet quod non sunt contradictoriæ, nec patet quod non sunt contradictoriæ, nec contra fidem. contra fidem.

Et per hoc patet solutio ad omnia. Et per hoc patet solutio ad omnia.

IN III SENTENT. DIST. XXII, A. IN III SENTENT. DIST. XXII, A.

383 383

DISTINCTIO XXII. DISTINCTIO XXII.

De consequentibus mortem Christi. De consequentibus mortem Christi.

A. Si Christus in morte fuit homo? A. Si Christus in morte fuit homo?

Hic quæritur, Utrum in illo triduo mortis Christus fuerit homo ? Quod non Hic quæritur, Utrum in illo triduo mortis Christus fuerit homo ? Quod non videtur quibusdam, quia mortuus erat, et homo mortuus non est homo. Ad- videtur quibusdam, quia mortuus erat, et homo mortuus non est homo. Ad- dunt etiam, quod si tunc erat homo, vel mortalis vel immortalis : sed morta- dunt etiam, quod si tunc erat homo, vel mortalis vel immortalis : sed morta- lis non, quia mortuus: nec immortalis, quia tantum post resurrectionem. lis non, quia mortuus: nec immortalis, quia tantum post resurrectionem. Quibus respondemus, quia licet homo mortuus fuerit, erat tamen in morte Quibus respondemus, quia licet homo mortuus fuerit, erat tamen in morte Deus homo, nec mortalis quidem, nec immortalis, et tamen vere erat homo. Deus homo, nec mortalis quidem, nec immortalis, et tamen vere erat homo. Illæ enim et hujusmodi argutiæ in creaturis locum habent, sed fidei sacra- Illæ enim et hujusmodi argutiæ in creaturis locum habent, sed fidei sacra- mentum a Philosophicis argumentis est liberum. Unde Ambrosius: Aufer mentum a Philosophicis argumentis est liberum. Unde Ambrosius: Aufer argumenta, ubi fides quæritur. In ipsis gymnasiis suis jam dialectica taceat, argumenta, ubi fides quæritur. In ipsis gymnasiis suis jam dialectica taceat, piscatoribus creditur, non dialecticis'. Dicimus ergo in morte Christi Deum piscatoribus creditur, non dialecticis'. Dicimus ergo in morte Christi Deum vere fuisse hominem, et tamen mortuum. Et hominem quidem, nec morta- vere fuisse hominem, et tamen mortuum. Et hominem quidem, nec morta- lem, nec immortalem, quia unitus erat animæ et carni sejunctis. Alia enim lem, nec immortalem, quia unitus erat animæ et carni sejunctis. Alia enim ratione dicitur Deus homo, vel homo Deus, quam Martinus vel Joannes. Ho- ratione dicitur Deus homo, vel homo Deus, quam Martinus vel Joannes. Ho- mo enim dicitur Deus et e converso, propter susceptionem hominis, id est, mo enim dicitur Deus et e converso, propter susceptionem hominis, id est, animæ et carnis. Unde Augustinus 2: Talis erat susceptio illa quæ Deum ho- animæ et carnis. Unde Augustinus 2: Talis erat susceptio illa quæ Deum ho- minem faceret, et hominem Deum. Cum ergo illa susceptio per mortem non minem faceret, et hominem Deum. Cum ergo illa susceptio per mortem non defecerit: sed Deus homini, et homo Deo sicut ante unitus erat vere, et tunc defecerit: sed Deus homini, et homo Deo sicut ante unitus erat vere, et tunc Deus erat homo, et e converso, quia unitus animæ et carni: et homo mor- Deus erat homo, et e converso, quia unitus animæ et carni: et homo mor- tuus erat, quia anima a carne divisa erat. Propter separationem animæ a tuus erat, quia anima a carne divisa erat. Propter separationem animæ a carne mortuus, sed propter utriusque semper secum unionem homo. Non carne mortuus, sed propter utriusque semper secum unionem homo. Non homo, ut ex anima et carne simul junctis subsisteret. Ex qua ratione dici- homo, ut ex anima et carne simul junctis subsisteret. Ex qua ratione dici- tur aliquis alius homo, et ipse forte ante mortem, hoc etiam modo erat ho- tur aliquis alius homo, et ipse forte ante mortem, hoc etiam modo erat ho-

. 1 S. AMBROSIUS, Lib. I de Fide, cap. 5. . 1 S. AMBROSIUS, Lib. I de Fide, cap. 5.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 13. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 13.

381 381

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mo, et post resurrectionem fuit. In morte vero homo erat tantum propter mo, et post resurrectionem fuit. In morte vero homo erat tantum propter animæ et carnis secum unionem, et mortuus propter inter illa duo divi- animæ et carnis secum unionem, et mortuus propter inter illa duo divi- sionem. sionem.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Hic quæritur, Utrum in illo triduo, « Hic quæritur, Utrum in illo triduo, etc. » etc. »

Hic incipit distinctio de quæstionibus Hic incipit distinctio de quæstionibus consequentibus mortem Christi, vel Chri- consequentibus mortem Christi, vel Chri- stum mortuum. stum mortuum.

Et sunt hic quatuor quæstiones, qua- Et sunt hic quatuor quæstiones, qua- rum prima est, Utrum ipse in triduo fue- rum prima est, Utrum ipse in triduo fue- rit homo aut non? Secunda, Utrum ipse rit homo aut non? Secunda, Utrum ipse secundum quod homo, sit ubique vel secundum quod homo, sit ubique vel non? et hæc incipit ibi, B, « Hic quæri- non? et hæc incipit ibi, B, « Hic quæri- tur, Si Christus in morte, etc. » In ter- tur, Si Christus in morte, etc. » In ter- tio, quæritur de Christi sepultura et de- tio, quæritur de Christi sepultura et de- scensu ad inferos, ibi, C, « Et utique to- scensu ad inferos, ibi, C, « Et utique to- tus eodem tempore erat in inferno, etc. » tus eodem tempore erat in inferno, etc. » In quarta, quæritur de ascensione ejus in In quarta, quæritur de ascensione ejus in coelum, ibi, D, « Solet etiam quæri, Si coelum, ibi, D, « Solet etiam quæri, Si congruenter, etc. » congruenter, etc. »

Ex his igitur patet sententia. Ex his igitur patet sententia.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An Christus in triduo fuerit homo ? An Christus in triduo fuerit homo ?

Incidit autem quæstio prima, Utrum Incidit autem quæstio prima, Utrum Christus in triduo fuerit homo, sicut Ma- Christus in triduo fuerit homo, sicut Ma- gister videtur dicere hic? gister videtur dicere hic?

Videtur autem, quod sic: quia Videtur autem, quod sic: quia

1. Christus in triduo habuit animam 1. Christus in triduo habuit animam rationalem sed quæcumque persona rationalem sed quæcumque persona habet animam rationalem, illa est ratio- habet animam rationalem, illa est ratio- nalis ergo Christus in triduo fuit ratio- nalis ergo Christus in triduo fuit ratio- nalis omne autem rationale est homo: nalis omne autem rationale est homo: ergo Christus in triduo fuit homo. ergo Christus in triduo fuit homo.

2. Item, Omne quod in se, ut partes 2. Item, Omne quod in se, ut partes suas, habet partes humanæ naturæ, illud suas, habet partes humanæ naturæ, illud est homo sed Christus in triduo habuit est homo sed Christus in triduo habuit partes humanæ naturæ : ergo Christus partes humanæ naturæ : ergo Christus in triduo fuit homo. in triduo fuit homo.

3. Item, Omne suppositum in huma- 3. Item, Omne suppositum in huma- na natura est homo: sed Christus in tri- na natura est homo: sed Christus in tri- duo est suppositum in humana natura duo est suppositum in humana natura existens ergo Christus in triduo fuit existens ergo Christus in triduo fuit homo, ut videtur. homo, ut videtur.

4. Item, Magister Hugo de sancte Vi- 4. Item, Magister Hugo de sancte Vi- ctore « Quid stultius est dicere, quam ctore « Quid stultius est dicere, quam quod esse homo tunc desinit, cum verius quod esse homo tunc desinit, cum verius esse incipit? » Et intendit, quod verius esse incipit? » Et intendit, quod verius homo est homo post mortem, quam an- homo est homo post mortem, quam an- te ergo Christus verius fuit homo post te ergo Christus verius fuit homo post mortem, quam ante mortem, ut videtur. mortem, quam ante mortem, ut videtur. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Avicenna dicit, quod forma non ha- 1. Avicenna dicit, quod forma non ha- bet quod prædicetur de toto, quia forma bet quod prædicetur de toto, quia forma est, sed quia est forma consequens to- est, sed quia est forma consequens to- tum conjunctum igitur ubi non est con- tum conjunctum igitur ubi non est con- junctum, ibi non est forma consequens junctum, ibi non est forma consequens conjunctum quæ prædicetur: sed in Chri- conjunctum quæ prædicetur: sed in Chri- sto non est conjunctum in triduo, quia sto non est conjunctum in triduo, quia anima non fuit conjuncta carni: cum anima non fuit conjuncta carni: cum ergo hoc quod dico homo, sit forma con- ergo hoc quod dico homo, sit forma con- sequens conjunctum, ipse in triduo non sequens conjunctum, ipse in triduo non fuit homo. fuit homo.

2. Item, Nihil conveniens toti ut toti, 2. Item, Nihil conveniens toti ut toti, prædicatur non existente toto illo : ratio prædicatur non existente toto illo : ratio autem hominis est conveniens toti ut to- autem hominis est conveniens toti ut to- ti ergo non convenit prædicari hominem ti ergo non convenit prædicari hominem ubi non est totum in ratione totius: sed ubi non est totum in ratione totius: sed anima et caro non fuerunt in ratione anima et caro non fuerunt in ratione constituentium aliquod totum in illo tri- constituentium aliquod totum in illo tri- duo ergo Christus non fuit homo in duo ergo Christus non fuit homo in triduo. PRIMA probatur ex hoc quod ra- triduo. PRIMA probatur ex hoc quod ra- tio totius alia est a ratione partium, quia tio totius alia est a ratione partium, quia opponuntur relative. SECUNDA autem pro- opponuntur relative. SECUNDA autem pro- batur ex hoc quod dicit Boetius, quod batur ex hoc quod dicit Boetius, quod species est totum esse individuorum, et species est totum esse individuorum, et non partis. non partis.

Sed contra Sed contra

contra contra

IN III SENTENT. DIST. XXII, A, ART. 1. IN III SENTENT. DIST. XXII, A, ART. 1.

ULTERIUS quæritur de solutione Magi- ULTERIUS quæritur de solutione Magi- stri objicit enim, quod stri objicit enim, quod

: :

1. Si ante mortem, carnem et animam 1. Si ante mortem, carnem et animam non unita accepisset, quod homo non di- non unita accepisset, quod homo non di- ceretur ergo nec in morte dicitur homo ceretur ergo nec in morte dicitur homo propter horum separationem. Et solvit, propter horum separationem. Et solvit, quod in Christo aliud est quam in aliis quod in Christo aliud est quam in aliis hominibus, et aliud quam in seipso fuit hominibus, et aliud quam in seipso fuit ante mortem et post resurrectionem": ante mortem et post resurrectionem": quia tunc dicitur homo propter corpus et quia tunc dicitur homo propter corpus et animam conjuncta, sed in triduo dicitur animam conjuncta, sed in triduo dicitur homo propter habitum illorum etiam homo propter habitum illorum etiam separatorum. Et hoc non videtur tunc separatorum. Et hoc non videtur tunc verum quia nulla ratio speciei vel for- verum quia nulla ratio speciei vel for- mæ convenit secundum aliam et aliam mæ convenit secundum aliam et aliam rationem hypostasi uni et eidem secun- rationem hypostasi uni et eidem secun- dum diversa tempora. dum diversa tempora.

2. Item, Cum dicitur, homo mortuus, 2. Item, Cum dicitur, homo mortuus, est oppositio in adjecto: ergo privat ra- est oppositio in adjecto: ergo privat ra- tionem hominis: ergo mortuus homo tionem hominis: ergo mortuus homo non est homo: sed Christus in triduo non est homo: sed Christus in triduo fuit mortuus homo: ergo non fuit homo, fuit mortuus homo: ergo non fuit homo, ut videtur. ut videtur.

Si forte tu dicas, ut quidam dicunt, Si forte tu dicas, ut quidam dicunt, quod rationalis anima de se dat homini quod rationalis anima de se dat homini quod sit homo, et corpori quod ipsum sit quod sit homo, et corpori quod ipsum sit suppositum, et homini quod sit persona : suppositum, et homini quod sit persona : separata autem retinet illud in se quod separata autem retinet illud in se quod dedit alteri. CONTRA: Ergo secundum hoc dedit alteri. CONTRA: Ergo secundum hoc si Christus solam animam rationalem as- si Christus solam animam rationalem as- sumpsisset, ipse vere homo diceretur, sumpsisset, ipse vere homo diceretur, quod absurdum est. quod absurdum est.

3. Item, Numquam potest esse com- 3. Item, Numquam potest esse com- positum respectu alicujus tertii ab utro- positum respectu alicujus tertii ab utro- que componentium, quod in se habet que componentium, quod in se habet perfectam rationem totius: ergo si anima perfectam rationem totius: ergo si anima habet perfectam rationem totius hominis, habet perfectam rationem totius hominis, non componitur cum corpore respectu non componitur cum corpore respectu alicujus tertii: ergo non est vera et na- alicujus tertii: ergo non est vera et na- turalis compositio inter animam et cor- turalis compositio inter animam et cor- pus, quod falsum est. pus, quod falsum est.

Ideo dicunt alii quidam, quod hæc est Ideo dicunt alii quidam, quod hæc est duplex, Christus in triduo fuit homo, ex duplex, Christus in triduo fuit homo, ex eo quod ly homo potest teneri materiali- eo quod ly homo potest teneri materiali- ter, vel formaliter. Si materialiter: tunc ter, vel formaliter. Si materialiter: tunc Christus in triduo fuit homo, quia habuit Christus in triduo fuit homo, quia habuit materiam hominis. Si formaliter tunc materiam hominis. Si formaliter tunc dicunt quod est falsa. dicunt quod est falsa.

XX V1 XX V1

SED CONTRA: hoc est: quia SED CONTRA: hoc est: quia

385 385

1. Materia de nullo prædicatur: ergo 1. Materia de nullo prædicatur: ergo si homo stet pro materia hominis, non si homo stet pro materia hominis, non prædicabitur de Christo, nec de Filio De prædicabitur de Christo, nec de Filio De in triduo. in triduo.

2. Item, Hominem accipere materiali- 2. Item, Hominem accipere materiali- ter, est hominem accipere secundum quid ter, est hominem accipere secundum quid tantum ergo non est dicendum, quod in tantum ergo non est dicendum, quod in triduo Christus fuerit simpliciter homo, triduo Christus fuerit simpliciter homo, sed quod fuerit homo secundum quid. sed quod fuerit homo secundum quid.

3. Item, Materia hominis est natura 3. Item, Materia hominis est natura hominis natura autem hominis (ut su- hominis natura autem hominis (ut su- pra probatum est) nec prædicatur de pra probatum est) nec prædicatur de Christo homine, nec de Filio Dei : quia Christo homine, nec de Filio Dei : quia hæc est falsa, Filius Dei est natura ho- hæc est falsa, Filius Dei est natura ho- minis. Hæc etiam est falsa, Jesus Chri- minis. Hæc etiam est falsa, Jesus Chri- stus est natura hominis. Si ergo in triduo stus est natura hominis. Si ergo in triduo supponit ly homo tantum pro humana supponit ly homo tantum pro humana natura, hæc erit falsa, Christus in triduo natura, hæc erit falsa, Christus in triduo est homo sicut et hæc, Christus in tri- est homo sicut et hæc, Christus in tri- duo est natura humana. duo est natura humana.

: :

SOLUTIO. Omnes fere moderni concor- SOLUTIO. Omnes fere moderni concor- dant in hoc quod falsa sit, et quod Ma- dant in hoc quod falsa sit, et quod Ma- gister hic deceptus fuerit ex quibusdam gister hic deceptus fuerit ex quibusdam locutionibus quibus utimur dicentes, locutionibus quibus utimur dicentes, Christum jacuisse in sepulcro, quod non Christum jacuisse in sepulcro, quod non convenit nisi ratione humanæ naturæ : convenit nisi ratione humanæ naturæ : et cum attribuatur supposito, videtur et cum attribuatur supposito, videtur quod Christus ibi supponat suppositum quod Christus ibi supponat suppositum humanæ naturæ, et ita supponit hunc humanæ naturæ, et ita supponit hunc hominem. Sed dicendum, quod illæ lo- hominem. Sed dicendum, quod illæ lo- cutiones synecdochicæ sunt: sicut etiam cutiones synecdochicæ sunt: sicut etiam dicimus, Sancte Petre, ora pro nobis: dicimus, Sancte Petre, ora pro nobis: ponentes animam Petri pro toto. Ita di- ponentes animam Petri pro toto. Ita di- cimus Christum jacuisse in sepulcro pro- cimus Christum jacuisse in sepulcro pro- pter partem hominis quæ est corpus, et pter partem hominis quæ est corpus, et descendisse in infernum propter partem descendisse in infernum propter partem hominis quæ est anima. hominis quæ est anima.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod Chri- AD PRIMUM ergo dicendum, quod Chri- stus in triduo habuit animam rationalem, stus in triduo habuit animam rationalem, sed ipse non fuit rationalis. Nec sequitur, sed ipse non fuit rationalis. Nec sequitur, quod quæcumque persona habet animam quod quæcumque persona habet animam rationalem, sit rationalis: sed debet addi, rationalem, sit rationalis: sed debet addi, quod habeat eam ut actum corporis in- quod habeat eam ut actum corporis in- fluentem vitam secundum actum. Nec fluentem vitam secundum actum. Nec verum est hoc, quod a rationabilitate verum est hoc, quod a rationabilitate quæ est pars animæ, denominetur homo, quæ est pars animæ, denominetur homo, quando dicitur rationalis, sed potius a quando dicitur rationalis, sed potius a

25 25

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

386 386

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

differentia hominis quæ non est pars ani- differentia hominis quæ non est pars ani- mæ, sed etiam forma totius ut totum est, mæ, sed etiam forma totius ut totum est, sicut genus, et species. sicut genus, et species.

Similiter non est verum quod quidam Similiter non est verum quod quidam objiciunt, quod si denominetur homo a objiciunt, quod si denominetur homo a proprietate patris indignioris, ut dicitur proprietate patris indignioris, ut dicitur corporeus a corporeitate corporis, quod corporeus a corporeitate corporis, quod tunc etiam possit denominari a proprie- tunc etiam possit denominari a proprie- tate partis dignioris, ut dicatur rationalis tate partis dignioris, ut dicatur rationalis a rationabilitate animæ: quia quando a rationabilitate animæ: quia quando dicitur homo corpus, vel corporeus, vel dicitur homo corpus, vel corporeus, vel rationalis, vel animal, vel album, vel rationalis, vel animal, vel album, vel risibile, et in omni universali quodcum- risibile, et in omni universali quodcum- que accipiatur, numquam invenietur ra- que accipiatur, numquam invenietur ra- tio prædicandi, nisi secundum quod est tio prædicandi, nisi secundum quod est forma consequens totum et non partem. forma consequens totum et non partem. AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal-

sa, Omne quod habet partes, etc., nisi sa, Omne quod habet partes, etc., nisi addatur unitas illa unione in qua consti- addatur unitas illa unione in qua consti- tuunt hominem. tuunt hominem.

AD ALIUD dicendum, quod Christus in AD ALIUD dicendum, quod Christus in triduo bene fuit suppositum in humana triduo bene fuit suppositum in humana natura existens, sed hoc non sufficit ad natura existens, sed hoc non sufficit ad hoc quod fuit homo, sed oportet habere hoc quod fuit homo, sed oportet habere aliquam rationem suppositi a natura ip. aliquam rationem suppositi a natura ip. sa et hoc non fuit ibi, quia non dat na- sa et hoc non fuit ibi, quia non dat na- tura supposito esse suum suppositum, tura supposito esse suum suppositum, nec prout convenit in constituendo sup- nec prout convenit in constituendo sup- positum per compositionem. positum per compositionem.

AD DICTUM Magistri Hugonis, dicen- AD DICTUM Magistri Hugonis, dicen- dum, quod falsum dicit in hoc, salva sua dum, quod falsum dicit in hoc, salva sua pace, quia nec anima persona est, nec pace, quia nec anima persona est, nec homo verius est post mortem, vel in mor- homo verius est post mortem, vel in mor- te, quam ante. te, quam ante.

Ad 3 Ad 3

Ad Ad

B. Si Christus in morte erat homo alicubi, et si ubicumque est ', homo sit ? B. Si Christus in morte erat homo alicubi, et si ubicumque est ', homo sit ?

Hic quæritur, Si Christus in morte alicubi erat homo, et si ubicumque Hic quæritur, Si Christus in morte alicubi erat homo, et si ubicumque est, homo sit? Ad quod dicimus, quia non ubicumque erat, homo erat: est, homo sit? Ad quod dicimus, quia non ubicumque erat, homo erat: nec modo ubicumque est, homo est: quia ubique est secundum deitatem, nec modo ubicumque est, homo est: quia ubique est secundum deitatem, nec ubique homo, quia non ubique homini unitus: sed ubicumque est se- nec ubique homo, quia non ubique homini unitus: sed ubicumque est se- cundum hominem, ibi homo est. Tempore autem mortis, et ubique erat cundum hominem, ibi homo est. Tempore autem mortis, et ubique erat secundum Deum, et in sepulcro secundum hominem, et in inferno se- secundum Deum, et in sepulcro secundum hominem, et in inferno se- cundum hominem: sed in inferno secundum animam tantum, et in sepul- cundum hominem: sed in inferno secundum animam tantum, et in sepul- cro secundum carnem tantum. In sepulcro ergo erat homo, quia humanitati cro secundum carnem tantum. In sepulcro ergo erat homo, quia humanitati unitus erat etsi non toti, quia carni tantum et in inferno erat homo, quia unitus erat etsi non toti, quia carni tantum et in inferno erat homo, quia humanitati unitus, sed non toti, quia animæ tantum. Sed si in inferno humanitati unitus, sed non toti, quia animæ tantum. Sed si in inferno animæ tantum, et in sepulcro carni tantum unitus erat: ergo nec in animæ tantum, et in sepulcro carni tantum unitus erat: ergo nec in inferno unitus erat animæ et carni, nec in sepulcro. Quomodo ergo ibi inferno unitus erat animæ et carni, nec in sepulcro. Quomodo ergo ibi vel hic homo esse dicitur? Quæ est ratio dicti ? Quia una eademque vel hic homo esse dicitur? Quæ est ratio dicti ? Quia una eademque unione unitus erat animæ in inferno, et carni in sepulcro. Et sic erat unione unitus erat animæ in inferno, et carni in sepulcro. Et sic erat illis duobus tunc separatis unitus, sicut ante separationem, id est, ante illis duobus tunc separatis unitus, sicut ante separationem, id est, ante

mortem. mortem.

1 Edit. Joan. Alleaume, sit. 1 Edit. Joan. Alleaume, sit.

IN III SENTENT. DIST. XXII, B. IN III SENTENT. DIST. XXII, B.

387 387

Ad hoc autem opponitur, Si Christus animam tantum vel carnem tan- Ad hoc autem opponitur, Si Christus animam tantum vel carnem tan- tum assumpsisset, non fuisset verus homo, sed propter utriusque assum- tum assumpsisset, non fuisset verus homo, sed propter utriusque assum- ptionem verus homo fuit. Sic ergo ubi carnem et animam sibi unitam nou ptionem verus homo fuit. Sic ergo ubi carnem et animam sibi unitam nou habebat, verus homo non erat. Sed tempore mortis nusquam illa duo vere habebat, verus homo non erat. Sed tempore mortis nusquam illa duo vere unita habebat, quia nec in sepulcro, nec in inferno, nec alibi: nusquam unita habebat, quia nec in sepulcro, nec in inferno, nec alibi: nusquam ergo erat homo. Ad quod dicimus, quia Christus utique verus homo non ergo erat homo. Ad quod dicimus, quia Christus utique verus homo non fuisset, si carnem et animam non assumpsisset. Sed tamen quia ex quo fuisset, si carnem et animam non assumpsisset. Sed tamen quia ex quo assumpsit, neutrum deposuit, sed cum utroque eamdem unionem indesi- assumpsit, neutrum deposuit, sed cum utroque eamdem unionem indesi- nenter tenuit quam assumendo contraxit: ideo non incongrue ubicumque nenter tenuit quam assumendo contraxit: ideo non incongrue ubicumque animæ vel carni, vel utrique unitus est, ibi homo esse dicitur, quia ibi animæ vel carni, vel utrique unitus est, ibi homo esse dicitur, quia ibi humanatus est. Ergo et in sepulcro erat homo, et in inferno erat homo: humanatus est. Ergo et in sepulcro erat homo, et in inferno erat homo: quia utrobique humanatus erat Christus, et unam eamdemque cum anima quia utrobique humanatus erat Christus, et unam eamdemque cum anima et carne, licet separatis, habebat unionem et uno eodem tempore in se- et carne, licet separatis, habebat unionem et uno eodem tempore in se- pulcro jacuit Christus, et ad infernum descendit: sed in sepulcro jacuit pulcro jacuit Christus, et ad infernum descendit: sed in sepulcro jacuit secundum solam carnem, et in infernum descendit secundum solam ani- secundum solam carnem, et in infernum descendit secundum solam ani- mam. Unde Augustinus: Quis non est derelictus in inferno ? Christus, sed mam. Unde Augustinus: Quis non est derelictus in inferno ? Christus, sed in anima sola. Quis jacuit in sepulcro? Christus, sed in carne sola: quia in anima sola. Quis jacuit in sepulcro? Christus, sed in carne sola: quia in his singulis Christus est. Christum in his omnibus confitemur et sin- in his singulis Christus est. Christum in his omnibus confitemur et sin- gulis. Ex his evidenter ostenditur, quod carni jacenti in sepulcro unitus gulis. Ex his evidenter ostenditur, quod carni jacenti in sepulcro unitus erat Christus, sicut animæ in inferno. Alioquin si carni mortuæ non esset erat Christus, sicut animæ in inferno. Alioquin si carni mortuæ non esset unitus, non in ea diceretur jacuisse in sepulcro. Anima ergo ad infernum unitus, non in ea diceretur jacuisse in sepulcro. Anima ergo ad infernum descendit, caro in sepulcro jacuit, sapientia cum utroque permansit, quæ descendit, caro in sepulcro jacuit, sapientia cum utroque permansit, quæ in inferno positis (ut ait Ambrosius) lumen vitæ fundebat æternæ. Radiabat in inferno positis (ut ait Ambrosius) lumen vitæ fundebat æternæ. Radiabat illic lux vera sapientiæ, illuminabat infernum, sed in inferno non claude- illic lux vera sapientiæ, illuminabat infernum, sed in inferno non claude- batur. Quis enim locus est sapientiæ ? de qua scriptum est: Nescit homo batur. Quis enim locus est sapientiæ ? de qua scriptum est: Nescit homo vias ejus, nec inventa est inter homines. De qua abyssus dicit, Non est in vias ejus, nec inventa est inter homines. De qua abyssus dicit, Non est in me mare dicit, Non est mecum 1 : ergo nec in tempore, nec in loco sa- me mare dicit, Non est mecum 1 : ergo nec in tempore, nec in loco sa- pientia est, cui nec mors tribuenda est. In ligno enim caro, non illa pientia est, cui nec mors tribuenda est. In ligno enim caro, non illa operatrix omnium substantia divina pendebat. Confitemur tamen Christum operatrix omnium substantia divina pendebat. Confitemur tamen Christum pependisse in ligno et jacuisse in sepulcro, sed in carne sola: et fuisse in pependisse in ligno et jacuisse in sepulcro, sed in carne sola: et fuisse in inferno, sed in anima sola. inferno, sed in anima sola.