Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4 Ad 4

Ad 5. Ad 5.

314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

conjunctum gratiæ, sicut est acceleratio conjunctum gratiæ, sicut est acceleratio resurrectionis, vel glorificatio nominis, resurrectionis, vel glorificatio nominis, et hujusmodi et hoc modo Christus me- et hujusmodi et hoc modo Christus me- ruit sibi quod non habuit prius: licet ruit sibi quod non habuit prius: licet hominis honor deberetur sibi etiam per hominis honor deberetur sibi etiam per naturam suam, tamen id quod per natu- naturam suam, tamen id quod per natu- ram habere debuit, fecit suum ratione ram habere debuit, fecit suum ratione meritorum per opera. meritorum per opera.

DICENDUM igitur ad primum, quod di- DICENDUM igitur ad primum, quod di- ves per naturam, licet omnia habuit et ves per naturam, licet omnia habuit et possit potuit enim accelerare resurre- possit potuit enim accelerare resurre- ctionem, et clarificare nomen suum: la- ctionem, et clarificare nomen suum: la- men non habuit omnia in omni ratione : men non habuit omnia in omni ratione : voluit enim Pater Christi eum habere voluit enim Pater Christi eum habere hæc etiam in ratione meriti, ut sic ma- hæc etiam in ratione meriti, ut sic ma- gis gloriosus ostenderetur non in pluri- gis gloriosus ostenderetur non in pluri- bus bonis, sed in pluribus rationibus bus bonis, sed in pluribus rationibus justæ possessionis bonorum. justæ possessionis bonorum.

AD ALIUD dicendum, quod licet ipse AD ALIUD dicendum, quod licet ipse non indiguerit, tamen nos indiguimus, non indiguerit, tamen nos indiguimus, ut sibi sic mereretur, nobis formam ut sibi sic mereretur, nobis formam dando. dando.

AD ALIUD dicendum, quod status com- AD ALIUD dicendum, quod status com- prehensoris non abstulit a Christo sta- prehensoris non abstulit a Christo sta- tum viatoris et ideo competebat ei ne- tum viatoris et ideo competebat ei ne- reri sed si fuisset comprehensor tan- reri sed si fuisset comprehensor tan- tum, tunc procederet objectio. tum, tunc procederet objectio.

: :

AD ALIUD dicendum, quod profectus AD ALIUD dicendum, quod profectus iste non est contrarius perfectioni: quia iste non est contrarius perfectioni: quia non ponitur in numero bonorum animæ non ponitur in numero bonorum animæ secundum scientiam, vel gratiam, vel secundum scientiam, vel gratiam, vel gloriam sed potius in bonis corporis, gloriam sed potius in bonis corporis, ut acceleratio resurrectionis, et manife- ut acceleratio resurrectionis, et manife- statio nominis, quæ ponitur in aliis co- statio nominis, quæ ponitur in aliis co- gnitionem ipsius accipientibus: et poni- gnitionem ipsius accipientibus: et poni- tur in rationibus habendi, et non habitis tur in rationibus habendi, et non habitis in anima, sed in corpore, vel in aliis, ut in anima, sed in corpore, vel in aliis, ut dictum est. dictum est.

AD ALIUD dicendum, quod licet actus AD ALIUD dicendum, quod licet actus singularium sint, et personarum si agen- singularium sint, et personarum si agen- tia sint rationalis naturæ, non tamen tia sint rationalis naturæ, non tamen semper referuntur ad ipsa agentia, se- semper referuntur ad ipsa agentia, se- cundum quod sunt distinctæ personæ, cundum quod sunt distinctæ personæ, sed etiam quandoque gratia naturæ : ut sed etiam quandoque gratia naturæ : ut intelligere actus hominis est, el lamen intelligere actus hominis est, el lamen refertur ad hominem gratia animæ. Ita refertur ad hominem gratia animæ. Ita possumus dicere, quod mereri est actus possumus dicere, quod mereri est actus

Cf. Eccli. xXXI, 10. Cf. Eccli. xXXI, 10.

Christi qui est persona æqualis, sed se- Christi qui est persona æqualis, sed se- cundum naturam in qua est inferior: et cundum naturam in qua est inferior: et hoc bene convenit Christo, quia ipse agit hoc bene convenit Christo, quia ipse agit secundum proprietatem utriusque na- secundum proprietatem utriusque na-

turæ. turæ.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An Christus meruit sibi impassibilitatis An Christus meruit sibi impassibilitatis et immortalitatis gloriam ? et immortalitatis gloriam ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit in Deinde quæritur de hoc quod dicit in Littera, ibi A, § 1: Sed etiam sibi me. Littera, ibi A, § 1: Sed etiam sibi me. ruit impassibilitatis et immortalitatis ruit impassibilitatis et immortalitatis gloriam, etc. » gloriam, etc. »

Videtur enim hoc impossibile esse: Videtur enim hoc impossibile esse:

quia quia

1. Si meruit, aliqua potentia meruit: 1. Si meruit, aliqua potentia meruit: sed hoc non est nisi liberi arbitrii. Sed sed hoc non est nisi liberi arbitrii. Sed probatur, quod hoc impossibile fuit, quod probatur, quod hoc impossibile fuit, quod per suum liberum arbitrium meruerit: per suum liberum arbitrium meruerit: liberum enim arbitrium confirmatum, liberum enim arbitrium confirmatum, non est in statu merendi. non est in statu merendi.

2. Item, Nulla potentia dete.minata 2. Item, Nulla potentia dete.minata ad unum, laudem habet in actu ipsius. ad unum, laudem habet in actu ipsius. Hæc probatur in omnibus potentiis na- Hæc probatur in omnibus potentiis na- turalibus. Sed liberum arbitrium Christi turalibus. Sed liberum arbitrium Christi determinatum fuit ad unum: ergo non determinatum fuit ad unum: ergo non habuit laudem in illo. Nihil autcm me- habuit laudem in illo. Nihil autcm me- ritorium nisi laudabile: ergo Christus ritorium nisi laudabile: ergo Christus non potuit mereri suo libero arbitrio. non potuit mereri suo libero arbitrio.

3. Item, Liberum arbitrium Christi 3. Item, Liberum arbitrium Christi non aliter tunc se habuit quam modo: non aliter tunc se habuit quam modo: ergo si modo non meretur, nec etiam ergo si modo non meretur, nec etiam tunc merebatur. tunc merebatur.

1 1

1. Item, Laudatur, vir sanctus, quod 1. Item, Laudatur, vir sanctus, quod potuit transgredi et non est transgressus, potuit transgredi et non est transgressus, facere mala et non fecit : ergo si hoc facere mala et non fecit : ergo si hoc est de substantia meriti, si Chri- est de substantia meriti, si Chri- stus numquam transgressus fuerit, nec stus numquam transgressus fuerit, nec transgredi potuerit, numquam meruit. transgredi potuerit, numquam meruit. SED CONTRA : SED CONTRA :

Liberum arbitrium nostrum non ha- Liberum arbitrium nostrum non ha-

Sed con Sed con

utio utio

d 1 d 1

IN III SENTENT. DIST XVIII, A, ART. 2. IN III SENTENT. DIST XVIII, A, ART. 2.

buit potentiam merendi ex hoc quod buit potentiam merendi ex hoc quod potest facere malum, quia hoc est defe- potest facere malum, quia hoc est defe- clus, ut supra probatum est, sed potius clus, ut supra probatum est, sed potius ex hoc quod cum gratia sponte facit bo- ex hoc quod cum gratia sponte facit bo- num. Cum igitur Christus sine compara- num. Cum igitur Christus sine compara- tione liberius fecit justitiam quam nos, tione liberius fecit justitiam quam nos, potest ipse plus meruisse quam nos. potest ipse plus meruisse quam nos.

SOLUTIO. Dicendum, quod ipse habuit SOLUTIO. Dicendum, quod ipse habuit liberum arbitrium quod mereri potuit. liberum arbitrium quod mereri potuit.

: :

AD PRIMUM dicendum, quod tripliciter AD PRIMUM dicendum, quod tripliciter potest dici liberum arbitrium confirma- potest dici liberum arbitrium confirma- tum. Uno modo in fine secundum genus, tum. Uno modo in fine secundum genus, hoc est, in bono, non tamen hoc vel hoc est, in bono, non tamen hoc vel illo bono et hæc confirmatio non tollit illo bono et hæc confirmatio non tollit nisi defectum illum in quo flexibile est nisi defectum illum in quo flexibile est in malum potest tamen adhuc in quod- in malum potest tamen adhuc in quod- libet bonum. Alia est confirmatio liberi libet bonum. Alia est confirmatio liberi arbitrii in eo quod est simpliciter ulti- arbitrii in eo quod est simpliciter ulti- mum, et confirmatur in illo per adhæ- mum, et confirmatur in illo per adhæ- sionem, sicut confirmati in patria: et sionem, sicut confirmati in patria: et hæc non tollit voluntatem faciendi quod hæc non tollit voluntatem faciendi quod vult, sed ponit necessitatem non coa- vult, sed ponit necessitatem non coa- ctionis in eo, sed immutabilitatis in fine ctionis in eo, sed immutabilitatis in fine illo et cum ille præmium sit, collocatur illo et cum ille præmium sit, collocatur immutabiliter in præmio: et ideo jam immutabiliter in præmio: et ideo jam tollit rationem meriti, quia meritum tollit rationem meriti, quia meritum quærit amplius, et sic adhærens non pot- quærit amplius, et sic adhærens non pot- est cogitare amplius quod haberet, præ- est cogitare amplius quod haberet, præ- ter id quod habet. Hæc fuit quidem in ter id quod habet. Hæc fuit quidem in Christo, sed non abstulit ei rationem me- Christo, sed non abstulit ei rationem me- rendi quia cum illa adhæsione etiam rendi quia cum illa adhæsione etiam viator fuit et hoc accidit in Christo viator fuit et hoc accidit in Christo propter duplicem conjunctionem suæ propter duplicem conjunctionem suæ animæ, scilicet ad carnem, et ad deita- animæ, scilicet ad carnem, et ad deita- tem conjunctio enim ad sensus anima- tem conjunctio enim ad sensus anima- lis carnis quæ præcedit id quod spiri- lis carnis quæ præcedit id quod spiri- tuale est, fecit viam et viatorem con- tuale est, fecit viam et viatorem con- junctio ad id quod spirituale est, quod junctio ad id quod spirituale est, quod mihil habet post se quod inquiratur, fe- mihil habet post se quod inquiratur, fe- cit comprehensorem. Tertia est confir- cit comprehensorem. Tertia est confir- matio potentiæ ad actum hunc per neces- matio potentiæ ad actum hunc per neces- sitatem naturæ, ita quod oportet hunc sitatem naturæ, ita quod oportet hunc operari, et non posset non operari hunc, operari, et non posset non operari hunc, nec posset alium operari: et hæc confir- nec posset alium operari: et hæc confir- matio tollit naturam totam liberi arbi- matio tollit naturam totam liberi arbi- trii quia omnis potentia rationalis est trii quia omnis potentia rationalis est

1 Cf. Supra, Dist. XII. 1 Cf. Supra, Dist. XII.

: :

315 315

ad opposita et nullus in patria est con- ad opposita et nullus in patria est con- firmatus, ita quod ipsum semper oporteat firmatus, ita quod ipsum semper oporteat idem numero velle, et non posset hoc idem numero velle, et non posset hoc non velle et hujus oppositum ponitur non velle et hujus oppositum ponitur per naturam liberi arbitrii in omnibus, per naturam liberi arbitrii in omnibus, scilicet posse hoc, et posse cessare ab scilicet posse hoc, et posse cessare ab hoc, et posse al.ud ab hoc. Et ideo patet hoc, et posse al.ud ab hoc. Et ideo patet ex hoc quod non est diffinitio libertatis ex hoc quod non est diffinitio libertatis arbitrii, posse velle bonum, vel malum: arbitrii, posse velle bonum, vel malum: sed potius accidit ei posse velle ma- sed potius accidit ei posse velle ma- lum ex defectu sed libertas ejus con- lum ex defectu sed libertas ejus con- sistit in hoc quod possit velle hoc, et sistit in hoc quod possit velle hoc, et non velle hoc, et posse velle diversum non velle hoc, et posse velle diversum ab hoc. In hoc enim cognoscitur libe- ab hoc. In hoc enim cognoscitur libe- rum, quod non agit per necessitatem rum, quod non agit per necessitatem naturæ, et hoc modo flexibile habuit naturæ, et hoc modo flexibile habuit Christus liberum arbitrium, et hoc suffi- Christus liberum arbitrium, et hoc suffi- cit merito cum statu viatoris et ideo cit merito cum statu viatoris et ideo non procedit objectio prima. non procedit objectio prima.

AD ALIUD dicendum, quod potentia de- AD ALIUD dicendum, quod potentia de- terminata ad unum numero per necessi- terminata ad unum numero per necessi- tatem naturæ, non habet laudem jam tatem naturæ, non habet laudem jam autem ostensum est, quod hoc non con- autem ostensum est, quod hoc non con- venit alicui libero arbitrio nec confirma- venit alicui libero arbitrio nec confirma- to, neque non confirmato. to, neque non confirmato.

AD ALIUD dicendum, quod prima est AD ALIUD dicendum, quod prima est falsa aliter enim se habuit tunc, quia falsa aliter enim se habuit tunc, quia tunc fuit in statu viatoris: modo autem tunc fuit in statu viatoris: modo autem non est status viatoris cum libertate, non est status viatoris cum libertate, quæ facit meritum secundum statum quæ facit meritum secundum statum merendi. merendi.

AD ALIUD dicendum, quod hoc de lau- AD ALIUD dicendum, quod hoc de lau- de viri justi non est per se, sed prout de viri justi non est per se, sed prout est indicativum libertatis per se: qui est indicativum libertatis per se: qui enim potest bonum et malum, potest enim potest bonum et malum, potest facere quod vult, sed non convertitur: facere quod vult, sed non convertitur: et quia illud est per accidens, non facit et quia illud est per accidens, non facit statum merendi nisi per accidens: et statum merendi nisi per accidens: et hoc etiam supra determinatum est, ubi hoc etiam supra determinatum est, ubi quæritur, Utrum Christus peccare po- quæritur, Utrum Christus peccare po- tuit 1 ? tuit 1 ?

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Præterea, Infra probabitur, quod hoc Præterea, Infra probabitur, quod hoc non est verum: quia secundum hoc illi non est verum: quia secundum hoc illi non peccassent, si actus illorum gratus non peccassent, si actus illorum gratus et voluntarius fuisset: quia secundum et voluntarius fuisset: quia secundum hoc fuisset bonum, cum Christus nihil hoc fuisset bonum, cum Christus nihil

Utrum humilitas passionis Christi fuit voluerit nisi bonum. Utrum humilitas passionis Christi fuit voluerit nisi bonum. meritum exaltationis ? meritum exaltationis ?

Deinde quæritur de hoc quod ibi dicit, Deinde quæritur de hoc quod ibi dicit, A, § 1 « Humilitas ergo passionis me- A, § 1 « Humilitas ergo passionis me- ritum fuit exaltationis, etc. » ritum fuit exaltationis, etc. »

Videtur enim, quod humilitate passio- Videtur enim, quod humilitate passio- nis non meruit aliquid Christus. nis non meruit aliquid Christus.

1. Passio enim (ut dicit Philosophus) 1. Passio enim (ut dicit Philosophus) est illatio effectusque actionis: ergo est est illatio effectusque actionis: ergo est ab alio quidquid autem ab alio est se- ab alio quidquid autem ab alio est se- cundum quod ab alio est, non est merito- cundum quod ab alio est, non est merito- rium ergo nullo passio est merito- rium ergo nullo passio est merito- ria: ergo nec passio Christi. ria: ergo nec passio Christi.

2. Item, Nihil est meritorium, nisi 2. Item, Nihil est meritorium, nisi actus elicitus ab aliqua virtute : sed vir- actus elicitus ab aliqua virtute : sed vir- tus non est in corpore, sed in anima: tus non est in corpore, sed in anima: ergo quod tantum est in corpore et non ergo quod tantum est in corpore et non in anima, non habet rationem meriti: in anima, non habet rationem meriti: passio autem tota fuit in corpore, non passio autem tota fuit in corpore, non in anima ergo non fuit meritoria. in anima ergo non fuit meritoria.

3. Item, Nihil est meritorium nisi id 3. Item, Nihil est meritorium nisi id quod est voluntarium: passio autem quod est voluntarium: passio autem nulla est voluntaria: ergo non est me- nulla est voluntaria: ergo non est me- ritoria. PRIMA patet per se: quia dicit ritoria. PRIMA patet per se: quia dicit Augustinus « Nemo invitus bene facit, Augustinus « Nemo invitus bene facit, ets bonum est quod facit. »> SECUNDA ets bonum est quod facit. »> SECUNDA patet per diffinitionem voluntarii quam patet per diffinitionem voluntarii quam ponit Philosophus et Sanctus, quod vo- ponit Philosophus et Sanctus, quod vo- luntarium est, cujus principium est in luntarium est, cujus principium est in nobis, vel in eo qui agit: passionis autem nobis, vel in eo qui agit: passionis autem principium semper est in alio. principium semper est in alio.

4. Si dicas, quod aliter est in Christo, 4. Si dicas, quod aliter est in Christo, et aliter est in aliis: quia Christus fuit et aliter est in aliis: quia Christus fuit Deus, et ideo illi nihil in eo potuerunt Deus, et ideo illi nihil in eo potuerunt facere nisi quod ipse voluit, et ideo facere nisi quod ipse voluit, et ideo quod illi fecerunt sibi, facit voluntarium. quod illi fecerunt sibi, facit voluntarium. CONTRA: Versus proponitur ab omni- CONTRA: Versus proponitur ab omni- bus, bus,

Actio displicuit, passio grata fuit. Actio displicuit, passio grata fuit.

II ad Corinth. v, 4. II ad Corinth. v, 4.

SOLUTIO. Dicendum, quod Christus Sold SOLUTIO. Dicendum, quod Christus Sold meruit passione sua et maximum me- meruit passione sua et maximum me- ritum consistit in passione Christi, et ritum consistit in passione Christi, et passionibus aliorum Sanctorum. passionibus aliorum Sanctorum.

Et est ad omnia solutio una, quod Et est ad omnia solutio una, quod licet sit illata, tamen susceptio et susti- licet sit illata, tamen susceptio et susti- nentia passionis est voluntaria, gratia nentia passionis est voluntaria, gratia boni pro quo est passio: et ideo præci- boni pro quo est passio: et ideo præci- pua virtutum quæ est fortitudo, consi- pua virtutum quæ est fortitudo, consi- stit in passionibus illatis. stit in passionibus illatis.

AD ALIUD dicendum, quod materialiter AD ALIUD dicendum, quod materialiter passio est in corpore, sed sustinentia passio est in corpore, sed sustinentia æquanimis est in anima, et illa est quæ æquanimis est in anima, et illa est quæ facit virtutem. facit virtutem.

AD ALIUD patet solutio per ante dicta. AD ALIUD patet solutio per ante dicta. AD ID quod ulterius objicitur contra AD ID quod ulterius objicitur contra solutionem aliquorum, bene concedo, solutionem aliquorum, bene concedo, quod si quæratur, Qualiter hoc esse po- quod si quæratur, Qualiter hoc esse po- tuit, quod passio est effectus actionis, et tuit, quod passio est effectus actionis, et non posset esse sine actione, tamen vo- non posset esse sine actione, tamen vo- luntas sit de uno, et non sit de alio? luntas sit de uno, et non sit de alio?

Ista quæstio debilis est: quia volun- Ista quæstio debilis est: quia volun- tas separat ea quæ secundum naturam tas separat ea quæ secundum naturam conjuncta sunt, sicut et alu actus animæ: conjuncta sunt, sicut et alu actus animæ: sicut volo esse albus, et non volo esse sicut volo esse albus, et non volo esse monachus, et volo supervestiri a gloria, monachus, et volo supervestiri a gloria, ut absorbeatur quod mortale est a vita', ut absorbeatur quod mortale est a vita', et non volo mori: et, ut breviter dicam, et non volo mori: et, ut breviter dicam, voluntas etiam impossibilium est, ut di- voluntas etiam impossibilium est, ut di- cit Philosophus. cit Philosophus.

Per hoc patet igitur solutio ad totum. Per hoc patet igitur solutio ad totum.

Ad Ad

Ad 3. Ad 3.

Ad 1 Ad 1

contra. contra.

Solutio. Solutio.

IN III SENTENT. DIST. XVIII, A, ART. 4. IN III SENTENT. DIST. XVIII, A, ART. 4.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An humilitas An humilitas

Christi sit claritatis Christi sit claritatis meritum ? meritum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, A, Deinde quæritur de hoc quod dicit, A, § 1: « Humilitas claritatis est meritum, § 1: « Humilitas claritatis est meritum, claritas humilitatis est præmium, etc. » claritas humilitatis est præmium, etc. » Ex hoc enim videtur, quod ut habitu Ex hoc enim videtur, quod ut habitu meruit per humilitatem. meruit per humilitatem.

1. Hoc etiam videtur alia ratione. Ad 1. Hoc etiam videtur alia ratione. Ad Philip. 1, 8 Humiliavil semetipsum, Philip. 1, 8 Humiliavil semetipsum, factus obediens, Patri scilicet, usque ad factus obediens, Patri scilicet, usque ad mortem, mortem autem crucis. Et se- mortem, mortem autem crucis. Et se- quitur, . 9 Propter quod et Deus quitur, . 9 Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super omne nomen. quod est super omne nomen.

2. Item, Si exaltatio est præmium 2. Item, Si exaltatio est præmium Christi, cum hæc proprie debetur humi- Christi, cum hæc proprie debetur humi- litati, quia qui se humiliat, exaltabiiur': litati, quia qui se humiliat, exaltabiiur': tunc humilitas proprie videtur esse me- tunc humilitas proprie videtur esse me- ritam ejus ritam ejus

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Omne meritum est in charitateer- 1. Omne meritum est in charitateer- go si meruit, in charitate meruit. go si meruit, in charitate meruit.

2. SED VIDETUR iterum, quod non me- 2. SED VIDETUR iterum, quod non me- ruit Christus aliqua suarum virtutum sic, ruit Christus aliqua suarum virtutum sic, He enim qui meretur virtutibus, virtutes He enim qui meretur virtutibus, virtutes ejus ad aliquid melius possunt transfer- ejus ad aliquid melius possunt transfer- ri, quam ipsæ sint virtutes autem Chri- ri, quam ipsæ sint virtutes autem Chri- sti crescere non potuerunt, cum essent sti crescere non potuerunt, cum essent infinitæ: ergo videtur, quod virtutibus infinitæ: ergo videtur, quod virtutibus mereri non poterat. mereri non poterat.

Item, Charitas quæ est in merente Item, Charitas quæ est in merente proficit continuo per meritum, quia ali- proficit continuo per meritum, quia ali- ter incongrue ageretur secum: sed cha- ter incongrue ageretur secum: sed cha- tas Christi proficere non poterat : ergo tas Christi proficere non poterat : ergo charitas Christi mereri non poterat. charitas Christi mereri non poterat.

SOLUTIO. Dicendum, quod Christus SOLUTIO. Dicendum, quod Christus omni virtute sua meruit, humilitate, obe- omni virtute sua meruit, humilitate, obe- dientia, charitate, et sic de aliis, et me- dientia, charitate, et sic de aliis, et me- ruit et sibi et nobis. Et dicunt quidam. ruit et sibi et nobis. Et dicunt quidam.

1 Luc xiv, 11 el xvi, 14. 1 Luc xiv, 11 el xvi, 14.

317 317

quod etiam meruit præmium substantia- quod etiam meruit præmium substantia- le humanitatis in dotibus animæ et doti- le humanitatis in dotibus animæ et doti- bus corporis licet enim prius habuerit, bus corporis licet enim prius habuerit, dicunt quod hoc non repugnat : sicut An- dicunt quod hoc non repugnat : sicut An- gelus beatitudinem a Deo, et modo mere- gelus beatitudinem a Deo, et modo mere- tur eam quam accepit: sicut etiam apud tur eam quam accepit: sicut etiam apud homines videmus, quod quandoque con- homines videmus, quod quandoque con- fertur merces fideli operario, quam post- fertur merces fideli operario, quam post- ea debet deservire et mereri et hæc ea debet deservire et mereri et hæc sententia non videtur mihi improbabilis. sententia non videtur mihi improbabilis. Si tamen voluerimus sequi communem Si tamen voluerimus sequi communem viam, quæ non habet calumniam, tunc viam, quæ non habet calumniam, tunc dicemus quod sibi meruit multis rationi- dicemus quod sibi meruit multis rationi- bus, faciendo suum quod paucioribus bus, faciendo suum quod paucioribus ante suum fuit et meruit etiam in cor- ante suum fuit et meruit etiam in cor- pore ea quæ in corpore non habuit, et pore ea quæ in corpore non habuit, et meruit apud homines habere quod apud meruit apud homines habere quod apud homines non habuit, ut accelerationem homines non habuit, ut accelerationem resurrectionis, et dotes corporis in cor- resurrectionis, et dotes corporis in cor- et manifestationem nominis apud et manifestationem nominis apud

pore, pore,

homines. homines.

AD PRIMUM ergo bene concedo, quod Ad 1 et 2. AD PRIMUM ergo bene concedo, quod Ad 1 et 2. humilitati respondet exaltatio ut pro- humilitati respondet exaltatio ut pro- prium præmium: sed hæc exaltatio est prium præmium: sed hæc exaltatio est in corpore, et apud homines. quia in se in corpore, et apud homines. quia in se et in anima ante altus fuit, nisi hoc et in anima ante altus fuit, nisi hoc modo quo pluribus actibus exaltationem modo quo pluribus actibus exaltationem animæ sibi debitam. animæ sibi debitam.

AD ALIUD dicendum, quod meritum Adobject 1. AD ALIUD dicendum, quod meritum Adobject 1. consistit in charitate sicut in radice: consistit in charitate sicut in radice: non tamen ita consistit, quod ipsa sola non tamen ita consistit, quod ipsa sola mereatur, sed potius quælibet virtus, sed mereatur, sed potius quælibet virtus, sed potius vim meriti trahendo a quantitate potius vim meriti trahendo a quantitate dilectionis Sicut est in naturis, ubi sol dilectionis Sicut est in naturis, ubi sol movet ad omnium generabilium pullula- movet ad omnium generabilium pullula- tionem et maturationem, et non excludi- tionem et maturationem, et non excludi- tur motor specialis illius et istius: et tur motor specialis illius et istius: et illud quod generatur, in forma et ratione illud quod generatur, in forma et ratione magis sequitur motorem specialem suum magis sequitur motorem specialem suum quam generalem. Item, Charitas calore quam generalem. Item, Charitas calore suo inflammans totum affectum, omni- suo inflammans totum affectum, omni- bus dat vim merendi: sed tamen me- bus dat vim merendi: sed tamen me- ritum est speciale apud virtutes speciales, ritum est speciale apud virtutes speciales, et huic respondet, præmium secundum et huic respondet, præmium secundum rationem ut humilitati exaltatio, obe- rationem ut humilitati exaltatio, obe- dientiæ libertas, et fidei visio, et spei dientiæ libertas, et fidei visio, et spei comprehensio, et hujusmodi. comprehensio, et hujusmodi.

Ad object. 2. Ad object. 2.

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ID quod ulterius quæritur, jam so- AD ID quod ulterius quæritur, jam so- lutum est per id quod dictum est in lutum est per id quod dictum est in principio solutionis: quia mereri non principio solutionis: quia mereri non uno modo dicitur, sed multis. uno modo dicitur, sed multis.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An anima separata a corpore, statim sit An anima separata a corpore, statim sit facta impassibilis ? facta impassibilis ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, § 2: « Utrum anima sit facta ibi, A, § 2: « Utrum anima sit facta impassibilis, etc. » impassibilis, etc. »

Hic tangit Magister unum eorum quæ Hic tangit Magister unum eorum quæ meruit, scilicet immortalitatem et impas- meruit, scilicet immortalitatem et impas- sibilitatem. sibilitatem.

1. Cum autem impassibilitas sit ani- 1. Cum autem impassibilitas sit ani- mæ et corporis, videtur quod non accidit mæ et corporis, videtur quod non accidit animæ nisi gratia corporis: ergo separa- animæ nisi gratia corporis: ergo separa- tione facta a corpore, videbitur statim tione facta a corpore, videbitur statim impassibilis facta anima. impassibilis facta anima.

2. Item, Anima de se non habet con- 2. Item, Anima de se non habet con- trarium si ergo passio est sensus con.. trarium si ergo passio est sensus con.. trarii agentis contra naturam, de se non trarii agentis contra naturam, de se non habet passibilitatem, nisi forte ex peccato habet passibilitatem, nisi forte ex peccato vel corpore ergo separatione facta a vel corpore ergo separatione facta a corpore, nisi subjaceat peccato, passibi- corpore, nisi subjaceat peccato, passibi- litatem non habet : ergo est impassibi- litatem non habet : ergo est impassibi- lis. lis.

a corpore Christi anima, et animæ San- a corpore Christi anima, et animæ San- ctorum sunt impassibiles. ctorum sunt impassibiles.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Ponamus, quod iterum incorporentur Ponamus, quod iterum incorporentur corpori animalis: aut patientur, aut corpori animalis: aut patientur, aut non. Si sic: tunc non fuerunt factæ im- non. Si sic: tunc non fuerunt factæ im- passibiles per absolutionem a corpore, passibiles per absolutionem a corpore, quia impassibile pati non potest. Si au- quia impassibile pati non potest. Si au- tem non patiuntur : ergo non erunt uni- tem non patiuntur : ergo non erunt uni- tæ, quia anima unita corpori, compati- tæ, quia anima unita corpori, compati- tur necessario, cum doleat de separanti- tur necessario, cum doleat de separanti- bus, ut habitum est in præcedenti distin- bus, ut habitum est in præcedenti distin- ctione. ctione.

Sed Sed

SOLUTIO. Illa sententia quæ ponit ani- Solul SOLUTIO. Illa sententia quæ ponit ani- Solul mas nostras impassibiles post separatio- mas nostras impassibiles post separatio- videtur mihi probabilior, sicut pro- videtur mihi probabilior, sicut pro- bant primo inductæ rationes. bant primo inductæ rationes.

nem, nem,

1 1

AD ID quod objicitur in contrarium, Ad o AD ID quod objicitur in contrarium, Ad o dici potest quod animæ separantur a dici potest quod animæ separantur a corporibus dupliciter, scilicet sicut finem corporibus dupliciter, scilicet sicut finem accipientes vitæ et temporis sibi attributi accipientes vitæ et temporis sibi attributi a præfinitione Dei, sicut dicitur : Consti- a præfinitione Dei, sicut dicitur : Consti- tuisti terminos ejus, qui præteriri non tuisti terminos ejus, qui præteriri non poterunt et illæ si ponantur iterum in poterunt et illæ si ponantur iterum in corpore, meo judicio pati non poterunt, corpore, meo judicio pati non poterunt, nisi Deus qui omnia potest, iterum pri- nisi Deus qui omnia potest, iterum pri- mum affectum carnis in eis faciat. Quæ- mum affectum carnis in eis faciat. Quæ- dam autem separantur, non ut terminum dam autem separantur, non ut terminum vitæ habeant, sed ut gloria Dei in eis per vitæ habeant, sed ut gloria Dei in eis per miraculum futurum manifestetur, sicut miraculum futurum manifestetur, sicut dicit Christus de Lazaro: Lazarus amicus dicit Christus de Lazaro: Lazarus amicus noster dormit: sed vado ut a somno ex- noster dormit: sed vado ut a somno ex- citem eum 2. Et de cæco nato dixit: citem eum 2. Et de cæco nato dixit:

3. Item, Onine quod habet passibilita- 3. Item, Onine quod habet passibilita- tem per accidens tantum, non erit passi- Neque hic peccavit, neque parentes ejus, tem per accidens tantum, non erit passi- Neque hic peccavit, neque parentes ejus, bile nisi conjuncto illi accidenti : sed hoc bile nisi conjuncto illi accidenti : sed hoc accidens est incorporatio : ergo erit pas- accidens est incorporatio : ergo erit pas- sibilis incorporata, secluso peccato quod sibilis incorporata, secluso peccato quod facit eam passibilem: ergo mox separata facit eam passibilem: ergo mox separata

1 Job, XIV, 5. 1 Job, XIV, 5.

2 Joan. xi, 11. 2 Joan. xi, 11.

scilicet ut cæcus nasceretur: sed ut ma- scilicet ut cæcus nasceretur: sed ut ma- nifestentur opera Dei in illo 3. Et illæ nifestentur opera Dei in illo 3. Et illæ non sunt separatæ nisi secundum quid, non sunt separatæ nisi secundum quid, et ideo impassibiles non efficiuntur. et ideo impassibiles non efficiuntur.

8 Joan. 18, 3. 8 Joan. 18, 3.

IN III SENTENT. DIST. XVIII, B IN III SENTENT. DIST. XVIII, B

319 319

B. Quod a conceptu meruit sibi Christus hoc quod per passionem. B. Quod a conceptu meruit sibi Christus hoc quod per passionem.

Nec solum hoc meruit Christus, quando Patri obediens crucem subiit, Nec solum hoc meruit Christus, quando Patri obediens crucem subiit, sed etiam ab ipsa conceptione ex quo homo factus est, per charitatem et sed etiam ab ipsa conceptione ex quo homo factus est, per charitatem et justitiam et alias virtutes, in quarum plenitudine fuit secundum hominem justitiam et alias virtutes, in quarum plenitudine fuit secundum hominem conditus, sibi tantum meruit, quantum post per martyrii tolerantiam. conditus, sibi tantum meruit, quantum post per martyrii tolerantiam. Tanta enim plenitudo spiritualium charismatum in eo fuit, quod in eis Tanta enim plenitudo spiritualium charismatum in eo fuit, quod in eis proficere non potuit: et ideo melior ipsius anima fieri non potuit, quam proficere non potuit: et ideo melior ipsius anima fieri non potuit, quam ab initio suæ conditionis exstitit, quia proficere in meritis non valuit. ab initio suæ conditionis exstitit, quia proficere in meritis non valuit. Unde Gregorius ait : Non habuit omnino Christus juxta animæ meritum, Unde Gregorius ait : Non habuit omnino Christus juxta animæ meritum, quo potuisset proficere: in membris autem quæ nos sumus, quotidie quo potuisset proficere: in membris autem quæ nos sumus, quotidie proficit. Non ergo plus meruit sibi per crucis patibulum, quam a concep- proficit. Non ergo plus meruit sibi per crucis patibulum, quam a concep- tione meruit per gratian virtutum. Non ergo profecit secundum animæ tione meruit per gratian virtutum. Non ergo profecit secundum animæ meritum, quantum ad virtutem meriti: profecit tamen, quantum ad nu- meritum, quantum ad virtutem meriti: profecit tamen, quantum ad nu- merum meritorum. Plura enim habuit merita in passione, quam in con- merum meritorum. Plura enim habuit merita in passione, quam in con- ceptione: sed majoris virtutis non exstiterunt in merendo plura, quam ceptione: sed majoris virtutis non exstiterunt in merendo plura, quam ante fuerant pauciora. Meruit ergo a conceptione non modo gloriam im- ante fuerant pauciora. Meruit ergo a conceptione non modo gloriam im- passibilitatis et immortalitatis corporis, sed etiam impassibilitatem animæ. passibilitatis et immortalitatis corporis, sed etiam impassibilitatem animæ. Per quid? Per obedientiam et voluntatem perfectam, quam non tunc Per quid? Per obedientiam et voluntatem perfectam, quam non tunc primo habuit, nec majorem cum pati coepit et mori. Obediens enim, per- primo habuit, nec majorem cum pati coepit et mori. Obediens enim, per- fectus, et bonus exstitit secundum hominem, ex quo fuit homo. Habuit fectus, et bonus exstitit secundum hominem, ex quo fuit homo. Habuit ergo anima illa aliquod bonum in se post mortem, quod non habuit ante. ergo anima illa aliquod bonum in se post mortem, quod non habuit ante. Num ergo beator vel melior fuit quam ante ? Absit quod melior fuerit : Num ergo beator vel melior fuit quam ante ? Absit quod melior fuerit : quia nec sanctior, nec gratia cumulatior: nec etiam beatior fuit in Dei quia nec sanctior, nec gratia cumulatior: nec etiam beatior fuit in Dei contemplatione, in quo præcipue beatitudo consistit. Potest tamen dici in contemplatione, in quo præcipue beatitudo consistit. Potest tamen dici in hoc beatior fuisse, quia ab omni miseria immunis. Ex quo nequit inferri hoc beatior fuisse, quia ab omni miseria immunis. Ex quo nequit inferri simpliciter, quod beatior fuerit. simpliciter, quod beatior fuerit.

1 S. GREGORIUS, Super cap. xxv Exodi 1 S. GREGORIUS, Super cap. xxv Exodi

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆÆD.

Solutio Solutio

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An Christus meruit in primo instanti An Christus meruit in primo instanti suæ conceptionis ? suæ conceptionis ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: << Nec solum hoc meruit Christus, quan- << Nec solum hoc meruit Christus, quan- do Patri, etc. » do Patri, etc. »

Videtur enim hoc esse falsum: quia Videtur enim hoc esse falsum: quia 1. Prius est esse, quam agere. In in- 1. Prius est esse, quam agere. In in- stanti autem conceptionis primum acce- stanti autem conceptionis primum acce- pit esse ergo in illo non potuit me- pit esse ergo in illo non potuit me-

reri. reri.

2. Item, Sancti Patres et alii dicunt, 2. Item, Sancti Patres et alii dicunt, quod nullus potest regenerari nisi prius quod nullus potest regenerari nisi prius sit natus : ergo multo minus mereri, sit natus : ergo multo minus mereri, cum importat renatum esse, et postea cum importat renatum esse, et postea agere secundum gratiam acceptam in agere secundum gratiam acceptam in regeneratione: ergo videtur, quod in regeneratione: ergo videtur, quod in Christo prius oportuit nasci ad minus in Christo prius oportuit nasci ad minus in utero, antequam mereretur : ergo non utero, antequam mereretur : ergo non meruit in instanti conceptionis. meruit in instanti conceptionis.

3. Item, In angelo malo prius opor- 3. Item, In angelo malo prius opor- tuit ponere esse per naturam, quam tuit ponere esse per naturam, quam averti per malitiam : ergo ab oppositis, averti per malitiam : ergo ab oppositis, in quocumque bono prius oportuit esse in quocumque bono prius oportuit esse per naturam, quam converti ad Deum per naturam, quam converti ad Deum per gratiam cum ad hoc multo plura per gratiam cum ad hoc multo plura exigantur, quam ad averti : quia averti exigantur, quam ad averti : quia averti potest aliquis per se, et converti non potest aliquis per se, et converti non potest nisi per gratiam. potest nisi per gratiam.

Si forte dicas, quod aliter est de Christo, Si forte dicas, quod aliter est de Christo, et aliter de aliis: quia Christus fuit persona et aliter de aliis: quia Christus fuit persona ante conceptum et in conceptu, et ideo ante conceptum et in conceptu, et ideo mereri potuit: hoc nihil est : quia tunc mereri potuit: hoc nihil est : quia tunc mereri esset personæ ut personæ, et hoc mereri esset personæ ut personæ, et hoc falsum est, cum mereri sit liberi arbitrii falsum est, cum mereri sit liberi arbitrii inferioris ergo non videtur esse unum inferioris ergo non videtur esse unum instans liberi arbitrii, et actus ejus in instans liberi arbitrii, et actus ejus in merito. merito.

SOLUTIO. Dicendum, quod circa illud SOLUTIO. Dicendum, quod circa illud sunt duæ opiniones, quarum illa videtur sunt duæ opiniones, quarum illa videtur mihi probabilior, quæ concedit rationes mihi probabilior, quæ concedit rationes

inductas, et dicit quod Christus non me- inductas, et dicit quod Christus non me- ruit ab instanti conceptionis, sed post ruit ab instanti conceptionis, sed post instans illud continuo meruit: sicut instans illud continuo meruit: sicut etiam exponitur illud Joannis, vi, 44: etiam exponitur illud Joannis, vi, 44: Ille homicida erat ab initio, id est, post Ille homicida erat ab initio, id est, post initium. Alii dicunt, quod meruit in in- initium. Alii dicunt, quod meruit in in- stanti conceptionis, et solvunt rationes stanti conceptionis, et solvunt rationes inductas quia illud instans est medietas inductas quia illud instans est medietas quædam præteriti, et futuri : et secun- quædam præteriti, et futuri : et secun- dum quod est finis præteriti, sic in eo dum quod est finis præteriti, sic in eo accepit Christus esse: et secundum quod accepit Christus esse: et secundum quod est principium futuri, sic meruit in eo- est principium futuri, sic meruit in eo- dem unde in eodem instanti incepit dem unde in eodem instanti incepit esse, et egit opus meriti, non tamen se- esse, et egit opus meriti, non tamen se- cundum eamdem rationem instantis. cundum eamdem rationem instantis.

Et per hoc patet solutio ad totum, Et per hoc patet solutio ad totum, præterquam ad id quod objectum est de præterquam ad id quod objectum est de angelo malo quia ille etiam, ut puto, angelo malo quia ille etiam, ut puto, spatio divisibili stetit in veritate, et spatio divisibili stetit in veritate, et postea cecidit : non autem sic est de postea cecidit : non autem sic est de Christo. Christo.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An Christus habuit juxta animæ meri- An Christus habuit juxta animæ meri- tum, quo proficere potuit ? tum, quo proficere potuit ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, «Non habuit omnino Christus ibi, B, «Non habuit omnino Christus juxta animæ meritum, quo potuit profi- juxta animæ meritum, quo potuit profi-

cere, etc. » cere, etc. »

Hoc enim falsum videtur cum supra Hoc enim falsum videtur cum supra sit habitum, quod mereri dicitur multis sit habitum, quod mereri dicitur multis modis, et pluribus modis potest aliquis modis, et pluribus modis potest aliquis mereri id quod jam habet: ergo Chri- mereri id quod jam habet: ergo Chri- stus. stus.

ITEM si quæratur, Quid dicatur sub- ITEM si quæratur, Quid dicatur sub- stantiale præmium ? stantiale præmium ?

Si hoc dicatur visio Dei quæ est tota Si hoc dicatur visio Dei quæ est tota merces, illam Christus multis mod's ha- merces, illam Christus multis mod's ha- buit ab instanti conceptionis: sed nihil buit ab instanti conceptionis: sed nihil prohibet quin potuerit facere, quod ali- prohibet quin potuerit facere, quod ali- qua ratione fuerit sibi debita, quam prius qua ratione fuerit sibi debita, quam prius

fuerat. fuerat.

Que Que

buæst. 2 buæst. 2

Solutio. Solutio.

linuæst 1. linuæst 1.

Housest. 2 Housest. 2

IN III SENTENT. DIST XVIII, B, ART. 8. IN III SENTENT. DIST XVIII, B, ART. 8.

ITEM quæritur, Quid dicatur animæ ITEM quæritur, Quid dicatur animæ meritum ? meritum ?

Si hoc est meritum quo mereri potuit Si hoc est meritum quo mereri potuit aliquod præmium in anima, videtur fal- aliquod præmium in anima, videtur fal- sum: quia animæ meruit impassibilita- sum: quia animæ meruit impassibilita- tem quam prius non habuit: ergo habuit tem quam prius non habuit: ergo habuit unde proficere potuit juxta animæ meri- unde proficere potuit juxta animæ meri-

tum. tum.

Item, Actio Christi non fuit minus Item, Actio Christi non fuit minus grata actione aliorum Sanctorum: sed grata actione aliorum Sanctorum: sed nulla actio aliorum Sanctorum est, quæ nulla actio aliorum Sanctorum est, quæ non sit meritoria vitæ æternæ, quod est non sit meritoria vitæ æternæ, quod est animæ meritum et præmium : ergo animæ meritum et præmium : ergo Christus meruit sibi præmium animæ, Christus meruit sibi præmium animæ,

ut videtur. ut videtur.

SOLUTIO. Dicendum, quod Magister SOLUTIO. Dicendum, quod Magister non intelligit, quod Christus mereri non non intelligit, quod Christus mereri non potuerit substantiale præmium aliqua ra- potuerit substantiale præmium aliqua ra- tione sed intentio sua est dicere, quod tione sed intentio sua est dicere, quod per meritum illud nihil adjiciebatur ei per meritum illud nihil adjiciebatur ei secundum animam, quod prius non ha- secundum animam, quod prius non ha- buisset, nec aliquid plenius accepit per buisset, nec aliquid plenius accepit per meritum, quam prius habuit. meritum, quam prius habuit.

AD HOC autem quod objicitur de im- AD HOC autem quod objicitur de im- passibilitate, dicendum quod passibilitas passibilitate, dicendum quod passibilitas animæ attribuitur ei per accidens, in animæ attribuitur ei per accidens, in quantum est in corpore vel in peccato, quantum est in corpore vel in peccato, ut prius habitum est et ideo penes im- ut prius habitum est et ideo penes im- passibilitatem non consistit dos animæ. passibilitatem non consistit dos animæ. nec præmium substantiale. nec præmium substantiale.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An impassibilitas et immortalitas sunt An impassibilitas et immortalitas sunt animæ vel corporis? animæ vel corporis?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, versus medium: « Meruit ergo a ibi, B, versus medium: « Meruit ergo a conceptione non modo gloriam impassi- conceptione non modo gloriam impassi- bilitatis et immortalitatis corporis, sed bilitatis et immortalitatis corporis, sed etiam impassibilitatem animæ. » etiam impassibilitatem animæ. »

Potest enim esse dubium, Cujus pro- Potest enim esse dubium, Cujus pro- prie sit immortalitas et impassibilitas ? prie sit immortalitas et impassibilitas ?

XXVIII XXVIII

Videtur esse animæ: quia Videtur esse animæ: quia

321 321

1. Ejus est vita per se. Cum igitur 1. Ejus est vita per se. Cum igitur opposita ut privatio et habitus habent opposita ut privatio et habitus habent fieri circa idem, videtur quod ejusdem sit fieri circa idem, videtur quod ejusdem sit mortalitas et immortalitas. mortalitas et immortalitas.

2. Et eodem modo objicitur de passi- 2. Et eodem modo objicitur de passi- bilitate non enim quæritur hic de omni bilitate non enim quæritur hic de omni passibilitate, sed de ea solum quæ con- passibilitate, sed de ea solum quæ con- sistit in dolore et cum dolor sit sensus sistit in dolore et cum dolor sit sensus contrarii, et cum sensus per se referatur contrarii, et cum sensus per se referatur ad animam, videtur etiam quod passibi- ad animam, videtur etiam quod passibi- litas proprie sit animæ. litas proprie sit animæ.

PRÆTEREA quæritur, Qualiter ista ca- PRÆTEREA quæritur, Qualiter ista ca- dunt sub merito? dunt sub merito?

Videtur enim, quod directe: quia Videtur enim, quod directe: quia immortalitas est dos corporis: dotes au- immortalitas est dos corporis: dotes au- tem directe cadunt sub merito : ergo tem directe cadunt sub merito : ergo videtur, quod illa directe cadunt sub videtur, quod illa directe cadunt sub merito. merito.

SOLUTIO. Dicendum, quod impassibili- SOLUTIO. Dicendum, quod impassibili- tas et immortalitas proprie sunt conjun- tas et immortalitas proprie sunt conjun- cti, et non solum corporis. cti, et non solum corporis.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod est AD PRIMUM ergo dicendum, quod est vita ut causa vitæ, hæc autem est anima: vita ut causa vitæ, hæc autem est anima: et vita ut habitus vitæ, et hæc est con- et vita ut habitus vitæ, et hæc est con- juncti, et adhæret corpori ut habitus. juncti, et adhæret corpori ut habitus.

AD ALIUD dicendum, quod passibilitas AD ALIUD dicendum, quod passibilitas convenit animæ per accidens ut prius est convenit animæ per accidens ut prius est habitum sed si conveniret per se, tunc habitum sed si conveniret per se, tunc

procederet objectio. procederet objectio.

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

AD ALIUD dicendum, quod dotes cor- Ad quæst. AD ALIUD dicendum, quod dotes cor- Ad quæst. poris non cadunt adeo directe sub meri- poris non cadunt adeo directe sub meri- to, sicut dotes animæ: quia dotes corpo- to, sicut dotes animæ: quia dotes corpo- ris causantur ex anima: gloria enim Dei ris causantur ex anima: gloria enim Dei influitur animæ, et redundat in corpore in influitur animæ, et redundat in corpore in dotibus corporis: et ideo non ita directe ca- dotibus corporis: et ideo non ita directe ca- dunt sub merito, sicut dotes animæ. Unde dunt sub merito, sicut dotes animæ. Unde Christus meruit hæc ex congruo et con- Christus meruit hæc ex congruo et con- digno, sed ex condigno sunt quasi adjecta digno, sed ex condigno sunt quasi adjecta præmio substantiali: ex congruo autem præmio substantiali: ex congruo autem ei qui in corpore duros dolores pertulit, ei qui in corpore duros dolores pertulit, debetur immortalitas et impassibilitas. debetur immortalitas et impassibilitas.

21 21

322 322

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

C. De eo quod scriptum est, Donavit illi nomen quod est super omne nomen '. C. De eo quod scriptum est, Donavit illi nomen quod est super omne nomen '.

Nec tantum gloriam impassibilitatis et immortalitatis meruit, sed etiam Nec tantum gloriam impassibilitatis et immortalitatis meruit, sed etiam donari sibi nomen quod est super omne nomen, scilicet honorificentiam, donari sibi nomen quod est super omne nomen, scilicet honorificentiam, quod vocatur Deus: hoc tamen nomen ante mortem habuit. Habuit enim quod vocatur Deus: hoc tamen nomen ante mortem habuit. Habuit enim hoc nomen Dei Filius, in quantum Deus est, ab æterno per naturam: in hoc nomen Dei Filius, in quantum Deus est, ab æterno per naturam: in quantum vero homo factus est, habuit ex tempore per gratiam. Verumta- quantum vero homo factus est, habuit ex tempore per gratiam. Verumta- men Augustinus 2 dicit homini donatum esse illud nomen, non Deo: men Augustinus 2 dicit homini donatum esse illud nomen, non Deo: quia illud nomen habuit, cum in forma Dei tantum erat. Sed cum dicitur: quia illud nomen habuit, cum in forma Dei tantum erat. Sed cum dicitur: Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super omne nomen, satis apparet propter quid exaltaverit, id est, propter omne nomen, satis apparet propter quid exaltaverit, id est, propter obedientiam, et in qua forma exaltatus sit. In qua enim forma crucifixus obedientiam, et in qua forma exaltatus sit. In qua enim forma crucifixus est, in ea exaltatus est, et in ea donatum est ei nomen, ut cum ipsa forma est, in ea exaltatus est, et in ea donatum est ei nomen, ut cum ipsa forma servi nominetur unigenitus Filius Dei, hoc illi donatum est ut homini, servi nominetur unigenitus Filius Dei, hoc illi donatum est ut homini, quod jam habebat idem ipse Deus. Hoc ergo per gratiam accepit, ut ipse quod jam habebat idem ipse Deus. Hoc ergo per gratiam accepit, ut ipse ens homo vel subsistens in forma servi, id est, in anima et carne, nomine- ens homo vel subsistens in forma servi, id est, in anima et carne, nomine- tur et sit Deus. Sed numquid hoc tunc meruit? Supra enim dictum est, quia tur et sit Deus. Sed numquid hoc tunc meruit? Supra enim dictum est, quia hoc tantum bonum homo ille non meruit. Quomodo ergo hic dicitur, Pro- hoc tantum bonum homo ille non meruit. Quomodo ergo hic dicitur, Pro- pter obedientiam donatum est ei hoc nomen? Secundum tropum illum pter obedientiam donatum est ei hoc nomen? Secundum tropum illum in Scriptura creberrimum hoc capiendum est, quo dicitur res fieri quando in Scriptura creberrimum hoc capiendum est, quo dicitur res fieri quando innotescit. Post resurrectionem vero, quod ante erat, in evidenti positum innotescit. Post resurrectionem vero, quod ante erat, in evidenti positum est, ut scirent homines et dæmones. Manifestationem ergo illius nominis est, ut scirent homines et dæmones. Manifestationem ergo illius nominis donavit ei Deus post resurrectionem: sed illam meruit per obedientiam donavit ei Deus post resurrectionem: sed illam meruit per obedientiam passionis, qui eo quod obedivit patiendo, exaltatus est resurgendo : et per passionis, qui eo quod obedivit patiendo, exaltatus est resurgendo : et per hoc manifestatum est nomen. Hoc eodem tropo usus est etiam Dominus hoc manifestatum est nomen. Hoc eodem tropo usus est etiam Dominus post resurrectionen, dicens: Data est mihi omnis potestas in cœlo post resurrectionen, dicens: Data est mihi omnis potestas in cœlo et in terra: non quod tunc primo acceperit: sed quam ante habebat, et in terra: non quod tunc primo acceperit: sed quam ante habebat, tunc manifestata est potestas. Cæterum Ambrosius dicit nomen illud do- tunc manifestata est potestas. Cæterum Ambrosius dicit nomen illud do- natum esse Deo, non homini: et videtur secundum verborum superficiem, natum esse Deo, non homini: et videtur secundum verborum superficiem,

1 Ad Philip. 11, 8 et 9: Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem au- 1 Ad Philip. 11, 8 et 9: Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem au- tem crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super omne nomen, tem crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super omne nomen,

etc. etc.

2 S. AUGUSTINUS, Lib contra Maxımınum. Vide in Glossa ordinaria ad illud epist ad Philip, 2 S. AUGUSTINUS, Lib contra Maxımınum. Vide in Glossa ordinaria ad illud epist ad Philip, 8 et 9, quod nomen illi datum est homini, et non Deo (Nota E. L) 8 et 9, quod nomen illi datum est homini, et non Deo (Nota E. L)

3 Matth. XXVII, 18. 3 Matth. XXVII, 18.

IN SENTENT. DIST. XVIII, C, ART. 9. IN SENTENT. DIST. XVIII, C, ART. 9.

323 323

oppositus Augustino: sed intelligentia non obviat, licet diversum sapiat. oppositus Augustino: sed intelligentia non obviat, licet diversum sapiat. Nam Ambrosius de naturali donatione id dictum intelligit, qua æternaliter Nam Ambrosius de naturali donatione id dictum intelligit, qua æternaliter Pater generando dedit Filio nomen quod est super omne nomen, scilicet Pater generando dedit Filio nomen quod est super omne nomen, scilicet esse Deum per naturam: quia genuit ab æterno Filium plenum et sibi esse Deum per naturam: quia genuit ab æterno Filium plenum et sibi æqualem Deum. Quod tamen nomen Apostolus propter passionis obedien- æqualem Deum. Quod tamen nomen Apostolus propter passionis obedien- tiam Christo donatum dicit. Sed præmisso locutionis modo accipiendum est. tiam Christo donatum dicit. Sed præmisso locutionis modo accipiendum est.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An Christus meruit donari sibi nomen An Christus meruit donari sibi nomen quod est super omne nomen? quod est super omne nomen?

Deinde quæritur, de hoc quod dicit, Deinde quæritur, de hoc quod dicit, ibi, «Sed oportet donari sibi nomen ibi, «Sed oportet donari sibi nomen quod est super omne nomen, etc. » quod est super omne nomen, etc. »

Hoc enim nomen ab æterno habuit: Hoc enim nomen ab æterno habuit: ergo hoc tunc sibi datum non fuit. ergo hoc tunc sibi datum non fuit.

Si dicis, quod manifestationem nomi- Si dicis, quod manifestationem nomi- nis non habuit, sed rem: sed ipsa mani- nis non habuit, sed rem: sed ipsa mani- festatio data est ei per meritum. CONTRA: festatio data est ei per meritum. CONTRA: Matth. v, 29, super illud, Quid nobis et Matth. v, 29, super illud, Quid nobis et tibi, Jesu, Fili Dei. Glossa: «Tantum in- tibi, Jesu, Fili Dei. Glossa: «Tantum in- notuit, quantum oportuit: sed non sicut notuit, quantum oportuit: sed non sicut Angelis vita et lux, sed eis terrendis per Angelis vita et lux, sed eis terrendis per quædam divinitatis effecta. » Ergo da- quædam divinitatis effecta. » Ergo da- mones cognoverunt eum etiam ante pas- mones cognoverunt eum etiam ante pas- sionem esse Filium Dei. sionem esse Filium Dei.

Item, Lucæ, IV, 34. Scro te quis sis, Item, Lucæ, IV, 34. Scro te quis sis, Sanctus Dei, etc. Glossa ibidem, « In Sanctus Dei, etc. Glossa ibidem, « In terra videntes Filium Dei, continuo se terra videntes Filium Dei, continuo se judicandos putabant. » judicandos putabant. »

Item, In lege promissus erat Filius Item, In lege promissus erat Filius Dei et Deus ergo cum tempus et opera Dei et Deus ergo cum tempus et opera attestarentur, videtur quod Deus cogno- attestarentur, videtur quod Deus cogno- scebatur ab eis. Si dicatur, quod in lege scebatur ab eis. Si dicatur, quod in lege non vocatur Deus, hoc plane falsum est. non vocatur Deus, hoc plane falsum est. Isa. 1x, 6 Vocabitur nomen ejus Admi- Isa. 1x, 6 Vocabitur nomen ejus Admi- rabilis, Consiliarius, Deus, Fortis, etc. rabilis, Consiliarius, Deus, Fortis, etc. Item, Communiter dicitur, quod sa- Item, Communiter dicitur, quod sa-

Matth. xx1, 9. Cf. etiam, Psal. cxv, 2 Matth. xx1, 9. Cf. etiam, Psal. cxv, 2

pientiores sciverunt, quod esset venturus pientiores sciverunt, quod esset venturus in mundum ad redemptionem. in mundum ad redemptionem.

Item, Etiam pueri clamabant hoc per Item, Etiam pueri clamabant hoc per plateas Hosanna filio David! benedi- plateas Hosanna filio David! benedi- ctus qui venit in nomine Domini 1. Ergo ctus qui venit in nomine Domini 1. Ergo videtur, quod hoc nomen manifestum videtur, quod hoc nomen manifestum erat etiam ante passionem. erat etiam ante passionem.

SED CONTRA : SED CONTRA :

I ad Corinth. 11, 8: Si cognovissent, I ad Corinth. 11, 8: Si cognovissent, numquam Dominum gloriæ crucifixis- numquam Dominum gloriæ crucifixis- sent. Et exponitur ibi de dæmonibus et sent. Et exponitur ibi de dæmonibus et principibus Judæorum. De dæmonibus: principibus Judæorum. De dæmonibus: quia numquam crucifigi persuasissent, quia numquam crucifigi persuasissent, eo quod scirent se sic amissuros potesta- eo quod scirent se sic amissuros potesta- tem. De principibus autem: quia non tem. De principibus autem: quia non fecissent tradendo eum Gentibus. fecissent tradendo eum Gentibus.

Item, Anselmus in libro Cur Deus Item, Anselmus in libro Cur Deus homo, dicit quod tantum scelus sicut est homo, dicit quod tantum scelus sicut est occisio Dei, numquam per poenitentiam occisio Dei, numquam per poenitentiam expiari posset, nisi ignorantia excusas- expiari posset, nisi ignorantia excusas-

sɩt. sɩt.

Sed contra hoc iterum esse videtur ex Sed contra hoc iterum esse videtur ex altera parte, quod omnis ignorantia par- altera parte, quod omnis ignorantia par- ticularis sive facti excuset a toto : et de ticularis sive facti excuset a toto : et de Christo non potuit esse nisi particularis Christo non potuit esse nisi particularis ignorantia et facti : ergo videtur excusare ignorantia et facti : ergo videtur excusare a toto, quod falsum est: ergo non igno- a toto, quod falsum est: ergo non igno-

raverunt. raverunt.

SOLUTIO. Dicendum, quod nomen quod SOLUTIO. Dicendum, quod nomen quod est super omne nomen, est quod vere sit est super omne nomen, est quod vere sit Deus et vocetur ab omni lingua cœle- Deus et vocetur ab omni lingua cœle- stium, terrestrium, et infernorum. Et bene stium, terrestrium, et infernorum. Et bene concedo, quod hoc nomen ei ab æferno concedo, quod hoc nomen ei ab æferno Pater generando dedit, sicut dicit Am- Pater generando dedit, sicut dicit Am- brosius sed tamen ut passus et incar- brosius sed tamen ut passus et incar- natus Deus vocetur et innotescat, hoc natus Deus vocetur et innotescat, hoc

Mare. xi, 10; Luc. xix, 38. Mare. xi, 10; Luc. xix, 38.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad object. Ad object.

324 324

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dedit ei Pater per meritum passionis. dedit ei Pater per meritum passionis. Justum enim fuit ut qui propter peccatum Justum enim fuit ut qui propter peccatum et nos, in tantum divinitatis suæ notitiam et nos, in tantum divinitatis suæ notitiam occultaverat, ut omnes relicto eo ab eo occultaverat, ut omnes relicto eo ab eo fugerent, per passionem mortis gloria et fugerent, per passionem mortis gloria et honore sic coronaretur, ut omnis lingua honore sic coronaretur, ut omnis lingua Deum eum esse confiteretur. Deum eum esse confiteretur.

AD OMNIA autem objecta est solutio AD OMNIA autem objecta est solutio una, quod est scientia per conjecturas, et una, quod est scientia per conjecturas, et hanc habuerunt de eo quod esset Filius hanc habuerunt de eo quod esset Filius Dei, et dæmones et homines. Est etiam Dei, et dæmones et homines. Est etiam scientia per certitudinem, et hanc non scientia per certitudinem, et hanc non habebant quia etsi viderunt facta et alia habebant quia etsi viderunt facta et alia testificantia, iterum in dubium venit eis testificantia, iterum in dubium venit eis propter infirmitatis indicia quæ appare- propter infirmitatis indicia quæ appare- bant in ipso et de scientia conjecturalı bant in ipso et de scientia conjecturalı procedunt primæ rationes. De ignorantia procedunt primæ rationes. De ignorantia autem certitudinis procedunt rationes autem certitudinis procedunt rationes secundæ. Sed post resurrectionem cum secundæ. Sed post resurrectionem cum amplius non erat in eo indicium infirmi- amplius non erat in eo indicium infirmi- tatis, tunc congruebat nomen manife- tatis, tunc congruebat nomen manife- stari. stari.

AD ID quod ultimo objicitur de excusa- AD ID quod ultimo objicitur de excusa- tione ignorantiæ, dicendum quod non in tione ignorantiæ, dicendum quod non in toto excusavit: quia credulitas etiam toto excusavit: quia credulitas etiam per conjecturas admixta fuit: sed si fuis- per conjecturas admixta fuit: sed si fuis- set omnino ignorantia, tunc excusasset. set omnino ignorantia, tunc excusasset.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

An Christus in eadem forma qua cruci- An Christus in eadem forma qua cruci- fixus est, sit exaltatus? fixus est, sit exaltatus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, « In qua enim forma crucifixus est, C, « In qua enim forma crucifixus est, in ea exaltatus est. » in ea exaltatus est. »

Videtur, quod humanitati non debea- Videtur, quod humanitati non debea- tur exaltatio: quia tur exaltatio: quia

1. Exaltatio est ad sedem Dei ad aquæ- 1. Exaltatio est ad sedem Dei ad aquæ- litatem Patris : hæc autem non competit litatem Patris : hæc autem non competit formæ secundum quam minor est Patre: formæ secundum quam minor est Patre: et hæc est humanitas : ergo humanitati et hæc est humanitas : ergo humanitati non debetur exaltatio. non debetur exaltatio.

1 Ad Philip II, 9, 10 et 11. 1 Ad Philip II, 9, 10 et 11.

2 Luc xiv, 11. Qui se humihat exaltabitur. 2 Luc xiv, 11. Qui se humihat exaltabitur.

2. Item, Illi debetur exaltatio, cui 2. Item, Illi debetur exaltatio, cui flectitur omne genu coelestium, terre- flectitur omne genu coelestium, terre- strium, et infernorum: sed hoc est dei- strium, et infernorum: sed hoc est dei- tas ergo exaltatio illa de qua loquitur tas ergo exaltatio illa de qua loquitur Apostolus, est deitatis. Apostolus, est deitatis.

3. Item, In verbis Apostoli' ista se con- 3. Item, In verbis Apostoli' ista se con- sequuntur Exaltavit illum, et donavit sequuntur Exaltavit illum, et donavit illi nomen quod est super omne nomen, ut illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu omne genu flectatur cæle- in nomine Jesu omne genu flectatur cæle- stium, terestrium, et infernorum, et om- stium, terestrium, et infernorum, et om- nis lingua confiteatur ei: ergo videtur, nis lingua confiteatur ei: ergo videtur, quod ad idem in Christo referantur : quod ad idem in Christo referantur : nomen autem refertur ad deitatem : ergo nomen autem refertur ad deitatem : ergo et exaltatio. et exaltatio.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Humilitati debetur exaltatio 2: deitas 1. Humilitati debetur exaltatio 2: deitas autem humiliari non potest: ergo non autem humiliari non potest: ergo non exaltabitur. exaltabitur.

2. Præterea, In Littera dicitur oppo- 2. Præterea, In Littera dicitur oppo- situm in verbis Sanctorum, ut patet in- situm in verbis Sanctorum, ut patet in- spicienti. spicienti.

SOLUTIO. Dicendum, quod exaltatio SOLUTIO. Dicendum, quod exaltatio debetur personæ in natura humana, et debetur personæ in natura humana, et etiam naturæ humanæ : sed personæ in etiam naturæ humanæ : sed personæ in natura humana debetur ad sedem Patris natura humana debetur ad sedem Patris ad æqualitatem, quam licet ab æterno ha- ad æqualitatem, quam licet ab æterno ha- buit, non tamen habuit in natura infe- buit, non tamen habuit in natura infe- riori existens naturæ autem debetur ad riori existens naturæ autem debetur ad potiora Patris bona. Et per hoc patet potiora Patris bona. Et per hoc patet solutio ad primum, et ad secundum. solutio ad primum, et ad secundum.

AD TERTIUM dicendum, quod non opor- AD TERTIUM dicendum, quod non opor- tet, quod ideo referantur ad idem, quia tet, quod ideo referantur ad idem, quia Apostolus illa quatuor conjungit : sed re- Apostolus illa quatuor conjungit : sed re- feruntur ad eumdem in persona, gratia feruntur ad eumdem in persona, gratia diversorum quæ sunt in ipso. diversorum quæ sunt in ipso.

ET SI quæritur, Gratia quorum hæc ET SI quæritur, Gratia quorum hæc quatuor ei attribuuntur ? quatuor ei attribuuntur ?

Dico, quod persona est in Christo, et Dico, quod persona est in Christo, et utraque natura, et opus redemptionis, et utraque natura, et opus redemptionis, et effectus. Et personæ quidem omnia de- effectus. Et personæ quidem omnia de- bentur, tamen gratia naturæ humanæ, bentur, tamen gratia naturæ humanæ, in qua et cujus acceptione semetipsum in qua et cujus acceptione semetipsum exinanivit, formam servi accipiens ³, exinanivit, formam servi accipiens ³, debetur ei per oppositum exaltatio. Gratia debetur ei per oppositum exaltatio. Gratia

etc. etc.

Ad Philip II, 7. Ad Philip II, 7.

Sed con Sed con

Solutio Solutio Ad 1 et 2 Ad 1 et 2

Ad 3. Ad 3.

Quæst. Quæst. Solutio. Solutio.

Quæst Quæst

IN 1 SENTENT. DIST. XVIII, D. IN 1 SENTENT. DIST. XVIII, D.

autem naturæ divinæ debetur ei nomen autem naturæ divinæ debetur ei nomen quod est super omne nomen: sed gratia quod est super omne nomen: sed gratia redemptionis qua ipse judicatus et blas- redemptionis qua ipse judicatus et blas- phematus est et derisus, debetur ei per phematus est et derisus, debetur ei per oppositum præconium omnis linguæ, ut oppositum præconium omnis linguæ, ut omnis lingua confiteatur quia Dominus omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris. Jesus Christus in gloria est Dei Patris. Sed gratia effectus liberationis eorum Sed gratia effectus liberationis eorum qui sunt in terra et in limbo, et restau- qui sunt in terra et in limbo, et restau- rationis ruinæ cœlestis, in gratiarum ac- rationis ruinæ cœlestis, in gratiarum ac- tionem debetur ei, ut in nomine Jesu tionem debetur ei, ut in nomine Jesu omne genu flectatur cælestium, terre- omne genu flectatur cælestium, terre- strium, et infernorum. cœlestium, quia strium, et infernorum. cœlestium, quia ruinam restauravit : ruinam restauravit : terrestrium. quia terrestrium. quia redemit a reatu originalis: infernorum, redemit a reatu originalis: infernorum, quia inde eos qui ibi erant extraxit. quia inde eos qui ibi erant extraxit.

SI FORTE aliquis quærat, Cum hoc no- SI FORTE aliquis quærat, Cum hoc no- men quod debetur ei ex gratia divinitatis men quod debetur ei ex gratia divinitatis sit Deus et manifestatio deitatis suæ, sit Deus et manifestatio deitatis suæ, quare dicat Apostolus, Ut in nomine Jesu quare dicat Apostolus, Ut in nomine Jesu omne genu flectatur ? omne genu flectatur ?

325 325

Dicendum, quod Jesus Christus sunt Dicendum, quod Jesus Christus sunt nomina exprimentia personam incarna- nomina exprimentia personam incarna- tam et ideo non sunt super omne no- tam et ideo non sunt super omne no- men, sed nobis sunt veneranda per ge- men, sed nobis sunt veneranda per ge- nuflexionem quia ostendunt nobis na- nuflexionem quia ostendunt nobis na- turam in qua factum est opus redemp- turam in qua factum est opus redemp- tionis pro nobis. Et Jesus quidem nomi- tionis pro nobis. Et Jesus quidem nomi- nat personam secundum comparationem nat personam secundum comparationem in carnem. quia Jesus dicitur Salvator, in carnem. quia Jesus dicitur Salvator, et salvare convenit Christo per divinam et salvare convenit Christo per divinam naturam unde Angelus dixit: Vocabis naturam unde Angelus dixit: Vocabis nomen ejus Jesum: ipse enim salvum nomen ejus Jesum: ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum 1. faciet populum suum a peccatis eorum 1. Quod licet secundum habitum ei ab æter- Quod licet secundum habitum ei ab æter- no conveniat, tamen secundum actum no conveniat, tamen secundum actum salvandi, non convenit ei, nisi in natura salvandi, non convenit ei, nisi in natura humana assumpta. Christus autem dici- humana assumpta. Christus autem dici- tur unctus, quod sonat passive unctio- tur unctus, quod sonat passive unctio- nem et ideo nominat humanam natu- nem et ideo nominat humanam natu- ram sociatam in divinam: quia humanæ ram sociatam in divinam: quia humanæ est ungi, et illius est ungere. est ungi, et illius est ungere.

Solutio. Solutio.

2 2

D. Si Christus sine omni merito illam habere potuit? D. Si Christus sine omni merito illam habere potuit?

Si vero quæritur, Utrum Christus illam immortalitatis et impassibilita- Si vero quæritur, Utrum Christus illam immortalitatis et impassibilita- tis gloriam, et nominis Dei manifestationem, sine omni merito habere po- tis gloriam, et nominis Dei manifestationem, sine omni merito habere po- tuerit? sane dici potest quia humanam naturam ita gloriosam suscipere tuerit? sane dici potest quia humanam naturam ita gloriosam suscipere potuit, sicut in resurrectione exstitit. Nomenque suum etiam aliter homini- potuit, sicut in resurrectione exstitit. Nomenque suum etiam aliter homini- bus manifestare potuit: sed homo passibilis esse non potuit sicut fuit, et ad bus manifestare potuit: sed homo passibilis esse non potuit sicut fuit, et ad illam gloriam sine merito pervenire. Potuit quidem pervenire ad illam sine illam gloriam sine merito pervenire. Potuit quidem pervenire ad illam sine merito passionis, quia potuit consumpta mortalitate immortalitatis gloria merito passionis, quia potuit consumpta mortalitate immortalitatis gloria vestiri: sed non sine merito justitiæ et charitatis, aliarumque virtutum. vestiri: sed non sine merito justitiæ et charitatis, aliarumque virtutum. Non enim Christus homo esse potuit, in quo plenitudo virtutum et gratiæ Non enim Christus homo esse potuit, in quo plenitudo virtutum et gratiæ non fuerit. Nec virtutes ei inesse potuerunt cilicio mortalitatis induto, quin non fuerit. Nec virtutes ei inesse potuerunt cilicio mortalitatis induto, quin per eas mereretur. Habens ergo has virtutes secundum hominem passibi- per eas mereretur. Habens ergo has virtutes secundum hominem passibi-

1 Matth. I, 21. 1 Matth. I, 21.

2 Edit. J. Alleaume, illa. 2 Edit. J. Alleaume, illa.

326 326

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lem ac mortalem, non potuit non mereri gloriam immortalitatis. Non ergo lem ac mortalem, non potuit non mereri gloriam immortalitatis. Non ergo potuit factus mortalis, sine merito gloriam impassibilitatis et immortalita- potuit factus mortalis, sine merito gloriam impassibilitatis et immortalita- tis ac manifestationem Dei nominis consequi. Potuit tamen hoc assequi tis ac manifestationem Dei nominis consequi. Potuit tamen hoc assequi sine merito passionis : quia per passionem nil sibi meruit, quod non ante sine merito passionis : quia per passionem nil sibi meruit, quod non ante per virtutes meruerit. per virtutes meruerit.