IN III SENTENT. DIST. VII, F. IN III SENTENT. DIST. VII, F.

nam naturam, sed circa ly aliquid quod nam naturam, sed circa ly aliquid quod subintelligitur: tunc est vera, divina na- subintelligitur: tunc est vera, divina na- tura est passibile, id est, aliquid quod est tura est passibile, id est, aliquid quod est passibile: quia ipsa est suppositum Filii passibile: quia ipsa est suppositum Filii Dei, quod suppositum est passibile Sed Dei, quod suppositum est passibile Sed tunc non valet, si ex hoc inferatur sic: tunc non valet, si ex hoc inferatur sic: Divina natura est passibile ergo divina Divina natura est passibile ergo divina natura est passibilis: quia passibilis di- natura est passibilis: quia passibilis di- cit formatum genus, scilicet masculinum cit formatum genus, scilicet masculinum vel fœmininum, et illud non claudit in vel fœmininum, et illud non claudit in

149 149

se finitum subjectum quemadmodum se finitum subjectum quemadmodum neutrum, quod claudit in se finitam es- neutrum, quod claudit in se finitam es- sentiam rei, quia finitati nullius sufficit sentiam rei, quia finitati nullius sufficit res generalis subjecta: quod non est in res generalis subjecta: quod non est in formato genere quod quærit rem suam formato genere quod quærit rem suam ponere circa ens speciale et ideo passi- ponere circa ens speciale et ideo passi- bilis est adjectivum secundum Gramma- bilis est adjectivum secundum Gramma- ticos et non ita potest substantivari sic- ticos et non ita potest substantivari sic- ut passibile. ut passibile.

F. Qualiter his respondeant? F. Qualiter his respondeant?

Hæc autem in hunc modum determinant: quia cum dicitur, Aliud Ver- Hæc autem in hunc modum determinant: quia cum dicitur, Aliud Ver- bum Dei, aliud homo: sive alia substantia Deus, alia homo: alterius na- bum Dei, aliud homo: sive alia substantia Deus, alia homo: alterius na- turæ significatur Christus esse in quantum est homo, et alterius in quan- turæ significatur Christus esse in quantum est homo, et alterius in quan- tum est Deus: et aliud natura qua est homo, aliud natura qua est Deus. tum est Deus: et aliud natura qua est homo, aliud natura qua est Deus. Ut enim ait Joannes Damascenus: Inconverse et inalterabiliter unitæ sunt Ut enim ait Joannes Damascenus: Inconverse et inalterabiliter unitæ sunt ad invicem naturæ: neque divina distante a propria simplicitate, neque ad invicem naturæ: neque divina distante a propria simplicitate, neque humana aut conversa in deitatis naturam, aut in non existentiam divisa: humana aut conversa in deitatis naturam, aut in non existentiam divisa: neque ex duabus una facta composita natura. Composita enim natura neu- neque ex duabus una facta composita natura. Composita enim natura neu- tri earum ex quibus componitur naturis, homousia (pova) id est, con-- tri earum ex quibus componitur naturis, homousia (pova) id est, con-- substantialis esse potest, ex alteris perficiens alteram : ut corpus ex substantialis esse potest, ex alteris perficiens alteram : ut corpus ex quatuor elementis compositum, nec ignis nominatur, nec aër, nec terra, quatuor elementis compositum, nec ignis nominatur, nec aër, nec terra, nec aqua, nec horum alicui homousion (¿pɔviov) dicitur. Si ergo secundum nec aqua, nec horum alicui homousion (¿pɔviov) dicitur. Si ergo secundum hæreticos Christus unius compositæ naturæ post unionem exstitit, ex simpli- hæreticos Christus unius compositæ naturæ post unionem exstitit, ex simpli- ci natura conversus est in compositam : et neque Patri simplicis naturæ exi- ci natura conversus est in compositam : et neque Patri simplicis naturæ exi- stenti, neque matri est homousios (¿µoovσios): et neque Deus neque homo de- stenti, neque matri est homousios (¿µoovσios): et neque Deus neque homo de- nominabitur, sed Christus solum et erit hoc nomen, scilicet Christus, non nominabitur, sed Christus solum et erit hoc nomen, scilicet Christus, non personæ ipsius natura, sed unius secundum ipsos compositæ naturæ: nos au- personæ ipsius natura, sed unius secundum ipsos compositæ naturæ: nos au- tem Christum non unius compositæ naturæ dogmatizamus, et hoc nomen, tem Christum non unius compositæ naturæ dogmatizamus, et hoc nomen, scilicet Christus, personæ dicimus non monotropos (povóponov), id est, uno scilicet Christus, personæ dicimus non monotropos (povóponov), id est, uno modo dictum: sed duarum naturarum esse significativum, scilicet dei- modo dictum: sed duarum naturarum esse significativum, scilicet dei- tatis, et humanitatis. Ex deitate autem et humanitate Deum perfectum, tatis, et humanitatis. Ex deitate autem et humanitate Deum perfectum, et hominem perfectum eumdem et esse et dici, ex duabus et in duabus et hominem perfectum eumdem et esse et dici, ex duabus et in duabus naturis confitemur 1. Sic ergo dicitur aliud esse Filius Dei, aliud filius naturis confitemur 1. Sic ergo dicitur aliud esse Filius Dei, aliud filius

1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. III de Fide orthodoxa, cap. 6. 1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. III de Fide orthodoxa, cap. 6.

150 150

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

hominis quia alterius est substantiæ vel naturæ in quantum est Filius hominis quia alterius est substantiæ vel naturæ in quantum est Filius Dei, et alterius in quantum est filius hominis: non quod ipse Filius Dei Dei, et alterius in quantum est filius hominis: non quod ipse Filius Dei et hominis sit duo illa diversa, id est, duæ diversæ naturæ. et hominis sit duo illa diversa, id est, duæ diversæ naturæ.

G. Auctoritate confirmat determinationem. G. Auctoritate confirmat determinationem.

Aperte enim Hilarius in libro IX de Trinitate ait: Cum non aliud sit Aperte enim Hilarius in libro IX de Trinitate ait: Cum non aliud sit filius hominis, neque aliud Filius Dei, Verbum enim caro factum est : filius hominis, neque aliud Filius Dei, Verbum enim caro factum est : et cum ille qui Filius Dei est, ipse et hominis sit filius, requiro quis in et cum ille qui Filius Dei est, ipse et hominis sit filius, requiro quis in hoc filio hominis glorificatus sit? Evidenter dicit non aliud esse Filium Dei, hoc filio hominis glorificatus sit? Evidenter dicit non aliud esse Filium Dei, et aliud filium hominis. Ex quo præmissa roboratur et approbatur deler- et aliud filium hominis. Ex quo præmissa roboratur et approbatur deler- minatio. minatio.

H. Alia etiam verba auctoritatum annotat ut determinet. H. Alia etiam verba auctoritatum annotat ut determinet.

Quod etiam dictum est, utrumque Christus est, et una persona, monere Quod etiam dictum est, utrumque Christus est, et una persona, monere potest lectorem, sicut et illud quod Augustinus dicit in libro I de Trinitate : potest lectorem, sicut et illud quod Augustinus dicit in libro I de Trinitate : Quia forma Dei formam servi accepit, utrumque Deus, utrumque homo. Quia forma Dei formam servi accepit, utrumque Deus, utrumque homo. Sed utrumque Deus propter accipientem Deum, et utrumque homo Sed utrumque Deus propter accipientem Deum, et utrumque homo propter acceptum hominem *. Et illud quod idem ait in libro de Bono propter acceptum hominem *. Et illud quod idem ait in libro de Bono perseverantiæ: Qui fidelis est, in eo veram naturam humanam credit sus- perseverantiæ: Qui fidelis est, in eo veram naturam humanam credit sus- cipiente Deo Verbo ita sublimatam, ut qui suscepit et quod suscepit una cipiente Deo Verbo ita sublimatam, ut qui suscepit et quod suscepit una esset in Trinitate persona, assumptione illa ineffabiliter faciente personæ esset in Trinitate persona, assumptione illa ineffabiliter faciente personæ unius in Deo et homine veritatem 2. Si autem qui suscepit et quod suscepit unius in Deo et homine veritatem 2. Si autem qui suscepit et quod suscepit una est persona, ergo natura humana cum Verbo est una persona. Sed una est persona, ergo natura humana cum Verbo est una persona. Sed hæc omnia ex tali sensu dicta forte tradunt, ut utrumque dicatur esse hæc omnia ex tali sensu dicta forte tradunt, ut utrumque dicatur esse Christus et una persona: quia in utroque unus Christus et una persona Christus et una persona: quia in utroque unus Christus et una persona subsistit. Ita etiam susceptum cum suscipiente dicitur una persona: quia subsistit. Ita etiam susceptum cum suscipiente dicitur una persona: quia susceptum suscipienti est sociatum in unitate personæ, id est, ita quod susceptum suscipienti est sociatum in unitate personæ, id est, ita quod

* S. AUGUSTINUS, lib. I de Trinitate, cap. 7. * S. AUGUSTINUS, lib. I de Trinitate, cap. 7. IDEM, Lib. de Bono perseverantiæ, cap. 24. IDEM, Lib. de Bono perseverantiæ, cap. 24.

IN III SENTENT. DIST. VII, I. IN III SENTENT. DIST. VII, I.

151 151

unitas personæ permansit, non ita ut caro et anima sint unus Deus: quia, unitas personæ permansit, non ita ut caro et anima sint unus Deus: quia, ut ait Hieronymus: Verbum est Deus, non caro assumpta. Et Ambrosius ut ait Hieronymus: Verbum est Deus, non caro assumpta. Et Ambrosius in libro III de Spiritu sancto ait: Aliud est quod assumpsit, et aliud quod in libro III de Spiritu sancto ait: Aliud est quod assumpsit, et aliud quod assumptum est. assumptum est.

I. Hic quamdam ponit auctoritatem, quæ multum videtur huic sententiæ opposita. I. Hic quamdam ponit auctoritatem, quæ multum videtur huic sententiæ opposita.

Est autem et aliud quod huic sententiæ plurimum videtur obviare. Ait Est autem et aliud quod huic sententiæ plurimum videtur obviare. Ait enim Augustinus in libro I contra Maximinum: Christus una persona est enim Augustinus in libro I contra Maximinum: Christus una persona est geminæ substantiæ: quia et Deus est, et homo est ¹: nec tamen Deus vel geminæ substantiæ: quia et Deus est, et homo est ¹: nec tamen Deus vel homo, pars hujus substantiæ dici potest: alioquin Filius Dei Deus ante- homo, pars hujus substantiæ dici potest: alioquin Filius Dei Deus ante- quam susciperet formam servi, non eral totus, et crevit cum homo divini- quam susciperet formam servi, non eral totus, et crevit cum homo divini- tati ejus accessit. Ecce Deum dicit non esse partem illius personæ. Unde tati ejus accessit. Ecce Deum dicit non esse partem illius personæ. Unde videtur illa persona non constare ex 2 Deo et homine. Ad quod etiam illi videtur illa persona non constare ex 2 Deo et homine. Ad quod etiam illi dicunt, illam personam non ita constare ex Deo et homine, quasi totum ex dicunt, illam personam non ita constare ex Deo et homine, quasi totum ex partibus. Ita enim partes alicujus totius conveniunt, ut ex illis quod non partibus. Ita enim partes alicujus totius conveniunt, ut ex illis quod non erat constituatur. Non autem sic humana et divina natura in Christo uniu- erat constituatur. Non autem sic humana et divina natura in Christo uniu- ntur. Inexplicabilis enim est istius unionis quæ non est partium ratio. ntur. Inexplicabilis enim est istius unionis quæ non est partium ratio. Quidam tamen nomine Dei ibi personam significari putant: quia de Quidam tamen nomine Dei ibi personam significari putant: quia de tribus agebat personis, quarum nullam Trinitatis partem esse dicebat, sicut tribus agebat personis, quarum nullam Trinitatis partem esse dicebat, sicut pars istius personæ non est Deus. Quod si de persona intelligatur, manife- pars istius personæ non est Deus. Quod si de persona intelligatur, manife- stum est, quia persona non est pars personæ. stum est, quia persona non est pars personæ.

3 3

Posita est diligenter sententia secunda, et ejus explanatio: cui in nullo Posita est diligenter sententia secunda, et ejus explanatio: cui in nullo vel in modico obviant auctoritates in tertia sententia inductæ, quæ jam vel in modico obviant auctoritates in tertia sententia inductæ, quæ jam consideranda est. consideranda est.

1 Ad Roman. I, 3 et 7. 1 Ad Roman. I, 3 et 7.

2 In edit. J. Alleaume deest ex. 2 In edit. J. Alleaume deest ex.

3 Edit. J. Alleaume habet: Inexplicabilis enim est istius unionis, quem non est partium ratio 3 Edit. J. Alleaume habet: Inexplicabilis enim est istius unionis, quem non est partium ratio Sensus nobis videtur subobscurus. Sensus nobis videtur subobscurus.

152 152

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Quale unum est Christus? Quale unum est Christus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit Deinde quæritur de hoc quod dicit circa finem capituli sequentis F, « Non circa finem capituli sequentis F, « Non quod ipse Filius Dei et Filius hominis quod ipse Filius Dei et Filius hominis sit duo illa diversa, etc. » sit duo illa diversa, etc. »

Ex hoc enim supponitur, quod Christus Ex hoc enim supponitur, quod Christus

est unum tantum. est unum tantum.

Sed quærendum est, quale unum : et Sed quærendum est, quale unum : et habito quale unum sit, quæritur utrum habito quale unum sit, quæritur utrum ipse magis unum quam alia una natu- ipse magis unum quam alia una natu- ralia? ralia?

AD PRIMUM proceditur sic: AD PRIMUM proceditur sic:

Beatus Bernardus in libro V de Consi- Beatus Bernardus in libro V de Consi- deratione distinguit novem modos unius deratione distinguit novem modos unius sic dicens : « Est unitas quæ collectiva sic dicens : « Est unitas quæ collectiva potest dici, verbi causa, multi lapides fa- potest dici, verbi causa, multi lapides fa- ciunt acervum unum et est unitas con- ciunt acervum unum et est unitas con- stitutiva cum multa membra unum cor- stitutiva cum multa membra unum cor- pus vel multæ partes unumquodque totum pus vel multæ partes unumquodque totum constituunt. Est et conjugativa qua fit ut constituunt. Est et conjugativa qua fit ut duo non duo sint, sed una caro. Est et duo non duo sint, sed una caro. Est et natura qua anima et caro nascitur homo. natura qua anima et caro nascitur homo. Est iterum unitas potestativa, qua homo Est iterum unitas potestativa, qua homo virtutis non instabilis, non divisibilis : virtutis non instabilis, non divisibilis : sed unus sibimet nititur inveniri. Est sed unus sibimet nititur inveniri. Est consentanea cum per charitatem multo- consentanea cum per charitatem multo- rum hominum est cor unum, et anima rum hominum est cor unum, et anima una. Est et votiva cum anima votis om- una. Est et votiva cum anima votis om- nibus adhæret Deo, et unus spiritus est. nibus adhæret Deo, et unus spiritus est. Et est dignativa unitas qua limus noster Et est dignativa unitas qua limus noster Dei Verbo in unam assumptus est perso- Dei Verbo in unam assumptus est perso- nam. Nonam autem dixerat unionem nam. Nonam autem dixerat unionem trium personarum in una natura deita- trium personarum in una natura deita- tis. » Ex hoc patet, quod Bernardus tis. » Ex hoc patet, quod Bernardus unum istud reducit quod est Christus ad unum istud reducit quod est Christus ad unitatem dignativam. unitatem dignativam.

1 S. BERNARDUs, Lib. V de Consideratione, 1 S. BERNARDUs, Lib. V de Consideratione, cap. 8. cap. 8.

Sed videtur, quod reduci debet ad uni- Sed videtur, quod reduci debet ad uni- tatem conjugativam : quia tatem conjugativam : quia

32: 32:

1. Ita dicit Apostolus ad Ephes. v, 1. Ita dicit Apostolus ad Ephes. v, Sacramentum hoc magnum est : ego au- Sacramentum hoc magnum est : ego au- tem dico in Christo et in Ecclesia. Ec- tem dico in Christo et in Ecclesia. Ec- clesia autem immediata sponsatione clesia autem immediata sponsatione sponsatur in capite: ergo videtur, quod sponsatur in capite: ergo videtur, quod reducitur ad conjugativam. reducitur ad conjugativam.

2. Jtem, Hoc nunc os ex ossibus meis, 2. Jtem, Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea 2, exponunt Sancti et caro de carne mea 2, exponunt Sancti de carne assumpta per Filium Dei. de carne assumpta per Filium Dei.

3. Item, Apostolus, I ad Corinth. x1, 3 : 3. Item, Apostolus, I ad Corinth. x1, 3 : Volo vos scire quod omnis viri caput Volo vos scire quod omnis viri caput Christus est : caput autem mulieris, Christus est : caput autem mulieris, vir caput viro Christi, Deus: videtur vir caput viro Christi, Deus: videtur eamdem unionem innuere. eamdem unionem innuere.

SOLUTIO. Dicendum in veritate, quod Solut SOLUTIO. Dicendum in veritate, quod Solut unitas dignativa est, et vocatur dignati- unitas dignativa est, et vocatur dignati- va, quia per gratiam dignationis Dei ad va, quia per gratiam dignationis Dei ad nostram naturam hæc unitas facta est, nostram naturam hæc unitas facta est, sicut supra habitum est. et hic habetur, sicut supra habitum est. et hic habetur, quod homo ille ut in tantam singulari- quod homo ille ut in tantam singulari- tatem Filii Dei assumeretur, gratia, et tatem Filii Dei assumeretur, gratia, et non natura, nec meritis habuit. non natura, nec meritis habuit.

Sed ex objectis in contrarium, non Sed ex objectis in contrarium, non probatur nisi quod aliquid simile habeat probatur nisi quod aliquid simile habeat cum matrimoniali, sive conjugativa uni- cum matrimoniali, sive conjugativa uni- tate : quia scilicet individuæ vitæ consue- tate : quia scilicet individuæ vitæ consue- tudinem habent in Christo duæ naturæ, tudinem habent in Christo duæ naturæ, et altera est regens et altera recta. et altera est regens et altera recta.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

An Christus sit magis unum, quam alia An Christus sit magis unum, quam alia

una naturalia? una naturalia?

Secundo, Quæritur de comparatione Secundo, Quæritur de comparatione illius unionis ad ea quæ per naturam illius unionis ad ea quæ per naturam uniuntur, quæ multipliciter a Philosophis uniuntur, quæ multipliciter a Philosophis sunt distincta: sed breviter tangamus sunt distincta: sed breviter tangamus summam, et ad ordinem reducendo. summam, et ad ordinem reducendo.

2 Genes. II, 23. 2 Genes. II, 23.

IN III SENTENT. DIST. VII, I, ART. 5. IN III SENTENT. DIST. VII, I, ART. 5.

Distinguit autem Philosophus unum Distinguit autem Philosophus unum in unum per se, et unum per accidens. in unum per se, et unum per accidens. Per accidens autem dicitur quatuor mo- Per accidens autem dicitur quatuor mo- dis, scilicet duo accidentia, quorum unum dis, scilicet duo accidentia, quorum unum accidit reliquo, ut navigator et musicus accidit reliquo, ut navigator et musicus sunt unum: duæ substantiæ sub uno sunt unum: duæ substantiæ sub uno accidente, ut Socrates et Plato sunt unum accidente, ut Socrates et Plato sunt unum in musicum esse : unum accidens in dua- in musicum esse : unum accidens in dua- bus substantiis, et hoc dupliciter, vel bus substantiis, et hoc dupliciter, vel sicut subjectum continetur sub alio sub- sicut subjectum continetur sub alio sub- jecto, et tunc accidens potest comparari jecto, et tunc accidens potest comparari utrique, licet uni magis proprie, ut homo utrique, licet uni magis proprie, ut homo et homo musicus sunt unum : vel potest et homo musicus sunt unum : vel potest attribui accidens subjecto sine compara- attribui accidens subjecto sine compara- tione ad superius, ut iste homo est mu- tione ad superius, ut iste homo est mu- sicus. Primum et tertium et quartum sicus. Primum et tertium et quartum modum ponit Philosophus in quarto modum ponit Philosophus in quarto Metaphysicorum. Secundum autem licet Metaphysicorum. Secundum autem licet non ponat, tamen innuit per exempla, non ponat, tamen innuit per exempla, per simile, per totum a minori, cum dicit per simile, per totum a minori, cum dicit quia musicus accidens utrique homini, quia musicus accidens utrique homini, et quia in uno per se ponit unum in ge- et quia in uno per se ponit unum in ge- nere, ut isosceles et isopleurus sunt nere, ut isosceles et isopleurus sunt una figura, licet non sint unus triangu- una figura, licet non sint unus triangu- lus. lus.

Unum autem per se novem habet mo- Unum autem per se novem habet mo- dos, scilicet indivisibile, ut punctum vel dos, scilicet indivisibile, ut punctum vel unitas. unitas.

Continuatio, et hoc tripliciter, scilicet Continuatio, et hoc tripliciter, scilicet cujus partes copulantur ad eumdem ter- cujus partes copulantur ad eumdem ter- minum, vel cujus partes diversæ conglu- minum, vel cujus partes diversæ conglu- tinantur per artificium: vel cujus partes tinantur per artificium: vel cujus partes colliguntur ad unum quod est origo eo- colliguntur ad unum quod est origo eo- rum per naturam, sicut corpus organicum rum per naturam, sicut corpus organicum est unum colligatione partium ad princi- est unum colligatione partium ad princi- pium, scilicet ad cor, quod (ut dicit Ba- pium, scilicet ad cor, quod (ut dicit Ba- silius) fundamentum est totius corporis. silius) fundamentum est totius corporis. Signum autem unius est, quia motus Signum autem unius est, quia motus ejus sit unus. Quia dicit Boetius, quod ejus sit unus. Quia dicit Boetius, quod signum continui est, quod mota una par- signum continui est, quod mota una par- te, moveatur totum et hoc intelligitur te, moveatur totum et hoc intelligitur de motu locali: et hoc modo etiam di- de motu locali: et hoc modo etiam di- cuntur partes corporis unum, ut manus cuntur partes corporis unum, ut manus una, vel pes unus quod facile videtur, una, vel pes unus quod facile videtur, quia motus manus unus etiam immoto quia motus manus unus etiam immoto brachio, et sic de aliis. brachio, et sic de aliis.

Tertius modus unius est, cujus subje- Tertius modus unius est, cujus subje- ctum non dividitur secundum formam. ctum non dividitur secundum formam. Illa autem non dividuntur secundum Illa autem non dividuntur secundum

153 153

formain, quorum formæ non dividuntur formain, quorum formæ non dividuntur secundum situm, et subjectum, aut pri- secundum situm, et subjectum, aut pri- mum, aut ultimum: sicut dicitur unum mum, aut ultimum: sicut dicitur unum vinum, et unum aqua Item, Homogenea vinum, et unum aqua Item, Homogenea quæ si dividantur, remanet eadem for- quæ si dividantur, remanet eadem for- ma in toto et in parte et ideo non divi- ma in toto et in parte et ideo non divi- duntur secundum formam. Sed simplicia, duntur secundum formam. Sed simplicia, ut aqua non dividitur secundum formam ut aqua non dividitur secundum formam subjecti primi quod est materia simplex: subjecti primi quod est materia simplex: quia elementa non sunt mixta, nec ha- quia elementa non sunt mixta, nec ha- bent naturam mixtam : et ideo sunt bent naturam mixtam : et ideo sunt homogenea in toto et in partibus in sub- homogenea in toto et in partibus in sub- jecto primo in ordine naturæ. Vinum jecto primo in ordine naturæ. Vinum autem et plumbum et oleum sunt unum autem et plumbum et oleum sunt unum secundum formam subjecti ultimi, quod secundum formam subjecti ultimi, quod est proximum formæ speciei, sicut est est proximum formæ speciei, sicut est mixtura quæ una est in toto et in parti- mixtura quæ una est in toto et in parti- bus licet non sint unum in forma sub- bus licet non sint unum in forma sub- jecti primi quod est miscibilia media jecti primi quod est miscibilia media vini vel olei, quia illius primi subjecti vini vel olei, quia illius primi subjecti quædam pars est aqua, quædam aer, quædam pars est aqua, quædam aer, quædam terra, et quædam ignis. quædam terra, et quædam ignis.

Quarto modo est unum in forma gene- Quarto modo est unum in forma gene- ris tantum quæ non est totum esse : licet ris tantum quæ non est totum esse : licet sit pars esse ipsorum, ct, licet differentias sit pars esse ipsorum, ct, licet differentias habeat diversas, quibus species eorum habeat diversas, quibus species eorum constituuntur, sicut homo, equus, canis : constituuntur, sicut homo, equus, canis : et juxta istum modum dicuntur unum et juxta istum modum dicuntur unum materia, quorum species diversæ sunt in materia, quorum species diversæ sunt in natura sed sunt transmutabilia ad invi- natura sed sunt transmutabilia ad invi- cem, sicut generabilia et corruptibilia cem, sicut generabilia et corruptibilia sunt unum, ut dicit Boetius, eo quod sunt unum, ut dicit Boetius, eo quod eorum est materia una, et species diver- eorum est materia una, et species diver-

sæ. sæ.

Quinto modo est unum, quod diffini- Quinto modo est unum, quod diffini- tione est unum et hoc respectu superio- tione est unum et hoc respectu superio- ris, sicut augmentum et diminutio sunt ris, sicut augmentum et diminutio sunt unum, quia utrumque eorum est motus unum, quia utrumque eorum est motus in quantitate : vel respectu inferioris, sic- in quantitate : vel respectu inferioris, sic- ut diffinitio et diffinitum sunt unum. ut diffinitio et diffinitum sunt unum.

Sexto modo est unum: quia nec tem- Sexto modo est unum: quia nec tem- pore nec loco nec diffinitione dividitur : pore nec loco nec diffinitione dividitur : et præcipue tale unum est substantia et præcipue tale unum est substantia quæ in divisione suorum substantialium quæ in divisione suorum substantialium est una. est una.

Septimo modo est unum, quod non Septimo modo est unum, quod non dividitur secundum formam, licet mate- dividitur secundum formam, licet mate- riales partes habeat: ut unus homo unum riales partes habeat: ut unus homo unum est animal, el unum ens est unum : est animal, el unum ens est unum :

Sed contda. Sed contda.

Sed contra. Sed contra.

151 151

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

licet per materiam dividatur utrum- licet per materiam dividatur utrum- que. que.

Octavo dicitur unum, sicut diversa in Octavo dicitur unum, sicut diversa in agere et pati uniuntur in ordine ad for- agere et pati uniuntur in ordine ad for- mam unam ut membra corporis orga- mam unam ut membra corporis orga- nici ad actum vitæ, qui est anima, dicun- nici ad actum vitæ, qui est anima, dicun-

tur unum. tur unum.

Nono modo dicuntur unum, quorum Nono modo dicuntur unum, quorum substantia est una: et quia substantia di- substantia est una: et quia substantia di- citur tripliciter, scilicet materia et forma citur tripliciter, scilicet materia et forma et compositum, ideo dicitur ille tribus et compositum, ideo dicitur ille tribus modis. modis.

Quæratur igitur, Utrum Christus magis Quæratur igitur, Utrum Christus magis sit unum quam aliquid istorum unorum, sit unum quam aliquid istorum unorum, ut ita dicam ? ut ita dicam ?

Videtur quod sic: quia præcipue unum Videtur quod sic: quia præcipue unum inter ista est unum indivisibile, et unum inter ista est unum indivisibile, et unum forma naturali sicut compositum est forma naturali sicut compositum est unum et tamen in illis quod convenit unum et tamen in illis quod convenit uni, non convenit alii: quia quod conve- uni, non convenit alii: quia quod conve- nit puncto, non convenit unitati : vel nit puncto, non convenit unitati : vel quod convenit formæ, non convenit ma- quod convenit formæ, non convenit ma- teriæ ergo cum quidquid quod convenit teriæ ergo cum quidquid quod convenit homini, conveniat Filio Dei, et e conver- homini, conveniat Filio Dei, et e conver- so, videtur quod Christus sit magis unum so, videtur quod Christus sit magis unum quam illa. quam illa.

SED CONTRA videtur, quod sit minus SED CONTRA videtur, quod sit minus unum : quia unum : quia

1. In natura est unitas compositi in ma- 1. In natura est unitas compositi in ma- teria et forma unitis. Et est unitas indivi- teria et forma unitis. Et est unitas indivi- dui in individuantibus, quæ plus distant, dui in individuantibus, quæ plus distant, quam materia et forma: plus enim distant quam materia et forma: plus enim distant substantia et accidens, quam substantia substantia et accidens, quam substantia et substantia: ergo minor est unio indi- et substantia: ergo minor est unio indi- vidui, quam unio materiæ et formæ. vidui, quam unio materiæ et formæ.

2. Item, Magis distant accidens et ac- 2. Item, Magis distant accidens et ac- cidens ad dignitatem pertinens, quam ac- cidens ad dignitatem pertinens, quam ac- cidens et accidens absolute : ergo minor cidens et accidens absolute : ergo minor est unio personæ quam individui: quia est unio personæ quam individui: quia individuum fit collectione accidentium, individuum fit collectione accidentium, persona autem proprietate ad dignitatem persona autem proprietate ad dignitatem pertinente ergo videtur, quod minima pertinente ergo videtur, quod minima sit unio personæ. sit unio personæ.

SED HOC est contra beatum Bernar- SED HOC est contra beatum Bernar- dum, qui in libro V de Consideratione dum, qui in libro V de Consideratione dicit sic: «Inter omnia quæ recte unum dicit sic: «Inter omnia quæ recte unum dicuntur, arcem tenet unitas Trinitatis : dicuntur, arcem tenet unitas Trinitatis :

* S. BERNARDUS, Lib. V de Consideratione, cap. 8. * S. BERNARDUS, Lib. V de Consideratione, cap. 8.

quia tres personæ una substantia sunt. quia tres personæ una substantia sunt. Secundo loco illa præcellit, qua e con- Secundo loco illa præcellit, qua e con- verso tres substantiæ una in Christo per- verso tres substantiæ una in Christo per- sona sunt 1. » sona sunt 1. »

Item, ibidem, « Dico in Christo Ver- Item, ibidem, « Dico in Christo Ver- bum, animam, et carnem, sine confusio- bum, animam, et carnem, sine confusio- ne essentiarum unam esse personam, et ne essentiarum unam esse personam, et item absque præjudicio personalis unita- item absque præjudicio personalis unita- tis in sua numerositate manere. 2 » tis in sua numerositate manere. 2 »

Videtur autem, quod ista unitas colli- Videtur autem, quod ista unitas colli- gat duo simul, scilicet unionem animæ gat duo simul, scilicet unionem animæ et corporis, et unionem trium persona- et corporis, et unionem trium persona- rum in natura divina : quia ita dicit Ber- rum in natura divina : quia ita dicit Ber- nardus : « Nec negaverim hanc ad illud nardus : « Nec negaverim hanc ad illud quoque genus unitatis pertinere, qua quoque genus unitatis pertinere, qua anima et caro unus est homo. Decuit anima et caro unus est homo. Decuit enim familiarius similiusque cum homi- enim familiarius similiusque cum homi- nis convenire constitutione, quod pro nis convenire constitutione, quod pro homine constitutum est sacramentum. homine constitutum est sacramentum. Decuit et cum summa quæ in Deo est Decuit et cum summa quæ in Deo est unitate congruere : ut quomodo ibi tres unitate congruere : ut quomodo ibi tres personæ una essentia, ita hic convenien- personæ una essentia, ita hic convenien- tissima quadam contrarietate tres essen- tissima quadam contrarietate tres essen- tiæ sunt persona una. » tiæ sunt persona una. »

SOLUTIO. Dicendum, quod unum quo SOLUTIO. Dicendum, quod unum quo Christus est unum, ad nullam unitatem Christus est unum, ad nullam unitatem naturalium reducitur, nec ad unum per naturalium reducitur, nec ad unum per se, nec ad unum per accidens. Nec mi- se, nec ad unum per accidens. Nec mi- rum si Philosophi de ista unitate non rum si Philosophi de ista unitate non cognoverunt, quæ non nisi per gratiam cognoverunt, quæ non nisi per gratiam et non per naturam est facta. et non per naturam est facta.

Et ideo dico, quod tripliciter potest Et ideo dico, quod tripliciter potest attendi unitas. Uno modo scilicet in pro- attendi unitas. Uno modo scilicet in pro- portione conjunctorum : et sic maxima portione conjunctorum : et sic maxima est unitas Trinitatis, et post hoc unitas est unitas Trinitatis, et post hoc unitas naturæ indivisibilis, et postea unitas na- naturæ indivisibilis, et postea unitas na- turæ per formam, et magis est in homo- turæ per formam, et magis est in homo- geneis, et minus in heterogeneis, et ad- geneis, et minus in heterogeneis, et ad- huc minus in conjunctis ex spirituali et huc minus in conjunctis ex spirituali et corporali natura. Et præcipue conside- corporali natura. Et præcipue conside- randum, quod secundum distantiam uni- randum, quod secundum distantiam uni- torum minor est unio. Potest etiam at- torum minor est unio. Potest etiam at- tendi virtus uniens et sic maxima est : tendi virtus uniens et sic maxima est : unitas Trinitatis, et post hoc unitas trium unitas Trinitatis, et post hoc unitas trium substantiarum in Christo, et minor est substantiarum in Christo, et minor est unio naturalis : quia forma in naturalibus unio naturalis : quia forma in naturalibus

2 IDEM, Ibidem, cap. 9. 2 IDEM, Ibidem, cap. 9.

Solut Solut

IN III SENTENT. DIST. VII, K. IN III SENTENT. DIST. VII, K.

uniens est debilior, quam natura uniens uniens est debilior, quam natura uniens personas, vel persona uniens naturas. personas, vel persona uniens naturas. Tertio modo potest attendi unio quantum Tertio modo potest attendi unio quantum ad ea quæ consequuntur unitum : et sic ad ea quæ consequuntur unitum : et sic maxima adhuc est unitas Trinitatis : maxima adhuc est unitas Trinitatis : quia ex illa quidquid substantialiter con- quia ex illa quidquid substantialiter con- venit uni, convenit et alteri, et e conver- venit uni, convenit et alteri, et e conver- so Adhuc minor est unitas naturalis quæ so Adhuc minor est unitas naturalis quæ est formæ et materiæ: non enim ex unio- est formæ et materiæ: non enim ex unio- ne illarum, quidquid formæ convenit, ne illarum, quidquid formæ convenit, materiæ convenit et e converso. materiæ convenit et e converso.

AD ID ergo quod objicitur, quod mini- AD ID ergo quod objicitur, quod mini- ma est unio personalis, dico quod hoc se- ma est unio personalis, dico quod hoc se- queretur si non esset unio nisi in pro- queretur si non esset unio nisi in pro- prietate personali: sed sicut id in distin- prietate personali: sed sicut id in distin- ctione quinta determinatum est, unio ctione quinta determinatum est, unio hæc est secundum esse hypostasis, quod hæc est secundum esse hypostasis, quod es tesse hoc, vel quod est hic: et ideo unio es tesse hoc, vel quod est hic: et ideo unio est in re naturæ, licet naturæ maneant est in re naturæ, licet naturæ maneant distinctæ. Objectio autem procedit, ac si distinctæ. Objectio autem procedit, ac si unio individui et personæ non essent nisi unio individui et personæ non essent nisi in accidentibus, sive proprietatibus indi- in accidentibus, sive proprietatibus indi- vidui et personæ. vidui et personæ.

AD HOC autem quod objicitur de Ber- AD HOC autem quod objicitur de Ber- nardo, quod videtur esse media inter uni- nardo, quod videtur esse media inter uni- tatem Trinitatis, et unionem animæ cum tatem Trinitatis, et unionem animæ cum

155 155

corpore, dicendum quod hoc verum est corpore, dicendum quod hoc verum est quoad ultimas duas considerationes, et quoad ultimas duas considerationes, et non quoad primam. Et quod hoc inten- non quoad primam. Et quod hoc inten- dat, patet quia sic in originali subjun- dat, patet quia sic in originali subjun- git: « Ita hæc unitas duarum consistens git: « Ita hæc unitas duarum consistens media unitatum, alteri succumbere, alteri media unitatum, alteri succumbere, alteri præeminere cognoscitur, quantum supe- præeminere cognoscitur, quantum supe- riore inferior, tantum superior inferiore. riore inferior, tantum superior inferiore. Tantam denique tamque expressam unio- Tantam denique tamque expressam unio- nis vim in se præfert ea persona in qua nis vim in se præfert ea persona in qua Deus et homo unus est Christus, ut si Deus et homo unus est Christus, ut si duo illa de se invicem prædices, errave- duo illa de se invicem prædices, errave- ris, Deum videlicet hominem, et non ho- ris, Deum videlicet hominem, et non ho- minem Deum vere catholiceque pronun- minem Deum vere catholiceque pronun- tians. Non autem similiter vel carnem de tians. Non autem similiter vel carnem de anima, vel animam de carne, nisi absur- anima, vel animam de carne, nisi absur- dissime prædicas, etsi similiter anima et dissime prædicas, etsi similiter anima et caro unus sit homo. » Quod autem non caro unus sit homo. » Quod autem non sit per virtutem unientis, patet ibidem, sit per virtutem unientis, patet ibidem, ubi dicit sic « Nec mirum si non æque ubi dicit sic « Nec mirum si non æque potens sit anima sua illa vitali etsi valida potens sit anima sua illa vitali etsi valida intentione connectere atque suis effecti- intentione connectere atque suis effecti- bus constringere sibi carnem, ut sibi bus constringere sibi carnem, ut sibi deitas hominem illum qui prædestinatus deitas hominem illum qui prædestinatus est esse Filius Dei in virtute. >> est esse Filius Dei in virtute. >>

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

K. Tertia sententia, quæ sit præmissarum propositionum intelligentia ? K. Tertia sententia, quæ sit præmissarum propositionum intelligentia ?

: :

1 1

In hac ergo sententia sic dicitur, Deus factus homo, quia hominem ac- In hac ergo sententia sic dicitur, Deus factus homo, quia hominem ac- cepit sic dicitur esse homo, quia hominem habet, vel quia est habens ho- cepit sic dicitur esse homo, quia hominem habet, vel quia est habens ho- minem et homo factus Deus, quia assumptus est a Deo : et homo esse minem et homo factus Deus, quia assumptus est a Deo : et homo esse Deus, quia habens hominem est Deus. Cum ergo dicitur, Deus est homo, Deus, quia habens hominem est Deus. Cum ergo dicitur, Deus est homo, vel habitus prædicatur, vel persona, sed humanata. Et quod persona hu- vel habitus prædicatur, vel persona, sed humanata. Et quod persona hu- inanata prædicetur, Cassiodorus ostendere videtur, dicens: Factus est, ut inanata prædicetur, Cassiodorus ostendere videtur, dicens: Factus est, ut ita dixerim, humanatus Deus, qui etiam in assumptione carnis Deus esse ita dixerim, humanatus Deus, qui etiam in assumptione carnis Deus esse non destitit. Quod tamen varie accipi potest, ut dicatur Deus factus huma- non destitit. Quod tamen varie accipi potest, ut dicatur Deus factus huma- natus, vel Christus factus Deus humanatus, utrumque enim sane dici pot- natus, vel Christus factus Deus humanatus, utrumque enim sane dici pot-

1 Cf. Supra, Dist V. 1 Cf. Supra, Dist V.

2 Edit J. Alleaume addit verbum, est. 2 Edit J. Alleaume addit verbum, est.

156 156

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est. Cum ergo dicitur, Factus est Deus homo, multiplex secundum istos est. Cum ergo dicitur, Factus est Deus homo, multiplex secundum istos fit intelligentia ut naturam humanam accepisse, vel humanatum Verbum fit intelligentia ut naturam humanam accepisse, vel humanatum Verbum esse incepisse intelligatur. Nec tamen si incepit esse humanatum Verbum, esse incepisse intelligatur. Nec tamen si incepit esse humanatum Verbum, ideo sequitur quod inceperit esse Verbum: nec si Deus factus est humana- ideo sequitur quod inceperit esse Verbum: nec si Deus factus est humana- tum Verbum, sequitur quod factus sit Verbum: sicut de aliquo dicitur, tum Verbum, sequitur quod factus sit Verbum: sicut de aliquo dicitur, Hodie iste cœpit esse bonus homo, vel factus est bonus homo: nec tamen Hodie iste cœpit esse bonus homo, vel factus est bonus homo: nec tamen hodie cœpit esse homo, vel factus est homo. hodie cœpit esse homo, vel factus est homo.

L. Quo sensu secundum illos dicatur prædestinatus Christus ? L. Quo sensu secundum illos dicatur prædestinatus Christus ?

: :

1 1

Secundum istos dicitur Christus, secundum quod homo, prædestinatus Secundum istos dicitur Christus, secundum quod homo, prædestinatus esse Filius Dei: quia est prædestinatum a Deo ab æterno, et in tempore esse Filius Dei: quia est prædestinatum a Deo ab æterno, et in tempore collatum est ei per gratiam, ut ipse ens homo sit Filius Dei: hoc enim collatum est ei per gratiam, ut ipse ens homo sit Filius Dei: hoc enim non semper habuit, sed in tempore per gratiam accepit. Quod videtur Au- non semper habuit, sed in tempore per gratiam accepit. Quod videtur Au- gustinus notasse in libro ad Prosperum et Hilarium dicens: Prædestina- gustinus notasse in libro ad Prosperum et Hilarium dicens: Prædestina- tus est Jesus ut qui futurus erat secundum carnem filius David, esset in tus est Jesus ut qui futurus erat secundum carnem filius David, esset in virtute Filius Dei. Hi etiam cum dicitur Christus minor Patre secundum virtute Filius Dei. Hi etiam cum dicitur Christus minor Patre secundum quod homo, secundum habitum hoc intelligunt dictum, id est, in quantum quod homo, secundum habitum hoc intelligunt dictum, id est, in quantum habet sibi hominem unitum. Unde Augustinus in libro I de Trinitate : Deus habet sibi hominem unitum. Unde Augustinus in libro I de Trinitate : Deus Filius Deo Patri natura est æqualis, habitu minor. In forma enim servi, Filius Deo Patri natura est æqualis, habitu minor. In forma enim servi, minor est Patre. In forma Dei, æqualis est Patri: et quia secundum babi- minor est Patre. In forma Dei, æqualis est Patri: et quia secundum babi- tum accipienda est incarnationis ratio, ideo Deum humanatum, non ho- tum accipienda est incarnationis ratio, ideo Deum humanatum, non ho- minem deificatum dici tradunt. Unde Joannes Damascenus: Non homi- minem deificatum dici tradunt. Unde Joannes Damascenus: Non homi- nem deificatum dicimus, sed Deum hominem factum. nem deificatum dicimus, sed Deum hominem factum.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An verum sit humanam naturam in An verum sit humanam naturam in Christo degenerare in accidens ? Christo degenerare in accidens ?

Deinde quæritur de tertia opinione Deinde quæritur de tertia opinione quæ error est, quæ tangitur, ibi, K, « In quæ error est, quæ tangitur, ibi, K, « In hac ergo sententia, etc. » hac ergo sententia, etc. »

1 Alias, de Prædestinatione Sanctorum, cap. 1 Alias, de Prædestinatione Sanctorum, cap. 15 (N. ed. Lugd.) 15 (N. ed. Lugd.)

Quidam enim, qui volunt esse de ista Quidam enim, qui volunt esse de ista opinione, non dicunt quidem, quod acce- opinione, non dicunt quidem, quod acce- pit humanam naturam ut habitum : sed pit humanam naturam ut habitum : sed tamen dicunt, quod in Christo degenerat tamen dicunt, quod in Christo degenerat in accidens et hoc sic probatur : in accidens et hoc sic probatur :

1. Accidens est quod adest et abest 1. Accidens est quod adest et abest præter subjecti corruptionem: humana præter subjecti corruptionem: humana autem natura adest et abest Filio Dei, autem natura adest et abest Filio Dei, qui non minus est Filius Dei : ergo hu- qui non minus est Filius Dei : ergo hu- mana natura Filio Dei est accidens. mana natura Filio Dei est accidens.

2. Item, Accidens est quod advenit 2. Item, Accidens est quod advenit

2 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 7. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 7.

1 contra. 1 contra.

IN III SENTENT. DIST. VII, M. IN III SENTENT. DIST. VII, M.

naturæ jam completa: sed humana na- naturæ jam completa: sed humana na- tura advenit Filio Dei jam completo in tura advenit Filio Dei jam completo in natura et persona: ergo humana natura natura et persona: ergo humana natura in ipso est accidens. in ipso est accidens.

3. Item, Accidens est quod prædicatur 3. Item, Accidens est quod prædicatur denominative, et non substantia: non denominative, et non substantia: non enim Socrates dicitur humanatus, sed enim Socrates dicitur humanatus, sed dicitur homo: sed dicitur albatus, si dicitur homo: sed dicitur albatus, si albedo significatur inesse sibi ut in ter- albedo significatur inesse sibi ut in ter- mino motus ad albedinem cum igitur mino motus ad albedinem cum igitur hic Christus dicitur humanatus, videtur hic Christus dicitur humanatus, videtur quod humana natura insit per accidens. quod humana natura insit per accidens.

4. Item, Accidens unitum alicui, non 4. Item, Accidens unitum alicui, non variat ipsum a natura propria : humana variat ipsum a natura propria : humana natura adveniens Filio Dei, non eum va- natura adveniens Filio Dei, non eum va- riavit: ergo est accidens, vel degenerat riavit: ergo est accidens, vel degenerat

in accidens. in accidens.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Dicit Philosophus, Quod in se est 1. Dicit Philosophus, Quod in se est substantia, nulli est accidens: sed hu- substantia, nulli est accidens: sed hu- mana natura in se est substantia: ergo mana natura in se est substantia: ergo nulli est accidens. nulli est accidens.

2. Itein, Accidens aut est speciei, aut 2. Itein, Accidens aut est speciei, aut individui speciei, ut propria passio: in- individui speciei, ut propria passio: in- dividui autem aut comparatur ad subje- dividui autem aut comparatur ad subje- ctum ut subjectum tantum, aut ad subje- ctum ut subjectum tantum, aut ad subje- ctum ut ad causam. Si igitur humana na- ctum ut ad causam. Si igitur humana na- tura degenerat in accidens, erit accidens tura degenerat in accidens, erit accidens uno istoru:n modorum. Non primo modo: uno istoru:n modorum. Non primo modo: quia sic converteretur humana natura quia sic converteretur humana natura cum Filio Dei semper et ubique, quod cum Filio Dei semper et ubique, quod falsum est. Nec secundo modo: quia Fi- falsum est. Nec secundo modo: quia Fi- lius non est subjectum humanæ naturæ. lius non est subjectum humanæ naturæ. Unde si natura humana esset in persona Unde si natura humana esset in persona

157 157

divina, tunc persona divina esset huma- divina, tunc persona divina esset huma- na natura, quod falsum est. Nec tertio na natura, quod falsum est. Nec tertio modo quia Filius Dei non dicit causam modo quia Filius Dei non dicit causam humanæ naturæ. humanæ naturæ.

: :

SOLUTIO. Ultimis rationibus est con- SOLUTIO. Ultimis rationibus est con- sentiendum, quod humana natura nullo sentiendum, quod humana natura nullo modo est accidens, nec degenerat in ac- modo est accidens, nec degenerat in ac- cidens nec antiqui dixerunt quod dege- cidens nec antiqui dixerunt quod dege- nerat in accidens, sed quod vergit in ac- nerat in accidens, sed quod vergit in ac- cidens et novelli vergi mutaverunt in cidens et novelli vergi mutaverunt in degenerat, cum illa valde diversa sint. degenerat, cum illa valde diversa sint. Videtur enim vergere in accidens propter Videtur enim vergere in accidens propter convenientiam cum accidentis proprietate convenientiam cum accidentis proprietate quadam, non propter accidentis naturam, quadam, non propter accidentis naturam, scilicet quod potest abesse Filio Dei sine scilicet quod potest abesse Filio Dei sine diminutione personæ, et advenit ei sine diminutione personæ, et advenit ei sine augmento quia bonitas naturæ humanæ augmento quia bonitas naturæ humanæ nihil adjicit divinæ personæ, sicut nec nihil adjicit divinæ personæ, sicut nec punctum lineæ vel quantitati: sed absit punctum lineæ vel quantitati: sed absit quod degeneret, quia potius generosa quod degeneret, quia potius generosa fit. fit.

Solutio. Solutio.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc Ad 1 et 2. AD PRIMUM ergo dicendum, quod hoc Ad 1 et 2. facit communicare in quadam accidentis facit communicare in quadam accidentis proprietate, et non accidentis esse secun- proprietate, et non accidentis esse secun- dum naturam. Eo modo dicendum est ad dum naturam. Eo modo dicendum est ad sequens. sequens.

AD ALIUD dicendum, cum dicitur Deus Ad 3 et 4. AD ALIUD dicendum, cum dicitur Deus Ad 3 et 4. humanatus, quod in modo prædicationis humanatus, quod in modo prædicationis non intelligitur, quod sit habitus acci- non intelligitur, quod sit habitus acci- dentalis secundum naturam, sed secun- dentalis secundum naturam, sed secun- dum proprietatem quæ dicta est. Per hæc dum proprietatem quæ dicta est. Per hæc etiam patet solutio ad ultimum. etiam patet solutio ad ultimum.

M. Quod non debet dici homo dominicus. M. Quod non debet dici homo dominicus.

Et licet dicatur homo Deus, non tamen congrue dicitur homo dominicus. Et licet dicatur homo Deus, non tamen congrue dicitur homo dominicus. Unde Augustinus in libro Retractationum: Non video utrum recte dicatur Unde Augustinus in libro Retractationum: Non video utrum recte dicatur homo dominicus, qui est mediator Dei et hominum Christus Jesus', cum homo dominicus, qui est mediator Dei et hominum Christus Jesus', cum

¹ I ad Timoth. 11, 5 : Unus Deus, unus et mediator Dei et hominum, homo Christus Jesus, etc. ¹ I ad Timoth. 11, 5 : Unus Deus, unus et mediator Dei et hominum, homo Christus Jesus, etc.

158 158

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sit utique dominus: et hoc quidem ut dicerem, apud quosdam legi Catho- sit utique dominus: et hoc quidem ut dicerem, apud quosdam legi Catho- licos tractatores. Sed ubicumque hoc dixi, dixisse me nollem. Postea licos tractatores. Sed ubicumque hoc dixi, dixisse me nollem. Postea quippe vidi non esse dicendum, quamvis nonnulla posset idem ratione quippe vidi non esse dicendum, quamvis nonnulla posset idem ratione defendi. Secundum istos etiam dicitur persona filii in duabus et ex dua- defendi. Secundum istos etiam dicitur persona filii in duabus et ex dua- bus existere naturis, secundum adhærentiam vel inhærentiam. Altera enim bus existere naturis, secundum adhærentiam vel inhærentiam. Altera enim inhæret ei, altera inest. inhæret ei, altera inest.

N. Quod prædicta non sufficiunt ad cognoscendam hanc quæstionem. N. Quod prædicta non sufficiunt ad cognoscendam hanc quæstionem.

Satis diligenter juxta diversorum sententiam supra positam absque as- Satis diligenter juxta diversorum sententiam supra positam absque as- sertione et præjudicio tractavimus quæstionem. Verumtamen nolo in tanta sertione et præjudicio tractavimus quæstionem. Verumtamen nolo in tanta re tamque ad cognoscendum difficili, putare lectorem istam sibi nostram re tamque ad cognoscendum difficili, putare lectorem istam sibi nostram debere sufficere disputationem. Sed legat et alia forte melius considerata debere sufficere disputationem. Sed legat et alia forte melius considerata atque tractata: et ea quæ hic movere possunt, vigilantiore atque intelli- atque tractata: et ea quæ hic movere possunt, vigilantiore atque intelli- gentiore, si potest, mente discutiat: hoc firmiter tenens, quod Deus ho- gentiore, si potest, mente discutiat: hoc firmiter tenens, quod Deus ho- minem assumpsit, homo in Deum transivit, non naturæ versibilitate, sed minem assumpsit, homo in Deum transivit, non naturæ versibilitate, sed Dei dignatione: ut nec Deus mutaretur in humanam substantiam assu- Dei dignatione: ut nec Deus mutaretur in humanam substantiam assu- mendo hominem, nec homo in divinam glorificatus in Deum : quia mu- mendo hominem, nec homo in divinam glorificatus in Deum : quia mu- tatio vel versibilitas naturæ diminutionem et abolitionem substantiæ tatio vel versibilitas naturæ diminutionem et abolitionem substantiæ facit. facit.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An Christus congrue dicatur homo An Christus congrue dicatur homo dominicus ? dominicus ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, M, «Non tamen congrue dicitur homo M, «Non tamen congrue dicitur homo dominicus. » dominicus. »

Contrarium enim videtur quod Contrarium enim videtur quod

1. I Reg. 1, 19, super illud: Cognovit 1. I Reg. 1, 19, super illud: Cognovit Elcana, dicit Glossa: « Quis hic nisi ho- Elcana, dicit Glossa: « Quis hic nisi ho-

1 S. AUGUSTINUS, Lib. I Retractationum, 1 S. AUGUSTINUS, Lib. I Retractationum,

mo dominicus, Dominus scilicet Jesus mo dominicus, Dominus scilicet Jesus Christus. >> Christus. >>

2. Item. Augustinus in Sermone Do- 2. Item. Augustinus in Sermone Do- mini in monte: « Nulli licet ignorare re- mini in monte: « Nulli licet ignorare re- gnum Dei, cum ejus unigenitus non so- gnum Dei, cum ejus unigenitus non so- lum intelligibiliter, sed etiam sensibiliter lum intelligibiliter, sed etiam sensibiliter et visibiliter in homine dominico de cœ- et visibiliter in homine dominico de cœ- lo venerit. >> lo venerit. >>

3. Item, Cassianus in sexto contra 3. Item, Cassianus in sexto contra Nestorium : « Quamvis ergo cum ipsa Nestorium : « Quamvis ergo cum ipsa confessione nostra ante Virginis partum confessione nostra ante Virginis partum atque conceptum dominicus homo non atque conceptum dominicus homo non fuerit Christus: tamen qui a te solitarius fuerit Christus: tamen qui a te solitarius dicitur, homo Deus in Scripturis sacris dicitur, homo Deus in Scripturis sacris sine exordio prædicatur: et tanta homi- sine exordio prædicatur: et tanta homi- nis ac Dei unitas legitur, ut et homo nis ac Dei unitas legitur, ut et homo

cap 19 cap 19

Solutio. Solutio.

IN III SENTENT. DIST. VII, N, ART. 7. IN III SENTENT. DIST. VII, N, ART. 7.

Deo semper antea coæternus, et postea Deo semper antea coæternus, et postea homini Deus compassus esse videatur. » homini Deus compassus esse videatur. »

4. Præterea, Damascenus sæpe dicit 4. Præterea, Damascenus sæpe dicit hominem de ficatum : ergo et potest dici hominem de ficatum : ergo et potest dici homo dominicus. homo dominicus.

Si forte dicatur, quod dominicus no- Si forte dicatur, quod dominicus no- men possessivum est, et ita signat rem men possessivum est, et ita signat rem nominis cui adjungitur esse possessam. nominis cui adjungitur esse possessam. CONTRA: Formam servilem accepit Chri- CONTRA: Formam servilem accepit Chri- stus, et servus Domini dicitur, Isa. LII, stus, et servus Domini dicitur, Isa. LII, 13 Ecce intelliget servus meus. 13 Ecce intelliget servus meus.

SOLUTIO. Non debet dici homo domi- SOLUTIO. Non debet dici homo domi- nicus: sed debet dici, quod Christus ho- nicus: sed debet dici, quod Christus ho- mo dicit personam : et illa non fuit um- mo dicit personam : et illa non fuit um-

159 159

quam serva, licet servilem accepit natu- quam serva, licet servilem accepit natu-

ram. ram.

Quod autem ipse dicitur servus, non Quod autem ipse dicitur servus, non convenit ei gratia personæ simpliciter, convenit ei gratia personæ simpliciter, sed gratia naturæ quæ est in persona : et sed gratia naturæ quæ est in persona : et ideo quia dominicus sonat servilem esse ideo quia dominicus sonat servilem esse personam Christi, ideo retractat se Au- personam Christi, ideo retractat se Au- gustinus. gustinus.

Dicitur tamen dominicus quandoque Dicitur tamen dominicus quandoque non possessivum, sed pro habente domi- non possessivum, sed pro habente domi- nium, ut logicus qui habet logicam: et nium, ut logicus qui habet logicam: et sic quidam dicunt eum dominicum, sed sic quidam dicunt eum dominicum, sed non debet extendi, quia magis proprie non debet extendi, quia magis proprie sonat personam servilem. sonat personam servilem.

160 160

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO VIII. DISTINCTIO VIII.

Qualiter per unionem diversarum naturarum in Christo fiat com- Qualiter per unionem diversarum naturarum in Christo fiat com- municatio idiomatum et proprietatum respicientium naturam ? municatio idiomatum et proprietatum respicientium naturam ?

A. An divina natura debeat dici nata de Virgine ? A. An divina natura debeat dici nata de Virgine ?

Post prædicta inquiri debet, Utrum de natura divina concedendum sit, Post prædicta inquiri debet, Utrum de natura divina concedendum sit, quod de Virgine sit nata, sicut dicitur in Virgine incarnata ? Et videtur quod de Virgine sit nata, sicut dicitur in Virgine incarnata ? Et videtur utique non debere dici nata de Virgine, cum non sit nata de patre. Quæ utique non debere dici nata de Virgine, cum non sit nata de patre. Quæ enim res non est de patre genita, non dicitur de matre nata : ne enim res non est de patre genita, non dicitur de matre nata : ne res ali- res ali- qua filiationis nomen habeat in humanitate, quæ illud non teneat in divi- qua filiationis nomen habeat in humanitate, quæ illud non teneat in divi- nitate. Videtur tamen posse probari, quod sit nata de Virgine: quia si hoc nitate. Videtur tamen posse probari, quod sit nata de Virgine: quia si hoc est nasci Deum de Virgine, scilicet hominem assumere in utero Virginis : est nasci Deum de Virgine, scilicet hominem assumere in utero Virginis : cum natura divina superius dicta sit hominem assumpsisse, videtur debere cum natura divina superius dicta sit hominem assumpsisse, videtur debere dici nata. De hoc Augustinus in libro de Fide ad Petrum sic ait: Natura dici nata. De hoc Augustinus in libro de Fide ad Petrum sic ait: Natura æterna atque divina non posset temporaliter concipi et nasci ex natura æterna atque divina non posset temporaliter concipi et nasci ex natura humana, nisi secundum susceptionem veritatis humanæ veram temporali- humana, nisi secundum susceptionem veritatis humanæ veram temporali- ter conceptionem et nativitatem ineffabilis in se divinitas accepisset. Sic ter conceptionem et nativitatem ineffabilis in se divinitas accepisset. Sic est Deus æternus veraciter secundum tempus et conceptus et natus ex Vir- est Deus æternus veraciter secundum tempus et conceptus et natus ex Vir- gine. Ista auctoritate videtur insinuari, quod natura divina sit nata et gine. Ista auctoritate videtur insinuari, quod natura divina sit nata et concepta de Virgine. Sed si diligenter notentur verba, potius de persona concepta de Virgine. Sed si diligenter notentur verba, potius de persona agi intelligitur: quæ sine dubitatione et de patre et de matre nata esse agi intelligitur: quæ sine dubitatione et de patre et de matre nata esse dici debet. dici debet.

1 Edit. J. Alleaume, videtur. 1 Edit. J. Alleaume, videtur.

IN III SENTENT. DIST. VIII, A. IN III SENTENT. DIST. VIII, A.

161 161

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

<< Post hæc inquiri debet, etc. »> << Post hæc inquiri debet, etc. »> Hic incipit pars illa quæ est de con- Hic incipit pars illa quæ est de con- venientibus conjuncto ex unitate et uni- venientibus conjuncto ex unitate et uni- bili. bili.

Sunt autem tria secundum Dionysium Sunt autem tria secundum Dionysium in omni perfecto uno consideranda, sci- in omni perfecto uno consideranda, sci- licet substantia, virtus, et operatio: et licet substantia, virtus, et operatio: et vocatur substantia compositum sive per- vocatur substantia compositum sive per- sona, virtus autem potentia naturalis ad sona, virtus autem potentia naturalis ad actum vel passionem, operatio autem actum vel passionem, operatio autem opus quod est hypostasis constitutæ et opus quod est hypostasis constitutæ et perfectæ secundum virtutem quæ inest ei. perfectæ secundum virtutem quæ inest ei. Et ideo etiam proprietates Christi uniti Et ideo etiam proprietates Christi uniti sunt triplices. Aut enim sunt uniti secun- sunt triplices. Aut enim sunt uniti secun- dum quod unitum est et de illis agitur dum quod unitum est et de illis agitur in prima parte. Aut sunt Christi secun- in prima parte. Aut sunt Christi secun- dum potentiam vel virtutem sumptam ex dum potentiam vel virtutem sumptam ex parte animæ vel corporis : et de illis parte animæ vel corporis : et de illis agitur in parte secunda, quæ incipit, dis- agitur in parte secunda, quæ incipit, dis- tinct. XIII, ibi, A, « Præterea sciendum tinct. XIII, ibi, A, « Præterea sciendum cst, Christum secundum hominem ab ip- cst, Christum secundum hominem ab ip- sa conceptione, etc. » Et quod hoc verum sa conceptione, etc. » Et quod hoc verum sit, patet: quia ibi agit de sapientia et sit, patet: quia ibi agit de sapientia et gratia Christi, quæ insunt secundum po- gratia Christi, quæ insunt secundum po- Sentiam sumptam in anima: et in dis- Sentiam sumptam in anima: et in dis- tinct. XV agit de defectibus nostris as- tinct. XV agit de defectibus nostris as- sumptis, qui insunt secundum impoten- sumptis, qui insunt secundum impoten- tiam sumptam ex parte corporis. Aut tiam sumptam ex parte corporis. Aut sunt etiam proprietates secundum opera sunt etiam proprietates secundum opera sumptæ et de his agit in distinct. XVIII sumptæ et de his agit in distinct. XVIII quæ incipit ibi, A, « De merito etiam quæ incipit ibi, A, « De merito etiam Christi prætermittendum non est, etc. » Christi prætermittendum non est, etc. » Et quod hoc etiam verum sit, patet: Et quod hoc etiam verum sit, patet: quia omnia quæ ponuntur ibi, sunt de quia omnia quæ ponuntur ibi, sunt de merito, de mediatione, et redemptione, merito, de mediatione, et redemptione, et de morte quæ fuit opus præcellentissi- et de morte quæ fuit opus præcellentissi- mæ fortitudinis et ideo in illa finitur mæ fortitudinis et ideo in illa finitur tractatus de incarnatione. tractatus de incarnatione.

De proprietatibus igitur Christi homi- De proprietatibus igitur Christi homi- nis in quantum est Deus et homo, habetur nis in quantum est Deus et homo, habetur in prima parte et dividitur in duas par- in prima parte et dividitur in duas par- tes. Quædam enim proprietates insunt ei tes. Quædam enim proprietates insunt ei in esse quædam autem non insunt ei, in esse quædam autem non insunt ei,

XXVIII XXVIII

nisi secundum posse per intellectum, sic- nisi secundum posse per intellectum, sic- ut est posse assumere alium, posse as- ut est posse assumere alium, posse as- sumere in sexu muliebri. De his ergo sumere in sexu muliebri. De his ergo quæ primo modo insunt, agit in primis quæ primo modo insunt, agit in primis quatuor distinctionibus, et etiam in pri- quatuor distinctionibus, et etiam in pri- mo capite quinta distinctionis quæ est mo capite quinta distinctionis quæ est duodecima. De his vero duodecima. De his vero quæ secundo quæ secundo modo insunt, agit in alia parte duodeci- modo insunt, agit in alia parte duodeci- mæ distinctionis, ibi, B, « Solet autem mæ distinctionis, ibi, B, « Solet autem quæri, Utrum alium hominem, etc. » quæri, Utrum alium hominem, etc. »

Proprietates quæ insunt in esse, cau- Proprietates quæ insunt in esse, cau- santur a principiis essentialibus Christi. santur a principiis essentialibus Christi. Illa autem aut sunt extrinseca, sicut Illa autem aut sunt extrinseca, sicut pater et mater: aut intrinseca, ut utra- pater et mater: aut intrinseca, ut utra- que natura. Et ideo prior dividitur in que natura. Et ideo prior dividitur in tres partes: in quarum prima agitur de tres partes: in quarum prima agitur de proprietatibus consequentibus Christum proprietatibus consequentibus Christum unitum secundum comparationem ad unitum secundum comparationem ad principium a quo sicut per generationem, principium a quo sicut per generationem, sicut est nasci, vel bis nasci et de istis sicut est nasci, vel bis nasci et de istis agitur in ista distinctione octava. Aut agitur in ista distinctione octava. Aut causantur a divina natura, sicut est ho- causantur a divina natura, sicut est ho- nor, et adoratio, et hujusmodi et de nor, et adoratio, et hujusmodi et de istis agit in distinct. IX, ibi, A, « Præ- istis agit in distinct. IX, ibi, A, « Præ- terea investigare oportet, etc. » Aut con- terea investigare oportet, etc. » Aut con- sequuntur ipsum et humana natura: et sequuntur ipsum et humana natura: et de illis est dicendum decima et undecima de illis est dicendum decima et undecima distinctione, et in primo capite duode- distinctione, et in primo capite duode- cimæ. Hæc autem pars incipit ibi, dist. cimæ. Hæc autem pars incipit ibi, dist. X, A, « Solet etiam a quibusdam inqui- X, A, « Solet etiam a quibusdam inqui- ri, etc. » ri, etc. »

In ista autem distinctione quæ præsen- In ista autem distinctione quæ præsen- tis est lectionis, sunt duo capitula, scilicet tis est lectionis, sunt duo capitula, scilicet utrum debeat dici divinitas nata et con- utrum debeat dici divinitas nata et con- cepta? Et, Utrum debeat dici Christus cepta? Et, Utrum debeat dici Christus bis natus, ibi, B, « Quæri etiam solet, bis natus, ibi, B, « Quæri etiam solet, etc. » etc. »

11 11

162 162

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Quæst. 1. Quæst. 1.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An divina natura sit nata et concepta ? An divina natura sit nata et concepta ? et, Utrum natura humana sit nata? et, et, Utrum natura humana sit nata? et, An possit dici, quod divina natura vel An possit dici, quod divina natura vel humana sit nata per consequens ? humana sit nata per consequens ?

Incidit autem hic dubium circa prin- Incidit autem hic dubium circa prin- cipium primi capituli, ubi dicit : « Vide- cipium primi capituli, ubi dicit : « Vide- tur utique non debere dici, scilicet de tur utique non debere dici, scilicet de divina natura, quod nata sit de Virgine. » divina natura, quod nata sit de Virgine. »

Et multiplicatur quæstio, ut primo Et multiplicatur quæstio, ut primo quæratur, Si divina natura est nata et quæratur, Si divina natura est nata et concepta ? concepta ?

Secundo, Si humana natura est in ipso Secundo, Si humana natura est in ipso

nata? nata?

Tertio, Si divina vel humana etsi non Tertio, Si divina vel humana etsi non primo, tamen per consequens debet dici primo, tamen per consequens debet dici nata vel concepta ? nata vel concepta ?

AD PRIMUM horum proceditur sic: AD PRIMUM horum proceditur sic:

: :

1. Hæc conceditur, Divina natura est 1. Hæc conceditur, Divina natura est incarnata sed nihil est incarnatum, nisi incarnata sed nihil est incarnatum, nisi quod prius carne in utero Virginis est quod prius carne in utero Virginis est conceptum ergo concedi debet divina conceptum ergo concedi debet divina natura esse concepta : nihil autem con- natura esse concepta : nihil autem con- cipitur nisi quod nascitur, si natura non cipitur nisi quod nascitur, si natura non patiatur impedimentum : ergo debet con- patiatur impedimentum : ergo debet con- cedi, quod divina natura est nata. cedi, quod divina natura est nata.

2. Item, Hilarius in libro de Trinitate: 2. Item, Hilarius in libro de Trinitate: << Nihil nisi natum habet Filius: » cum er- << Nihil nisi natum habet Filius: » cum er- go hoc sit verum de æterna generatione, go hoc sit verum de æterna generatione, potest etiam dici de temporali: quia non potest etiam dici de temporali: quia non in parte est natus de Virgine, et in parte in parte est natus de Virgine, et in parte non, sed totus. non, sed totus.

3. Item, Aliter enim róxos mater ejus 3. Item, Aliter enim róxos mater ejus non diceretur: ergo debet concedi quod non diceretur: ergo debet concedi quod nata sit divina essentia in ipso. nata sit divina essentia in ipso.

4. Item, In Filio Dei secundum intel- 4. Item, In Filio Dei secundum intel- lectum non sunt nisi duo, scilicet essen- lectum non sunt nisi duo, scilicet essen- tia, et proprietas, licet illa duo in ipso tia, et proprietas, licet illa duo in ipso sunt unum. Aut igitur incarnatus est ra- sunt unum. Aut igitur incarnatus est ra- tione essentiæ, aut ratione proprietatis, tione essentiæ, aut ratione proprietatis, aut ratione utriusque. Non ratione pro- aut ratione utriusque. Non ratione pro-

prietatis tantum quia hoc esset ridicu- prietatis tantum quia hoc esset ridicu- lum, quod proprietas illa esset nata. Si- lum, quod proprietas illa esset nata. Si- militer non ratione essentiæ tantum : militer non ratione essentiæ tantum : quia sic Pater esset natus. Ergo ratione quia sic Pater esset natus. Ergo ratione utriusque est natus: ergo divina essentia utriusque est natus: ergo divina essentia nata est. nata est.

5. Item, In inferioribus videmus, quod 5. Item, In inferioribus videmus, quod cum aliquis nascitur, omne quod in ipso cum aliquis nascitur, omne quod in ipso est, nascitur cum ipso : ergo multo magis est, nascitur cum ipso : ergo multo magis erit hoc in superioribus, in quibus est erit hoc in superioribus, in quibus est major simplicitas: cum igitur essentia major simplicitas: cum igitur essentia sit in ipso, essentia videtur esse nata. sit in ipso, essentia videtur esse nata.

6. Item, In inferioribus quæcumque in 6. Item, In inferioribus quæcumque in recto prædicantur de nato, dicuntur nata, recto prædicantur de nato, dicuntur nata, sicut et natus ut, hic est natus, et hic sicut et natus ut, hic est natus, et hic est Petrus, et Petrus natus dicitur. Ergo est Petrus, et Petrus natus dicitur. Ergo et in superioribus quæcumque in recto et in superioribus quæcumque in recto prædicantur de Filio Dei, si Filius Dei prædicantur de Filio Dei, si Filius Dei dicitur natus, et ipsa dicentur nata : sed dicitur natus, et ipsa dicentur nata : sed Filius Dei est divina essentia : ergo ipsa Filius Dei est divina essentia : ergo ipsa dicitur nata. dicitur nata.

ULTERIUS quæritur de secundo articulo ULTERIUS quæritur de secundo articulo quæstionis, Utrum humana natura debeat quæstionis, Utrum humana natura debeat dici nata? dici nata?

Videtur quod sic: quia Videtur quod sic: quia

1. Natura humana incepit: et omne 1. Natura humana incepit: et omne quod incepit, aut incepit per creationem, quod incepit, aut incepit per creationem, vel generationem: sed humana natura vel generationem: sed humana natura non incepit per creationem: ergo per non incepit per creationem: ergo per generationem : ergo ipsa est nata vel ge- generationem : ergo ipsa est nata vel ge-

nita. nita.

2. Præterea, Nihil est genitumi tempo- 2. Præterea, Nihil est genitumi tempo- rali generatione, nisi quod coepit in tem- rali generatione, nisi quod coepit in tem- pore persona Christi non coepit in tem- pore persona Christi non coepit in tem- pore, ut jam probatum est sæpius: ergo pore, ut jam probatum est sæpius: ergo persona Christi non est nata in tempore: persona Christi non est nata in tempore: cum igitur aliquid natum sit de Beata cum igitur aliquid natum sit de Beata Virgine, videtur quod oporteat naturam Virgine, videtur quod oporteat naturam humanam esse natam. humanam esse natam.

3. Item, Hoc est natum de Virgine, 3. Item, Hoc est natum de Virgine, quod Spiritus Sancti operatione est fa- quod Spiritus Sancti operatione est fa- ctum sed hoc est natura humana, non ctum sed hoc est natura humana, non enim Spiritus sanctus fecit personam enim Spiritus sanctus fecit personam Christi ergo humana natura est nata. Christi ergo humana natura est nata.

QUAL QUAL

SED CONTRA utramque partem quæstio- Sed c SED CONTRA utramque partem quæstio- Sed c nis sic objicitur : nis sic objicitur :

1. Nihil generatur nisi ens completum 1. Nihil generatur nisi ens completum in natura illa: ens autem completum est in natura illa: ens autem completum est

Pest. 3. Pest. 3.

tio. tio.

est. 1. est. 1.

IN III SENTENT. DIST. VIII, A, ART. 1. IN III SENTENT. DIST. VIII, A, ART. 1.

suppositum ergo quod generatur, est suppositum ergo quod generatur, est suppositum. suppositum.

2. Item, Philosophus in VII primæ 2. Item, Philosophus in VII primæ philosophiæ probat, quod non generatur philosophiæ probat, quod non generatur materia, neque forma, sed totum com- materia, neque forma, sed totum com- positum cum igitur et materia et forma positum cum igitur et materia et forma sunt compositum naturæ, naturæ non sunt compositum naturæ, naturæ non erit generari, nec nasci. erit generari, nec nasci.