134 134

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et has duas naturas custodiri et manere in ipso post unionem, non seorsum et has duas naturas custodiri et manere in ipso post unionem, non seorsum et secundum partes ponentes singulam, sed unitas invicem in unam com- et secundum partes ponentes singulam, sed unitas invicem in unam com- positam hypostasim: substantialem enim inquimus unionem, scilicet ve- positam hypostasim: substantialem enim inquimus unionem, scilicet ve- ram, et non secundum phantasiam: substantialem autem non duabus na- ram, et non secundum phantasiam: substantialem autem non duabus na- turis perficientibus alteram, scilicet unam compositam naturam, sed unitas turis perficientibus alteram, scilicet unam compositam naturam, sed unitas invicem in unam hypostasim compositam Filii Dei: et manere eamdem invicem in unam hypostasim compositam Filii Dei: et manere eamdem substantialem differentiam determinamus. Quod creabile mansit creabile, substantialem differentiam determinamus. Quod creabile mansit creabile, et quod increabile increabile, et mortale mortale, et immortale immortale, et quod increabile increabile, et mortale mortale, et immortale immortale, et circumscriptibile circumscriptibile, et incircumscriptibile incircumscri- et circumscriptibile circumscriptibile, et incircumscriptibile incircumscri- ptibile et hoc quidem refulget miraculis. De hoc etiam Augustinus in ptibile et hoc quidem refulget miraculis. De hoc etiam Augustinus in libro XIII de Trinitate ait: Quemadmodum secundum deitatem una libro XIII de Trinitate ait: Quemadmodum secundum deitatem una est Patris Filiique natura, ita etiam juxta humanitatem eadem est matris est Patris Filiique natura, ita etiam juxta humanitatem eadem est matris et filii una natura. Ex utraque ergo substantia et divinitatis et humani- et filii una natura. Ex utraque ergo substantia et divinitatis et humani- tatis unus atque idem est Deus, Dei et hominis filius Jesus Christus: tatis unus atque idem est Deus, Dei et hominis filius Jesus Christus: ut verus Deus, ita etiam homo verus 2. Idem etiam in libro XIII de Trini- ut verus Deus, ita etiam homo verus 2. Idem etiam in libro XIII de Trini- tate : Sic Deo conjungi potuit humana natura, ut ex duabus substantiis tate : Sic Deo conjungi potuit humana natura, ut ex duabus substantiis fieret una persona. Ac per hoc jam est ex tribus Deo, anima, et carne ³. fieret una persona. Ac per hoc jam est ex tribus Deo, anima, et carne ³.

His aliisque pluribus auctoritatibus se muniunt, qui dicunt personam His aliisque pluribus auctoritatibus se muniunt, qui dicunt personam Christi compositam esse vel factam sive constantem ex duabus naturis, si- Christi compositam esse vel factam sive constantem ex duabus naturis, si- ve ex tribus substantiis. ve ex tribus substantiis.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Sunt autem et alii qui istis in parte « Sunt autem et alii qui istis in parte consentiunt, etc. » consentiunt, etc. »

Hic incipit secunda opinio quam fere Hic incipit secunda opinio quam fere omnes moderni defendunt eo quod in omnes moderni defendunt eo quod in ipsa magis exprimitur sacramentum ipsa magis exprimitur sacramentum unionis. Et habet duas partes: in qua- unionis. Et habet duas partes: in qua- rum prima ponuntur suæ positiones : et rum prima ponuntur suæ positiones : et in secunda, probationes suarum positio- in secunda, probationes suarum positio- num, ibi, E, « De hoc Augustinus in li- num, ibi, E, « De hoc Augustinus in li- bro Sententiarum Prosperi, etc. » bro Sententiarum Prosperi, etc. »

Sicut autem ex Littera prioris capituli Sicut autem ex Littera prioris capituli colligi potest, quatuor sunt positiones colligi potest, quatuor sunt positiones

1 S. J. DAMASCENUS, Lib. III de Fide orthodo- 1 S. J. DAMASCENUS, Lib. III de Fide orthodo- ха, сар. 3. ха, сар. 3.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. XIII de Trinitate, cap. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. XIII de Trinitate, cap.

istius, scilicet quod cum dicitur, hic ho- istius, scilicet quod cum dicitur, hic ho- mo, supponitur Christus in duabus na- mo, supponitur Christus in duabus na- turis compositus ex tribus substantiis, turis compositus ex tribus substantiis, scilicet carne, anima, et deitate: et ex- scilicet carne, anima, et deitate: et ex- trahitur in principio capituli, ubi dicit: trahitur in principio capituli, ubi dicit: « Dicunt hominem illum non ex anima, « Dicunt hominem illum non ex anima, etc » Secunda est, quod Christus sit etc » Secunda est, quod Christus sit unum tantum, et non duo ; et accipitur, unum tantum, et non duo ; et accipitur, ibi, «Non ut duæ essent personæ, etc., » ibi, «Non ut duæ essent personæ, etc., » quia in veritate, sicut supra patuit, ad quia in veritate, sicut supra patuit, ad duo supposita esse, sequitur duas perso- duo supposita esse, sequitur duas perso- nas esse, cum nihil sit dictum, quod nas esse, cum nihil sit dictum, quod unio facta fuerit in proprietate personali unio facta fuerit in proprietate personali tantum, et non in eo quod est persona. tantum, et non in eo quod est persona. Tertia est, quod homo non sit assump- Tertia est, quod homo non sit assump- tus, nec hic homo, nec persona: et hæc tus, nec hic homo, nec persona: et hæc accipitur, ibi, « Persona ergo quæ prius accipitur, ibi, « Persona ergo quæ prius erat simplex, etc., » quia non dicunt erat simplex, etc., » quia non dicunt

7 7

8 IDEM, Ibidem, cap. 17. 8 IDEM, Ibidem, cap. 17.

IN III SENTENT. DIST. VI, E, ART. 6 ET 7. IN III SENTENT. DIST. VI, E, ART. 6 ET 7.

assumptum, id est, compositum ei nisi assumptum, id est, compositum ei nisi naturam. Quarta vero est, quod non di- naturam. Quarta vero est, quod non di- citur absolute persona illa facta nisi ad- citur absolute persona illa facta nisi ad- datur secundum hominis naturam, vel datur secundum hominis naturam, vel facta est composita, vel hujusmodi : et facta est composita, vel hujusmodi : et hæc extrahitur inde: « Nec tamen perso- hæc extrahitur inde: « Nec tamen perso- na illa debet dici facta persona, etc. » na illa debet dici facta persona, etc. »

135 135

nulla una pars facit totum : unde huma- nulla una pars facit totum : unde huma- nitas non potest esse pars. nitas non potest esse pars.

Et sic patet solutio ad objectiones Et sic patet solutio ad objectiones quæ procedunt, ac si compositio proprie quæ procedunt, ac si compositio proprie secundum naturam compositi accipere- secundum naturam compositi accipere- tur. Hanc autem compositionem quidam tur. Hanc autem compositionem quidam vocant exegitivam, sicut diximus in ex- vocant exegitivam, sicut diximus in ex- positione præcedentis opinionis. positione præcedentis opinionis.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An Christus possit dici compositus ? An Christus possit dici compositus ?

Sunt autem pauca dubia contra hanc Sunt autem pauca dubia contra hanc opinionem, ideo quod liquide contineat opinionem, ideo quod liquide contineat veritatem. Sed tamen dubium potest veritatem. Sed tamen dubium potest esse de prima sui positione, quod dicit esse de prima sui positione, quod dicit Christum esse compositum. Christum esse compositum.

1. Omne enim compositum compo- 1. Omne enim compositum compo- nentia sua unit in tertio hæc autem nentia sua unit in tertio hæc autem unio facta est in personam æternam : unio facta est in personam æternam : ergo non est compositus Christus. ergo non est compositus Christus.

2. Item, In omni composito utrumque 2. Item, In omni composito utrumque componentium est pars: deitas autem componentium est pars: deitas autem non potest dici pars: quia cum omnis non potest dici pars: quia cum omnis pars minus aliquid sit suo toto, jam pars minus aliquid sit suo toto, jam deitas haberet aliquid majus et melius, deitas haberet aliquid majus et melius, quod inconvenientissimum est. quod inconvenientissimum est.

Item, Cum omnis pars sit imperfecta Item, Cum omnis pars sit imperfecta respectu totius, jam deitas esset imper- respectu totius, jam deitas esset imper- fecta, quod iterum falsum est. fecta, quod iterum falsum est.

ÁD Hoc dicendum, quod ista opinio ÁD Hoc dicendum, quod ista opinio non accipit compositionem secundum non accipit compositionem secundum naturam, sed secundum nomen tantum, naturam, sed secundum nomen tantum, ut sit compositum idem quod cum alio ut sit compositum idem quod cum alio positum in eodem quod fuit ante: licet positum in eodem quod fuit ante: licet hoc modo non omnino fuerit sicut nunc hoc modo non omnino fuerit sicut nunc est: et ita persona Christi est composi- est: et ita persona Christi est composi- ta, quia modo est in duabus naturis, et ta, quia modo est in duabus naturis, et tribus substantiis : unde hæc opinio tribus substantiis : unde hæc opinio neutram naturarum dicit esse partem : neutram naturarum dicit esse partem : quia deitas pars esse non potest, ut pro- quia deitas pars esse non potest, ut pro- bant objectiones: humanitas autem licet bant objectiones: humanitas autem licet habeat partes, non tamen est pars: quia habeat partes, non tamen est pars: quia omnis pars habet compartem, eo quod omnis pars habet compartem, eo quod

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

Quid demonstrat pronomen, hic, quando Quid demonstrat pronomen, hic, quando dicitur, Hic homo, de Christo. dicitur, Hic homo, de Christo.

Dubitatur etiam de hoc quod opinio Dubitatur etiam de hoc quod opinio hæc ponit, quod cum dicitur, Hic homo, hæc ponit, quod cum dicitur, Hic homo, demonstrato Christo, supponitur suppo- demonstrato Christo, supponitur suppo- situm ejus in tribus substantiis et dua- situm ejus in tribus substantiis et dua- bus naturis, et non in humana natura bus naturis, et non in humana natura tantum hoc enim videtur falsum: non tantum hoc enim videtur falsum: non enim hoc habetur ex intellectu ejus enim hoc habetur ex intellectu ejus quod dicitur hic homo. Si enim consi- quod dicitur hic homo. Si enim consi- deremus substantiain pronominis, id deremus substantiain pronominis, id est, quam supponit pronomen, non di- est, quam supponit pronomen, non di- cit nisi suppositum, ly homo autem quod cit nisi suppositum, ly homo autem quod sequitur, dicit naturam cui supponitur : sequitur, dicit naturam cui supponitur : ergo videtur, quod virtute termini sic ergo videtur, quod virtute termini sic complexi ex supposito et natura, non complexi ex supposito et natura, non supponatur Christus nisi in una natura, supponatur Christus nisi in una natura, sicut dixit præcedens opinio, et in du- sicut dixit præcedens opinio, et in du- plici substantia, scilicet in carne, et ani- plici substantia, scilicet in carne, et ani-

ma. ma.

SOLUTIO. Dicendum, quod aliud est in SOLUTIO. Dicendum, quod aliud est in Christo, et aliud in aliis hominibus. Christo, et aliud in aliis hominibus. Cum enim dicitur hic in Christo, non Cum enim dicitur hic in Christo, non potest demonstrari suppositum nisi uni- potest demonstrari suppositum nisi uni- tum, vel potius unum: et ideo dupli- tum, vel potius unum: et ideo dupli- cem naturam vel respectum importat cem naturam vel respectum importat demonstratio, quorum tantum alterum demonstratio, quorum tantum alterum determinamus per ly homo quod sequi- determinamus per ly homo quod sequi- tur, et alterum significatur determinari tur, et alterum significatur determinari per nomen significans illam naturam per nomen significans illam naturam quæ etiam est in ipso: et ideo utrum- quæ etiam est in ipso: et ideo utrum- que importatur cum dicitur, Hic homo que importatur cum dicitur, Hic homo

Solutio. Solutio.

136 136

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

est hic Deus in illa enim locutione bis est hic Deus in illa enim locutione bis in pronominibus hic et hic, significatur in pronominibus hic et hic, significatur unum suppositum, et per terminos se- unum suppositum, et per terminos se- quentes significantes naturam commu- quentes significantes naturam commu- nem cui supponitur, significatur duplex nem cui supponitur, significatur duplex respectus illius suppositi ad naturas il- respectus illius suppositi ad naturas il- las per compositionem autem mediam las per compositionem autem mediam

significatur identitas suppositi in utraque significatur identitas suppositi in utraque natura. Et ex hoc patet, quod ista opinio natura. Et ex hoc patet, quod ista opinio sola tetigit veritatem. sola tetigit veritatem.

Ex his quæ dicta sunt, facile est intel- Ex his quæ dicta sunt, facile est intel- ligere auctoritates quæ inducuntur ab ligere auctoritates quæ inducuntur ab ista opinione. ista opinione.

F. Tertia aliorum sententia. F. Tertia aliorum sententia.

Sunt etiam alii, qui in incarnatione Verbi non solum personam ex na- Sunt etiam alii, qui in incarnatione Verbi non solum personam ex na- turis compositam negant, verum etiam hominem aliquem sive etiam ali- turis compositam negant, verum etiam hominem aliquem sive etiam ali- quam substantiam ibi ex anima et carne compositam vel factam diffitentur. quam substantiam ibi ex anima et carne compositam vel factam diffitentur. Sed sic illa duo, scilicet animam et carnem, Verbi personæ vel naturæ uni- Sed sic illa duo, scilicet animam et carnem, Verbi personæ vel naturæ uni- ta esse aiunt, ut non ex illis duobus vel ex his tribus aliqua natura vel per- ta esse aiunt, ut non ex illis duobus vel ex his tribus aliqua natura vel per- sona fieret sive componeretur, sed illis duobus velut indumento Verbum sona fieret sive componeretur, sed illis duobus velut indumento Verbum Dei vestiretur, ut mortalium oculis congruenter appareret. Qui ideo dici- Dei vestiretur, ut mortalium oculis congruenter appareret. Qui ideo dici- tur verus factus homo, quia veritatem carnis et animæ accepit. Quæ duo tur verus factus homo, quia veritatem carnis et animæ accepit. Quæ duo etiam in singularitatem vel unitatem suæ personæ accepisse legitur: non etiam in singularitatem vel unitatem suæ personæ accepisse legitur: non quia illa duo, vel aliqua res ex illis composita sit una persona cum Verbo, quia illa duo, vel aliqua res ex illis composita sit una persona cum Verbo, vel sit Verbum: sed quia illis duobus accedentibus Verbo, non est perso- vel sit Verbum: sed quia illis duobus accedentibus Verbo, non est perso- narum numerus auctus, ut fieret quaternitas in Trinitate: et quia ipsa per- narum numerus auctus, ut fieret quaternitas in Trinitate: et quia ipsa per- sona Verbi quæ prius erat sine indumento, assumptione indumenti non est sona Verbi quæ prius erat sine indumento, assumptione indumenti non est divisa vel mutata, sed una eademque immutata permansit. Qui secundum divisa vel mutata, sed una eademque immutata permansit. Qui secundum habitum, Deum et hominem factum dicunt '. Accipiendo enim hominem habitum, Deum et hominem factum dicunt '. Accipiendo enim hominem dictus est Deus, factus est homo: et propter acceptum hominem, dicitur dictus est Deus, factus est homo: et propter acceptum hominem, dicitur Deus vere esse homo: et propter assumentem Deum, dicitur homo esse Deus vere esse homo: et propter assumentem Deum, dicitur homo esse Deus. Nam si essentialiter, inquiunt illi, Deus esse homo, vel homo esse Deus. Nam si essentialiter, inquiunt illi, Deus esse homo, vel homo esse Deus intelligeretur: tunc si Deus assumpsisset hominem in sexu muliebri, Deus intelligeretur: tunc si Deus assumpsisset hominem in sexu muliebri, et mulier essentialiter Deus esset, et e converso. Al potuit Deus assum- et mulier essentialiter Deus esset, et e converso. Al potuit Deus assum- psisse hominem in sexu muliebri: potuit ergo mulier esse Deus, et e con- psisse hominem in sexu muliebri: potuit ergo mulier esse Deus, et e con-

verso. verso.

1 Cf. S. GREGORIUM, Super Ezechiel. Homil. 8. 1 Cf. S. GREGORIUM, Super Ezechiel. Homil. 8.

IN III SENTENT. DIST. VI, G. IN III SENTENT. DIST. VI, G.

137 137

G. Auctoritates inducit quibus hæc sententia roboratur. G. Auctoritates inducit quibus hæc sententia roboratur.

: :

Ne autem et isti de suo sensu influere videantur, testimoniis in medium Ne autem et isti de suo sensu influere videantur, testimoniis in medium productis quod dicunt confirmant. Ait enim Augustinus in libro de Gratia productis quod dicunt confirmant. Ait enim Augustinus in libro de Gratia Novi Testamenti: Sicut non augetur numerus personarum, cum caro ac- Novi Testamenti: Sicut non augetur numerus personarum, cum caro ac- cedit animæ ut sit unus homo: sic non augetur mumerus personarum, cedit animæ ut sit unus homo: sic non augetur mumerus personarum, cum homo accedit Verbo, ut sit unus homo Christus. Legitur itaque Deus cum homo accedit Verbo, ut sit unus homo Christus. Legitur itaque Deus homo, ut intelligamus hujus personæ singularitatem, non ut suspicemur homo, ut intelligamus hujus personæ singularitatem, non ut suspicemur in carnem mutatam divinitatem ¹. Idem quoque tractans illud verbum Apo- in carnem mutatam divinitatem ¹. Idem quoque tractans illud verbum Apo- stoli, Habitu inventus est ut homo 2: manifeste ostendit Deum dici factum stoli, Habitu inventus est ut homo 2: manifeste ostendit Deum dici factum esse hominem, vel esse hominem secundum habitum, in libro LXIII Quæ- esse hominem, vel esse hominem secundum habitum, in libro LXIII Quæ- stionum ita inquiens: Multis modis habitum dicimus: vel habitum animi, stionum ita inquiens: Multis modis habitum dicimus: vel habitum animi, sicut disciplinæ perceptionem usu firmatam: vel habitum corporis, sicut sicut disciplinæ perceptionem usu firmatam: vel habitum corporis, sicut dicimus alium alio validiorem vel habitum eorum quæ membris accom- dicimus alium alio validiorem vel habitum eorum quæ membris accom- modantur extrinsecus, ut cum dicimus aliquem vestitum, vel calceatum, et modantur extrinsecus, ut cum dicimus aliquem vestitum, vel calceatum, et hujusmodi. In quibus omnibus generibus manifestum est in ea re dici ha- hujusmodi. In quibus omnibus generibus manifestum est in ea re dici ha- bitum, quæ accidit vel accedit alicui, ita ut eam possit etiam non habere. bitum, quæ accidit vel accedit alicui, ita ut eam possit etiam non habere. Hoc autem nomen ductum est ab illo verbo quod est habere. Habitus Hoc autem nomen ductum est ab illo verbo quod est habere. Habitus ergo in ea re dicitur, quæ nobis ut habeatur vel accidit vel accedit. Verum- ergo in ea re dicitur, quæ nobis ut habeatur vel accidit vel accedit. Verum- tamen hoc interest, quia quædam eorum quæ accidunt vel accedunt, ut tamen hoc interest, quia quædam eorum quæ accidunt vel accedunt, ut habitum faciant non mutantur, sed ipsa mutant in se integra et inconcussa habitum faciant non mutantur, sed ipsa mutant in se integra et inconcussa manentia sicut sapientia accedens homini, non ipsa mutatur, sed homi- manentia sicut sapientia accedens homini, non ipsa mutatur, sed homi- nem mutat, quem de stulto sapientem facit. Quædam vero sic accedunt vel nem mutat, quem de stulto sapientem facit. Quædam vero sic accedunt vel accidunt, ut mutent, et mutentur: ut cibus qui amittens speciem suam in accidunt, ut mutent, et mutentur: ut cibus qui amittens speciem suam in corpus vertitur, et nos cibo refecti, ab exilitate atque languore in robur corpus vertitur, et nos cibo refecti, ab exilitate atque languore in robur atque valentiam mutamur. Tertium genus est, cum ea quæ accidunt atque valentiam mutamur. Tertium genus est, cum ea quæ accidunt vel accedunt, nec mutant ea quibus accedunt ³, nec ab eis ipsa mu- vel accedunt, nec mutant ea quibus accedunt ³, nec ab eis ipsa mu- tantur: sicut annulus positus in digito quod genus rarissime reperitur. tantur: sicut annulus positus in digito quod genus rarissime reperitur. Quartum genus est, cum ea quæ accidunt vel accedunt, mutantur non sua Quartum genus est, cum ea quæ accidunt vel accedunt, mutantur non sua natura*, sed aliam speciem et formam accipiunt : ut est vestis quæ dejecta natura*, sed aliam speciem et formam accipiunt : ut est vestis quæ dejecta

1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Gratia Novi Testamenti, vel Epist. ad Honoratum, 120. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Gratia Novi Testamenti, vel Epist. ad Honoratum, 120.

2 Ad Philip. 11, 7. 2 Ad Philip. 11, 7.

3 Edit. J. Alleaume, accidunt. 3 Edit. J. Alleaume, accidunt.

4 lbidem, a sua natura. 4 lbidem, a sua natura.

138 138

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

alque deposita, non habet eam formam quam sumit induta. Induta enim alque deposita, non habet eam formam quam sumit induta. Induta enim membris accipit formam quam nou habebat exuta: quod genus congruit membris accipit formam quam nou habebat exuta: quod genus congruit huic comparationi. Deus enim Filius semetipsum exinanivit, non formam huic comparationi. Deus enim Filius semetipsum exinanivit, non formam suam mutans, sed formam servi accipiens: neque conversus aut transmu- suam mutans, sed formam servi accipiens: neque conversus aut transmu- tatus in hominem amissa incommutabili stabilitate, sed in similitudine tatus in hominem amissa incommutabili stabilitate, sed in similitudine hominum factus est ipse susceptor, verum hominem suscipiendo, habitu hominum factus est ipse susceptor, verum hominem suscipiendo, habitu inventus est ut homo, id est, habendo hominem inventus est ut homo, inventus est ut homo, id est, habendo hominem inventus est ut homo, non sibi, sed eis quibus in homine apparuit 1. Quod autem dicit, ut homo, non sibi, sed eis quibus in homine apparuit 1. Quod autem dicit, ut homo, veritatem exprimit. Nomine ergo habitus satis significavit Apostolus, quali- veritatem exprimit. Nomine ergo habitus satis significavit Apostolus, quali- ter dixerit in similitudinem hominum factus: quia non transfiguratione in ter dixerit in similitudinem hominum factus: quia non transfiguratione in hominem, sed habitu factus est, cum indutus est hominem, quem sibi hominem, sed habitu factus est, cum indutus est hominem, quem sibi uniens quodammodo atque conformans immortalitati æternitatique socia- uniens quodammodo atque conformans immortalitati æternitatique socia- ret. Non ergo oportet intelligi mutatum esse Verbum susceptione hominis, ret. Non ergo oportet intelligi mutatum esse Verbum susceptione hominis, sicut nec membra veste induta mutantur, quamvis illa susceptio ineffa- sicut nec membra veste induta mutantur, quamvis illa susceptio ineffa- biliter susceptum suscipienti copularet. His verbis aperte innuere biliter susceptum suscipienti copularet. His verbis aperte innuere videtur Augustinus Deum dici factum hominem secundum habitum. Qui videtur Augustinus Deum dici factum hominem secundum habitum. Qui etiam ipsius incarnationis modum volens exprimere quærentibus in quarto etiam ipsius incarnationis modum volens exprimere quærentibus in quarto libro de Trinitate ait : Si quæritur, incarnatio quomodo facta sit, ipsum libro de Trinitate ait : Si quæritur, incarnatio quomodo facta sit, ipsum Verbum Dei dico carnem factum, id est, hominem factum : non tamen in Verbum Dei dico carnem factum, id est, hominem factum : non tamen in hoc quod factum est, conversum atque mutatum, sed carne ut carnibus hoc quod factum est, conversum atque mutatum, sed carne ut carnibus congruenter appareret, indutum. Ita sane factum, ut ibi sit non tantum congruenter appareret, indutum. Ita sane factum, ut ibi sit non tantum Verbum Dei et hominis caro, sed etiam rationalis hominis anima. Atque Verbum Dei et hominis caro, sed etiam rationalis hominis anima. Atque hoc totum et Deus dicatur propter Deum, et homo propter hominem. Quod hoc totum et Deus dicatur propter Deum, et homo propter hominem. Quod si difficile intelligitur, mens fide purgetur a peccatis abstinendo, et bona si difficile intelligitur, mens fide purgetur a peccatis abstinendo, et bona operando difficilia enim sunt hæc 2. Idem, in libro de Fide ad Petrum : operando difficilia enim sunt hæc 2. Idem, in libro de Fide ad Petrum : Dei Filius cum sit Deus æternus et verus, pro nobis factus est homo verus Dei Filius cum sit Deus æternus et verus, pro nobis factus est homo verus et plenus. In eo verus, quia veram habet Deus ille humanam naturam: in et plenus. In eo verus, quia veram habet Deus ille humanam naturam: in eo vero³ plenus, quia et carnem humanam suscepit et animam rationalem. eo vero³ plenus, quia et carnem humanam suscepit et animam rationalem. Item, Non aliud fuit illa Dei summi susceptio vel exinanitio, nisi formæ Item, Non aliud fuit illa Dei summi susceptio vel exinanitio, nisi formæ servilis, id est, naturæ humanæ susceptio: utraque ergo est in Christo servilis, id est, naturæ humanæ susceptio: utraque ergo est in Christo forma, quia utraque vera et plena est in Christo substantia, divina scilicet, forma, quia utraque vera et plena est in Christo substantia, divina scilicet, et humana natura *. Item, in libro contra Maximinum: Cum esset per et humana natura *. Item, in libro contra Maximinum: Cum esset per seipsum invisibilis, visibilis in homine apparuit: quem de fœmina susci- seipsum invisibilis, visibilis in homine apparuit: quem de fœmina susci-

Ad Philip. II, 5 et seq. : Hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Jesu: qui cum in forma Dei Ad Philip. II, 5 et seq. : Hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Jesu: qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se æqualem Deo : sed semetipsum exinanivit, formam servi acci- esset, non rapinam arbitratus est esse se æqualem Deo : sed semetipsum exinanivit, formam servi acci- piens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo. piens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo.

• S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. ult. • S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. ult.

3 Edit. Joan. Alleaume, vere. 3 Edit. Joan. Alleaume, vere.

* S. AUGUSTINUS, Lib. de Fide ad Petrum, cap. 2. * S. AUGUSTINUS, Lib. de Fide ad Petrum, cap. 2.

IN III SENTENT. DIST. VI, G. IN III SENTENT. DIST. VI, G.

139 139

pere dignatus est. Item, in eodem: Nos Christum Dominum verum homi- pere dignatus est. Item, in eodem: Nos Christum Dominum verum homi- nem suscepisse credimus, et in ipso visibiliter invisibilem hominibus nem suscepisse credimus, et in ipso visibiliter invisibilem hominibus apparuisse in ipso inter homines conversatum fuisse, in ipso ab homini- apparuisse in ipso inter homines conversatum fuisse, in ipso ab homini- bus humana pertulisse, in ipso homines docuisse. Hilarius quoque in bus humana pertulisse, in ipso homines docuisse. Hilarius quoque in libro de Trinitate ait : Quomodo Dei Filius natus est ex Maria, nisi quod libro de Trinitate ait : Quomodo Dei Filius natus est ex Maria, nisi quod Verbum caro factum est, scilicet quod Filius Dei cum in forma Dei esset, Verbum caro factum est, scilicet quod Filius Dei cum in forma Dei esset, formam servi accepit? Unum tamen eumdemque non Dei defectione, sed formam servi accepit? Unum tamen eumdemque non Dei defectione, sed hominis assumptione profitemur: et in forma Dei propter naturam divi- hominis assumptione profitemur: et in forma Dei propter naturam divi- nam, et in forma servi ex conceptione Spiritus sancti secundum hominis nam, et in forma servi ex conceptione Spiritus sancti secundum hominis habituni repertum fuisse. Non fuit habitus ille tantum hominis, sed ut ho- habituni repertum fuisse. Non fuit habitus ille tantum hominis, sed ut ho- minis neque caro illa caro peccati, sed in similitudine carnis peccati *. minis neque caro illa caro peccati, sed in similitudine carnis peccati *. Audistis tres secundum diversos positas sententias, et pro singulis in- Audistis tres secundum diversos positas sententias, et pro singulis in- ducta testimonia. ducta testimonia.

Expositio Textus. Expositio Textus.

« Sunt etiam alii, qui in incarnatio- « Sunt etiam alii, qui in incarnatio- ne, etc. »> ne, etc. »>

Hæc est tertia opinio, quæ jam non Hæc est tertia opinio, quæ jam non est opinio, sed error manifestus et con- est opinio, sed error manifestus et con- demnatus per Papam Alexandrum. demnatus per Papam Alexandrum.

Et dividitur tractatus illius erroris in Et dividitur tractatus illius erroris in duas partes, sicut et præcedentium opi- duas partes, sicut et præcedentium opi- nionum. Primo enim ponit capitulum in nionum. Primo enim ponit capitulum in quo sunt duæ positiones. Secundo, indu- quo sunt duæ positiones. Secundo, indu- cuntur auctoritates quæ videntur hoc di- cuntur auctoritates quæ videntur hoc di- cere, licet non dicant. cere, licet non dicant.

Ex primo capitulo trahunt septem po- Ex primo capitulo trahunt septem po- sitiones hujus erroris, quæ omnes falsæ sitiones hujus erroris, quæ omnes falsæ sunt. Prima est, quod cum duplex sit sunt. Prima est, quod cum duplex sit unio naturalis, scilicet animæ ad car- unio naturalis, scilicet animæ ad car- nem, et carnis et animæ cum deitate, nem, et carnis et animæ cum deitate, quod in Christo neutra illarum fecit quod in Christo neutra illarum fecit unum aliquod: nec enim anima et caro unum aliquod: nec enim anima et caro fecerunt unum hominem unita, nec na- fecerunt unum hominem unita, nec na- tura hominis et Filius Dei fecerunt unam tura hominis et Filius Dei fecerunt unam personam unita : et hoc est in principio personam unita : et hoc est in principio capituli, ibi, F, « Sunt etiam alii, qui in capituli, ibi, F, « Sunt etiam alii, qui in incarnatione Verbi, etc. » incarnatione Verbi, etc. »

Ad Roman. vIII, 3: Deus Filium suum mit- Ad Roman. vIII, 3: Deus Filium suum mit-

Secunda positio est, quod his duobus Secunda positio est, quod his duobus secundum veritatem acceptis non est secundum veritatem acceptis non est usus Christus ut unum sibi faceret, sed usus Christus ut unum sibi faceret, sed potius ut indumento, ut mortalium oculis potius ut indumento, ut mortalium oculis visibilis in eis appareret : et hæc accipi- visibilis in eis appareret : et hæc accipi- tur, ibi, « Illa duo, scilicet animam et tur, ibi, « Illa duo, scilicet animam et carnem, Verbi personæ vel naturæ unita carnem, Verbi personæ vel naturæ unita esse aiunt. » esse aiunt. »

Tertia est, quod non est unum factus Tertia est, quod non est unum factus cum homine in veritate: sed ideo vere cum homine in veritate: sed ideo vere factus dicitur, licet non sit vere homo : factus dicitur, licet non sit vere homo : quia veram carnem et animam pro in- quia veram carnem et animam pro in- dumento accepit et hæc extrahitur ab dumento accepit et hæc extrahitur ab illo « Qui ideo dicitur factus verus ho- illo « Qui ideo dicitur factus verus ho- mo, etc. » mo, etc. »

Quarta est, quod hæc non in singula- Quarta est, quod hæc non in singula- ritatem vel aliquid ex eis constitutum ritatem vel aliquid ex eis constitutum accepit sed dicitur accepisse, quia illis accepit sed dicitur accepisse, quia illis duobus pro indumento acceptis non est duobus pro indumento acceptis non est auctus numerus personarum : et hæc auctus numerus personarum : et hæc trahitur inde : « Quæ duo etiam in sin- trahitur inde : « Quæ duo etiam in sin- gularitatem, etc. » gularitatem, etc. »

Quinta est, quod persona nulla com- Quinta est, quod persona nulla com- positione facta est composita : non enim positione facta est composita : non enim hæc sibi univit : sed dicitur facta com- hæc sibi univit : sed dicitur facta com- posita, quia usum hujus indumenti ac- posita, quia usum hujus indumenti ac- cepit: et hæc accipitur, ibi, « Et quia cepit: et hæc accipitur, ibi, « Et quia ipsa persona Verbi, quæ prius erat sine ipsa persona Verbi, quæ prius erat sine

indumento, etc. »> indumento, etc. »>

tens in similitudinem carnis peccati, etc. tens in similitudinem carnis peccati, etc.

140 140

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Sexta est, quod Deus non essentiali- Sexta est, quod Deus non essentiali- ter, hoc est, secundum esse, factus est ter, hoc est, secundum esse, factus est homo, vel Filius Dei homo dicitur, sed homo, vel Filius Dei homo dicitur, sed secundum habitum hominis : et hæc secundum habitum hominis : et hæc inde elicitur: « Accipiendo enim homi- inde elicitur: « Accipiendo enim homi- nem dictus est Deus, etc., » et vocant nem dictus est Deus, etc., » et vocant esse hominem habere humanam natu- esse hominem habere humanam natu- ram, non quod unione animæ et carnis ram, non quod unione animæ et carnis factus sit ex illa natura homo, sicut pa- factus sit ex illa natura homo, sicut pa- tet in secunda opinione. tet in secunda opinione.

Septima et ultima est causa dicti sui : Septima et ultima est causa dicti sui : quia videtur eis inconveniens ut Deus quia videtur eis inconveniens ut Deus secundum esse creaturæ possit uniri: secundum esse creaturæ possit uniri: quia si esset infirmiori creaturæ unitus, quia si esset infirmiori creaturæ unitus, tunc sequeretur, quod ipse secundum tunc sequeretur, quod ipse secundum esse esset illa creatura: et dant exem- esse esset illa creatura: et dant exem- plum de sexu muliebri : et hæc accipitur plum de sexu muliebri : et hæc accipitur in fine capituli, ibi, « Nam si essentiali- in fine capituli, ibi, « Nam si essentiali- ter, inquiunt illi, Deus est homo, etc. » ter, inquiunt illi, Deus est homo, etc. » Ex his dictis ulterius duæ positiones Ex his dictis ulterius duæ positiones aliæ sequuntur: quarum prima est, aliæ sequuntur: quarum prima est, quod hoc sit dici Christum esse homi- quod hoc sit dici Christum esse homi- nem, quod est habere humanam naturam nem, quod est habere humanam naturam non unitam. Da enim, quod unitam: non unitam. Da enim, quod unitam: hoc erit contra positionem primam. Si- hoc erit contra positionem primam. Si- militer da, quod essentialiter hoc erit militer da, quod essentialiter hoc erit contra positionem septimam. Ergo relin- contra positionem septimam. Ergo relin- quitur ipsum dici hominem, eo quod quitur ipsum dici hominem, eo quod veram naturam humanam non unitam veram naturam humanam non unitam unione naturali haberet. Secunda est, unione naturali haberet. Secunda est, quod quia in triduo hæc non unita ha- quod quia in triduo hæc non unita ha- buit, quod in triduo fuerit homo: et buit, quod in triduo fuerit homo: et propter hoc ultimum, quia Magister hoc propter hoc ultimum, quia Magister hoc infra concedit, inculpatur Magister, quod infra concedit, inculpatur Magister, quod fuerit de hac opinione. fuerit de hac opinione.

QUIA VERO iste error novellus est, et QUIA VERO iste error novellus est, et nullus contra eum disputavit : nos pone- nullus contra eum disputavit : nos pone- mus aliquas rationes contra positiones mus aliquas rationes contra positiones istas. istas.

Sunt autem tres CONTRA PRIMAM : quia Sunt autem tres CONTRA PRIMAM : quia corpus hominis non sentit nec vivit vita corpus hominis non sentit nec vivit vita naturæ, per hoc quod conjungitur ani- naturæ, per hoc quod conjungitur ani- mæ quacumque conjunctione: sed per mæ quacumque conjunctione: sed per hoc quod conjungitur ei ut perfectioni hoc quod conjungitur ei ut perfectioni et actui aut igitur Christi corpus nec et actui aut igitur Christi corpus nec sentiit, nec vixit vita naturali et naturali sentiit, nec vixit vita naturali et naturali sensu aut oportuit, quod corpori esset sensu aut oportuit, quod corpori esset

unita anima ut actus potentiæ vel mate- unita anima ut actus potentiæ vel mate- riæ propriæ. riæ propriæ.

Inde sic proceditur : Quæcumque duo Inde sic proceditur : Quæcumque duo naturali conjunctione conjunguntur ut naturali conjunctione conjunguntur ut materia et forma, constituunt tertium materia et forma, constituunt tertium quod neutrum illorum est: anima Chri- quod neutrum illorum est: anima Chri- sti et corpus, ut probatum est, sic con- sti et corpus, ut probatum est, sic con- junguntur : ergo constituunt tertium junguntur : ergo constituunt tertium quod neutrum illorum est: hoc autem quod neutrum illorum est: hoc autem non est nisi homo: ergo constituunt hunc non est nisi homo: ergo constituunt hunc hominem, quod prima positio negat. hominem, quod prima positio negat.

Item, Hæc positio est expresse hære- Item, Hæc positio est expresse hære- sis Pelagii. Unde Cassianus in sexto con- sis Pelagii. Unde Cassianus in sexto con- tra Nestorium : « Pelagianæ hæresis tra Nestorium : « Pelagianæ hæresis scelus solitarium hominem ex Virgine scelus solitarium hominem ex Virgine natum asserens, eruditorem tamen dixit natum asserens, eruditorem tamen dixit humani generis magis quam redempto- humani generis magis quam redempto- rem fuisse quia non redemptionem ho- rem fuisse quia non redemptionem ho- minibus, sed vivendi dedit exemplum. minibus, sed vivendi dedit exemplum. Si igitur nulla unio facta est ad Verbum, Si igitur nulla unio facta est ad Verbum, sed tantum oculis sic apparuit, necesse sed tantum oculis sic apparuit, necesse est quod Virgo solum hominem genuerit est quod Virgo solum hominem genuerit vel minus quam hominem, si tantum vel minus quam hominem, si tantum genuit partem hominis quæ est corpus. » genuit partem hominis quæ est corpus. »

Item, tertioquia ex hoc sequitur, Item, tertioquia ex hoc sequitur, quod Christus numquam fuerit homo, quod Christus numquam fuerit homo, sicut natura humana quæ est corpus sicut natura humana quæ est corpus numquam fuit, nec est, nec erit homo. numquam fuit, nec est, nec erit homo. Filius Dei numquam habuit nisi naturam Filius Dei numquam habuit nisi naturam sine duplici unione de qua dictum est : sine duplici unione de qua dictum est : ergo Christus numquam vere fuit homo: ergo Christus numquam vere fuit homo: patet ergo, quod PRIMA POSITIO falsa est. patet ergo, quod PRIMA POSITIO falsa est.

SECUNDA probatur falsa hoc modo: SECUNDA probatur falsa hoc modo: Si his duobus secundum veritatem ac- Si his duobus secundum veritatem ac- ceptis usus est tantum, ut mortalium ceptis usus est tantum, ut mortalium oculis appareret: tunc et hoc quod ocu- oculis appareret: tunc et hoc quod ocu- lis mortalium non appareret superflue lis mortalium non appareret superflue utebatur sed anima mortalium oculis utebatur sed anima mortalium oculis non apparet ergo ipsam superflue as- non apparet ergo ipsam superflue as- sumpsit. sumpsit.

Item, Quidquid assumitur sine unione Item, Quidquid assumitur sine unione ad assumentem, peracto officio propter ad assumentem, peracto officio propter quod assumitur, deponitur et hæc pro- quod assumitur, deponitur et hæc pro- batur et de columba in qua apparuit batur et de columba in qua apparuit Spiritus sanctus, et per vocem in qua Spiritus sanctus, et per vocem in qua apparuit Pater, et per omnes creatu- apparuit Pater, et per omnes creatu- ras assumptas in apparitionibus Veteris ras assumptas in apparitionibus Veteris Testamenti : ergo si Filius Dei ma- Testamenti : ergo si Filius Dei ma- nens naturam talem assumpsit tantum nens naturam talem assumpsit tantum

IN III SENTENT. DIST. VI, G. IN III SENTENT. DIST. VI, G.

ad apparitionem, peracta apparitione de- ad apparitionem, peracta apparitione de- posuit ergo in eadem natura quam as- posuit ergo in eadem natura quam as- sumpsit non resurrexit: hoc autem qui sumpsit non resurrexit: hoc autem qui dicit et sentit, ab Augustino in expositio- dicit et sentit, ab Augustino in expositio- ne concilii anathematizatur: ergo hoc ne concilii anathematizatur: ergo hoc etiam est hæresis. etiam est hæresis.

CONTRA TERTIAM Sic : CONTRA TERTIAM Sic :

Christus non est natus nec passus nisi Christus non est natus nec passus nisi ex unione. Aut ex unione cum natura, ex unione. Aut ex unione cum natura, aut cum hypostası naturæ humanæ. Non aut cum hypostası naturæ humanæ. Non ex unione cum natura: quia natura ma- ex unione cum natura: quia natura ma- net distincta, et natura divina nec nata net distincta, et natura divina nec nata est, nec passa est. Si ergo essentialiter est, nec passa est. Si ergo essentialiter non est unitus in hypostasi, ipse nullo non est unitus in hypostasi, ipse nullo modo essentialiter vere est passus, nec modo essentialiter vere est passus, nec natus, nec aliquid aliorum. natus, nec aliquid aliorum.

CONTRA QUARTAM : CONTRA QUARTAM :

Dei Filius non accepit naturam hanc Dei Filius non accepit naturam hanc in singularitatem naturæ nec personæ, in singularitatem naturæ nec personæ, ut dicit ista positio: ergo assumptum ut dicit ista positio: ergo assumptum nullam habuit singularitatem cum assu- nullam habuit singularitatem cum assu- mente ergo nullo modo cum mente ergo nullo modo cum eo fuit eo fuit unum ergo quod dicitur de uno, non unum ergo quod dicitur de uno, non dicitur de alio et hoc est contra Augu- dicitur de alio et hoc est contra Augu- stinum. Et eodem modo leve est contra stinum. Et eodem modo leve est contra alios disputare qui cum illis conveniunt. alios disputare qui cum illis conveniunt.

Auctoritates autem inductæ pro hac opi- Auctoritates autem inductæ pro hac opi- nione etiam non videntur aliquid facere nione etiam non videntur aliquid facere

141 141

nisi in duobus locis, scilicet ubi adaptat nisi in duobus locis, scilicet ubi adaptat Augustinus quartum genus habitus, et Augustinus quartum genus habitus, et dicit quod accidit vel accedit, quod in- dicit quod accidit vel accedit, quod in- ventus est ut homo non sibi, sed ab ho- ventus est ut homo non sibi, sed ab ho- minibus sed hæc explanat Augustinus, minibus sed hæc explanat Augustinus, quia facit vim in hoc quod est inventus: quia facit vim in hoc quod est inventus: non enim se invenit, licet vere homo non enim se invenit, licet vere homo fuerit, quia semper sibi notus fuit : sed fuerit, quia semper sibi notus fuit : sed alii cognoscentes eum invenerunt in hu- alii cognoscentes eum invenerunt in hu- manis conversari. Et dicit Augustinus, manis conversari. Et dicit Augustinus, quod accidit hoc in simili inducto: non quod accidit hoc in simili inducto: non tamen accidit Christo humana natura, li- tamen accidit Christo humana natura, li- cet quidam dicant eam vergi in accidens: cet quidam dicant eam vergi in accidens: sed hæc ego non præsumo dicere de ve- sed hæc ego non præsumo dicere de ve- ritate incarnationis. Secundum est in ritate incarnationis. Secundum est in medio ejusdem capituli G, ubi dicit, medio ejusdem capituli G, ubi dicit, «Non ergo oportet intelligi mutatum «Non ergo oportet intelligi mutatum esse Verbum, etc. » Sed etiam omnis esse Verbum, etc. » Sed etiam omnis homo confitetur, quod Verbum non est homo confitetur, quod Verbum non est mutatum, sicut supra dictum est: sed mutatum, sicut supra dictum est: sed hoc quod dicit ut habitum assumpsisse, hoc quod dicit ut habitum assumpsisse, Augustinus corrigit id in quo simile non Augustinus corrigit id in quo simile non sufficiens est, cum dicit : « Quamvis illa sufficiens est, cum dicit : « Quamvis illa susceptio ineffabiliter susceptum susci- susceptio ineffabiliter susceptum susci- pienti copularet, id est, uniret. » pienti copularet, id est, uniret. »

Ex his possunt etiam alia plane glos- Ex his possunt etiam alia plane glos- sari. sari.

142 142

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO VII. DISTINCTIO VII.

Ostendit qualiter secundum varias opiniones recitatas in distin- Ostendit qualiter secundum varias opiniones recitatas in distin- ctione præcedenti de modo uniendi divinam et humanam natu- ctione præcedenti de modo uniendi divinam et humanam natu- ram determinetur prædestinatio Christi ut Filius Dei. ram determinetur prædestinatio Christi ut Filius Dei.

A. Positis sententiis prolatisque testimoniis, intelligentias propositarum locutionum A. Positis sententiis prolatisque testimoniis, intelligentias propositarum locutionum exsequitur secundum singulas sententias et prius secundum primam. exsequitur secundum singulas sententias et prius secundum primam.

Secundum primam vero dicitur, Deus factus homo, et homo factus Secundum primam vero dicitur, Deus factus homo, et homo factus Deus quia Deus cœpit esse quædam substantia rationalis quæ ante non Deus quia Deus cœpit esse quædam substantia rationalis quæ ante non fuerat et illa substantia coepit esse Deus: et hoc gratia, non natura, vel fuerat et illa substantia coepit esse Deus: et hoc gratia, non natura, vel meritis habuit. Unde recte dicitur Christus, in quantum homo, prædesti- meritis habuit. Unde recte dicitur Christus, in quantum homo, prædesti- natus esse Filius Dei. natus esse Filius Dei.

Huic autem sententiæ opponitur : Si illa substantia cœpit esse Deus, et Huic autem sententiæ opponitur : Si illa substantia cœpit esse Deus, et Deus illa quædam ergo substantia est Deus quæ non semper fuit Deus, Deus illa quædam ergo substantia est Deus quæ non semper fuit Deus, et quædam substantia est Deus, quæ non est divina substantia, et Deus est et quædam substantia est Deus, quæ non est divina substantia, et Deus est aliquid quod non semper fuit. Quod et illi concedunt, Origenis testimonio aliquid quod non semper fuit. Quod et illi concedunt, Origenis testimonio innitentes, qui ait : « Factus est sine dubio id quod prius non erat. » Sed innitentes, qui ait : « Factus est sine dubio id quod prius non erat. » Sed addidit, secundum carnem. Secundum Deum vero erat prius, et non erat addidit, secundum carnem. Secundum Deum vero erat prius, et non erat quando non erat. Aliis quoque pluribus modis illi sententiæ potest opponi : quando non erat. Aliis quoque pluribus modis illi sententiæ potest opponi : quibus supersedemus, exercitationis studium lectori relinquentes, et ad quibus supersedemus, exercitationis studium lectori relinquentes, et ad aliam properantes. aliam properantes.

B. Hic explanat secundam sententiam et earumdem locutionum sensus. B. Hic explanat secundam sententiam et earumdem locutionum sensus.

In secunda vero sententia hujus distinctionis talis videtur ratio, ut cum In secunda vero sententia hujus distinctionis talis videtur ratio, ut cum dicitur, Deus factus est homo, intelligatur coepisse esse subsistens ex dua- dicitur, Deus factus est homo, intelligatur coepisse esse subsistens ex dua- bus naturis vel tribus substantiis et e converso, homo factus est Deus, bus naturis vel tribus substantiis et e converso, homo factus est Deus,

IN III SENTENT. DIST. VII, C, D. IN III SENTENT. DIST. VII, C, D.

143 143

quia subsistens in duabus naturis cœpit esse Deus: vel potius homo factus quia subsistens in duabus naturis cœpit esse Deus: vel potius homo factus est Deus, et e converso dicitur, quia Deus assumpsit hominem, et homo est Deus, et e converso dicitur, quia Deus assumpsit hominem, et homo assumptus est a Deo. Unde Augustinus dicit in libro I de Trinitate: Talis assumptus est a Deo. Unde Augustinus dicit in libro I de Trinitate: Talis fuit illa susceptio quæ hominem faceret Deum, et Deum hominem'. Va- fuit illa susceptio quæ hominem faceret Deum, et Deum hominem'. Va- riatur autem intelligentia cum dicitur, Deus est homo, et homo est Deus. riatur autem intelligentia cum dicitur, Deus est homo, et homo est Deus. Dicitur enim Deus esse persona subsistens in duabus, et ex duabus naturis, Dicitur enim Deus esse persona subsistens in duabus, et ex duabus naturis, et persona subsistens in duabus et ex duabus naturis dicitur esse Deus, id et persona subsistens in duabus et ex duabus naturis dicitur esse Deus, id est, Verbum vel natura divina. Potest enim prædicari persona simplex vel est, Verbum vel natura divina. Potest enim prædicari persona simplex vel natura de persona composita. Non est autem, ut ait Joannes Damascenus, natura de persona composita. Non est autem, ut ait Joannes Damascenus, idem dicere naturam vel personam. idem dicere naturam vel personam.

C. Ex quo sensu dicunt Christum prædestinatum ? C. Ex quo sensu dicunt Christum prædestinatum ?

Isti dicunt Christum prædestinatum in quantum est homo, id est, in Isti dicunt Christum prædestinatum in quantum est homo, id est, in quantum est subsistens ex duabus substantiis, scilicet anima et carne. Nam quantum est subsistens ex duabus substantiis, scilicet anima et carne. Nam quantum ad naturam divinitatis, non est ipse prædestinatus. Non ergo in quantum ad naturam divinitatis, non est ipse prædestinatus. Non ergo in quantum in ea vel ea subsistit, prædestinatus est, sed in quantum subsi- quantum in ea vel ea subsistit, prædestinatus est, sed in quantum subsi- stit in aliis duabus substantiis, id est, in anima et carne, hoc est in quan- stit in aliis duabus substantiis, id est, in anima et carne, hoc est in quan-

tum est homo. tum est homo.

D. Qualiter exponuntur auctoritates primæ, quæ isti videntur obviare sententiæ ? D. Qualiter exponuntur auctoritates primæ, quæ isti videntur obviare sententiæ ?

Determinant etiam auctoritates quæ primæ conveniunt sententiæ, et Determinant etiam auctoritates quæ primæ conveniunt sententiæ, et huic videntur contradicere: ut cum legitur, homo ille assumptus est a huic videntur contradicere: ut cum legitur, homo ille assumptus est a Verbo in singularitate personæ, vel factus una persona cum Verbo, de na- Verbo in singularitate personæ, vel factus una persona cum Verbo, de na- tura humana intelligatur, quæ Verbo unita est in singularitate personæ, id tura humana intelligatur, quæ Verbo unita est in singularitate personæ, id est, ita quod eadem persona quæ prius erat et simplex erat, sine incremen- est, ita quod eadem persona quæ prius erat et simplex erat, sine incremen- to numeri personarum etiam immutata permansit, licet composita. Com- to numeri personarum etiam immutata permansit, licet composita. Com- positionis vero hujus aliam dicunt esse rationem quam sit in aliis homini- positionis vero hujus aliam dicunt esse rationem quam sit in aliis homini-

* S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 13. * S. AUGUSTINUS, Lib. I de Trinitate, cap. 13.

144 144

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

bus quia hujus ex tribus, aliorum ex duabus substantiis est compositio. bus quia hujus ex tribus, aliorum ex duabus substantiis est compositio. Negant quoque naturam humanam esse personam vel Dei Filium: et sicut Negant quoque naturam humanam esse personam vel Dei Filium: et sicut unum eumdemque dicunt esse hominem et Deum, et filium hominis et Fi- unum eumdemque dicunt esse hominem et Deum, et filium hominis et Fi- lium Dei: ita unum et idem, non aliud et aliud, sicut nec alium et alium. lium Dei: ita unum et idem, non aliud et aliud, sicut nec alium et alium.

E. Quædam ponit quæ præmissis videntur adversari. E. Quædam ponit quæ præmissis videntur adversari.

Sed his videntur adversari quæ subditis continentur capitulis. Ait enim Sed his videntur adversari quæ subditis continentur capitulis. Ait enim Augustinus super Joannem : Aliud est Verbum Dei, aliud homo: sed Ver- Augustinus super Joannem : Aliud est Verbum Dei, aliud homo: sed Ver- bum caro factum est, id est, homo: non itaque alia Verbi, alia est homi- bum caro factum est, id est, homo: non itaque alia Verbi, alia est homi- nis persona, quoniam utrumque Christus, et una persona 1. Idem ad Felicia- nis persona, quoniam utrumque Christus, et una persona 1. Idem ad Felicia- num Aliud Dei Filius, aliud hominis filius, sed non alius ². Item, Dei num Aliud Dei Filius, aliud hominis filius, sed non alius ². Item, Dei Filius, aliud de Patre, aliud de matre 3. Idem in libro I de Trinitate: Cum Filius, aliud de Patre, aliud de matre 3. Idem in libro I de Trinitate: Cum Filius sit et Deus et homo, alia substantia Deus, et alia homo. Filius sit et Deus et homo, alia substantia Deus, et alia homo.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Secundum primam vero dicitur, « Secundum primam vero dicitur, Deus factus homo, etc. » Deus factus homo, etc. »

Ista distinctio septima correspondet Ista distinctio septima correspondet præcedenti. Ostenditur enim hic, quali- præcedenti. Ostenditur enim hic, quali- ter secundum tres istas opiniones su- ter secundum tres istas opiniones su- pradictæ quæstioni respondetur, scilicet pradictæ quæstioni respondetur, scilicet cum dicitur, Deus factus est homo, vel cum dicitur, Deus factus est homo, vel Deus est homo, quid prædicetur in illis Deus est homo, quid prædicetur in illis locutionibus. Et ideo habet tres partes: locutionibus. Et ideo habet tres partes: in quarum prima tangit responsionem in quarum prima tangit responsionem primæ. In secunda, responsionem se- primæ. In secunda, responsionem se- cundæ, ibi, B, « In secunda vero senten- cundæ, ibi, B, « In secunda vero senten- tia hujus distinctionis, etc. » tia hujus distinctionis, etc. »

Prima dividitur in duo capitula, in Prima dividitur in duo capitula, in quorum primo ponit responsionem se- quorum primo ponit responsionem se- cundum opinionem primam. In secundo cundum opinionem primam. In secundo

1 S. AUGUSTINUS, Super Joannem, Tract. 66. 1 S. AUGUSTINUS, Super Joannem, Tract. 66. 2 IDEM, Ad Felicianum, cap. 11. 2 IDEM, Ad Felicianum, cap. 11.

autem ponit objectionem, et solvit, ibi, autem ponit objectionem, et solvit, ibi, A, § 2: Huic autem sententiæ opponi- A, § 2: Huic autem sententiæ opponi- tur, etc. » tur, etc. »

tis. tis.

Et per hoc patet sententia primæ par- Et per hoc patet sententia primæ par-

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An illa sit concedenda, Homo cœpit esse An illa sit concedenda, Homo cœpit esse Deus? Deus?

Objicitur autem de hoc quod dicit in Objicitur autem de hoc quod dicit in primo capitulo A, § 1 : « Illa substan- primo capitulo A, § 1 : « Illa substan- tia cæpit esse Deus: » et de illo, Deus tia cæpit esse Deus: » et de illo, Deus coepit esse quædam substantia. coepit esse quædam substantia.

1. Vult enim per hoc dicere, quod 1. Vult enim per hoc dicere, quod Deus coepit esse homo, et homo cœpit Deus coepit esse homo, et homo cœpit esse Deus: sed quod incipit, est novum : esse Deus: sed quod incipit, est novum :

3 IDEM, Ibidem, cap. 12. 3 IDEM, Ibidem, cap. 12.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

IN III SENTENT. DIST. VII, E, ART. 2. IN III SENTENT. DIST. VII, E, ART. 2.

si ergo homo incipit esse Deus, incipit si ergo homo incipit esse Deus, incipit esse novum: ergo homo tunc fuit no- esse novum: ergo homo tunc fuit no- vus Deus: sed novum est recens: ergo vus Deus: sed novum est recens: ergo incipit esse recens Deus, quod erit contra incipit esse recens Deus, quod erit contra Psalmum dicentem: Non erit in te Deus Psalmum dicentem: Non erit in te Deus

recens recens

1 1

2. Item, Quod incipit esse, nunc 2. Item, Quod incipit esse, nunc primo est, et ante hoc non fuit in per- primo est, et ante hoc non fuit in per- manentibus: quia in successivis incipit manentibus: quia in successivis incipit et desinit aliter habet exponi. Si igitur et desinit aliter habet exponi. Si igitur homo incipit esse Deus, nunc primo est homo incipit esse Deus, nunc primo est Deus, et ante hoc non fuit, quod est con- Deus, et ante hoc non fuit, quod est con- tra Augustinum et Cassianum dicentes, tra Augustinum et Cassianum dicentes, quod ille homo ab æterno est Deus, et quod ille homo ab æterno est Deus, et quod creavit stellas. quod creavit stellas.

SOLUTIO. Dicendum, quod primum ar- SOLUTIO. Dicendum, quod primum ar- gumentum non convenit huic opinioni, gumentum non convenit huic opinioni, sed secundæ necessario, ut infra dice- sed secundæ necessario, ut infra dice- tur. tur.

no- no-

145 145

tum convenit huic opinioni, eo quod tum convenit huic opinioni, eo quod ponit, quod nihil supponitur cum dici- ponit, quod nihil supponitur cum dici- tur, hic homo, nisi suppositum hominis tur, hic homo, nisi suppositum hominis in quantum est ex natura humana, et in quantum est ex natura humana, et duplici substantia quæ est caro et ani- duplici substantia quæ est caro et ani- ma: et sic ipse non fuit ab æterno: et ma: et sic ipse non fuit ab æterno: et ideo ista opinio Sanctis contrariatur, ideo ista opinio Sanctis contrariatur, scilicet Augustino et Cassiano. Sed se- scilicet Augustino et Cassiano. Sed se- cundum opinionem veram, quæ secun- cundum opinionem veram, quæ secun- da est, supponit personam divinam in da est, supponit personam divinam in humana natura et triplici substantia: et humana natura et triplici substantia: et tunc oportet aliter respondere utrique tunc oportet aliter respondere utrique argumento sic, quod cum dicitur, Homo argumento sic, quod cum dicitur, Homo cœpit esse Deus, quod ly Deus cœpit vel cœpit esse Deus, quod ly Deus cœpit vel incepit, potest notare inceptionem circa incepit, potest notare inceptionem circa rem subjecti, vel prædicati. Si prædi- rem subjecti, vel prædicati. Si prædi- cati, falsa est: si subjecti, adhuc duplex cati, falsa est: si subjecti, adhuc duplex est, scilicet quod inceptio potest poni est, scilicet quod inceptio potest poni circa suppositum in comparatione ad for- circa suppositum in comparatione ad for- mam quæ significatur nomine subjecti, mam quæ significatur nomine subjecti, et sic est vera sub hoc sensu, iste qui et sic est vera sub hoc sensu, iste qui est homo in quantum homo incipit esse est homo in quantum homo incipit esse Deus. Cum enim suppositum hominis Deus. Cum enim suppositum hominis sit divina persona, ut supra probatum sit divina persona, ut supra probatum est, forma tamen significata per homi- est, forma tamen significata per homi- nem non est nisi humanitas: et in hoc nem non est nisi humanitas: et in hoc sensu ponitur inceptio circa personam sensu ponitur inceptio circa personam gratia humanitatis: et ideo vera est. Si gratia humanitatis: et ideo vera est. Si autem ly incipit ponit inceptionem circa autem ly incipit ponit inceptionem circa suppositum absolute, falsa est locutio: suppositum absolute, falsa est locutio: quia tunc sensus est, ille qui est homo quia tunc sensus est, ille qui est homo incipit esse Deus: et hoc est falsum, incipit esse Deus: et hoc est falsum, cum ab æterno fuerit Deus. cum ab æterno fuerit Deus.

UNDE dicendum ad primum, quod UNDE dicendum ad primum, quod homo incipit esse Deus, ista est conce- homo incipit esse Deus, ista est conce- denda secundum hanc opinionem quæ denda secundum hanc opinionem quæ ponit quod cum dicitur, homo, non sup- ponit quod cum dicitur, homo, non sup- ponitur nisi natura una et duæ substan- ponitur nisi natura una et duæ substan- tiæ, sicut supra explanatum est: et bene tiæ, sicut supra explanatum est: et bene sequitur ulterius, ergo nunc primum est sequitur ulterius, ergo nunc primum est Deus, et ante hoc non fuit, si simus in in- Deus, et ante hoc non fuit, si simus in in- stanti unionis: sed non sequitur ulterius, stanti unionis: sed non sequitur ulterius, ergo incipit esse novus Deus, vel ergo incipit esse novus Deus, vel vum aliquid, vel recens aliquid: quia vum aliquid, vel recens aliquid: quia cum ista concedebatur, Homo incipit cum ista concedebatur, Homo incipit esse Deus, ly incipit ponebat inceptio- esse Deus, ly incipit ponebat inceptio- nem suam circa subjecti naturam in nem suam circa subjecti naturam in comparatione ad prædicatum : et ideo comparatione ad prædicatum : et ideo inceptio ponebatur circa formam ho- inceptio ponebatur circa formam ho- minis et unionem ipsius. In conclusione minis et unionem ipsius. In conclusione autem notatur ponere inceptionem circa autem notatur ponere inceptionem circa formam prædicati in comparatione ad formam prædicati in comparatione ad subjectum et ideo tunc denotatur Deus subjectum et ideo tunc denotatur Deus incepisse, et nunc primum esse, quod incepisse, et nunc primum esse, quod falsum est. Ita oportet respondere secun- falsum est. Ita oportet respondere secun- dum hanc opinionem. Sed aliter erit res. dum hanc opinionem. Sed aliter erit res. pondendum secundum opinionem secun- Deinde quæritur de hoc quod habetur pondendum secundum opinionem secun- Deinde quæritur de hoc quod habetur dam, quæ sola vera est inter opiniones, in eodem capite A, infra, § 1 : « Recte dam, quæ sola vera est inter opiniones, in eodem capite A, infra, § 1 : « Recte ut patebit infra. ut patebit infra. dicitur Christus, in quantum dicitur Christus, in quantum AD ALIUD dicendum, quod argumen- prædestinatus, etc. » AD ALIUD dicendum, quod argumen- prædestinatus, etc. »

1 Psal. Lxxx, 10. 1 Psal. Lxxx, 10.

XXVIII XXVIII

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An Christus in quantum homo est præ- An Christus in quantum homo est præ- destinatus ? destinatus ?

40 40

10 10

homo, homo,

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

146 146

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Videtur, quod Christo non conveniat Videtur, quod Christo non conveniat prædestinatum esse: quia prædestinatum esse: quia

1. Non eidem, scilicet Christo, conve- 1. Non eidem, scilicet Christo, conve- nit prædestinare, et prædestinari. PRIMA nit prædestinare, et prædestinari. PRIMA probatur ex hoc quod activum convenit probatur ex hoc quod activum convenit Deo tantum aliud autem non nisi crea- Deo tantum aliud autem non nisi crea- turæ, quæ futura est in gratia et gloria. turæ, quæ futura est in gratia et gloria. SECUNDA probatur ex hoc quod indivisi- SECUNDA probatur ex hoc quod indivisi- bilia sunt opera Trinitatis. bilia sunt opera Trinitatis.

2. Item, Christus est ars Patris plena 2. Item, Christus est ars Patris plena rationibus omnium viventium, ut dicit rationibus omnium viventium, ut dicit Augustinus ergo in Christo sunt omnes Augustinus ergo in Christo sunt omnes prædestinati et gratiæ eorum : ergo si prædestinati et gratiæ eorum : ergo si Christus est prædestinatus, Christus est Christus est prædestinatus, Christus est in Christo, et ars in arte, quod videtur in Christo, et ars in arte, quod videtur inconveniens. inconveniens.

3. Item, Dicit Apostolus, ad Ephes. 1, 3. Item, Dicit Apostolus, ad Ephes. 1, 4: Elegit nos in ipso, scilicet in Christo, 4: Elegit nos in ipso, scilicet in Christo, ante mundi constitutionem. Ergo in ante mundi constitutionem. Ergo in Christo sumus electi: ergo prædestinati. Christo sumus electi: ergo prædestinati. Si igitur ipse est prædestinatus, ipse non Si igitur ipse est prædestinatus, ipse non est prædestinatus nisi in seipso: et hoc est prædestinatus nisi in seipso: et hoc iterum nihil est dicere, quod idem in se- iterum nihil est dicere, quod idem in se- ipso eligatur et prædestinetur. ipso eligatur et prædestinetur.

SED CONTRA: Ad Roman. 1, 4: Qui SED CONTRA: Ad Roman. 1, 4: Qui prædestinatus est Filius Dei in virtute, prædestinatus est Filius Dei in virtute, secundum spiritum sanctificationis. secundum spiritum sanctificationis.

SOLUTIO. Secundum istam opinionem SOLUTIO. Secundum istam opinionem facile est respondere objectis: quia objecta facile est respondere objectis: quia objecta non contingunt ei, sed potius opinioni non contingunt ei, sed potius opinioni secundæ quia ista opinio dicit hominem secundæ quia ista opinio dicit hominem non supponere nisi suppositum hominis non supponere nisi suppositum hominis in una natura et duabus substantiis. in una natura et duabus substantiis.

Et ideo dicunt ad primum, quod Chri- Et ideo dicunt ad primum, quod Chri- stus in supposito et natura divina præ- stus in supposito et natura divina præ- destinat et homo ille in supposito et na- destinat et homo ille in supposito et na- tura hominis prædestinatur: et sic non tura hominis prædestinatur: et sic non est inconveniens, quod uni in persona est inconveniens, quod uni in persona secundum diversa supposita et naturas secundum diversa supposita et naturas conveniat prædestinare et prædestinari, conveniat prædestinare et prædestinari, et æternum esse et temporale. et æternum esse et temporale.

AD ALIUD dicunt similiter, quod Chri- AD ALIUD dicunt similiter, quod Chri- stus in æterno supposito et natura est ars stus in æterno supposito et natura est ars Patris sed in hominis supposito est ar- Patris sed in hominis supposito est ar- tificiatum quod per idealem causam con- tificiatum quod per idealem causam con- tinetur in arte, et tamen est persona tinetur in arte, et tamen est persona

una. una.

AD ALIUD dicunt hoc modo, quod non AD ALIUD dicunt hoc modo, quod non

est inconveniens eligere aliquid in se- est inconveniens eligere aliquid in se- ipso ipsa enim eadem persona secundum ipso ipsa enim eadem persona secundum suppositum divinum fuit eligens in quo suppositum divinum fuit eligens in quo elegit Pater et ipse secundum supposi- elegit Pater et ipse secundum supposi- tum et naturam humanam fuit electus, tum et naturam humanam fuit electus, quia fuit duo supposita, non unum. quia fuit duo supposita, non unum.

SED QUIA hæc opinio falsa est, ideo SED QUIA hæc opinio falsa est, ideo oportet respondere. oportet respondere.

Dicendum ergo ad primum, quod li- Dicendum ergo ad primum, quod li- cet idem sit Christus Filius Dei in quan- cet idem sit Christus Filius Dei in quan- tum hujusmodi, et Christus in utraque tum hujusmodi, et Christus in utraque natura et triplici substantia, tamen se- natura et triplici substantia, tamen se- cundum considerationem differt : quia cundum considerationem differt : quia primo supponitur persona simplex, se- primo supponitur persona simplex, se- cundo autem persona composita. Persona cundo autem persona composita. Persona autem ut est simplex, convenit prædes- autem ut est simplex, convenit prædes- tinare personæ autem ut est compo- tinare personæ autem ut est compo- sita, convenit prædestinari: non autem sita, convenit prædestinari: non autem ut persona sit vel in natura divina, sed ut persona sit vel in natura divina, sed ut persona composita in humana natura ut persona composita in humana natura et substantia carnis et animæ et non et substantia carnis et animæ et non fiat vis in compositione: sicut etiam se- fiat vis in compositione: sicut etiam se- cunda opinio in Littera explanat per cunda opinio in Littera explanat per quem modum est composita et sic pa- quem modum est composita et sic pa- tet, quod etsi eidem conveniunt præde- tet, quod etsi eidem conveniunt præde- stinare et prædestinari, non tamen secun- stinare et prædestinari, non tamen secun- dum idem. dum idem.

AD ALIUD eodem modo dicendum, AD ALIUD eodem modo dicendum, quod persona ut simplex est ars Patris quod persona ut simplex est ars Patris per appropriationem, et nihil prohibet per appropriationem, et nihil prohibet eamdem in se contineri quoad hoc quod eamdem in se contineri quoad hoc quod futura esset in natura humana. futura esset in natura humana.

AD TERTIUM dicendum, quod nihil est AD TERTIUM dicendum, quod nihil est inconveniens hoc modo ipsum eligi in inconveniens hoc modo ipsum eligi in seipso diversimode consideratum. seipso diversimode consideratum.

Expositio textus. Expositio textus.

Deinde quæritur de hac propositione Deinde quæritur de hac propositione Origenis quam inducunt in capitulo eo- Origenis quam inducunt in capitulo eo- dem, A, § 2 « Factus est sine dubio dem, A, § 2 « Factus est sine dubio illud quod prius non erat. » illud quod prius non erat. »

Aut enim hoc est hypostasis: aut na- Aut enim hoc est hypostasis: aut na- tura humana. Si hypostasis: ergo Chri- tura humana. Si hypostasis: ergo Chri- stus factus est aliqua hypostasis quæ non stus factus est aliqua hypostasis quæ non

Ad Ad

Ad 2 Ad 2

Ad Ad

IN III SENTENT. DIST. VII, E, ART. 3. IN III SENTENT. DIST. VII, E, ART. 3.

est est

semper erat: sed aliqua hypostasis semper erat: sed aliqua hypostasis aliquis homo: ergo ipse factus est ali- aliquis homo: ergo ipse factus est ali- quis homo et hoc supra improbatum quis homo et hoc supra improbatum

est. est.

ET DICENDUM, quod Origenes addit ET DICENDUM, quod Origenes addit secundum carnem et hæc determinatio secundum carnem et hæc determinatio verificat locutionem. Quia non est con- verificat locutionem. Quia non est con- cedendum secundum veritatem, licet cedendum secundum veritatem, licet ista opinio sic dicat, quod Christus sit ista opinio sic dicat, quod Christus sit aliqua substantia quæ non semper erat: aliqua substantia quæ non semper erat: quia una est hypostasis hujus hominis quia una est hypostasis hujus hominis et Filii Dei. Si autem intelligitur na- et Filii Dei. Si autem intelligitur na- tura ipse hoc die non est natura sua: tura ipse hoc die non est natura sua: sicut numquam nec fuit, nec erit : sicut numquam nec fuit, nec erit : et ideo nec de hypostasi nec de natura et ideo nec de hypostasi nec de natura potest verificari: et ideo excluditur, quod potest verificari: et ideo excluditur, quod hæc opinio absolute falsa sit. hæc opinio absolute falsa sit.

« In secunda vero sententia, etc. » « In secunda vero sententia, etc. » Hic ponitur secundæ opinionis respon- Hic ponitur secundæ opinionis respon- sio quæ, ut tenetur communiter, in sex sio quæ, ut tenetur communiter, in sex capitulis continetur, in quorum primo capitulis continetur, in quorum primo ponitur responsio. In secundo, auctori- ponitur responsio. In secundo, auctori- tatum pro prima inductarum determina- tatum pro prima inductarum determina- tio, ibi, D, « Determinant etiam auctorita- tio, ibi, D, « Determinant etiam auctorita- tes, etc. » In tertio, quædam objecta in tes, etc. » In tertio, quædam objecta in contrarium, ibi, E, « Sed his videntur contrarium, ibi, E, « Sed his videntur adversari, etc. » In quarto, solutio illo- adversari, etc. » In quarto, solutio illo- rum, ibi, F, « Hæc autem in hunc mo- rum, ibi, F, « Hæc autem in hunc mo- dum, etc. » In quinto, determinatur dum, etc. » In quinto, determinatur qualiter Christus dicitur utrumque, ibi, qualiter Christus dicitur utrumque, ibi, H, « Quod etiam dictum est, utrumque H, « Quod etiam dictum est, utrumque Christus est. » In sexto et ultimo, objicit Christus est. » In sexto et ultimo, objicit quoddam quod magis videtur contra- quoddam quod magis videtur contra- rium, et solvit, ibi, I, « Est autem et rium, et solvit, ibi, I, « Est autem et aliud quod huic sententiæ, etc. »> aliud quod huic sententiæ, etc. »>

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An Christus sit unum vel duo supposita ? An Christus sit unum vel duo supposita ?

Circa auctoritates in quinto capitulo Circa auctoritates in quinto capitulo E inductas dubium oritur: quia illæ viden- E inductas dubium oritur: quia illæ viden- tur probare, quod Christus sit duo: et tur probare, quod Christus sit duo: et hoc est contra positionem illius opinio- hoc est contra positionem illius opinio- nis supra dictam quæ est, quod Christus nis supra dictam quæ est, quod Christus

147 147

non sit nisi unum: cum ipse nec sit duo non sit nisi unum: cum ipse nec sit duo supposita, nec duæ naturæ. supposita, nec duæ naturæ. ОBJICITUR autem : ОBJICITUR autem :

1. Sicut Augustinus dicit: << Aliud 1. Sicut Augustinus dicit: << Aliud est verbum Dei, aliud homo. » est verbum Dei, aliud homo. »

Item, ibidem, « Aliud Filius hominis, Item, ibidem, « Aliud Filius hominis, aliud Filius Dei: » et cæteræ auctoritates aliud Filius Dei: » et cæteræ auctoritates ibi inductæ. ibi inductæ.

2. Ad idem per rationem : Christus 2. Ad idem per rationem : Christus est unum unitate creata, et est unum est unum unitate creata, et est unum unitate increata: et unitas creata non unitate increata: et unitas creata non est unitas increata: ergo Christus est est unitas increata: ergo Christus est duo. PROBATIO primæ. Omnis res est una duo. PROBATIO primæ. Omnis res est una unitate formæ : Christus autem est in unitate formæ : Christus autem est in forma increata : ergo ipse non est unum. forma increata : ergo ipse non est unum. PROBATIO secundæ : quia creatum et in- PROBATIO secundæ : quia creatum et in- creatum opponuntur : ergo unum non creatum opponuntur : ergo unum non est aliud. est aliud.