IN III SENTENT. DIST. III, A, ART. 18 ET 19. IN III SENTENT. DIST. III, A, ART. 18 ET 19.

59 59

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

Quid intelligitur per Altissimum, quan- Quid intelligitur per Altissimum, quan- do dicitur, virtus Altissimi? do dicitur, virtus Altissimi?

ARTICULUS XIX. ARTICULUS XIX.

An caro Christi fuerit ex purissimis An caro Christi fuerit ex purissimis sanguinibus? sanguinibus?

Solutio. Solutio.

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, versus medium : « Virtus Altissi- ibi, A, versus medium : « Virtus Altissi- mi obumbrabit tibi, etc. » Quare vocat mi obumbrabit tibi, etc. » Quare vocat eum Altissimum, et quid sit obumbrare eum Altissimum, et quid sit obumbrare Spiritum sanctum ? Spiritum sanctum ?

Et ad hoc dicendum, quod secundum Et ad hoc dicendum, quod secundum Cassianum in libro contra Nestorium et Cassianum in libro contra Nestorium et Eutychetem, per Altissimum intelligitur Eutychetem, per Altissimum intelligitur Pater, et per appropriationem in Patre Pater, et per appropriationem in Patre est auctoritas per sapientiam autem et est auctoritas per sapientiam autem et virtutem intelligitur Filius, et Spiritus virtutem intelligitur Filius, et Spiritus sanctus exprimitur suo proprio nomine : sanctus exprimitur suo proprio nomine : ut sic tres magni fabri mundi fabricato- ut sic tres magni fabri mundi fabricato- res intelligantur in indivisibili opere in- res intelligantur in indivisibili opere in- carnationis mundum etiam in fabrica carnationis mundum etiam in fabrica uteri virginalis reparasse. uteri virginalis reparasse.

Alia etiam ratione dicit, Altissimi, quia Alia etiam ratione dicit, Altissimi, quia altissimum fecit: ad alta enim humilia altissimum fecit: ad alta enim humilia elevavit, uniendo nostram naturam Ver- elevavit, uniendo nostram naturam Ver- bo, et alta imis sociavit. Sapientia autem bo, et alta imis sociavit. Sapientia autem apparuit in modo conjunctionis, ut di- apparuit in modo conjunctionis, ut di- stinctæ sint naturæ et unitæ hypostati- stinctæ sint naturæ et unitæ hypostati- ce: virtus autem in conjunctione tam ce: virtus autem in conjunctione tam distantium, ut deitas, et humanitas. Um- distantium, ut deitas, et humanitas. Um- bra autem refrigerat, visum adunat et bra autem refrigerat, visum adunat et umbrat sive obtenebrat. Refrigerare con- umbrat sive obtenebrat. Refrigerare con- venit sanctificationi Virginis, et exstin- venit sanctificationi Virginis, et exstin- ctioni fomitis, visum coadunare ad con- ctioni fomitis, visum coadunare ad con- tuitum Verbi incarnati : obtenebrari tuitum Verbi incarnati : obtenebrari vero Verbo quod exinanivit semetipsum vero Verbo quod exinanivit semetipsum formam servi accipiens. formam servi accipiens.

Damascenus autem dicit nasci ex eo Damascenus autem dicit nasci ex eo non sanctificatum : quia non fuit um- non sanctificatum : quia non fuit um- quam non sanctum. quam non sanctum.

Deinde, quæritur de hoc quod dicit Deinde, quæritur de hoc quod dicit ibi, A, versus medium, quod «copulavit ibi, A, versus medium, quod «copulavit sibiipsi ex sanctissimis et purissimis sibiipsi ex sanctissimis et purissimis sanguinibus, etc. » sanguinibus, etc. »

Ex hoc enim videtur, quod ut de ma- Ex hoc enim videtur, quod ut de ma- teria Christus sit ex sanguine. teria Christus sit ex sanguine.

CONTRA: CONTRA:

1. Augustinus infra dicit, quod ex 1. Augustinus infra dicit, quod ex carne. carne.

2. Præterea, Vicinior est caro ad car- 2. Præterea, Vicinior est caro ad car- nem quam caro ad sanguinem, vel e con- nem quam caro ad sanguinem, vel e con- verso: sed habentium symbolum facilior verso: sed habentium symbolum facilior est unio: ergo congruentius fuit assume- est unio: ergo congruentius fuit assume- re ex carne quam ex sanguine. Sed si hoc re ex carne quam ex sanguine. Sed si hoc dicatur, tunc etiam oportuit sumere ex dicatur, tunc etiam oportuit sumere ex ossibus ossa, ex nervis nervos, et sic de ossibus ossa, ex nervis nervos, et sic de aliis. aliis.

Contra. Contra.

SOLUTIO. Dicendum, quod ex purissi- Solutio. SOLUTIO. Dicendum, quod ex purissi- Solutio. mis sanguinibus accepit: quia sanguis mis sanguinibus accepit: quia sanguis est potentia totum corpus, non autem est potentia totum corpus, non autem

caro. caro.

AD DICTUM Augustini dicendum, quod Ad quæst, 1. AD DICTUM Augustini dicendum, quod Ad quæst, 1. intelligit carnem pro eo quod est materia intelligit carnem pro eo quod est materia carnis et hoc est sanguis. carnis et hoc est sanguis.

AD ALIUD dicendum, quod caro carni Ad quæst. 2. AD ALIUD dicendum, quod caro carni Ad quæst. 2. vicinior est in forma speciei: sed non in vicinior est in forma speciei: sed non in via generationis: quia non ex carne fit via generationis: quia non ex carne fit caro, nisi corrumpatur in cibis, et per caro, nisi corrumpatur in cibis, et per digestionem in sanguinem convertatur, digestionem in sanguinem convertatur, et tunc tandem generetur inde caro. Ex et tunc tandem generetur inde caro. Ex sanguine autem statim fit caro per con- sanguine autem statim fit caro per con- versionem et formationem generativæ versionem et formationem generativæ virtutis, vel etiam nutritivæ in quibus- virtutis, vel etiam nutritivæ in quibus-

dam. dam.

60 60

60 60

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS XX. ARTICULUS XX.

Quid dicatur, Antiqua conspersio? Quid dicatur, Antiqua conspersio?

Deinde, Quæritur de hoc quod dicit, Deinde, Quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, versus finem: «Antiquæ con- ibi, A, versus finem: «Antiquæ con- spersionis, etc. » spersionis, etc. »

Hoc enim non videtur verum: quia Hoc enim non videtur verum: quia antiqua conspersio est antiqua ab infe- antiqua conspersio est antiqua ab infe- ctione vitii, sicut innuit Apostolus, I ad ctione vitii, sicut innuit Apostolus, I ad Corinth. v, 7, ubi dicit: Expurgate ve- Corinth. v, 7, ubi dicit: Expurgate ve- tus fermentum, ut sitis nova consper- tus fermentum, ut sitis nova consper-

sio. sio.

RESPONSIO. Dicendum, quod dicitur RESPONSIO. Dicendum, quod dicitur antiqua propter rugositatem pœnarum, antiqua propter rugositatem pœnarum, et non culpæ : quia culpam non accepit et non culpæ : quia culpam non accepit de antiquitate nostra, sed pœnam, ut in- de antiquitate nostra, sed pœnam, ut in- fra dicet Magister. fra dicet Magister.

ARTICULUS XXI. ARTICULUS XXI.

Quomodo intelligitur quod dicitur, Non Quomodo intelligitur quod dicitur, Non seminans, sed per Spiritum sanctum seminans, sed per Spiritum sanctum creans? creans?

ARTICULUS XXII. ARTICULUS XXII.

An Beata Virgo habuit potentiam gene- An Beata Virgo habuit potentiam gene- randi Filium ? randi Filium ?

Deinde, Quæritur de verbo Magistri Deinde, Quæritur de verbo Magistri quod dicit, ibi, A, sub finem : « Cui colla- quod dicit, ibi, A, sub finem : « Cui colla- ta est potentia novo modo generandi, ta est potentia novo modo generandi,

etc. » etc. »

Ex hoc enim videtur haberi, quod Vir- Ex hoc enim videtur haberi, quod Vir- go Christum non genuit active aliquo go Christum non genuit active aliquo modo: quia ita exponit, ut sine coitu vi- modo: quia ita exponit, ut sine coitu vi- ri, sine libidine concipientis in utero ri, sine libidine concipientis in utero Virginis celebraretur conceptus Dei et Virginis celebraretur conceptus Dei et hominis. hominis.

ET AD hoc dicendum, ut supra dictum ET AD hoc dicendum, ut supra dictum est, quod non egit nisi disponendo, et ad- est, quod non egit nisi disponendo, et ad- juvando extrinsecus, et ministrando ma- juvando extrinsecus, et ministrando ma- teriam ad substantiam membrorum et ad teriam ad substantiam membrorum et ad incrementum. Sed virtus convertens, incrementum. Sed virtus convertens, formans, et figurans, et componens formans, et figurans, et componens membra, et uniens animam cum deitate, membra, et uniens animam cum deitate, tota fuit in opere Spiritus sancti. tota fuit in opere Spiritus sancti.

Soluti Soluti

Solutio. Solutio.

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, versus finem: « Non seminans, sed A, versus finem: « Non seminans, sed per Spiritum sanctum creans, etc. » per Spiritum sanctum creans, etc. »

Cum enim creare sit de nihilo aliquid Cum enim creare sit de nihilo aliquid facere, non videtur Christo convenire, facere, non videtur Christo convenire, qui non de nihilo, sed de aliquo materia- qui non de nihilo, sed de aliquo materia- liter factus est, quia de sanguine glorio- liter factus est, quia de sanguine glorio- sæ Virginis. sæ Virginis.

SOLUTIO. Dicendum, quod creare duo SOLUTIO. Dicendum, quod creare duo importat, scilicet quod sit immediatum importat, scilicet quod sit immediatum opus Dei, et ideo dicit creans: sed al- opus Dei, et ideo dicit creans: sed al- terum non habet, et ideo alia Littera in terum non habet, et ideo alia Littera in originali habet. « Sed per Spiritum san- originali habet. « Sed per Spiritum san- ctum conditive. >> ctum conditive. >>

ARTICULUS XXIII. ARTICULUS XXIII.

Cur dicatur, Hanc carnem non coelestis, Cur dicatur, Hanc carnem non coelestis, non aereæ, non alterius cujusque pu- non aereæ, non alterius cujusque pu- tes esse naturæ ? tes esse naturæ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, A, in fine: «Hanc carnem non cælestis, A, in fine: «Hanc carnem non cælestis, non aereæ, etc. » non aereæ, etc. »

CONTRA hoc est quod habetur, Joan. CONTRA hoc est quod habetur, Joan. 11, 31 Qui est de terra, de terra est, et 11, 31 Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. Qui de cœlo venit, su- de terra loquitur. Qui de cœlo venit, su- per omnes est. Et dicit hoc Joannes de se, per omnes est. Et dicit hoc Joannes de se, comparando se Christo secundum infe- comparando se Christo secundum infe- rioritatem. Constat autem, quod de ani- rioritatem. Constat autem, quod de ani-

Solutio. Solutio.

IN III SENTENT. DIST. III, B, ART. 24. IN III SENTENT. DIST. III, B, ART. 24.

ma non loquitur, sed de corpore: ergo ma non loquitur, sed de corpore: ergo corpus Christi venit de cœlo: ergo cœ- corpus Christi venit de cœlo: ergo cœ- lestis naturæ est. lestis naturæ est.

SOLUTIO. Dicendum est, quod Joannes SOLUTIO. Dicendum est, quod Joannes dicit hoc de persona Christi, non de na- dicit hoc de persona Christi, non de na-

61 61

tura hominis: Christus enim in persona tura hominis: Christus enim in persona de coelo venit: Joannes autem terrenæ de coelo venit: Joannes autem terrenæ nativitatis habuit personam: sicut etiam nativitatis habuit personam: sicut etiam dicit Christus alibi de se: Nemo ascendit dicit Christus alibi de se: Nemo ascendit in cœlum, nisi qui descendit de cœlo, Fi- in cœlum, nisi qui descendit de cœlo, Fi- lius hominis, qui est in cœlo '. lius hominis, qui est in cœlo '.

B. Auctoritate firmat ex tunc fuisse Virginem immunem a peccato. B. Auctoritate firmat ex tunc fuisse Virginem immunem a peccato.

Quod autem sacra Virgo ex tunc ab omni peccato immunis exstiterit, Quod autem sacra Virgo ex tunc ab omni peccato immunis exstiterit, Augustinus evidenter ostendit in libro de Natura et gratia, inquiens: Ex- Augustinus evidenter ostendit in libro de Natura et gratia, inquiens: Ex- cepta sancta Virgine Maria, de qua propter honorem Domini, nullam cepta sancta Virgine Maria, de qua propter honorem Domini, nullam prorsus cum de peccatis agitur, haberi volo quæstionem 2. Inde enim prorsus cum de peccatis agitur, haberi volo quæstionem 2. Inde enim scimus, quod ei plus sit gratiæ collatum ad vincendum ex omni parte scimus, quod ei plus sit gratiæ collatum ad vincendum ex omni parte peccatum quod concipere ac parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum quod concipere ac parere meruit, quem constat nullum habuisse peccatum. Hac ergo Virgine excepta, si omnes sancti et sanctæ congregari peccatum. Hac ergo Virgine excepta, si omnes sancti et sanctæ congregari possent, et quæreretur ab eis an peccatum haberent, quid responderetur possent, et quæreretur ab eis an peccatum haberent, quid responderetur nisi quod Joannes ait: Si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos nisi quod Joannes ait: Si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus ? Illa autem Virgo singulari gratia præventa est atque repleta, seducimus ? Illa autem Virgo singulari gratia præventa est atque repleta, ut ipsum haberet ventris sui fructum, quem ex initio habuit universitas ut ipsum haberet ventris sui fructum, quem ex initio habuit universitas Dominum ut illud quod nascebatur ex propagine primi hominis, tantum- Dominum ut illud quod nascebatur ex propagine primi hominis, tantum- modo generis, non criminis originem duceret. modo generis, non criminis originem duceret.

ARTICULUS XXIV. ARTICULUS XXIV.

An gloriosa Virgo potuit peccare? An gloriosa Virgo potuit peccare?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa initium, « Inde enim scimus, ibi, B, circa initium, « Inde enim scimus, quod ei plus gratiæ sit collatum, etc. » quod ei plus gratiæ sit collatum, etc. »

1 Joan. III, 13. 1 Joan. III, 13.

2 S. AUGUSTINUS, Lib de Natura et Gratia, 2 S. AUGUSTINUS, Lib de Natura et Gratia,

cap 36. cap 36.

Si enim ex omni parte vicit peccatum, Si enim ex omni parte vicit peccatum, tunc videtur quod etiam vicit ex parte tunc videtur quod etiam vicit ex parte potentiæ peccandi, et ita non potuit pec- potentiæ peccandi, et ita non potuit pec-

care. care.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Quatuor sunt status liberi arbitrii, ut Quatuor sunt status liberi arbitrii, ut habetur in libro II Sententiarum *: Posse habetur in libro II Sententiarum *: Posse peccare et non peccare, qui est innocen- peccare et non peccare, qui est innocen- tiæ et non posse non peccare mortaliter, tiæ et non posse non peccare mortaliter, qui est condemnati hominis: non posse qui est condemnati hominis: non posse non peccare venialiter, qui est hominis non peccare venialiter, qui est hominis

3 I Joan. I, 3 I Joan. I,

8. 8.

* Cf II Sententiarum, Dist XXV. * Cf II Sententiarum, Dist XXV.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

62 62

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

redempti non posse peccare, qui est glo- redempti non posse peccare, qui est glo- rificatorum ergo videtur, quod Beata rificatorum ergo videtur, quod Beata Virgo tunc fuit in statu glorificatorum, et Virgo tunc fuit in statu glorificatorum, et ultra statum innocentiæ per se, quod fal- ultra statum innocentiæ per se, quod fal-

sum est. sum est.

SOLUTIO. Dicendum, quod est posse ex SOLUTIO. Dicendum, quod est posse ex habitu inclinante, et est posse ex liberta- habitu inclinante, et est posse ex liberta- te arbitrii et posse ex habitu inclinante te arbitrii et posse ex habitu inclinante ad peccandum vicerat Beata Virgo, sed ad peccandum vicerat Beata Virgo, sed habuit ex libertate arbitrii. habuit ex libertate arbitrii.

SED CONTRA objicitur, quod secundum SED CONTRA objicitur, quod secundum hoc habuit statum Adæ antequam pec- hoc habuit statum Adæ antequam pec- caret. caret.

SOLUTIO. Dicendum, Quoad hoc habuit SOLUTIO. Dicendum, Quoad hoc habuit quod non habuit inclinans in malum ex quod non habuit inclinans in malum ex parte corporis, sed quoad mortalitatem parte corporis, sed quoad mortalitatem et molestias intrinsecus non habuit: non et molestias intrinsecus non habuit: non enim'in ipsa non mori conjunctum erat enim'in ipsa non mori conjunctum erat ad posse non peccare, sicut fuit in ad posse non peccare, sicut fuit in Adam. Adam.

ARTICULUS XXV. ARTICULUS XXV.

Quomodo debet intelligi, Peccatum non Quomodo debet intelligi, Peccatum non habemus? habemus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa medium: « Si omnes sancti et B, circa medium: « Si omnes sancti et sanctæ convenirent, etc. » sanctæ convenirent, etc. »

Infantes enim baptizati recenter, non Infantes enim baptizati recenter, non videntur habere peccatum. Similiter, po- videntur habere peccatum. Similiter, po- namus aliquem cum contritione de om- namus aliquem cum contritione de om- nibus venialibus et mortalibus esse con- nibus venialibus et mortalibus esse con- fessum, ille secundum fidem Ecclesiæ fessum, ille secundum fidem Ecclesiæ peccatum non habet. peccatum non habet.

SOLUTIO. Si generaliter intelligatur Solutio SOLUTIO. Si generaliter intelligatur Solutio etiam de infantibus, tunc puto esse glos- etiam de infantibus, tunc puto esse glos- sandum, peccatum non habemus, id est, sandum, peccatum non habemus, id est, fomitem, et causam peccati, qualiter fomitem, et causam peccati, qualiter Apostolus sumit peccatum in epistola ad Apostolus sumit peccatum in epistola ad Roman. VII, 16 et 17: Si autem quod Roman. VII, 16 et 17: Si autem quod nolo, illud facio, consentio legi, quo- nolo, illud facio, consentio legi, quo- niam bona est. Nunc autem jam non niam bona est. Nunc autem jam non ego operor illud: sed quod habitat ego operor illud: sed quod habitat in me peccatum. Si autem de adultis in- in me peccatum. Si autem de adultis in- telligatur, tunc vix contingit esse sine telligatur, tunc vix contingit esse sine peccato quia quædam sunt tantæ adhæ- peccato quia quædam sunt tantæ adhæ- rentiæ, quod vix confitetur homo sine rentiæ, quod vix confitetur homo sine proposito omnia etiam venialia dimit- proposito omnia etiam venialia dimit- tendi. tendi.

C. Quare non fuit Christus decimatus in Abraham, sicut Levi, cum C. Quare non fuit Christus decimatus in Abraham, sicut Levi, cum

acceperit in eo, fuit peccato obnoxia ? acceperit in eo, fuit peccato obnoxia ?

caro quam caro quam

Cum autem illa caro, cujus excellentia singularis verbis explicari non Cum autem illa caro, cujus excellentia singularis verbis explicari non valet, antequam esset Verbo unita, obnoxia fuerit peccato in Maria et in valet, antequam esset Verbo unita, obnoxia fuerit peccato in Maria et in aliis a quibus propagatione traducta est: non immerito videri potest in aliis a quibus propagatione traducta est: non immerito videri potest in Abraham peccato subjacuisse, cujus universa caro peccato subjaceat. Abraham peccato subjacuisse, cujus universa caro peccato subjaceat.

IN III SENTENT. DIST. III, C. IN III SENTENT. DIST. III, C.

1 1

63 63

Unde quæri solet, Quare Levi decimatus dicatur in Abraham et non Unde quæri solet, Quare Levi decimatus dicatur in Abraham et non Christus, cum in lumbis Abrahæ uterque fuerit secundum materialem Christus, cum in lumbis Abrahæ uterque fuerit secundum materialem rationem, quando Abraham decimatus est, et decimas dedit Melchise- rationem, quando Abraham decimatus est, et decimas dedit Melchise- dech? Tunc enim Apostolus Levi decimatum dicit in Abraham, tamquam dech? Tunc enim Apostolus Levi decimatum dicit in Abraham, tamquam in materiali causa: quia ea decimatione sicut Abraham minor Melchise- in materiali causa: quia ea decimatione sicut Abraham minor Melchise- dech ostenditur, cui personaliter decimas solvit : ita et Leviticus ordo, dech ostenditur, cui personaliter decimas solvit : ita et Leviticus ordo, qui in Abraham secundum rationem seminalem erat, et ex eo per concu- qui in Abraham secundum rationem seminalem erat, et ex eo per concu- piscentiam carnis descendit. Christus autem non est decimatus: quia licet piscentiam carnis descendit. Christus autem non est decimatus: quia licet ibi fuerit secundum carnem, non tamen inde descendit secundum legem ibi fuerit secundum carnem, non tamen inde descendit secundum legem communem, scilicet per carnis libidinem sicut etiam in Adam omnes communem, scilicet per carnis libidinem sicut etiam in Adam omnes peccaverunt 2, sed non Christus. peccaverunt 2, sed non Christus.

Unde Augustinus super Genesim 3: Sicut in Adam peccante, qui in Unde Augustinus super Genesim 3: Sicut in Adam peccante, qui in lumbis ejus erant, peccaverunt : sic Abraham dante decimas, qui in lumbis lumbis ejus erant, peccaverunt : sic Abraham dante decimas, qui in lumbis ejus erant, decimati sunt. Sed hoc non sequitur in Christo, licet in lumbis ejus erant, decimati sunt. Sed hoc non sequitur in Christo, licet in lumbis Adæ et Abrahæ fuerit: quia non secundum concupiscentiam carnis inde Adæ et Abrahæ fuerit: quia non secundum concupiscentiam carnis inde descendit. Cum ergo Levi et Christus secundum carnem essent in lumbis descendit. Cum ergo Levi et Christus secundum carnem essent in lumbis Abrahæ, quando decimatus est, ideo pariter decimati non sunt, quia Abrahæ, quando decimatus est, ideo pariter decimati non sunt, quia secundum aliquem modum non erat ibi Christus quo eral ibi Levi. Secun- secundum aliquem modum non erat ibi Christus quo eral ibi Levi. Secun- dum rationem quippe illam seminalem ibi fuit Levi, qua ratione per con- dum rationem quippe illam seminalem ibi fuit Levi, qua ratione per con- cubitum venturus erat in matrem secundum quam rationem non erat ibi cubitum venturus erat in matrem secundum quam rationem non erat ibi Christi caro, quamvis secundum ipsam ibi fuerit Mariæ caro. Illa ergo Christi caro, quamvis secundum ipsam ibi fuerit Mariæ caro. Illa ergo decimatus est in Abraham, qui sic fuit in lumbis Abrahæ sicut ille fuit in decimatus est in Abraham, qui sic fuit in lumbis Abrahæ sicut ille fuit in lumbis patris sui, id est, qui sic est natus de patre Abraham, sicut ille de lumbis patris sui, id est, qui sic est natus de patre Abraham, sicut ille de patre suo natus est, scilicet per legem carnis, et invisibilem concupiscen- patre suo natus est, scilicet per legem carnis, et invisibilem concupiscen- tiam. tiam.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

Sequitur de secunda parte distinctio- Sequitur de secunda parte distinctio- nis, in qua quæritur, Utrum Christus de- nis, in qua quæritur, Utrum Christus de- cimatus sit? Et oritur ex præcedente in cimatus sit? Et oritur ex præcedente in qua quæritur, Utrum caro Christi obno- qua quæritur, Utrum caro Christi obno- xia fuerit peccato? quia qui obnoxiam xia fuerit peccato? quia qui obnoxiam carnem habet peccato, ille decimatus est carnem habet peccato, ille decimatus est in Patribus: hæc autem pars incipit, ibi, in Patribus: hæc autem pars incipit, ibi,

1 Cf. Ad Hebr. VII, 4 et seq. 1 Cf. Ad Hebr. VII, 4 et seq.

2 Ad Roman v, 12. 2 Ad Roman v, 12.

C, « Cum autem illa caro, cujus excel- C, « Cum autem illa caro, cujus excel- lentia, etc. » lentia, etc. »

Et habet partes duas. In prima, osten- Et habet partes duas. In prima, osten- ditur quare Christus in Abraham non est ditur quare Christus in Abraham non est decimatus. Secundo autem ex illis con- decimatus. Secundo autem ex illis con- cluditur, quod ipse primitias nostræ mas- cluditur, quod ipse primitias nostræ mas- sæ accepit, ibi, D, « Quocirca primitias sæ accepit, ibi, D, « Quocirca primitias nostræ massæ, etc. » nostræ massæ, etc. »

In priori parte Magister tria facit: In priori parte Magister tria facit: quæstionem movet, solutionem adhibet, quæstionem movet, solutionem adhibet, et probationem solutionis ponit per Au- et probationem solutionis ponit per Au- gustinum. Et hæc tria facile est distin- gustinum. Et hæc tria facile est distin- guere in Littera. guere in Littera.

3 S AUGUSTINUS, Lib. X super Genesim ad lit- 3 S AUGUSTINUS, Lib. X super Genesim ad lit- teram, cap. 2. teram, cap. 2.

61 61

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Expositio Textus. Expositio Textus.

His habitis, veniendum est ad Litteram His habitis, veniendum est ad Litteram hujus partis, et sumendum est illud quod hujus partis, et sumendum est illud quod dicit, ibi, C, « Quia ea decimatione sic- dicit, ibi, C, « Quia ea decimatione sic- ut Abraham minor Melchisedech osten- ut Abraham minor Melchisedech osten- ditur, etc. » et qua minoritate ? ditur, etc. » et qua minoritate ?

Et dicitur, quod imperfectæ benedi- Et dicitur, quod imperfectæ benedi- ctionis et indigentiæ, quam imperfectio- ctionis et indigentiæ, quam imperfectio- nem oblatione decimæ et retentione no- nem oblatione decimæ et retentione no- vem significavit : cum enim decimum vem significavit : cum enim decimum Melchisedech accepit denarium, apud Melchisedech accepit denarium, apud Abraham non remansit: et ideo perle- Abraham non remansit: et ideo perle- ctio apud Melchisedech fuit et non apud ctio apud Melchisedech fuit et non apud Abraham, quod significavit decimam Abraham, quod significavit decimam removendo et ideo per sacerdotium removendo et ideo per sacerdotium Melchisedech, et non filiorum Abraham, Melchisedech, et non filiorum Abraham, perfectio benedictionis et redemptionis perfectio benedictionis et redemptionis fuit significata. Cum autem Melchisedech fuit significata. Cum autem Melchisedech typum sacerdotii Christi exhibuit in ob- typum sacerdotii Christi exhibuit in ob- latione panis et vini, sacerdotium Chri- latione panis et vini, sacerdotium Chri- sti est perfectum et liberans: et Abra- sti est perfectum et liberans: et Abra- ham imperfectum et indigens liberatore. ham imperfectum et indigens liberatore.

Deinde accipe illud ante finem capi- Deinde accipe illud ante finem capi- tuli : « Secundum rationem quippe il tuli : « Secundum rationem quippe il

lam seminalem, etc. » Ratio seminalis lam seminalem, etc. » Ratio seminalis est ratio qua seminatur posteritas : et est ratio qua seminatur posteritas : et illa ratio est vis concupiscentiæ, et com- illa ratio est vis concupiscentiæ, et com- mixtio sexuum, ut patet in omnibus. mixtio sexuum, ut patet in omnibus.

Post hæc accipe illud, in fine capituli: Post hæc accipe illud, in fine capituli: « Invisibilem concupiscentiam. » Hæc « Invisibilem concupiscentiam. » Hæc concupiscentia dicitur invisibilis, quia in concupiscentia dicitur invisibilis, quia in proprietatibus visibilis corporis seminati proprietatibus visibilis corporis seminati non apparet, sed per rationem carnis pu- non apparet, sed per rationem carnis pu- gnæ adversus spiritum apparet. gnæ adversus spiritum apparet.

ARTICULUS XXVI. ARTICULUS XXVI.

An Christus secundum differentem mo- An Christus secundum differentem mo- dum ab aliis fuit in lumbis Adæ vel dum ab aliis fuit in lumbis Adæ vel Abrahæ ? Abrahæ ?

Hic incidunt tres quæstiones difficiles. Hic incidunt tres quæstiones difficiles. Prima est, Utrum Christus secundum Prima est, Utrum Christus secundum differentem modum ab aliis hominibus differentem modum ab aliis hominibus fuerit in lumbis Adæ, vel Abrahæ ? fuerit in lumbis Adæ, vel Abrahæ ?

Secunda, Quid sit decimari in lumbis Secunda, Quid sit decimari in lumbis Abrahæ, vel non decimari? Abrahæ, vel non decimari? Tertia est, Quid sit peccare in Adam, Tertia est, Quid sit peccare in Adam, vel non peccare ? vel non peccare ?

CIRCA PRIMUM proceditur sic: CIRCA PRIMUM proceditur sic:

1. Dicit Augustinus in libro VIII su- 1. Dicit Augustinus in libro VIII su- per Genesim, quod omnes per corpulen- per Genesim, quod omnes per corpulen- tam substantiam fuimus in Adam. Aut tam substantiam fuimus in Adam. Aut igitur intelligitur corpulenta substantia, igitur intelligitur corpulenta substantia, quæ est secundum formam et materiam quæ est secundum formam et materiam corpus nostrum aut corpulenta substan- corpus nostrum aut corpulenta substan- tia, quæ est materia corporis nostri. tia, quæ est materia corporis nostri. Constat, quod non primo modo: quia sic Constat, quod non primo modo: quia sic corpora nostra organizata fuissent ibi- corpora nostra organizata fuissent ibi- dem, quod esse ibi non potest. Si autem dem, quod esse ibi non potest. Si autem corpulenta substantia est materia corpo- corpulenta substantia est materia corpo-

ris nostri. CONTRA: Materia illa fuit ali- ris nostri. CONTRA: Materia illa fuit ali- quid signatum in Adam, vel materia al- quid signatum in Adam, vel materia al- terius: ergo omnium corporum factorum terius: ergo omnium corporum factorum et futurorum fuit ibi materia per aliquod et futurorum fuit ibi materia per aliquod signatum, quod valde irrationabile est: signatum, quod valde irrationabile est: quia si fuisset ut mons maximus, non quia si fuisset ut mons maximus, non posset in tot dividi: præcipue tamen si posset in tot dividi: præcipue tamen si mundus infinitus esset, semper possibile mundus infinitus esset, semper possibile esset homines ex hominibus propagari. esset homines ex hominibus propagari.

Sunt tamen et fuerunt ante nos, qui Sunt tamen et fuerunt ante nos, qui hoc dixerunt, sicut Magister qui fecit hoc dixerunt, sicut Magister qui fecit hunc librum, et solvit objectionem fa- hunc librum, et solvit objectionem fa- ctam, quod quidem de omnibus aliquid ctam, quod quidem de omnibus aliquid fuit in eo et hoc operatione Domini fuit in eo et hoc operatione Domini multiplicatum est in tot, quot nascentur, multiplicatum est in tot, quot nascentur, sicut materia quinque panum in tot mil- sicut materia quinque panum in tot mil- lia hominum qui inde satiati dicuntur. lia hominum qui inde satiati dicuntur.

IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 26. IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 26.

Sed contra hoc est, quod opus naturæ Sed contra hoc est, quod opus naturæ secundum totum esset miraculosum, et secundum totum esset miraculosum, et non naturaliter generarentur homines ex non naturaliter generarentur homines ex hominibus. hominibus.

2. Præterea, Etiam eadem ratio est 2. Præterea, Etiam eadem ratio est de equis, et asinis, et aliis animalibus, de equis, et asinis, et aliis animalibus, qualiter illa traducta sunt ex primis quæ qualiter illa traducta sunt ex primis quæ creata sunt in operibus sex dierum. creata sunt in operibus sex dierum.

aut de aut de

3. Præterea, Hoc deducitur ad impos- 3. Præterea, Hoc deducitur ad impos- sibile sic: Deus multiplicat acceptum ex sibile sic: Deus multiplicat acceptum ex Adam aut ergo aliquid de elementis Adam aut ergo aliquid de elementis mundi materiæ illi addendo mundi materiæ illi addendo novo materiam creando, et addendo novo materiam creando, et addendo illi. Si aliquid addit de elementis mundi: illi. Si aliquid addit de elementis mundi: igitur non totum fuit in Adam, ut ipsi igitur non totum fuit in Adam, ut ipsi dicunt: quia opinio illorum est, quod dicunt: quia opinio illorum est, quod nihil convertitur in veritatem humanæ nihil convertitur in veritatem humanæ naturæ quæ a primis parentibus est naturæ quæ a primis parentibus est sumpta. Si secundo modo, quæritur sumpta. Si secundo modo, quæritur idem. Si autem dicatur, quod illam idem. Si autem dicatur, quod illam materiam in se multiplicat, nec creando materiam in se multiplicat, nec creando aliquid quod addatur, nec aliud conver- aliquid quod addatur, nec aliud conver- tendo in eam : hoc non est intelligibile: tendo in eam : hoc non est intelligibile: quia dicunt Sancti, quod quinque panes quia dicunt Sancti, quod quinque panes multiplicavit, sicut multiplicat segetes multiplicavit, sicut multiplicat segetes ex uno grano. Hæc autem multiplicatio ex uno grano. Hæc autem multiplicatio fit per alia grana in segetum conversio- fit per alia grana in segetum conversio- nem: unde tunc non est simile quod nem: unde tunc non est simile quod addunt quia panes multiplicavit per addunt quia panes multiplicavit per conversionem alienæ materiæ in ipsos. conversionem alienæ materiæ in ipsos.

: :

Propter hoc alii subtiliorem invene- Propter hoc alii subtiliorem invene- runt phantasiam, et dixerunt quia ma- runt phantasiam, et dixerunt quia ma- teria est divisibilis in infinitum per actum teria est divisibilis in infinitum per actum naturæ et ita quod quilibet habeat ali- naturæ et ita quod quilibet habeat ali- quid de primo. SED CONTRA: Aut materia quid de primo. SED CONTRA: Aut materia secundum quod est substantia ens in po- secundum quod est substantia ens in po- tentia tantum, divisibilis est: aut ma- tentia tantum, divisibilis est: aut ma- teria quanta. Si primo modo, hoc non teria quanta. Si primo modo, hoc non capit intellectus, quod actu aliquid di- capit intellectus, quod actu aliquid di- vidatur divisione materiæ et non formæ, vidatur divisione materiæ et non formæ, quod nullam habeat quantitatem: et hoc quod nullam habeat quantitatem: et hoc est contra Philosophum in I Physicorum, est contra Philosophum in I Physicorum, dicentem, quod si tantum unum est quod dicentem, quod si tantum unum est quod est substantia, quod illud est indivisi- est substantia, quod illud est indivisi- bile, eo quod non dividitur materiæ di- bile, eo quod non dividitur materiæ di- visione nisi quantum. Formæ autem di- visione nisi quantum. Formæ autem di- visione potest addi aliquid quod non est visione potest addi aliquid quod non est quantum, sicut ens, et substantia, et alia quantum, sicut ens, et substantia, et alia

XXVIII XXVIII

65 65

hujusmodi genera quæ suis differentiis hujusmodi genera quæ suis differentiis dividuntur: sed non habet locum hic dividuntur: sed non habet locum hic hujusmodi divisio. Si autem dicunt ma- hujusmodi divisio. Si autem dicunt ma- teriam quantam esse. CONTRA: Philoso- teriam quantam esse. CONTRA: Philoso- phus in II de Anima dicit, quod omnium phus in II de Anima dicit, quod omnium natura constantium terminus est et ratio natura constantium terminus est et ratio

magnitudinis et augmenti: hic autem magnitudinis et augmenti: hic autem terminus et ratio sumitur a duobus: a terminus et ratio sumitur a duobus: a quantitate humidi radicalis, quod est quantitate humidi radicalis, quod est materia prima generationis, et a vigore materia prima generationis, et a vigore virtutis formativæ, et informatione, sic- virtutis formativæ, et informatione, sic- ut innuit Galenus, qui dicit quorumdam ut innuit Galenus, qui dicit quorumdam defectum membrorum causari ex defectu defectum membrorum causari ex defectu materiæ, quorumdam autem ex defectu materiæ, quorumdam autem ex defectu virtutis: igitur illa materia proportionata virtutis: igitur illa materia proportionata est tanto corpori in tanta quantitate, quæ est tanto corpori in tanta quantitate, quæ si minor sit, non erit tantum: ergo si si minor sit, non erit tantum: ergo si dividatur, non dico jam, in infinitum, dividatur, non dico jam, in infinitum, sed etiam ad modicum, sicut in duo, non sed etiam ad modicum, sicut in duo, non generabitur inde tota quantitas corporis generabitur inde tota quantitas corporis humani: et sic nihil est quod dicunt de humani: et sic nihil est quod dicunt de divisione in infinitum. divisione in infinitum.

Si forte dicatur, quod hoc verum est: Si forte dicatur, quod hoc verum est: et ideo modo nascuntur homines mino- et ideo modo nascuntur homines mino- ris quantitatis, quam antiquitus: quia ris quantitatis, quam antiquitus: quia divisa materia facta est minor. divisa materia facta est minor. CONTRA: CONTRA:

1. Secundum hoc continue filius debe- 1. Secundum hoc continue filius debe- ret esse minor patre in tanta quantitate, ret esse minor patre in tanta quantitate, quanta dividitur materia in numerum quanta dividitur materia in numerum filiorum et filiarum. Et cum aliquis le- filiorum et filiarum. Et cum aliquis le- gatur habuisse triginta filios, et plures gatur habuisse triginta filios, et plures filias, ipse triginta partibus debuit esse filias, ipse triginta partibus debuit esse major quolibet illorum filiorum, quod major quolibet illorum filiorum, quod ridiculum est. ridiculum est.

2. Præterea, Sæpe videmus filium ge- 2. Præterea, Sæpe videmus filium ge- nerari majorem patre. nerari majorem patre.

3. Præterea, Tamdiu duravit successus 3. Præterea, Tamdiu duravit successus hominum, quod mirum est quod modo hominum, quod mirum est quod modo atomales non essemus. atomales non essemus.

4. Præterea, Forte alia ratione elidi- 4. Præterea, Forte alia ratione elidi- tur hæc opinio, scilicet quod ab Adam tur hæc opinio, scilicet quod ab Adam divisum est, aut totum formatum est in divisum est, aut totum formatum est in corpus Seth, aut non totum, sed pars corpus Seth, aut non totum, sed pars est reservata in Seth ut inde filius Seth est reservata in Seth ut inde filius Seth nasceretur. Si primo modo, cum hoc nasceretur. Si primo modo, cum hoc quod habet formam humanam in uno non quod habet formam humanam in uno non sit susceptibile formæ humanæ in altero, sit susceptibile formæ humanæ in altero, nec resurgat cum eo, ut dicit Augusti- nec resurgat cum eo, ut dicit Augusti-

5 5

Solutio. Solutio.

66 66

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

nus, non potest ex illo fieri corpus al- nus, non potest ex illo fieri corpus al- terius per successionem contra rationem terius per successionem contra rationem enim valde est, quod res sit in potentia enim valde est, quod res sit in potentia ad formam quam jam habet. Si autem ad formam quam jam habet. Si autem dicatur, quod non obviat dictum Augu- dicatur, quod non obviat dictum Augu- stini de resurrectione: quia nobilius esse stini de resurrectione: quia nobilius esse habet in secundo, quam in primo. CON- habet in secundo, quam in primo. CON- TRA In primo est sicut radicale mem- TRA In primo est sicut radicale mem- brum hominis, et non sicut nutrimen- brum hominis, et non sicut nutrimen- tale: quia hoc datum fuit, quod ipsum tale: quia hoc datum fuit, quod ipsum formatur totum in corpus hominis: ergo formatur totum in corpus hominis: ergo in primo habet nobilius esse. Si propter in primo habet nobilius esse. Si propter hoc detur alia pars, quod non tolum hoc detur alia pars, quod non tolum formatur in corpus, sed reservetur pars, formatur in corpus, sed reservetur pars, tunc sequitur, quod aut dividitur in par- tunc sequitur, quod aut dividitur in par- tes numerantes totum, sicut mediæ, ter- tes numerantes totum, sicut mediæ, ter- tiæ, quartæ, quintæ, aut in partes nume- tiæ, quartæ, quintæ, aut in partes nume- rantes, quarum unaquæque minor est rantes, quarum unaquæque minor est præcedente divisa. Si primo modo, tunc præcedente divisa. Si primo modo, tunc stabit de necessitate propagatio generis stabit de necessitate propagatio generis humani, tot natis in quot partes illud humani, tot natis in quot partes illud semen est divisum. Si secundo modo, semen est divisum. Si secundo modo, tunc posterior semper minor est patre tunc posterior semper minor est patre suo in aliqua quantitate, et hoc non est suo in aliqua quantitate, et hoc non est verum, quia visus probat per contra- verum, quia visus probat per contra- rium frequenter. rium frequenter.

3. Præterea, Philosophi communiter 3. Præterea, Philosophi communiter omnes dicunt, quod generatio est de su- omnes dicunt, quod generatio est de su- perfluo alimenti, cui confertur vis infor- perfluo alimenti, cui confertur vis infor- mativa per organa generationis: igitur mativa per organa generationis: igitur non est hoc modo sicut illi dicunt. non est hoc modo sicut illi dicunt.

6. Item, Aristoteles in libro XVI de 6. Item, Aristoteles in libro XVI de Animalibus dicit, quod semen genera- Animalibus dicit, quod semen genera- tionis assimilatur filio egredienti de domo tionis assimilatur filio egredienti de domo patris quia sicut ille partem substantiæ patris quia sicut ille partem substantiæ secum defert, et illam multiplicat per secum defert, et illam multiplicat per negotiationes et lucra: ita semen partem negotiationes et lucra: ita semen partem substantiæ radicalis humidi in quo organa substantiæ radicalis humidi in quo organa formantur, secun defert, et multiplicat formantur, secun defert, et multiplicat illam per attractum alterius humidi a illam per attractum alterius humidi a parte matris. parte matris.

SOLUTIO. Sine præjudicio dicimus, SOLUTIO. Sine præjudicio dicimus, quod non fuimus in Adam per aliquod quod non fuimus in Adam per aliquod signatum sed dicimus, quod duplex est signatum sed dicimus, quod duplex est materia humani generis, scilicet signata materia humani generis, scilicet signata in forma hominis, vel in forma partis in forma hominis, vel in forma partis hominis sicut est materia Petri, vel pe- hominis sicut est materia Petri, vel pe- dis Petri et est materia originalis. Ma- dis Petri et est materia originalis. Ma-

teria autem originalis est quæ decisa est teria autem originalis est quæ decisa est de corpore Adæ, id est, de eo quod in de corpore Adæ, id est, de eo quod in potentia fuit corpus Adæ, hoc enim potentia fuit corpus Adæ, hoc enim fuit superfluum alimenti: decisa, in- fuit superfluum alimenti: decisa, in- quam, per actum generativæ virtutis, quam, per actum generativæ virtutis, et accepit virtutem formativam in loco et accepit virtutem formativam in loco determinato ab anima Adæ, ut ex illa determinato ab anima Adæ, ut ex illa formaret corpus filii, et tota converte- formaret corpus filii, et tota converte- retur in ipsum. Nec dicitur superfluum, retur in ipsum. Nec dicitur superfluum, quod ab substantiæ individualis susten- quod ab substantiæ individualis susten- tationem non est deputatum per actum tationem non est deputatum per actum nutritivæ potentiæ: sed de hoc quod nutritivæ potentiæ: sed de hoc quod sibi superfluit, ministravit generativæ ad sibi superfluit, ministravit generativæ ad speciei sustentationem et multiplicatio- speciei sustentationem et multiplicatio- nem. Illud idem autem non convertitur nem. Illud idem autem non convertitur in corpus filii Seth, nec pars ejus, ut in corpus filii Seth, nec pars ejus, ut probatum est, sed potius ipsum accipit probatum est, sed potius ipsum accipit humidum alimenti in corpore Seth: et humidum alimenti in corpore Seth: et iterum superfluum illius humidi mittit iterum superfluum illius humidi mittit generativæ, ut accipiat formativam vir- generativæ, ut accipiat formativam vir- tutem ab illa quæ originata est ab tutem ab illa quæ originata est ab Adam: et sic fit successio per omnes. Adam: et sic fit successio per omnes. Et hoc voco materiam quæ originaliter Et hoc voco materiam quæ originaliter convertitur ad unum hominem Adam: convertitur ad unum hominem Adam: sic enim fuimus in Adam omnes. Et sic enim fuimus in Adam omnes. Et hoc innuit Augustinus, quando dicit, hoc innuit Augustinus, quando dicit, quod si homo cibetur carnibus hominis quod si homo cibetur carnibus hominis alterius, et generet, quod resurget caro alterius, et generet, quod resurget caro illa in quo fuit ex humido radicali, non illa in quo fuit ex humido radicali, non in illo in quo fuit nutrimentum tan- in illo in quo fuit nutrimentum tan-

tum. tum.

Unde videtur mihi, quod superiores Unde videtur mihi, quod superiores opiniones, aut falsæ sint, aut non pos- opiniones, aut falsæ sint, aut non pos- sunt intelligi qualiter sint veræ. Et con- sunt intelligi qualiter sint veræ. Et con- cedo rationes in contrarium adductas. cedo rationes in contrarium adductas.

Et quantum ad hoc dico, quod cum Et quantum ad hoc dico, quod cum dicitur, Christus fuit in lumbis Adæ, dicitur, Christus fuit in lumbis Adæ, fuit per materiam hoc modo originalem, fuit per materiam hoc modo originalem, sed non sicut alu homines. Corpulentum sed non sicut alu homines. Corpulentum enim in quo facta est formatio, sic ori- enim in quo facta est formatio, sic ori- ginaliter fuit ibi: sed virtus formans non ginaliter fuit ibi: sed virtus formans non est inde originata, sed potius a Spiritu est inde originata, sed potius a Spiritu sancto, ut supra dictum est. Et ideo sancto, ut supra dictum est. Et ideo cum dicitur, Christus sicut alii fuit in cum dicitur, Christus sicut alii fuit in lumbis Abrahæ, puto non esse conce- lumbis Abrahæ, puto non esse conce- dendum: sed cum dicitur, Christus per dendum: sed cum dicitur, Christus per hoc per quod alii fuit in lumbis Abrahæ hoc per quod alii fuit in lumbis Abrahæ vel Adæ, concedendum est: quia unum vel Adæ, concedendum est: quia unum dicit substantiam materiæ vel originem, dicit substantiam materiæ vel originem,

IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 27. IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 27.

67 67

alterum autem dicit modum propagatio- est per decimam, ut dicit Augustinus et alterum autem dicit modum propagatio- est per decimam, ut dicit Augustinus et nis vel generationis. nis vel generationis.

ARTICULUS XXVII. ARTICULUS XXVII.

Quid sit decimari in lumbis Abrahæ ? Quid sit decimari in lumbis Abrahæ ?

Secundo quæritur, Quid sit decimari Secundo quæritur, Quid sit decimari in lumbis Abrahæ ? in lumbis Abrahæ ?

1. Aut enim decimari est decimas 1. Aut enim decimari est decimas dare, aut ad decimas obligari, aut si- dare, aut ad decimas obligari, aut si- gnum decimationis eorum præostendere gnum decimationis eorum præostendere qui post futuri erant. Si hoc est decimas qui post futuri erant. Si hoc est decimas dare: ergo qui post futuri erant, tunc dare: ergo qui post futuri erant, tunc dabant decimas: et datis decimis, de- dabant decimas: et datis decimis, de- obligatur ad dandum qui dedit : ergo obligatur ad dandum qui dedit : ergo post decimas dare non tenebatur, quod post decimas dare non tenebatur, quod falsum est. falsum est.

2. Præterea, Videtur, quod res in po- 2. Præterea, Videtur, quod res in po- tentia materiali originis existens, non tentia materiali originis existens, non possit decimari hoc modo: quia aliquis possit decimari hoc modo: quia aliquis decimat frumentum suum, et de deci- decimat frumentum suum, et de deci- mato seminat, et frugem quæ crevit, mato seminat, et frugem quæ crevit, iterum tenetur decimare, licet fuit in de- iterum tenetur decimare, licet fuit in de- cimatis seminibus secundum originis cimatis seminibus secundum originis materiam ergo a simili licet decimas materiam ergo a simili licet decimas dederit Abraham, filios tamen in se de- dederit Abraham, filios tamen in se de- cimare non potuit. cimare non potuit.

3. Si vero dicatur, quod decimare est 3. Si vero dicatur, quod decimare est ad decimas obligari, CONTRA: Levitæ non ad decimas obligari, CONTRA: Levitæ non sunt ad decimas obligati: imo accepe- sunt ad decimas obligati: imo accepe- runt decimas a populo secundum legem: runt decimas a populo secundum legem: et ita magis decimati sunt, si hoc esset et ita magis decimati sunt, si hoc esset decimari, in Melchisedech qui decimas decimari, in Melchisedech qui decimas accepit, quam in Abraham qui dedit. accepit, quam in Abraham qui dedit.

Si vero hoc est signum decimationis Si vero hoc est signum decimationis aliorum præostendere. CONTRA: Ipsi fue- aliorum præostendere. CONTRA: Ipsi fue- runt tunc secundum materiam originis runt tunc secundum materiam originis tantum sed cum omni eodem modo tantum sed cum omni eodem modo fuit ibi Christus: ergo Christus fuit deci- fuit ibi Christus: ergo Christus fuit deci- matus, sicut et ipsi. matus, sicut et ipsi.

4. Præterea, Videtur magis convenire 4. Præterea, Videtur magis convenire Christo quam aliɩs : quia ipse significatus Christo quam aliɩs : quia ipse significatus

1 Cf. Infra, Dist. V. 1 Cf. Infra, Dist. V.

Magister ergo videtur magis esse de- Magister ergo videtur magis esse de- cimatus. cimatus.

5. Præterea, Post victoriam Abraham 5. Præterea, Post victoriam Abraham decimas obtulit Melchisedech: sic Chri- decimas obtulit Melchisedech: sic Chri- stus post triumphum obtulit pretium red- stus post triumphum obtulit pretium red- emptionis Patri: ergo magis convenit emptionis Patri: ergo magis convenit Christo decimari in tali signo, quam Christo decimari in tali signo, quam aliis. aliis.

ULTERIUS quæritur, Quid est hoc quod Quest. ULTERIUS quæritur, Quid est hoc quod Quest. dicit Augustinus pro causa quare Christus dicit Augustinus pro causa quare Christus non fuit decimatus in lumbis Abrahæ : non fuit decimatus in lumbis Abrahæ : quia scilicet aliter fuit ibi quam alii? quia scilicet aliter fuit ibi quam alii?

Hoc enim videtur esse falsum: lex Hoc enim videtur esse falsum: lex enim concupiscentiæ non est in aliquo enim concupiscentiæ non est in aliquo nisi quando est: sed tunc posteri non nisi quando est: sed tunc posteri non fuerunt: ergo per legem concupiscentiæ fuerunt: ergo per legem concupiscentiæ tunc non fuerunt: ergo per corpulentam tunc non fuerunt: ergo per corpulentam substantiam tantum et sic fuit ibi Chri- substantiam tantum et sic fuit ibi Chri- stus ergo alii fuerunt ibi sicut Christus. stus ergo alii fuerunt ibi sicut Christus.

SOLUTIO. Dicendum, quod decimari SOLUTIO. Dicendum, quod decimari aliud est quam decimare. Decimare enim aliud est quam decimare. Decimare enim est idem quod decimas dare: et hoc fit est idem quod decimas dare: et hoc fit duabus de causis, quarum una est mo- duabus de causis, quarum una est mo- ralis et quoad illam remanserunt de- ralis et quoad illam remanserunt de- cimæ in lege nova, scilicet ut sit cibus cimæ in lege nova, scilicet ut sit cibus in domo Dei, ut dicit Malachias 2, ut sci- in domo Dei, ut dicit Malachias 2, ut sci- licet ministri habeant unde sustententur licet ministri habeant unde sustententur in templo servientes. Alia causa est, ut in templo servientes. Alia causa est, ut ostendatur oblatio perfectionis esse pro ostendatur oblatio perfectionis esse pro se facta apud Deum : qui enim decimam se facta apud Deum : qui enim decimam dat, decimum quod occurrit ad numerum dat, decimum quod occurrit ad numerum et se superiori porrigit, et retinet no- et se superiori porrigit, et retinet no- vem sibi. Denarius autem limes est pri- vem sibi. Denarius autem limes est pri- mus, et perfectionem significat: unde mus, et perfectionem significat: unde significat pretium nostræ redemptionis significat pretium nostræ redemptionis quod a nobis removetur, ut pretium a quod a nobis removetur, ut pretium a redemptis: quia parte ex nostra pre- redemptis: quia parte ex nostra pre- tium hoc habere non potuimus. Reten- tium hoc habere non potuimus. Reten- tio autem novem, qui numerus im- tio autem novem, qui numerus im- perfectionem significat, per hoc quod perfectionem significat, per hoc quod cadit et deficit a denario, signat nostram cadit et deficit a denario, signat nostram imperfectionem: et sic oblatio decimæ imperfectionem: et sic oblatio decimæ est significare se imperfectum et indigere est significare se imperfectum et indigere redemptione. Decimum autem quod a redemptione. Decimum autem quod a

2 Malach. 1, 10. 2 Malach. 1, 10.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 Ad 2

89 89

68 68

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

se porrigit, signat redemptionis illius se porrigit, signat redemptionis illius pretium. Et ita exponit Magister Ilugo pretium. Et ita exponit Magister Ilugo

de sancto Victore. Decimari autem est de sancto Victore. Decimari autem est ista indigere liberatione significare. ista indigere liberatione significare.

DICENDUM ergo ad primum, quod Apo- DICENDUM ergo ad primum, quod Apo- stolus ad Hebr. vII, 4 et seq., unde istud stolus ad Hebr. vII, 4 et seq., unde istud totum trahitur, intendit probare Christi totum trahitur, intendit probare Christi sacerdotium excellere sacerdotium Le- sacerdotium excellere sacerdotium Le- viticum, in hoc quod Christi sacerdo- viticum, in hoc quod Christi sacerdo- tium significatur per sacerdotium Mel- tium significatur per sacerdotium Mel- chisedech, qui ut major accepit decimas chisedech, qui ut major accepit decimas ab Abraham, in quo ministri sacerdotii ab Abraham, in quo ministri sacerdotii veteris legis significati sunt indigere red- veteris legis significati sunt indigere red- emptione, et hoc significatur per deci- emptione, et hoc significatur per deci- mas oblatas ab Abraham ipsi Melchise- mas oblatas ab Abraham ipsi Melchise- dech, qua redemptione non indiguit dech, qua redemptione non indiguit Christus: imo significatur caro ejus per Christus: imo significatur caro ejus per decimum quod accepit Melchisedech, ut decimum quod accepit Melchisedech, ut benediceret Abrahæ sicut Pater accepit benediceret Abrahæ sicut Pater accepit immolationem corporis Christi, ut bene- immolationem corporis Christi, ut bene- diceret humano generi. Et sic patet diceret humano generi. Et sic patet quare Christus non est decimatus in quare Christus non est decimatus in lumbis Abrahæ, scilicet liberatione indi- lumbis Abrahæ, scilicet liberatione indi- gens significatus. Alii autem in lumbis gens significatus. Alii autem in lumbis ejus decimati sunt, qui per novenarium ejus decimati sunt, qui per novenarium retentum significati sunt indigere libe- retentum significati sunt indigere libe- ratione, quæ per sacerdotium Melchise- ratione, quæ per sacerdotium Melchise- dech et benedictionem significatur. Di- dech et benedictionem significatur. Di- catur igitur ad primum, quod decima- catur igitur ad primum, quod decima- tum esse est significare indigere libera- tum esse est significare indigere libera- tione per novenarium retentum in obla- tione per novenarium retentum in obla- tione decimæ partis ci qui benedicit et tione decimæ partis ci qui benedicit et redimit: et ad hanc decimationem patet, redimit: et ad hanc decimationem patet, quod omnes qui per novenarium signi- quod omnes qui per novenarium signi- ficantur, per Abraham obligantur. ficantur, per Abraham obligantur.

AD ILLUD autem quod objicitur, quod AD ILLUD autem quod objicitur, quod non potest decimari res in potentia exi- non potest decimari res in potentia exi- stens, solvendum quod non potest deci- stens, solvendum quod non potest deci- mari per numerum actu ejicientem deci- mari per numerum actu ejicientem deci- mam : quia non est actu, sed potentia: mam : quia non est actu, sed potentia: sed potest decimari, id est, ad decimatio- sed potest decimari, id est, ad decimatio- nem determinarı et obligari hoc modo nem determinarı et obligari hoc modo quo est. Et quod objicitur de grano, di- quo est. Et quod objicitur de grano, di- cendum quod hoc granum duplex est, cendum quod hoc granum duplex est, scilicet ut actu ens, et sic decimatum est : scilicet ut actu ens, et sic decimatum est : et ut potentia aliud ens in ipso, et sic et ut potentia aliud ens in ipso, et sic quod in ipso est, non est decimatum, et quod in ipso est, non est decimatum, et debet decimari quando egreditur de ipso debet decimari quando egreditur de ipso Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod Levitæ ac- Ad 3. AD ALIUD dicendum, quod Levitæ ac-

ceperunt decimas, ut sunt ad sustenta- ceperunt decimas, ut sunt ad sustenta- tionem ministrorum, sed non ut signifi- tionem ministrorum, sed non ut signifi- cat decimatio liberationis indigentiam: cat decimatio liberationis indigentiam: quia sic decimati sunt, et non decimas quia sic decimati sunt, et non decimas acceperunt. acceperunt.

AD ALIUD dicendum, quod esse in AD ALIUD dicendum, quod esse in lumbis attribuitur omnibus quoad mate- lumbis attribuitur omnibus quoad mate- riam originis sed illa materia duplicem riam originis sed illa materia duplicem habet comparationem, scilicet ad origi- habet comparationem, scilicet ad origi- neni, et ad originatum. Ad originem ite- neni, et ad originatum. Ad originem ite- rum duplicem habet comparationem : rum duplicem habet comparationem : unam secundum substantiam corpulen- unam secundum substantiam corpulen- tam, aliam secundum legem qua discin- tam, aliam secundum legem qua discin- ditur et trajicitur in alium. Ad origina- ditur et trajicitur in alium. Ad origina- tum autem iterum duplicem habet com- tum autem iterum duplicem habet com- parationem, scilicet ut ens possibilis sub- parationem, scilicet ut ens possibilis sub- stantia in ipso, et secundum modum quo stantia in ipso, et secundum modum quo est accipienda ad ipsum originatum con- est accipienda ad ipsum originatum con- stituendum. stituendum.

: :

Si autem accipiatur materia hic in Si autem accipiatur materia hic in respectu ad originem tantum materiali- respectu ad originem tantum materiali- ter ad originatum autem ut ens mate- ter ad originatum autem ut ens mate- ria ipsius tantum. Dicendum, quod Chri- ria ipsius tantum. Dicendum, quod Chri- stus hoc modo fuit in lumbis, ut ali et stus hoc modo fuit in lumbis, ut ali et hoc vocat Augustinus in lumbis esse se- hoc vocat Augustinus in lumbis esse se- cundum corpulentam substantiam: ideo cundum corpulentam substantiam: ideo quia in utroque respectu, scilicet ad quia in utroque respectu, scilicet ad originem, et ad originatum, non atten- originem, et ad originatum, non atten- ditur nisi materialiter prout materia est ditur nisi materialiter prout materia est substantia corpulenta in qua fit corporis substantia corpulenta in qua fit corporis forma Si autem accipiatur in duobus forma Si autem accipiatur in duobus respectibus secundis, scilicet secundum respectibus secundis, scilicet secundum legem concupiscentiæ qua trajicitur ab legem concupiscentiæ qua trajicitur ab origine, et secundum commixtionem origine, et secundum commixtionem sexuum quomodo accipitur in concepto, sexuum quomodo accipitur in concepto, non fuit ibi Christus sicut alii. Et hoc non fuit ibi Christus sicut alii. Et hoc innuit Augustinus, cum dicit, quod illi innuit Augustinus, cum dicit, quod illi decimati sunt in lumbis Abrahæ, qui sic decimati sunt in lumbis Abrahæ, qui sic fuerunt in lumbis ejus, sicut ipse Abra- fuerunt in lumbis ejus, sicut ipse Abra- ham fuit in lumbis patris sui : et qui per ham fuit in lumbis patris sui : et qui per concubitum futuri fuerunt in matre. concubitum futuri fuerunt in matre.

Si autem adhuc objicitur, quod Christi Si autem adhuc objicitur, quod Christi caro antequam esset sub Christi forma, caro antequam esset sub Christi forma, tota fuit Virginis caro: et illa tota fuit tota fuit Virginis caro: et illa tota fuit ibi sccundum utrumque respectum : er- ibi sccundum utrumque respectum : er- go et caro Christi. Sicut supra determina- go et caro Christi. Sicut supra determina- tum est, dicendum, quod non est ve- tum est, dicendum, quod non est ve- rum quia Virginis caro alterius rationis rum quia Virginis caro alterius rationis est, quam Christi caro. Dicitur enim caro est, quam Christi caro. Dicitur enim caro

Ad Ad

Ad 5. Ad 5.

1 quæst 1 quæst

IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 28. IN III SENTENT. DIST. III, C, ART. 28.

Christi duplex, scilicet quæ actu caro Christi duplex, scilicet quæ actu caro Christi est, et illa numquam ut Christi Christi est, et illa numquam ut Christi fuit in alio quam in ipso. Alio modo dici- fuit in alio quam in ipso. Alio modo dici- tur Christi caro, quæ per fidem de nostra tur Christi caro, quæ per fidem de nostra massa Christo determinata est accipien- massa Christo determinata est accipien- da da

et illa fuit in omnibus descendens, et illa fuit in omnibus descendens, et semper per actum concubitus quidem et semper per actum concubitus quidem secundum substantiam: sed ut fides con- secundum substantiam: sed ut fides con- jungit eam cum respectu ad Christum, jungit eam cum respectu ad Christum, sic impossibilis erat ad legem concupi- sic impossibilis erat ad legem concupi- scentiæ: et hoc est accipere carnem Chri- scentiæ: et hoc est accipere carnem Chri- sti secundum rationem: quia in hac ra- sti secundum rationem: quia in hac ra- tione qua futura erat Christi, numquam tione qua futura erat Christi, numquam legi concupiscentiæ subjacuit, sicut su- legi concupiscentiæ subjacuit, sicut su- pra diximus. pra diximus.

AD ALIUD dicendum, quod in decima AD ALIUD dicendum, quod in decima oblata Christus significatur: sed ipsum oblata Christus significatur: sed ipsum oblatum non decimatur sic, sicut supra oblatum non decimatur sic, sicut supra diximus : sed potius ipse actus ejus qui diximus : sed potius ipse actus ejus qui novem retinet, obligat decimationi per novem retinet, obligat decimationi per hoc quod profitetur se tali decima redi- hoc quod profitetur se tali decima redi- menti indigere. menti indigere.

AD ALIUD dicendum, sicut patet ex AD ALIUD dicendum, sicut patet ex prædictis, quod illa caro ut Christo per prædictis, quod illa caro ut Christo per fidem determinata non fuit nisi per cor- fidem determinata non fuit nisi per cor- pulentam substantiam in patrum lumbis: pulentam substantiam in patrum lumbis: alii autem duobus modis. alii autem duobus modis.

ARTICULUS XXVIII. ARTICULUS XXVIII.

Quid est peccare in Adam, vel non Quid est peccare in Adam, vel non peccare? peccare?

69 69

3. Si dicas Hoc est reatum ex vitio 3. Si dicas Hoc est reatum ex vitio illius materiæ contrahere. CONTRA hoc illius materiæ contrahere. CONTRA hoc est quod dicit Anselmus, quod peccatum est quod dicit Anselmus, quod peccatum vel vitium non est magis in semine, vel vitium non est magis in semine, quam in sputo: ergo ex origine seminali quam in sputo: ergo ex origine seminali non contrahitur. non contrahitur.

4. Præterea, Injustitia videtur maxi- 4. Præterea, Injustitia videtur maxi- ma, quod filii ultra tertiam et quartam ma, quod filii ultra tertiam et quartam generationem, et usque in infinitas gene- generationem, et usque in infinitas gene- rationes puniantur pro peccatis parentum. rationes puniantur pro peccatis parentum.

SOLUTIO. Prænotandum, quod de ori- SOLUTIO. Prænotandum, quod de ori- ginali peccato et inflictione ipsius tracta- ginali peccato et inflictione ipsius tracta- tus habetur in Il libro Sententiarum 1. tus habetur in Il libro Sententiarum 1. Sed hic breviter transiens dico, quod Sed hic breviter transiens dico, quod peccare in Adam est per modum acce- peccare in Adam est per modum acce- ptionis materiæ ex Adam reatum origi- ptionis materiæ ex Adam reatum origi- nalis contrahere: et hoc modo Christus nalis contrahere: et hoc modo Christus non peccavit in Adam: imo ut medicina non peccavit in Adam: imo ut medicina vulneris fuit in ipso. Licet enim tota ca- vulneris fuit in ipso. Licet enim tota ca- ro Adæ corrupta fuit corruptione passibi- ro Adæ corrupta fuit corruptione passibi- litatis et vitii, non tamen secundum quod litatis et vitii, non tamen secundum quod determinatur fide ad Christum : quia sic determinatur fide ad Christum : quia sic decimata habet in se partem sui quæ me- decimata habet in se partem sui quæ me- dicina vulneris est, ut dicit Augustinus, dicina vulneris est, ut dicit Augustinus, et hoc facile patet per ante dicta. et hoc facile patet per ante dicta.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod om- AD PRIMUM ergo dicendum, quod om- nes in Adam peccavimus, sicut in origi- nes in Adam peccavimus, sicut in origi- ne vitiata, qui sic fuimus in ipso quod ne vitiata, qui sic fuimus in ipso quod nec carnis nostræ acceptio a sua propaga- nec carnis nostræ acceptio a sua propaga- tione repugnat corpulentæ substantiæ, tione repugnat corpulentæ substantiæ, nec legi concupiscentiæ. Sic autem Chri- nec legi concupiscentiæ. Sic autem Chri- stus non fuit ibi. Et sic peccare est pec- stus non fuit ibi. Et sic peccare est pec- care secundum quid, id est, secundum care secundum quid, id est, secundum originem naturæ et hoc modo etiam originem naturæ et hoc modo etiam fuimus in ipso, qui propagati sumus ex fuimus in ipso, qui propagati sumus ex

Tertio quæritur, Quid sit peccare in ipso. Tertio quæritur, Quid sit peccare in ipso. Adam, vel non peccare? Adam, vel non peccare?

1. Peccare enim est agere: nihil autem 1. Peccare enim est agere: nihil autem agit nisi quod actu est: in Adam actu agit nisi quod actu est: in Adam actu non fuimus: ergo in Adam non pecca- non fuimus: ergo in Adam non pecca- vimus, ut videtur. vimus, ut videtur.

2. Si dicis, quod hoc est in principio 2. Si dicis, quod hoc est in principio materiali peccato obligari. CONTRA : materiali peccato obligari. CONTRA : Christus fuit ibi secundum principium Christus fuit ibi secundum principium materiale et tamen in Adam non pec- materiale et tamen in Adam non pec- cavit. cavit.

1 II Sententiarum, Dist, III. 1 II Sententiarum, Dist, III.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

A A

AD ALIUD patet solutio per ante dicta. AD ALIUD patet solutio per ante dicta. AD ALIUD dicendum, quod vitium du- Ad 3 et 4. AD ALIUD dicendum, quod vitium du- Ad 3 et 4. pliciter dicitur, scilicet pro habitu vitii, pliciter dicitur, scilicet pro habitu vitii, et pro causa vitii. Primo modo non est et pro causa vitii. Primo modo non est in semine sed secundo modo est in se- in semine sed secundo modo est in se- mine: quia a sua fœditate quæ in ipso mine: quia a sua fœditate quæ in ipso poena est, causatur fœditas in anima quæ poena est, causatur fœditas in anima quæ culpa est et poena, et hujus ratio in se- culpa est et poena, et hujus ratio in se- cundo Sententiarum, Domino conce- cundo Sententiarum, Domino conce- dente, explanatum est. dente, explanatum est.

70 70

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

D. Qua ratione caro Christi dicta est in Scriptura non fuisse peccatrix, sed similis : D. Qua ratione caro Christi dicta est in Scriptura non fuisse peccatrix, sed similis : quo aperitur, quare obligata peccato non fuit in Christo. quo aperitur, quare obligata peccato non fuit in Christo.

Quocirca primitiam nostræ massæ recte assumpsisse dicitur Christus : Quocirca primitiam nostræ massæ recte assumpsisse dicitur Christus : quia non carnem peccati, sed similitudinem carnis peccati accepit. Misit quia non carnem peccati, sed similitudinem carnis peccati accepit. Misit enim Deus Filium suum, ut ait Apostolus, in similitudinem carnis pec- enim Deus Filium suum, ut ait Apostolus, in similitudinem carnis pec- cati. Assumpsit enim Verbum carnem peccatrici similem in poena, cati. Assumpsit enim Verbum carnem peccatrici similem in poena, et non in culpa, et ideo non peccatricem. Cætera vero hominum omnis caro et non in culpa, et ideo non peccatricem. Cætera vero hominum omnis caro peccati est. Sola illius non est caro peccati: quia non eum mater concu- peccati est. Sola illius non est caro peccati: quia non eum mater concu- piscentia, sed gratia concepit: habet tamen similitudinem carnis peccati piscentia, sed gratia concepit: habet tamen similitudinem carnis peccati per passibilitatem et mortalitatem, quia esuriit, sitiit, et hujusmodi. Licet per passibilitatem et mortalitatem, quia esuriit, sitiit, et hujusmodi. Licet ergo eadem caro sit ejus quæ et nostra, non tamen ita facta est in utero ergo eadem caro sit ejus quæ et nostra, non tamen ita facta est in utero sicut nostra. Est enim sanctificata in utero, et nata sine peccato, et nec sicut nostra. Est enim sanctificata in utero, et nata sine peccato, et nec ipse in illa umquam peccavit. In pœna ergo similis est nostræ, non in ipse in illa umquam peccavit. In pœna ergo similis est nostræ, non in qualitate peccati: quia pollutionem quæ ex concupiscentiæ motu concepta qualitate peccati: quia pollutionem quæ ex concupiscentiæ motu concepta est, omnino non habuit, nec ex carnali delectatione nata est. Venit ergo ad est, omnino non habuit, nec ex carnali delectatione nata est. Venit ergo ad corpus immaculatum, quod præter libidinis concupiscentiam fuit concep- corpus immaculatum, quod præter libidinis concupiscentiam fuit concep- tum nec illud in se habuit vitium, quod in aliis est causa peccati, nec in tum nec illud in se habuit vitium, quod in aliis est causa peccati, nec in eo peccavit. Ideoque vere dicitur Verbi caro non fuisse in Christo obligata eo peccavit. Ideoque vere dicitur Verbi caro non fuisse in Christo obligata peccato. peccato.

Expositio textus. Expositio textus.

« Quocirca primitiam nostra massæ, « Quocirca primitiam nostra massæ,

etc. " etc. "

Hæc est secunda pars, et est conclusio Hæc est secunda pars, et est conclusio quædam quæ sequitur ex præcedente. quædam quæ sequitur ex præcedente.

Et nota, quod primitia dicitur dupli- Et nota, quod primitia dicitur dupli- citer, scilicet quod propter majorem vi- citer, scilicet quod propter majorem vi-

Ad Roman. VIII, 3: Nam quod impossibile Ad Roman. VIII, 3: Nam quod impossibile erat legi in quo infirmabatur per carnem, Deus erat legi in quo infirmabatur per carnem, Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis pec- Filium suum mittens in similitudinem carnis pec-

gorem naturæ citius ad maturitatem gorem naturæ citius ad maturitatem pertingit, hoc primitia dicitur : et hoc pertingit, hoc primitia dicitur : et hoc offerebatur Domino secundum legem. offerebatur Domino secundum legem. Primitia etiam dicitur primum nobilitate. Primitia etiam dicitur primum nobilitate. Et utroque modo caro Christi dicitur Et utroque modo caro Christi dicitur primitia quia illa primo munditiam primitia quia illa primo munditiam attingens, omnes ad maturitatem mun- attingens, omnes ad maturitatem mun- ditiæ adduxit: et quia illa propter unio- ditiæ adduxit: et quia illa propter unio- nem deitatis dignissima fuit. nem deitatis dignissima fuit.

Deinde accipe illud : « Non eum mater Deinde accipe illud : « Non eum mater concupiscentia, sed gratia, etc., » quia est concupiscentia, sed gratia, etc., » quia est in actu matris concupiscentis. Vel verius, in actu matris concupiscentis. Vel verius,

cat, et de peccato damnavit peccatum in carne, cat, et de peccato damnavit peccatum in carne, etc. etc.

IN III SENTENT. DIST. III, D. IN III SENTENT. DIST. III, D.

hæc est quæ semper fornicatur cum dæ- hæc est quæ semper fornicatur cum dæ- mone, ut filios peccatores ex adulterio mone, ut filios peccatores ex adulterio statuat. Gratia autem dicitur Christi quæ statuat. Gratia autem dicitur Christi quæ est gratia unionis, non habitus, ut in est gratia unionis, non habitus, ut in nobis sed concepit hominem Deum in nobis sed concepit hominem Deum in hypostasi. Non hoc autem ideo dico, hypostasi. Non hoc autem ideo dico, quod Christus gratiam habitus non ha- quod Christus gratiam habitus non ha- buerit, sed illum habuit in virtutibus et buerit, sed illum habuit in virtutibus et

: :

71 71

donis sed unionis gratia non fuit habi- donis sed unionis gratia non fuit habi- tualis, ut quidam errantes dixerunt, quia tualis, ut quidam errantes dixerunt, quia secundum hoc ille non esset filius nisi secundum hoc ille non esset filius nisi acceptione gratiæ illius: sed gratia unio- acceptione gratiæ illius: sed gratia unio- nis datur ad esse naturaliter Filium Dei nis datur ad esse naturaliter Filium Dei in persona una utriusque naturæ. in persona una utriusque naturæ.

Alia omnia illius partis plana sunt per Alia omnia illius partis plana sunt per disputationem. disputationem.

E. Quidam videntur adversari illi sententiæ qua dictum est, carnem Christi non E. Quidam videntur adversari illi sententiæ qua dictum est, carnem Christi non prius conceptam quam assumptam. prius conceptam quam assumptam.

Illi autem sententiæ qua supra diximus carnem Verbi non ante fuisse Illi autem sententiæ qua supra diximus carnem Verbi non ante fuisse conceptam quam assumptam, videtur obviare quod Augustinus ait super conceptam quam assumptam, videtur obviare quod Augustinus ait super Joannem, ubi legitur: Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo Joannem, ubi legitur: Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. Dixerunt ergo Judæi: Quadraginta et sex annis ædificatum est hoc illud. Dixerunt ergo Judæi: Quadraginta et sex annis ædificatum est hoc templum, et tu in tribus diebus excitabis illud¹? Hic, inquit, numerus per- templum, et tu in tribus diebus excitabis illud¹? Hic, inquit, numerus per- fectioni Dominici corporis convenit: quia ut dicunt Physici, tot diebus fectioni Dominici corporis convenit: quia ut dicunt Physici, tot diebus forma humani corporis perficitur 2. Horum occasione verborum quidam forma humani corporis perficitur 2. Horum occasione verborum quidam dicere præsumpserunt, Dominici corporis formam tot diebus ad modum dicere præsumpserunt, Dominici corporis formam tot diebus ad modum aliorum corporum perfectam, et membrorum lineamentis distinctam : et aliorum corporum perfectam, et membrorum lineamentis distinctam : et mox Verbum dicitur sibi unisse carnem et animam et hoc modo dicunt mox Verbum dicitur sibi unisse carnem et animam et hoc modo dicunt illum numerum perfectioni Dominici corporis convenire. illum numerum perfectioni Dominici corporis convenire.