object. object.

contra. contra.

IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 4. IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 4.

cupiscentiæ mortalis directe prohibetur a cupiscentiæ mortalis directe prohibetur a Domino venialis autem indirecte cadit Domino venialis autem indirecte cadit sub peccato prohibitionis, et ille facit ad sub peccato prohibitionis, et ille facit ad exercitium pugnæ. exercitium pugnæ.

AD ALIUD dicendum, quod dupliciter AD ALIUD dicendum, quod dupliciter ligatur ratio, scilicet ita quod abstrahitur ligatur ratio, scilicet ita quod abstrahitur ab actu contemplationis et hæc ligatio ab actu contemplationis et hæc ligatio non suffocat, quia hoc facit delectatio non suffocat, quia hoc facit delectatio etiam in matrimonio Sanctorum et ite- etiam in matrimonio Sanctorum et ite- rum ligatur quod abstrahitur ab habitu, rum ligatur quod abstrahitur ab habitu, et illa est suffocans et mortalis, et in tali et illa est suffocans et mortalis, et in tali potestate concupiscentia non manet post potestate concupiscentia non manet post baptismum. baptismum.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

Utrum originale æqualiter maneat in Utrum originale æqualiter maneat in omnibus ? omnibus ?

Quarto quæritur, Utrum originale Quarto quæritur, Utrum originale æqualiter remaneat in omnibus ? æqualiter remaneat in omnibus ?

Videtur, quod non : quia Videtur, quod non : quia

1. Videmus unum plus incitari ad illi- 1. Videmus unum plus incitari ad illi- citum, quam alium: cum igitur pulsus citum, quam alium: cum igitur pulsus sit ad illicitum ex fomite, videtur quod sit ad illicitum ex fomite, videtur quod non sit originale æqualiter remanens in non sit originale æqualiter remanens in omnibus post baptismum quantum ad omnibus post baptismum quantum ad concupiscentiam. concupiscentiam.

2. Item, Virtutes naturales non æqua- 2. Item, Virtutes naturales non æqua- liter sunt in omnibus, de quibus dicit liter sunt in omnibus, de quibus dicit Job, xxi, 18, quod ab infantia secum Job, xxi, 18, quod ab infantia secum crevit miseratio, etc. 1: ergo ab oppositis crevit miseratio, etc. 1: ergo ab oppositis nec fomes æqualiter manet in omnibus. nec fomes æqualiter manet in omnibus.

3. Item, In Littera habetur, quod in 3. Item, In Littera habetur, quod in eodem potest intendi et remitti: ergo in eodem potest intendi et remitti: ergo in eodem se habet inæqualiter: ergo multo eodem se habet inæqualiter: ergo multo magis in diversis. magis in diversis.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Si decedant post baptismum, æqua- 1. Si decedant post baptismum, æqua- lem habent beatitudinem, ut dicit Magi- lem habent beatitudinem, ut dicit Magi- ster in sequenti distinctione et ante bap- ster in sequenti distinctione et ante bap-

1 Job, xxx1, 18: Ab infantia mea crevit mecum 1 Job, xxx1, 18: Ab infantia mea crevit mecum

: :

525 525

tismum decedentes, æqualiter patiuntur tismum decedentes, æqualiter patiuntur tenebras sed æqualis beatitudo et æqua- tenebras sed æqualis beatitudo et æqua- lis pœna supponunt originale æquale : lis pœna supponunt originale æquale : ergo videtur, quod originale est æquale ergo videtur, quod originale est æquale in omnibus, et etiam concupiscentia re- in omnibus, et etiam concupiscentia re- manens post baptismum. manens post baptismum.

2. Item, In quolibet remanet quantum 2. Item, In quolibet remanet quantum ad pronitatem ad omne malum: sed omni ad pronitatem ad omne malum: sed omni nihil est addibile: ergo videtur, quod ex nihil est addibile: ergo videtur, quod ex parte illa non potest esse inæqualitas. Ex parte illa non potest esse inæqualitas. Ex parte autem carentiæ debitæ justitiæ, parte autem carentiæ debitæ justitiæ, privatio est, quæ etiam non recipit ma- privatio est, quæ etiam non recipit ma- gis et minus ergo nec ex parte illa pot- gis et minus ergo nec ex parte illa pot- est esse inæqualitas : ergo æquale est in est esse inæqualitas : ergo æquale est in omnibus. omnibus.

3. Item, Uno modo omnes sunt in Adam 3. Item, Uno modo omnes sunt in Adam materialiter, et per legem concupiscen- materialiter, et per legem concupiscen- tiæ cum igitur hoc sit causa originalis tiæ cum igitur hoc sit causa originalis ante baptismum, et concupiscentiæ ma- ante baptismum, et concupiscentiæ ma- nentis post baptismum, uno modo est nentis post baptismum, uno modo est originale in omnibus, et uno modo ma- originale in omnibus, et uno modo ma- nebit concupiscentia in omnibus, ut vi- nebit concupiscentia in omnibus, ut vi- detur. detur.

SOLUTIO. Dicendum, quod habita est SOLUTIO. Dicendum, quod habita est prima distinctio in primo problemate hu- prima distinctio in primo problemate hu- jus lectionis et ad hoc respondere non jus lectionis et ad hoc respondere non est difficile. Dicendum enim, quod si con- est difficile. Dicendum enim, quod si con- sideretur originale ut originale, æqualiter sideretur originale ut originale, æqualiter est in omnibus. est in omnibus.

Item, Si consideretur concupiscentia Item, Si consideretur concupiscentia ut est ad omne malum discretive, æqua- ut est ad omne malum discretive, æqua- liter est in omnibus. liter est in omnibus.

Si autem consideretur ut est determi- Si autem consideretur ut est determi- nata ad hoc vel illud, intensive non æqua- nata ad hoc vel illud, intensive non æqua- liter in omnibus, nec semper æqualiter liter in omnibus, nec semper æqualiter et uno modo est in eodem, sed remis- et uno modo est in eodem, sed remis- sior et intensior: et hoc ultimo modo sior et intensior: et hoc ultimo modo considerando concupiscentiam procedunt considerando concupiscentiam procedunt tres primæ rationes: sed primo modo tres primæ rationes: sed primo modo considerato originali et concupiscentia, considerato originali et concupiscentia, procedunt rationes in oppositum : et ideo procedunt rationes in oppositum : et ideo patet per hanc distinctionem solutio ad patet per hanc distinctionem solutio ad

totum. totum.

miseratio. miseratio.

Solutio. Solutio.

526 526

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

C. De fœditate quam caro ex libidine coitus contrahit, utrum in baptismo C. De fœditate quam caro ex libidine coitus contrahit, utrum in baptismo diluatur? diluatur?

Solet autem hic quæri, Utrum et ipsa caro in baptismo ab illa fœditate Solet autem hic quæri, Utrum et ipsa caro in baptismo ab illa fœditate purgetur, quam in conceptione ex concupiscentia libidinosa contraxit ? purgetur, quam in conceptione ex concupiscentia libidinosa contraxit ? Quibusdam videtur, quod sicut anima a reatu purificatur, ita et caro ab Quibusdam videtur, quod sicut anima a reatu purificatur, ita et caro ab illa pollutione purgatur ut sicut duobus completur. mysterium baptismi, illa pollutione purgatur ut sicut duobus completur. mysterium baptismi, scilicet aqua et Spiritu, ita ibi duo purgentur, anima scilicet a reatu, et scilicet aqua et Spiritu, ita ibi duo purgentur, anima scilicet a reatu, et caro ab illa contagione: quod quidem probabile est. Alii vero putant tan- caro ab illa contagione: quod quidem probabile est. Alii vero putant tan- tum animam ibi mundari, carnem vero non ab illa fœditate purgari. Si vero tum animam ibi mundari, carnem vero non ab illa fœditate purgari. Si vero remanet illa fœditas usque ad procreationem filiorum, quæ fit in concu- remanet illa fœditas usque ad procreationem filiorum, quæ fit in concu- piscentia carnis, videtur natura carnis magis ac magis corrumpi : et magis piscentia carnis, videtur natura carnis magis ac magis corrumpi : et magis corrupta videtur caro prolis quam parentis, quia de carne pollutionem corrupta videtur caro prolis quam parentis, quia de carne pollutionem quam habuit a conceptu retinente, trahitur polluta, et in concupiscentia quam habuit a conceptu retinente, trahitur polluta, et in concupiscentia concipitur, unde et polluitur: et ita ex duplici causa contaminatur. Unde concipitur, unde et polluitur: et ita ex duplici causa contaminatur. Unde et major videtur pollutio carnis in prole, quam fuerit in parente. Ad quod et major videtur pollutio carnis in prole, quam fuerit in parente. Ad quod illi dicunt, quia licet caro prolis ex carne fœda seminetur, et in concupi- illi dicunt, quia licet caro prolis ex carne fœda seminetur, et in concupi- scentia concipiatur, non tamen fœditatem majorem trahit, quam caro scentia concipiatur, non tamen fœditatem majorem trahit, quam caro unde seminatur, habuit. Quamvis etiam si fœdior atque immundior sit ca- unde seminatur, habuit. Quamvis etiam si fœdior atque immundior sit ca- ro prolis, et ideo magis corrupta quam caro parentis : non tamen inde (ut ro prolis, et ideo magis corrupta quam caro parentis : non tamen inde (ut aiunt) fit´ præjudicium veritati: quia nec absurdum esse dicunt, si carnis aiunt) fit´ præjudicium veritati: quia nec absurdum esse dicunt, si carnis natura magis in posterioribus corrupta trahatur, neque ex ipsa magis cor- natura magis in posterioribus corrupta trahatur, neque ex ipsa magis cor- rupta anima amplius inficiatur. rupta anima amplius inficiatur.

D. Ex quo auctore sit illa concupiscentia, Deo scilicet, vel alio? D. Ex quo auctore sit illa concupiscentia, Deo scilicet, vel alio?

Præterea quæri solet, Utrum concupiscentia quæ post baptismum re- Præterea quæri solet, Utrum concupiscentia quæ post baptismum re- manet, et tantum pœnalitas est, ante baptismum vero pœna erat et culpa, manet, et tantum pœnalitas est, ante baptismum vero pœna erat et culpa, ex Deo auctore sit, vel ex alio? Ad quod breviter respondentes dicimus, ex Deo auctore sit, vel ex alio? Ad quod breviter respondentes dicimus, quia in quantum pœna est, Deum habet auctorem: in quantum vero culpa quia in quantum pœna est, Deum habet auctorem: in quantum vero culpa est, diabolum sive hominem habet auctorem. est, diabolum sive hominem habet auctorem.

1 1

IN II SENTENT. DIST. XXXII, E, F. IN II SENTENT. DIST. XXXII, E, F.

527 527

E. Qua justitia animæ mundæ ex creatione illud peccatum imputetur, cum non E. Qua justitia animæ mundæ ex creatione illud peccatum imputetur, cum non possit vitare ? possit vitare ?

Solet etiam quæri, Qua justitia teneatur illo peccato anima innocens a Solet etiam quæri, Qua justitia teneatur illo peccato anima innocens a Deo creata, cum non sit in potestate sua illud vitare? Non enim per libe- Deo creata, cum non sit in potestate sua illud vitare? Non enim per libe- rum arbitrium illud committitur: quia non prius est anima, quam illi pec- rum arbitrium illud committitur: quia non prius est anima, quam illi pec- cato est obnoxia. Ad hoc quidam dicunt ideo animam ream esse illius pec- cato est obnoxia. Ad hoc quidam dicunt ideo animam ream esse illius pec- cati, licet munda a Deo sit creata: quia cum infunditur corpori, conde- cati, licet munda a Deo sit creata: quia cum infunditur corpori, conde- lectatur carni: ex quo peccatum contrahit. Quod si esset, jam non origi- lectatur carni: ex quo peccatum contrahit. Quod si esset, jam non origi- nale, sed actuale diceretur. Potius ergo ideo recte potest dici imputari ani- nale, sed actuale diceretur. Potius ergo ideo recte potest dici imputari ani- mæ illud peccatum, quod ex corruptione corporis inevitabiliter trahit: mæ illud peccatum, quod ex corruptione corporis inevitabiliter trahit: quia, ut ait Augustinus in libro de Civitate Dei: Non fuit corruptio cor- quia, ut ait Augustinus in libro de Civitate Dei: Non fuit corruptio cor- poris quæ aggravat animam, causa primi peccati, sed pœna: nec caro cor- poris quæ aggravat animam, causa primi peccati, sed pœna: nec caro cor- ruptibilis animam peccatricem fecit, sed peccatrix anima carnem corrupti- ruptibilis animam peccatricem fecit, sed peccatrix anima carnem corrupti- bilem fecit '. bilem fecit '.

F. Utrum illud peccatum sit voluntarium, vel necessarium? F. Utrum illud peccatum sit voluntarium, vel necessarium?

Illud etiam non immerito quæri potest, Utrum peccatum originale de- Illud etiam non immerito quæri potest, Utrum peccatum originale de- beat dici voluntarium, vel necessarium ? Et necessarium potest dici quia beat dici voluntarium, vel necessarium ? Et necessarium potest dici quia vitari non potest. Unde et Propheta dicit, De necessitatibus meis erue me 2. vitari non potest. Unde et Propheta dicit, De necessitatibus meis erue me 2. Et voluntarium non incongrue appellatur, quia ex voluntate primi homi- Et voluntarium non incongrue appellatur, quia ex voluntate primi homi- nis processit, ut Augustinus, in primo libro Retractationum ostendit, di- nis processit, ut Augustinus, in primo libro Retractationum ostendit, di- cens: Istud quod in parvulis dicitur originale peccatum, cum adhuc non cens: Istud quod in parvulis dicitur originale peccatum, cum adhuc non utantur libero arbitrio voluntatis, non absurde vocatur voluntarium: quia utantur libero arbitrio voluntatis, non absurde vocatur voluntarium: quia ex prima hominis mala voluntate contractum, factum est quodammodo ex prima hominis mala voluntate contractum, factum est quodammodo hæreditarium³. hæreditarium³.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. XIV de Civitate Dei, cap. 3. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. XIV de Civitate Dei, cap. 3.

2 Psal. xxiv, 17. 2 Psal. xxiv, 17.

3 S. AUGUSTINUS, Lib. I Retractationum, cap. 15. 3 S. AUGUSTINUS, Lib. I Retractationum, cap. 15.

528 528

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

G. Quare Deus animam corpori jungit, sciens eam inde maculari, et ideo G. Quare Deus animam corpori jungit, sciens eam inde maculari, et ideo

damnari ? damnari ?

Si vero quæritur, Cur Deus qui fecit animam ipsam sine macula, et scit Si vero quæritur, Cur Deus qui fecit animam ipsam sine macula, et scit eam ex corporis conjunctione maculam peccati contrahere, et aliquando. eam ex corporis conjunctione maculam peccati contrahere, et aliquando. ante baptismum sejungi ab ipso corpore et sic damnari, eam corpori jun- ante baptismum sejungi ab ipso corpore et sic damnari, eam corpori jun- git? Respondemus ex altitudine judiciorum Dei id provenire, et nec in- git? Respondemus ex altitudine judiciorum Dei id provenire, et nec in- juste id a Deo fieri. Ipse enim non incongrue humanæ conditionis modum, juste id a Deo fieri. Ipse enim non incongrue humanæ conditionis modum, quem a principio instituit, licet peccata hominum intercesserint, sine im- quem a principio instituit, licet peccata hominum intercesserint, sine im- mutatione continue servat: corpora de materia a principio sine vitio facta mutatione continue servat: corpora de materia a principio sine vitio facta fingens, animasque de nihilo creans, eorumque conjunctione hominem per- fingens, animasque de nihilo creans, eorumque conjunctione hominem per- ficiens. Cum ergo utraque hominis natura a Deo sine vitio sit instituta, li- ficiens. Cum ergo utraque hominis natura a Deo sine vitio sit instituta, li- cet a se peccato sit vitiata: non ideo immutabilis Deus humanæ conditio- cet a se peccato sit vitiata: non ideo immutabilis Deus humanæ conditio- nis primariam legem mutare debuit, sive ab hominum multiplicatione de- nis primariam legem mutare debuit, sive ab hominum multiplicatione de- sistere. sistere.

H. An anima sit talis ante baptismum, qualis a Deo creatur ? H. An anima sit talis ante baptismum, qualis a Deo creatur ?

Hic a quibusdam quæri solet, Utrum anima talis sit ante baptismum, Hic a quibusdam quæri solet, Utrum anima talis sit ante baptismum, qualis a Deo creatur ? Quod non esse, probare conantur hoc modo: Anima qualis a Deo creatur ? Quod non esse, probare conantur hoc modo: Anima in corpore creatur, in cujus conjunctione peccato maculatur. Quam cito in corpore creatur, in cujus conjunctione peccato maculatur. Quam cito ergo est, peccatum habet: nec prius fuit, quam peccatum habuit: non est ergo est, peccatum habet: nec prius fuit, quam peccatum habuit: non est ergo talis, qualis a Deo creatur. Creatur enim a Deo innocens, et sine vi- ergo talis, qualis a Deo creatur. Creatur enim a Deo innocens, et sine vi- tio et numquam talis est. Ad quod dici potest, quia non omnino talis est, tio et numquam talis est. Ad quod dici potest, quia non omnino talis est, qualem eam Deus fecit. Deus enim bonam eam fecit, et bonitatem ei sine qualem eam Deus fecit. Deus enim bonam eam fecit, et bonitatem ei sine corruptione indidit. Et dicitur illa naturalis bonitas, quam in creatione a corruptione indidit. Et dicitur illa naturalis bonitas, quam in creatione a conditione suscepit: quam bonitatem propter peccatum penitus non ami- conditione suscepit: quam bonitatem propter peccatum penitus non ami- sit, sed vitiatam habuit: quam Deus tamen sine vitio fecit. Si enim res sit, sed vitiatam habuit: quam Deus tamen sine vitio fecit. Si enim res bona non esset anima, in ea malum esse nequiret, cum non possit malum bona non esset anima, in ea malum esse nequiret, cum non possit malum esse nisi in bono, ut post dicetur. Non ergo omnino talis est anima, qualis esse nisi in bono, ut post dicetur. Non ergo omnino talis est anima, qualis a Deo est creata. Sicut quis pollutas habens manus, non tale habuit po- a Deo est creata. Sicut quis pollutas habens manus, non tale habuit po- mum, quale ego dedi mundis manibus: ego enim dedi mundum. mum, quale ego dedi mundis manibus: ego enim dedi mundum.

contra. contra.

IN II SENTENT. DIST. XXXII, I. IN II SENTENT. DIST. XXXII, I.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

Utrum sacramentum baptismi aliquid Utrum sacramentum baptismi aliquid operetur in carne contra fætorem cor- operetur in carne contra fætorem cor- poralem ? poralem ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, «Solet autem quæri, Utrum et ibi, C, «Solet autem quæri, Utrum et ipsa caro, etc. » ipsa caro, etc. »

Videtur autem, quod sacramentum in Videtur autem, quod sacramentum in carne non operetur. carne non operetur.

1. Sacramentum enim non operatur 1. Sacramentum enim non operatur nisi per gratiam: gratia autem non est nisi per gratiam: gratia autem non est in carne, ut in subjecto, sed in anima: in carne, ut in subjecto, sed in anima: ergo nihil fœditatis delet in carne. ergo nihil fœditatis delet in carne.

2. Præterea, Nos videmus, quod caro 2. Præterea, Nos videmus, quod caro baptizati seminans transfundit originale: baptizati seminans transfundit originale: ergo videtur, quod cum non posset ergo videtur, quod cum non posset transfundere, nisi per fœditatem illam, transfundere, nisi per fœditatem illam, quod ipsa a fœditate non sit purgata. quod ipsa a fœditate non sit purgata. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Parvuli in sacramento baptismi sal- 1. Parvuli in sacramento baptismi sal- vantur: constat autem, quod non nisi vantur: constat autem, quod non nisi contra fœtorem in fomite. Cum igitur contra fœtorem in fomite. Cum igitur omnis rei cujus est signum in sacramen- omnis rei cujus est signum in sacramen- to, ipsum sacramentum sit causa, opor- to, ipsum sacramentum sit causa, opor- tet quod fœtor ex parte corporis tolla- tet quod fœtor ex parte corporis tolla-

tur. tur.

529 529

2. Ad idem vulgariter objicitur: quia 2. Ad idem vulgariter objicitur: quia videmus non baptizatos corporaliter foe- videmus non baptizatos corporaliter foe- tere quia foetor spiritualis immunditiæ tere quia foetor spiritualis immunditiæ demonstrativus est: ergo videtur, quod demonstrativus est: ergo videtur, quod foetor carnis in baptismo deleatur. foetor carnis in baptismo deleatur.

SOLUTIO. Dicendum, ut puto, quod Solutio. SOLUTIO. Dicendum, ut puto, quod Solutio. foetor carnis quidem deletur, secundum foetor carnis quidem deletur, secundum quod est in carne in comparatione ad quod est in carne in comparatione ad spiritum, et immunditiæ spiritus est de- spiritum, et immunditiæ spiritus est de- monstrativus. monstrativus.

AD HOC autem quod primo objicitur, AD HOC autem quod primo objicitur, dicendum quod licet gratia sit in ani- dicendum quod licet gratia sit in ani- ma, per actus tamen quos anima exer- ma, per actus tamen quos anima exer- cet in carne, contrahit caro quamdam cet in carne, contrahit caro quamdam sanctitatem et munditiam, de qua dicit sanctitatem et munditiam, de qua dicit Apostolus, quod corpora nostra templum Apostolus, quod corpora nostra templum sunt Spiritus sancti : et ita participa- sunt Spiritus sancti : et ita participa- tione sanctitatis deletur foetor ille carna- tione sanctitatis deletur foetor ille carna- lis. lis.

AD ALIUD dicendum, quod fert Augu- AD ALIUD dicendum, quod fert Augu- stinus per multa similia in Littera : quia stinus per multa similia in Littera : quia cum granum sit expurgatum a palea, cum granum sit expurgatum a palea, tamen cum seminatur, in palea nascitur : tamen cum seminatur, in palea nascitur : et cum circumcisus liberatus sit a præ- et cum circumcisus liberatus sit a præ- putio, tamen seminat præputiatum : et putio, tamen seminat præputiatum : et hoc ideo, quia caro expurgatur actu hoc ideo, quia caro expurgatur actu prout est in isto sed prout semen deci- prout est in isto sed prout semen deci- sum est in actu naturæ, retorquet ad cor- sum est in actu naturæ, retorquet ad cor- ruptionem naturæ communis et ideo ruptionem naturæ communis et ideo tunc potentia corruptionis primæ redu- tunc potentia corruptionis primæ redu- citur ad actum, ut sæpe supra probatum citur ad actum, ut sæpe supra probatum

est. est.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 Ad 2

I. An animæ ex creatione sint æquales in donis naturalibus ? I. An animæ ex creatione sint æquales in donis naturalibus ?

Illud quoque non incongrue quæri solet, Utrum omnes animæ ex crea- Illud quoque non incongrue quæri solet, Utrum omnes animæ ex crea- tione æquales sint, an aliæ aliis excellentiores ? Pluribus non irrationabi- tione æquales sint, an aliæ aliis excellentiores ? Pluribus non irrationabi- liter videtur, quod ex ipsa creatione aliæ aliis excellant in naturalibus do- liter videtur, quod ex ipsa creatione aliæ aliis excellant in naturalibus do- nis, ut in essentia alia aliis sit subtilior, et ad intelligendum memoran- nis, ut in essentia alia aliis sit subtilior, et ad intelligendum memoran-

11 Ad Corinth. v1, 19: An nescitis quoniam membra vestra templum sunt Spiritus sancti, etc. 11 Ad Corinth. v1, 19: An nescitis quoniam membra vestra templum sunt Spiritus sancti, etc.

XXVII XXVII

34 34

530 530

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

dumque habilior, utpote acutiori ingenio et perspicaciori intellectu prædita. dumque habilior, utpote acutiori ingenio et perspicaciori intellectu prædita. Quod non improbabiliter dicitur, cum in Angelis ita fuisse constet. Et licet Quod non improbabiliter dicitur, cum in Angelis ita fuisse constet. Et licet naturalibus donis aliæ præ aliis polleant, tamen ante baptismum a corpore naturalibus donis aliæ præ aliis polleant, tamen ante baptismum a corpore discedentes, parem pœnam, et post baptismum statim æqualem coronam discedentes, parem pœnam, et post baptismum statim æqualem coronam sortiuntur : quia ingenii acumen vel tarditas, præmium vel pœnam in fu- sortiuntur : quia ingenii acumen vel tarditas, præmium vel pœnam in fu- turo non collocat. turo non collocat.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

An omnes animæ ex creatione æquales. An omnes animæ ex creatione æquales. sint? et, An aliæ aliis excellentiores? sint? et, An aliæ aliis excellentiores?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, ibi, « Illud quoque. « Illud quoque. incongrue, incongrue,

etc. » etc. »

non non

Videtur enim, quod hujus æqualitatis Videtur enim, quod hujus æqualitatis animarum nulla possit esse causa: animarum nulla possit esse causa: quia Deus uno modo se habet in cre- quia Deus uno modo se habet in cre- ando. ando.

1 Cf. II P. Summæ B. Alberti de creaturis, 1 Cf. II P. Summæ B. Alberti de creaturis,

Iterum, Diversitas corruptionis non Iterum, Diversitas corruptionis non est causa diversitatis animarum, sed po- est causa diversitatis animarum, sed po- tius e converso. tius e converso.

Item, Ex hoc non sunt diversæ, quia Item, Ex hoc non sunt diversæ, quia sunt ex nihilo ergo videtur, cum hu- sunt ex nihilo ergo videtur, cum hu- jus diversitatis nulla inveniatur causa, jus diversitatis nulla inveniatur causa, quod animæ sint æquales ex creatione. quod animæ sint æquales ex creatione.

1 1

Solu Solu

SOLUTIO. Sicut supra dictum est de de SOLUTIO. Sicut supra dictum est de de So So Angelis, et in alia Summa de ista quæ- Angelis, et in alia Summa de ista quæ- stione ¹, causa diversitatis est sapientia stione ¹, causa diversitatis est sapientia ordinans creata: et hæc licet uno modo ordinans creata: et hæc licet uno modo se habeat ad sapientem Deum, non ta- se habeat ad sapientem Deum, non ta- men in una ratione explicat ea de qui- men in una ratione explicat ea de qui- bus est et ideo fit diversitas. Quare bus est et ideo fit diversitas. Quare autem unitur corpori, et utrum volun- autem unitur corpori, et utrum volun- tarie vel non, supra expeditum est. tarie vel non, supra expeditum est.

Q. 11. Q. 11.

IN II SENTENT. DIST. XXXIII, A, B. IN II SENTENT. DIST. XXXIII, A, B.

831 831

DISTINCTIO XXXIII. DISTINCTIO XXXIII.

Utrum originale peccatum per peccata proximorum parentum Utrum originale peccatum per peccata proximorum parentum multiplicetur et intendatur ? multiplicetur et intendatur ?

A. An peccata omnium præcedentium patrum parvuli originaliter trahant ut pecca- A. An peccata omnium præcedentium patrum parvuli originaliter trahant ut pecca- tum Adæ ? tum Adæ ?

Prædictis adjiciendum videtur, An peccata præcedentium patrum ad par- Prædictis adjiciendum videtur, An peccata præcedentium patrum ad par- vulos transeant, sicut illud primi hominis delictum in omnes carnaliter vulos transeant, sicut illud primi hominis delictum in omnes carnaliter genitos diximus redundasse : et si peccata parentum transeant in parvu- genitos diximus redundasse : et si peccata parentum transeant in parvu- los, utrum omnium qui fuerunt ab Adam usque ad ipsos, an aliquorum et los, utrum omnium qui fuerunt ab Adam usque ad ipsos, an aliquorum et non omnium ? non omnium ?

B. Quid super hoc Augustinus in Enchiridio dicere videtur ? B. Quid super hoc Augustinus in Enchiridio dicere videtur ?

De hoc Augustinus in Enchiridio ambigue disserit: videtur enim appro- De hoc Augustinus in Enchiridio ambigue disserit: videtur enim appro- bare peccata parentum præcedentium imputari parvulis, non omnium ta- bare peccata parentum præcedentium imputari parvulis, non omnium ta- men qui fuerunt ab Adam, ne importabili et nimia sarcina in pœna æterna men qui fuerunt ab Adam, ne importabili et nimia sarcina in pœna æterna gravarentur parvuli: sed tantum eorum parentum, qui eos a quarta gene- gravarentur parvuli: sed tantum eorum parentum, qui eos a quarta gene- ratione præcesserunt. Quod confirmat illis verbis quibus in Exodo Domi- ratione præcesserunt. Quod confirmat illis verbis quibus in Exodo Domi- nus ait Ego sum Deus visitans iniquitates patrum usque in tertiam et nus ait Ego sum Deus visitans iniquitates patrum usque in tertiam et quartam generationem ' : quasi peccata parentum proximorum tantum par- quartam generationem ' : quasi peccata parentum proximorum tantum par- vulis imputentur, et non alia: quod est per moderationem divinæ misera- vulis imputentur, et non alia: quod est per moderationem divinæ misera- tionis. tionis.

1 Exod. xx, 5: Ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in. 1 Exod. xx, 5: Ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in. tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me. tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me.

532 532

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

C. Eorum ponit documenta, qui dicunt transire in parvulos parentum delicta. C. Eorum ponit documenta, qui dicunt transire in parvulos parentum delicta.

Et quod non illud solum primi hominis delictum parvulos teneat, sed Et quod non illud solum primi hominis delictum parvulos teneat, sed etiam alia, illi quibus ita videtur ex eo confirmant, quod etiam parvuli non etiam alia, illi quibus ita videtur ex eo confirmant, quod etiam parvuli non modo majores, dicuntur baptizari in remissionem peccatorum per plura- modo majores, dicuntur baptizari in remissionem peccatorum per plura- lem numerum, non per singularem in remissionem peccati. Et David de le- lem numerum, non per singularem in remissionem peccati. Et David de le- gitimo matrimonio procreatus dicit: Ecce in iniquitatibus conceptus sum, gitimo matrimonio procreatus dicit: Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea ¹. Non dicit, in iniquitate vel pec- et in peccatis concepit me mater mea ¹. Non dicit, in iniquitate vel pec- cato. Unde putant non tantum illud unum peccatum originale, sed etiam cato. Unde putant non tantum illud unum peccatum originale, sed etiam plura quæ in peccato Adæ reperiri possunt, et alia parentum peccata par- plura quæ in peccato Adæ reperiri possunt, et alia parentum peccata par- vulis imputari. vulis imputari.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Prædictis adjiciendum videtur, etc. » « Prædictis adjiciendum videtur, etc. » In hac ultima parte istius tractatus In hac ultima parte istius tractatus quinque determinantur. Primo enim ob- quinque determinantur. Primo enim ob- jicit sophistice probando, quod omnium jicit sophistice probando, quod omnium præcedentium peccata transfunduntur præcedentium peccata transfunduntur in parvulos. Secundo, ostendit id opi- in parvulos. Secundo, ostendit id opi- nando esse dictum, et quod non nisi so- nando esse dictum, et quod non nisi so- lius Adæ peccatum contrahunt parvuli, lius Adæ peccatum contrahunt parvuli, ibi, D, «Quod vero in actuali peccato, ibi, D, «Quod vero in actuali peccato, etc.» In tertio quærit, Utrum illud pecca- etc.» In tertio quærit, Utrum illud pecca- tum gravissimum sit, quod nocuit om- tum gravissimum sit, quod nocuit om- nibus ? ibi, F, « Hic quæri solet, etc. » nibus ? ibi, F, « Hic quæri solet, etc. » In quarto quærit, Utrum remissum fuerit In quarto quærit, Utrum remissum fuerit primis parentibus, vel non? ibi, H, « Si primis parentibus, vel non? ibi, H, « Si vero quæritur, etc. » In quinto et ultimo vero quæritur, etc. » In quinto et ultimo solvit auctoritates primo inductas, quibus solvit auctoritates primo inductas, quibus probari videbatur omnium præceden- probari videbatur omnium præceden- tium peccata contrahi in origine, ibi, I, tium peccata contrahi in origine, ibi, I, « Et licet peccatis, etc. » « Et licet peccatis, etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An omnium præcedentium peccata tra- An omnium præcedentium peccata tra- jiciuntur in posteros, vel vetustatis jiciuntur in posteros, vel vetustatis tantum ? tantum ?

Incidit autem dubium circa primum : Incidit autem dubium circa primum : quia videtur, quod omnium præceden- quia videtur, quod omnium præceden- tium peccata trajiciantur in parvulos: tium peccata trajiciantur in parvulos:

1. Omnis enim materia disposita per 1. Omnis enim materia disposita per dispositionem aliquam, magis disponitur dispositionem aliquam, magis disponitur a proximo agente, quam a remoto quod a proximo agente, quam a remoto quod non tangit nisi per medium: corpus non tangit nisi per medium: corpus autem decisum a generante, disponitur autem decisum a generante, disponitur dispositione corruptionis : ergo magis dispositione corruptionis : ergo magis disponitur a tangente proximo, quam disponitur a tangente proximo, quam ab eo quod non tangit nisi per medium: ab eo quod non tangit nisi per medium: primus autem parens non tangit nisi per primus autem parens non tangit nisi per medium, et proximus per seipsum : ergò medium, et proximus per seipsum : ergò magis est in corpore deciso corruptio magis est in corpore deciso corruptio parentis proximi, quam primi. parentis proximi, quam primi.

1 Psal. L, 1 Psal. L,

7. 7.

contra. contra.

IN II SENTENT. DIST. XXXIII, C, ART. 1. IN II SENTENT. DIST. XXXIII, C, ART. 1.

2. Item, Generati non est relatio ad 2. Item, Generati non est relatio ad corpus Adæ, nisi per corpus proximi corpus Adæ, nisi per corpus proximi parentis ergo magis proprie contrahit a parentis ergo magis proprie contrahit a proximo, quam a primo. proximo, quam a primo.

: :

3. Item, Si primum peccatum corrum- 3. Item, Si primum peccatum corrum- pit naturam ergo et secundum, et ter- pit naturam ergo et secundum, et ter- tium ergo cum natura corrumpitur tium ergo cum natura corrumpitur peccatis, aut quodlibet corrumpit totum,. peccatis, aut quodlibet corrumpit totum,. aut non. Si sic: ergo quanto aliquis po- aut non. Si sic: ergo quanto aliquis po- sterius nascitur, tanto contrahit majorem sterius nascitur, tanto contrahit majorem corruptionem : et sic habetur proposi- corruptionem : et sic habetur proposi- tum, quod corruptio contrahitur a proxi- tum, quod corruptio contrahitur a proxi- mis parentibus. Si non corrumpit totum: mis parentibus. Si non corrumpit totum: ergo oportet dicere quantam partem ergo oportet dicere quantam partem corrumpit, et quæ sit illa ad quam se corrumpit, et quæ sit illa ad quam se non extendit et hoc difficile est etiam non extendit et hoc difficile est etiam fingere volentibus. fingere volentibus.

4. Item, Abraham dante decimas, qui 4. Item, Abraham dante decimas, qui fuerunt in lumbis ejus fuerunt decimati: fuerunt in lumbis ejus fuerunt decimati: decimati autem sunt antequam in lumbis decimati autem sunt antequam in lumbis ejus fuerunt per legem concupiscentiæ, ut ejus fuerunt per legem concupiscentiæ, ut dicit Augustinus: ergo in lumbis ejus dicit Augustinus: ergo in lumbis ejus acceperunt originale: ergo eadem ratio- acceperunt originale: ergo eadem ratio- ne filii aliorum : ergo originale contra- ne filii aliorum : ergo originale contra- hitur a proximo. hitur a proximo.

5. Item, Concupiscentia (ut dicit Au- 5. Item, Concupiscentia (ut dicit Au- gustinus) est causa originalis peccati: gustinus) est causa originalis peccati: concupiscentia autem conjuncta semini concupiscentia autem conjuncta semini est concupiscentia proximi patris : ergo est concupiscentia proximi patris : ergo videtur quod peccata contrahantur a videtur quod peccata contrahantur a proximis parentibus. proximis parentibus.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Si peccata proximorum parentum cor- Si peccata proximorum parentum cor- rumpunt naturam, hoc est aut corru- rumpunt naturam, hoc est aut corru- ptione vitii, aut corruptione passibilita- ptione vitii, aut corruptione passibilita- tis. Si vitii ergo corpus posterius nati tis. Si vitii ergo corpus posterius nati magis debet fervere in libidine, quam magis debet fervere in libidine, quam corpus antiquitus nati: et frequenter vi- corpus antiquitus nati: et frequenter vi- demus oppositum. demus oppositum.

Item, Corpus filii sanctorum minus Item, Corpus filii sanctorum minus debet resistere spiritui, quam corpus filii debet resistere spiritui, quam corpus filii scortantium et hujus etiam frequenter scortantium et hujus etiam frequenter videmus oppositum. videmus oppositum.

Si autem contrahit majorem passibili- Si autem contrahit majorem passibili- tatem, hoc iterum falsum videmus: non tatem, hoc iterum falsum videmus: non enim sumus mortaliores quam primi enim sumus mortaliores quam primi qui necessitati mortis sunt addicti. Si qui necessitati mortis sunt addicti. Si dicatur, quod modo vivimus tempore dicatur, quod modo vivimus tempore breviori quam illo: hoc nihil est : quia breviori quam illo: hoc nihil est : quia

533 533

tempore Moysi fuerunt dies hominis tempore Moysi fuerunt dies hominis centum et viginti anni: et quosdam centum et viginti anni: et quosdam tantum adhuc vivere videmus : et secun- tantum adhuc vivere videmus : et secun- dum istud homines non viverent per de- dum istud homines non viverent per de- cem annos, et sic filius deberet semper cem annos, et sic filius deberet semper vivere minus quam pater et hoc non vivere minus quam pater et hoc non videmus: ergo videtur, quod a peccato videmus: ergo videtur, quod a peccato parentum proximorum nullam nostra parentum proximorum nullam nostra natura contrahat corruptionem. natura contrahat corruptionem.

SOLUTIO. Dicendum, quod non contra- SOLUTIO. Dicendum, quod non contra- hitur originale nisi a primo parente, et hitur originale nisi a primo parente, et per proximos parentes tantum: et hoc per proximos parentes tantum: et hoc est ideo, quia omnis homo qui gene- est ideo, quia omnis homo qui gene- rat, non generat nisi in vetustate Adæ, rat, non generat nisi in vetustate Adæ, ut dicitur in Littera præcedentis dis- ut dicitur in Littera præcedentis dis- tinctionis, et non in peccato proprio, tinctionis, et non in peccato proprio, quia hoc naturam humanæ miseriæ non quia hoc naturam humanæ miseriæ non corrumpit, licet corrumpat bonum na- corrumpit, licet corrumpat bonum na- turale in peccante: sed peccatum Adæ turale in peccante: sed peccatum Adæ corrupit naturam humanam corruptio- corrupit naturam humanam corruptio- ne passibilitatis et vitii, et nullum alio- ne passibilitatis et vitii, et nullum alio- rum peccatorum sic corrumpit naturam, rum peccatorum sic corrumpit naturam, sed bonum naturale in persona peccan- sed bonum naturale in persona peccan- te et illud bonum naturale nihil facit te et illud bonum naturale nihil facit ad generationem: et ideo non trans- ad generationem: et ideo non trans- funditur nisi peccatum vetustatis. funditur nisi peccatum vetustatis.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod illa AD PRIMUM ergo dicendum, quod illa ratio tenet in his ubi proximum movens ratio tenet in his ubi proximum movens et disponens, movet dispositione pro- et disponens, movet dispositione pro- pria, et non dispositione qua motum est pria, et non dispositione qua motum est ipsum ab alio anteriori. Sed quando ita ipsum ab alio anteriori. Sed quando ita est, quod proximum movet dispositione est, quod proximum movet dispositione qua est motum ab alio tantum, tunc qua est motum ab alio tantum, tunc non valet quia tunc magis movet pri- non valet quia tunc magis movet pri- mum, quam proximum: sicut dicit Phi- mum, quam proximum: sicut dicit Phi- losophus de motore primo in VIII Phy- losophus de motore primo in VIII Phy- sicorum, quod non movente motore sicorum, quod non movente motore primo nullum secundorum movet, et primo nullum secundorum movet, et non e converso. Quod autem sit ita, non e converso. Quod autem sit ita, per hoc patet quod dicit Augustinus, per hoc patet quod dicit Augustinus, quod omnes generant in vetustate prima. quod omnes generant in vetustate prima. AD ALIUD dicendum, quod verum est, AD ALIUD dicendum, quod verum est, quod relatio istius non quod relatio istius non est ad corpus est ad corpus Adæ, nisi per parentes proximos: sed Adæ, nisi per parentes proximos: sed tamen non contrahitur per eos sicut per tamen non contrahitur per eos sicut per primum fontem, sed per ipsos, sicut primum fontem, sed per ipsos, sicut carnales corruptionis primæ. carnales corruptionis primæ.

AD ALIUD dicendum, quod secundum AD ALIUD dicendum, quod secundum

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

534 534

D. ALB. MAG ORD. PRÆD. D. ALB. MAG ORD. PRÆD.

et tertium non corrumpunt omnem na- et tertium non corrumpunt omnem na- turam istam quam corrumpit primum: turam istam quam corrumpit primum: quia corrumpit materiam corporis et bo- quia corrumpit materiam corporis et bo- num naturæ sequentia autem peccata num naturæ sequentia autem peccata corrumpunt bonum naturale tantum: et corrumpunt bonum naturale tantum: et hujus causa est, quia æqualitatem hu- hujus causa est, quia æqualitatem hu- moris et compositionis continebat gratia moris et compositionis continebat gratia innocentiæ naturalis, quæ ablata est per innocentiæ naturalis, quæ ablata est per primum peccatum: et cum recuperari primum peccatum: et cum recuperari non possit, sicut virginitas amissa, ideo non possit, sicut virginitas amissa, ideo nullum peccatum sequens facit aliquid, nullum peccatum sequens facit aliquid, meo judicio, in corruptione illa, sed tan- meo judicio, in corruptione illa, sed tan- tum corrumpit bonum naturæ cui con- tum corrumpit bonum naturæ cui con- trariatur et hæc est vera causa, et dant trariatur et hæc est vera causa, et dant exemplum de panno madido, qui intus exemplum de panno madido, qui intus non madidatur amplius, eo quod non non madidatur amplius, eo quod non est susceptibilis amplioris infusionis: et est susceptibilis amplioris infusionis: et de speculo infecto per nubem sangui- de speculo infecto per nubem sangui- neam menstruatæ, quod non inficitur neam menstruatæ, quod non inficitur

amplius. Sed causa propter quam hoc amplius. Sed causa propter quam hoc est, illa dicta est: quia scilicet peccatum est, illa dicta est: quia scilicet peccatum invenit gratiam innocentiæ in subjecto, invenit gratiam innocentiæ in subjecto, quæ faciebat impassibilitatem et incor- quæ faciebat impassibilitatem et incor- ruptionem, quam quia aliud peccatum ruptionem, quam quia aliud peccatum non invenit, non agit aliquid contra non invenit, non agit aliquid contra illam, sed tantum contra bonum gratiæ illam, sed tantum contra bonum gratiæ et naturæ, et quod invenit in subjecto. et naturæ, et quod invenit in subjecto.

AD ALIUD dicendum, quod bene con- AD ALIUD dicendum, quod bene con- ceditur, quod in lumbis Abrahæ filii per ceditur, quod in lumbis Abrahæ filii per concubitum descendentes originale con- concubitum descendentes originale con- traxerunt: sed tamen non ex lumbis traxerunt: sed tamen non ex lumbis Abrahæ, ut proprio et primo fonte illius Abrahæ, ut proprio et primo fonte illius corruptionis. corruptionis.

Per hoc patet solutio ad totum. Per hoc patet solutio ad totum. Quod enim objicitur, supra solutum Quod enim objicitur, supra solutum est, qualiter scilicet originale sit unum est, qualiter scilicet originale sit unum et multa. et multa.

Ad Ad

D. Quod in illo uno primo peccato plura reperiuntur. D. Quod in illo uno primo peccato plura reperiuntur.

Quod vero in actuali peccato Adæ plura notari valeant peccata, Augu- Quod vero in actuali peccato Adæ plura notari valeant peccata, Augu- stinus in Enchiridio insinuat: Possunt, inquit, intelligi plura peccata in stinus in Enchiridio insinuat: Possunt, inquit, intelligi plura peccata in una transgressione Adæ, si in sua quasi membra dividatur. Nam et super- una transgressione Adæ, si in sua quasi membra dividatur. Nam et super- bia est illic, quia homo in sua potius esse quam Dei potestate dilexit : bia est illic, quia homo in sua potius esse quam Dei potestate dilexit : et sacrilegium, quia Deo non credidit: et homicidium, quia se in mortem et sacrilegium, quia Deo non credidit: et homicidium, quia se in mortem præcipitavit et fornicatio spiritalis, quia integritas mentis humanæ ser- præcipitavit et fornicatio spiritalis, quia integritas mentis humanæ ser- pentina suasione corrupta est: et furtum, quia cibus prohibitus usurpatus pentina suasione corrupta est: et furtum, quia cibus prohibitus usurpatus est: et avaritia, quia plusquam sufficere illi debuit appetivit et si quid est: et avaritia, quia plusquam sufficere illi debuit appetivit et si quid aliud in hoc uno peccato inveniri potest'. Deinde de parentum præceden- aliud in hoc uno peccato inveniri potest'. Deinde de parentum præceden- tium peccatis, utrum parvulis imputentur, magis opinando quam asse- tium peccatis, utrum parvulis imputentur, magis opinando quam asse- rendo disceptat, ita inquiens 2: Parentum peccatis parvulos obligari, non rendo disceptat, ita inquiens 2: Parentum peccatis parvulos obligari, non solum primorum hominum, sed etiam suorum de quibus ipsi nati sunt, solum primorum hominum, sed etiam suorum de quibus ipsi nati sunt, non improbabiliter dicitur. Illa quippe divina sententia, Reddam peccata non improbabiliter dicitur. Illa quippe divina sententia, Reddam peccata

1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 45. 1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 45.

2 IDEM, Ibidem, cap. 47. 2 IDEM, Ibidem, cap. 47.

IN II SENTENT. DIST. XXXIII, E. IN II SENTENT. DIST. XXXIII, E.

535 535

patrum in filios', tenet eos ante regenerationem: usque adeo, ut etiam de patrum in filios', tenet eos ante regenerationem: usque adeo, ut etiam de legitimo matrimonio procreatus dicat: Ecce in iniquitatibus conceptus legitimo matrimonio procreatus dicat: Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea 2. Non dixit, In iniquitate vel in sum, et in peccatis concepit me mater mea 2. Non dixit, In iniquitate vel in peccato, cum et hoc recte dici posset, sed iniquitates et peccata dicere peccato, cum et hoc recte dici posset, sed iniquitates et peccata dicere maluit, quia et in illo uno quod in omnes homines pertransiit, atque tam maluit, quia et in illo uno quod in omnes homines pertransiit, atque tam magnum est ut eo mutaretur in necessitate mortis humana natura, magnum est ut eo mutaretur in necessitate mortis humana natura, reperiuntur, sicut supra disserui, plura peccata et alia parentum : quæ reperiuntur, sicut supra disserui, plura peccata et alia parentum : quæ non ita possunt mutare naturam, reatu obligant filios, nisi gratia Dei non ita possunt mutare naturam, reatu obligant filios, nisi gratia Dei subveniat. Sed de peccatis aliorum parentum, quibus ab ipso Adam usque subveniat. Sed de peccatis aliorum parentum, quibus ab ipso Adam usque ad patrem suum pro generationibus suis quisque succedit, non immerito ad patrem suum pro generationibus suis quisque succedit, non immerito disceptari potest, utrum omnium malis actibus et multiplicatis delictis disceptari potest, utrum omnium malis actibus et multiplicatis delictis originalibus, qui nascitur implicetur ut tanto peius, quanto posterius originalibus, qui nascitur implicetur ut tanto peius, quanto posterius quisque nascatur. An propterea Deus in tertiam et quartam generationem quisque nascatur. An propterea Deus in tertiam et quartam generationem de peccatis parentum posteris eorum comminetur, quia iram suam de peccatis parentum posteris eorum comminetur, quia iram suam quantum ad progenitorum * culpas, non extendit ulterius moderatione quantum ad progenitorum * culpas, non extendit ulterius moderatione miserationis suæ : ne illi quibus regenerationis gratia non confertur, miserationis suæ : ne illi quibus regenerationis gratia non confertur, nimia sarcina in ipsa æterna damnatione præmerentur, si cogerentur ab nimia sarcina in ipsa æterna damnatione præmerentur, si cogerentur ab ipso initio generis humani omnium præcedentium parentum suorum ipso initio generis humani omnium præcedentium parentum suorum originaliter peccata contrahere, et poenas pro eis debitas pendere. An originaliter peccata contrahere, et poenas pro eis debitas pendere. An aliquid aliud de re tanta Scripturis sanctis diligentius perscrutatis ac aliquid aliud de re tanta Scripturis sanctis diligentius perscrutatis ac tractatis, valeat vel non valeat reperiri, temere affirmare non audeo. tractatis, valeat vel non valeat reperiri, temere affirmare non audeo. Ecce perspicuum fit lectori, Augustinum superiora dixisse non asserendo, Ecce perspicuum fit lectori, Augustinum superiora dixisse non asserendo, sed diversorum opiniones referendo. sed diversorum opiniones referendo.

4 4

3 3

E. Ostendit Augustinum sibi fore contrarium, si id sentiret. E. Ostendit Augustinum sibi fore contrarium, si id sentiret.

Alioquin sibi ipsi contradicere ostenderetur, qui in eodem libro 5 om- Alioquin sibi ipsi contradicere ostenderetur, qui in eodem libro 5 om- nium mitissimam dicit esse poenam parvulorum, qui originali tantum nium mitissimam dicit esse poenam parvulorum, qui originali tantum tenentur peccato, his verbis: Mitissima sane pœna eorum erit, qui præter tenentur peccato, his verbis: Mitissima sane pœna eorum erit, qui præter peccatum quod originale contraxerunt, nullum insuper addiderunt : et in peccatum quod originale contraxerunt, nullum insuper addiderunt : et in

1 Vulg. habet, Deuter. v, 9: Ego sum Dominus Deus tuus,... reddens iniquitatem patrum super 1 Vulg. habet, Deuter. v, 9: Ego sum Dominus Deus tuus,... reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem, etc. filios in tertiam et quartam generationem, etc.

2 Psal. L, 7. 2 Psal. L, 7.

3 Edit. J. Alleaume, qui. 3 Edit. J. Alleaume, qui.

4 Ibidem, progeneratorum. 4 Ibidem, progeneratorum.

5 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap 93. 5 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap 93.

536 536

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cæteris qui addiderunt, tanto quisque ibi tolerabiliorem habebit damna- cæteris qui addiderunt, tanto quisque ibi tolerabiliorem habebit damna- tionem, quanto hic minorem habuit iniquitatem. Ecce hic aperte dicit, tionem, quanto hic minorem habuit iniquitatem. Ecce hic aperte dicit, parvulorum pœnam omnium aliarum poenarum esse levissimam. Quod si parvulorum pœnam omnium aliarum poenarum esse levissimam. Quod si est, non ergo peccatis patrum præcedentium obligantur, nisi Adæ. Si est, non ergo peccatis patrum præcedentium obligantur, nisi Adæ. Si enim pro peccatis parentum actualibus æternaliter punirentur et pro suo enim pro peccatis parentum actualibus æternaliter punirentur et pro suo originali, non jam minus, sed forte magis quam ipsorum parentes puni- originali, non jam minus, sed forte magis quam ipsorum parentes puni- rentur. Non ergo pro peccatis parentum actualibus, nec etiam pro actuali- rentur. Non ergo pro peccatis parentum actualibus, nec etiam pro actuali- bus proximi parentis, sed pro originali quod a parentibus trahitur, bus proximi parentis, sed pro originali quod a parentibus trahitur, parvuli damnabuntur: pro eo nullam aliam ignis materialis vel conscien- parvuli damnabuntur: pro eo nullam aliam ignis materialis vel conscien- tiæ vermis pœnam sensuri, nisi quod Dei visione carebunt in perpetuum. tiæ vermis pœnam sensuri, nisi quod Dei visione carebunt in perpetuum. Uno ergo, et non pluribus peccatis, parvuli obligati sunt. Unde etiam ea Uno ergo, et non pluribus peccatis, parvuli obligati sunt. Unde etiam ea quibus illa opinio muniri videtur, scilicet quod peccata et iniquitates in quibus illa opinio muniri videtur, scilicet quod peccata et iniquitates in parvulis aliquando Scriptura esse significat, utens plurali numero, ita parvulis aliquando Scriptura esse significat, utens plurali numero, ita determinat Augustinus in eodem libro : Quia in Scriptura per singularem determinat Augustinus in eodem libro : Quia in Scriptura per singularem numerum pluralis numerus sæpe significari solet, ut ibi: Ora ergo ad numerum pluralis numerus sæpe significari solet, ut ibi: Ora ergo ad Deum ut auferat a nobis serpentem : non ait, Serpentes quos patiebatur Deum ut auferat a nobis serpentem : non ait, Serpentes quos patiebatur populus. Et e converso per pluralem significatur singularis numerus, ut populus. Et e converso per pluralem significatur singularis numerus, ut in Evangelio Defuncti sunt enim qui quærebant animam pueri : non in Evangelio Defuncti sunt enim qui quærebant animam pueri : non ait, Mortuus est, cum loqueretur de Herode. Et in Exodo, Fecerunt sibi ait, Mortuus est, cum loqueretur de Herode. Et in Exodo, Fecerunt sibi deos aureos, cum unum fecerunt vitulum, de quo dixerunt: Isti sunt dii deos aureos, cum unum fecerunt vitulum, de quo dixerunt: Isti sunt dii tui, Israel. Ita et illud originale unum plurali numero significatur, cum tui, Israel. Ita et illud originale unum plurali numero significatur, cum diximus, parvulos in peccatorum remissionem baptizari, et in peccatis vel. diximus, parvulos in peccatorum remissionem baptizari, et in peccatis vel. iniquitatibus concipi. iniquitatibus concipi.

5 5

1 Edit. J. Alleaume, habuerit. 1 Edit. J. Alleaume, habuerit.

2 Ibidem, primi. 2 Ibidem, primi.

3 S. Augustinus, In Enchiridion, cap. 44. 3 S. Augustinus, In Enchiridion, cap. 44.

4 4

Vulg. habet, Numer. xx1, 7: Peccavimus, quia locuti sumus contra Dominum et te : ora ut tollat Vulg. habet, Numer. xx1, 7: Peccavimus, quia locuti sumus contra Dominum et te : ora ut tollat

a nobis serpentes. a nobis serpentes.

5 Matth. 11, 20. 5 Matth. 11, 20.

6 Exod. xxxII, 31. 6 Exod. xxxII, 31.

7 Ibidem, 7. 8. 7 Ibidem, 7. 8.

1æst. 1. 1æst. 1.

IN II SENTENT. DIST. XXXIII, E, ART. 2. IN II SENTENT. DIST. XXXIII, E, ART. 2.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum in actuali peccato Adæ valeant Utrum in actuali peccato Adæ valeant notari plura peccata? et, Gratia cu- notari plura peccata? et, Gratia cu- jus originale est transfusum? et, jus originale est transfusum? et, Utrum si consensu tantum peccasset, Utrum si consensu tantum peccasset, vitiatum esset corpus ejus ? vitiatum esset corpus ejus ?

Deinde objicitur de hoc quod dicit, Deinde objicitur de hoc quod dicit, ibi, D, « Quod vero in actuali peccato ibi, D, « Quod vero in actuali peccato Adæ, etc. » Adæ, etc. »

Videtur enim hoc esse falsum: quia Videtur enim hoc esse falsum: quia

1. Adam non peccavit nisi peccato 1. Adam non peccavit nisi peccato uno ergo in peccato suo non notantur uno ergo in peccato suo non notantur plura peccata. plura peccata.

2. Præterea, Secundum hoc quod hic 2. Præterea, Secundum hoc quod hic dicit Augustinus, quilibet qui peccat uno dicit Augustinus, quilibet qui peccat uno modo, peccat multis: quia peccatum est modo, peccat multis: quia peccatum est mors animæ, et interficit se. mors animæ, et interficit se.

3. Præterea, Peccatum est prævarica- 3. Præterea, Peccatum est prævarica- tio legis divinæ et coelestium inobedien- tio legis divinæ et coelestium inobedien- tia mandatorum: ergo est inobediens: tia mandatorum: ergo est inobediens: et sic de aliis multis quæ ex simili ha- et sic de aliis multis quæ ex simili ha- beri possunt. beri possunt.

PRÆTEREA, Cum hic multa enumeren- PRÆTEREA, Cum hic multa enumeren- tur, quæritur, Gratia cujus transfusum tur, quæritur, Gratia cujus transfusum sit originale ? sit originale ?

Videtur enim, quod gratia gulæ : quia Videtur enim, quod gratia gulæ : quia inficit corpus et in peccato Adæ non inficit corpus et in peccato Adæ non fuit corporalis actus nisi gulæ tantum. fuit corporalis actus nisi gulæ tantum.

SED CONTRA hoc est quod Apostolus ad SED CONTRA hoc est quod Apostolus ad Roman. v, 12, dicit, per inobedientiam Roman. v, 12, dicit, per inobedientiam peccatum intrasse in mundum, et per peccatum intrasse in mundum, et per peccatum mortem 1. peccatum mortem 1.

Præterea, In hoc mandato videtur Præterea, In hoc mandato videtur speciale peccatum esse inobedientia : speciale peccatum esse inobedientia : quia quod prohibebatur, non fuit nisi quia quod prohibebatur, non fuit nisi malum inobedientiæ: ergo speciale pec- malum inobedientiæ: ergo speciale pec- catum Adæ fuit inobedientia, ut videtur. catum Adæ fuit inobedientia, ut videtur.

1 Ad Roman. v, 12: Per unum hominem pec- 1 Ad Roman. v, 12: Per unum hominem pec- catum in hunc mundum intravit, et per peccatum catum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors. Et, infra, y. 19: Sicut per inobedientiam mors. Et, infra, y. 19: Sicut per inobedientiam

537 537

Si autem hoc concedatur, est contra Si autem hoc concedatur, est contra supra determinata, in quibus probatum supra determinata, in quibus probatum est superbiam fuisse primum hominis est superbiam fuisse primum hominis peccatum, ex quo omnia mala hominis peccatum, ex quo omnia mala hominis orta sunt. orta sunt.

PRÆTEREA quæritur, Si Adam solo PRÆTEREA quæritur, Si Adam solo consensu peccasset, utrum corruptum consensu peccasset, utrum corruptum fuisset corpus ejus, et in nos transfudis- fuisset corpus ejus, et in nos transfudis- set originale ? set originale ?

Videtur autem, quod non quia Videtur autem, quod non quia

1. In actu peccati corpus animæ non 1. In actu peccati corpus animæ non communicasset: ergo injuste actum fuis- communicasset: ergo injuste actum fuis- set cum corpore, si punitum fuisset cor- set cum corpore, si punitum fuisset cor- pus. pus.

2. Præterea, Poenitentia in integrum 2. Præterea, Poenitentia in integrum restituit ablata mentis, sed non corporis: restituit ablata mentis, sed non corporis: ergo videtur, quod si mentaliter in con- ergo videtur, quod si mentaliter in con- sensu peccasset, quod per poenitentiam sensu peccasset, quod per poenitentiam resurrexisset in toto: hoc autem non resurrexisset in toto: hoc autem non potest esse nisi corpus maneat non cor- potest esse nisi corpus maneat non cor- ruptum ergo per consensum mentalem ruptum ergo per consensum mentalem corpus non fuisset corruptum. corpus non fuisset corruptum.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Omne peccatum est spreto incommu- Omne peccatum est spreto incommu- tabili bono (ut dicit Augustinus) rebus tabili bono (ut dicit Augustinus) rebus mutabilibus adhærere: ergo est perver- mutabilibus adhærere: ergo est perver- sio de summo faciens imum, et de via sio de summo faciens imum, et de via finem ergo pro pœna respondebit ei finem ergo pro pœna respondebit ei perversio hoc est autem, quod non perversio hoc est autem, quod non subdatur animæ quod subditum ei erat, subdatur animæ quod subditum ei erat, sicut ipsa ratio non subditur Deo. Cum sicut ipsa ratio non subditur Deo. Cum igitur corpus subdi debeat animæ, cor- igitur corpus subdi debeat animæ, cor- pus non erit subditum hæc autem ino- pus non erit subditum hæc autem ino- bedientia non causatur nisi a corruptione bedientia non causatur nisi a corruptione fomitis ergo corpus corruptum fuisset fomitis ergo corpus corruptum fuisset per omne peccatum sive spirituale, sive per omne peccatum sive spirituale, sive corporale. corporale.

SOLUTIO. Dicendum videtur, ut supra, SOLUTIO. Dicendum videtur, ut supra, quod in peccato Adæ non sunt plura quod in peccato Adæ non sunt plura peccata nisi materialiter loquendo et per peccata nisi materialiter loquendo et per adaptationem metaphoricam : et hoc adaptationem metaphoricam : et hoc qualiter sit, supra est expeditum. Sim- qualiter sit, supra est expeditum. Sim- pliciter autem fuit appetitus excellentiæ pliciter autem fuit appetitus excellentiæ

unius hominis percatores constituti sunt multi, unius hominis percatores constituti sunt multi, ita, etc. ita, etc.

Quæst. 2 Quæst. 2

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Adquæst. 1. Adquæst. 1.

Adquæst. 2 Adquæst. 2

Ad 1. Ad 1.

538 538

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in perfectione scientiæ boni et mali: et in perfectione scientiæ boni et mali: et omnia alia facta sunt ad illud conse- omnia alia facta sunt ad illud conse- quendum et ideo illud erat finis appe- quendum et ideo illud erat finis appe- titus et substantia: peccata autem alia titus et substantia: peccata autem alia propter illud facta et intenta et conjun- propter illud facta et intenta et conjun- cta ei in perfectione peccati, et ideo ma- cta ei in perfectione peccati, et ideo ma- terialiter sunt. terialiter sunt.

Et per hoc patet solutio ad tria prima. Et per hoc patet solutio ad tria prima.

corporis sive corruptione passibilitatis corporis sive corruptione passibilitatis sive corruptione vitii contrahatur, a gra- sive corruptione vitii contrahatur, a gra- tia innocentiæ cadit, ut supra diximus, tia innocentiæ cadit, ut supra diximus, cum de mortalitate Adæ disputaretur : cum de mortalitate Adæ disputaretur : huic autem gratiæ in quantum erat in- huic autem gratiæ in quantum erat in- nocentia originalis, contrariebatur pec- nocentia originalis, contrariebatur pec- catum primum quodcumque mortale catum primum quodcumque mortale fuisset, per hoc quod interrumpit adhæ- fuisset, per hoc quod interrumpit adhæ- sionem animæ cum fonte perpetuæ in- sionem animæ cum fonte perpetuæ in-

AD ALIUD quod quæritur, Gratia cujus corruptionis, et per consequens causatur AD ALIUD quod quæritur, Gratia cujus corruptionis, et per consequens causatur fit transfusio originalis ? fit transfusio originalis ?

Dicendum, quod formaliter propter su- Dicendum, quod formaliter propter su- perbiam transfunditur, sed materialiter perbiam transfunditur, sed materialiter propter gulam: secundum quosdam vero propter gulam: secundum quosdam vero formaliter propter inobedientiam, licet formaliter propter inobedientiam, licet inobedientia non esset intenta in pecca- inobedientia non esset intenta in pecca- to: quia inobedientia formam peccati de- to: quia inobedientia formam peccati de- dit comestioni, quæ alias peccatum non dit comestioni, quæ alias peccatum non fuisset, licet non dederit formam super- fuisset, licet non dederit formam super- biæ, quæ sola ibi impleta ratio peccati biæ, quæ sola ibi impleta ratio peccati fuit et causa omnium aliorum. fuit et causa omnium aliorum.

Et per hoc iterum patet solutio ad Et per hoc iterum patet solutio ad tria sequentia, quæ procedunt supra tria sequentia, quæ procedunt supra

membra istius distinctionis. membra istius distinctionis.

AD ID quod ulterius quæritur, Utrum AD ID quod ulterius quæritur, Utrum transfudisset originale si solo consensu transfudisset originale si solo consensu mortaliter peccasset ? puto quod sic, mortaliter peccasset ? puto quod sic, sicut probat ultima objectio. sicut probat ultima objectio.

AD ID autem quod objicitur, dicen- AD ID autem quod objicitur, dicen- dum quod immortalitas et incorruptio dum quod immortalitas et incorruptio

corruptio in corpore. Sed objectio pro- corruptio in corpore. Sed objectio pro- cederet, si causa incorruptionis corporis cederet, si causa incorruptionis corporis fuisset in corpore tantum, vel in corpore fuisset in corpore tantum, vel in corpore et in anima divisim: nunc autem fuit in et in anima divisim: nunc autem fuit in anima, et ipsa anima potuit corpus con- anima, et ipsa anima potuit corpus con- tinere, et amissa ipsa non potuit hoc: tinere, et amissa ipsa non potuit hoc: et ideo quodlibet peccatum potuit cor- et ideo quodlibet peccatum potuit cor- rumpere statum primum. rumpere statum primum.

AD ALIUD dicendum, quod poenitentia Ad AD ALIUD dicendum, quod poenitentia Ad restituit damna mentis quæ tantum sunt restituit damna mentis quæ tantum sunt mentis: sed gratia innocentiæ licet esset mentis: sed gratia innocentiæ licet esset in mente, tamen fuit in ea ut ratio re- in mente, tamen fuit in ea ut ratio re- gens, et comparabatur ad corpus: et gens, et comparabatur ad corpus: et ideo damnum ex ejus amissione incurrit ideo damnum ex ejus amissione incurrit corpus, quod non erat reparabile per corpus, quod non erat reparabile per pœnitentiam. Sunt tamen qui concedunt, pœnitentiam. Sunt tamen qui concedunt, ut probant objectiones, ut dicant, quod ut probant objectiones, ut dicant, quod per poenitentiam fuisset deletum, vel per poenitentiam fuisset deletum, vel quod non nisi corruptionem passibilitatis quod non nisi corruptionem passibilitatis et non vitii in nos transmitteret: licet et non vitii in nos transmitteret: licet dictum eorum improbabile sit valde. dictum eorum improbabile sit valde.

F. An actuale peccatum Adæ sit gravius cæteris ? F. An actuale peccatum Adæ sit gravius cæteris ?

Hic quæri solet, Utrum peccatum Adæ transgressionis ex quo processit Hic quæri solet, Utrum peccatum Adæ transgressionis ex quo processit originale, et in quo plura superius notata sunt peccata, gravius fuerit cæ- originale, et in quo plura superius notata sunt peccata, gravius fuerit cæ- teris peccatis ? Quibusdam ita esse videtur, quia illud peccatum totam hu- teris peccatis ? Quibusdam ita esse videtur, quia illud peccatum totam hu- manam naturam mutavit: sicut Augustinus dicit in Enchiridion Illud manam naturam mutavit: sicut Augustinus dicit in Enchiridion Illud unum peccatum in loco et habitu tantæ felicitatis admissum, tam magnum unum peccatum in loco et habitu tantæ felicitatis admissum, tam magnum est ut in uno homine originaliter et (ut ita dixerim) radicaliter totum genus est ut in uno homine originaliter et (ut ita dixerim) radicaliter totum genus

IN II SENTENT. DIST. XXXIII, G, ART. 3. IN II SENTENT. DIST. XXXIII, G, ART. 3.

539 539

humanum damnaretur. Idem, in libro de Civitate Dei: Tanto majori in- humanum damnaretur. Idem, in libro de Civitate Dei: Tanto majori in- justitia violatum est illud mandatum, quanto faciliori poterat observantia justitia violatum est illud mandatum, quanto faciliori poterat observantia custodiri. Nondum enim ipsi voluntati cupiditas resistebat, quod de pœna custodiri. Nondum enim ipsi voluntati cupiditas resistebat, quod de pœna transgressionis postea secutum est 3. His aliisque utuntur auctoritatibus, transgressionis postea secutum est 3. His aliisque utuntur auctoritatibus, qui illud peccatum cæteris aliorum hominum peccatis gravius esse dicunt. qui illud peccatum cæteris aliorum hominum peccatis gravius esse dicunt. Quod etiam ratione ostendere laborant hoc modo: Magis nocuit illud pec- Quod etiam ratione ostendere laborant hoc modo: Magis nocuit illud pec- catum quam aliquod aliorum: quia totum humanum genus vitiavit, ac catum quam aliquod aliorum: quia totum humanum genus vitiavit, ac morti utique subdidit, quod nullo alio peccato factum est. Majorem ergo morti utique subdidit, quod nullo alio peccato factum est. Majorem ergo effectum mali habuit illud peccatum, quam aliquod aliud. effectum mali habuit illud peccatum, quam aliquod aliud.

G. Responsio contra illos, ubi alia peccata ostenduntur illo majora. G. Responsio contra illos, ubi alia peccata ostenduntur illo majora.

Ad quod dici potest, quia licet illud peccatum humanam naturam muta- Ad quod dici potest, quia licet illud peccatum humanam naturam muta- verit in necessitatem mortis, et in totum genus humanum reatum diffude- verit in necessitatem mortis, et in totum genus humanum reatum diffude- rit: non est tamen putandum gravius fuisse peccato in Spiritum sanctum, rit: non est tamen putandum gravius fuisse peccato in Spiritum sanctum, quod neque hic neque in futuro (ut veritas ait) dimittitur 3. Quod vero to- quod neque hic neque in futuro (ut veritas ait) dimittitur 3. Quod vero to- tam humanam naturam corrupit, non ideo est quia gravius fuerit cunctis tam humanam naturam corrupit, non ideo est quia gravius fuerit cunctis aliis peccatis sed quia ab homine commissum est, quando in uno homine aliis peccatis sed quia ab homine commissum est, quando in uno homine tota humana natura consistebat, et ideo tota in eo corrupta est : majorem- tota humana natura consistebat, et ideo tota in eo corrupta est : majorem- que effectum mali intulit quantum ad multiplices defectus qui ex eo ma- que effectum mali intulit quantum ad multiplices defectus qui ex eo ma- naverunt, sed non quantum ad pœnam æternam, quam graviorem non naverunt, sed non quantum ad pœnam æternam, quam graviorem non meruit, quam plures postea meruerunt per alia peccata: imo alios gra- meruit, quam plures postea meruerunt per alia peccata: imo alios gra- viorem promeruisse credimus iram, quam Adam meruerit. viorem promeruisse credimus iram, quam Adam meruerit.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Utrum peccatum Adæ sit maximum, Utrum peccatum Adæ sit maximum, et maxime punitum ? et maxime punitum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, F, « Hic quæri solet, Utrum pecca- ibi, F, « Hic quæri solet, Utrum pecca- tum Adæ, etc. >> tum Adæ, etc. >>

1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 84. 1 S. AUGUSTINUS, In Enchiridion, cap. 84.

2 IDEM, Lib. XIV de Civitate Dei, cap. 12. 2 IDEM, Lib. XIV de Civitate Dei, cap. 12.

3 Matth. x1, 32: Qui dixerit contra Spiritum 3 Matth. x1, 32: Qui dixerit contra Spiritum

Videtur enim peccatum maximum Videtur enim peccatum maximum fuisse quia maxime est punitum. fuisse quia maxime est punitum. Item, Quia sine tentatione commis- Item, Quia sine tentatione commis-

sum. sum.

Sed si concedatur, in contrarium ob- Sed si concedatur, in contrarium ob- jicitur per hoc quod dicitur in Littera, jicitur per hoc quod dicitur in Littera, quia magnitudo peccati præcipue con- quia magnitudo peccati præcipue con- sideratur in deformitate actus : multi sideratur in deformitate actus : multi autem actus deformiores fuerunt quam autem actus deformiores fuerunt quam peccatum actuale Adæ. peccatum actuale Adæ.

sanctum, non remittetur ei, neque in hoc sæculo, sanctum, non remittetur ei, neque in hoc sæculo, neque in futuro. neque in futuro.