510 510

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ginale (ut supra diximus) concupiscentia, non quidam actus, sed vitium. ginale (ut supra diximus) concupiscentia, non quidam actus, sed vitium. Unde Augustinus: Ipsa concupiscentia est lex membrorum vel carnis, quæ Unde Augustinus: Ipsa concupiscentia est lex membrorum vel carnis, quæ est morbidus quidam affectus, vel languor qui commovet illicitum deside- est morbidus quidam affectus, vel languor qui commovet illicitum deside- rium, id est, carnalem concupiscentiam, quæ lex peccati dicitur. Quæ di- rium, id est, carnalem concupiscentiam, quæ lex peccati dicitur. Quæ di- citur manere in carne, non quin in anima sit, sed quia per corruptionem citur manere in carne, non quin in anima sit, sed quia per corruptionem carnis in anima sit¹. carnis in anima sit¹.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Nunc superest investigare, etc. » « Nunc superest investigare, etc. » In hac parte Magister determinat, In hac parte Magister determinat, qualiter peccatum illud propagatur ab qualiter peccatum illud propagatur ab Adam in omnes homines. Et tangit qua- Adam in omnes homines. Et tangit qua- tuor circa illud: quorum primum est, tuor circa illud: quorum primum est, quod elidit errorem eorum qui dicebant quod elidit errorem eorum qui dicebant animam esse ex traduce: ideo quia non animam esse ex traduce: ideo quia non videbant qualiter aliter contraheret ori- videbant qualiter aliter contraheret ori- ginale. Secundum est, quod determinat, ginale. Secundum est, quod determinat, qualiter habitat peccatum in carne, ibi, qualiter habitat peccatum in carne, ibi, C, « Caro enim propter peccatum cor- C, « Caro enim propter peccatum cor- rupta fuit, etc. » In tertia quæritur, rupta fuit, etc. » In tertia quæritur, Utrum id quod est in carne, sit culpa vel Utrum id quod est in carne, sit culpa vel poena? ibi, E, «Hic quæri solet, Utrum poena? ibi, E, «Hic quæri solet, Utrum causá peccati originalis, etc. » In quarto causá peccati originalis, etc. » In quarto objicit, qualiter anima inficitur in con- objicit, qualiter anima inficitur in con- ceptu, cum nondum infundatur ? ibi, I, ceptu, cum nondum infundatur ? ibi, I, « Sed ad hoc opponitur, etc. » « Sed ad hoc opponitur, etc. »

ARTICULUS 1. ARTICULUS 1.

Utrum persona potuit inficere naturam, Utrum persona potuit inficere naturam, sic scilicet quod Adam totam naturam sic scilicet quod Adam totam naturam · corrupit ? · corrupit ?

Magister, dicens quod Adam totam na- Magister, dicens quod Adam totam na- turam corrupit ? turam corrupit ?

1. Perpetuum enim et uno modo se 1. Perpetuum enim et uno modo se habens, non recipit transmutationem: habens, non recipit transmutationem: natura autem communis hominum uno natura autem communis hominum uno modo ens in præteritis, præsentibus, et modo ens in præteritis, præsentibus, et futuris, videtur esse perpetua et intrans- futuris, videtur esse perpetua et intrans- mutabilis ergo videtur non posse reci- mutabilis ergo videtur non posse reci- pere alterationem a persona alia vel cor- pere alterationem a persona alia vel cor- ruptionem. ruptionem.

2. Item, Minus nobile non agit in ma- 2. Item, Minus nobile non agit in ma- gis nobile: sed persona est ignobilis, gis nobile: sed persona est ignobilis, quia corruptibilis: ergo non agit in na- quia corruptibilis: ergo non agit in na- turam corrumpendo ipsam. turam corrumpendo ipsam.

3. Item, Si corrumpitur natura in ali- 3. Item, Si corrumpitur natura in ali- quo, hoc est per accidens, et secundum quo, hoc est per accidens, et secundum quid per accidens, quia non per se, sed quid per accidens, quia non per se, sed per personam istam vel illam : secundum per personam istam vel illam : secundum quid, quia tantum prout est in ipso quid, quia tantum prout est in ipso ergo cum separatur ab illo, nec habebit ergo cum separatur ab illo, nec habebit corruptionem per accidens, nec secun- corruptionem per accidens, nec secun- dum id quod habuit in illo: sed prout dum id quod habuit in illo: sed prout est in alio, separata est a principio in est in alio, separata est a principio in quo corrupta fuit: ergo in alio non est quo corrupta fuit: ergo in alio non est corrupta, ut videtur. corrupta, ut videtur.

SED CONTRA-: SED CONTRA-:

Tota natura est ibi per esse, ubi nihil Tota natura est ibi per esse, ubi nihil per esse est extra: sed nihil per esse de per esse est extra: sed nihil per esse de humana natura fuit extra primos paren- humana natura fuit extra primos paren- tes ergo tota fuit in eis: constat autem, tes ergo tota fuit in eis: constat autem, quod communicabat singulariter in actu, quod communicabat singulariter in actu, quia singulare non agit nisi secundum quia singulare non agit nisi secundum naturam et naturæ potentias : ergo ex naturam et naturæ potentias : ergo ex peccato simul tota natura fuit corrupta? peccato simul tota natura fuit corrupta? sed quidquid sumitur a corrupto, cor- sed quidquid sumitur a corrupto, cor- potest inficere naturam, ut hic innuit ruptum est: ergo totum quod descendit potest inficere naturam, ut hic innuit ruptum est: ergo totum quod descendit

Incidit autem quæstio, Utrum persona Incidit autem quæstio, Utrum persona

1 Edit. J. Alleaume, fit. 1 Edit. J. Alleaume, fit.

Sed co Sed co

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

IN II SENTENT. DIST. XXXI, C. IN II SENTENT. DIST. XXXI, C.

511 511

per propagationem, est corruptum, quia quod est universale: et bene conceditur, per propagationem, est corruptum, quia quod est universale: et bene conceditur, totum sumitur a corrupto. totum sumitur a corrupto.

SOLUTIO. Dicendum quod, ut dicit An- SOLUTIO. Dicendum quod, ut dicit An- selmus, et Magister innuit hic, in primo selmus, et Magister innuit hic, in primo peccato persona corrupit naturam : et peccato persona corrupit naturam : et deinde natura corrupta patris, corrum- deinde natura corrupta patris, corrum- pit naturam prolis: et corrupta natura pit naturam prolis: et corrupta natura prolis, corrumpit personam prolis et ani- prolis, corrumpit personam prolis et ani- et ita redit corruptio a persona et ita redit corruptio a persona in personam in circulum, licet non se- in personam in circulum, licet non se- cundum rem. cundum rem.

mam: mam:

AD HOC autem quod primo objicitur, AD HOC autem quod primo objicitur, dicendum quod natura non omnino idem dicendum quod natura non omnino idem nominat quod perpetuum et incorrupti- nominat quod perpetuum et incorrupti- bile quia natura nominat principium bile quia natura nominat principium agendi et virtutem, quæ est ex similibus agendi et virtutem, quæ est ex similibus similia procreare: et hoc non facit uni- similia procreare: et hoc non facit uni- versale, sed potius natura hominis ac- versale, sed potius natura hominis ac- cepta per esse et cum ipsa sit esse sub- cepta per esse et cum ipsa sit esse sub- stantiale individui, secundum hoc cor- stantiale individui, secundum hoc cor- rumpitur ab ipso: et hoc est accipere rumpitur ab ipso: et hoc est accipere eam secundum naturam et rem: secun- eam secundum naturam et rem: secun- dum rationem autem abstrahentem est dum rationem autem abstrahentem est perpetua et incorruptibilis, secundum perpetua et incorruptibilis, secundum

quod ratio universalis accepta non agit, quod ratio universalis accepta non agit, nec patitur, nec generat, nec generatur: nec patitur, nec generat, nec generatur: sed est simplex potentia communicabili- sed est simplex potentia communicabili- tatis tantum. Unde primæ rationes trans- tatis tantum. Unde primæ rationes trans- cendentes sunt, et de proposito nihil con- cendentes sunt, et de proposito nihil con- cludentes. cludentes.

AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- AD ALIUD dicendum, quod hoc est ve- rum secundum hoc quod est magis no- rum secundum hoc quod est magis no- bile sed agit in ipsum, secundum quod bile sed agit in ipsum, secundum quod communicat sibi in esse: et corruptio communicat sibi in esse: et corruptio minus nobilis redundat hoc modo in ma- minus nobilis redundat hoc modo in ma- gis nobile. gis nobile.

AD ALIUD dicendum, quod duplex est AD ALIUD dicendum, quod duplex est per accidens, scilicet quod opponitur ei per accidens, scilicet quod opponitur ei quod est per se in denominatione, et sic quod est per se in denominatione, et sic per accidens corrumpitur in isto, quia per accidens corrumpitur in isto, quia corrumpitur per aliud. Aliud est per ac- corrumpitur per aliud. Aliud est per ac- cidens per naturam accidentis: et sic cidens per naturam accidentis: et sic natura non est per accidens in isto, sed natura non est per accidens in isto, sed substantialiter, et habet esse substantia- substantialiter, et habet esse substantia- le in isto et corruptio personæ substan- le in isto et corruptio personæ substan- tialiter in isto redundat in esse substan- tialiter in isto redundat in esse substan- tiale naturæ. tiale naturæ.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

C. Causam corruptionis carnis ostendit, ex qua in anima peccatum fit. C. Causam corruptionis carnis ostendit, ex qua in anima peccatum fit.

Caro enim propter peccatum corrupta fuit in Adam, adeo ut cum ante Caro enim propter peccatum corrupta fuit in Adam, adeo ut cum ante peccatum vir et mulier sine incentivo libidinis et concupiscentiæ fervore peccatum vir et mulier sine incentivo libidinis et concupiscentiæ fervore possent convenire, essetque thorus immaculatus : jam post peccatum non possent convenire, essetque thorus immaculatus : jam post peccatum non valet fieri carnalis copula absque libidinosa concupiscentia, quæ semper valet fieri carnalis copula absque libidinosa concupiscentia, quæ semper vitium est et etiam culpa, nisi excusetur per bona conjugii. In concupi- vitium est et etiam culpa, nisi excusetur per bona conjugii. In concupi- scentia ergo et libidine concipitur caro formanda in corpus prolis. Unde scentia ergo et libidine concipitur caro formanda in corpus prolis. Unde caro ipsa quæ concipitur, in vitiosa concupiscentia polluitur et corrumpi caro ipsa quæ concipitur, in vitiosa concupiscentia polluitur et corrumpi tur: ex cujus contactu anima cum infunditur, maculam trahit qua pollui tur: ex cujus contactu anima cum infunditur, maculam trahit qua pollui tur et fit rea, id est, vitium concupiscentiæ, quod est originale peccatum. tur et fit rea, id est, vitium concupiscentiæ, quod est originale peccatum.

512 512

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

D. Quod propter corruptionem carnis quæ est causa peccati, dicitur peccatum esse D. Quod propter corruptionem carnis quæ est causa peccati, dicitur peccatum esse

in carne. in carne.

Ideoque ipsum peccatum dicitur manere in carne. Caro ergo quæ in Ideoque ipsum peccatum dicitur manere in carne. Caro ergo quæ in concupiscentia libidinis seminatur, nec culpam habet, nec actum culpæ,. concupiscentia libidinis seminatur, nec culpam habet, nec actum culpæ,. sed causam. In eo ergo quod seminatur, corruptio est in eo autem quod sed causam. In eo ergo quod seminatur, corruptio est in eo autem quod nascitur, concupiscentiæ vitium est. Unde Ambrosius de verbis Apostoli nascitur, concupiscentiæ vitium est. Unde Ambrosius de verbis Apostoli sic ait: Quomodo habitat peccatum in carne, cum non sit substantia, sed sic ait: Quomodo habitat peccatum in carne, cum non sit substantia, sed privatio boni. Ecce primi hominis corpus corruptum est per peccatum, ip- privatio boni. Ecce primi hominis corpus corruptum est per peccatum, ip- saque corruptio per conditionem offensionis manet in corpore, robur te- saque corruptio per conditionem offensionis manet in corpore, robur te- nens divinæ sententiæ datæ in Adam: cujus consortio anima maculatur nens divinæ sententiæ datæ in Adam: cujus consortio anima maculatur peccato. Per id ergo quod facti causa manet, inhabitare dicitur peccatum peccato. Per id ergo quod facti causa manet, inhabitare dicitur peccatum in carne: hæc est lex carnis '. Idem, Non habitat peccatum in anima, sed in carne: hæc est lex carnis '. Idem, Non habitat peccatum in anima, sed in carne : quia peccati causa ex carne est, non ex anima: quia caro est ex in carne : quia peccati causa ex carne est, non ex anima: quia caro est ex origine carnis peccati, et per traducem omnis caro fit causa peccati origine carnis peccati, et per traducem omnis caro fit causa peccati anima vero non traducitur, et ideo in se causam peccati non habet. Au- anima vero non traducitur, et ideo in se causam peccati non habet. Au- gustinus quoque ex carne peccatum animam contrahere in sermone quo- gustinus quoque ex carne peccatum animam contrahere in sermone quo- dam de verbis Apostoli ostendit, dicens: Vitium concupiscentiæ est quod dam de verbis Apostoli ostendit, dicens: Vitium concupiscentiæ est quod anima non ex se, sed ex carne contraxit. Natura quippe humana non opere anima non ex se, sed ex carne contraxit. Natura quippe humana non opere Dei cum vitio primitus est instituta, sed ex voluntatis arbitrio priorum ho- Dei cum vitio primitus est instituta, sed ex voluntatis arbitrio priorum ho- minum venienti vitio est sauciata, ita ut non sit in carne bonum, sed vi- minum venienti vitio est sauciata, ita ut non sit in carne bonum, sed vi- tium quo inficitur anima. tium quo inficitur anima.

E. De causa originalis peccati, quæ est in carne, Utrum sit culpa, an pœna ? E. De causa originalis peccati, quæ est in carne, Utrum sit culpa, an pœna ?

Hic quæri solet, Utrum causa peccati originalis quæ dicta est esse in Hic quæri solet, Utrum causa peccati originalis quæ dicta est esse in carne, culpa sit, vel pœna, sive aliquid aliud ? Culpa esse non potest.: carne, culpa sit, vel pœna, sive aliquid aliud ? Culpa esse non potest.: quia culpa non est in re irrationali. Si enim culpa esset in carne ante in- quia culpa non est in re irrationali. Si enim culpa esset in carne ante in-

* S. AMBROSIUS, Comment. in cap. VII epist. ad Romanos. * S. AMBROSIUS, Comment. in cap. VII epist. ad Romanos.

IN II SENTENT. DIST. XXXI, F, G. IN II SENTENT. DIST. XXXI, F, G.

513 513

fusionem animæ, actualis esset, vel originalis. Sed actualis ibi non est, nec fusionem animæ, actualis esset, vel originalis. Sed actualis ibi non est, nec originalis culpa est: quia ipsa causa est originalis peccati. Si autem pœna originalis culpa est: quia ipsa causa est originalis peccati. Si autem pœna est, quæ est illa ? passibilitas, vel mortalitas, vel alia corruptio ? Hos enim est, quæ est illa ? passibilitas, vel mortalitas, vel alia corruptio ? Hos enim defectus carni inesse constat. defectus carni inesse constat.

F. Hic aperitur quid sit fœditas tracta ex libidine coeuntium, quæ vitium vel F. Hic aperitur quid sit fœditas tracta ex libidine coeuntium, quæ vitium vel corruptio dici potest. corruptio dici potest.

Ad quod dici potest, quod multiplex defectus carnis, et præcipue pollu- Ad quod dici potest, quod multiplex defectus carnis, et præcipue pollu- tio quædam, quam ex fervore coitus parentum et concupiscentia libidinosa tio quædam, quam ex fervore coitus parentum et concupiscentia libidinosa contrahit caro dum concipitur, causa est originalis peccati: quæ recte vi- contrahit caro dum concipitur, causa est originalis peccati: quæ recte vi- tium, sive corruptio carnis appellari potest. Quæ fœditas major videtur esse tium, sive corruptio carnis appellari potest. Quæ fœditas major videtur esse in carne concupiscentialiter traducta, quam in ea unde traducitur. Et quod in carne concupiscentialiter traducta, quam in ea unde traducitur. Et quod vitium vel corruptio sit in carne ante conjunctionem animæ, effectu proba- vitium vel corruptio sit in carne ante conjunctionem animæ, effectu proba- tur cum anima infunditur, quæ ex corruptione carnis maculatur: sicut in tur cum anima infunditur, quæ ex corruptione carnis maculatur: sicut in vase dignoscitur vitium esse, cum vinum infusum acescit. vase dignoscitur vitium esse, cum vinum infusum acescit.

G. Inductu similium ostendit non absurde dici filios trahere peccatum a parentibus, G. Inductu similium ostendit non absurde dici filios trahere peccatum a parentibus,

etiam mundis. etiam mundis.

Ne autem miremur et intellectu turbemur audientes peccatum originale Ne autem miremur et intellectu turbemur audientes peccatum originale filios traducere a parentibus, jam per baptismum ab illo peccato mundatis, filios traducere a parentibus, jam per baptismum ab illo peccato mundatis, diversarum similitudinum inductione id posse fieri insinuat Augustinus in diversarum similitudinum inductione id posse fieri insinuat Augustinus in libro de Baptismo parvulorum, inquiens: Quo modo præputium per cir- libro de Baptismo parvulorum, inquiens: Quo modo præputium per cir- cumcisionem aufertur, manet tamen in eo quem genuerunt circumcisi : cumcisionem aufertur, manet tamen in eo quem genuerunt circumcisi : quo modo etiam palea quæ opere humano tanta diligentia separatur, ma- quo modo etiam palea quæ opere humano tanta diligentia separatur, ma- net tamen in fructu qui de purgato nascitur tritico: ita peccatum quod in net tamen in fructu qui de purgato nascitur tritico: ita peccatum quod in parentibus per baptismum mundatur, manet in eis quos genuerunt. Ex hoc parentibus per baptismum mundatur, manet in eis quos genuerunt. Ex hoc enim gignunt, quod adhuc vetustum trahunt : non ex hoc, quod lex in no- enim gignunt, quod adhuc vetustum trahunt : non ex hoc, quod lex in no- vitate promovit eos inter filios Dei. Non enim generant parentes filios se- vitate promovit eos inter filios Dei. Non enim generant parentes filios se- cundum illam generationem, qua denuo nati sunt: sed potius secundum cundum illam generationem, qua denuo nati sunt: sed potius secundum illam, qua carnaliter et ipsi primum sunt generati. illam, qua carnaliter et ipsi primum sunt generati.

XXVII XXVII

33 33

514 514

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum originale peccatum transmittit ad Utrum originale peccatum transmittit ad posteros, non propago, sed libido ? posteros, non propago, sed libido ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, C, circa principium: «Jam post pecca- C, circa principium: «Jam post pecca- tum non valet fieri carnalis copula, etc. » tum non valet fieri carnalis copula, etc. » Ex hoc enim innuitur illud verbum Ex hoc enim innuitur illud verbum quod postea dicet, quod « originale pecca- quod postea dicet, quod « originale pecca- tum transmittit ad posteros, non propago, tum transmittit ad posteros, non propago, sed libido. » sed libido. »

Videtur autem hoc esse falsum: Videtur autem hoc esse falsum:

1. Libido enim est improba voluntas: 1. Libido enim est improba voluntas: improba autem voluntas peccatum est improba autem voluntas peccatum est parentis et non prolis: ergo si ex illa parentis et non prolis: ergo si ex illa causatur peccatum originale, peccatum causatur peccatum originale, peccatum originale causatur ab actu proximi patris, originale causatur ab actu proximi patris, et non a sola transgressione Adam, quod et non a sola transgressione Adam, quod infra improbabitur ¹. infra improbabitur ¹.

2. Item, Frequenter contingit, quod pa- 2. Item, Frequenter contingit, quod pa- rentes non habent improbam voluntatem, rentes non habent improbam voluntatem, sed conveniunt pia intentione in spe pro- sed conveniunt pia intentione in spe pro- lis ergo secundum hoc tunc non causa- lis ergo secundum hoc tunc non causa- retur originale peccatum in parvulis. retur originale peccatum in parvulis.

3. Item, Si dicatur originale causari a 3. Item, Si dicatur originale causari a libidine quæ dicitur pruritus concupi- libidine quæ dicitur pruritus concupi- scentiæ in coitu: hoc non videtur: quia scentiæ in coitu: hoc non videtur: quia hic non est nisi in parente: originale au- hic non est nisi in parente: originale au- tem fit in prole ergo videtur, quod non tem fit in prole ergo videtur, quod non est substantiale originali: quia quod sub- est substantiale originali: quia quod sub- stantiale est, a re non dividitur, cui est stantiale est, a re non dividitur, cui est substantiale. Si autem dicatur, quod non substantiale. Si autem dicatur, quod non est substantiale, sed tamen est causa: est substantiale, sed tamen est causa: tunc sequitur, quod originale causatur a tunc sequitur, quod originale causatur a parentibus proximis, et non a primo: et parentibus proximis, et non a primo: et iterum a fide dignis dicitur, quod per me- iterum a fide dignis dicitur, quod per me- ritum devotionis parentum pruritus se- ritum devotionis parentum pruritus se- paratus est ab actu matrimonii: et tamen paratus est ab actu matrimonii: et tamen conceperunt et genuerunt: ergo secun- conceperunt et genuerunt: ergo secun- dum hoc pueri originale non habuerunt. dum hoc pueri originale non habuerunt.

1 Cf. Infra, Dist. XXXIII. 1 Cf. Infra, Dist. XXXIII.

4. Item, Doctores dixerunt hactenus, 4. Item, Doctores dixerunt hactenus, quod, si corpus hominis formaretur de quod, si corpus hominis formaretur de manu vel de pede sine coitu, et anima manu vel de pede sine coitu, et anima infunderetur, quod adhuc contraheret ori- infunderetur, quod adhuc contraheret ori- ginale ergo videtur falsum esse, quod ginale ergo videtur falsum esse, quod originale transmittit libido et non pro- originale transmittit libido et non pro-

pago. pago.

SOLUTIO. Meo judicio triplex est libido, SOLUTIO. Meo judicio triplex est libido, scilicet actualis in anima, quæ est im- " scilicet actualis in anima, quæ est im- " proba voluntas actualiter vel habitualiter proba voluntas actualiter vel habitualiter præcedens peccatum. Est etiam libido præcedens peccatum. Est etiam libido concupiscentia suffocans rationem in concupiscentia suffocans rationem in pruritu carnis in coitu: et non puto, quod pruritu carnis in coitu: et non puto, quod aliqua istarum causet originale, sicut pro- aliqua istarum causet originale, sicut pro- bant objectiones. Sed est tertia, de qua bant objectiones. Sed est tertia, de qua supra dictum est, habitualis concupiscen- supra dictum est, habitualis concupiscen- tia respersa in semine, quæ corrumpit tia respersa in semine, quæ corrumpit ordinem organorum corporis ad animam ordinem organorum corporis ad animam secundum mobilitatem in bonum: et hæc secundum mobilitatem in bonum: et hæc est causa originalis secundum quod tra- est causa originalis secundum quod tra- hitur originale a carne, et hæc est quæ hitur originale a carne, et hæc est quæ transmittit originale, et non causatur nisi transmittit originale, et non causatur nisi a primo parente et non ab aliis, et voca- a primo parente et non ab aliis, et voca- tur filia vitii vel corruptio passibilitatis, tur filia vitii vel corruptio passibilitatis, ut diximus. ut diximus.

Et per hoc patet solutio omnium ob- Et per hoc patet solutio omnium ob- jectorum: bene enim concedo, quod ob- jectorum: bene enim concedo, quod ob- jicitur: quia caro corrupta sua corrup- jicitur: quia caro corrupta sua corrup- tione non causat originale, nisi quando tione non causat originale, nisi quando est in actu naturæ, qui est multiplicatio est in actu naturæ, qui est multiplicatio individuorum sub specie communi: et si individuorum sub specie communi: et si illa aliter fieret quam per coitum, nisi illa illa aliter fieret quam per coitum, nisi illa actualis libido vel concupiscentia tollere- actualis libido vel concupiscentia tollere- tur, semper inficeretur anima sicut et tur, semper inficeretur anima sicut et

modo. modo.

Sunt tamen alii aliter dicentes, scilicet Sunt tamen alii aliter dicentes, scilicet quod fit pollutio seminis ad libidinem quod fit pollutio seminis ad libidinem coitus, quæ libido dicitur esse Adæ, quia coitus, quæ libido dicitur esse Adæ, quia causata est ab ipso et semen pollutum causata est ab ipso et semen pollutum illo inordinato fervore polluit animam illo inordinato fervore polluit animam et concedunt, quod si aliter formaretur et concedunt, quod si aliter formaretur homo, non contraheret nisi corruptionem homo, non contraheret nisi corruptionem passibilitatis et non vitii. passibilitatis et non vitii.

Solu Solu

IN II SENTENT. DIST. XXXI, H, ART. 3. IN II SENTENT. DIST. XXXI, H, ART. 3.

515 515

H. Quare dicatur originale hic dicitur cum epilogo. H. Quare dicatur originale hic dicitur cum epilogo.

Jam ostensum est quid sit originale peccatum, et qualiter a parentibus Jam ostensum est quid sit originale peccatum, et qualiter a parentibus in filios, et per carnem in animam transeat. Ex quibus etiam innotescit, in filios, et per carnem in animam transeat. Ex quibus etiam innotescit, quare dicatur originale peccatum : ideo scilicet, quia ex vitiosa lege ori- quare dicatur originale peccatum : ideo scilicet, quia ex vitiosa lege ori- ginis nostræ, in qua concipimur, scilicet carnis libidinosa concupiscentia, ginis nostræ, in qua concipimur, scilicet carnis libidinosa concupiscentia, traducitur, ut supra dictum est. Non enim quia ex carne tracta ab Adam traducitur, ut supra dictum est. Non enim quia ex carne tracta ab Adam concepti sumus, ideo peccatum traximus: quia et Christi corpus ex eadem concepti sumus, ideo peccatum traximus: quia et Christi corpus ex eadem carne formatum est, quæ ab Adam descendit: sed ejus conceptus est cele- carne formatum est, quæ ab Adam descendit: sed ejus conceptus est cele- bratus non lege peccati, id est, concupiscentia carnis, unde et caro ejus bratus non lege peccati, id est, concupiscentia carnis, unde et caro ejus peccatrix non fuit, imo operatione Spiritus sancti. Noster vero conceptus peccatrix non fuit, imo operatione Spiritus sancti. Noster vero conceptus non fit sine libidine, et ideo non est sine peccato. Quod evidenter Augu- non fit sine libidine, et ideo non est sine peccato. Quod evidenter Augu- stinus ostendit in libro de Fide ad Petrum 1, dicens: Quia dum sibi invicem stinus ostendit in libro de Fide ad Petrum 1, dicens: Quia dum sibi invicem vir mulierque miscentur, sine libidine non est parentum concubitus, ob vir mulierque miscentur, sine libidine non est parentum concubitus, ob hoc filiorum ex eorum carne nascentium non potest sine peccato esse con- hoc filiorum ex eorum carne nascentium non potest sine peccato esse con- ceptus: ubi peccatum in parvulos non transmittit propagatio, sed libido: ceptus: ubi peccatum in parvulos non transmittit propagatio, sed libido: nec fœcunditas humanæ naturæ facit homines cum peccato nasci, sed fœdi- nec fœcunditas humanæ naturæ facit homines cum peccato nasci, sed fœdi- tas libidinis quam homines habent ex illius justissima condemnatione pec- tas libidinis quam homines habent ex illius justissima condemnatione pec- cati. Ideo beatus David propter originale peccatum, quo naturaliter ob- cati. Ideo beatus David propter originale peccatum, quo naturaliter ob- stricti sunt filii iræ, dicit: Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in pecca- stricti sunt filii iræ, dicit: Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in pecca- tis concepit me mater mea 2. Ex hoc itaque apparet, ex lege conceptionis tra- tis concepit me mater mea 2. Ex hoc itaque apparet, ex lege conceptionis tra- duci originale peccatum quia nisi conceptio sic fieret in carne, anima ex duci originale peccatum quia nisi conceptio sic fieret in carne, anima ex carnis conjunctione concupiscentiæ vitium non traheret. carnis conjunctione concupiscentiæ vitium non traheret.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Utrum sit unum peccatum originale, aut Utrum sit unum peccatum originale, aut plura? plura?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, H, sub finem: « Ecce in iniquitatibus H, sub finem: « Ecce in iniquitatibus conceptus sum, etc. » conceptus sum, etc. »

1 S. AUGUSTINUS, De Fide ad Petrum, cap. 2. 1 S. AUGUSTINUS, De Fide ad Petrum, cap. 2.

Ex hoc enim videtur, quod plura sint Ex hoc enim videtur, quod plura sint originalia, non unum: quia originalia, non unum: quia

1. Glossa exponit hoc de originali. 1. Glossa exponit hoc de originali. Item, super illud Psalmi xxxı, 1 : Item, super illud Psalmi xxxı, 1 : Beati quorum remissæ sunt iniquitates: Beati quorum remissæ sunt iniquitates: dicit Glossa, Originalia. dicit Glossa, Originalia.

Item, Matth. xvIII, 23 et seq., de servo Item, Matth. xvIII, 23 et seq., de servo nequam dicit Glossa Rabani, quod etiam nequam dicit Glossa Rabani, quod etiam originale revertitur super eum. originale revertitur super eum.

2. Per rationem etiam videtur idem : 2. Per rationem etiam videtur idem : quia pronitas ad omne malum, multipli- quia pronitas ad omne malum, multipli-

2 Psal. L, 7. 2 Psal. L, 7.

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio. Ad Ad

516 516

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

catur secundum divisionem mali: malum catur secundum divisionem mali: malum autem est multarum rationum : ergo cum autem est multarum rationum : ergo cum originale sit pronitas ad omne malum, originale sit pronitas ad omne malum, videtur quod ipsum sit in multiplici di- videtur quod ipsum sit in multiplici di- visione. visione.

3. Item, Omnibus virtutibus contraria- 3. Item, Omnibus virtutibus contraria- tur: unum autem et idem non opponi- tur: unum autem et idem non opponi- tur multis ergo originale peccatum non tur multis ergo originale peccatum non

est unum. est unum.

4. Item, Hoc videtur ex hoc quod ip- 4. Item, Hoc videtur ex hoc quod ip- sum non uno modo inest potentiis animæ: sum non uno modo inest potentiis animæ: quia concupiscibilis secundum partem ge- quia concupiscibilis secundum partem ge- nerativam dicitur esse corrupta et infecta nerativam dicitur esse corrupta et infecta per originale, aliæ autem corruptæ tan- per originale, aliæ autem corruptæ tan-

tum. tum.

ULTERIUS etiam quæritur de ratione ho- ULTERIUS etiam quæritur de ratione ho- rum verborum, Quid sit dictum, quod rum verborum, Quid sit dictum, quod una est infecta et corrupta, et altera cor- una est infecta et corrupta, et altera cor- rupta tantum ? rupta tantum ?

SOLUTIO. Dicendum, quod originale SOLUTIO. Dicendum, quod originale peccatum non est nisi unum : et ratio hu- peccatum non est nisi unum : et ratio hu- jus est: quia anima contrahit ipsum, se- jus est: quia anima contrahit ipsum, se- cundum quod ipsa est perfectio corporis: cundum quod ipsa est perfectio corporis: corporis autem perfectio est secundum corporis autem perfectio est secundum substantiam: et ideo contrahit ipsum se- substantiam: et ideo contrahit ipsum se- cundum substantiam: et sicut substantia cundum substantiam: et sicut substantia est una, ita originale est unum: sed dici- est una, ita originale est unum: sed dici- tur multiplex, secundum quod multipli- tur multiplex, secundum quod multipli- catur ad actus, in eo quod extendit se di- catur ad actus, in eo quod extendit se di- latando in corruptione potentiarum: et latando in corruptione potentiarum: et

hoc modo intelliguntur auctoritates in- hoc modo intelliguntur auctoritates in- ductæ hoc autem non est esse plura ductæ hoc autem non est esse plura nisi secundum quid. nisi secundum quid.

AD ALIUD dicendum, quod peccatum AD ALIUD dicendum, quod peccatum originale habet aversionem simpliciter originale habet aversionem simpliciter sed conversionem non habet nisi in po- sed conversionem non habet nisi in po- tentia et hæc est pronitas quæ non est tentia et hæc est pronitas quæ non est conversa, sed convertibilis in bonum com- conversa, sed convertibilis in bonum com- mutabile et ideo ex parte illa attingit mutabile et ideo ex parte illa attingit potentias, et multiplicatur secundum quid potentias, et multiplicatur secundum quid

in illis. in illis.

AD ALIUD dicendum, quod originale AD ALIUD dicendum, quod originale non opponitur directe virtutibus, sed non opponitur directe virtutibus, sed actuale; sed originale per se opponitur actuale; sed originale per se opponitur gratiæ quæ respicit essentiam animæ, ut gratiæ quæ respicit essentiam animæ, ut prius habitum est, et per consequens op- prius habitum est, et per consequens op- ponitur virtutibus, et non multiplicatur ponitur virtutibus, et non multiplicatur per se, sed per accidens. per se, sed per accidens.

AD ALIUD dicendum, quod ratio illius Adq AD ALIUD dicendum, quod ratio illius Adq dicti potest esse duplex: una, quod ex- dicti potest esse duplex: una, quod ex- ponitur infecta active, id est, inficiens: et ponitur infecta active, id est, inficiens: et tunc plane verum est, quod hæc est in- tunc plane verum est, quod hæc est in- fecta, quia per illam inficitur tota poste- fecta, quia per illam inficitur tota poste- ritas. Alia ratio est: quia nulla virium ita ritas. Alia ratio est: quia nulla virium ita violenter resistit rationi ut illa, et motus violenter resistit rationi ut illa, et motus delectabilis illius profundatur in anima, delectabilis illius profundatur in anima, ita ut tota efficiatur caro: et hoc signum ita ut tota efficiatur caro: et hoc signum est, quod magis sit marcida concupiscen- est, quod magis sit marcida concupiscen- tia secundum illam vim, quam secundum tia secundum illam vim, quam secundum alias et ideo propter illam abundantiam alias et ideo propter illam abundantiam corruptionis dicitur infecta. corruptionis dicitur infecta.

I. Objectio quorumdam nitentium probare peccatum non traduci ex lege I. Objectio quorumdam nitentium probare peccatum non traduci ex lege coitus. coitus.

Sed ad hoc opponitur hoc modo, In ipso conceptu ubi dicitur transmitti Sed ad hoc opponitur hoc modo, In ipso conceptu ubi dicitur transmitti peccatum, propagatur caro: nec tamen tunc infunditur anima secundum peccatum, propagatur caro: nec tamen tunc infunditur anima secundum physicos, sed jam effigiato corpore 4. Quod etiam Moyses in Exodo aperte physicos, sed jam effigiato corpore 4. Quod etiam Moyses in Exodo aperte

1 Edit. J. Alleaume, effigiatis corporibus. 1 Edit. J. Alleaume, effigiatis corporibus.

IN II SENTENT. DIST. XXXI, I. IN II SENTENT. DIST. XXXI, I.

517 517

significat, ubi ait de percussura mulieris prægnantis Si, inquit, percus- significat, ubi ait de percussura mulieris prægnantis Si, inquit, percus- serit quis mulierem prægnantem, et abortivum fecerit, si adhuc informe fue- serit quis mulierem prægnantem, et abortivum fecerit, si adhuc informe fue- rit puerperium, mulctabitur pecunia: si autem formatum fuerit, reddet rit puerperium, mulctabitur pecunia: si autem formatum fuerit, reddet animam pro anima '. Formatum vero intelligitur, propria anima anima- animam pro anima '. Formatum vero intelligitur, propria anima anima- tum et informe, quod nondum habet animam. In ipso ergo conceptu cum tum et informe, quod nondum habet animam. In ipso ergo conceptu cum caro propagatur, nondum infunditur anima. Quomodo ergo ibi peccatum caro propagatur, nondum infunditur anima. Quomodo ergo ibi peccatum transmittitur, cum peccatum non possit esse ubi anima non est ? Ad quod transmittitur, cum peccatum non possit esse ubi anima non est ? Ad quod dici potest, quia in illo conceptu dicitur peccatum transmitti: non quia dici potest, quia in illo conceptu dicitur peccatum transmitti: non quia peccatum originale ibi sit, sed quia caro ibi contrahit id ex quo peccatum peccatum originale ibi sit, sed quia caro ibi contrahit id ex quo peccatum fit in anima cum infunditur. Et utrumque vocatur conceptus, scilicet cum fit in anima cum infunditur. Et utrumque vocatur conceptus, scilicet cum et caro propagatur formamque corporis humani recipit, et cum anima in- et caro propagatur formamque corporis humani recipit, et cum anima in- funditur, quod aliquando etiam dicitur nativitas. Unde dicitur, Quod na- funditur, quod aliquando etiam dicitur nativitas. Unde dicitur, Quod na- tum est in ea. Proprie autem nativitas dicitur in lucem editio. tum est in ea. Proprie autem nativitas dicitur in lucem editio.

Expositio Textus. Expositio Textus.

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, « Sed ad hoc opponitur hoc modo, ibi, « Sed ad hoc opponitur hoc modo,

etc. » etc. »

Videtur enim, quod inobedientia ista Videtur enim, quod inobedientia ista magis debuit esse in ratione, quam in magis debuit esse in ratione, quam in generativis organis: quia ratio primo generativis organis: quia ratio primo peccavit volendo esse sicut Deus. peccavit volendo esse sicut Deus.

1 Exod. xxi, 22 et 23: Si... percusserit quis 1 Exod. xxi, 22 et 23: Si... percusserit quis mulierem prægnantem, et abortivum fecerit, sed mulierem prægnantem, et abortivum fecerit, sed ipsa vixerit, subjacebit damno quantum maritus ipsa vixerit, subjacebit damno quantum maritus

Item, Videtur quod in nutritiva, quia Item, Videtur quod in nutritiva, quia illa illicitum gustavit. illa illicitum gustavit.

Item, In aure, quia serpentem primo Item, In aure, quia serpentem primo audivit. audivit.

SED SOLUTIO ad omnia hujusmodi est, SED SOLUTIO ad omnia hujusmodi est, quod non attenditur, utrum primo fuerit quod non attenditur, utrum primo fuerit peccatum in hoc membro vel illo: sed peccatum in hoc membro vel illo: sed potius attenditur corruptio naturæ in potius attenditur corruptio naturæ in originali et ideo inobedientia et libido originali et ideo inobedientia et libido dominabatur in partu propagationis, ut dominabatur in partu propagationis, ut sit ipsa inobedientia argumentum, quod sit ipsa inobedientia argumentum, quod conceptus originali vitio est corruptus. conceptus originali vitio est corruptus.

mulieris expetierit, et arbitri jusdicaverint. Sin mulieris expetierit, et arbitri jusdicaverint. Sin autem mors ejus fuerit subsecuta, reddet animam autem mors ejus fuerit subsecuta, reddet animam pro anima. pro anima.

Solutio. Solutio.

518 518

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XXXII. DISTINCTIO XXXII.

Qualiter peccatum originale deleatur seu curetur? Qualiter peccatum originale deleatur seu curetur?

A. Quomodo originale peccatum dimittatur in baptismo, cum et post sit illa A. Quomodo originale peccatum dimittatur in baptismo, cum et post sit illa concupiscentia quæ dicitur originale peccatum ? concupiscentia quæ dicitur originale peccatum ?

Quoniam supra dictum est originale peccatum esse vitium concupiscen- Quoniam supra dictum est originale peccatum esse vitium concupiscen- tiæ, assignatumque quomodo a parentibus trahatur et originale dicatur: tiæ, assignatumque quomodo a parentibus trahatur et originale dicatur: superest investigare quomodo in baptismo dimittatur, cum etiam post bap- superest investigare quomodo in baptismo dimittatur, cum etiam post bap- tismum remaneat concupiscentia quæ ante fuerat. Unde videtur vel pec- tismum remaneat concupiscentia quæ ante fuerat. Unde videtur vel pec- catum originale non esse concupiscentia, vel non remitti in baptismo. Ma- catum originale non esse concupiscentia, vel non remitti in baptismo. Ma- net quippe, ut ait Augustinus, in corpore mortis hujus carnalis concupi- net quippe, ut ait Augustinus, in corpore mortis hujus carnalis concupi- scentia, cujus vitiosis desideriis non obedire præcipimur: quæ tamen scentia, cujus vitiosis desideriis non obedire præcipimur: quæ tamen concupiscentia quotidie minuitur in proficientibus et continentibus. Sed concupiscentia quotidie minuitur in proficientibus et continentibus. Sed licet remaneat concupiscentia post baptismum, non tamen dominatur et re- licet remaneat concupiscentia post baptismum, non tamen dominatur et re- gnat sicut ante : imo per gratiam baptismi mitigatur et minuitur, ut post gnat sicut ante : imo per gratiam baptismi mitigatur et minuitur, ut post dominari non valeat, nisi quis reddat vires hosti eundo post concupiscen- dominari non valeat, nisi quis reddat vires hosti eundo post concupiscen- tias. Nec post baptismum remanet ad reatum, quia non imputatur in pec- tias. Nec post baptismum remanet ad reatum, quia non imputatur in pec- catum, sed tantum pœna peccati est : ante baptismum vero pœna est et catum, sed tantum pœna peccati est : ante baptismum vero pœna est et culpa. culpa.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Nuptiis et concupiscentia. cap. 25. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. I de Nuptiis et concupiscentia. cap. 25.

IN II SENTENT. DIST. XXXII, B. IN II SENTENT. DIST. XXXII, B.

519 519

B. Quod originale peccatum duobus modis dimittitur, scilicet extenuatione sui et B. Quod originale peccatum duobus modis dimittitur, scilicet extenuatione sui et

solutione reatus. solutione reatus.

Duplici ergo ratione peccatum originale dicitur dimitti in baptismo: quia Duplici ergo ratione peccatum originale dicitur dimitti in baptismo: quia per gratiam baptismi vitium concupiscentiæ debilitatur atque extenuatur, per gratiam baptismi vitium concupiscentiæ debilitatur atque extenuatur, ita ut jam non regnet, nisi consensu reddantur ei vires, quia et reatus ip- ita ut jam non regnet, nisi consensu reddantur ei vires, quia et reatus ip- sius solvitur. Unde Augustinus in libro de Baptismo parvulorum: Gratia sius solvitur. Unde Augustinus in libro de Baptismo parvulorum: Gratia per baptismum id agitur, ut vetus homo crucifigatur, et corpus peccati per baptismum id agitur, ut vetus homo crucifigatur, et corpus peccati destruatur non ita ut in ipsa vivente carne concupiscentia respersa et destruatur non ita ut in ipsa vivente carne concupiscentia respersa et innata repente absumatur et non sit, sed ne obsit mortuo quæ inerat nato. innata repente absumatur et non sit, sed ne obsit mortuo quæ inerat nato. Nam si post baptismum vixerit, in carne habet concupiscentiam cum qua Nam si post baptismum vixerit, in carne habet concupiscentiam cum qua pugnet, eamque adjuvante Deo superet, si tamen non in vacuum gratiam pugnet, eamque adjuvante Deo superet, si tamen non in vacuum gratiam ejus suscepit. Non itaque hoc præstatur in baptismo nisi forte miraculo ejus suscepit. Non itaque hoc præstatur in baptismo nisi forte miraculo ineffabili Creatoris, ut lex peccati quæ est in membris, prorsus exstingua- ineffabili Creatoris, ut lex peccati quæ est in membris, prorsus exstingua- tur et non sit : sed ut quidquid mali ab homine factum, dictum, cogita- tur et non sit : sed ut quidquid mali ab homine factum, dictum, cogita- tumque est, totum aboleatur, ac velut factum non fuerit habeatur. Ipsa tumque est, totum aboleatur, ac velut factum non fuerit habeatur. Ipsa vero concupiscentia soluto reatus vinculo, quo per illam diabolus animam vero concupiscentia soluto reatus vinculo, quo per illam diabolus animam retinebat, et a suo Creatore separabat, maneat in certamine 1. Ecce hic retinebat, et a suo Creatore separabat, maneat in certamine 1. Ecce hic aperte ostendit ea ratione dimitti in baptismo: non quia non maneat post aperte ostendit ea ratione dimitti in baptismo: non quia non maneat post baptismum, sed quia reatus in baptismo aboletur. Deinde idem ipse osten- baptismum, sed quia reatus in baptismo aboletur. Deinde idem ipse osten- dit, eo modo etiam dimitti in baptismo, quia baptismi gratia concupiscen- dit, eo modo etiam dimitti in baptismo, quia baptismi gratia concupiscen- tia ipsa mitigatur et minuitur, in eodem libro ita dicens : Lex carnis quam tia ipsa mitigatur et minuitur, in eodem libro ita dicens : Lex carnis quam Apostolus appellat peccatum cum ait, Non regnet peccatum in vestro mor- Apostolus appellat peccatum cum ait, Non regnet peccatum in vestro mor- tali corpore : non sic manet in membris eorum qui ex aqua et Spiritu tali corpore : non sic manet in membris eorum qui ex aqua et Spiritu sancto renati sunt, tamquam non sit ejus facta remissio, ubi omnino ple- sancto renati sunt, tamquam non sit ejus facta remissio, ubi omnino ple- na fit remissio peccatorum: sed manet in vetustate carnis tamquam supe- na fit remissio peccatorum: sed manet in vetustate carnis tamquam supe- ratum et peremptum, nisi illicito consensu quodammodo reviviscat, et in ratum et peremptum, nisi illicito consensu quodammodo reviviscat, et in regnum proprium dominationemque revocetur. Hic aperte insinuatur in regnum proprium dominationemque revocetur. Hic aperte insinuatur in baptismo concupiscentiam debilitari, ex quo et dicitur dimitti, non solum baptismo concupiscentiam debilitari, ex quo et dicitur dimitti, non solum ideo quia reatus ibi solvitur. Quem remissionis modum aliis etiam pluribus ideo quia reatus ibi solvitur. Quem remissionis modum aliis etiam pluribus testimoniis Scriptura edocet. Ait enim Augustinus contra Julianum : Lex testimoniis Scriptura edocet. Ait enim Augustinus contra Julianum : Lex

2 2

1 S. AUGUSTINUS, de Baptismo parvulorum, 1 S. AUGUSTINUS, de Baptismo parvulorum,

2 Ad Roman. vi, 12. 2 Ad Roman. vi, 12.

520. 520.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quæ in membris est, vitium carnis est, quod ex poena peccati, et ex tra quæ in membris est, vitium carnis est, quod ex poena peccati, et ex tra duce mortis provenit. Sed lex ista quæ est in membris, remissa est regené- duce mortis provenit. Sed lex ista quæ est in membris, remissa est regené- ratione spirituali, et manet in carne mortali. Remissa est, quia reatus so- ratione spirituali, et manet in carne mortali. Remissa est, quia reatus so- lutus est sacramento quo renascuntur fideles: manet autem, quia operatur lutus est sacramento quo renascuntur fideles: manet autem, quia operatur desideria, contra quæ dimicant etiam fideles. Idem, in sermone quodam desideria, contra quæ dimicant etiam fideles. Idem, in sermone quodam de concupiscentia carnis : Per gratiam baptismatis et lavacrum regenera- de concupiscentia carnis : Per gratiam baptismatis et lavacrum regenera- tionis solutus est et ipse concupiscentiæ reatus cum quo eras natus et tionis solutus est et ipse concupiscentiæ reatus cum quo eras natus et quidquid antea consensisti malæ concupiscentiæ, sive cogitatione, sive lo- quidquid antea consensisti malæ concupiscentiæ, sive cogitatione, sive lo- cutione, sive actione. Idem, in libro de Nuptiis et concupiscentia: Concu- cutione, sive actione. Idem, in libro de Nuptiis et concupiscentia: Concu- piscentia carnis licet in regeneratis jam non deputetur in peccatum, quæ- piscentia carnis licet in regeneratis jam non deputetur in peccatum, quæ- cumque tamen proles nascitur, obligata est originali peccato. Item: Dimit- cumque tamen proles nascitur, obligata est originali peccato. Item: Dimit- titur concupiscentia carnis in baptismo; non ut non sit, sed ut non impu- titur concupiscentia carnis in baptismo; non ut non sit, sed ut non impu- tetur in peccatum. Hoc est enim non habere peccatum, non esse reum pec- tetur in peccatum. Hoc est enim non habere peccatum, non esse reum pec- cati. Quomodo ergo alia peccata prætereunt actu, et remanent reatu, cati. Quomodo ergo alia peccata prætereunt actu, et remanent reatu, ut homicidium et similia:ita e converso fieri potest ut concupiscentia ut homicidium et similia:ita e converso fieri potest ut concupiscentia prætereat reatu, et remaneat actu. Ex prædictis evidenter monstratur prætereat reatu, et remaneat actu. Ex prædictis evidenter monstratur quomodo peccatum originale in baptismo remittatur. quomodo peccatum originale in baptismo remittatur.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Quoniam supra dictum est pecca- « Quoniam supra dictum est pecca- tum originale esse vitium, etc. » tum originale esse vitium, etc. »

In ista distinctione agitur de peccati In ista distinctione agitur de peccati originalis remissione. originalis remissione.

Et dividitur distinctio in duas partes : Et dividitur distinctio in duas partes : in quarum prima agit de peccati origina- in quarum prima agit de peccati origina- lis remissione. In secunda autem ponit lis remissione. In secunda autem ponit quasdam quæstiones consequentes, quæ quasdam quæstiones consequentes, quæ incipit ibi, D, « Præterea quæri solet, incipit ibi, D, « Præterea quæri solet, Utrum concupiscentia quæ post, etc. » Utrum concupiscentia quæ post, etc. » Et sunt quinque, sicut patet in Littera Et sunt quinque, sicut patet in Littera ibidem per ordinem capitulorum. ibidem per ordinem capitulorum.

Prima adhuc habet duas quia primo Prima adhuc habet duas quia primo quærit de remissione in anima: secun- quærit de remissione in anima: secun- do, de remissione in corpore, ibi, C, do, de remissione in corpore, ibi, C, << Solet autem hic quæri, Utrum et ipsa, << Solet autem hic quæri, Utrum et ipsa, etc. » etc. »

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum peccatum originale totaliter vel Utrum peccatum originale totaliter vel in parte deleatur ? et, Quo sensu dica- in parte deleatur ? et, Quo sensu dica- tur transire reatu et manere actu? et, tur transire reatu et manere actu? et, An redeat in baptizato? An redeat in baptizato?

Incidunt autem circa primum quæren- Incidunt autem circa primum quæren- da quatuor quorum primum est, Utrum da quatuor quorum primum est, Utrum per baptismum peccatum originale de- per baptismum peccatum originale de- leatur totaliter, vel in parte? leatur totaliter, vel in parte?

Secundum, Utrum possit augeri vel Secundum, Utrum possit augeri vel minui concupiscentia originalis rema- minui concupiscentia originalis rema- nens post baptismum? nens post baptismum?

Tertium, Qualiter pœna remanens di- Tertium, Qualiter pœna remanens di- catur promovens, et non suffocans? catur promovens, et non suffocans?

Quartum est, Utrum æqualiter rema- Quartum est, Utrum æqualiter rema- net in omnibus, sicut æqualiter contrahi- net in omnibus, sicut æqualiter contrahi- tur ab omnibus ? tur ab omnibus ?

AD PRIMUM objicitur sic: AD PRIMUM objicitur sic:

1. Non minoris efficaciæ fuit meritum 1. Non minoris efficaciæ fuit meritum

iæst. iæst.

IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 1. IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 1.

obedientiæ Christi, quam demeritum in- obedientiæ Christi, quam demeritum in- obedientiæ in Adam: sed per inobedien- obedientiæ in Adam: sed per inobedien- tiam Adæ totum peccatum originale in- tiam Adæ totum peccatum originale in- travit quoad culpam et poenam, etc. travit quoad culpam et poenam, etc.

2. Item, Culpæ peccati debet respon- 2. Item, Culpæ peccati debet respon- dere satisfactio: sed totum per actum dere satisfactio: sed totum per actum alienum contractum est originale pecca-- alienum contractum est originale pecca-- tum ergo per actum alienum totum de- tum ergo per actum alienum totum de- bet solvi, ut videtur. bet solvi, ut videtur.

3. Præterea, Cujus nobis non potuit. 3. Præterea, Cujus nobis non potuit. valere meritum, illius non debuit nocere valere meritum, illius non debuit nocere transgressio, vel ad minus per Christum transgressio, vel ad minus per Christum debuimus in toto liberari. debuimus in toto liberari.

4. Præterea, Videtur quod non sit hoc 4. Præterea, Videtur quod non sit hoc baptismo substantiale: quia ante baptis- baptismo substantiale: quia ante baptis- mum curabantur diversis sacrificiis, et mum curabantur diversis sacrificiis, et circumcisione, et quandoque sola fide. circumcisione, et quandoque sola fide.

ULTERIUS quæritur de hoc, Quid sit ULTERIUS quæritur de hoc, Quid sit hoc dictum quod Magister dicit in Lit- hoc dictum quod Magister dicit in Lit- tera, quod « per baptismum transit rea- tera, quod « per baptismum transit rea- «tu, et remanet actu? » «tu, et remanet actu? »

1. Peccatum enim originale non habet 1. Peccatum enim originale non habet actum quia si haberet actum, originale actum quia si haberet actum, originale non esset, sed actuale: ergo actu rema- non esset, sed actuale: ergo actu rema- nere non potest, ut videtur. nere non potest, ut videtur.

2. Præterea, Reatus non est nisi culpa 2. Præterea, Reatus non est nisi culpa aliqua sit cum igitur illa transeat prius- aliqua sit cum igitur illa transeat prius- quam transeat reatus, videtur quod de- quam transeat reatus, videtur quod de- beret dicere, quod transit culpa, et re- beret dicere, quod transit culpa, et re- manet concupiscentia. manet concupiscentia.

3. Præterea, Videtur quod falsum sit 3. Præterea, Videtur quod falsum sit quod dicit. Supra enim dixit peccatum quod dicit. Supra enim dixit peccatum originale esse concupiscentiam quæ par- originale esse concupiscentiam quæ par- vulum reddit concupiscibilem, adultum vulum reddit concupiscibilem, adultum concupiscentem: hoc autem nullo modo concupiscentem: hoc autem nullo modo transit per baptismum : ergo originale transit per baptismum : ergo originale non transit in baptismo. non transit in baptismo.

4. Item, Cum concupiscentia post bap- 4. Item, Cum concupiscentia post bap- tismum remaneat, adhuc causa origina- tismum remaneat, adhuc causa origina- lis est in corpore: ergo iterato debet in- lis est in corpore: ergo iterato debet in- ficere animam : et ita originale redit su- ficere animam : et ita originale redit su- per eum qui est baptizatus. per eum qui est baptizatus.

Si dicas, quod impedit gratia quæ reci- Si dicas, quod impedit gratia quæ reci- pitur in baptismo. CONTRA: Ponatur, quod pitur in baptismo. CONTRA: Ponatur, quod ille cadat a gratia: ergo tunc cum maneat ille cadat a gratia: ergo tunc cum maneat concupiscentia, redit peccatum originale. concupiscentia, redit peccatum originale.

1 Cf. III Sententiarum, Dist. XIV. 1 Cf. III Sententiarum, Dist. XIV.

521 521

Si dicas, quod impedit character: ergo Si dicas, quod impedit character: ergo cum circumcisio et sacrificia non impres- cum circumcisio et sacrificia non impres- serint characterem, tunc rediit peccatum serint characterem, tunc rediit peccatum originale, quod falsum est. originale, quod falsum est.

SOLUTIO. Dicendum, quod ut supra SOLUTIO. Dicendum, quod ut supra dictum est, quoddam est materiale in dictum est, quoddam est materiale in peccato originali, et quoddam formale: peccato originali, et quoddam formale: materiale remanet in baptizato, formale materiale remanet in baptizato, formale autem non, scilicet carentia debitæ ju- autem non, scilicet carentia debitæ ju- stitiæ : quia non exigitur a baptizato ju- stitiæ : quia non exigitur a baptizato ju- stitia quam perdidit in Adam, quia recu- stitia quam perdidit in Adam, quia recu- peravit eam per justitiam Christi, sive peravit eam per justitiam Christi, sive per baptismum, ex quo fuit institutus, per baptismum, ex quo fuit institutus, sive per sacrificia et fidem et circumci- sive per sacrificia et fidem et circumci- sionem, antequam esset baptismus insti- sionem, antequam esset baptismus insti- tutus, ut expeditum est in principio tutus, ut expeditum est in principio quarti Sententiarum. quarti Sententiarum.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet AD PRIMUM ergo dicendum, quod licet originale secundum utramque partem originale secundum utramque partem causetur ex injustitia prima, non tamen causetur ex injustitia prima, non tamen secundum utramque partem ordinatur secundum utramque partem ordinatur contra gratiam redemptionis, sed tantum contra gratiam redemptionis, sed tantum secundum partem formalem : et ideo in secundum partem formalem : et ideo in illa parte totum dimittitur: in alia au- illa parte totum dimittitur: in alia au- tem parte in qua gratiæ cooperatur ad tem parte in qua gratiæ cooperatur ad humilitatem et exercitium, ibi damnum humilitatem et exercitium, ibi damnum fuisset deleri per baptismum. Unde non fuisset deleri per baptismum. Unde non

est est

hoc imperfectionis satisfactionis hoc imperfectionis satisfactionis Christi, sed potius utilitatis nostræ, ut Christi, sed potius utilitatis nostræ, ut cauti simus et circumspecti, ne iterum cauti simus et circumspecti, ne iterum cadamus. cadamus.

AD ALIUD dicendum, quod culpa tota AD ALIUD dicendum, quod culpa tota deleta est, sed non poena. Oportet enim, deleta est, sed non poena. Oportet enim, quod pœna Christi misceatur pœnis no- quod pœna Christi misceatur pœnis no- stris quia sicut maleficium Adæ primi stris quia sicut maleficium Adæ primi continuatur nobis per materiam, ita ne- continuatur nobis per materiam, ita ne- cesse est beneficium Christi continuari cesse est beneficium Christi continuari nobis per fidem et compassionem : et nobis per fidem et compassionem : et ideo satisfactio non potest esse omnino ideo satisfactio non potest esse omnino aliena, quia a spiritu debetur, et ideo aliena, quia a spiritu debetur, et ideo voluntariam oportet esse: sed illam quæ voluntariam oportet esse: sed illam quæ dependebat, non oportuit esse volunta- dependebat, non oportuit esse volunta- riam. Et de hoc multa dicta sunt alibi 1. riam. Et de hoc multa dicta sunt alibi 1.

AD ALIUD dicendum, quod falsum est AD ALIUD dicendum, quod falsum est de merito vel justitia ante peccatum : de merito vel justitia ante peccatum : quia justitiam originalem (ut dicit Ansel- quia justitiam originalem (ut dicit Ansel-

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad quæst. Ad quæst.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

522 522

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

(mus) in nos transfudisset Adam, sicut (mus) in nos transfudisset Adam, sicut transfudit originalem injustitiam. Sed transfudit originalem injustitiam. Sed de justitia post peccatum verum est : et de justitia post peccatum verum est : et tunc non est ad propositum : quia illam tunc non est ad propositum : quia illam non oportuit habere nisi per fidem Me- non oportuit habere nisi per fidem Me- diatoris et ita retorquetur ad secundum diatoris et ita retorquetur ad secundum Adam, non ad primum et ideo ipse non Adam, non ad primum et ideo ipse non habuit illam ut originem et fomitem, sed habuit illam ut originem et fomitem, sed ut infusam et originatam ab ipso de cu- ut infusam et originatam ab ipso de cu- jus plenitudine nos omnes accepimus. jus plenitudine nos omnes accepimus.

: :

omne omne

Ad aliud dicendum, quod fides Media- Ad aliud dicendum, quod fides Media- toris est substantiale secundum toris est substantiale secundum tempus, sed baptismus secundum statum tempus, sed baptismus secundum statum in quo est institutus. in quo est institutus.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- AD ID quod ulterius quæritur, dicen- dum quod actu manere exponitur duo- dum quod actu manere exponitur duo- bus modis, scilicet potentialiter quoad bus modis, scilicet potentialiter quoad partem materialem : sicut dicimus, quod partem materialem : sicut dicimus, quod iste actualiter est cæcus vel actu, id iste actualiter est cæcus vel actu, id est, inclinatione ad actum, scilicet pro- est, inclinatione ad actum, scilicet pro- nitate concupiscentiæ et utrumque pot- nitate concupiscentiæ et utrumque pot- est intelligi, et intelligitur a diversis. est intelligi, et intelligitur a diversis.

AD ALIUD dicendum, quod culpa re- AD ALIUD dicendum, quod culpa re- spicit proprie actum voluntatis propriæ : spicit proprie actum voluntatis propriæ : et ideo licet originale sit in genere cul- et ideo licet originale sit in genere cul- pæ, ut supra habitum est, tamen ratio- pæ, ut supra habitum est, tamen ratio-

nem nem

reatus magis habet completam, reatus magis habet completam, quam rationem culpæ : et ideo dicit, quam rationem culpæ : et ideo dicit, quod transit reatus: reatus enim proprie quod transit reatus: reatus enim proprie magis est ex alio, quam culpa: tamen magis est ex alio, quam culpa: tamen id quod concludit objectio, secundum rei id quod concludit objectio, secundum rei veritatem est verum. veritatem est verum.

: :

AD ALIUD patet solutio per ante dicta : AD ALIUD patet solutio per ante dicta : quia concupiscentia potest considerari quia concupiscentia potest considerari stans sub deformitate et sic superius stans sub deformitate et sic superius dixit eam originale esse peccatum. Pot- dixit eam originale esse peccatum. Pot- est etiam considerari ut materialis reli- est etiam considerari ut materialis reli- quia originalis, et sic remanet post ba- quia originalis, et sic remanet post ba- ptismum et sic loquitur hic. ptismum et sic loquitur hic.

AD ALIUD dicendum, quod post baptis- AD ALIUD dicendum, quod post baptis- mum non manet ut noceat secundum mum non manet ut noceat secundum quod dicit Augustinus, scilicet ut inficiat quod dicit Augustinus, scilicet ut inficiat propriam animam quia, sicut supra di- propriam animam quia, sicut supra di- ctum est, numquam inficit nisi quando ctum est, numquam inficit nisi quando est in actu naturæ, quia sic est ad natu- est in actu naturæ, quia sic est ad natu- communem respiciens, quæ in communem respiciens, quæ in Adam est corrupta: actus autem iste non Adam est corrupta: actus autem iste non est propagatio, et ideo non inficit nisi in est propagatio, et ideo non inficit nisi in

ram ram

illo. Unde nulla est quæstio de corpore illo. Unde nulla est quæstio de corpore baptizati: quia non est nisi materialis baptizati: quia non est nisi materialis dispositio corporis personæ, et non re- dispositio corporis personæ, et non re- spicit naturam communem. spicit naturam communem.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum concupiscentia originalis rema- Utrum concupiscentia originalis rema- nens post baptisma potest augeri, vel nens post baptisma potest augeri, vel minui? minui?

Secundo quæritur, Utrum potest au- Secundo quæritur, Utrum potest au- geri vel minui? geri vel minui?

1. Videtur autem ex multis quæ di- 1. Videtur autem ex multis quæ di- cuntur in Littera, quod potest augeri et cuntur in Littera, quod potest augeri et minui secundum id quod manet post minui secundum id quod manet post baptismum. baptismum.

2. Ad hæc sunt rationes: Omnis enim 2. Ad hæc sunt rationes: Omnis enim habitus ad actum aliquem, intenditur ex habitus ad actum aliquem, intenditur ex frequentia illorum actum ad quos est: frequentia illorum actum ad quos est: sed concupiscentia quæ remanet, est ha- sed concupiscentia quæ remanet, est ha- bitualis pronitas ad actum illicitum bitualis pronitas ad actum illicitum ergo et intenditur ex frequentia actus il- ergo et intenditur ex frequentia actus il- liciti, ut videtur. liciti, ut videtur.

3. Item, Ex eadem generatur habitus 3. Item, Ex eadem generatur habitus et augetur, sicut etiam fit in naturali et augetur, sicut etiam fit in naturali augmento et generatione: sed ex actibus augmento et generatione: sed ex actibus illicitis generatur habitualis concupiscen- illicitis generatur habitualis concupiscen- tia ergo si inest concupiscentia per na- tia ergo si inest concupiscentia per na- turam corruptam, ipsa augetur ex eis- turam corruptam, ipsa augetur ex eis- dem. dem.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Sit, quod augeatur : cum ergo pos- 1. Sit, quod augeatur : cum ergo pos- sit augeri plus, et status suus fuerit fini- sit augeri plus, et status suus fuerit fini- tus ante baptismum, fiet tandem concu- tus ante baptismum, fiet tandem concu- piscentia post baptismum ita intensa sica piscentia post baptismum ita intensa sica ut fuit ante baptismum: ergo tunc idem ut fuit ante baptismum: ergo tunc idem operabitur ergo tunc redit culpa origi operabitur ergo tunc redit culpa origi nalis et hoc falsum est: ergo non pot- nalis et hoc falsum est: ergo non pot- est intendi per sequens peccatum. est intendi per sequens peccatum.

2. Item, Habitus relictus ex operatio- 2. Item, Habitus relictus ex operatio- nibus illicitis, immediate respicit poten- nibus illicitis, immediate respicit poten- tiam a qua egreditur actus : supra au- tiam a qua egreditur actus : supra au- tem habitum est, quod materia origina tem habitum est, quod materia origina lis immediate est in substantia anima lis immediate est in substantia anima

Sed Sed

Quæst. Quæst.

Solutio. Solutio.

IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 2. IN II SENTENT. DIST. XXXII, B, ART. 2.

ergo videtur, quod ex operibus relictus, ergo videtur, quod ex operibus relictus, illi innato habitui non uniatur : ergo illi innato habitui non uniatur : ergo non intendit eum. non intendit eum.

3. Item, Innatum et relictum ex ope- 3. Item, Innatum et relictum ex ope- rationibus non sunt ejusdem rationis : rationibus non sunt ejusdem rationis : sed concupiscentia originalis est innata, sed concupiscentia originalis est innata, habitus autem ex operationibus relictus, habitus autem ex operationibus relictus, est actualis : ergo non sunt rationis est actualis : ergo non sunt rationis

unius ergo unús non intendit alium, ut unius ergo unús non intendit alium, ut videtur. videtur.

ULTERIUS quæritur, Utrum possit di- ULTERIUS quæritur, Utrum possit di- minui? minui?

Videtur quod sic: quia Videtur quod sic: quia

1. Hoc multoties dicitur in Littera. 1. Hoc multoties dicitur in Littera. 2. Item, Satisfacere, ut dicit Ambro- 2. Item, Satisfacere, ut dicit Ambro- sius, est radices peccatorum excidere : sius, est radices peccatorum excidere : sed radices peccatorum sunt in fomite : sed radices peccatorum sunt in fomite : ergo fomes potest excidi: sed exciditur ergo fomes potest excidi: sed exciditur per diminutionem : ergo videtur, quod per diminutionem : ergo videtur, quod possit diminui. possit diminui.

3. Item, Omnis habitus qui est ad 3. Item, Omnis habitus qui est ad actum aliquem, per contrarium actum actum aliquem, per contrarium actum diminuitur et debilitatur: sed fomes est diminuitur et debilitatur: sed fomes est ad actum illicitum : ergo per contrarias ad actum illicitum : ergo per contrarias operationes diminuitur et debilitatur: operationes diminuitur et debilitatur: omnis autem diminutio est secundum ali- omnis autem diminutio est secundum ali- quantæ partis alleviationem : ergo multi- quantæ partis alleviationem : ergo multi- plicatis diminuentibus, cum sit finitus, plicatis diminuentibus, cum sit finitus, posset in toto tolli, quod negatur posse posset in toto tolli, quod negatur posse fieri in Littera. Nec est instantia de bea- fieri in Littera. Nec est instantia de bea- ta Virgine quia hoc fuit ex miraculo, ta Virgine quia hoc fuit ex miraculo, sicut infra disputatum est 1. sicut infra disputatum est 1.

SOLUTIO. Ad hoc solvendum est per SOLUTIO. Ad hoc solvendum est per distinctionem concupiscentiæ originalis, distinctionem concupiscentiæ originalis, vel fomitis, vel pronitatis originalis, seu vel fomitis, vel pronitatis originalis, seu quocumque alio modo nominetur. Pot- quocumque alio modo nominetur. Pot- est enim sumi concupiscentia originalis est enim sumi concupiscentia originalis in quantum originalis, scilicet secundum in quantum originalis, scilicet secundum quod contracta est lege concupiscentiæ quod contracta est lege concupiscentiæ in ortu, et sic numquam augetur: sed in ortu, et sic numquam augetur: sed potest diminui per operationem sacra- potest diminui per operationem sacra- menti, licet non per operationem perso- menti, licet non per operationem perso- næ quia quidquid relinquitur ex ope- næ quia quidquid relinquitur ex ope- ratione hominis, non est originale, et ratione hominis, non est originale, et ideo non attingit originale ut originale, ideo non attingit originale ut originale,

4C III Sententiarum, Dist. II et III. 4C III Sententiarum, Dist. II et III.

523 523

ut probant inductæ rationes : et hoc ut probant inductæ rationes : et hoc modo non loquuntur Sancti de concupi- modo non loquuntur Sancti de concupi- scentia originalis. Vel, potest accipi se- scentia originalis. Vel, potest accipi se- cundum quod est concupiscentia origina- cundum quod est concupiscentia origina- lis materialiter, et non sub ratione for- lis materialiter, et non sub ratione for- mæ originalis : et sic potest accipi. mæ originalis : et sic potest accipi. duobus modis: quia aut accidit univer- duobus modis: quia aut accidit univer- saliter, et sic proprie sumitur secundum saliter, et sic proprie sumitur secundum quod est pronitas ad omne malum: et quod est pronitas ad omne malum: et quia præter omne nihil est, ideo non quia præter omne nihil est, ideo non potest intendi quantum ab objecta. potest intendi quantum ab objecta. Quantum autem ad fervorem illicitum, Quantum autem ad fervorem illicitum, etiam non intenditur sic considerata : etiam non intenditur sic considerata : quia habitus ex operibus relicti particu- quia habitus ex operibus relicti particu- lariter sunt ad hoc malum vel illud, et lariter sunt ad hoc malum vel illud, et non ad omne. Sed hoc modo remitti pot- non ad omne. Sed hoc modo remitti pot- est per operationem sacramenti, et mi- est per operationem sacramenti, et mi- nor fit intensio motus, et non quoad nu- nor fit intensio motus, et non quoad nu- merum eorum in quæ movet: quia post merum eorum in quæ movet: quia post baptismum movet in omne illicitum, li- baptismum movet in omne illicitum, li- cet non ita intense ut ante, ut infra pate- cet non ita intense ut ante, ut infra pate- bit. Potest etiam considerari particula- bit. Potest etiam considerari particula- tim diffusa concupiscentia in potentiis. tim diffusa concupiscentia in potentiis. animæ, secundum quod est determinate animæ, secundum quod est determinate movens ad hoc illicitum vel illud et sic movens ad hoc illicitum vel illud et sic nihil prohibet concupiscentiam intendi nihil prohibet concupiscentiam intendi meo judicio et ita loquuntur Sancti in meo judicio et ita loquuntur Sancti in Littera et per omnem eumdem modum Littera et per omnem eumdem modum puto dicendum esse de diminutione : et puto dicendum esse de diminutione : et hoc ultimo modo procedunt tres primæ hoc ultimo modo procedunt tres primæ

rationes. rationes.

AD ID quod contra objicitur, patet sta- AD ID quod contra objicitur, patet sta- tim, quod omnes illæ rationes procedunt, tim, quod omnes illæ rationes procedunt, primo modo accepta formaliter concu- primo modo accepta formaliter concu- piscentia originali ut originalis est: et piscentia originali ut originalis est: et ideo jam patet solutio. ideo jam patet solutio.

Ad 1. Ad 1.

AD HOC quod objicitur, utrum possit Ad 2 et 3. AD HOC quod objicitur, utrum possit Ad 2 et 3. intendi tantum quod facit redire origi- intendi tantum quod facit redire origi- nale, dicendum quod numquam: cujus nale, dicendum quod numquam: cujus causa est, quia duplex est causa intensio- causa est, quia duplex est causa intensio- nis actus, quarum una fundatur per uni- nis actus, quarum una fundatur per uni- versa principia formalia ad actum illum versa principia formalia ad actum illum ordinata ut dicimus Angelum melius in- ordinata ut dicimus Angelum melius in- telligere quam hominem: et illud melius telligere quam hominem: et illud melius et minus intelligere fundatur super diver- et minus intelligere fundatur super diver- sas formas specie. Alio modo dicitur in- sas formas specie. Alio modo dicitur in- tendi actus ex ejusdem formæ appropin- tendi actus ex ejusdem formæ appropin-

524 524

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quatione ad terminum majorem et mino- quatione ad terminum majorem et mino- rem, ut album nigro impermixtum, et rem, ut album nigro impermixtum, et albius impermixtius. Dico ergo, quod albius impermixtius. Dico ergo, quod ante baptismum vim inficiendi habuit ante baptismum vim inficiendi habuit concupiscentia ex forma illa quæ est ca- concupiscentia ex forma illa quæ est ca- rentia justitiæ debitæ in actu propagatio- rentia justitiæ debitæ in actu propagatio- nis quia autem post baptismum illa nis quia autem post baptismum illa forma non redit, ideo numquam habebit forma non redit, ideo numquam habebit concupiscentia actum illum inficiendi in concupiscentia actum illum inficiendi in eo qui est baptizatus: et hoc est quod di- eo qui est baptizatus: et hoc est quod di- cit Augustinus in Littera, « quod non de- cit Augustinus in Littera, « quod non de- letur concupiscentia ut non sit, sed ut letur concupiscentia ut non sit, sed ut non noceat mortuo per baptismum, quod non noceat mortuo per baptismum, quod inerat nato. » Intensio autem qua intendi- inerat nato. » Intensio autem qua intendi- tur tertio modo dicta, est super eamdem tur tertio modo dicta, est super eamdem formam magis et minus recedentem a formam magis et minus recedentem a bono. bono.

ad illicitum, magis est causa mali quam ad illicitum, magis est causa mali quam boni concupiscentia autem per se incli boni concupiscentia autem per se incli nat ad illicitum : ergo magis est causa nat ad illicitum : ergo magis est causa mali quam boni. PRIMA patet per se. SE- mali quam boni. PRIMA patet per se. SE- CUNDA autem probatur per hoc quod sig CUNDA autem probatur per hoc quod sig natur per Gentes quas non delevit Domi- natur per Gentes quas non delevit Domi- nus a facie filiorum Israel, quæ sine du nus a facie filiorum Israel, quæ sine du bio adorabant diabolum ¹. bio adorabant diabolum ¹.

2. Item, Quicumque motus prohibetur 2. Item, Quicumque motus prohibetur a Domino, poena est magis suffocans a Domino, poena est magis suffocans quam promovens : sed motus concupi- quam promovens : sed motus concupi- scentiæ prohibetur a Domino, cum dici- scentiæ prohibetur a Domino, cum dici- tur, Non concupisces 2 : ergo concupiscen- tur, Non concupisces 2 : ergo concupiscen- tia est poena suffocans rationem : hoc au- tia est poena suffocans rationem : hoc au- tem facit actus concupiscentiæ, præcipue tem facit actus concupiscentiæ, præcipue in concubitu ergo est pœna suffocans: in concubitu ergo est pœna suffocans: ergo videtur, quod tolli debuit in toto in ergo videtur, quod tolli debuit in toto in