IN II SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 1. IN II SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 1.

nere: Utrum actus, vel reatus, vel culpa? nere: Utrum actus, vel reatus, vel culpa? In secunda autem investigat, Quid sit In secunda autem investigat, Quid sit re et specie propria ? ibi, G, « Nunc su- re et specie propria ? ibi, G, « Nunc su- perest videre, etc. » In tertia, solvit quæ- perest videre, etc. » In tertia, solvit quæ- dam objecta quæ videntur persuadere dam objecta quæ videntur persuadere quod originale peccatum sit actuale, quod originale peccatum sit actuale, ibi, K, «Quod ergo ait, Per inobedien- ibi, K, «Quod ergo ait, Per inobedien- tiam, etc. » In quarta tangit, qualiter tiam, etc. » In quarta tangit, qualiter omnes homines fuerunt in Adam pec- omnes homines fuerunt in Adam pec- cante? ibi, M, « Ad hoc autem quod di- cante? ibi, M, « Ad hoc autem quod di- ximus, etc. » ximus, etc. »

se. se.

Subdivisio harum partium patet per Subdivisio harum partium patet per

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Utrum peccatum originale sit in omni- Utrum peccatum originale sit in omni- bus lege concupiscentiæ ab Adam pro- bus lege concupiscentiæ ab Adam pro- genitis ? genitis ?

Circa primum incidit hic quæstio dif- Circa primum incidit hic quæstio dif- ficillima, Utrum peccatum originale sit? ficillima, Utrum peccatum originale sit? Ad quam fuerunt rationes Magistro- Ad quam fuerunt rationes Magistro- rum quatuor viis. Quidam enim proba- rum quatuor viis. Quidam enim proba- verunt non esse ex consideratione divinæ verunt non esse ex consideratione divinæ justitiæ et humanæ : et hæc est via pri- justitiæ et humanæ : et hæc est via pri- ma. Quidam autem ex consideratione cor- ma. Quidam autem ex consideratione cor- poris hominis et hæc est secunda. Qui- poris hominis et hæc est secunda. Qui- dam ex consideratione animæ hominis : dam ex consideratione animæ hominis : et hæc est tertia. Quidam ex considera- et hæc est tertia. Quidam ex considera- tione Dei creantis animam et informantis tione Dei creantis animam et informantis hominem et hæc est quarta via. hominem et hæc est quarta via.

SECUNDUM PRIMAM VIAM proceditur sic: SECUNDUM PRIMAM VIAM proceditur sic: 1. Ezechiel. XVIII, 20: Anima quæ 1. Ezechiel. XVIII, 20: Anima quæ peccaverit, ipsa morietur: filius non peccaverit, ipsa morietur: filius non portabit iniquitatem patris, etc. Ergo vi- portabit iniquitatem patris, etc. Ergo vi- detur, quod pro peccato primi hominis detur, quod pro peccato primi hominis injustum sit condemnari parvulos. injustum sit condemnari parvulos.

2. Item, Dominus præcepit ut patres 2. Item, Dominus præcepit ut patres non occiderentur pro filiis: ergo multo non occiderentur pro filiis: ergo multo minus ipse debet punire parvulos pro minus ipse debet punire parvulos pro peccatis parentum. peccatis parentum.

3. Item, In legibus humanis filii non 3. Item, In legibus humanis filii non

495 495

puniuntur pro patribus, nisi in hoc quod puniuntur pro patribus, nisi in hoc quod accipiunt a patribus, scilicet in hære- accipiunt a patribus, scilicet in hære- ditate ergo et parvuli non nisi in hoc ditate ergo et parvuli non nisi in hoc quod a patre terrestri accipiunt, puniri de- quod a patre terrestri accipiunt, puniri de- bent hoc autem est corpus, et non ani- bent hoc autem est corpus, et non ani- ma: ergo in anima quoad culpam origina ma: ergo in anima quoad culpam origina lem puniri non debent. Quod autem a lem puniri non debent. Quod autem a patribus non accipiatur anima, probatur patribus non accipiatur anima, probatur ex hoc quod anima non ex traduce est ex hoc quod anima non ex traduce est sicut corpus. Unde, ad Hebr. x11, 9: Pa- sicut corpus. Unde, ad Hebr. x11, 9: Pa- tres quidem carnis nostræ eruditores ha- tres quidem carnis nostræ eruditores ha- buimus, et reverebamur eos: non multo buimus, et reverebamur eos: non multo magis obtemperabimus Patri spirituum, magis obtemperabimus Patri spirituum, et vivemus. et vivemus.

4. Si dicas, quod filius punitur pro 4. Si dicas, quod filius punitur pro patre temporaliter, non æternaliter: et patre temporaliter, non æternaliter: et ita punit Dominus parvulos pro peccato ita punit Dominus parvulos pro peccato Adæ. CONTRA: Originalis culpa obligat Adæ. CONTRA: Originalis culpa obligat in æternum ad carentiam visionis Dei, in æternum ad carentiam visionis Dei, nisi per gratiam Mediatoris curetur : nisi per gratiam Mediatoris curetur : ergo Deus punit filios in æternum pro ergo Deus punit filios in æternum pro patre, et non temporaliter tantum : et patre, et non temporaliter tantum : et hoc videtur injustum. hoc videtur injustum.

SECUNDA VIA proceditur sic: SECUNDA VIA proceditur sic:

1. Dicit Augustinus, quod in omnibus 1. Dicit Augustinus, quod in omnibus præstantius est agens patienti: et Phi- præstantius est agens patienti: et Phi- losophus, quod semper honorabilius est losophus, quod semper honorabilius est agens patienti, et efficiens materia: sed agens patienti, et efficiens materia: sed corpus non est præstantius quam anima: corpus non est præstantius quam anima: cum igitur aliunde non causetur pecca- cum igitur aliunde non causetur pecca- tum originale in anima nisi ex corpore, tum originale in anima nisi ex corpore, videtur quod in ipsa non possit cau- videtur quod in ipsa non possit cau- sari. sari.

2. Item, Agens imprimit speciem suam 2. Item, Agens imprimit speciem suam patienti si ergo corpus agit in animam, patienti si ergo corpus agit in animam, imprimit speciem secundum quam agit imprimit speciem secundum quam agit in animam hæc autem non est culpa, in animam hæc autem non est culpa, quia corpus nec virtutis, nec vitii sus- quia corpus nec virtutis, nec vitii sus- ceptibile est ergo non imprimit in ani- ceptibile est ergo non imprimit in ani- mam nisi poenam, et non culpam : ergo mam nisi poenam, et non culpam : ergo nulla culpa innascitur in anima ex cor- nulla culpa innascitur in anima ex cor- pore. pore.

3. Item, Nihil dat quod non habet: 3. Item, Nihil dat quod non habet: corpus autem non habet culpam : ergo corpus autem non habet culpam : ergo non dat culpam animæ. non dat culpam animæ.

Item, Dicit Anselmus, quod peccatum Item, Dicit Anselmus, quod peccatum originale non.est plus in semine, quam originale non.est plus in semine, quam in sputo ergo etiam non est in formato in sputo ergo etiam non est in formato

496 496

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

de semine sed parvulus formatur de se- de semine sed parvulus formatur de se- mine ergo peccatum originale non est mine ergo peccatum originale non est in parvulo. in parvulo.

SECUNDUM TERTIAM VIAM sic objicitur : SECUNDUM TERTIAM VIAM sic objicitur : 1. Anima quæ accipit culpam alterius, 1. Anima quæ accipit culpam alterius, necesse est quod habeat colligantiam necesse est quod habeat colligantiam cum illa non autem potest habere anima cum illa non autem potest habere anima parvuli colligantiam cum anima Adæ, parvuli colligantiam cum anima Adæ, nisi fuerit in illa: ergo videtur, quod nisi fuerit in illa: ergo videtur, quod anima parvulorum traducta sit ex anima anima parvulorum traducta sit ex anima Adæ, quod est hæresis: ergo non habet Adæ, quod est hæresis: ergo non habet peccatum originale, ut videtur. peccatum originale, ut videtur.

2. Si autem dicatur habere ex cor- 2. Si autem dicatur habere ex cor- pore. CONTRA: Anima rationalis non est pore. CONTRA: Anima rationalis non est forma educta de materia sicut aliæ for- forma educta de materia sicut aliæ for- mæ, sed datur ab extrinseco: ergo ipsa mæ, sed datur ab extrinseco: ergo ipsa non participabit aliquid de proprietati- non participabit aliquid de proprietati- bus materiæ, nec corruptionem peccati. bus materiæ, nec corruptionem peccati. 3. Item, Anima rationalis secundum 3. Item, Anima rationalis secundum suas potentias quæ sunt intellectus, ra- suas potentias quæ sunt intellectus, ra- tio, et voluntas, et hujusmodi, non alli- tio, et voluntas, et hujusmodi, non alli- gatur organis corporalibus: ergo nullam gatur organis corporalibus: ergo nullam recipit infectionem ab illis. recipit infectionem ab illis.

4. Item, Omne peccatum est adeo vo- 4. Item, Omne peccatum est adeo vo- luntarium, quod si non sit voluntarium, luntarium, quod si non sit voluntarium, non est peccatum. Si igitur anima cor- non est peccatum. Si igitur anima cor- rumpitur in corpore, aut volens, aut no- rumpitur in corpore, aut volens, aut no- lens incorporatur. Si volens, jam peccat lens incorporatur. Si volens, jam peccat actualiter eligens suam corruptionem. actualiter eligens suam corruptionem. Si nolens, tunc cogitur incorporari : et Si nolens, tunc cogitur incorporari : et ita jam corruptio non debet ei imputari. ita jam corruptio non debet ei imputari. Si autem dicas, quod homo totus habet Si autem dicas, quod homo totus habet peccatum, quia fuit in Adam peccante: peccatum, quia fuit in Adam peccante: tunc videtur, quod etiam satisfecit : quia tunc videtur, quod etiam satisfecit : quia fuit in Adam satisfaciente. fuit in Adam satisfaciente.

SECUNDUM QUARTAM VIAM sic objicitur: SECUNDUM QUARTAM VIAM sic objicitur: 1. Deus creavit animam, et non habet 1. Deus creavit animam, et non habet malitiam ex materia ex qua causatur, quia malitiam ex materia ex qua causatur, quia non est ex materia: ergo si maculam non est ex materia: ergo si maculam habet, illa erit ex causa efficiente : non habet, illa erit ex causa efficiente : non autem potest habere ex causa efficiente : autem potest habere ex causa efficiente : ergo non habet maculam culpæ, ut vide- ergo non habet maculam culpæ, ut vide-

tur. tur.

2. Item, Aut in eodem momento in quo 2. Item, Aut in eodem momento in quo creatur, est mala, aut post. Si in eodem : creatur, est mala, aut post. Si in eodem :

1 Genes. 1, 28. 1 Genes. 1, 28.

sit. sit.

tunc oportet, quod simul mala sit, et sit: tunc oportet, quod simul mala sit, et sit: ergo ab eodem habet esse, et malitiam, ergo ab eodem habet esse, et malitiam, cum secundum malitiam ad aliam cau- cum secundum malitiam ad aliam cau- sam ante se existentem reduci non pos- sam ante se existentem reduci non pos- 3. Præterea, Hoc videtur esse 3. Præterea, Hoc videtur esse impos- impos- sibile quia dicit Augustinus, quod non sibile quia dicit Augustinus, quod non est malum nisi quia nocet, id est, quia est malum nisi quia nocet, id est, quia adimit bonum naturæ : ergo videtur, ' adimit bonum naturæ : ergo videtur, ' quod illud bonum naturæ prius fuerit: et quod illud bonum naturæ prius fuerit: et non potest fuisse, nisi ipsa anima prius non potest fuisse, nisi ipsa anima prius fuerit ergo anima ipsa prius fuit bona. fuerit ergo anima ipsa prius fuit bona. Si autem hoc datur, tunc anima prius est Si autem hoc datur, tunc anima prius est quam in corpore quia mox in corpore quam in corpore quia mox in corpore est mala, ut dicunt Sancti. est mala, ut dicunt Sancti.

4. Præterea, Objicit Julianus Pelagia- 4. Præterea, Objicit Julianus Pelagia- nus Cum sexus bonus sit, quia a Deo nus Cum sexus bonus sit, quia a Deo creatus: et actus matrimonii bonus, quia creatus: et actus matrimonii bonus, quia a Deo benedictus, cum dixit: Crescite et a Deo benedictus, cum dixit: Crescite et multiplicamini, etc. ', parentes frequen- multiplicamini, etc. ', parentes frequen- ter Sancti et boni: matrimonium bo- ter Sancti et boni: matrimonium bo- num, quia a Deo institutum : inter tot num, quia a Deo institutum : inter tot innocentiæ præsidia, per quas rimas in- innocentiæ præsidia, per quas rimas in- gredietur culpa originalis? gredietur culpa originalis?

5. Item, Cum parentes inficiuntur lepra 5. Item, Cum parentes inficiuntur lepra corporali, consulitur eis ut abstineant a corporali, consulitur eis ut abstineant a procreandis liberis propter corporis defe- procreandis liberis propter corporis defe- ctum, si alias possunt abstinere : ergo ctum, si alias possunt abstinere : ergo cum major sit animæ defectus, videtur cum major sit animæ defectus, videtur quod matrimonium debet prohiberi, ne quod matrimonium debet prohiberi, ne pueri nascantur in malo originali. pueri nascantur in malo originali.

6. Item, Bonum prolis est quod ad cul- 6. Item, Bonum prolis est quod ad cul- tum Dei suscipitur, et religiose nutritur: tum Dei suscipitur, et religiose nutritur: ergo non est prolis bonum quod infe- ergo non est prolis bonum quod infe- ctum nascitur peccato : sed omnes ita ctum nascitur peccato : sed omnes ita nascuntur : ergo videtur, quod matri- nascuntur : ergo videtur, quod matri- monium non habet amplius bonum pro- monium non habet amplius bonum pro- lis et propter hoc principaliter est in- lis et propter hoc principaliter est in- stitutum ergo videtur, quod debet ces- stitutum ergo videtur, quod debet ces-

sare. sare.

SOLUTIO. Dicendum, quod originale S SOLUTIO. Dicendum, quod originale S peccatum est in omnibus lege concupi peccatum est in omnibus lege concupi scentiæ ab Adam progenitis et qualiter scentiæ ab Adam progenitis et qualiter sit hoc, intelligendum, quod duplex est sit hoc, intelligendum, quod duplex est corruptio in corpore ex peccato: una est corruptio in corpore ex peccato: una est quæ principium agens et causam habet quæ principium agens et causam habet

IN 1 SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 1. IN 1 SENTENT. DIST. XXX, E, ART. 1.

in corpore, sed actum habet ex culpa in corpore, sed actum habet ex culpa primi parentis et hæc est fames, sitis, primi parentis et hæc est fames, sitis, infirmitas, mors, et hujusmodi et hæc infirmitas, mors, et hujusmodi et hæc dicuntur naturales defectus quia licet dicuntur naturales defectus quia licet actus eorum sit ex culpa, tamen potentia actus eorum sit ex culpa, tamen potentia est ex natura, et vocatur a Magistris est ex natura, et vocatur a Magistris corruptio passibilitatis. Alia est corrup- corruptio passibilitatis. Alia est corrup- tio quæ secundum actum et potentiam tio quæ secundum actum et potentiam est causata ex culpa primorum paren- est causata ex culpa primorum paren- tum et non est in corpore in quantum tum et non est in corpore in quantum est ex contrariis, nec in quantum est cor- est ex contrariis, nec in quantum est cor- pus pus hominis, sed in quantum defluxit a hominis, sed in quantum defluxit a gratia innocentiæ per culpam. Hic autem gratia innocentiæ per culpam. Hic autem defectus est habitualis concupiscentia re- defectus est habitualis concupiscentia re- spersa in organis, prout sunt mobilia ab spersa in organis, prout sunt mobilia ab anima rationali secundum legem naturæ anima rationali secundum legem naturæ sibi insertam huic enim legi contrariatur sibi insertam huic enim legi contrariatur ista lex membrorum faciens difficile mo- ista lex membrorum faciens difficile mo- bilia in bonum, et facile mobilia in malum bilia in bonum, et facile mobilia in malum ex libidine boni, ut nunc habitualiter ex libidine boni, ut nunc habitualiter sparsa in corpore. Hæc autem corruptio sparsa in corpore. Hæc autem corruptio dicitur ab Augustino filia peccati in libro dicitur ab Augustino filia peccati in libro de Nuptiis et concupiscentia, propter si- de Nuptiis et concupiscentia, propter si- militudinem sui cum peccato, quia im- militudinem sui cum peccato, quia im- mediate ex peccato causata est: quod mediate ex peccato causata est: quod sic patere potest: Peccatum primum sic patere potest: Peccatum primum avertit a Deo, ad commutabile bonum avertit a Deo, ad commutabile bonum convertendo, et pervertit ordinem quo convertendo, et pervertit ordinem quo ratio sub Deo, et corpus erat sub ratio- ratio sub Deo, et corpus erat sub ratio- ne et hæc omnia inveniuntur in ista ne et hæc omnia inveniuntur in ista corruptione quia habitualis libido diffu- corruptione quia habitualis libido diffu- sa per corpus conjunctum animæ, incli- sa per corpus conjunctum animæ, incli- nat in bonum commutabile, avertendo in nat in bonum commutabile, avertendo in quantum potest ab incommutabili, et non quantum potest ab incommutabili, et non subjacet ordini rationis: propter quod subjacet ordini rationis: propter quod dicit Apostolus Condelector legi Dei se- dicit Apostolus Condelector legi Dei se- cundum interiorem hominem: video au- cundum interiorem hominem: video au- tem aliam legem in membris meis, etc. ¹. tem aliam legem in membris meis, etc. ¹. Hæc igitur poena ideo tantum est in Hæc igitur poena ideo tantum est in corpore, quia corpus non est substantia corpore, quia corpus non est substantia rationis, et ideo non susceptibile culpæ : rationis, et ideo non susceptibile culpæ : et ideo cum inficitur illa subjectum quod et ideo cum inficitur illa subjectum quod est susceptibile culpæ hominis, simul est est susceptibile culpæ hominis, simul est tunc cum illa: et sic inficitur anima in- tunc cum illa: et sic inficitur anima in- fectione culpæ et pœnæ. Hanc corrup- fectione culpæ et pœnæ. Hanc corrup- tionem inordinati fervoris habitualis in tionem inordinati fervoris habitualis in corpore doctiores nostri temporis corru- corpore doctiores nostri temporis corru-

1 Ad Roman. VII, 22 et 23. 1 Ad Roman. VII, 22 et 23.

XXV11 XXV11

497 497

ptionem vitii vocaverunt: quia imago ptionem vitii vocaverunt: quia imago est vitii primi, et est instrumentum ad est vitii primi, et est instrumentum ad vitium. Quod trahitur a verbis Apostoli, vitium. Quod trahitur a verbis Apostoli, ubi dicitur, quod portavimus [imaginem ubi dicitur, quod portavimus [imaginem Adæ terreni 2. Et quia iste modus inniti- Adæ terreni 2. Et quia iste modus inniti- tur verbis Augustini, et Anselmi, et alio- tur verbis Augustini, et Anselmi, et alio- rum Sanctorum, secundum illum respon- rum Sanctorum, secundum illum respon- demus omnibus objectis et in fine duas demus omnibus objectis et in fine duas alias aliorum solutiones ponemus, in alias aliorum solutiones ponemus, in idem per alia verba revertentes. idem per alia verba revertentes.

viam. viam.

DICENDUM igitur ad primum, quod di- Ad primam DICENDUM igitur ad primum, quod di- Ad primam ctum Ezechielis intelligitur de peccato Ad 1 et 2. ctum Ezechielis intelligitur de peccato Ad 1 et 2. cujus causa a patre non accipitur, sicut cujus causa a patre non accipitur, sicut est actuale, ut jam ante ostensum est, est actuale, ut jam ante ostensum est, quod causa originalis in anima accipitur quod causa originalis in anima accipitur a patre in corruptione vitii, sive in pœna, a patre in corruptione vitii, sive in pœna, quæ filia vitii vocatur : et concupiscentia quæ filia vitii vocatur : et concupiscentia vocatur ab Anselmo. vocatur ab Anselmo.

Per idem pater solutio ad sequens. Per idem pater solutio ad sequens.

AD ALIUD dicendum, quod licet ani- AD ALIUD dicendum, quod licet ani- mam non accipiat puer a patre, tamen mam non accipiat puer a patre, tamen causam infectionis animæ accipit ab ipso causam infectionis animæ accipit ab ipso in præhabita corruptione, quæ cum se- in præhabita corruptione, quæ cum se- mine transfunditur, et lex concupiscen- mine transfunditur, et lex concupiscen- tiæ vocatur et ideo ista nascitur lege tiæ vocatur et ideo ista nascitur lege naturæ corruptæ super eum. Sed in legi- naturæ corruptæ super eum. Sed in legi- bus hominum filius in causa peccati cum bus hominum filius in causa peccati cum patre non participat et ideo pater in patre non participat et ideo pater in filio jure temporali punitur per exsilium filio jure temporali punitur per exsilium vel per exhæredationem filii. vel per exhæredationem filii.

AD ALIUD dicendum, quod pœna re- AD ALIUD dicendum, quod pœna re- spondet originali, quia nascitur prædicta spondet originali, quia nascitur prædicta de causa et hoc ideo, quia tota natura de causa et hoc ideo, quia tota natura in Adam corrupta fuit, ut infra patebit : in Adam corrupta fuit, ut infra patebit : et ex corrupto non procedit nisi corrup- et ex corrupto non procedit nisi corrup- tum et corrupto non potest aliquid uniri, tum et corrupto non potest aliquid uniri, quod non contrahat aliquid corruptionis. quod non contrahat aliquid corruptionis.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

dam viam. dam viam. Ad 1. Ad 1.

AD HOC autem quod objicitur secunda Ad secun- AD HOC autem quod objicitur secunda Ad secun- via, dicendum quod verbum Augustini via, dicendum quod verbum Augustini et Philosophi verum est de universaliter et Philosophi verum est de universaliter agente, quia id nullo modo patitur ab eo agente, quia id nullo modo patitur ab eo in quod agit: unde Philosophus dicit de in quod agit: unde Philosophus dicit de intellectu universaliter agente, et Augu- intellectu universaliter agente, et Augu- stinus de Deo. Sed in agentibus per con- stinus de Deo. Sed in agentibus per con- tactum corporalem, vel spiritualem, pas- tactum corporalem, vel spiritualem, pas-

2 Cf. I ad Corinth. xv, 49. 2 Cf. I ad Corinth. xv, 49.

32 32

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad tertiam Ad tertiam viam. viam. Ad 1. Ad 1.

Ad Ad

498 498

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

sum etiam aliquid agit in agens: unde sum etiam aliquid agit in agens: unde dicit Philosophus, quod agens physice, dicit Philosophus, quod agens physice, patitur et Commentator super libros de patitur et Commentator super libros de Anima, dicit, quod corpus agit in ani- Anima, dicit, quod corpus agit in ani- mam, et infert ei quasdam passiones, mam, et infert ei quasdam passiones, sicut et e converso: ut patet in somno, et sicut et e converso: ut patet in somno, et vigilia, et aliis quibusdam et hoc modo vigilia, et aliis quibusdam et hoc modo possum dicere, quod licet anima sit nobi- possum dicere, quod licet anima sit nobi- lior, patitur tamen a corpore cui unitur. lior, patitur tamen a corpore cui unitur.

AD ALIUD dicendum, quod hæc est falsa, AD ALIUD dicendum, quod hæc est falsa, quod agens imprimat suam speciem in quod agens imprimat suam speciem in patiente, nisi de agente univoce: non patiente, nisi de agente univoce: non autem agunt univoce, nisi quando agen- autem agunt univoce, nisi quando agen- tis et patientis est materia una, quod non tis et patientis est materia una, quod non est in corpore et anima: et ideo illa ob- est in corpore et anima: et ideo illa ob- jectio non procedit et est simile, quod jectio non procedit et est simile, quod sol calefacit et exsiccat, nec est siccus sol calefacit et exsiccat, nec est siccus nec calidus. Si autem vellemus, posse- nec calidus. Si autem vellemus, posse- mus aliter dicere, quod species illius mus aliter dicere, quod species illius poenæ in anima impressa est: quia quod poenæ in anima impressa est: quia quod non est culpa in corpore, non impedit non est culpa in corpore, non impedit aliquid nisi natura subjecti, quia subje- aliquid nisi natura subjecti, quia subje- ctum culpæ esse non potest: cum igitur ctum culpæ esse non potest: cum igitur proprium subjectum habet, accipit culpæ proprium subjectum habet, accipit culpæ rationem. rationem.

AD ALIUD dicendum, quod si intelligi- AD ALIUD dicendum, quod si intelligi- tur sic, Nihil dat quod non habet conten- tur sic, Nihil dat quod non habet conten- tive per substantiam, ei cujus substan- tive per substantiam, ei cujus substan- tiam in se continet, falsa est propositio tiam in se continet, falsa est propositio in omnibus causis quæ virtute habent in omnibus causis quæ virtute habent causatum, et non per substantiam, ta- causatum, et non per substantiam, ta- men dant ipsum: et ita caro habet cul- men dant ipsum: et ita caro habet cul- pam. Si autem ita intelligatur, quod nihil pam. Si autem ita intelligatur, quod nihil dat id quod nullo modo habet, tunc vera dat id quod nullo modo habet, tunc vera est propositio et non valet ad proposi- est propositio et non valet ad proposi- tum, quia caro aliquo modo habet culpam. tum, quia caro aliquo modo habet culpam.

AD JD quod objicitur secundum tertiam AD JD quod objicitur secundum tertiam viam, dicendum quod anima non accipit viam, dicendum quod anima non accipit A peccatum ab anima, nisi sicut a causa A peccatum ab anima, nisi sicut a causa prima inficiente carnem : sed accipit a prima inficiente carnem : sed accipit a carne, sicut ab agente proximo: non carne, sicut ab agente proximo: non quia sit ex traduce: sed quia causatur in quia sit ex traduce: sed quia causatur in carne, et unitur ad carnem. carne, et unitur ad carnem.

AD ALIUD dicendum, quod anima spi- AD ALIUD dicendum, quod anima spi- ritualiter unitur corpori primo: quia ip- ritualiter unitur corpori primo: quia ip-

1 Sincerum est nisivas, quod cumque infundis, 1 Sincerum est nisivas, quod cumque infundis,

sa per substantiam est perfectio corporis, sa per substantiam est perfectio corporis, et quædam potentiæ per consequens et quædam potentiæ per consequens sunt perfectiones partium, et quædam, sunt perfectiones partium, et quædam, non tamen omnes, fluunt ab anima sub- non tamen omnes, fluunt ab anima sub- stantialiter unita carni: et ideo infectio. stantialiter unita carni: et ideo infectio. nem substantiæ omnes contrahunt. nem substantiæ omnes contrahunt.

AD ALIUD dicendum, quod in Littera AD ALIUD dicendum, quod in Littera habetur, quod istud peccatum est volun- habetur, quod istud peccatum est volun- tarium in prima causa sui: hoc est, in tarium in prima causa sui: hoc est, in Adam, quæ vocatur voluntas separata a Adam, quæ vocatur voluntas separata a Magistris sed non est voluntarium vo- Magistris sed non est voluntarium vo- luntate conjuncta. Et non est dicendum, luntate conjuncta. Et non est dicendum, quod anima velit incorporari voluntate quod anima velit incorporari voluntate naturæ : quia falsum est, quia animam naturæ : quia falsum est, quia animam prius oportet esse antequam velit, et ipsa prius oportet esse antequam velit, et ipsa numquam est nisi incorporata. Si autem numquam est nisi incorporata. Si autem dicatur voluntas, naturalis appetitus ma- dicatur voluntas, naturalis appetitus ma- teriæ, qui, ut dicitur a quibusdam, inest teriæ, qui, ut dicitur a quibusdam, inest omnibus formis illud nihil est: quia il omnibus formis illud nihil est: quia il lud secundum Philosophum non est ve- lud secundum Philosophum non est ve- rum licet enim materia desideret for- rum licet enim materia desideret for- mam, ut fœmina masculum, et turpe mam, ut fœmina masculum, et turpe bonum, tamen non conceditur a Philo bonum, tamen non conceditur a Philo sophis, quod forma desideret materiam, sophis, quod forma desideret materiam, cum ipsa sit divinum et optimum non de- cum ipsa sit divinum et optimum non de- siderans, sed desideratum, et in materia siderans, sed desideratum, et in materia subjacet variationi et corruptioni, quæ ni subjacet variationi et corruptioni, quæ ni hil appetere potest. Præterea, dato tali hil appetere potest. Præterea, dato tali appetitu, tunc non aliter vult anima ho- appetitu, tunc non aliter vult anima ho- minis incorporari, quam forma lapidis minis incorporari, quam forma lapidis esse in terra commixta minerali: et hoc esse in terra commixta minerali: et hoc absurdum est, quod disputetur in hac absurdum est, quod disputetur in hac materia de tali voluntate, cum quæritur materia de tali voluntate, cum quæritur de peccati voluntate. de peccati voluntate.

AD ALIUD dicendum, quod Adam ut AD ALIUD dicendum, quod Adam ut principium materiale hominum peccavit: principium materiale hominum peccavit: sed sic satisfacere non potuit, ut proba- sed sic satisfacere non potuit, ut proba- tum est super tertium et ideo non satis- tum est super tertium et ideo non satis- fecimus eo satisfaciente. fecimus eo satisfaciente.

AD ID quod objicitur secundum quar- AD ID quod objicitur secundum quar- tam viam, dicendum quod Deus creat tam viam, dicendum quod Deus creat animam mundam, id est, quod ex crea- animam mundam, id est, quod ex crea- tione non habet immunditiam : sed po tione non habet immunditiam : sed po tius in infusione accipit, non ex creatione, tius in infusione accipit, non ex creatione, sed ex unione ad id cui infunditur: sic- sed ex unione ad id cui infunditur: sic- ut vinum in contactu vasis immundi ut vinum in contactu vasis immundi

acescit. (HORATIUS). acescit. (HORATIUS).

2. 2.

.3. - .3. -

14. 14.

IN II SENTENT. DIST. XXX, F. IN II SENTENT. DIST. XXX, F.

quod in manibus dantis est mundum, ut quod in manibus dantis est mundum, ut Magister dicit in sequenti distinctione: et Magister dicit in sequenti distinctione: et ideo non sequeretur, si creando fecit eam ideo non sequeretur, si creando fecit eam mundam, quod ipsa sit munda: quia ex mundam, quod ipsa sit munda: quia ex alio in eodem momento immundatur. alio in eodem momento immundatur.

AD ALIUD dicendum, quod malitia re- AD ALIUD dicendum, quod malitia re- ducitur in fœditatem carnis in qua crea- ducitur in fœditatem carnis in qua crea- tur, sicut ad causam antecedentem. tur, sicut ad causam antecedentem.

AD ALIUD dicendum, quod malum adi- AD ALIUD dicendum, quod malum adi- mit bonum quod præcedit natura vel mit bonum quod præcedit natura vel tempore, vel utroque modo tempore et tempore, vel utroque modo tempore et natura in peccato actuali, sed natura natura in peccato actuali, sed natura tantum in peccato originali. tantum in peccato originali.

AD OBJECTUM Juliani jam patet solutio: AD OBJECTUM Juliani jam patet solutio: quia rima per quam descendit, concupi- quia rima per quam descendit, concupi- scentia est habitualiter tracta in semine. scentia est habitualiter tracta in semine. Unde Augustinus arguens eum dicit, Unde Augustinus arguens eum dicit, quod ipse impudicus concupiscentiæ præ- quod ipse impudicus concupiscentiæ præ- dicator, de concupiscentia mentionem dicator, de concupiscentia mentionem non facit, quæ si a generatione posset non facit, quæ si a generatione posset removeri, originale nullum esset : et hoc removeri, originale nullum esset : et hoc

#499 #499

intelligendum est de concupiscentia quæ intelligendum est de concupiscentia quæ substantia materialis originalis est pec- substantia materialis originalis est pec- cati, ut patebit in alia quæstione quando cati, ut patebit in alia quæstione quando quæretur, Quid sit originale peccatum quæretur, Quid sit originale peccatum secundum materiam et formam? secundum materiam et formam?

AD ALIUD dicendum, quod si peccatum AD ALIUD dicendum, quod si peccatum esset irremediabile, tunc teneret objectio: esset irremediabile, tunc teneret objectio: sed remediabile est per gratiam Mediato- sed remediabile est per gratiam Mediato- ris. Vel dicatur, quod propter defectum ris. Vel dicatur, quod propter defectum in quem incidit ex parte hominis, insti- in quem incidit ex parte hominis, insti- tutum matrimonium et cursus naturæ in tutum matrimonium et cursus naturæ in conceptu non debuit impediri. Tamen conceptu non debuit impediri. Tamen prima solutio verior est. prima solutio verior est.

AD ULTIMUM dicendum, quod bonum AD ULTIMUM dicendum, quod bonum prolis non impeditur, eo quod peccatum prolis non impeditur, eo quod peccatum habet remedium et præterea de natura, habet remedium et præterea de natura, intentio Dei est multiplicatio naturæ, et intentio Dei est multiplicatio naturæ, et impedimentum quandoque est ab actu impedimentum quandoque est ab actu hominis et ille non potest impedire di- hominis et ille non potest impedire di- vinum. vinum.

Ad 5. Ad 5.

Ad 6. Ad 6.

F. Quod originale peccatum sit culpa, auctoritatibus probat. F. Quod originale peccatum sit culpa, auctoritatibus probat.

Sed quod originale peccatum culpa sit, pluribus Sanctorum testimoniis Sed quod originale peccatum culpa sit, pluribus Sanctorum testimoniis edocetur. Super Exodum, ubi dicitur, Primogenitum asini mutabis ove", edocetur. Super Exodum, ubi dicitur, Primogenitum asini mutabis ove", Gregorius ait: Omnes in peccatis nati sumus, et ex carnis delectatione con- Gregorius ait: Omnes in peccatis nati sumus, et ex carnis delectatione con- cepti, culpam originalem nobiscum traximus: unde et voluntate nostra cepti, culpam originalem nobiscum traximus: unde et voluntate nostra peccatis implicamur. Ecce culpam originalem dixit nos trahere, unde con- peccatis implicamur. Ecce culpam originalem dixit nos trahere, unde con- stat originale peccatum culpam esse. Augustinus quoque in libro de stat originale peccatum culpam esse. Augustinus quoque in libro de Natura et gratia de hoc eodem sic ait: Omnes (ut ait Apostolus) peccave- Natura et gratia de hoc eodem sic ait: Omnes (ut ait Apostolus) peccave- runt, utique vel in seipsis, vel in Adam: quia sine peccato non sunt, vel runt, utique vel in seipsis, vel in Adam: quia sine peccato non sunt, vel quod originaliter contraxerunt, vel quod malis moribus addiderunt. Pec- quod originaliter contraxerunt, vel quod malis moribus addiderunt. Pec- catum enim primi hominis, non solum ipsum, sed omne necavit genus hu- catum enim primi hominis, non solum ipsum, sed omne necavit genus hu- manum : quia ex eo damnationem simul et culpam suscepimus ³. Idem, manum : quia ex eo damnationem simul et culpam suscepimus ³. Idem,

1 Exod. XIII, 13. 1 Exod. XIII, 13.

2 Ad Roman. 111, 23. 2 Ad Roman. 111, 23.

3 S. AUGUSTINUS, Lib. de Natura et gratia, cap. 4. 3 S. AUGUSTINUS, Lib. de Natura et gratia, cap. 4.

500 500

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

super Psalmum L, 7: Quod de corpore mortuo seminatur, cum vinculo peccati super Psalmum L, 7: Quod de corpore mortuo seminatur, cum vinculo peccati originalis nascitur et mortis. Ideo igitur se in iniquitatibus conceptum dicit originalis nascitur et mortis. Ideo igitur se in iniquitatibus conceptum dicit David, quia in omnibus trahitur iniquitas ex Adam, et vinculum mortis. David, quia in omnibus trahitur iniquitas ex Adam, et vinculum mortis. Nemo enim nascitur, nisi trahens pœnam, et meritum pœnæ. Meritum au- Nemo enim nascitur, nisi trahens pœnam, et meritum pœnæ. Meritum au- tem pœnæ, peccatum est. Omnis ergo qui nascitur per carnis concupi- tem pœnæ, peccatum est. Omnis ergo qui nascitur per carnis concupi- scentiam, peccatum trahit. Peccatum itaque originale, culpa est, quam scentiam, peccatum trahit. Peccatum itaque originale, culpa est, quam omnes concupiscentialiter concepti trahunt. Unde in Ecclesiasticis dogma- omnes concupiscentialiter concepti trahunt. Unde in Ecclesiasticis dogma- tibus scriptum est: Firmissime tene, et nullatenus dubites, omnem homi- tibus scriptum est: Firmissime tene, et nullatenus dubites, omnem homi- nem qui per concubitum viri et mulieris concipitur, cum originali peccato nem qui per concubitum viri et mulieris concipitur, cum originali peccato nasci, impietati subditum, mortique subjectum, et ob hoc natura iræ nasci nasci, impietati subditum, mortique subjectum, et ob hoc natura iræ nasci filium a qua nullus liberatur, nisi per fidem mediatoris Dei et homi- filium a qua nullus liberatur, nisi per fidem mediatoris Dei et homi- num 1. His et aliis auctoritatibus evidenter ostenditur peccatum originale num 1. His et aliis auctoritatibus evidenter ostenditur peccatum originale culpam esse, et in omnibus concupiscentialiter genitis trahi a parenti- culpam esse, et in omnibus concupiscentialiter genitis trahi a parenti- bus. bus.

Solutio. Solutio.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

An originale peccatum sit culpa ? An originale peccatum sit culpa ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, «Sed quod originale peccatum culpa ibi, «Sed quod originale peccatum culpa sit, etc. » sit, etc. »

Videtur enim originale peccatum non Videtur enim originale peccatum non esse in genere culpæ : quia esse in genere culpæ : quia

1. Involuntarium etiam in actu non ha- 1. Involuntarium etiam in actu non ha- bet culpam, sed ignoscentiam et miseri- bet culpam, sed ignoscentiam et miseri- cordiam, ut dicit Philosophus: ergo mul- cordiam, ut dicit Philosophus: ergo mul- to minus involuntarium, in quo nihil agit to minus involuntarium, in quo nihil agit ille qui subjacet ei tale autem est origi- ille qui subjacet ei tale autem est origi- nale ergo videtur, quod ipsum non sit nale ergo videtur, quod ipsum non sit in culpa. in culpa.

: :

2. Item, Augustinus dicit, quod nemo 2. Item, Augustinus dicit, quod nemo peccat in hoc quod vitari nullo modo pot- peccat in hoc quod vitari nullo modo pot- est: sed parvuli nullo modo vitare pos- est: sed parvuli nullo modo vitare pos- sunt originale vitium: ergo non peccant. sunt originale vitium: ergo non peccant.

SOLUTIO. Dicendum, quod peccatum SOLUTIO. Dicendum, quod peccatum originale est peccatum naturæ, ut habi- originale est peccatum naturæ, ut habi-

1 S. AUGUSTINUS, De Eccles. dogmatibus, 1 S. AUGUSTINUS, De Eccles. dogmatibus,

tum est et quia illa justitia obligat, ut tum est et quia illa justitia obligat, ut dicit Anselmus: quia si stetisset, ´origi- dicit Anselmus: quia si stetisset, ´origi- nalem justitiam profudisset in filios, sic- nalem justitiam profudisset in filios, sic- ut profudit postea injustitiam. ut profudit postea injustitiam.

Quod qualiter fiat, intelligendæ sunt Quod qualiter fiat, intelligendæ sunt aliæ duæ viæ præter illam quæ habita est aliæ duæ viæ præter illam quæ habita est in præcedenti quæstione quarum una in præcedenti quæstione quarum una est magistralis, scilicet quod natura cor- est magistralis, scilicet quod natura cor- rupta generat, et non intendit generare rupta generat, et non intendit generare corpus tantum, sed compositum: et ideo corpus tantum, sed compositum: et ideo licet anima non educatur de materia, ta- licet anima non educatur de materia, ta- men opus naturæ attingit animam per men opus naturæ attingit animam per intentionem, in quantum etiam in semine intentionem, in quantum etiam in semine operatur anima: Quod autem ab opere operatur anima: Quod autem ab opere corrupto attingitur, illud maculatur: et corrupto attingitur, illud maculatur: et ideo anima in quantum est forma, quæ ideo anima in quantum est forma, quæ est finis actus generationis naturæ cor- est finis actus generationis naturæ cor- ruptæ, in quo quiescit actus generantis, ruptæ, in quo quiescit actus generantis, necessario corrumpitur: et ideo in om- necessario corrumpitur: et ideo in om- nibus aliis habent isti eumdem ordinem nibus aliis habent isti eumdem ordinem responsionis ad objecta, qui prius est ha- responsionis ad objecta, qui prius est ha-

bitus. bitus.

Alia via solvendi est cujusdam Domini Alia via solvendi est cujusdam Domini Ebdoms Episcopi Cameracensis, qui po- Ebdoms Episcopi Cameracensis, qui po- nit, quod natura communis participat in nit, quod natura communis participat in persona in agendo in corpore: sequitur persona in agendo in corpore: sequitur enim si hic homo peccat, quod homo enim si hic homo peccat, quod homo peccat: et si hic homo peccato corrumpi- peccat: et si hic homo peccato corrumpi-

cap. 26. cap. 26.

IN II SENTENT. DIST. XXX, G. IN II SENTENT. DIST. XXX, G.

tur, quod homo peccato corrumpitur : eo tur, quod homo peccato corrumpitur : eo quod natura communis secundum esse quod natura communis secundum esse non est nisi in isto, præcipue in Adam non est nisi in isto, præcipue in Adam antequam derivaretur in alios. Ergo in antequam derivaretur in alios. Ergo in ipso natura tota et omnis corrupta fuit. ipso natura tota et omnis corrupta fuit. Sed universali respondet particulare: Sed universali respondet particulare: naturæ corruptæ in communi opor- naturæ corruptæ in communi opor- tet respondere quodlibet particulare cor- tet respondere quodlibet particulare cor- ruptum per actum generationis ex illo in ruptum per actum generationis ex illo in quo ipsa corrupta est. Et hoc redit in quo ipsa corrupta est. Et hoc redit in idem cum via præhabita, licet sint alia idem cum via præhabita, licet sint alia

ergo ergo

501 501

verba et postea est iterum idem modus verba et postea est iterum idem modus solvendi. solvendi.

AD ID ergo quod primo hic objicitur, AD ID ergo quod primo hic objicitur, dicendum quod involuntaria est culpa illa, dicendum quod involuntaria est culpa illa, et tenet dictum Philosophi in actu perso- et tenet dictum Philosophi in actu perso- næ, et non in culpa naturæ. næ, et non in culpa naturæ.

AD ALIUD dicendum, quod vitare po- AD ALIUD dicendum, quod vitare po- tuit natura in Adam, licet non in isto : tuit natura in Adam, licet non in isto : et alia ratio est, quia de naturali Augu- et alia ratio est, quia de naturali Augu- stinus non intelligit, sed de illo cujus nos stinus non intelligit, sed de illo cujus nos

causa sumus. causa sumus.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

G. Quid sit quod dicitur peccatum originale, scilicet fomes peccati, id est, concu G. Quid sit quod dicitur peccatum originale, scilicet fomes peccati, id est, concu piscentia ? piscentia ?

Nunc superest videre, quid sit ipsum originale peccatum ? quod cum Nunc superest videre, quid sit ipsum originale peccatum ? quod cum non sit actuale, non est actus sive motus animæ vel corporis. Si enim ac- non sit actuale, non est actus sive motus animæ vel corporis. Si enim ac- tus est animæ vel corporis, actuale utique peccatum est: sed actuale non tus est animæ vel corporis, actuale utique peccatum est: sed actuale non est: ergo non est actus vel motus. Quid ergo originale peccatum dicitur ? est: ergo non est actus vel motus. Quid ergo originale peccatum dicitur ? fomes peccati, scilicet concupiscentia vel concupiscibilitas, quæ dicitur fomes peccati, scilicet concupiscentia vel concupiscibilitas, quæ dicitur lex membrorum sive languor naturæ, sive tyrannus qui est in membris lex membrorum sive languor naturæ, sive tyrannus qui est in membris nostris, sive lex carnis. Unde Augustinus in libro de Baptismo parvulo- nostris, sive lex carnis. Unde Augustinus in libro de Baptismo parvulo- rum : Est in nobis concupiscentia, quæ non est permittenda regnare. Sunt rum : Est in nobis concupiscentia, quæ non est permittenda regnare. Sunt et ejus desideria, quæ sunt actuales concupiscentiæ, quæ sunt arma dia et ejus desideria, quæ sunt actuales concupiscentiæ, quæ sunt arma dia boli, quæ veniunt ex languore naturæ. Languor autem iste, tyrannus est, boli, quæ veniunt ex languore naturæ. Languor autem iste, tyrannus est, qui movet mala desideria. Si ergo vis esse victor tyranni, atque inermem qui movet mala desideria. Si ergo vis esse victor tyranni, atque inermem inimicum invenire, non obedias concupiscentiæ malæ¹. His verbis satis os- inimicum invenire, non obedias concupiscentiæ malæ¹. His verbis satis os- tenditur, fomitem peccati esse concupiscentiam. tenditur, fomitem peccati esse concupiscentiam.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Baptismo parvulorum, cap. 6. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Baptismo parvulorum, cap. 6.

502 502

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

H. Quod nomine concupiscentiæ intelligitur fomes peccati, et quæ dicitur fomes 2 H. Quod nomine concupiscentiæ intelligitur fomes peccati, et quæ dicitur fomes 2

Nomine autem concupiscentiæ non actum concupiscendi, sed vitium Nomine autem concupiscentiæ non actum concupiscendi, sed vitium primum significavit, cum eam dixit, legem carnis. Unde idem in tractatu primum significavit, cum eam dixit, legem carnis. Unde idem in tractatu de verbis Apostoli ait: Semper pugna est in corpore mortis hujus: quia de verbis Apostoli ait: Semper pugna est in corpore mortis hujus: quia ipsa concupiscentia cum qua nati sumus, finiri non potest quamdiu vivi- ipsa concupiscentia cum qua nati sumus, finiri non potest quamdiu vivi- mus quotidie minui potest, finiri non potest. Quæ autem est concupi- mus quotidie minui potest, finiri non potest. Quæ autem est concupi- scentia, cum qua nati sumus ? Vitium utique est, quod parvulum habilem scentia, cum qua nati sumus ? Vitium utique est, quod parvulum habilem concupiscere facit, adultum etiam concupiscentem reddit. Sicut enim in concupiscere facit, adultum etiam concupiscentem reddit. Sicut enim in oculo cæci, in nocte vitium cæcitatis est, sed non apparet, nec discernitur oculo cæci, in nocte vitium cæcitatis est, sed non apparet, nec discernitur inter videntem et cæcum nisi luce veniente: sic in puero vitium esse non inter videntem et cæcum nisi luce veniente: sic in puero vitium esse non apparet, donec ætatis provectioris tempus occurrat 1. Ex his datur intelligi apparet, donec ætatis provectioris tempus occurrat 1. Ex his datur intelligi quid sit originale peccatum, scilicet vitium concupiscentiæ, quod in om- quid sit originale peccatum, scilicet vitium concupiscentiæ, quod in om- nes concupiscentialiter natos per Adam intravit, eosque vitiavit. Unde Au- nes concupiscentialiter natos per Adam intravit, eosque vitiavit. Unde Au- gustinus in libro de Baptismo parvulorum 2 : Adam præter imitationis gustinus in libro de Baptismo parvulorum 2 : Adam præter imitationis exemplum, occulta etiam tabe carnalis concupiscentiæ suæ tabificavit in exemplum, occulta etiam tabe carnalis concupiscentiæ suæ tabificavit in se omnes de sua stirpe venturos. Unde Apostolus recte ait, In quo omnes se omnes de sua stirpe venturos. Unde Apostolus recte ait, In quo omnes peccaverunt. Circumspecte et sine ambiguitate dicit hoc Apostolus. Sive peccaverunt. Circumspecte et sine ambiguitate dicit hoc Apostolus. Sive enim intelligatur, in quo homine, sive in quo peccato, sanum est. In Adam enim intelligatur, in quo homine, sive in quo peccato, sanum est. In Adam enim omnes peccaverunt, ut in materia, non solum ejus exemplo, ut di- enim omnes peccaverunt, ut in materia, non solum ejus exemplo, ut di- cunt Pelagiani. Omnes enim illi unus homo fuerant 4, id est, in eo mate- cunt Pelagiani. Omnes enim illi unus homo fuerant 4, id est, in eo mate- rialiter erant. Manifestum est itaque omnes in Adam peccasse, quasi in rialiter erant. Manifestum est itaque omnes in Adam peccasse, quasi in massa. Ipse enim per peccatum corruptus, quos genuit omnes nati sunt massa. Ipse enim per peccatum corruptus, quos genuit omnes nati sunt sub peccato. Ex eo igitur sicut cuncti constituti sunt peccatores, ita et in sub peccato. Ex eo igitur sicut cuncti constituti sunt peccatores, ita et in illo uno peccato quod intravit in mundum, recte omnes dicuntur peccasse : illo uno peccato quod intravit in mundum, recte omnes dicuntur peccasse : quia sicut ab illo uno homine, sic ab eodem uno peccato immunes esse quia sicut ab illo uno homine, sic ab eodem uno peccato immunes esse non possunt, nisi ab ejus reatu per Christi baptismum absolvantur. Alia non possunt, nisi ab ejus reatu per Christi baptismum absolvantur. Alia ergo sunt propria peccata, in quibus tantum peccant quorum peccata sunt: ergo sunt propria peccata, in quibus tantum peccant quorum peccata sunt: aliud hoc unum in quo omnes peccaverunt, id est, ex quo omnes pecca- aliud hoc unum in quo omnes peccaverunt, id est, ex quo omnes pecca- tores instituti sunt. tores instituti sunt.

1 S. AUGUSTINUS, In tract. de verbis Apostoli, ad Roman. VII, 24: Quis me liberabit de corpore 1 S. AUGUSTINUS, In tract. de verbis Apostoli, ad Roman. VII, 24: Quis me liberabit de corpore mortis hujus ? mortis hujus ?

IDEM, Lib. I de Baptismo parvulorum, cap. 9. IDEM, Lib. I de Baptismo parvulorum, cap. 9.

3 Ad Roman. v, 12. 3 Ad Roman. v, 12.

4 Edit. J. Alleaume habet: Omnes enim ille unus homo fuerat, etc. 4 Edit. J. Alleaume habet: Omnes enim ille unus homo fuerat, etc.

IN II SENTENT. DIST. XXX, I, K, L. IN II SENTENT. DIST. XXX, I, K, L.

503 503

I. Quid sit peccatum in quo omne peccaverunt, scilicet originale, quod ex. I. Quid sit peccatum in quo omne peccaverunt, scilicet originale, quod ex. inobedientia processit ? inobedientia processit ?

Hoc est originale peccatum, quo peccatores nascuntur omnes concupi- Hoc est originale peccatum, quo peccatores nascuntur omnes concupi- scentialiter geniti: quod ex Adam, sive ex ejus inobedientia emanavit, et in scentialiter geniti: quod ex Adam, sive ex ejus inobedientia emanavit, et in posteros demigravit. Unde Apostolus consequenter, per inobedientiam posteros demigravit. Unde Apostolus consequenter, per inobedientiam unius hominis, multos dicit constitutos esse peccatores¹: quæ est actuale unius hominis, multos dicit constitutos esse peccatores¹: quæ est actuale peccatum. Cum autem dixerit per unum hominem peccatum intrasse in peccatum. Cum autem dixerit per unum hominem peccatum intrasse in mundum, et in eo omnes peccasse, de originali dictum esse oportet accipi. mundum, et in eo omnes peccasse, de originali dictum esse oportet accipi.

K. Ex quo sensu dictum est, Per inobedientiam unius multi sunt constituti K. Ex quo sensu dictum est, Per inobedientiam unius multi sunt constituti peccatores? peccatores?

Quod ergo ait, Per inobedientiam unius multi constituti sunt peccatores: Quod ergo ait, Per inobedientiam unius multi constituti sunt peccatores: eo sensu dictum esse intelligendum est, quia ex inobedientia Adæ, scilicet eo sensu dictum esse intelligendum est, quia ex inobedientia Adæ, scilicet ex peccato actuali Adæ, processit originale peccatum, quo omnes pecca- ex peccato actuali Adæ, processit originale peccatum, quo omnes pecca- tores nascuntur ut et in illo esset, et in omnes transiret. tores nascuntur ut et in illo esset, et in omnes transiret.

L. Quod peccatum originale in Adam fuit, et in nobis est. L. Quod peccatum originale in Adam fuit, et in nobis est.

Unde Augustinus Juliano hæretico nullum peccatum in parvulis esse Unde Augustinus Juliano hæretico nullum peccatum in parvulis esse contendenti respondens 2, aperte asserit peccatum originale ex voluntate contendenti respondens 2, aperte asserit peccatum originale ex voluntate Adæ procesisse, ac per ejus inobedientiam in mundum intrasse. Quærit Adæ procesisse, ac per ejus inobedientiam in mundum intrasse. Quærit

1 Ad Roman. v, 19: Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ïta, etc. 1 Ad Roman. v, 19: Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ïta, etc. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. II ad Valerium, de Nuptiis et concupiscentia, cap. 28. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. II ad Valerium, de Nuptiis et concupiscentia, cap. 28.

304 304

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

2 2

enim Julianus, per quid peccatum invenitur in parvulo, ita inquiens: Non enim Julianus, per quid peccatum invenitur in parvulo, ita inquiens: Non peccat iste qui nascitur: non peccat ille qui genuit: non peccat ille qui peccat iste qui nascitur: non peccat ille qui genuit: non peccat ille qui condidit. Per quas igitur rimas inter tot præsidia innocentiæ peccatum condidit. Per quas igitur rimas inter tot præsidia innocentiæ peccatum fingis ingressum ? Et respondet sancta pagina: Per unum hominem pecca- fingis ingressum ? Et respondet sancta pagina: Per unum hominem pecca- tum intravit in mundum, per unius inobedientiam, ait Apostolus. Quid? tum intravit in mundum, per unius inobedientiam, ait Apostolus. Quid? quærit amplius, quid quærit aptius ? Item inquit Julianus: Si per homi- quærit amplius, quid quærit aptius ? Item inquit Julianus: Si per homi- nem peccatum intravit in mundum, peccatum vel ex voluntate est, vel ex nem peccatum intravit in mundum, peccatum vel ex voluntate est, vel ex natura est. Si ex voluntate est, mala voluntas est quæ peccatum facit: si natura est. Si ex voluntate est, mala voluntas est quæ peccatum facit: si autem ex natura est, mala est natura. Cui respondeo: Ex voluntate pecca- autem ex natura est, mala est natura. Cui respondeo: Ex voluntate pecca- tum est. Quærit forte Utrum originale peccatum ex voluntate sit? Re- tum est. Quærit forte Utrum originale peccatum ex voluntate sit? Re- spondeo, prorsus et originale peccatum ex voluntate esse: quia hoc ex spondeo, prorsus et originale peccatum ex voluntate esse: quia hoc ex voluntate primi hominis seminatum est, ut in illo esset, et in omnes voluntate primi hominis seminatum est, ut in illo esset, et in omnes transiret. transiret.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Utrum originale peccatum sit concupi- Utrum originale peccatum sit concupi- scentia, vel fomes? scentia, vel fomes?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, G, « Nunc superest videre, etc. » ibi, G, « Nunc superest videre, etc. »

Ibi enim videtur innui ex verbis Au- Ibi enim videtur innui ex verbis Au- gustini, quod originale peccatum sit con- gustini, quod originale peccatum sit con- cupiscentia et quia longum et dispen- cupiscentia et quia longum et dispen- diosum esset hic inducere multitudinem diosum esset hic inducere multitudinem auctoritatum quæ sunt in Glossa supra auctoritatum quæ sunt in Glossa supra cap. v, vi et VII Epistolæ ad Romanos, cap. v, vi et VII Epistolæ ad Romanos, sciendum quod tripliciter loquimur : qui- sciendum quod tripliciter loquimur : qui- dam enim dicunt, quod fomes est origi- dam enim dicunt, quod fomes est origi- nale quidam autem, quod fomes inten- nale quidam autem, quod fomes inten- sus quidam autem, quod concupiscen- sus quidam autem, quod concupiscen- tia. tia.

Et videtur totum hoc falsum esse : quia Et videtur totum hoc falsum esse : quia 1. Fomes manet post baptimum: origi- 1. Fomes manet post baptimum: origi- nale autem non manet post baptismum : nale autem non manet post baptismum : ergo originale non est fomes. ergo originale non est fomes.

2. Item, Intensum et remissum non 2. Item, Intensum et remissum non variant speciem: fomes autem intensus variant speciem: fomes autem intensus

1 Ad Roman. V, 19. 1 Ad Roman. V, 19.

est ante baptismum, et remissus post est ante baptismum, et remissus post baptismum ergo sunt ejusdem speciei: baptismum ergo sunt ejusdem speciei: sed post baptismum remissus non est sed post baptismum remissus non est peccatum nec culpa: ergo nec intensus peccatum nec culpa: ergo nec intensus ante baptismum. ante baptismum.

3. Item, Concupiscentia, quæ est con- 3. Item, Concupiscentia, quæ est con- cupiscibilitas in parvulo, et in adulto cupiscibilitas in parvulo, et in adulto concupiscentia, etiam manet in Sanctis: concupiscentia, etiam manet in Sanctis: originale autem non manet in Sanctis: originale autem non manet in Sanctis: ergo originale non est concupiscentia: ergo originale non est concupiscentia: ergo totum videtur falsum quod hic dici- ergo totum videtur falsum quod hic dici-

tur. tur.

4. Præterea, Cum nos inciderimus ex 4. Præterea, Cum nos inciderimus ex peccato in ignorantiam, sicut in concu- peccato in ignorantiam, sicut in concu- piscentiam, et infirmitatem: videtur quod piscentiam, et infirmitatem: videtur quod ignorantia et infirmitas ita debent esse ignorantia et infirmitas ita debent esse originale peccatum sicut concupiscentia. originale peccatum sicut concupiscentia.

5. Item, Hugo de sancto Victore: 5. Item, Hugo de sancto Victore: « Originale peccatum est, quod nascendo « Originale peccatum est, quod nascendo contrahimus per ignorantiam in mente, contrahimus per ignorantiam in mente, per concupiscentiam in carne. »> per concupiscentiam in carne. »> Ergo vi- Ergo vi- detur, quod ignorantia ita sit originale detur, quod ignorantia ita sit originale peccatum sicut concupiscentia. peccatum sicut concupiscentia.

SOLUTIO. Dicendum, quod hic multi SOLUTIO. Dicendum, quod hic multi multipliciter sunt locuti, ita quod nullus multipliciter sunt locuti, ita quod nullus concordet cum alio: sed via facilior per concordet cum alio: sed via facilior per quam possumus exire, est ista, quod di- quam possumus exire, est ista, quod di- camus quædam esse in originali peccato camus quædam esse in originali peccato

2 Edit. J. Alleaume, apertius. 2 Edit. J. Alleaume, apertius.

Solu Solu

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

IN II SENTENT. DIST. XXX, L, ART. 3. IN II SENTENT. DIST. XXX, L, ART. 3.

ut materialia, et quædam ut formalia. ut materialia, et quædam ut formalia. Materiale in originali est fœditas concu- Materiale in originali est fœditas concu- piscentiæ sive corruptio vitii, de qua su- piscentiæ sive corruptio vitii, de qua su-

dictum est. Formale autem in eo est dictum est. Formale autem in eo est pra pra carentia debitæ justitiæ: natura enim carentia debitæ justitiæ: natura enim justitiam in qua creata fuit et quæ ab ea justitiam in qua creata fuit et quæ ab ea habebat propria, amiserat in omnibus eis habebat propria, amiserat in omnibus eis in quibus exigitur, ut dicit Anselmus et in quibus exigitur, ut dicit Anselmus et ideo secundum quod potest colligi ex ver- ideo secundum quod potest colligi ex ver- bis Anselmi in libro de Conceptu virgi- bis Anselmi in libro de Conceptu virgi- nali, diffiniri potest sic: « Originale pec- nali, diffiniri potest sic: « Originale pec- catum est pronitas ad omne malum cum catum est pronitas ad omne malum cum carentia debitæ justitiæ. » Et hæc diffini- carentia debitæ justitiæ. » Et hæc diffini- tio est quorumdam antiquorum Docto- tio est quorumdam antiquorum Docto- rum, sed ex verbis Anselmi extrahitur. Et rum, sed ex verbis Anselmi extrahitur. Et quod dicitur pronitas ad omne malum, quod dicitur pronitas ad omne malum, est inclinatio ad conversionem in bonum est inclinatio ad conversionem in bonum commutabile, et non conversio, eo quod commutabile, et non conversio, eo quod originale non habet conversionem nisi in originale non habet conversionem nisi in potentia. Dico autem in potentia com- potentia. Dico autem in potentia com- pleta per habitum corruptionis vitii, de pleta per habitum corruptionis vitii, de qua supra dictum est. Aversionem au- qua supra dictum est. Aversionem au- tem habet in actu: et hæc tangitur per tem habet in actu: et hæc tangitur per hoc quod dicitur, carentia debitæ justi- hoc quod dicitur, carentia debitæ justi- tiæ. Si enim diceretur justitiæ tantum ca- tiæ. Si enim diceretur justitiæ tantum ca- rentia, non diceretur nisi ratio pœnæ rentia, non diceretur nisi ratio pœnæ damni: sed quando apponitur debitum, damni: sed quando apponitur debitum, tunc ponitur ratio culpæ cujus causa est tunc ponitur ratio culpæ cujus causa est justitia deserta a natura. Secundum hoc justitia deserta a natura. Secundum hoc ergo possumus dicere, quod auctoritates ergo possumus dicere, quod auctoritates loquuntur de originali ex parte ejus quod loquuntur de originali ex parte ejus quod est materiale in ipso: vel de materiali est materiale in ipso: vel de materiali loquuntur, secundum quod substat for- loquuntur, secundum quod substat for- mali quia sic est originalis culpa vel mali quia sic est originalis culpa vel peccatum. peccatum.

AD ID ergo quod primo objicitur, di- AD ID ergo quod primo objicitur, di- cendum quod fomes in hac ratione for- cendum quod fomes in hac ratione for- mali non manet post baptismum, sed in mali non manet post baptismum, sed in materia remota sine forma: et hoc mo- materia remota sine forma: et hoc mo- do non loquuntur Sancti, quando dicunt, do non loquuntur Sancti, quando dicunt, quod fomes est originale. quod fomes est originale.

AD ALIUD dicendum, quod est intensio AD ALIUD dicendum, quod est intensio in eodem actu secundum rationem, et in eodem actu secundum rationem, et hæc est in eadem qualitate secundum ha- hæc est in eadem qualitate secundum ha- bitum, et non variat speciem, ut in albe- bitum, et non variat speciem, ut in albe- dine ad actum disgregandi: et hoc mo- dine ad actum disgregandi: et hoc mo-

1 Cf. præcipue dicta Magistri, cap. II et seq. 1 Cf. præcipue dicta Magistri, cap. II et seq.

505 505

do non loquuntur Sancti. Alio modo est do non loquuntur Sancti. Alio modo est intensio respectu alicujus actus variati intensio respectu alicujus actus variati secundum speciem : sicut dicimus Ange- secundum speciem : sicut dicimus Ange- lum melius intelligere quam nos, eo quod lum melius intelligere quam nos, eo quod ipse intelligit deiformiter, nos autem in- ipse intelligit deiformiter, nos autem in- quisitive et cum studio: et illud causatur quisitive et cum studio: et illud causatur a natura secundum speciem aliam, et no- a natura secundum speciem aliam, et no- biliori quam nostra: et illa variat spe- biliori quam nostra: et illa variat spe- ciem : quia non est proprie intensio, sed ciem : quia non est proprie intensio, sed per analogiam participatio ejusdem. Ita per analogiam participatio ejusdem. Ita est in fomite ante baptismum, et post: est in fomite ante baptismum, et post: quia ante baptismum habet formam aver- quia ante baptismum habet formam aver- sionis per quam potest nocere damnabili- sionis per quam potest nocere damnabili- liter et concupiscentialiter post baptis- liter et concupiscentialiter post baptis- mum autem non convenit nisi per natu- mum autem non convenit nisi per natu- ralem habitum, per quem inclinat con- ralem habitum, per quem inclinat con- cupiscentialiter.: non autem nocet ad cupiscentialiter.: non autem nocet ad damnationem, ut dicit Augustinus: et damnationem, ut dicit Augustinus: et hoc intelligit Glossa illius quæ hoc dicit ¹. hoc intelligit Glossa illius quæ hoc dicit ¹.

AD ALIUD dicendum, quod concupiscen- AD ALIUD dicendum, quod concupiscen- tia est suffocans et promovens. Suffocans tia est suffocans et promovens. Suffocans autem non est nisi secundum quod exstin- autem non est nisi secundum quod exstin- guit ignem boni, et præcludit spiritum guit ignem boni, et præcludit spiritum vitalem gratiæ: et hoc non est nisi ex eo vitalem gratiæ: et hoc non est nisi ex eo quod formale est in concupiscentia, sci- quod formale est in concupiscentia, sci- licet ex carentia debitæ justitiæ. Promo- licet ex carentia debitæ justitiæ. Promo- vens autem est, quæ est exercitii causa in vens autem est, quæ est exercitii causa in pugnando in tentatione et hæc manet pugnando in tentatione et hæc manet post baptismum: et hæc est materialiter post baptismum: et hæc est materialiter sequela originalis, et non originale pec- sequela originalis, et non originale pec-

catum. catum.

AD ALIUD quod objicitur de ignorantia AD ALIUD quod objicitur de ignorantia et infirmitate, dicendum quod non sunt et infirmitate, dicendum quod non sunt materia substans originali, sed potius materia substans originali, sed potius poenæ sequentes: et hoc patet ex hoc poenæ sequentes: et hoc patet ex hoc quod se habent ad malum in ratione di- quod se habent ad malum in ratione di- minuentium et excusantium : concupi- minuentium et excusantium : concupi- scentia autem se habet ad ipsum ut incli- scentia autem se habet ad ipsum ut incli- nans in illud. nans in illud.

AD DICTUM Hugonis dicendum, quod AD DICTUM Hugonis dicendum, quod ipse non manifestat nec diffinit originale ipse non manifestat nec diffinit originale per substantialia sibi, sed per signa pec- per substantialia sibi, sed per signa pec- catorum sequentium ipsum et manentium catorum sequentium ipsum et manentium in subjecto, etiam post quamipsum trans- in subjecto, etiam post quamipsum trans- ivit et remissum est. ivit et remissum est.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

506 506

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

"AD HOC dicendum, quod peccatum ori- "AD HOC dicendum, quod peccatum ori- ginale nominatur in comparatione ad bo- ginale nominatur in comparatione ad bo- num quod amittit, et in comparatione ad num quod amittit, et in comparatione ad actum illicitum, et in comparatione ad actum illicitum, et in comparatione ad eum in quo est. Primo modo dicitur pec- eum in quo est. Primo modo dicitur pec- catum originale. Secundo modo dicitur catum originale. Secundo modo dicitur

Penes quid diversificantur nomina, quæ dupliciter, scilicet secundum quod est Penes quid diversificantur nomina, quæ dupliciter, scilicet secundum quod est attribuuntur originali? attribuuntur originali?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, G, circa finem: « Quæ veniunt ex lan- G, circa finem: « Quæ veniunt ex lan- guore naturæ. » guore naturæ. »

Hic ponuntur multa nomina originalis, Hic ponuntur multa nomina originalis, scilicet originale peccatum, fomes, concu- scilicet originale peccatum, fomes, concu- piscentia, languor naturæ, lex membro- piscentia, languor naturæ, lex membro- rum, et tyrannus. Et quæritur, Penes. rum, et tyrannus. Et quæritur, Penes. quiddiversificentur ? quiddiversificentur ?

nutrimentum libidinis peccati, vel secun- nutrimentum libidinis peccati, vel secun- dum comparationem ad objectum dele- dum comparationem ad objectum dele- ctans ut nunc et primo modo dicitur fo- ctans ut nunc et primo modo dicitur fo- mes, quia est fomentum libidinis. Secun- mes, quia est fomentum libidinis. Secun- do modo concupiscentia. Tertio modo no- do modo concupiscentia. Tertio modo no- minatur dupliciter, scilicet secundum vim minatur dupliciter, scilicet secundum vim quam infert naturæ integræ quæ conde- quam infert naturæ integræ quæ conde- lectatur legi Dei, et sic dicitur tyrannus : lectatur legi Dei, et sic dicitur tyrannus : et secundum quod ligat et captivat sen- et secundum quod ligat et captivat sen- sualitatem ad illicitum, et sic dicitur lex sualitatem ad illicitum, et sic dicitur lex membrorum. membrorum.

M. Objectio quorumdam contra id quod supra dictum est, omnes in Adam fuisse M. Objectio quorumdam contra id quod supra dictum est, omnes in Adam fuisse

homines. homines.

Ad hoc autem quod diximus, in Adam fuisse omnes homines, quidam Ad hoc autem quod diximus, in Adam fuisse omnes homines, quidam verborum sectatores sic objiciunt, dicentes: Non omnis caro quæ ab Adam verborum sectatores sic objiciunt, dicentes: Non omnis caro quæ ab Adam traducta est, in eo simul existere potuit: quia multo majoris quantitatis traducta est, in eo simul existere potuit: quia multo majoris quantitatis est, quam fuerit corpus Adæ. In quo nec tot etiam atomi fuerunt, quot ab est, quam fuerit corpus Adæ. In quo nec tot etiam atomi fuerunt, quot ab eo homines descenderunt. Quocirca verum non esse asserunt, substantiam eo homines descenderunt. Quocirca verum non esse asserunt, substantiam uniuscujusque in primo fuisse parente. uniuscujusque in primo fuisse parente.

AN. Responsio, ubi aperitur qualiter fuerunt in Adam secundum rationem semina-> AN. Responsio, ubi aperitur qualiter fuerunt in Adam secundum rationem semina-> lem, et quomodo ex eo descenderunt, scilicet lege propagationis. lem, et quomodo ex eo descenderunt, scilicet lege propagationis.

Quibus responderi potest, quod materialiter atque causaliter, non for- Quibus responderi potest, quod materialiter atque causaliter, non for- maliter, dicitur fuisse in primo homine omne quod in humanis corporibus maliter, dicitur fuisse in primo homine omne quod in humanis corporibus

1 1

1 In edit. J. Alleaume deest omne. 1 In edit. J. Alleaume deest omne.

IN II SENTENT. DIST. XXX, 0. IN II SENTENT. DIST. XXX, 0.

507 507

naturaliter est, descenditque a primo parente lege propagationis, et in se naturaliter est, descenditque a primo parente lege propagationis, et in se auctum et multiplicatum est, nulla exteriori substantia in id transeunte, auctum et multiplicatum est, nulla exteriori substantia in id transeunte, et ipsum in futuro resurget. Fomentum quidem habet a cibis : sed non et ipsum in futuro resurget. Fomentum quidem habet a cibis : sed non convertuntur cibi in humanam substantiam, quæ scilicet per propagatio- convertuntur cibi in humanam substantiam, quæ scilicet per propagatio- nem descendit ab Adam. Transmisit enim Adam modicum quid de substan- nem descendit ab Adam. Transmisit enim Adam modicum quid de substan- tia sua in corpora filiorum, quando eos procreavit, id est, aliquid modicum tia sua in corpora filiorum, quando eos procreavit, id est, aliquid modicum de massa substantiæ ejus divisum est, et inde formatam corpus filii, sui- de massa substantiæ ejus divisum est, et inde formatam corpus filii, sui- que multiplicatione sine rei extrinsecæ adjectione auctum est et de illo que multiplicatione sine rei extrinsecæ adjectione auctum est et de illo ita augmentato aliquid inde separatur, unde formantur posterorum corpo- ita augmentato aliquid inde separatur, unde formantur posterorum corpo- ra et ita progreditur procreationis ordo lege propagationis, usque ad ra et ita progreditur procreationis ordo lege propagationis, usque ad finem humani generis. Itaque diligenter ac perspicue intelligentibus patet, finem humani generis. Itaque diligenter ac perspicue intelligentibus patet, omnes secundum corpora in Adam fuisse per seminalem rationem, et ex omnes secundum corpora in Adam fuisse per seminalem rationem, et ex eo descendisse propagationis lege. eo descendisse propagationis lege.

O. Auctoritate et ratione probatur, nihil extrinsecum converti in humanam O. Auctoritate et ratione probatur, nihil extrinsecum converti in humanam substantiam quæ ab Adam est. substantiam quæ ab Adam est.

: :

Quod vero nihil extrinsecum in humani corporis naturam transeat ¹, Quod vero nihil extrinsecum in humani corporis naturam transeat ¹, veritas in Evangelio significat dicens: Omne quod in os intrat, in ventrem veritas in Evangelio significat dicens: Omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur 2. Quod etiam ratione ostendi potest hoc mo- vadit, et in secessum emittitur 2. Quod etiam ratione ostendi potest hoc mo- do Puer qui statim post ortum moritur, in illa statura resurget quam ha- do Puer qui statim post ortum moritur, in illa statura resurget quam ha- biturus erat, si viveret usque ad ætatem triginta annorum, nullo vitio cor- biturus erat, si viveret usque ad ætatem triginta annorum, nullo vitio cor- poris impeditus. Unde ergo illa substantia quæ adeo parva fuit mortua, in poris impeditus. Unde ergo illa substantia quæ adeo parva fuit mortua, in resurrectione tam magna erit, nisi sui in se multiplicatione ? Unde appa- resurrectione tam magna erit, nisi sui in se multiplicatione ? Unde appa- ret, quod etiamsi viveret, non aliunde, sed in se augmentaretur illa sub- ret, quod etiamsi viveret, non aliunde, sed in se augmentaretur illa sub- stantia: sicut costa de qua facta est mulier, et sicut panes Evangelici. Non stantia: sicut costa de qua facta est mulier, et sicut panes Evangelici. Non inficiamur tamen quin cibi et humores in carnem et sanguinem transeant: inficiamur tamen quin cibi et humores in carnem et sanguinem transeant: sed non in veritatem ³ humanæ naturæ quæ a primis descendit parenti- sed non in veritatem ³ humanæ naturæ quæ a primis descendit parenti- bus, quæ sola in resurrectione erit: reliqua vero caro in quam cibi trans- bus, quæ sola in resurrectione erit: reliqua vero caro in quam cibi trans- eunt, tamquam superflua in resurrectione deponetur : quæ tamen cibo- eunt, tamquam superflua in resurrectione deponetur : quæ tamen cibo- rum aliarumque rerum fomentis coalescit. rum aliarumque rerum fomentis coalescit.

3 3

1 Magister hic non tenetur (E. L.) 1 Magister hic non tenetur (E. L.)

2 Matth. xv, 17. 2 Matth. xv, 17.

3 Edit. J. Alleaume, veritate. 3 Edit. J. Alleaume, veritate.

508. 508.

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Expositio Textus. Expositio Textus.

Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, M, « Ad hoc autem quod diximus, in M, « Ad hoc autem quod diximus, in Adam fuisse, etc. » Adam fuisse, etc. »

1 Cf. III Sententiarum, Dist. III, et II P. Sum. 1 Cf. III Sententiarum, Dist. III, et II P. Sum.

Sed de hoc in III libro Sententiarum, Sed de hoc in III libro Sententiarum, distinctione III, disputatum est: et in distinctione III, disputatum est: et in alia Summa, quæstione de veritate hu- alia Summa, quæstione de veritate hu- manæ naturæ et ideo illa inspiciantur manæ naturæ et ideo illa inspiciantur et sufficiant, quia repetere non opor- et sufficiant, quia repetere non opor- tet 1. tet 1.