Questiunc. Questiunc.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

314 314

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ULTERIUS quæritur juxta hoc, Utrum ULTERIUS quæritur juxta hoc, Utrum Christus sit prædestinatus ? Christus sit prædestinatus ?

Videtur, quod sic: Ad Rom. 1, 4 : Videtur, quod sic: Ad Rom. 1, 4 : Qui prædestinatus est Filius Dei in vir- Qui prædestinatus est Filius Dei in vir- tute, secundum spiritum sanctificatio- tute, secundum spiritum sanctificatio- nis, ex resurrectione mortuorum Jesu nis, ex resurrectione mortuorum Jesu Christi, Domini nostri. Item, hoc dicunt Christi, Domini nostri. Item, hoc dicunt Augustinus et Ambrosius. Item, Origenes Augustinus et Ambrosius. Item, Origenes ibidem dicit, Destinatur qui est. Ergo ibidem dicit, Destinatur qui est. Ergo videtur, quod non tantum prædestinatus videtur, quod non tantum prædestinatus sit, sed etiam personæ competat præde- sit, sed etiam personæ competat præde- stinatio quæ ab æterno fuit. stinatio quæ ab æterno fuit.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Ad æternum non potest notari ante- 1. Ad æternum non potest notari ante- cessio Filius Dei est ab æterno: ergo cessio Filius Dei est ab æterno: ergo respectu sui non potest notari antecessio: respectu sui non potest notari antecessio: prædestinatio autem notat antecessionem prædestinatio autem notat antecessionem ad prædestinatum : ergo Filio Dei non ad prædestinatum : ergo Filio Dei non competit. Si forte dicas, quod competat competit. Si forte dicas, quod competat ei quoad naturam humanam quæ non ei quoad naturam humanam quæ non fuit ab æterno: hoc nihil esse videtur : fuit ab æterno: hoc nihil esse videtur : quia prædestinatio personæ proprie est, quia prædestinatio personæ proprie est, et non naturæ : unde dicimus Petrum et et non naturæ : unde dicimus Petrum et Paulum, non animas vel corpora eorum, Paulum, non animas vel corpora eorum, prædestinatos. prædestinatos.

Præterea, Augustinus exponit hoc de Præterea, Augustinus exponit hoc de persona, et non de natura. persona, et non de natura.

2. Item, Detur etiam, quod de natura 2. Item, Detur etiam, quod de natura intelligatur, adhuc videtur non compe- intelligatur, adhuc videtur non compe- tere quia in III Sententiarum² dicitur tere quia in III Sententiarum² dicitur gratia illi homini fuisse naturalis: ergo gratia illi homini fuisse naturalis: ergo videtur, quod natura non habuit anteces- videtur, quod natura non habuit anteces- sionem ad gratiam, nec ordine, nec tem- sionem ad gratiam, nec ordine, nec tem- pore: ergo non fuit destinatus ad gra- pore: ergo non fuit destinatus ad gra- tiam. tiam.

3. Item, Ipse semper fuit comprehen- 3. Item, Ipse semper fuit comprehen- sor: ergo semper fuit gloria plenus : sor: ergo semper fuit gloria plenus : numquam ergo in illam fuit destinatus. numquam ergo in illam fuit destinatus.

SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- tio omnis creaturæ rationabilis est, tam tio omnis creaturæ rationabilis est, tam hominum quam Angelorum, et est etiam hominum quam Angelorum, et est etiam Christi hominis in quantum est homo: Christi hominis in quantum est homo: ita quod fiat distributio pro generibus ita quod fiat distributio pro generibus singulorum, non pro singulis generum: singulorum, non pro singulis generum: sed hoc bene concedo, quod non habet sed hoc bene concedo, quod non habet se uno modo creatura rationabilis ad se uno modo creatura rationabilis ad

1 Vulg. habet, mortificationis. 1 Vulg. habet, mortificationis.

prædestinationem: sed homo habet an- prædestinationem: sed homo habet an- tecessionem æternitatis ad personam et tecessionem æternitatis ad personam et naturam, et ordinem naturæ ad gra- naturam, et ordinem naturæ ad gra- tiam, et statum viæ in gratia proficien- tiam, et statum viæ in gratia proficien- do ad gloriam. Angelus autem habet do ad gloriam. Angelus autem habet quidem antecessionem æternitatis ad per- quidem antecessionem æternitatis ad per- sonam et naturam, et ordinem naturæ sonam et naturam, et ordinem naturæ ad gratiam secundum quosdam natura ad gratiam secundum quosdam natura tantum, secundum quosdam etiam in tantum, secundum quosdam etiam in tempore: sed non habuit distantiam viæ tempore: sed non habuit distantiam viæ gratiæ ad gloriam: secundum quosdam gratiæ ad gloriam: secundum quosdam habuit tamen distantiam viæ a confir- habuit tamen distantiam viæ a confir- matione quæ fuit gloriæ complementum matione quæ fuit gloriæ complementum et perfectio beatitudinis. Christus autem et perfectio beatitudinis. Christus autem non habuit antecessionem æternitatis ad non habuit antecessionem æternitatis ad personam, sed ad unam naturarum sua- personam, sed ad unam naturarum sua- rum, nec antecessionem naturæ ad gra- rum, nec antecessionem naturæ ad gra- tiam unionis vel habitus animæ, etiam tiam unionis vel habitus animæ, etiam nec distantiam viæ inter gratiam et glo- nec distantiam viæ inter gratiam et glo- riam animæ in se, sed in membris: in se riam animæ in se, sed in membris: in se autem habuit distantiam viæ inter gra- autem habuit distantiam viæ inter gra- tiam et gloriam corporis. Et ita patet, tiam et gloriam corporis. Et ita patet, qualiter ea quæ sunt prædestinationis, qualiter ea quæ sunt prædestinationis, per prius, et posterius inveniuntur in per prius, et posterius inveniuntur in homine prædestinato et Angelo et Chri- homine prædestinato et Angelo et Chri-

sto. sto.

DICENDUM ergo ad primum, quod gra- DICENDUM ergo ad primum, quod gra- tia in Angelis secundum omnes præcessit tia in Angelis secundum omnes præcessit gloriam quoad confirmationem, licet non gloriam quoad confirmationem, licet non quoad habitum gloriæ. quoad habitum gloriæ.

AD ALIUD dicendum, quod misericor- AD ALIUD dicendum, quod misericor- dia præservans a miseria salvatur in An- dia præservans a miseria salvatur in An- gelis et in homine secundum primum gelis et in homine secundum primum statum, ut dictum est supra. statum, ut dictum est supra.

AD ALIUD dicendum, quod distantia AD ALIUD dicendum, quod distantia est multiplex, scilicet in modo contem- est multiplex, scilicet in modo contem- plationis et in via proficiendi ad bea- plationis et in via proficiendi ad bea- titudinem. Primo modo non habuit di- titudinem. Primo modo non habuit di- stantiam, sed secundo modo, si dicatur stantiam, sed secundo modo, si dicatur beatitudo vel beatitudinis pars confirma- beatitudo vel beatitudinis pars confirma-

tio. tio.

AD ID quod ulterius quæritur de Chri- AD ID quod ulterius quæritur de Chri- sto, dicendum quod prædestinatio con- sto, dicendum quod prædestinatio con- venit personæ in natura, et non secun- venit personæ in natura, et non secun- dum se et sic salvantur omnia dicta, dum se et sic salvantur omnia dicta, scilicet Origenis, Ambrosii et Augusti- scilicet Origenis, Ambrosii et Augusti-

2 III Sententiarum, Dist. IV. 2 III Sententiarum, Dist. IV.

Ac Ac

Ac Ac

A A

Ad Ad

ct. 1. ct. 1.

ct. 2. ct. 2.

ct. 3. ct. 3.

IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 8. IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 8.

ni quia tunc quoad personam est, et ni quia tunc quoad personam est, et convenit ei quoad personam destinari et convenit ei quoad personam destinari et in naturam et gratiam simul et gloriam: in naturam et gratiam simul et gloriam: non autem convenit ei sic prædestinari : non autem convenit ei sic prædestinari : sed quoad naturam solam convenit ei sed quoad naturam solam convenit ei prædestinari in gratiam unionis: quoad prædestinari in gratiam unionis: quoad personam autem in natura convenit ei, personam autem in natura convenit ei, ut dicit Augustinus, præordinari in gra- ut dicit Augustinus, præordinari in gra- tiam reconciliationis, ut præordinatio tiam reconciliationis, ut præordinatio referatur ad personam, non gratia per- referatur ad personam, non gratia per- sonæ, sed gratia naturæ. sonæ, sed gratia naturæ.

AD OBJECTA autem dicendum, quod AD OBJECTA autem dicendum, quod licet prædestinatio sit personæ, non ta- licet prædestinatio sit personæ, non ta- men oportet quod conveniat ei gratia men oportet quod conveniat ei gratia personæ, sed gratia naturæ. personæ, sed gratia naturæ.

AD ALIUD dicendum, quod gratia dici- AD ALIUD dicendum, quod gratia dici- tur illi homini naturalis, non quod sit tur illi homini naturalis, non quod sit natura ejus, sed quia est ad esse perso- natura ejus, sed quia est ad esse perso- nam: unde etiam prædestinatio proprie nam: unde etiam prædestinatio proprie refertur ad suppositum hominis in quan- refertur ad suppositum hominis in quan- tum est hic homo. tum est hic homo.

AD ALIUD dicendum, quod licet di- AD ALIUD dicendum, quod licet di- stantia viæ non fuerit gratiæ ab habitu stantia viæ non fuerit gratiæ ab habitu gloriæ, fuit tamen secundum aliquid in gloriæ, fuit tamen secundum aliquid in corpore et in anima: et in corpore quo- corpore et in anima: et in corpore quo- ad gloriam corporis, in anima autem ad gloriam corporis, in anima autem quoad hoc quod ante mortem compa- quoad hoc quod ante mortem compa- tiebatur corpori, post resurrectionem tiebatur corpori, post resurrectionem autem non et in III Sententiarum 1 di- autem non et in III Sententiarum 1 di- cit Magister, quod Christus meruit sibi cit Magister, quod Christus meruit sibi impassibilitatem in anima et immortali- impassibilitatem in anima et immortali- tatem in corpore. tatem in corpore.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

Utrum prædestinatio sit omnium homi- Utrum prædestinatio sit omnium homi- num, vel quorumdam tantum ? num, vel quorumdam tantum ?

Septimo quæritur, Utrum prædestina- Septimo quæritur, Utrum prædestina- tio sit omnium hominum, vel quorun- tio sit omnium hominum, vel quorun- dam tantum ? dam tantum ?

Videtur autem, quod omnium : quia Videtur autem, quod omnium : quia

1 III Sententiarum, Dist. XVIII. 1 III Sententiarum, Dist. XVIII.

2 Vulg. habet, veritatis. 2 Vulg. habet, veritatis.

2 2

315 315

1. Dicit Apostolus, I ad Timoth. 11, 4: 1. Dicit Apostolus, I ad Timoth. 11, 4: Qui omnes homines vult salvos fieri, et Qui omnes homines vult salvos fieri, et ad agnitionem sui nominis venire. Er- ad agnitionem sui nominis venire. Er- go omnibus paravit gratiam et gloriam: go omnibus paravit gratiam et gloriam: quia præparatio (ut prius habitum est) quia præparatio (ut prius habitum est) est nisi de voluntate præparan- est nisi de voluntate præparan-

non non

tis. tis.

2. Item, Anselmus dicit, quod non est 2. Item, Anselmus dicit, quod non est causa quare quidam non habent gratiam, causa quare quidam non habent gratiam, quia Deus noluit dare: sed potius, quia quia Deus noluit dare: sed potius, quia illo porrigente, illi nolunt accipere: er- illo porrigente, illi nolunt accipere: er- go videtur, quod quoad se oninibus go videtur, quod quoad se oninibus æqualiter paravit. æqualiter paravit.

3. Item, Jacob. 1. 5: Si quis vestrum 3. Item, Jacob. 1. 5: Si quis vestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus affluenter, et non impro- dat omnibus affluenter, et non impro- perat. Ergo omnibus paratus est dare. perat. Ergo omnibus paratus est dare. Item, ad Rom. x, 12: Idem Dominus Item, ad Rom. x, 12: Idem Dominus omnium, dives in omnes qui invocant omnium, dives in omnes qui invocant

illum. illum.

4. Item, Æternum, ut dicit Anselmus, 4. Item, Æternum, ut dicit Anselmus, claudit in se omne tempus et omnia quæ claudit in se omne tempus et omnia quæ sunt in tempore: sicut præsens tempus sunt in tempore: sicut præsens tempus claudit in se omnem locum, et omnia claudit in se omnem locum, et omnia quæ in loco sunt: ergo æqualiter se ha- quæ in loco sunt: ergo æqualiter se ha- bet ad omnia temporalia: cum ergo præ- bet ad omnia temporalia: cum ergo præ- destinatio sit æterna, videtur quod æqua- destinatio sit æterna, videtur quod æqua- liter se habeat ad omnes. liter se habeat ad omnes.

5. Item, Dionysius dicit et etiam Phi- 5. Item, Dionysius dicit et etiam Phi- losophus, quod primum æqualiter se ha- losophus, quod primum æqualiter se ha- bet ad omnia: sed non omnia æqualiter bet ad omnia: sed non omnia æqualiter se habent ad ipsum. se habent ad ipsum.

6. Item, Apocalyp. III, 20: Ecce sto 6. Item, Apocalyp. III, 20: Ecce sto ad ostium, et pulso. Ergo videtur, quod ad ostium, et pulso. Ergo videtur, quod omnibus paravit. omnibus paravit.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Multi sunt vocati, pauci vero electi³. Multi sunt vocati, pauci vero electi³. Cum ergo electio sit prædestinantis, Cum ergo electio sit prædestinantis, quosdam rejicit, quosdam prædestinat. quosdam rejicit, quosdam prædestinat. Item, Baruch, ш, 27: Non hos elegit Item, Baruch, ш, 27: Non hos elegit Dominus. Dominus.

Item, Malach. 1, 2 et 3 : Dilexi Ja- Item, Malach. 1, 2 et 3 : Dilexi Ja- cob, Esau autem odio habui. Et hic mul- cob, Esau autem odio habui. Et hic mul- ta induci possunt de hoc. ta induci possunt de hoc.

SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina, SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina,

3 Matth. xx, 16 et XXII, 14. 3 Matth. xx, 16 et XXII, 14.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5 et 6. Ad 5 et 6.

316 316

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tio non est omnium, sed quorumdam tio non est omnium, sed quorumdam tantum, scilicet præparatorum ad gratiam tantum, scilicet præparatorum ad gratiam et gloriam. Quæ autem sit ratio hujus, et gloriam. Quæ autem sit ratio hujus, in sequenti distinctione habet determi- in sequenti distinctione habet determi- nari, ubi quæretur, Utrum prædesti- nari, ubi quæretur, Utrum prædesti- natio habeat causam aliquam ? natio habeat causam aliquam ?

con- con-

AD PRIMUM ergo dicendum, quod se- AD PRIMUM ergo dicendum, quod se- cundum Damascenum 1, hoc intelligitur cundum Damascenum 1, hoc intelligitur de voluuntate antecedente, et non de voluuntate antecedente, et non sequente. Dicitur autem voluntas antece- sequente. Dicitur autem voluntas antece- dens, quæ non habet relationem, nec dens, quæ non habet relationem, nec ponit effectum ad nostram causam, hoc ponit effectum ad nostram causam, hoc est, ad nostra merita: sic enim conside- est, ad nostra merita: sic enim conside- rata voluntas nihil producit, nisi ad salu- rata voluntas nihil producit, nisi ad salu- tem voluntas autem consequens est, tem voluntas autem consequens est, quæ est quæ est ex nostra causa, secundum ex nostra causa, secundum quam prævidendo malitiam, quosdam quam prævidendo malitiam, quosdam reprobat, et quosdam eligit, ut bene reprobat, et quosdam eligit, ut bene gratia utantur. gratia utantur.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est quoad: se quia aliter non essemus est quoad: se quia aliter non essemus culpabiles gratiam non accipiendo: sed culpabiles gratiam non accipiendo: sed prædestinatio non dicit tantum volunta- prædestinatio non dicit tantum volunta- tem dandi, sed etiam præparationem tem dandi, sed etiam præparationem gratiæ illis quos prævidit quod volent gratiæ illis quos prævidit quod volent accipere unde dicit relationem ad acci- accipere unde dicit relationem ad acci- pientem. Licet ergo voluntas dantis una pientem. Licet ergo voluntas dantis una sit respectu omnium, non tamen una est sit respectu omnium, non tamen una est relatio ipsius ad accipientem et non ac- relatio ipsius ad accipientem et non ac- cipient em, et hanc relationem nominat cipient em, et hanc relationem nominat prædestinatio. Patet igitur, quod nec prædestinatio. Patet igitur, quod nec destinatio se habet uno modo. destinatio se habet uno modo.

AD ALIUD dicendum. quod illa auctori- AD ALIUD dicendum. quod illa auctori- tas loquitur de appositione gratiæ in tas loquitur de appositione gratiæ in præsenti illa enim nulli congrue peten- præsenti illa enim nulli congrue peten- præti eam negatur. præti eam negatur.

AD ALIUD dicendum, quod hoc verum AD ALIUD dicendum, quod hoc verum est de æternis quæ accipiuntur ut æter- est de æternis quæ accipiuntur ut æter- nitas est mensura excellens totum tem- nitas est mensura excellens totum tem- pus sed non est verum de æternis rela- pus sed non est verum de æternis rela- tis ad quædam temporalia: et tale æter- tis ad quædam temporalia: et tale æter- num dicit prædestinatio, et ideo non est num dicit prædestinatio, et ideo non est uno modo se habens ad omnes. uno modo se habens ad omnes.

AD ALIUD dicendum eodem modo, AD ALIUD dicendum eodem modo, quod non adjuncta relatione primum quod non adjuncta relatione primum uno modo se habet ad omnia: sed si uno modo se habet ad omnia: sed si

1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. II, cap. 29. 1 S. JOANNES DAMASCENUS, Lib. II, cap. 29.

2 Ad Ephes. I, 10: Instaurare omnia in Chri- 2 Ad Ephes. I, 10: Instaurare omnia in Chri-

apponatur relatio ad hoc vel illud, hoc apponatur relatio ad hoc vel illud, hoc modo vel illo, non est verum et idem modo vel illo, non est verum et idem modus solvendi est ad sequentia. modus solvendi est ad sequentia.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An prædestinatio multiplicetur secun- An prædestinatio multiplicetur secun- dum singulos prædestinatos, vel om- dum singulos prædestinatos, vel om- nes prædestinati sint in uno ? nes prædestinati sint in uno ?

Octavo et ultimo quæritur, Utrum Octavo et ultimo quæritur, Utrum prædestinatio multiplicetur secundum prædestinatio multiplicetur secundum singulos prædestinatos, vel omnes præ- singulos prædestinatos, vel omnes præ- destinati sint in uno ? destinati sint in uno ?

Videtur autem, quod omnes in Chri- Videtur autem, quod omnes in Chri- sto simus prædestinati: quia sto simus prædestinati: quia

1. Dicit Apostolus ad Ephes. 1, 4, quod 1. Dicit Apostolus ad Ephes. 1, 4, quod elegit nos in ipso, hoc est in christo, elegit nos in ipso, hoc est in christo, ante mundi constitutionem cum igitur ante mundi constitutionem cum igitur electio sit prædestinationis, videtur quod electio sit prædestinationis, videtur quod prædestinavit nos in ipso. prædestinavit nos in ipso.

2. Item, Ad Ephes. 1, 10, dicit, quod 2. Item, Ad Ephes. 1, 10, dicit, quod in ipso restauravit quæ in cœlis et quæ in ipso restauravit quæ in cœlis et quæ in terris sunt : et nihil restauravit quod in terris sunt : et nihil restauravit quod ab æterno non prævidit et præparavit : ab æterno non prævidit et præparavit : ergo videtur, quod in ipso etiam omnia ergo videtur, quod in ipso etiam omnia restaurata prædestinavit : omnes autem restaurata prædestinavit : omnes autem prædestinati sunt restaurati : ergo om- prædestinati sunt restaurati : ergo om- nes prædestinati sunt in ipso, ut vide- nes prædestinati sunt in ipso, ut vide-

tur. tur.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Prædestinatio est præparatio gratiæ, Prædestinatio est præparatio gratiæ, etc.: præparatione autem una non præ- etc.: præparatione autem una non præ- paratur Christo et Petro: ergo nec præ- paratur Christo et Petro: ergo nec præ- destinatio una. De hoc autem alibi, scili- destinatio una. De hoc autem alibi, scili- cet in III Sententiarum satis dictum cet in III Sententiarum satis dictum est 3. est 3.

SOLUTIO. Dicendum est, quod non sim- SOLUTIO. Dicendum est, quod non sim- pliciter, sed quoad aliquid prædestinati pliciter, sed quoad aliquid prædestinati sumus in Christo : est enim gratia for- sumus in Christo : est enim gratia for- maliter gratificans, et quoad hanc non maliter gratificans, et quoad hanc non

sto, quæ in cœlis, et quæ in terra sunt, in ipso. sto, quæ in cœlis, et quæ in terra sunt, in ipso. 3 Cf. III Sententiarum, Dist. X. 3 Cf. III Sententiarum, Dist. X.

Sed co Sed co

Solut Solut

น น

IN I SENTENT. DIST. XL, B. IN I SENTENT. DIST. XL, B.

sumus prædestinati in Christo : quia gra- sumus prædestinati in Christo : quia gra- tia nostra numquam essentialiter fuit in tia nostra numquam essentialiter fuit in Christo. Est etiam gratia expediens no- Christo. Est etiam gratia expediens no- stram gratiam ad actum quoad hoc ut stram gratiam ad actum quoad hoc ut possit nobis valere, et quoad hanc præ- possit nobis valere, et quoad hanc præ- destinati sumus in Christo : quia, ut di- destinati sumus in Christo : quia, ut di- cit Magister in III Sententiarum 1, non cit Magister in III Sententiarum 1, non valeret nobis pœnitentia, nec opera no- valeret nobis pœnitentia, nec opera no- stra, nisi Christus satisfecisset pro no- stra, nisi Christus satisfecisset pro no- bis et sic intelliguntur auctoritates in- bis et sic intelliguntur auctoritates in- ductæ et per hoc patet solutio ad to- ductæ et per hoc patet solutio ad to-

tum. tum.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

An prædestinatio potest esse sine præ- An prædestinatio potest esse sine præ- scientia? et, Quare reprobatio potius scientia? et, Quare reprobatio potius dicitur præscientia, quam prædesti- dicitur præscientia, quam prædesti-

natio ? natio ?

Deinde quæritur de his quæ dicuntur Deinde quæritur de his quæ dicuntur in Littera primi capituli, A, ubi dicit: in Littera primi capituli, A, ubi dicit: « Quod sine præscientia esse non potest, « Quod sine præscientia esse non potest,

etc. » etc. »

317 317

Videtur enim hoc esse falsum quia Videtur enim hoc esse falsum quia sunt species scientiæ ex opposito divi- sunt species scientiæ ex opposito divi- sæ, eo quod præscientia dicitur esse ma- sæ, eo quod præscientia dicitur esse ma- lorum, prædestinatio vero bonorum. lorum, prædestinatio vero bonorum.

PRÆTEREA quæro, Quare nomen ge- Quæstiune, PRÆTEREA quæro, Quare nomen ge- Quæstiune, neris retinuit potius reprobatio, quam neris retinuit potius reprobatio, quam prædestinatio ? prædestinatio ?

SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod hic Solutio. SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod hic Solutio. in Littera præscientia sumitur ut genus in Littera præscientia sumitur ut genus ad prædestinationem, et præscientiam ad prædestinationem, et præscientiam stricte acceptam : et sic verum est, quod stricte acceptam : et sic verum est, quod prædestinatio non est sine præscientia. prædestinatio non est sine præscientia.

AD ALIUD dicendum, quod reprobatio Ad queest. AD ALIUD dicendum, quod reprobatio Ad queest. respectu iniquitatis prævisæ non dicit respectu iniquitatis prævisæ non dicit aliquid causalitatis vel effectus in Deo: aliquid causalitatis vel effectus in Deo: sed prædestinatio addit, et ratio per dif- sed prædestinatio addit, et ratio per dif- ferentiam additam contrahit genus: sed ferentiam additam contrahit genus: sed non reprobatio, et ideo retinet nomen non reprobatio, et ideo retinet nomen generis. generis.

Et si tu objicias, quod addit causalita- Et si tu objicias, quod addit causalita- tem ad pœnam, dicendum quod pœna tem ad pœnam, dicendum quod pœna præparatur non ita ex voluntate sicut præparatur non ita ex voluntate sicut gloria sed præparatur per respectum ad gloria sed præparatur per respectum ad opus nostrum, et Deus non vult eam nisi opus nostrum, et Deus non vult eam nisi voluntate consequente. voluntate consequente.

B. An aliquis prædestinatorum possit damnari, vel reproborum salvari? B. An aliquis prædestinatorum possit damnari, vel reproborum salvari?

2 2

Prædestinatorum nullus videtur posse damnari, nec reproborum aliquis Prædestinatorum nullus videtur posse damnari, nec reproborum aliquis posse salvari. Unde Augustinus in libro de Correctione et gratia: In Apo- posse salvari. Unde Augustinus in libro de Correctione et gratia: In Apo- calypsi, inquit, dicitur, Tene quod habes, ne alius accipiat coronam calypsi, inquit, dicitur, Tene quod habes, ne alius accipiat coronam tuam 3. Si alius non est accepturus nisi iste perdiderit, certus est electo- tuam 3. Si alius non est accepturus nisi iste perdiderit, certus est electo- rum numerus, id est, non potest augeri vel minui *. rum numerus, id est, non potest augeri vel minui *.

1 III Sententiarum, Dist. XVIII. 1 III Sententiarum, Dist. XVIII.

2 Vulgata habet, ut nemo. 2 Vulgata habet, ut nemo.

3 Apocal. III, 11. 3 Apocal. III, 11.

4 S. AUGUSTINUS, Lib. de Correctione et gratia, cap. 13. 4 S. AUGUSTINUS, Lib. de Correctione et gratia, cap. 13.

318 318

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ad hoc autem objiciunt quidam, nitentes probare numerum electorum Ad hoc autem objiciunt quidam, nitentes probare numerum electorum posse augeri vel minui, sic: Posset Deus non apponere gratiam quibus posse augeri vel minui, sic: Posset Deus non apponere gratiam quibus apponit, et posset subtrahere quibus non subtrahit: quod si faceret, utique apponit, et posset subtrahere quibus non subtrahit: quod si faceret, utique damnarentur. Possent ergo damnari isti, qui tamen salvabuntur: posset damnarentur. Possent ergo damnari isti, qui tamen salvabuntur: posset itaque minui electorum numerus: ita etiam posset augeri, quia posset ap- itaque minui electorum numerus: ita etiam posset augeri, quia posset ap- poni gratia quibus non apponitur, per quam salvarentur. Possent ergo sal- poni gratia quibus non apponitur, per quam salvarentur. Possent ergo sal- vari habita gratia, qui tamen sine ea damnabuntur: posset itaque augeri vari habita gratia, qui tamen sine ea damnabuntur: posset itaque augeri numerus electorum. Quibus respondemus ex ea ratione dictum esse, et numerus electorum. Quibus respondemus ex ea ratione dictum esse, et verum esse numerum electorum non posse augeri vel minui, quia non verum esse numerum electorum non posse augeri vel minui, quia non potest utrumque simul esse, scilicet ut aliquis salvetur et non sit præde- potest utrumque simul esse, scilicet ut aliquis salvetur et non sit præde- stinatus, vel ut aliquis prædestinatus sit et damnetur. Intelligentia enim stinatus, vel ut aliquis prædestinatus sit et damnetur. Intelligentia enim conditionis implicitæ veritatem facit in dicto, et impossibilitatem in vero. conditionis implicitæ veritatem facit in dicto, et impossibilitatem in vero. Si vero simpliciter intelligatur, impossibilitas non admittitur: ut cum di- Si vero simpliciter intelligatur, impossibilitas non admittitur: ut cum di- citur, prædestinatus potest vel non potest damnari, et reprobus potest sal- citur, prædestinatus potest vel non potest damnari, et reprobus potest sal- vari. In his enim et hujusmodi locutionibus, ex ratione dicti dijudicanda vari. In his enim et hujusmodi locutionibus, ex ratione dicti dijudicanda est sententia dictionis. Alia namque fit intelligentia, si per conjunctionem est sententia dictionis. Alia namque fit intelligentia, si per conjunctionem hæc accipiantur dicta, atque si per disjunctionem: ut supra cum de præ- hæc accipiantur dicta, atque si per disjunctionem: ut supra cum de præ- scientia agebatur, prætaxatum est. Si enim cum dicis, prædestinatus non scientia agebatur, prætaxatum est. Si enim cum dicis, prædestinatus non potest damnari, intelligas ita, id est, non potest esse ut prædestinatus sit potest damnari, intelligas ita, id est, non potest esse ut prædestinatus sit et damnetur, verum dicis, quia conjunctim intelligis: falsum autem si dis- et damnetur, verum dicis, quia conjunctim intelligis: falsum autem si dis- junctim, ut si intelligas istum non posse damnari quem dico prædestina- junctim, ut si intelligas istum non posse damnari quem dico prædestina- tum potuit enim non esse prædestinatus, et ita damnaretur. tum potuit enim non esse prædestinatus, et ita damnaretur.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

Utrum tam numerus numerans quam Utrum tam numerus numerans quam numerus numeratus electorum certus numerus numeratus electorum certus sit? et, Utrum scriptus in libro vitæ sit? et, Utrum scriptus in libro vitæ deleri possit de ipso ? deleri possit de ipso ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit in Deinde quæritur de hoc quod dicit in secundo capitulo B: « Prædestinatorum secundo capitulo B: « Prædestinatorum nullus videtur posse damnari. » nullus videtur posse damnari. »

Ibi enim tangit de numero electorum, Ibi enim tangit de numero electorum, circa quem primo quærendum est, Utrum circa quem primo quærendum est, Utrum tam numerans quam numeratus nume- tam numerans quam numeratus nume- rus electorum certus est? rus electorum certus est?

Secundo, Qua certitudine certus est ? Secundo, Qua certitudine certus est ?

Tertio, Utrum unus possit accipere Tertio, Utrum unus possit accipere coronam alterius? quia hoc videtur dice- coronam alterius? quia hoc videtur dice- re in Littera. re in Littera.

AD PRIMUM proceditur sic : AD PRIMUM proceditur sic :

1. Super illud Luc. v, 6: Rumpeba- 1. Super illud Luc. v, 6: Rumpeba- tur rete eorum dicit Glossa : « Non tot tur rete eorum dicit Glossa : « Non tot intrant de Judæis, quot prædestinati sunt intrant de Judæis, quot prædestinati sunt ad vitam. » Ergo videtur, quod numerus ad vitam. » Ergo videtur, quod numerus numerans et numeratus possit minui. numerans et numeratus possit minui. Ergo eadem ratione potest etiam au- Ergo eadem ratione potest etiam au- geri. geri.

2. Item, Deuter. 1, 11: Addat Domi- 2. Item, Deuter. 1, 11: Addat Domi- nus ad hunc numerum multa millia. nus ad hunc numerum multa millia. Glossa ibidem dicit, « Ad hunc nume- Glossa ibidem dicit, « Ad hunc nume- rum, scilicet præfinitum in scientia Dei, rum, scilicet præfinitum in scientia Dei, qua novit qui sunt ejus. » Ergo illi nu- qua novit qui sunt ejus. » Ergo illi nu- mero præfinito est aliquid addibile: ergo mero præfinito est aliquid addibile: ergo videtur, quod non sit certus. videtur, quod non sit certus.

ontra. ontra.

IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 11. IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 11.

3. Item, Job, xxxiv, 24: Conteret 3. Item, Job, xxxiv, 24: Conteret multos, et innumerabiles, et stare faciet multos, et innumerabiles, et stare faciet alios pro eis. Glossa Gregorii ibidem di- alios pro eis. Glossa Gregorii ibidem di- cit : « Locum vitæ aliis cadentibus, alii cit : « Locum vitæ aliis cadentibus, alii sortiuntur. »Ergo videtur, quod ad sortiuntur. »Ergo videtur, quod ad minus numerus numeratus non sit cer- minus numerus numeratus non sit cer- tus. tus.

4. Item, Apocal. I, 11, super illud, 4. Item, Apocal. I, 11, super illud, Tene quod habes, etc, dicit Glossa Tene quod habes, etc, dicit Glossa « Aliis cadentibus, alii in locum eorum « Aliis cadentibus, alii in locum eorum subinducuntur. » subinducuntur. »

: :

5. Item, Exod. xxxn, 31 et 32: Aut 5. Item, Exod. xxxn, 31 et 32: Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non fa- dimitte eis hanc noxam, aut si non fa- cis, dele me de libro tuo quem scripsisti. cis, dele me de libro tuo quem scripsisti. Ergo aliquis est delebilis de numero Ergo aliquis est delebilis de numero prædestinatorum : ergo mutari potest prædestinatorum : ergo mutari potest

numerus. numerus.

6. Item per rationem probatur idem 6. Item per rationem probatur idem sic: Pone numerum signatum quem vis, sic: Pone numerum signatum quem vis, et unus illorum sit modo: aut ille est et unus illorum sit modo: aut ille est liberi arbitrii aut non. Si non : ergo me- liberi arbitrii aut non. Si non : ergo me- reri non potest, nec demereri : ergo non reri non potest, nec demereri : ergo non erit in regno coelorum propter meri- erit in regno coelorum propter meri- tum ergo non est de numero prædesti- tum ergo non est de numero prædesti- natorum, et hoc est contra propositum. natorum, et hoc est contra propositum. Si autem est in statu liberi arbitrii flexi- Si autem est in statu liberi arbitrii flexi- bilis ergo potest transgredi. Transgre_ bilis ergo potest transgredi. Transgre_ diatur ergo, quoniam possibili posito ni- diatur ergo, quoniam possibili posito ni- hil accidit impossibile: et si transgredi- hil accidit impossibile: et si transgredi- tur, possibile est eum mori in tali statu. tur, possibile est eum mori in tali statu. Moriatur ergo, adhuc nihil debet sequi Moriatur ergo, adhuc nihil debet sequi impossibile sequitur autem tunc dimi- impossibile sequitur autem tunc dimi- nutum esse numerum prædestinatorum : nutum esse numerum prædestinatorum : ergo possibile est prædestinatorum nu- ergo possibile est prædestinatorum nu- numerum diminui. numerum diminui.

7. Eodem modo penitus probatur, 7. Eodem modo penitus probatur, quod possibile est eum augeri. Ponatur quod possibile est eum augeri. Ponatur ergo aliquis de his qui non includuntur ergo aliquis de his qui non includuntur in illo numero, esse nunc ille habet li- in illo numero, esse nunc ille habet li- berum arbitrium : ergo potest facere berum arbitrium : ergo potest facere quod in se est faciendo autem hoc, quod in se est faciendo autem hoc, Deus inevitabiliter dabit ei gratiam. Deus inevitabiliter dabit ei gratiam. Ponamus ergo eum decedere in gratia Ponamus ergo eum decedere in gratia illa constat, quod salvabitur : ergo illa constat, quod salvabitur : ergo augeri potest numerus prædestinato- augeri potest numerus prædestinato-

rum. rum.

SED CONTRA : SED CONTRA :

Nihil est omnium futurorum quod se- Nihil est omnium futurorum quod se- cundum numerum et speciem et mate- cundum numerum et speciem et mate-

319 319

riam et suppositum Deus ignoret : ergo riam et suppositum Deus ignoret : ergo ipse scit quot et qui salvabuntur : im- ipse scit quot et qui salvabuntur : im- possibile ergo est, quod numero salvan- possibile ergo est, quod numero salvan- dorum finaliter possit fieri additio vel dorum finaliter possit fieri additio vel subtractio ergo impossibile est numero subtractio ergo impossibile est numero prædestinatorum posse aliquid adjici vel prædestinatorum posse aliquid adjici vel subtrahi. subtrahi.

PRÆTEREA, Quæramus de opinione Quæstiunc. PRÆTEREA, Quæramus de opinione Quæstiunc. quorumdam dicentium, quod numero quorumdam dicentium, quod numero quo numerat Deus prædestinatos, non quo numerat Deus prædestinatos, non potest fieri additio vel subtractio, sed potest fieri additio vel subtractio, sed numero numerato : dicunt enim illi, numero numerato : dicunt enim illi, quod eodem modo numerat Deus plures quod eodem modo numerat Deus plures et pauciores sine variatione ipsius, sic- et pauciores sine variatione ipsius, sic- ut unitas numerat multitudinem majo- ut unitas numerat multitudinem majo- rem vel minorem, secundum quod dicit rem vel minorem, secundum quod dicit generaliter Philosophus, quod numerus generaliter Philosophus, quod numerus est multitudo mensurata per unum. est multitudo mensurata per unum.

Videtur autem hoc impossibile: quia Videtur autem hoc impossibile: quia 1. Absurdum est Deo dare scientiam 1. Absurdum est Deo dare scientiam fallibilem et imperfectam, imperfecta au- fallibilem et imperfectam, imperfecta au- tem est quæ non cognoscit omnia etiam tem est quæ non cognoscit omnia etiam in suppositis propriis, quibus distinguun- in suppositis propriis, quibus distinguun- tur res a se invicem : ergo Deus jam no- tur res a se invicem : ergo Deus jam no- vit personaliter omnes salvandos. vit personaliter omnes salvandos.

2. Item, Quidquid novit infallibile est, 2. Item, Quidquid novit infallibile est, ut habitum est in præcedentibus: ergo ut habitum est in præcedentibus: ergo impossibile est illi fieri additionem et impossibile est illi fieri additionem et subtractionem, et sic certus est sibi nu- subtractionem, et sic certus est sibi nu- merans et numeratus numerus, etiam merans et numeratus numerus, etiam quantum ad personas. quantum ad personas.

SOLUTIO. Sine præjudicio dicendum SOLUTIO. Sine præjudicio dicendum puto, quod numerus apud Deum certus puto, quod numerus apud Deum certus est utroque modo: scilicet et formaliter est utroque modo: scilicet et formaliter secundum quantitatem discretam, et ma- secundum quantitatem discretam, et ma- terialiter quantum ad supposita eorum terialiter quantum ad supposita eorum qui numerati sunt: quia aliter fallibilis qui numerati sunt: quia aliter fallibilis et imperfecta esset divina scientia. Et et imperfecta esset divina scientia. Et dico, quod sicut dupliciter est certus dico, quod sicut dupliciter est certus quoad numerum, ita etiam dupliciter est quoad numerum, ita etiam dupliciter est certus quoad numerantem : quia in certus quoad numerantem : quia in prædestinatione duo sunt, scilicet scientia prædestinatione duo sunt, scilicet scientia tot, et voluntas tot et voluntas respicit tot, et voluntas tot et voluntas respicit aliquid in opere nostro, quia vult tot quot aliquid in opere nostro, quia vult tot quot bene usuri sunt gratia danda ab ipso, et bene usuri sunt gratia danda ab ipso, et non plures et si plures essent bene non plures et si plures essent bene

Solutio. Solutio.

Ad 1, Ad 1,

Ad 2. Ad 2.

Ad 3 Ad 3

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

320 320

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

usuri gratia, tunc ab æterno voluisset usuri gratia, tunc ab æterno voluisset plures, et modo vellet plures. plures, et modo vellet plures.

DICENDUM ergo ad primum, quod Glos- DICENDUM ergo ad primum, quod Glos- sa illa intelligitur in casu, et non uni- sa illa intelligitur in casu, et non uni- versaliter et est sensus Non tot in- versaliter et est sensus Non tot in- trant de Judæis tunc, hoc est, in primi- trant de Judæis tunc, hoc est, in primi- tiva Ecclesia, quot sunt salvandi Judæi tiva Ecclesia, quot sunt salvandi Judæi universaliter in toto tempore mundi : universaliter in toto tempore mundi : quia multi intrabunt in fine temporum, quia multi intrabunt in fine temporum, quando se videbunt deceptos in Anti- quando se videbunt deceptos in Anti- christo. christo.

AD ALIUD dicendum, quod Glossa illa AD ALIUD dicendum, quod Glossa illa intelligitur de præfinitione præsentis ju- intelligitur de præfinitione præsentis ju- stitiæ ille enim numerus certus est, et stitiæ ille enim numerus certus est, et augetur tamen, et minuitur de die in augetur tamen, et minuitur de die in diem quia possunt esse plures et pau- diem quia possunt esse plures et pau- ciores licet etiam ille certus sit Deo. ciores licet etiam ille certus sit Deo. AD ALIUD dicendum, quod Gregorius AD ALIUD dicendum, quod Gregorius loquitur de justitia præsenti, quæ facit loquitur de justitia præsenti, quæ facit locum vitæ, non simpliciter, sed quan- locum vitæ, non simpliciter, sed quan- tum ad conditionem status ut nunc. tum ad conditionem status ut nunc.

AD ALIUD dicendum, quod intelligitur AD ALIUD dicendum, quod intelligitur etiam illud de corona temporalis justi- etiam illud de corona temporalis justi- tiæ infra tamen magis quæretur de tiæ infra tamen magis quæretur de

hoc. hoc.

AD ALIUD dicendum, quod non intelli- AD ALIUD dicendum, quod non intelli- gitur sic, quod aliquis deleatur de libro gitur sic, quod aliquis deleatur de libro qui per prævisionem gratiæ finalis in- qui per prævisionem gratiæ finalis in- scriptus est sed Moyses loquebatur ex scriptus est sed Moyses loquebatur ex impossibili supposito. Quasi diceret : impossibili supposito. Quasi diceret : Sicut impossibile est ut me deleas, ita Sicut impossibile est ut me deleas, ita impossibile est ut noxam non dimittas: impossibile est ut noxam non dimittas: vel dixit hoc de electione gloriæ quæ de- vel dixit hoc de electione gloriæ quæ de- betur duci, quæ non haberetur, si non betur duci, quæ non haberetur, si non fuisset dux populi : et non de electione fuisset dux populi : et non de electione simpliciter. simpliciter.

Ad 6 et 7. AD ID quod objicitur per rationem, Ad 6 et 7. AD ID quod objicitur per rationem, jam sæpius responsum est: quia si tu po- jam sæpius responsum est: quia si tu po- nas quemcumque prædestinatum nunc, nas quemcumque prædestinatum nunc, dico quod possibile est eum peccare et dico quod possibile est eum peccare et mori in peccato: sed si moriatur sic, mori in peccato: sed si moriatur sic, numquam fuit prædestinatus: istæ enim numquam fuit prædestinatus: istæ enim duæ sunt possibiles, prædestinatus pot- duæ sunt possibiles, prædestinatus pot- est peccare, et prædestinatus potest mori est peccare, et prædestinatus potest mori in peccato. Tamen istæ duæ sunt impos- in peccato. Tamen istæ duæ sunt impos- sibiles, iste est prædestinatus, et mortuus sibiles, iste est prædestinatus, et mortuus est in peccato sicut istæ duæ, iste mo- est in peccato sicut istæ duæ, iste mo- ritur sine gratia finali, et prævisus est ritur sine gratia finali, et prævisus est mori in gratia finali. Unde cum dicitur, mori in gratia finali. Unde cum dicitur,

Prædestinatus potest mori in peccato, Prædestinatus potest mori in peccato, conceditur propter potentiam liberi ar- conceditur propter potentiam liberi ar- bitrii: sed tamen hæc potentia numquam bitrii: sed tamen hæc potentia numquam ad actum potest reduci : quia sic verifi- ad actum potest reduci : quia sic verifi- carentur contradictoriæ simul, scilicet carentur contradictoriæ simul, scilicet iste prævisus est mori in gratia finaliter, iste prævisus est mori in gratia finaliter, et iste non est prævisus mori in gratia et iste non est prævisus mori in gratia finaliter quia Deus prævidet quidquid finaliter quia Deus prævidet quidquid fit et per hoc patet solutio ad sequens, fit et per hoc patet solutio ad sequens, quia simile est isti. quia simile est isti.

Ad i et Ad i et

AD ID quod ulterius quæritur de opi- Ad que AD ID quod ulterius quæritur de opi- Ad que nione illa, dicendum quod si bene intel- nione illa, dicendum quod si bene intel- ligatur, vera est: vocat enim numerum ligatur, vera est: vocat enim numerum unum divinam præscientiam præparan- unum divinam præscientiam præparan- tem gratiam et hæc quidem est una, et tem gratiam et hæc quidem est una, et non recipit variationem a rebus ipsis non recipit variationem a rebus ipsis quæ prædestinantur, nec iteratur proprie quæ prædestinantur, nec iteratur proprie in omnibus prædestinatis sed potius in omnibus prædestinatis sed potius prædestinati per varios effectus gratiæ prædestinati per varios effectus gratiæ referuntur ad ipsum sic numerantem. referuntur ad ipsum sic numerantem. Quia tamen ille numerus non dicit essen- Quia tamen ille numerus non dicit essen- tiam divinam absolute, sed secundum si- tiam divinam absolute, sed secundum si- gnificationem scientiæ præparantis, et gnificationem scientiæ præparantis, et hæc ponit respectum ad rem: si res hæc ponit respectum ad rem: si res semper accipiatur sub illo respectu, im- semper accipiatur sub illo respectu, im- possibile est non esse certum illum nu- possibile est non esse certum illum nu- merum numeratum: sed si res numera- merum numeratum: sed si res numera- ta consideretur in se, tunc potest esse de ta consideretur in se, tunc potest esse de numero, et potest non esse, propter fle- numero, et potest non esse, propter fle- xibilitatem liberi arbitrii. Non autem sic xibilitatem liberi arbitrii. Non autem sic intelligitur, quod scientia Dei transeat intelligitur, quod scientia Dei transeat super aliquem salvandum, et ille non super aliquem salvandum, et ille non salvetur. salvetur.

Et per hoc patet solutio ad totum. Et per hoc patet solutio ad totum.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

Qua certitudine est certus numerus Qua certitudine est certus numerus electorum ? electorum ?

Secundo quæritur, Qua certitudine Secundo quæritur, Qua certitudine certus sit numerus electorum? certus sit numerus electorum?

1. Certitudo enim est species veritatis 1. Certitudo enim est species veritatis quæ est immutabilitas vel necessitas in quæ est immutabilitas vel necessitas in

IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 12. IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 12.

veritate: omnis autem veritas est rei veritate: omnis autem veritas est rei veritas ergo videtur si certus est nu- veritas ergo videtur si certus est nu- merus electorum, quod certus sit certitu- merus electorum, quod certus sit certitu- dine rei, hoc est, quantitate salvando- dine rei, hoc est, quantitate salvando-

rum. rum.

2. Item, Nos videmus veritatem rei, 2. Item, Nos videmus veritatem rei, et videmus veritatem signi: et videmus, et videmus veritatem signi: et videmus, quod veritas signi est a veritate rei, et quod veritas signi est a veritate rei, et necessitas signi a necessitate rei: et voca- necessitas signi a necessitate rei: et voca- mus rem generaliter, secundum quod est mus rem generaliter, secundum quod est in simplicibus et compositis: sicut etiam in simplicibus et compositis: sicut etiam dicit Philosophus, Ex eo quod res est dicit Philosophus, Ex eo quod res est vel non est, oratio vera vel falsa est : et vel non est, oratio vera vel falsa est : et vocat esse et non esse compositionis vel vocat esse et non esse compositionis vel divisionis. Cum igitur scientia sit assi- divisionis. Cum igitur scientia sit assi- milatio rei intellectæ, videbitur veritas milatio rei intellectæ, videbitur veritas scientiæ sequi veritatem rei : ergo et scientiæ sequi veritatem rei : ergo et certitudo et necessitas sequitur necessi- certitudo et necessitas sequitur necessi- tatem rei, et contingentia contingentiam, tatem rei, et contingentia contingentiam, ut videtur. ut videtur.

3. Item, Cum dicitur, Scientia vel 3. Item, Cum dicitur, Scientia vel prædestinatio Dei vera est : aut intelli- prædestinatio Dei vera est : aut intelli- gitur de veritate rei, aut de veritate si- gitur de veritate rei, aut de veritate si- gni. Videtur, quod non de veritate rei : gni. Videtur, quod non de veritate rei : quia veritas rei non refertur ulterius ad quia veritas rei non refertur ulterius ad aliud significandum, nec est proprie de aliud significandum, nec est proprie de alio. Cum autem dicimus, scientia Dei alio. Cum autem dicimus, scientia Dei est certa, vel prædestinatio Dei est vera, est certa, vel prædestinatio Dei est vera, illud refertur ad rem ulterius: ergo ha- illud refertur ad rem ulterius: ergo ha- bet veritatem signi, et non veritatem bet veritatem signi, et non veritatem rei. Inde arguo ulterius: Veritas signi, rei. Inde arguo ulterius: Veritas signi, in genere veritatis et specie sequitur rei in genere veritatis et specie sequitur rei veritatem veritas prædestinationis est veritatem veritas prædestinationis est veritas signi : ergo sequitur veritatem veritas signi : ergo sequitur veritatem rei in genere veritatis et specie. Si hoc rei in genere veritatis et specie. Si hoc detur. CONTRA: Res ipsa tota contingens detur. CONTRA: Res ipsa tota contingens est quia tota est sub libero arbitrio. est quia tota est sub libero arbitrio. PROBATIO Quia hoc totum universale PROBATIO Quia hoc totum universale quod in singulis particularibus est con- quod in singulis particularibus est con- tingens gratia quorum attribuitur ei præ- tingens gratia quorum attribuitur ei præ- dicatum, etiam in universali est contin- dicatum, etiam in universali est contin- gens: sed hæc universalis, omnes præ- gens: sed hæc universalis, omnes præ- destinatos esse salvandos, in singulis destinatos esse salvandos, in singulis particularibus est contingens, et gratia particularibus est contingens, et gratia singularium redditur prædicatum : ergo singularium redditur prædicatum : ergo ipsa universalis est contingens : iste ipsa universalis est contingens : iste enim et ille contingenter se habent ad enim et ille contingenter se habent ad salutem, et iterum adeptio salutis parti- salutem, et iterum adeptio salutis parti- cipatur a singulis, et non in universali cipatur a singulis, et non in universali

XXVI XXVI

321 321

ab omnibus, ita quod a nullo : ergo ab omnibus, ita quod a nullo : ergo videtur hæc tota esse contingens, omnis videtur hæc tota esse contingens, omnis Inde arguo Inde arguo prædestinatus salvabitur. prædestinatus salvabitur. ulterius Nullus contingens numerus est ulterius Nullus contingens numerus est certus numerus electorum est contin- certus numerus electorum est contin-

gens, ut probatum est : ergo non est gens, ut probatum est : ergo non est certus aliqua certitudine. certus aliqua certitudine.

SOLUTIO. Dicendum sine præjudicio, SOLUTIO. Dicendum sine præjudicio, quod numerus electorum certus est cer- quod numerus electorum certus est cer- titudine aliqua immobilitatis vel necessi- titudine aliqua immobilitatis vel necessi- tatis cujusdam, quam supra vocavimus tatis cujusdam, quam supra vocavimus necessitatem consequentem vel respe- necessitatem consequentem vel respe- ctivam quia eadem ratio est hic, et in ctivam quia eadem ratio est hic, et in præscitis. præscitis.

AD ID autem quod quæritur, Qua cer- AD ID autem quod quæritur, Qua cer- titudine certa sit prædestinatio? Dico, titudine certa sit prædestinatio? Dico, quod sicut præscientiæ, ita et prædesti- quod sicut præscientiæ, ita et prædesti- nationis est certitudo secundum aliquid nationis est certitudo secundum aliquid habens convenientiam cum certitudine habens convenientiam cum certitudine principii. Quod sic videri potest : Præ- principii. Quod sic videri potest : Præ- destinatio Dei causa est gratiæ in libero destinatio Dei causa est gratiæ in libero arbitrio, et præscientia Dei aliquo modo arbitrio, et præscientia Dei aliquo modo est causa: et quia utraque est causa est causa: et quia utraque est causa æterna, necesse est, quod sit immobilis. æterna, necesse est, quod sit immobilis. Quia vero effectus est temporalis, ideo Quia vero effectus est temporalis, ideo non potest accipere proprietates causæ : non potest accipere proprietates causæ : et ideo remanet causa necessaria, et et ideo remanet causa necessaria, et effectus contingens. Quantum ergo ad effectus contingens. Quantum ergo ad hoc quod causa est, habet veritatem hoc quod causa est, habet veritatem principii: quantum vero ad habitudinem principii: quantum vero ad habitudinem effectus contingentis ad ipsam, habet effectus contingentis ad ipsam, habet similitudinem cum veritate signi, quia similitudinem cum veritate signi, quia non infert nisi ex suppositione : sicut non infert nisi ex suppositione : sicut signo posito ponitur signatum, et signa- signo posito ponitur signatum, et signa- to in quantum hujusmodi posito infer- to in quantum hujusmodi posito infer- tur signum, et non simpliciter. Unde di- tur signum, et non simpliciter. Unde di- cendum, quod aliter est in scientia cau- cendum, quod aliter est in scientia cau- sata a re, et in scientia quæ est causa sata a re, et in scientia quæ est causa rei: quia in scientia causata a re, scien- rei: quia in scientia causata a re, scien- tia accipit veritatem a re, et speciem tia accipit veritatem a re, et speciem veritatis quæ est contingentia vel neces- veritatis quæ est contingentia vel neces- sitas unde etiam potest quandoque non sitas unde etiam potest quandoque non accipere speciem, licet accipiat genus ve- accipere speciem, licet accipiat genus ve- ritatis, quia contingenter potest sciri id ritatis, quia contingenter potest sciri id quod est necessarium. Scientia vero quæ quod est necessarium. Scientia vero quæ est causa rei nihil accipit a re, sed res a est causa rei nihil accipit a re, sed res a scientia et accipit quidem veritatem, scientia et accipit quidem veritatem, sed non speciem veritatis, quia Deus sed non speciem veritatis, quia Deus

21 21

Solutlo Solutlo

322 322

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

immaterialiter et necessario modo scit immaterialiter et necessario modo scit temporalia et mutabilia et contingentia: temporalia et mutabilia et contingentia: et ideo illæ rationes inductæ non mi- et ideo illæ rationes inductæ non mi- nuunt certitudinem ex parte Dei præde- nuunt certitudinem ex parte Dei præde- stinantis, sed ostendunt unumquemque stinantis, sed ostendunt unumquemque prædestinatorum in se contingenter se prædestinatorum in se contingenter se habere ad esse prædestinatum, et ad esse habere ad esse prædestinatum, et ad esse de numero electorum. de numero electorum.

AD ID autem quod objicitur, quod AD ID autem quod objicitur, quod veritas scientiæ refertur ad rem, dicen- veritas scientiæ refertur ad rem, dicen- dum quod hoc verum est : sed refertur dum quod hoc verum est : sed refertur ut ad id de quo est, non ex quo sicut ex ut ad id de quo est, non ex quo sicut ex causa : et ideo non sequitur speciem causa : et ideo non sequitur speciem veritatis rei et si dicatur esse signum, veritatis rei et si dicatur esse signum, hoc non erit simpliciter, sed quoad con- hoc non erit simpliciter, sed quoad con- venientiam cum signo : quia posita ponit venientiam cum signo : quia posita ponit rem, propter habitudinem scientis ad rem, propter habitudinem scientis ad scitum, eo quod in omnibus scientia et scitum, eo quod in omnibus scientia et scibile habent aliquam proportionem, scibile habent aliquam proportionem, quæcumque sit illa. Et per hoc patere quæcumque sit illa. Et per hoc patere potest responsio ad totum. potest responsio ad totum.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

Quomodo debet hæc auctoritas intelligi Quomodo debet hæc auctoritas intelligi qua dicitur, Tene quod habes, ne alius qua dicitur, Tene quod habes, ne alius accipiat coronam tuam? accipiat coronam tuam?

Tertio, Quæritur de hoc quod dicit in Tertio, Quæritur de hoc quod dicit in principio capitis B, « Tene quod habes, principio capitis B, « Tene quod habes, ne alius accipiat coronam tuam. ne alius accipiat coronam tuam.

Ex hoc arguit Augustinus certum esse Ex hoc arguit Augustinus certum esse numerum electorum dicens : « Si alius numerum electorum dicens : « Si alius non accipit nisi iste perdiderit, est certus non accipit nisi iste perdiderit, est certus numerus electorum. » Sed secundum numerus electorum. » Sed secundum hoc non videtur esse certus nisi numerus hoc non videtur esse certus nisi numerus numerans, et non numerus numeratus: numerans, et non numerus numeratus: et hoc est contra prædicta, quia sic Deus et hoc est contra prædicta, quia sic Deus haberet scientiam imperfectam. haberet scientiam imperfectam.

Præterea, Eadem difficultas nascitur Præterea, Eadem difficultas nascitur de uno et de omnibus aut enim certus de uno et de omnibus aut enim certus est Deus de isto prædestinato in scientia est Deus de isto prædestinato in scientia sua, quod scit utrum salvabitur, aut sua, quod scit utrum salvabitur, aut non. Si non ergo aliquid ignorat futu- non. Si non ergo aliquid ignorat futu- rorum: quia alterum illorum immutabi- rorum: quia alterum illorum immutabi-

liter futurum est, quod salvabitur, vel liter futurum est, quod salvabitur, vel damnabitur. Si autem est certus, cum damnabitur. Si autem est certus, cum eadem ratio sit de quolibet, concluditur eadem ratio sit de quolibet, concluditur propositum, quod ipse certum habet nu- propositum, quod ipse certum habet nu- merum numeratum salvandorum : et merum numeratum salvandorum : et sic nihil videtur esse quod dicit Augu- sic nihil videtur esse quod dicit Augu- stinus. stinus.

ITEM, Aut intelligitur de corona præ- ITEM, Aut intelligitur de corona præ- sentis justitiæ, aut de corona justitiæ sentis justitiæ, aut de corona justitiæ finalis. Et primo modo: hoc non vide- finalis. Et primo modo: hoc non vide- turquia illa destruitur propter sequens turquia illa destruitur propter sequens peccatum, et non datur alteri : mortua peccatum, et non datur alteri : mortua enim justitia præsenti, non est corona enim justitia præsenti, non est corona ejus. Si autem de corona justitiæ fina- ejus. Si autem de corona justitiæ fina- lis: hoc adhuc minus videtur : quia illa lis: hoc adhuc minus videtur : quia illa non datur nisi ei qui meruit, et qui non datur nisi ei qui meruit, et qui prævisus est habere eam : si igitur est prævisus est habere eam : si igitur est hujusmodi, nullus est prævisus eam ha- hujusmodi, nullus est prævisus eam ha- bere nisi ille : ergo non datur alteri. bere nisi ille : ergo non datur alteri.

Quæst. Quæst.

SOLUTIO. Ad hoc dici potest, quod Solutio SOLUTIO. Ad hoc dici potest, quod Solutio Augustinus satis congrue utrumque nu- Augustinus satis congrue utrumque nu- merum certum esse probat ex illa au- merum certum esse probat ex illa au- ctoritate et est sensus : Si alius non ctoritate et est sensus : Si alius non accipit, nisi iste perdiderit, etc., hoc est, accipit, nisi iste perdiderit, etc., hoc est, si non iste perdiderit alius non accipiet : si non iste perdiderit alius non accipiet : ut notetur in hoc possibilitas ad perdi- ut notetur in hoc possibilitas ad perdi- tionem ex parte prædestinati, non tamen tionem ex parte prædestinati, non tamen perditio secundum actum, secundum perditio secundum actum, secundum quod stat sub prædestinatione et simi- quod stat sub prædestinatione et simi- liter notatur possibilitas accipiendi ex liter notatur possibilitas accipiendi ex parte non prædestinati, sed non actus parte non prædestinati, sed non actus accipiendi, secundum quod est sub re- accipiendi, secundum quod est sub re- latione præscientiæ. sicut enim dictum latione præscientiæ. sicut enim dictum est, uterque numerus est certus: sed est, uterque numerus est certus: sed Dominus loquitur de possibilitate liberi Dominus loquitur de possibilitate liberi arbitrii secundum quod in propria facul- arbitrii secundum quod in propria facul- tate consideratur. tate consideratur.

: :

AD HOC autem quod quæritur, Utrum Ad ques AD HOC autem quod quæritur, Utrum Ad ques intelligatur de corona præsentis justi- intelligatur de corona præsentis justi- tiæ, vel gloriæ beatitudinis? Dicendum, tiæ, vel gloriæ beatitudinis? Dicendum, quod utrumque satis probabiliter potest quod utrumque satis probabiliter potest sustineri sed communiter dicitur, quod sustineri sed communiter dicitur, quod intelligitur de corona præsentis justitiæ : intelligitur de corona præsentis justitiæ : et hanc accipit alius, dum alii de corpo- et hanc accipit alius, dum alii de corpo- re mystico valet opus factum: et iste qui re mystico valet opus factum: et iste qui peccat, moritur. Si autem de æterna peccat, moritur. Si autem de æterna

IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 14. IN I SENTENT. DIST. XL, B, ART. 14.

corona accipiatur : intelligitur sic, quod corona accipiatur : intelligitur sic, quod alius accipit dum sancti et beati de hoc alius accipit dum sancti et beati de hoc gaudent quia talia opera per illum gaudent quia talia opera per illum Spiritus sanctus est operatus, cui ta- Spiritus sanctus est operatus, cui ta- men finaliter nihil contulerunt: sic enim men finaliter nihil contulerunt: sic enim Sancti de omni opere bono in charitate Sancti de omni opere bono in charitate facto per quemcumque gloriabuntur in facto per quemcumque gloriabuntur in

æternum. æternum.

ARTICULUS XIV. ARTICULUS XIV.

An prædestinatus potest damnari, et An prædestinatus potest damnari, et præscitus salvari? præscitus salvari?

Deinde quæritur de hoc dicit, ibi, Deinde quæritur de hoc dicit, ibi, B, § 2: « Ad hoc autem objiciunt, etc. » B, § 2: « Ad hoc autem objiciunt, etc. » Videtur enim ista objectio non vale- Videtur enim ista objectio non vale- nec etiam solutio quam postea ponit nec etiam solutio quam postea ponit distinguendo, quod possit intelligi de re distinguendo, quod possit intelligi de re vel de dicto, cum dicitur, Prædestinatus vel de dicto, cum dicitur, Prædestinatus potest damnari: quia potest damnari: quia

re, re,

1. Si albedo esset inseparabilis a su- 1. Si albedo esset inseparabilis a su- bjecto aliquo, non distingueremus hanc, bjecto aliquo, non distingueremus hanc, album possibile est esse nigrum, ex eo album possibile est esse nigrum, ex eo quod possit esse de re vel de dicto: si- quod possit esse de re vel de dicto: si- cut non distinguimus hanc, possibile est cut non distinguimus hanc, possibile est cygnum esse nigrum : quia sive sit de re, cygnum esse nigrum : quia sive sit de re, sive de dicto, semper est falsa. Eodem sive de dicto, semper est falsa. Eodem modo cum prædestinatio sit forma vel re- modo cum prædestinatio sit forma vel re- spectus inseparabilis a prædestinato, non spectus inseparabilis a prædestinato, non erit subjectum prædestinationis possibile erit subjectum prædestinationis possibile umquam ad formam contrariam præ- umquam ad formam contrariam præ- destinationi: hæc autem est damnatio : destinationi: hæc autem est damnatio : ergo videtur, quod hæc omnibus modis ergo videtur, quod hæc omnibus modis impossibilis sit, Prædestinatus potest impossibilis sit, Prædestinatus potest

damnari. damnari.

2. Item, Respectus æternus eodem 2. Item, Respectus æternus eodem modo se habet re ad quam est existente, modo se habet re ad quam est existente, et non existente, et ente in peccato et et non existente, et ente in peccato et in gratia prædestinatio autem dicit in gratia prædestinatio autem dicit respectum æternum, ut habitum est : respectum æternum, ut habitum est : ergo ille respectus est immobilis, etiam ergo ille respectus est immobilis, etiam quocumque modo varietur res illo au- quocumque modo varietur res illo au- tem respectu immobili existente num- tem respectu immobili existente num- quam potest esse damnatio : ergo vide- quam potest esse damnatio : ergo vide-

323 323

tur, quod impossibile sit aliquem præ- tur, quod impossibile sit aliquem præ- destinatum damnari, sive accipiatur de destinatum damnari, sive accipiatur de re, sive de dicto. re, sive de dicto.

3. Item, Si hoc esset possibile: tunc 3. Item, Si hoc esset possibile: tunc esset possibile, quod prædestinatus fieret esset possibile, quod prædestinatus fieret præscitus ergo prævisus ad vitam æter- præscitus ergo prævisus ad vitam æter- nam, esset prævisus ad mortem æter- nam, esset prævisus ad mortem æter- nam quod nullo modo potest esse, quia nam quod nullo modo potest esse, quia tunc magna esset deceptio in divina tunc magna esset deceptio in divina

prævisione. prævisione.

4. Item, Hoc videtur dicere Glossa su- 4. Item, Hoc videtur dicere Glossa su- per illud Psalmi LXVII, 29: Deleantur per illud Psalmi LXVII, 29: Deleantur de libro viventium: ubi sic dicit : Non de libro viventium: ubi sic dicit : Non est hoc sic accipiendum, tamquam Deus est hoc sic accipiendum, tamquam Deus aliquem scribat quem postea deleat. aliquem scribat quem postea deleat. Cum igitur non fiat aliqua transmutatio Cum igitur non fiat aliqua transmutatio præscientiæ, videtur omnino impossibile præscientiæ, videtur omnino impossibile esse et de re, et de dicto, quod præde- esse et de re, et de dicto, quod præde- stinatus possit damnari. stinatus possit damnari.

SED CONTRA : SED CONTRA :

Causa prima non tollit causalitatem ab Causa prima non tollit causalitatem ab aliqua secundarum: videmus enim ad aliqua secundarum: videmus enim ad oculum naturam contingenter, tempora- oculum naturam contingenter, tempora- liter, et materialiter operari, licet Deus liter, et materialiter operari, licet Deus operetur ad idem immutabiliter, et im- operetur ad idem immutabiliter, et im- materialiter ergo nec in voluntate tollit materialiter ergo nec in voluntate tollit causalitatem voluntatis : causalitatem voluntatis : ergo effectus ergo effectus damnationis et salutis adhuc dependet a damnationis et salutis adhuc dependet a libero arbitrio : ergo non necesse est libero arbitrio : ergo non necesse est alterum determinate fieri. alterum determinate fieri.

SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- tio non infert necessitatem, nisi illam tio non infert necessitatem, nisi illam quæ est conditionis, ut prius habitum quæ est conditionis, ut prius habitum est nihil enim prohibet, ut dicit Boe- est nihil enim prohibet, ut dicit Boe- tius, quod aliquid comparatum diversis, tius, quod aliquid comparatum diversis, habeat in se possibilitatem et necessita- habeat in se possibilitatem et necessita- tem, non rei, sed consequentiæ. tem, non rei, sed consequentiæ.

UNDE dicendum ad primum, quod UNDE dicendum ad primum, quod prædestinatio non inest absolute rei, sed prædestinatio non inest absolute rei, sed rei comparatæ ad aliud et præterea eo rei comparatæ ad aliud et præterea eo modo quo inest, non tollit potentiam ad modo quo inest, non tollit potentiam ad contrarium quia non tollit liberi arbitrii contrarium quia non tollit liberi arbitrii flexibilitatem: sed sic non est cum dici- flexibilitatem: sed sic non est cum dici- tur, cygnus potest esse niger. Iste enim tur, cygnus potest esse niger. Iste enim terminus, cygnus, dicit subjectum pari- terminus, cygnus, dicit subjectum pari- ter et causam ad albedinem cum impos- ter et causam ad albedinem cum impos- sibilitate ad oppositum, et nullam po- sibilitate ad oppositum, et nullam po- tentiam relinquit ad oppositam formam. tentiam relinquit ad oppositam formam.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

324 324

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

AD ALIUD dicendum, quod respectus AD ALIUD dicendum, quod respectus æternus se habet eodem modo: sed res æternus se habet eodem modo: sed res multis modis se potest habere ad ipsum : multis modis se potest habere ad ipsum : et ideo cum subjectum sit cum potentia et ideo cum subjectum sit cum potentia contrarii, habet ad contrarium aliquam contrarii, habet ad contrarium aliquam possibilitatem. possibilitatem.

AD ALIUD dicendum, quod illa objectio AD ALIUD dicendum, quod illa objectio procedit in sensu compositionis: bene procedit in sensu compositionis: bene enim conceditur, quod prævisus salvari enim conceditur, quod prævisus salvari in eo quod hujusmodi, non damnabitur, in eo quod hujusmodi, non damnabitur, alioquin prævisio falleretur. alioquin prævisio falleretur.

AD ID quod objicitur de Glossa, di- AD ID quod objicitur de Glossa, di- cendum, quod Deus nullum delet. Sed cendum, quod Deus nullum delet. Sed tamen Scriptura possibilitatem damna- tamen Scriptura possibilitatem damna- tionis non aufert, ut prius dictum est. tionis non aufert, ut prius dictum est.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

Quid intelligitur per conditionem impli- Quid intelligitur per conditionem impli- citam, cum dicitur, Prædestinatum citam, cum dicitur, Prædestinatum necesse est salvari? necesse est salvari?

Postea quæritur de hoc quod dicit, ibi, Postea quæritur de hoc quod dicit, ibi, B, circa medium : « Intelligentia enim B, circa medium : « Intelligentia enim

conditionis implicitæ veritatem facit in conditionis implicitæ veritatem facit in dicto, et impossibilitatem in vero. » dicto, et impossibilitatem in vero. » Quid enim vocat conditionem impli- Quid enim vocat conditionem impli- citam ? citam ?

Item, Non videtur verum quod dicit, Item, Non videtur verum quod dicit, quia nullum verum est impossibile: er- quia nullum verum est impossibile: er- go nihil facit impossibilitatem in vero. go nihil facit impossibilitatem in vero.

SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod per Solutio, SOLUTIO. Ad hoc dicendum, quod per Solutio, conditionem implicitam intelligit hypo- conditionem implicitam intelligit hypo- tesim prædestinationis in prædestinato, tesim prædestinationis in prædestinato, scilicet quod prædestinatio semper impli- scilicet quod prædestinatio semper impli- cetur circa istum ut sit locutio de dicto, cetur circa istum ut sit locutio de dicto, et non de re, cum dicitur, prædestina- et non de re, cum dicitur, prædestina- tum necesse est salvari: vel, si iste est tum necesse est salvari: vel, si iste est prædestinatus, ipse necessario salvabi- prædestinatus, ipse necessario salvabi- tur quia tunc intelligentia istius condi- tur quia tunc intelligentia istius condi- tionis implicans prædestinationem circa tionis implicans prædestinationem circa istum, et includens modum necessitatis, istum, et includens modum necessitatis, facit veritatem in dicto, id est, in locu- facit veritatem in dicto, id est, in locu- tione illa, secundum quod est de dicto, tione illa, secundum quod est de dicto, et non de re, et per consequens facit im- et non de re, et per consequens facit im- possibilitatem in vero, quia facit verum possibilitatem in vero, quia facit verum impossibile aliter habere se: et hoc est impossibile aliter habere se: et hoc est quod intendit. quod intendit.

Et per hoc patet solutio ad objectum. Et per hoc patet solutio ad objectum.

cui innititur 1 cui innititur 1 esse, scilicet esse, scilicet destinatus es destinatus es esse prædesti esse prædesti enim conjun enim conjun ab æterno sit ab æterno sit simul ut sit I simul ut sit I ab æterno q ab æterno q prædestinatu prædestinatu conceditur a conceditur a nasse ab æ nasse ab æ iste non fuis iste non fuis esset prædes esset prædes præscientia præscientia Dei et homir Dei et homir dictum ¹, co dictum ¹, co bile est non bile est non

tes possibili tes possibili de præscien de præscien bilitas ad pc bilitas ad pc destinatio, I destinatio, I

C. Quomodo adhuc instant quæstioni ? C. Quomodo adhuc instant quæstioni ?

AF AF

Utrum pr Utrum pr

Verumtamen adhuc instant, et secundum conjunctionem argumentando Verumtamen adhuc instant, et secundum conjunctionem argumentando ita procedunt: Non enim, inquiunt, potest esse ut aliquis prædestinatus ita procedunt: Non enim, inquiunt, potest esse ut aliquis prædestinatus sit, et damnetur. Utrumque istorum simul esse non potest, sed alterum ho- sit, et damnetur. Utrumque istorum simul esse non potest, sed alterum ho- rum non potest non esse, scilicet quin iste sit prædestinatus: ab æterno enim rum non potest non esse, scilicet quin iste sit prædestinatus: ab æterno enim prædestinatus est, et non potest modo non esse prædestinatus. Cum ergo prædestinatus est, et non potest modo non esse prædestinatus. Cum ergo impossibile sit simul utrumque esse, et impossibile sit alterum non esse, impossibile sit simul utrumque esse, et impossibile sit alterum non esse, videtur non posse alterum esse, scilicet ut damnetur. Quod si est, ergo videtur non posse alterum esse, scilicet ut damnetur. Quod si est, ergo non potest esse ut non salvetur. non potest esse ut non salvetur.

In hujus quæstionis solutione mallem alios audire quam docere. Dicimus In hujus quæstionis solutione mallem alios audire quam docere. Dicimus tamen de præscientia similem posse moveri quæstionem. Ideoque tam hic tamen de præscientia similem posse moveri quæstionem. Ideoque tam hic quam ibi unam facimus responsionem, dicentes determinandum fore illud quam ibi unam facimus responsionem, dicentes determinandum fore illud

Deinde qu Deinde qu

ibi, «Verum ibi, «Verum Videtur en Videtur en saria: quoni saria: quoni 1. Dicit Pl 1. Dicit Pl stente de nec stente de nec sequitur co sequitur co Omne A nece Omne A nece A, vel quodo A, vel quodo vel quoddam vel quoddam

1 Edit. J. Al 1 Edit. J. Al

IN I SENTENT. DIST. XL, C, ART. 16. IN I SENTENT. DIST. XL, C, ART. 16.