IN I SENTENT. DIST. XXXIX, C. IN I SENTENT. DIST. XXXIX, C.

compossibiles, scilicet quod ego scien- compossibiles, scilicet quod ego scien- tiam alicujus scibilis habeam, et quod tiam alicujus scibilis habeam, et quod illud scibile non sit : quia statim me ha- illud scibile non sit : quia statim me ha- bente scientiam, sequitur illud scibile bente scientiam, sequitur illud scibile esse, quia mea non efficitur nisi ab illo esse, quia mea non efficitur nisi ab illo scibili ita in Deo istæ duæ sunt incom- scibili ita in Deo istæ duæ sunt incom- possibiles, quod aliquid sit et quod scien- possibiles, quod aliquid sit et quod scien- tia illius non sit quia scientia Dei est tia illius non sit quia scientia Dei est causa illius et quia non est causa nisi causa illius et quia non est causa nisi ab æterno, sequitur quod ab æterno sit ab æterno, sequitur quod ab æterno sit causa illius: et ideo in Deo est idem causa illius: et ideo in Deo est idem posse scire modo et posse ab æterno sci- posse scire modo et posse ab æterno sci- visse et istæ duæ incompossibiles sunt, visse et istæ duæ incompossibiles sunt, quod aliquid nunc fiat, et quod ipse ab quod aliquid nunc fiat, et quod ipse ab æterno illud non scivit: licet utraque se- æterno illud non scivit: licet utraque se- cundum se sit possibilis, quia una impli- cundum se sit possibilis, quia una impli- catur in alia: et quando ponitur aliquid catur in alia: et quando ponitur aliquid esse quod numquam erit, ponitur per esse quod numquam erit, ponitur per consequens Deum illud semper scivisse, consequens Deum illud semper scivisse, ex hoc, quia sua scientia est æterna cau- ex hoc, quia sua scientia est æterna cau- sa vel prævisio illius. Et super istum sa vel prævisio illius. Et super istum sensum procedit Magister. sensum procedit Magister.

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An concedendum sit Deum posse scire An concedendum sit Deum posse scire quod ipse prius nescivit ? quod ipse prius nescivit ?

Postea quæritur de hoc quod dicit: Postea quæritur de hoc quod dicit: « Non potest ergo noviter vel ex tempore « Non potest ergo noviter vel ex tempore scire vel præscire aliquid, etc. » scire vel præscire aliquid, etc. » Quæritur enim, Utrum concedendum Quæritur enim, Utrum concedendum

299 299

sit Deum posse scire quod ipse prius ne- sit Deum posse scire quod ipse prius ne- scivit ? scivit ?

Et videtur quod sic: quia Et videtur quod sic: quia

1. Hoc innuitur in ultima parte se- 1. Hoc innuitur in ultima parte se- quentis opinionis quam inducit, quod quentis opinionis quam inducit, quod Deus plura potest scire quam scivit, quia Deus plura potest scire quam scivit, quia transire potest super plura. transire potest super plura.

2. Item, Quidam objiciunt : Deus pot- 2. Item, Quidam objiciunt : Deus pot- est modo creare quod non creat, et plu- est modo creare quod non creat, et plu- ra creare quam creat: ergo similiter plu- ra creare quam creat: ergo similiter plu- ra potest scire quam sciat. ra potest scire quam sciat.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Cum scientia referatur ad scibile, si pot- Cum scientia referatur ad scibile, si pot- est scire quod prius nescivit, videtur se- est scire quod prius nescivit, videtur se- qui quod potest habere scientiam quam qui quod potest habere scientiam quam prius non habuit: et hoc est Deum alte- prius non habuit: et hoc est Deum alte- rari ab imperfecta scientia ad perfectam. rari ab imperfecta scientia ad perfectam.

SOLUTIO. Videtur mihi, quod non sit SOLUTIO. Videtur mihi, quod non sit concedendum. concedendum.

AD ID autem quod objicitur de Littera: AD ID autem quod objicitur de Littera: dico, quod non intendit, quod aliqua dico, quod non intendit, quod aliqua possint fieri supra quæ transeat scientia possint fieri supra quæ transeat scientia Dei novo modo, sed intendit quod aliqua Dei novo modo, sed intendit quod aliqua possint fieri, super quæ ab æterno fuis- possint fieri, super quæ ab æterno fuis- set scientia. Et sic non sciret nisi quod set scientia. Et sic non sciret nisi quod prius et ab æterno scivit. prius et ab æterno scivit.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile de creatione: quia illa nihil ponit mile de creatione: quia illa nihil ponit in Deo, sed in re extra: scientia autem in Deo, sed in re extra: scientia autem est in sciente ipso, et ideo non potest ei est in sciente ipso, et ideo non potest ei advenire scientia novæ rei sine sui va- advenire scientia novæ rei sine sui va- ratione: quia illa nova res poneret ratio- ratione: quia illa nova res poneret ratio- nem idealem in Deo, quæ nisi ab æterno nem idealem in Deo, quæ nisi ab æterno fuerit in ipso, varationem ponit circa fuerit in ipso, varationem ponit circa ipsum. ipsum.

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

C. Utrum Deus possit scire plura quam scit? C. Utrum Deus possit scire plura quam scit?

Item a quibusdam dicitur Deus posse plura scire quam sciat: quia potest Item a quibusdam dicitur Deus posse plura scire quam sciat: quia potest omnia scire quæ scit, et potest aliqua facere quæ numquam erunt, et illa omnia scire quæ scit, et potest aliqua facere quæ numquam erunt, et illa potest scire: non enim aliqua incognita facere potest. Si vero omnia essent potest scire: non enim aliqua incognita facere potest. Si vero omnia essent quæ modo sunt, et alia quædam faceret quæ non sunt nec erunt, et illa quæ modo sunt, et alia quædam faceret quæ non sunt nec erunt, et illa

300 300

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

omnia sciret, pro certo plura sciret quam modo sciat : nec tamen ejus scien- omnia sciret, pro certo plura sciret quam modo sciat : nec tamen ejus scien- tia augeri potest, quia hoc totum fieri posset sine mutabilitate scientiæ. tia augeri potest, quia hoc totum fieri posset sine mutabilitate scientiæ. Constat ergo Dei scientiam omnino esse immutabilem, nec augeri posse Constat ergo Dei scientiam omnino esse immutabilem, nec augeri posse vel minui vel minui

sed ei subjecta. sed ei subjecta.

d contra. d contra.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An Deus potest plura scire quam scit? An Deus potest plura scire quam scit?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Item a quibusdam dicitur Deus posse « Item a quibusdam dicitur Deus posse plura scire quam sciat, etc. » plura scire quam sciat, etc. »

Videtur autem, quod ista opinio sit Videtur autem, quod ista opinio sit vera: quia vera: quia

1. Plura possunt esse quam sunt : scien- 1. Plura possunt esse quam sunt : scien- tia autem Dei, ut habetur in præcedenti tia autem Dei, ut habetur in præcedenti capitulo, non est nisi eorum quæ fuerunt capitulo, non est nisi eorum quæ fuerunt vel erunt vel sunt: ergo plura potest vel erunt vel sunt: ergo plura potest scire quam scit. scire quam scit.

2. Item, Scit quidquid potest facere: 2. Item, Scit quidquid potest facere: potest autem facere plura quam facit: potest autem facere plura quam facit: ergo potest plura scire quam scit. ergo potest plura scire quam scit.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Deus scit quidquid potest facere: et 1. Deus scit quidquid potest facere: et non potest plura scire, quam potest facere : non potest plura scire, quam potest facere : ergo non potest plura scire quam scit. ergo non potest plura scire quam scit.

2. Item, In æternis est idem esse et 2. Item, In æternis est idem esse et posse ergo si potest plura scire quam posse ergo si potest plura scire quam scit, tunc etiam scit plura quam scit, scit, tunc etiam scit plura quam scit, quod est impossibile. quod est impossibile.

SOLUTIO. Meo judicio ista composita SOLUTIO. Meo judicio ista composita falsa est, Deus potest plura scire quam falsa est, Deus potest plura scire quam scit, sicut Magister ante distinxit. Et scit, sicut Magister ante distinxit. Et quod dicit ista opinio, quod sua scientia quod dicit ista opinio, quod sua scientia potest transire super plura quam transit potest transire super plura quam transit sine mutatione: ita intelligo, quod hoc sine mutatione: ita intelligo, quod hoc ideo, quia posito quod sint plura, sequi- ideo, quia posito quod sint plura, sequi- tur eum plura ab æterno scivisse. Et de tur eum plura ab æterno scivisse. Et de sole quod quidam ponunt pro simili, non sole quod quidam ponunt pro simili, non est simile quia in sole non est ratio est simile quia in sole non est ratio cognoscendi ea super quæ fulget: quæ cognoscendi ea super quæ fulget: quæ si esset in sole, non esset possibile solem si esset in sole, non esset possibile solem effundere lumen intelligentiæ super ea, effundere lumen intelligentiæ super ea, quorum nulla ratio esset apud ipsum; et quorum nulla ratio esset apud ipsum; et sic est etiam in Deo. Unde cum non ac- sic est etiam in Deo. Unde cum non ac- cipiat de novo rationes intelligibilium, cipiat de novo rationes intelligibilium, oportet quod ab æterno habeat apud se. oportet quod ab æterno habeat apud se. Et per hoc patet solutio ad primum. Et per hoc patet solutio ad primum.

AD SECUNDUM dicendum, quod ipse AD SECUNDUM dicendum, quod ipse potest facere plura quam facit, sed non potest facere plura quam facit, sed non scire plura hoc modo quam scit, nisi sic- scire plura hoc modo quam scit, nisi sic- ut posse scire et posse scivisse ab æter- ut posse scire et posse scivisse ab æter- no et si ponuntur plura esse, supponi- no et si ponuntur plura esse, supponi- tur per implicationem in suppositione, tur per implicationem in suppositione, quod illa ab æterno scivit, ut supra di- quod illa ab æterno scivit, ut supra di- ctum est. ctum est.

Ad 2 Ad 2

" "

D. Quod videtur adversum illi sententiæ qua supra dictum est, Deum semper et D. Quod videtur adversum illi sententiæ qua supra dictum est, Deum semper et simul scire omnia. simul scire omnia.

Ei vero quod prædictum est, scilicet quod Deus omnia semper videt et Ei vero quod prædictum est, scilicet quod Deus omnia semper videt et simul, videtur obviare quod ait Hieronymus in expositione Habacuc: Ab- simul, videtur obviare quod ait Hieronymus in expositione Habacuc: Ab- surdum est, inquit, ad hoc deducere Dei majestatem, ut sciat per momenta surdum est, inquit, ad hoc deducere Dei majestatem, ut sciat per momenta singula quot culices nascantur, quotve moriantur, quota pulicum et singula quot culices nascantur, quotve moriantur, quota pulicum et

IN I SENTENT. DIST. XXXIX, E. IN I SENTENT. DIST. XXXIX, E.

301 301

muscarum sit multitudo, quotve pisces natent in aquis, et similia. Non si- muscarum sit multitudo, quotve pisces natent in aquis, et similia. Non si- mus tam fatui adulatores Dei, ut dum providentiam ejus etiam ad ima re- mus tam fatui adulatores Dei, ut dum providentiam ejus etiam ad ima re- trudimus, in nosipsos injuriosi simus, eamdem irrationabilium et rationa- trudimus, in nosipsos injuriosi simus, eamdem irrationabilium et rationa- bilium providentiam esse dicentes 1. Hic videtur dicere Hieronymus, quod bilium providentiam esse dicentes 1. Hic videtur dicere Hieronymus, quod Deus illorum minorum scientiam sive providentiam non habeat : quod si Deus illorum minorum scientiam sive providentiam non habeat : quod si hoc est, tunc non omnia simul scit et semper. Ex tali itaque sensu illud hoc est, tunc non omnia simul scit et semper. Ex tali itaque sensu illud dictum esse noverimus, ut Deum illa alternatim vel particulatim scire ne- dictum esse noverimus, ut Deum illa alternatim vel particulatim scire ne- get, nec per diversa temporum momenta sic illa cognovit, sicut per varia get, nec per diversa temporum momenta sic illa cognovit, sicut per varia momenta illorum quædam deficiunt, quædam incipiunt. Neque illis momenta illorum quædam deficiunt, quædam incipiunt. Neque illis aliisque irrationabilibus. ita providet, quemadmodum rationabilibus. aliisque irrationabilibus. ita providet, quemadmodum rationabilibus. Numquid enim (ut ait Apostolus 2) cura est Deo de bobus ? et sicut Numquid enim (ut ait Apostolus 2) cura est Deo de bobus ? et sicut non est cura Deo de bobus, ita nec de aliis irrationabilibus. Dicit non est cura Deo de bobus, ita nec de aliis irrationabilibus. Dicit tamen Scriptura, quia ipsi est de cura de omnibus 3. Providentiam ergo et tamen Scriptura, quia ipsi est de cura de omnibus 3. Providentiam ergo et curam universaliter de cunctis quæ condidit habet, ut habeat unumquod- curam universaliter de cunctis quæ condidit habet, ut habeat unumquod- que quod sibi debetur et convenit. Sed specialem providentiam atque cu- que quod sibi debetur et convenit. Sed specialem providentiam atque cu- ram habet de rationabilibus, quibus præcepta tradidit, eisque recte vivendi ram habet de rationabilibus, quibus præcepta tradidit, eisque recte vivendi legem præscripsit ac præmia promisit. Hanc providentiam et curam de ir- legem præscripsit ac præmia promisit. Hanc providentiam et curam de ir- rationabilibus non habet. Ideoque dicit Apostolus, quia non est cura Deo rationabilibus non habet. Ideoque dicit Apostolus, quia non est cura Deo de bobus providet tamen omnibus et curat, id est, gubernat omnia, qui de bobus providet tamen omnibus et curat, id est, gubernat omnia, qui omnibus solem suum facit oriri, et pluviam dat. Scit itaque Deus quanta omnibus solem suum facit oriri, et pluviam dat. Scit itaque Deus quanta sit multitudo pulicum, culicum, et muscarum, et piscium: et quot nascan- sit multitudo pulicum, culicum, et muscarum, et piscium: et quot nascan- tur, quotve moriantur: sed non scit hoc per momenta singula, imo simul tur, quotve moriantur: sed non scit hoc per momenta singula, imo simul et semel omnia. Neque ita scit, ut eamdem habeat providentiam irrationa- et semel omnia. Neque ita scit, ut eamdem habeat providentiam irrationa- bilium et rationabilium, id est, ut eodem penitus modo provideat irrationa- bilium et rationabilium, id est, ut eodem penitus modo provideat irrationa- bilibus et rationabilibus. Rationabilibus enim et præcepta dedit, et Ange- bilibus et rationabilibus. Rationabilibus enim et præcepta dedit, et Ange- los ad custodiam delegavit. los ad custodiam delegavit.

E. Brevis summa prædictorum, cum additione quorumdam. E. Brevis summa prædictorum, cum additione quorumdam.

4 4

Simul ita et immutabiliter scit Deus omnia quæ fuerunt, et sunt, et Simul ita et immutabiliter scit Deus omnia quæ fuerunt, et sunt, et erunt, tam bona quam mala : præscit quoque omnia futura, tam bona quam erunt, tam bona quam mala : præscit quoque omnia futura, tam bona quam mala. mala.

1 S. HIERONYMUS, In explan. super cap. 1 Habacuc. 1 S. HIERONYMUS, In explan. super cap. 1 Habacuc.

2 I ad Corinth. 1x, 9: Numquid de bobus cura est Deo? 2 I ad Corinth. 1x, 9: Numquid de bobus cura est Deo?

3 Sapient. vi, 8: Et æqualiter cura est illi de omnibus. Et, ibidem, XII, 13: Non est alius Deus 3 Sapient. vi, 8: Et æqualiter cura est illi de omnibus. Et, ibidem, XII, 13: Non est alius Deus quam tu, cui cura est de omnibus. quam tu, cui cura est de omnibus.

* Edit J. Alleaume, Sicut itaque. * Edit J. Alleaume, Sicut itaque.

Sed contra. Sed contra.

302 302

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

An Deus habeat notitiam singularium? An Deus habeat notitiam singularium?

Deinde quæritur de hoc quod dicit ul- Deinde quæritur de hoc quod dicit ul- timo, ibi, D, « Ei vero quod prædictum timo, ibi, D, « Ei vero quod prædictum est, etc. » est, etc. »

Videtur enim Deus non habere noti- Videtur enim Deus non habere noti- tiam singularium : quia tiam singularium : quia

1. Dicit Boetius, quod universale est 1. Dicit Boetius, quod universale est dum intelligitur, singulare dum sentitur. dum intelligitur, singulare dum sentitur.

2. Item, Omnis intellectus universa- 2. Item, Omnis intellectus universa- lium est, ut dicit Philosophus : quia in- lium est, ut dicit Philosophus : quia in- tellectus simplex est, et necesse est in- tellectus simplex est, et necesse est in- telligibile simplex esse: nihil autem sin- telligibile simplex esse: nihil autem sin- gularium est simplex: ergo nihil singu- gularium est simplex: ergo nihil singu- larium est apud intellectum. larium est apud intellectum.

3. Item, Philosophus in XI Metaphy- 3. Item, Philosophus in XI Metaphy- sicæ probat, quod non intelligit aliud a sicæ probat, quod non intelligit aliud a se, quia aliter vilesceret ejus intellectus se, quia aliter vilesceret ejus intellectus in rebus vilibus, quæ melius est igno- in rebus vilibus, quæ melius est igno- rare quam scire: ergo videtur, quod rare quam scire: ergo videtur, quod ipse non habeat notitiam singularium. ipse non habeat notitiam singularium.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Secundum hoc enim erunt plura igno- Secundum hoc enim erunt plura igno- rata ab eo quam scita. rata ab eo quam scita.

Item, Boetius in libro V de Consola- Item, Boetius in libro V de Consola- tione philosophiæ : tione philosophiæ :

Huic ex alto cuncta tuenti Huic ex alto cuncta tuenti

Nulla terræ mole resistunt : Nulla terræ mole resistunt : Non nox atris nubibus obstat. Non nox atris nubibus obstat. Quæ sint, quæ fuerint, veniantque Quæ sint, quæ fuerint, veniantque Uno mentis cernit ictu : Uno mentis cernit ictu :

Quem, quia respicit omnia solus, Quem, quia respicit omnia solus, Verum possis dicere solem. Verum possis dicere solem.

SOLUTIO. Dicendum cum Magistro, SOLUTIO. Dicendum cum Magistro, quod Deus omnia scit parva et magna. quod Deus omnia scit parva et magna.

Et ad id quod contra objicitur, dicen- Et ad id quod contra objicitur, dicen- dum quod est intellectus abstrahens for- dum quod est intellectus abstrahens for- Imam a re, et illam necesse est depurari Imam a re, et illam necesse est depurari propter materialitatem quam habet in re propter materialitatem quam habet in re extra, et ille est noster intellectus. Alius extra, et ille est noster intellectus. Alius est intellectus habens formas vel ideas est intellectus habens formas vel ideas componibiles exemplariter cum re, et componibiles exemplariter cum re, et illæ sunt universalis vel particularis, ita illæ sunt universalis vel particularis, ita quod a neutro abstrahitur, et ideo non quod a neutro abstrahitur, et ideo non repugnant simplicitati intellectus: quia repugnant simplicitati intellectus: quia intellectus illas habet apud se, et tales intellectus illas habet apud se, et tales sunt ideæ et formæ sub quibus intelli- sunt ideæ et formæ sub quibus intelli- gunt Angeli. gunt Angeli.

AD ALIUD dicendum, quod Philoso- AD ALIUD dicendum, quod Philoso- phus intelligit hoc de intellectu abstra- phus intelligit hoc de intellectu abstra- hente a rebus : quia necesse est, quod hente a rebus : quia necesse est, quod ille auferat conditiones materiæ ab eo ille auferat conditiones materiæ ab eo quod abstrahit, et assimilet sibi. Sed quod abstrahit, et assimilet sibi. Sed non sic est de intellectu qui est ad rem non sic est de intellectu qui est ad rem faciendam per formam compositionis : faciendam per formam compositionis : ille enim habet formam simplicem apud ille enim habet formam simplicem apud se, quæ non determinatur ad hoc vel se, quæ non determinatur ad hoc vel illud conditionibus materiæ, sed per re- illud conditionibus materiæ, sed per re- lationem ad hoc vel illud et per illam lationem ad hoc vel illud et per illam potest intelligi universale et particulare, potest intelligi universale et particulare, et universale in particulari, secundum et universale in particulari, secundum diversam relationem rei ad formam il- diversam relationem rei ad formam il- lam. lam.

: :

AD ALIUD dicendum, quod Philoso- AD ALIUD dicendum, quod Philoso- phus non intendit, quod non aliud intel- phus non intendit, quod non aliud intel- ligat, quam se, sicut supra expositum ligat, quam se, sicut supra expositum est sed intendit, quod non per aliud est sed intendit, quod non per aliud quam per seipsum intelligit, quia intel- quam per seipsum intelligit, quia intel- ligendo nihil accipit a rebus. Qualiter ligendo nihil accipit a rebus. Qualiter autem non vilescat intellectus ejus, su- autem non vilescat intellectus ejus, su- pra est expeditum. pra est expeditum.

Ad Ad

1 Cf. Supra, Dist. XXXV. 1 Cf. Supra, Dist. XXXV.

IN I SENTENT. DIST. XL, A. IN I SENTENT. DIST. XL, A.

303 303

DISTINCTIO XL. DISTINCTIO XL.

De scientia Dei quantum ad speciales effectus, scilicet de præ- De scientia Dei quantum ad speciales effectus, scilicet de præ- destinatione et reprobatione. destinatione et reprobatione.

A. Quid sit prædestinatio, et in quo differat a præscientia ? A. Quid sit prædestinatio, et in quo differat a præscientia ?

Prædestinatio vero de bonis salutaribus est, et de hominibus salvandis : Prædestinatio vero de bonis salutaribus est, et de hominibus salvandis : ut enim ait Augustinus in libro de Prædestinatione sanctorum: Prædesti- ut enim ait Augustinus in libro de Prædestinatione sanctorum: Prædesti- natio est gratiæ præparatio, quæ sine præscientia esse non potest ¹. Polest natio est gratiæ præparatio, quæ sine præscientia esse non potest ¹. Polest autem sine prædestinatione esse præscientia. Prædestinatione quippe autem sine prædestinatione esse præscientia. Prædestinatione quippe Deus ea præscivit, quæ fuerat ipse facturus: sed præscivit Deus etiam Deus ea præscivit, quæ fuerat ipse facturus: sed præscivit Deus etiam quæ non est ipse facturus, id est, omnia mala. Prædestinavit eos quos ele- quæ non est ipse facturus, id est, omnia mala. Prædestinavit eos quos ele- git, reliquos vero reprobavit, id est, ad mortem æternam præscivit pecca- git, reliquos vero reprobavit, id est, ad mortem æternam præscivit pecca-

turos. turos.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Prædestinatio vero est de bonis sa- « Prædestinatio vero est de bonis sa- lutaribus, etc. >> lutaribus, etc. >>

Hic incipit pars illa in qua Magister Hic incipit pars illa in qua Magister determinat de scientia divina secundum determinat de scientia divina secundum suam speciem. suam speciem.

Et dividitur in duas. In prima deter- Et dividitur in duas. In prima deter- minat de speciebus præscientiæ quæ minat de speciebus præscientiæ quæ sunt prædestinatio et reprobatio. In se- sunt prædestinatio et reprobatio. In se- cunda autem tangit quasdam quæstiones cunda autem tangit quasdam quæstiones de præscientia et scientia, communiter de præscientia et scientia, communiter consequentes scientiam Dei secundum consequentes scientiam Dei secundum

1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Prædestinatione 1 S. AUGUSTINUS, Lib. de Prædestinatione

genus et secundum speciem considera- genus et secundum speciem considera- tam, quæ incipit in penultimo capite tam, quæ incipit in penultimo capite sequentis distinctionis XLI, ibi, F, sequentis distinctionis XLI, ibi, F, « Præterea considerari oportet, Utrum « Præterea considerari oportet, Utrum ea omnia quæ semel scit, etc. »> ea omnia quæ semel scit, etc. »>

Præcedens autem adhuc dividitur in Præcedens autem adhuc dividitur in duas. In prima determinat species præ- duas. In prima determinat species præ- scientiæ, quæ sunt prædestinatio et ob- scientiæ, quæ sunt prædestinatio et ob- duratio. In secunda autem quærit, duratio. In secunda autem quærit, Utrum habeant aliquam causam in præ- Utrum habeant aliquam causam in præ- destinato, vel præscito? Et hæc incipit destinato, vel præscito? Et hæc incipit in principio sequentis distinctionis, XLI, in principio sequentis distinctionis, XLI, ibi, A, « Si autem quærimus meritum ibi, A, « Si autem quærimus meritum obdurationis, etc. » obdurationis, etc. »

Ista distinctio dividitur in duas partes. Ista distinctio dividitur in duas partes. In prima tangit prædestinationem, in se- In prima tangit prædestinationem, in se-

Sanctorum, cap. 10. Sanctorum, cap. 10.

304 304

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cunda reprobationem, ibi, D, « Cumque cunda reprobationem, ibi, D, « Cumque prædestinatio sit gratiæ præparatio, prædestinatio sit gratiæ præparatio,

etc. » etc. »

In prima parte facit quinque : quorum In prima parte facit quinque : quorum primum est, quod tangit de quibus est primum est, quod tangit de quibus est prædestinatio. Secundo, ostendit certum prædestinatio. Secundo, ostendit certum esse numerum prædestinatorum, ibi, B, esse numerum prædestinatorum, ibi, B, « Prædestinatorum nullus videtur, etc. » « Prædestinatorum nullus videtur, etc. » Tertio, objicitur contra sophistice, ibi, Tertio, objicitur contra sophistice, ibi, B, § 2 « Ad hoc autem objiciunt qui- B, § 2 « Ad hoc autem objiciunt qui- dam, etc. » Quarto, objicit fortius, ibi, dam, etc. » Quarto, objicit fortius, ibi, C, «Verumtamen adhuc instant, etc. » C, «Verumtamen adhuc instant, etc. » Quinto et ultimo solvit, ibi, C, § 2: Quinto et ultimo solvit, ibi, C, § 2: « In hujus quæstionis solutione, etc. » « In hujus quæstionis solutione, etc. » Sententia autem patet per se, quia Sententia autem patet per se, quia Littera est plana. Littera est plana.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

Ad quod attributorum debet reduci præ- Ad quod attributorum debet reduci præ- destinatio, utrum scilicet ad poten- destinatio, utrum scilicet ad poten- tiam, sapientiam, vel voluntatem? tiam, sapientiam, vel voluntatem?

Litteram octo Litteram octo

Sunt autem hic ante Sunt autem hic ante quærenda: quorum primum est, ad quod quærenda: quorum primum est, ad quod trium attributorum possit reduci præde- trium attributorum possit reduci præde- stinatio, utrum ad potentiam, vel ad sa- stinatio, utrum ad potentiam, vel ad sa- pientiam, vel voluntatem? pientiam, vel voluntatem?

Secundum, Quid sit re et diffinitione? Secundum, Quid sit re et diffinitione? Tertium autem, Utrum sit entis, vel Tertium autem, Utrum sit entis, vel non entis? non entis?

Quartum, Utrum sit æterna, vel tem- Quartum, Utrum sit æterna, vel tem- poralis? poralis?

Quintum, Utrum sit solius rationalis Quintum, Utrum sit solius rationalis creaturæ, vel etiam alterius ? creaturæ, vel etiam alterius ?

Sextum est, Utrum sit omnis rationa- Sextum est, Utrum sit omnis rationa- lis creaturæ, vel solius hominis. lis creaturæ, vel solius hominis.

Septimum est, Utrum sit omnis homi- Septimum est, Utrum sit omnis homi- nis, vel quorumdam hominum tantum ? nis, vel quorumdam hominum tantum ?

Octavum et ultimum, Utrum sit præ- Octavum et ultimum, Utrum sit præ- destinatio multiplicata secundum singu- destinatio multiplicata secundum singu- los prædestinatos, vel omnes prædesti- los prædestinatos, vel omnes prædesti- nati sint in uno, scilicet in Christo. nati sint in uno, scilicet in Christo.

1 Cf. Supra, Dist. XXXV. 1 Cf. Supra, Dist. XXXV.

Quæratur ergo primo, Utrum sit po- Quæratur ergo primo, Utrum sit po- tentiæ, vel sapientiæ, vel voluntatis sive tentiæ, vel sapientiæ, vel voluntatis sive bonitatis? bonitatis?

Videtur autem, quod sit scientiæ : Videtur autem, quod sit scientiæ : quia quia

1. Magister supra, in principio distinc- 1. Magister supra, in principio distinc- tionis XXXV ponit prædestinationem tionis XXXV ponit prædestinationem inter nomina quibus significatur scientia: inter nomina quibus significatur scientia: ergo ad scientiam reducitur. ergo ad scientiam reducitur.

2. Item, Non est destinare, nisi in 2. Item, Non est destinare, nisi in animo proponentis: proponere autem est animo proponentis: proponere autem est præconcipere de faciendo aliquo: con- præconcipere de faciendo aliquo: con- ceptio vero est secundum intellectum ceptio vero est secundum intellectum præscientem opus: cum ergo prædesti- præscientem opus: cum ergo prædesti- natio sit talis præconceptio, videtur natio sit talis præconceptio, videtur prædestinatio cadere sub scientia. prædestinatio cadere sub scientia.

3. Item, In quo genere est superius ad 3. Item, In quo genere est superius ad aliquid, in eodem est inferius quod ac- aliquid, in eodem est inferius quod ac- cipitur sub illo: sed præscientia est in cipitur sub illo: sed præscientia est in genere scientiæ: ergo prædestinatio, genere scientiæ: ergo prædestinatio, quæ est sub præscientia, ut supra habi- quæ est sub præscientia, ut supra habi- tum est, erit in genere scientiæ. tum est, erit in genere scientiæ.

SED CONTRA Videtur esse in genere po- Sed c SED CONTRA Videtur esse in genere po- Sed c tentiæ : tentiæ :

1. Quia, ut habetur hic, prædestinatio 1. Quia, ut habetur hic, prædestinatio est præparatio gratiæ: præparatio autem est præparatio gratiæ: præparatio autem actus potentiæ est : ergo et prædestina- actus potentiæ est : ergo et prædestina- tio, ut videtur. tio, ut videtur.

2. Item, Prædestinatio est æterna, et 2. Item, Prædestinatio est æterna, et hic supponatur, quia infra habet pro- hic supponatur, quia infra habet pro- bari prædestinati autem non sunt ab bari prædestinati autem non sunt ab æterno, nisi in potentia causæ efficien- æterno, nisi in potentia causæ efficien- tis ergo videtur, quod prædestinatio tis ergo videtur, quod prædestinatio reducatur ad potentiam, quia potentia reducatur ad potentiam, quia potentia causæ efficientis est. causæ efficientis est.

Similiter videtur, quod ordinetur ad Similiter videtur, quod ordinetur ad

voluntatem: voluntatem:

1. Quia diffinitur per voluntatem: dicit 1. Quia diffinitur per voluntatem: dicit enim Augustinus, quod prædestinatio enim Augustinus, quod prædestinatio est voluntas vel propositum miserendi. est voluntas vel propositum miserendi.

2. Item, Gratia et gloria quæ sunt 2. Item, Gratia et gloria quæ sunt effectus prædestinationis, sunt indican- effectus prædestinationis, sunt indican- tia bonitatem: bonitas autem est dispo- tia bonitatem: bonitas autem est dispo- sitio voluntatis : ergo et prædestinatio. sitio voluntatis : ergo et prædestinatio.

3. ltem, 1 ad Timoth. II, 4: Qui om- 3. ltem, 1 ad Timoth. II, 4: Qui om-

itio. itio.

IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 2. IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 2.

nes homines vult salvos fieri, etc. Vo- nes homines vult salvos fieri, etc. Vo- luntas autem salutis est ex prædestina- luntas autem salutis est ex prædestina- tione: ergo videtur quod prædestinatio tione: ergo videtur quod prædestinatio ordinetur ad voluntatem. ordinetur ad voluntatem.

SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- tio est in genere scientiæ effectivæ sive tio est in genere scientiæ effectivæ sive practicæ, et sic aliquid habet scientiæ et practicæ, et sic aliquid habet scientiæ et aliquid voluntatis et quia hæc inclinant aliquid voluntatis et quia hæc inclinant potentiam ad opus, ideo habet etiam ali- potentiam ad opus, ideo habet etiam ali- quid de actu potentiæ. Sed hoc quod est quid de actu potentiæ. Sed hoc quod est scientiæ practicæ, dat ei esse: id autem scientiæ practicæ, dat ei esse: id autem quod est voluntatis et potentiæ, est in quod est voluntatis et potentiæ, est in ipsa per modum proprietatis, secundum ipsa per modum proprietatis, secundum quod voluntas est de scito practice, et quod voluntas est de scito practice, et secundum quod potentia operans exten- secundum quod potentia operans exten- dit se per opus ad faciendum id: et ideo dit se per opus ad faciendum id: et ideo concedendæ sunt rationes primæ. concedendæ sunt rationes primæ.

AD ID autem quod objicitur de potentia, AD ID autem quod objicitur de potentia, dicendum quod hæc est prædestinationis dicendum quod hæc est prædestinationis quasi consequenter secundum intelli- quasi consequenter secundum intelli- gentiæ rationem, scilicet quia scientia gentiæ rationem, scilicet quia scientia talis est ad opus. talis est ad opus.

AD ID autem quod objicitur de volun- AD ID autem quod objicitur de volun- tate, dicendum quod talis scientia sem- tate, dicendum quod talis scientia sem- per voluntati est conjuncta: sed tamen per voluntati est conjuncta: sed tamen prædestinatio magis accipit nomen ex prædestinatio magis accipit nomen ex parte scientiæ, quam ex parte volunta- parte scientiæ, quam ex parte volunta- tis nihil autem prohibet aliquid sic tis nihil autem prohibet aliquid sic quoad diversa quæ sunt in ipso, ordinari quoad diversa quæ sunt in ipso, ordinari sub diversis generibus. sub diversis generibus.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Quid est prædestinatio in re ? Quid est prædestinatio in re ?

Deinde quæritur quid sit? Deinde quæritur quid sit?

Et hoc dividitur in duo, scilicet ut Et hoc dividitur in duo, scilicet ut quæratur primo, Quid sit re? et secundo, quæratur primo, Quid sit re? et secundo, Quid sit diffinitione ? Quid sit diffinitione ?

AD PRIMUM proceditur sic: AD PRIMUM proceditur sic:

1. Videtur, quod prædestinatio sit 1. Videtur, quod prædestinatio sit aliquid creatum, et non Deus: quia cum aliquid creatum, et non Deus: quia cum

XXVI XXVI

305 305

dico, iste est prædestinatus, dico aliquid dico, iste est prædestinatus, dico aliquid significando passive: ergo significo illud significando passive: ergo significo illud esse ab alio in isto: talis autem modus esse ab alio in isto: talis autem modus significandi non convenit Deo, quia nihil significandi non convenit Deo, quia nihil habet ab alio: ergo prædestinatio præ- habet ab alio: ergo prædestinatio præ- destinati non est Deus. destinati non est Deus.

2. Præterea, Nihil quod est Deus, 2. Præterea, Nihil quod est Deus, denominat hunc prædestinatum : ergo denominat hunc prædestinatum : ergo prædestinatio non est Deus. prædestinatio non est Deus.

3. Item, Actio, et passio sunt entia 3. Item, Actio, et passio sunt entia quæ secum habent oppositos respectus: quæ secum habent oppositos respectus: quod patet ex eorum diffinitionibus cum quod patet ex eorum diffinitionibus cum dicitur, actio est secundum quam in id dicitur, actio est secundum quam in id quod subjicitur agere dicimur: quod subjicitur agere dicimur: et pas- et pas- sio est effectus illatioque actionis. Ergo sio est effectus illatioque actionis. Ergo non conveniunt eidem, nec possunt ei- non conveniunt eidem, nec possunt ei- dem inesse. Cum ergo Deus sit præde- dem inesse. Cum ergo Deus sit præde- stinans, ipse non erit prædestinatio qua stinans, ipse non erit prædestinatio qua ille vel ille est prædestinatus: ergo cum ille vel ille est prædestinatus: ergo cum prædestinatio sit prædestinati, prædesti- prædestinatio sit prædestinati, prædesti- natio non est Deus. natio non est Deus.

4. Jtem, Cum dicitur, Deus creat, res 4. Jtem, Cum dicitur, Deus creat, res verbi quæ est creatio, idem est quod verbi quæ est creatio, idem est quod eductio de nihilo in aliquid: hæc autem eductio de nihilo in aliquid: hæc autem eductio ut forma est in educto: ergo in eductio ut forma est in educto: ergo in creatura, et non in Creatore: ergo si- creatura, et non in Creatore: ergo si- militer prædestinatio erit in prædesti- militer prædestinatio erit in prædesti- nato, et non in Deo: ergo realiter non nato, et non in Deo: ergo realiter non est Deus. est Deus.

5. Item, Absurdum videtur, quod Deus 5. Item, Absurdum videtur, quod Deus dicatur damınandorum reprobatio. Cum dicatur damınandorum reprobatio. Cum ergo non plus ponat prædestinatio in ergo non plus ponat prædestinatio in creatura, quam reprobatio, videtur etiam creatura, quam reprobatio, videtur etiam prædestinatio non esse Deus. prædestinatio non esse Deus.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Nihil est ab æterno nisi solus Deus: 1. Nihil est ab æterno nisi solus Deus: prædestinatio autem qua omnes sunt prædestinatio autem qua omnes sunt prædestinati qui salvabuntur, est ab prædestinati qui salvabuntur, est ab æterno ergo ipsa est Deus. æterno ergo ipsa est Deus.

2. Item, Cum dicitur, prædestinatio 2. Item, Cum dicitur, prædestinatio est propositum miserendi, nihil cadit in est propositum miserendi, nihil cadit in diffinitione in recto quod non sit Deus. diffinitione in recto quod non sit Deus. Similiter cum dicitur, præparatio gratiæ Similiter cum dicitur, præparatio gratiæ in præsenti et gloriæ in futuro: præpa- in præsenti et gloriæ in futuro: præpa- ratio enim est Deus præparans, quo- ratio enim est Deus præparans, quo- niam Deus agens est sua actio: gratia niam Deus agens est sua actio: gratia autem et gloria cadunt ibi in obliquo: autem et gloria cadunt ibi in obliquo: ergo videtur, quod prædestinatio præ- ergo videtur, quod prædestinatio præ- destinatorum sit Deus ipse. destinatorum sit Deus ipse.

20 20

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

306 306

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

SOLUTIO. Sine præjudicio loquendo, SOLUTIO. Sine præjudicio loquendo, consentio ultimis duabus rationibus, quod consentio ultimis duabus rationibus, quod prædestinatio secundum id quod est ac- prædestinatio secundum id quod est ac- cepta, sive sumatur ex parte prædesti- cepta, sive sumatur ex parte prædesti- nantis, seu ex parte prædestinati, sem- nantis, seu ex parte prædestinati, sem- per Deus est. Si enim accipiatur in eo per Deus est. Si enim accipiatur in eo quod est prædestinatio, nihil ponit in quod est prædestinatio, nihil ponit in tempore aliquo: et si habeat effectum tempore aliquo: et si habeat effectum quandoque in prædestinato respectu quandoque in prædestinato respectu cujus est, hoc accidit ei ex parte effectus cujus est, hoc accidit ei ex parte effectus connotati. Sciendum igitur, quod præ- connotati. Sciendum igitur, quod præ- destinatio est quasi medium inter Deum destinatio est quasi medium inter Deum prædestinantem et hominem prædestina- prædestinantem et hominem prædestina- tum, et prædestinatio ipsa dicit habitudi- tum, et prædestinatio ipsa dicit habitudi- nem Dei proponentis salvare ad salvan- nem Dei proponentis salvare ad salvan- dum et ideo prædestinatio non ponitur dum et ideo prædestinatio non ponitur in prædestinato, secundum quod ipse est in prædestinato, secundum quod ipse est diversus a Deo in natura propria exi- diversus a Deo in natura propria exi- stens, sed secundum quod ipse est in stens, sed secundum quod ipse est in scientia Creatoris: sed secundum hoc scientia Creatoris: sed secundum hoc quod ibi est, probatum est supra, quod quod ibi est, probatum est supra, quod ipse est creatrix essentia, et non natura ipse est creatrix essentia, et non natura creata ergo quod sic ponit circa ipsum, creata ergo quod sic ponit circa ipsum, non distinguitur ab essentia divina, sed non distinguitur ab essentia divina, sed est ipsa essentia divina, et cointelligitur est ipsa essentia divina, et cointelligitur respectus ad rem quam operabitur Deus respectus ad rem quam operabitur Deus in futuro. in futuro.

rem rem

DICENDUM ergo ad primum, quod cum DICENDUM ergo ad primum, quod cum dicitur, prædestinatus, non significatur dicitur, prædestinatus, non significatur ibi passive nisi quoad modum quoad nos, ibi passive nisi quoad modum quoad nos, et non secundum rem est enim sensus, et non secundum rem est enim sensus, quod iste est prævisus salvari, et ly præ- quod iste est prævisus salvari, et ly præ- visus non ponit aliquid secundum visus non ponit aliquid secundum extra prævidentem, licet ponat respe- extra prævidentem, licet ponat respe- ctum quoad aliquid, quod in futuro erit ctum quoad aliquid, quod in futuro erit aliud a Deo, circa quod erit effectus aliud a Deo, circa quod erit effectus prædestinationis. Unde tali modo signifi- prædestinationis. Unde tali modo signifi- candi active vel passive sufficit diversi- candi active vel passive sufficit diversi- tas rationis quæ est inter prævidentem, tas rationis quæ est inter prævidentem, et prævisum non in se, sed in ratione et prævisum non in se, sed in ratione ideali, in qua fuit ab æterno. ideali, in qua fuit ab æterno.

AD ALIUD dicendum, quod prædestina- AD ALIUD dicendum, quod prædestina- tio formaliter non est in prædestinato : tio formaliter non est in prædestinato : quia non dicit formam cujus esse abso- quia non dicit formam cujus esse abso- lute terminetur in eo, sed potius re- lute terminetur in eo, sed potius re- spectum ad salvandum, cui sufficit ut sit spectum ad salvandum, cui sufficit ut sit secundum quid, scilicet in idea, ut talis secundum quid, scilicet in idea, ut talis forma significetur in ipso. forma significetur in ipso.

AD ALIUD dicendum, quod prædesti- AD ALIUD dicendum, quod prædesti- nans et prædestinatus non se habent ut nans et prædestinatus non se habent ut simpliciter activa et passiva secundum simpliciter activa et passiva secundum naturam, sed tantum secundum aliquem naturam, sed tantum secundum aliquem modum significandi in quo notatur de- modum significandi in quo notatur de- pendentia salvandi ad salvantem secun- pendentia salvandi ad salvantem secun- dum rationem, id est, causæ efficientis, dum rationem, id est, causæ efficientis,

et non e converso. et non e converso.

AD ALIUD dicendum, quod non est si- AD ALIUD dicendum, quod non est si- mile quia cum dicitur, Deus creat, hoc mile quia cum dicitur, Deus creat, hoc non convenit Deo, nisi ex tempore : non convenit Deo, nisi ex tempore : unde non nominat tantum respectum ad unde non nominat tantum respectum ad creaturan, sed etiam effectum in crea- creaturan, sed etiam effectum in crea- tura, et illa potest essentialiter esse res tura, et illa potest essentialiter esse res verbi, licet sit a Deo : sed cum dicitur, verbi, licet sit a Deo : sed cum dicitur, Deus prædestinavit Petrum vel Paulum, Deus prædestinavit Petrum vel Paulum, non notatur nisi respectus ad creaturam, non notatur nisi respectus ad creaturam, qui convenit ab æterno, et ideo nihil qui convenit ab æterno, et ideo nihil ponit extra Deum. ponit extra Deum.

AD ALIUD dicendum, quod meo judicio AD ALIUD dicendum, quod meo judicio non est absurdum, ut dicatur Deus re- non est absurdum, ut dicatur Deus re- probatio in reprobatione enim non di- probatio in reprobatione enim non di- cuntur nisi duo, scilicet prævisio iniqui- cuntur nisi duo, scilicet prævisio iniqui- tatis, et præparatio pœnæ : et utrumque tatis, et præparatio pœnæ : et utrumque quod in recto cadit in diffinitione repro- quod in recto cadit in diffinitione repro- bationis, nominat essentiam divinam bationis, nominat essentiam divinam cum respectu ad id quod oblique cadit in cum respectu ad id quod oblique cadit in diffinitione illa, scilicet iniquitatem et diffinitione illa, scilicet iniquitatem et poenam quorum primum non ponit in poenam quorum primum non ponit in Deo speciem propriam, secundum au- Deo speciem propriam, secundum au- tem habet ibi speciem. Unde non reputo tem habet ibi speciem. Unde non reputo absurdum, quod Deus dicatur reprobatio absurdum, quod Deus dicatur reprobatio ipsa qua reprobantur iniqui. ipsa qua reprobantur iniqui.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

Quid est prædestinatio diffinitione? Quid est prædestinatio diffinitione?

AD SECUNDUM proceditur sic, et ponun- AD SECUNDUM proceditur sic, et ponun- tur multæ diffinitiones prædestinationis : tur multæ diffinitiones prædestinationis : habemus enim unam hic in Littera in habemus enim unam hic in Littera in ultimo capite istius distinctionis: «< Præ- ultimo capite istius distinctionis: «< Præ- destinatio est præscientia et præparatio destinatio est præscientia et præparatio

IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 3. IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 3.

beneficiorum, quibus certissime liberan- beneficiorum, quibus certissime liberan- tur quicumque liberantur¹. » tur quicumque liberantur¹. »

Alia est Augustini in libro de Fide ad Alia est Augustini in libro de Fide ad Petrum hæc « Prædestinatio est gratuitæ Petrum hæc « Prædestinatio est gratuitæ donationis præparatio. » donationis præparatio. »

Alia est Augustini in libro de Prædes- Alia est Augustini in libro de Prædes- tinatione Sanctorum hæc : « Prædestina- tinatione Sanctorum hæc : « Prædestina- tio est propositum miserendi. » tio est propositum miserendi. »

Item, «Prædestinatio est alicujus in Item, «Prædestinatio est alicujus in finem destinatio. » finem destinatio. »

Item, Magistri ponunt aliam: << Præde- Item, Magistri ponunt aliam: << Præde- stinatio est præparatio gratiæ in præsenti stinatio est præparatio gratiæ in præsenti et gloriæ in futuro. » et gloriæ in futuro. »

Objicitur autem contra primam: quia Objicitur autem contra primam: quia 1. Prædestinatio non videtur ponere 1. Prædestinatio non videtur ponere præparationem quæ addat aliquid supra præparationem quæ addat aliquid supra præscientiam : cum enim sunt tria, es- præscientiam : cum enim sunt tria, es- sentia divina, et respectus ad creaturam, sentia divina, et respectus ad creaturam, et effectus in creatura: præscientia dicit et effectus in creatura: præscientia dicit duo priora, et non tertium: eadem au- duo priora, et non tertium: eadem au- tem duo etiam dicit præparatio, et non tem duo etiam dicit præparatio, et non tertium, quia cum præparatio sit ab tertium, quia cum præparatio sit ab æterno, non dicit effectum in creatura : æterno, non dicit effectum in creatura : ergo videtur, quod unum nihil addat su- ergo videtur, quod unum nihil addat su- per alterum ergo unum superflue con- per alterum ergo unum superflue con- jungitur alteri. jungitur alteri.

2. Præterea, Beneficia multiplicia sunt, 2. Præterea, Beneficia multiplicia sunt, quæ non omnia cadunt in ratione gratiæ quæ non omnia cadunt in ratione gratiæ gratum facientis: quæ tamen liberant gratum facientis: quæ tamen liberant ab aliquibus malis: numquid igitur isto- ab aliquibus malis: numquid igitur isto-

rum rum

est prædestinatio ? Videtur quod est prædestinatio ? Videtur quod non : quia non dicimus flagellatorum non : quia non dicimus flagellatorum esse prædestinationem, cum tamen dica- esse prædestinationem, cum tamen dica- tur, II Machab. VI, 13: Multo tempore tur, II Machab. VI, 13: Multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia non sinere peccatoribus ex sententia agere, sed statim ultiones adhibere, ex- agere, sed statim ultiones adhibere, ex- tremi beneficii indicium est. tremi beneficii indicium est.

3. Item, Damascenus dicit, quod Deus 3. Item, Damascenus dicit, quod Deus non compellit ad virtutem, nec suadet non compellit ad virtutem, nec suadet vitium. Ergo videtur, quod non certis- vitium. Ergo videtur, quod non certis- sime liberat prædestinatio. sime liberat prædestinatio.

4. Item, Certissimus modus, est modus 4. Item, Certissimus modus, est modus necessitatis demonstrativæ : sed præde- necessitatis demonstrativæ : sed præde- stinatio non habet hunc modum in libe- stinatio non habet hunc modum in libe- rando, eo quod non tollit libertatem a rando, eo quod non tollit libertatem a

1 Cf. Dist. XL, cap. D, Cumque prædestinatio 1 Cf. Dist. XL, cap. D, Cumque prædestinatio sit gratiæ præparatio, etc. sit gratiæ præparatio, etc.

307 307

libero arbitrio: ergo videtur, quod non libero arbitrio: ergo videtur, quod non certissime liberat prædestinatio. certissime liberat prædestinatio.

Similiter objicitur de secunda, quod di- Similiter objicitur de secunda, quod di- citur, « Gratuitæ donationis præparatio. » citur, « Gratuitæ donationis præparatio. » 1. Non enim dicitur præparari res 1. Non enim dicitur præparari res quando non est, nisi in causa efficiente, ut quando non est, nisi in causa efficiente, ut patet: cum enim dicitur, domus præpa- patet: cum enim dicitur, domus præpa- ratur, non intelligitur præparari per hoc ratur, non intelligitur præparari per hoc quod habetur artifex sciens et potens, sed quod habetur artifex sciens et potens, sed potius quando dolantur ligna et eriguntur potius quando dolantur ligna et eriguntur partes domus: ergo similiter gratuitæ partes domus: ergo similiter gratuitæ donationis præparatio, non est nisi quan- donationis præparatio, non est nisi quan- do jam præparatur liberum arbitrium ad do jam præparatur liberum arbitrium ad suscipiendum, et quando infunditur gra- suscipiendum, et quando infunditur gra- tia hæc autem non sunt ab æterno: ergo tia hæc autem non sunt ab æterno: ergo præparatio gratuitæ donationis non est præparatio gratuitæ donationis non est ab æterno: sed prædestinatio est ab ab æterno: sed prædestinatio est ab æterno: ergo male per præparationem æterno: ergo male per præparationem diffinitur. diffinitur.

2. Item, Gratuita donatio est id quod 2. Item, Gratuita donatio est id quod datur sine meritis, quia gratuita donatio datur sine meritis, quia gratuita donatio non est nisi id quod datur gratis: ergo non est nisi id quod datur gratis: ergo videtur, quod secundum illam diffini- videtur, quod secundum illam diffini- tionem non sit nisi gratiæ primæ, et non tionem non sit nisi gratiæ primæ, et non gloriæ, vel gratiæ subsequentis quæ datur gloriæ, vel gratiæ subsequentis quæ datur post prævenientem: quod est contra dif- post prævenientem: quod est contra dif- finitionem ultimam. finitionem ultimam.

Similiter objicitur de tertia. Similiter objicitur de tertia.

1. Prædestinatio enim est ab æterno: 1. Prædestinatio enim est ab æterno: ergo videtur, quod non causatur ab ergo videtur, quod non causatur ab aliquo temporali: miseria autem tem- aliquo temporali: miseria autem tem- poralis est ergo videtur, quod præ- poralis est ergo videtur, quod præ- destinatio non respicit statum mise- destinatio non respicit statum mise- riæ, nisi per accidens: ergo non est riæ, nisi per accidens: ergo non est propositum miserendi, ut videtur, nisi propositum miserendi, ut videtur, nisi per acccidens: ergo per hoc non erit dif- per acccidens: ergo per hoc non erit dif- finienda prædestinatio. finienda prædestinatio.

Item, Secundum hoc non omnibus Item, Secundum hoc non omnibus convenit, qui tamen prædestinati sunt, convenit, qui tamen prædestinati sunt, ut Angeli et Christus: nulla enim miseria ut Angeli et Christus: nulla enim miseria sublevata est in eis. sublevata est in eis.

Item, Homo esset prædestinatus etiam- Item, Homo esset prædestinatus etiam- si non peccasset: et tamen non esset si non peccasset: et tamen non esset ablata ab eo aliqua miseria. ablata ab eo aliqua miseria.

2 S. J. DAMASCENUS, Lib. II, cap. 39. 2 S. J. DAMASCENUS, Lib. II, cap. 39.

308 308

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

2. Præterea quæritur, Utrum intelli- 2. Præterea quæritur, Utrum intelli- gitur de miseria culpæ vel de miseria gitur de miseria culpæ vel de miseria poenæ, vel utraque? Et videtur, quod de poenæ, vel utraque? Et videtur, quod de miseria culpæ quia consuevit dici, quod miseria culpæ quia consuevit dici, quod prædestinatio necessario ponit gratiam prædestinatio necessario ponit gratiam finalem, hæc autem non relevat nisi cul- finalem, hæc autem non relevat nisi cul- pam et non poenam. SED CONTRA: Gratia pam et non poenam. SED CONTRA: Gratia et gloria tollunt poenam et culpam : præ- et gloria tollunt poenam et culpam : præ- destinatio autem est præparatio gratiæ destinatio autem est præparatio gratiæ et gloriæ in futuro: ergo videtur, quod et gloriæ in futuro: ergo videtur, quod intelligitur de utraque miseria. intelligitur de utraque miseria.

Eodem modo objicitur de sequenti, Eodem modo objicitur de sequenti, quod « prædestinatio est alicujus in finem quod « prædestinatio est alicujus in finem destinatio. » destinatio. »

1. Si enim ponitur ibi finis in quem est 1. Si enim ponitur ibi finis in quem est destinatio, necessario præsupponit prin- destinatio, necessario præsupponit prin- cipium ejusdem destinationis, et medium cipium ejusdem destinationis, et medium per quod est destinatio: quæ ergo sunt illa? per quod est destinatio: quæ ergo sunt illa?

2. Item, Cum destinare sit æquivocum 2. Item, Cum destinare sit æquivocum ad proponere et mitterre, videtur magis ad proponere et mitterre, videtur magis sumi pro proposito, quam pro missione. sumi pro proposito, quam pro missione. PROBATIO. Non enim mittitur nisi qui est : PROBATIO. Non enim mittitur nisi qui est : sed prædestinatur qui non est: ergo præ- sed prædestinatur qui non est: ergo præ- destinare non est destinare aliquem, sed destinare non est destinare aliquem, sed potius destinare aliquid ante in proposito, potius destinare aliquid ante in proposito, sicut dicitur, II Machab. VI, 20, de Elea- sicut dicitur, II Machab. VI, 20, de Elea- zaro, quod destinavit non admittere illi- zaro, quod destinavit non admittere illi- cita propter vitæ amorem. Hoc etiam vi- cita propter vitæ amorem. Hoc etiam vi- detur per Joannem Damascenum, ubi detur per Joannem Damascenum, ubi vocat prædestinationem, prædetermina- vocat prædestinationem, prædetermina- tionem prædeterminatio autem potius tionem prædeterminatio autem potius est præmeditantis, quam præmittentis est præmeditantis, quam præmittentis aliquem in aliquid. aliquem in aliquid.

3. Item, Si prædestinatio esset desti- 3. Item, Si prædestinatio esset desti- natio alicujus in aliud, non diceretur præ- natio alicujus in aliud, non diceretur præ- paratio gratiæ et gloriæ: quia gratia et paratio gratiæ et gloriæ: quia gratia et gloria non diriguntur ad aliquid: sed gloria non diriguntur ad aliquid: sed potius diceretur præparatio Angeli vel potius diceretur præparatio Angeli vel hominis qui dirigitur. hominis qui dirigitur.

Tandem objicitur etiam contra ulti- Tandem objicitur etiam contra ulti- mam quia mam quia

1. Præsens gratia et gloria in futuro di- 1. Præsens gratia et gloria in futuro di- cunt aliquid in tempore, cum tamen præ- cunt aliquid in tempore, cum tamen præ- destinatio nihil dicat in tempore. destinatio nihil dicat in tempore.

2. Item, Damascenus dicit, quod pro- 2. Item, Damascenus dicit, quod pro-

1 S. J. DAMASCENUS, Lib. II, cap. 3. 1 S. J. DAMASCENUS, Lib. II, cap. 3.

videntia et prædestinatio sunt eorum videntia et prædestinatio sunt eorum quæ non sunt in nobis, sive in potestate. quæ non sunt in nobis, sive in potestate. nostra sed gloria aliquo modo est in nostra sed gloria aliquo modo est in potestate nostra per gratiam, cadit enim potestate nostra per gratiam, cadit enim sub merito, quod est in potestate nostra: sub merito, quod est in potestate nostra: ergo videtur, quod gratiæ et gloriæ non ergo videtur, quod gratiæ et gloriæ non sit prædestinatio? sit prædestinatio?

PRÆTEREA, Cum unius rei unica sit dif- PRÆTEREA, Cum unius rei unica sit dif- finitio, quæritur, Penes quid sumantur finitio, quæritur, Penes quid sumantur assignatæ diffinitiones ? assignatæ diffinitiones ?

SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- SOLUTIO. Dicendum, quod prædestina- tio quoad aliquid sui in omnibus illis dif- tio quoad aliquid sui in omnibus illis dif- finitionibus diffinitur: et quia plura sunt finitionibus diffinitur: et quia plura sunt in ipsa, ideo plures dantur diffinitiones. in ipsa, ideo plures dantur diffinitiones. Potest enim prædestinatio diffiniri in se, Potest enim prædestinatio diffiniri in se, vel secundum statum aliquem prædesti- vel secundum statum aliquem prædesti- nari. Si in se tunc habet in se genus nari. Si in se tunc habet in se genus remotum, et coarctationem illius generis remotum, et coarctationem illius generis per actum per actum causæ operantis, et effectus causæ operantis, et effectus suos. Vel etiam potest attendi nomen suos. Vel etiam potest attendi nomen prædestinationis. Dico ergo quod prima prædestinationis. Dico ergo quod prima datur per genus remotum quod est præ- datur per genus remotum quod est præ- scientia, et contrahitur per actum operan- scientia, et contrahitur per actum operan- tis causæ, et effectum proximum qui est tis causæ, et effectum proximum qui est beneficia certissime liberantia. Secunda beneficia certissime liberantia. Secunda autem non considerat nisi actum causæ autem non considerat nisi actum causæ operantis et effectum. Ultima autem ef- operantis et effectum. Ultima autem ef- fectum proximum et remotum, qui ef- fectum proximum et remotum, qui ef- ficitur mediante alio: quia gratia aliquo ficitur mediante alio: quia gratia aliquo modo efficit gloriam. Tertia autem datur modo efficit gloriam. Tertia autem datur secundum statum prædestinati ejusdem secundum statum prædestinati ejusdem qui est in miseria, ut homo post pec- qui est in miseria, ut homo post pec- catum. Quarta autem est ratio expla- catum. Quarta autem est ratio expla- nans nomen prædestinationis. Et per nans nomen prædestinationis. Et per hoc patet solutio ad ultimum. hoc patet solutio ad ultimum.

AD PRIMUM autem dicendum, quod licet AD PRIMUM autem dicendum, quod licet prædestinatio non dicat effectum in crea- prædestinatio non dicat effectum in crea- tura, tamen per modum significandi tura, tamen per modum significandi aliquid addit supra præscientiam: quia aliquid addit supra præscientiam: quia præscientia de se non ponit causalitatem præscientia de se non ponit causalitatem ad præscitum, sed præparatio dicit suf- ad præscitum, sed præparatio dicit suf- ficientiam causalitatis ad actum et effe- ficientiam causalitatis ad actum et effe- ctum. ctum.

AD ALIUD dicendum, quod prædestina- AD ALIUD dicendum, quod prædestina- tio non est proprie nisi gratiæ, et glo- tio non est proprie nisi gratiæ, et glo-

1 1

IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 3. IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 3.

riæ, et alia sunt indirecte operantia ad riæ, et alia sunt indirecte operantia ad liberationem, sicut satisfaciendo, vel hu- liberationem, sicut satisfaciendo, vel hu- miliando, vel tantum reddendo: directe miliando, vel tantum reddendo: directe autem operatur liberationem gratia, quæ autem operatur liberationem gratia, quæ facit dignum vita æterna, et dirigit in re- facit dignum vita æterna, et dirigit in re- gnum unde etiam alia beneficia sunt gnum unde etiam alia beneficia sunt communia prædestinatis et non præde- communia prædestinatis et non præde- stinatis, sed non gratia gratum faciens fi- stinatis, sed non gratia gratum faciens fi- nalis et ideo patet, quod illa est effe- nalis et ideo patet, quod illa est effe- ctus prædestinationis. ctus prædestinationis.

AD ALIUD dicendum, quod prædestina- AD ALIUD dicendum, quod prædestina- tio non compellit ad virtutem, sed tamen tio non compellit ad virtutem, sed tamen finaliter facit eam in libere acceptante et finaliter facit eam in libere acceptante et volente quia licet non cogatur accipere volente quia licet non cogatur accipere eam, tamen inevitabiliter inclinabit vo- eam, tamen inevitabiliter inclinabit vo- luntatem ad accipiendum eam. luntatem ad accipiendum eam.

AD ALIUD dicendum, quod non est in AD ALIUD dicendum, quod non est in præscientia et prædestinatione certitudo præscientia et prædestinatione certitudo demonstrationis: quia non sunt causæ demonstrationis: quia non sunt causæ per quas inferri possit salus de necessitate per quas inferri possit salus de necessitate rei, sed de necessitate consequentiæ tan- rei, sed de necessitate consequentiæ tan- tum, ut supra diximus de infallibilitate tum, ut supra diximus de infallibilitate præscientiæ divinæ ', et iterum infra os- præscientiæ divinæ ', et iterum infra os- tendetur, cum quæretur de certitudine tendetur, cum quæretur de certitudine numeri prædestinatorum. numeri prædestinatorum.

AD ID quod objicitur de secunda diffi- AD ID quod objicitur de secunda diffi- nitione, dicendum quod aliter est in ar- nitione, dicendum quod aliter est in ar- tifice creato, et artifice increato: quia tifice creato, et artifice increato: quia artifex creatus non producit materiam, artifex creatus non producit materiam, sed præparat eam tantum, accipiendo sed præparat eam tantum, accipiendo eam ab extrinseco. Deus autem et pro- eam ab extrinseco. Deus autem et pro- ducit id quod est necessarium ad opus, et ducit id quod est necessarium ad opus, et operatur præparando in ipso. Sunt enim operatur præparando in ipso. Sunt enim tria, scilicet ars, natura, et Deus. Ars tria, scilicet ars, natura, et Deus. Ars operatur super materiam imprimendo operatur super materiam imprimendo speciem artis, non dando materiæ virtu- speciem artis, non dando materiæ virtu- tem conservativam formæ quam impri- tem conservativam formæ quam impri- mit, ut patet in figura incisionis, quam mit, ut patet in figura incisionis, quam lapis continet non ex virtute quam acci- lapis continet non ex virtute quam acci- pit ab artifice, sed per virtutem quam pit ab artifice, sed per virtutem quam habet ex natura. Natura autem dat for- habet ex natura. Natura autem dat for- mam et conservantia formam: cum enim mam et conservantia formam: cum enim generans dat formam et transmutando generans dat formam et transmutando materiam a forma quam prius habuit, et materiam a forma quam prius habuit, et ab accidentibus et virtutibus quas prius ab accidentibus et virtutibus quas prius habuit, dando formam, dat omnia acci- habuit, dando formam, dat omnia acci-

1 Cf. Supra, Dist. XXXVIII. 1 Cf. Supra, Dist. XXXVIII.

309 309

dentia composito ex forma illa quæ con- dentia composito ex forma illa quæ con- servant formam in materia. Deus autem servant formam in materia. Deus autem agit totum, et materiam, et formam, et agit totum, et materiam, et formam, et proprietates et ideo præparatio suffi- proprietates et ideo præparatio suffi- ciens est in ipso solo sciente, potente, et ciens est in ipso solo sciente, potente, et volente etiam antequam agat: sed non volente etiam antequam agat: sed non sic est in materia, et adhuc minus in sic est in materia, et adhuc minus in arte unde non erat simile quod pro si- arte unde non erat simile quod pro si- mili inducebatur. mili inducebatur.

AD ALIUD dicendum, quod quidam di- AD ALIUD dicendum, quod quidam di- cunt cum Damasceno, quod prædestina- cunt cum Damasceno, quod prædestina- tio per se non est nisi gratiæ, et gloriæ tio per se non est nisi gratiæ, et gloriæ per consequens, et non primo, eo quod per consequens, et non primo, eo quod datur nostro operi quod est in potestate datur nostro operi quod est in potestate nostra. Sed melius potest dici, quod ve- nostra. Sed melius potest dici, quod ve- rum dicit Damascenus: sed tunc præde- rum dicit Damascenus: sed tunc præde- stinatio est trium, scilicet gratiæ, et me- stinatio est trium, scilicet gratiæ, et me- riti, et gloriæ. Et gratia quidem non est riti, et gloriæ. Et gratia quidem non est in potestate nostra, ita quod sit a nobis in potestate nostra, ita quod sit a nobis secundum id quod est, licet possimus secundum id quod est, licet possimus aliquid operari ad ipsam, scilicet faciendo aliquid operari ad ipsam, scilicet faciendo quod in nobis est. Meritum autem non quod in nobis est. Meritum autem non est in potestate nostra in quantum est est in potestate nostra in quantum est meritorium, quia hoc est a gratia: sed meritorium, quia hoc est a gratia: sed tamen est a potestate nostra alio modo, tamen est a potestate nostra alio modo, scilicet quia actus meritorius est a nobis : scilicet quia actus meritorius est a nobis : liberum enim arbitrium dat actum, et liberum enim arbitrium dat actum, et gratia informat eum. Sed gloria non est gratia informat eum. Sed gloria non est in potestate nostra secundum quod est in potestate nostra secundum quod est abundans supra meritum est enim re- abundans supra meritum est enim re- lata ad id quod est in potestate nostra, lata ad id quod est in potestate nostra, per hoc quod datur actibus meritoriis: per hoc quod datur actibus meritoriis: et hoc non in omnibus, quia in parvulis et hoc non in omnibus, quia in parvulis effectus prædestinationis non est opus, effectus prædestinationis non est opus, sed gratia et gloria tantum. sed gratia et gloria tantum.

AD ID quod objicitur de tertia dicen- AD ID quod objicitur de tertia dicen- dum, quod bene potest dici, quod hæc dum, quod bene potest dici, quod hæc diffinitio respicit statum ex parte præde- diffinitio respicit statum ex parte præde- stinati,quem prævidet Deus: et quod hac stinati,quem prævidet Deus: et quod hac diffinitione prædestinatio non convenit diffinitione prædestinatio non convenit omnibus prædestinatis, sed homini ca- omnibus prædestinatis, sed homini ca- denti tantum. Vel si velimus generaliter denti tantum. Vel si velimus generaliter extendere prædestinationem, tunc dici- extendere prædestinationem, tunc dici- mus, quod miseria in diffinitione non mus, quod miseria in diffinitione non respicit miseriam quæ sit in prædestinato, respicit miseriam quæ sit in prædestinato, sed quæ esset nisi esset effectus præde- sed quæ esset nisi esset effectus præde-

Ad 2. Ad 2.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

310 310

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

stinationis : misericordia enim prævenit stinationis : misericordia enim prævenit miserendo, ne incidat in miseriam: et miserendo, ne incidat in miseriam: et hac miseria miser esset Angelus et etiam hac miseria miser esset Angelus et etiam natura humana in Christo assumpta, si natura humana in Christo assumpta, si a gratia unionis separaretur, vel non tunc a gratia unionis separaretur, vel non tunc fuisset assumpta et nullum dubium ha- fuisset assumpta et nullum dubium ha- bet diffinitio. bet diffinitio.

AD ULTIMUM autem quod contra illam AD ULTIMUM autem quod contra illam diffinitionem objicitur, dicendum quod diffinitionem objicitur, dicendum quod bene potest intelligi de utraque miseria bene potest intelligi de utraque miseria secundum ordinem, ut primo tollatur secundum ordinem, ut primo tollatur culpa per gratiam, et poena per gloriam. culpa per gratiam, et poena per gloriam.

AD ID quod objicitur contra sequentem AD ID quod objicitur contra sequentem diffinitionem, dicendum quod in veritate diffinitionem, dicendum quod in veritate ibi est finis destinationis et medium et ibi est finis destinationis et medium et principium. Principium autem est pro- principium. Principium autem est pro- positum, et præparatio gratiæ est quasi positum, et præparatio gratiæ est quasi medium quod opponitur in cursu qui est medium quod opponitur in cursu qui est in tempore, et gloria est ut finis et ideo in tempore, et gloria est ut finis et ideo incipit ista destinatio ab æterno, et diri- incipit ista destinatio ab æterno, et diri- gitur per tempus totius cursus, iterum in gitur per tempus totius cursus, iterum in æternitatem. æternitatem.

: :

AD ALIUD dicendum, quod utroque AD ALIUD dicendum, quod utroque modo intelligitur cadere destinatio in ra- modo intelligitur cadere destinatio in ra- tione prædestinationis. Uno modo ratione tione prædestinationis. Uno modo ratione propositi destinantis, et alio modo ratio- propositi destinantis, et alio modo ratio- ne directionis. Ad id autem quod contra ne directionis. Ad id autem quod contra objicitur, dicendum quod licet non de- objicitur, dicendum quod licet non de- stinetur nisi qui est, tamen prædestinari stinetur nisi qui est, tamen prædestinari potest qui non est in propria natura, licet potest qui non est in propria natura, licet sit in Dei notitia: quia præpositio com- sit in Dei notitia: quia præpositio com- posita verbo, notat antecessionem æter- posita verbo, notat antecessionem æter- nitatis ad tempus. nitatis ad tempus.

AD ALIUD dicendum, quod in utrisque AD ALIUD dicendum, quod in utrisque intelligitur præparatio: Deus autem præ- intelligitur præparatio: Deus autem præ- parat eligendo quos dirigit, et præparat parat eligendo quos dirigit, et præparat eis bona quibus habiles fiunt directioni: eis bona quibus habiles fiunt directioni: tamen effectus solius gratiæ et gloriæ tamen effectus solius gratiæ et gloriæ exprimitur, quia illa dicunt medium et exprimitur, quia illa dicunt medium et finem directionis, quam importat præde- finem directionis, quam importat præde- stinatio in abstracto significata. stinatio in abstracto significata.

AD ID quod objicitur contra ultimam AD ID quod objicitur contra ultimam diffinitionem, dicendum quod præparatio diffinitionem, dicendum quod præparatio gratiæ et gloriæ non ponit gratiam et gratiæ et gloriæ non ponit gratiam et gloriam secundum actum, sed tantum gloriam secundum actum, sed tantum

1 Cf. I P. Summ. Theol. B. Alberti, Q. 63, 1 Cf. I P. Summ. Theol. B. Alberti, Q. 63,

ex parte præparantis et ideo non sequi- ex parte præparantis et ideo non sequi- tur, quod prædestinatio aliquid habeat tur, quod prædestinatio aliquid habeat ex tempore. ex tempore.

AD ALIUD patet solutio per ante di- AD ALIUD patet solutio per ante di-

cta. cta.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An prædestinatio sit entis, vel non An prædestinatio sit entis, vel non entis ¹? entis ¹?

Tertio quæritur, Utrum prædestinatio Tertio quæritur, Utrum prædestinatio sit entis, vel non entis? sit entis, vel non entis?

Videtur autem, quod entis: quia Videtur autem, quod entis: quia

1. Dicitur, ad Roman. 1, 4: Qui præ- 1. Dicitur, ad Roman. 1, 4: Qui præ- destinatus est Filius Dei in virtute. Ibi destinatus est Filius Dei in virtute. Ibi ponit Origenes talem litteram : Qui præ- ponit Origenes talem litteram : Qui præ- destinatus est in virtute: et dicit super il- destinatus est in virtute: et dicit super il- lud in Glossa: Destinatio est ejus qui lud in Glossa: Destinatio est ejus qui est. Ergo videtur, quod prædestinatio sit est. Ergo videtur, quod prædestinatio sit entis. entis.

2. Item, Prædestinatio est præparatio: 2. Item, Prædestinatio est præparatio: sed præparatio est entis: ergo et præde- sed præparatio est entis: ergo et præde- stinatio. stinatio.

2. Item, Electio est propositis duobus, 2. Item, Electio est propositis duobus, unius præoptatio, ut vult Damascenus: unius præoptatio, ut vult Damascenus: ergo electio est entis : ergo et prædesti- ergo electio est entis : ergo et prædesti- natio quia prædestinatio non est nisi natio quia prædestinatio non est nisi

electorum. electorum.

4. Item, Prædestinatio est sciti tantum: 4. Item, Prædestinatio est sciti tantum: scitum autem est ens: ergo et prædesti- scitum autem est ens: ergo et prædesti- natio est entis. natio est entis.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Ad Ephes. 1, 4: Elegit nos in ipso 1. Ad Ephes. 1, 4: Elegit nos in ipso ante mundi constitutionem : sed ante. ante mundi constitutionem : sed ante. mundi constitutionem non eramus : mundi constitutionem non eramus : ergo prædestinatio non videtur esse ergo prædestinatio non videtur esse

entis. entis.

2. Item, Prædestinatio est æterna : 2. Item, Prædestinatio est æterna : prædestinati autem non sunt ab æterno: prædestinati autem non sunt ab æterno:

ergo, etc. ergo, etc.

memb. 2. memb. 2.

S S

". ".

IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 5. IN I SENTENT. DIST. XL, A, ART. 5.

3. Item, Supra habitum est ab Augu- 3. Item, Supra habitum est ab Augu- stino, quod eliguntur qui non sunt : nec stino, quod eliguntur qui non sunt : nec errat qui elegit, nec vane elegit 1 : ergo errat qui elegit, nec vane elegit 1 : ergo videtur, quod non sit entis. videtur, quod non sit entis.