2 et 3. 2 et 3.

d 4. d 4.

et 6. et 6.

INI SENTENT. DIST. XXX, A, ART. 2. INI SENTENT. DIST. XXX, A, ART. 2.

hærens, et quod gratia alterius convenit hærens, et quod gratia alterius convenit quod est extraneum, quia non propter se quod est extraneum, quia non propter se inest et ita dicunt, quod convenit Deo inest et ita dicunt, quod convenit Deo esse creatorem gratia connotati in crea- esse creatorem gratia connotati in crea- tura, et non gratia sui. Sed hoc ego non tura, et non gratia sui. Sed hoc ego non audeo dicere, quod Deo aliquid conve- audeo dicere, quod Deo aliquid conve- niat non gratia sui quia potius conno- niat non gratia sui quia potius conno- tato convenit esse gratia essentiæ divinæ, tato convenit esse gratia essentiæ divinæ, quam e converso. Unde primo modo di- quam e converso. Unde primo modo di- cendum videtur mihi, quod significant cendum videtur mihi, quod significant hujusmodi verba essentiam divinam cum hujusmodi verba essentiam divinam cum habitudine in modo significandi cui sub- habitudine in modo significandi cui sub- est actus agentis primi: qui licet sit est actus agentis primi: qui licet sit idem in substantia cum Deo, tamen est idem in substantia cum Deo, tamen est aliud in modo significandi, et convenit aliud in modo significandi, et convenit ei gratia potentiæ agentis. Nec tamen se- ei gratia potentiæ agentis. Nec tamen se- quitur, quod conveniat ab æterno : quia quitur, quod conveniat ab æterno : quia illam habitudinem quam cum essentia illam habitudinem quam cum essentia importat, non finit noster intellectus sine importat, non finit noster intellectus sine creatura ad quam se habet. Unde licet creatura ad quam se habet. Unde licet ipsum uno modo se habeat ab æterno, ipsum uno modo se habeat ab æterno, et non modo creet quantum ad se, tamen et non modo creet quantum ad se, tamen creatura modo creatur, et ante non crea- creatura modo creatur, et ante non crea- tur et hoc contingit propter sapientiam tur et hoc contingit propter sapientiam prædestinantem et præordinantem exi- prædestinantem et præordinantem exi- tum creaturarum in esse. Unde non se- tum creaturarum in esse. Unde non se- quitur, quod semper conveniat : quia quitur, quod semper conveniat : quia aliter est in voluntariis, et aliter in his aliter est in voluntariis, et aliter in his quæ agunt præter intentionem et volun- quæ agunt præter intentionem et volun- tatem per naturam solam. tatem per naturam solam.

ID AUTEM quod dicitur, quod prædican- ID AUTEM quod dicitur, quod prædican- tur hujusmodi secundum causam, licet tur hujusmodi secundum causam, licet quidam hoc dicant, tamen non videtur quidam hoc dicant, tamen non videtur hoc mihi rationabile et ideo concedo ea hoc mihi rationabile et ideo concedo ea quæ inducta sunt ad hoc improbandum. quæ inducta sunt ad hoc improbandum.

AD ALIUD dicendum, quod licet in aliis AD ALIUD dicendum, quod licet in aliis efficientibus prædicetur inhærenter id efficientibus prædicetur inhærenter id quod denotat actum causæ, non tamen quod denotat actum causæ, non tamen ita est in causa prima: quia illius actus ita est in causa prima: quia illius actus est sua substantia, licet illo modo non si- est sua substantia, licet illo modo non si- gnificatur, sed in habitudine ad effectum : gnificatur, sed in habitudine ad effectum : quæ habitude non dicit mutationem in quæ habitude non dicit mutationem in causa, sed in effectu, ut infra patebit : causa, sed in effectu, ut infra patebit : et in causa nihil notat, quia notat actum et in causa nihil notat, quia notat actum qui personæ convenit, ut creare, quod qui personæ convenit, ut creare, quod non convenit alicui creato. non convenit alicui creato.

AD ALIUD dicendum, quod non prædi- AD ALIUD dicendum, quod non prædi- catur secundum conversionem quoad catur secundum conversionem quoad semper, sed prædicatur bene secundum semper, sed prædicatur bene secundum

89 89

conversionem quoad soli: quia soli Deo conversionem quoad soli: quia soli Deo convenit esse creatorem. Si autem quæ- convenit esse creatorem. Si autem quæ- ritur, Quare non semper ? Dicendum, ritur, Quare non semper ? Dicendum, quod opus Dei est voluntas Dei secun- quod opus Dei est voluntas Dei secun- dum actum producentem volitum : et il- dum actum producentem volitum : et il- la quidem ab æterno est, ut tunc produ- la quidem ab æterno est, ut tunc produ- catur, licet non ab æterno producatur catur, licet non ab æterno producatur res et cum hoc nomen creator nominet res et cum hoc nomen creator nominet ipsum producentem actum, ideo non ipsum producentem actum, ideo non convenit ab æterno, et nihil addit nisi convenit ab æterno, et nihil addit nisi habitudinem ad effectum, quæ quidem habitudinem ad effectum, quæ quidem habitudo Dei est in intellectu nostro, fun- habitudo Dei est in intellectu nostro, fun- data super virtutem agentem vel actum : data super virtutem agentem vel actum : et ideo intellectus non est cassus. Unde et ideo intellectus non est cassus. Unde non valet, prædicat essentiam Dei: ergo non valet, prædicat essentiam Dei: ergo convenit ab æterno: quia non prædicat convenit ab æterno: quia non prædicat essentiam absolute, sed in habitudine essentiam absolute, sed in habitudine causæ agentis secundum actum, ut di- causæ agentis secundum actum, ut di-

ctum est. ctum est.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Utrum ista nomina, creator, dominus, Utrum ista nomina, creator, dominus, rex, etc., prædicent in Deo aliquod ac- rex, etc., prædicent in Deo aliquod ac- cidens ? cidens ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Relative dicuntur secundum accidens, « Relative dicuntur secundum accidens, non quod accidit Deo, sed quod accidit non quod accidit Deo, sed quod accidit creaturis, etc. » creaturis, etc. »

Videtur enim, quod prædicent accidens Videtur enim, quod prædicent accidens quod accidit Deo : quia quod accidit Deo : quia

1. Accidens est, ut dicit Philosophus, 1. Accidens est, ut dicit Philosophus, quod contingit eidem inesse et non ines- quod contingit eidem inesse et non ines- se: sed esse creatorem contingit Deum se: sed esse creatorem contingit Deum esse et non esse: ergo videtur, quod ista esse et non esse: ergo videtur, quod ista Deo conveniant per accidens. Deo conveniant per accidens.

2. Item, Cum dicitur creator vel domi- 2. Item, Cum dicitur creator vel domi- nus, istud accidens habitudinis causæ, nus, istud accidens habitudinis causæ, vel suppositionis dominii est in aliquo : vel suppositionis dominii est in aliquo : aut in Deo, aut in creatura. Si in Deo, aut in Deo, aut in creatura. Si in Deo, habeo propositum, quod aliquod acci- habeo propositum, quod aliquod acci- dens est in Deo. Si in creatura: sed dens est in Deo. Si in creatura: sed cuicumque convenit habitudo quam im- cuicumque convenit habitudo quam im- portat hoc nomen creator et quam im- portat hoc nomen creator et quam im- portat ly dominus, illi convenit creatorem portat ly dominus, illi convenit creatorem

Sed contra. Sed contra.

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

90 90

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et dominum esse: ergo creatura est crea- et dominum esse: ergo creatura est crea- tor et dominus creaturæ, quod falsum tor et dominus creaturæ, quod falsum est ergo videtur, quod necesse sit quod est ergo videtur, quod necesse sit quod ponatur esse in creatore. ponatur esse in creatore.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Simplex forma subjectum esse non 1. Simplex forma subjectum esse non potest Deus autem simplex forma est : potest Deus autem simplex forma est : ergo non potest esse subjectum : ergo in ergo non potest esse subjectum : ergo in ipso non est accidens. ipso non est accidens.

2. Item, Accidens non convenit nisi 2. Item, Accidens non convenit nisi composito ergo si accidens est in Deo, composito ergo si accidens est in Deo, ipse est compositus: et sequuntur ex ipse est compositus: et sequuntur ex hoc omnia absurda, quæ etiam in primo hoc omnia absurda, quæ etiam in primo articulo istius distinctionis conclusa articulo istius distinctionis conclusa sunt. sunt.

SOLUTIO. Dicendum, quod ista nomina SOLUTIO. Dicendum, quod ista nomina non prædicant accidens propria prædi- non prædicant accidens propria prædi- catione, sed ex consequenti: dictum est catione, sed ex consequenti: dictum est enim supra, quod prædicant essentiam in enim supra, quod prædicant essentiam in habitudine ad effectum in creatura: unde habitudine ad effectum in creatura: unde illa habitudo addita consequenter ducit in illa habitudo addita consequenter ducit in effectum. Et hoc est accidens quod con- effectum. Et hoc est accidens quod con- sequenter ex relatione eorum intelligi- sequenter ex relatione eorum intelligi- tur, scilicet dependentia creaturæ a Deo tur, scilicet dependentia creaturæ a Deo secundum exitum in esse: vel secundum secundum exitum in esse: vel secundum suppositionem, ut dominus: vel secun- suppositionem, ut dominus: vel secun- dum regnum, ut rex: hæc enim depen- dum regnum, ut rex: hæc enim depen- dentia est in effectu, et non in Deo, licet dentia est in effectu, et non in Deo, licet significetur in habitudine quadanı ad id significetur in habitudine quadanı ad id quod dependet ad ipsum: et ideo varia- quod dependet ad ipsum: et ideo varia- tio creaturæ ex non esse in esse adducit tio creaturæ ex non esse in esse adducit nomen et ideo dicit Magister, quod nomen et ideo dicit Magister, quod nominat accidens, quia accidit creaturæ, nominat accidens, quia accidit creaturæ, et non Deo. et non Deo.

AD PRIMUM dicendum, quod illud non AD PRIMUM dicendum, quod illud non convenit Deo inesse, vel non inesse : convenit Deo inesse, vel non inesse : quia implicatur ibi quod insit ut acci- quia implicatur ibi quod insit ut acci- dens sed contingit ipsum significari in dens sed contingit ipsum significari in habitudine ad id quod aliquando est, et habitudine ad id quod aliquando est, et aliquando non est, propter dependentiam aliquando non est, propter dependentiam creati ad ipsum, et propter actum quo creati ad ipsum, et propter actum quo educit in esse: et ex hoc non ipse muta- educit in esse: et ex hoc non ipse muta- tur qui ab æterno se habet eodem mo- tur qui ab æterno se habet eodem mo- do: sed potius id quod habet se ad ipsum do: sed potius id quod habet se ad ipsum ad quod ipsum est, ut ad se dependens, ad quod ipsum est, ut ad se dependens, tali nomine nominatur. tali nomine nominatur.

AD ALIUD dicendum, quod ista habitu- AD ALIUD dicendum, quod ista habitu- do est in intellectu nostro, et ponit in do est in intellectu nostro, et ponit in

Deo essentiam tali modo significatam, Deo essentiam tali modo significatam, non tamen ponit aliquid novum : quæ- non tamen ponit aliquid novum : quæ- dam enim relativa sunt, quorum adven- dam enim relativa sunt, quorum adven- tui et recessioni sufficit mutatio alterius tui et recessioni sufficit mutatio alterius extremorum, ut supra diximus et si illa extremorum, ut supra diximus et si illa nominantur ab habitudine qua se habent nominantur ab habitudine qua se habent ad sua correlativa, relatio nihil ponit in ad sua correlativa, relatio nihil ponit in eis nisi habitudinem in ratione sola exi- eis nisi habitudinem in ratione sola exi- stentem: tamen plus adhuc est hic, quia stentem: tamen plus adhuc est hic, quia actus divinus qui licet sit essentia, ut actus divinus qui licet sit essentia, ut dictum est, tamen non eodem modo si- dictum est, tamen non eodem modo si- gnificatur, sicut etiam prædestinatio gnificatur, sicut etiam prædestinatio quæ non est nisi de futuris propter ha- quæ non est nisi de futuris propter ha- bitudinem importatam per præpositio- bitudinem importatam per præpositio-

nem. nem.

ARTICULUS III. ARTICULUS III.

An prædicta nomina significent essen- An prædicta nomina significent essen- tiam aut aliquid aliud? tiam aut aliquid aliud?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, « Ista appellatio relativa ex tem- ibi, « Ista appellatio relativa ex tem- pore, est Deo. » pore, est Deo. »

Adhuc quæritur hic, quid hujusmodi Adhuc quæritur hic, quid hujusmodi nomina significent? Aut enim significant nomina significent? Aut enim significant essentiam, aut ad aliquid. Si essentiam essentiam, aut ad aliquid. Si essentiam solam ergo ab æterno conveniunt sibi. solam ergo ab æterno conveniunt sibi. Si ad aliquid, cum non conveniant hæc Si ad aliquid, cum non conveniant hæc ab æterno, ut relationes personarum, ab æterno, ut relationes personarum, aliquid advenit Deo. aliquid advenit Deo.

Item, Hæc regula vera est quam dant Item, Hæc regula vera est quam dant Doctores Omnes nomen significans ef- Doctores Omnes nomen significans ef- fectum in creatura, significat essentiam fectum in creatura, significat essentiam divinam ergo videtur, quod essentiam divinam ergo videtur, quod essentiam significent, et nihil amplius. significent, et nihil amplius.

SOLUTIO. Dicendum, quod hic Docto- SOLUTIO. Dicendum, quod hic Docto- res tribus modis diversificantur. Quidam res tribus modis diversificantur. Quidam dicunt, quod in nomine duo sunt, scilicet dicunt, quod in nomine duo sunt, scilicet cui imponitur, et a quo imponitur : et cui imponitur, et a quo imponitur : et hujusmodi nomina quoad id cui impo- hujusmodi nomina quoad id cui impo- nuntur, significant essentiam : sed quoad nuntur, significant essentiam : sed quoad id a quo imponuntur, significant habitu- id a quo imponuntur, significant habitu- dinem ad ea a quibus distinguitur Deus, dinem ad ea a quibus distinguitur Deus, vel essentia divina: et ideo gratia illius vel essentia divina: et ideo gratia illius

IN I SENTENT. DIST. XXX, B IN I SENTENT. DIST. XXX, B

non dicuntur ab æterno. Sed contra hos non dicuntur ab æterno. Sed contra hos objicitur quia a quo imponitur hoc no- objicitur quia a quo imponitur hoc no- men creator, est actus creantis: et ille men creator, est actus creantis: et ille non convenit nisi creanti Deo : et si crea- non convenit nisi creanti Deo : et si crea- tor sonat in habitum vel potestatem, et tor sonat in habitum vel potestatem, et non in actum, facilius habetur proposi- non in actum, facilius habetur proposi- tum quia potestas et hujusmodi habitus tum quia potestas et hujusmodi habitus non convenit nisi Deo. Ideo volunt qui- non convenit nisi Deo. Ideo volunt qui- dam emendare solutionem istorum et dam emendare solutionem istorum et dicunt, quod hujusmodi nomina et quoad dicunt, quod hujusmodi nomina et quoad id cui imponuntur, et quoad id a quo id cui imponuntur, et quoad id a quo imponuntur, significant essentiam divi- imponuntur, significant essentiam divi- nam, sed propter connotatum non con- nam, sed propter connotatum non con- veniunt ab æterno et hoc derisibile veniunt ab æterno et hoc derisibile est, quod creator, rex, et hujusmodi, est, quod creator, rex, et hujusmodi, imponantur ab essentia divina, cum hæc imponantur ab essentia divina, cum hæc nomina omnino aliud innuant, ut Dama- nomina omnino aliud innuant, ut Dama- scenus dicit, quod significant habitudi- scenus dicit, quod significant habitudi-

91 91

nem eorum a quibus distinguitur essentia nem eorum a quibus distinguitur essentia et Deus. Et ideo placet mihi sententia et Deus. Et ideo placet mihi sententia Damasceni, quod significant essentiam Damasceni, quod significant essentiam sub tali habitudine ad inferiora: quæ ha- sub tali habitudine ad inferiora: quæ ha- bitudo fundatur in habitudine rei ad ip- bitudo fundatur in habitudine rei ad ip- sam, et in actu quo educit vel regit ea. sam, et in actu quo educit vel regit ea. Unde creatio tenet se ex parte creaturæ : Unde creatio tenet se ex parte creaturæ : sed actus creantis est in Deo, et est idem sed actus creantis est in Deo, et est idem ipsi, quia est voluntas ejus ut tunc fiat: ipsi, quia est voluntas ejus ut tunc fiat: et in tali habitudine imponitur nomen: et in tali habitudine imponitur nomen: et ideo licet significet essentiam, non ta- et ideo licet significet essentiam, non ta- men convenit ab æterno, quia talis ha- men convenit ab æterno, quia talis ha- bitudo ut habitudo non fuit ab æterno, bitudo ut habitudo non fuit ab æterno, licet fuerit essentia sic se habens ab licet fuerit essentia sic se habens ab æterno: et ideo bene conceditur, quod æterno: et ideo bene conceditur, quod dicunt ad aliquid talia nomina quoad id dicunt ad aliquid talia nomina quoad id a quoimponuntur. a quoimponuntur.

1 1

B. Oppositio quod non ex tempore sit dominus, quia est Dominus temporis quod B. Oppositio quod non ex tempore sit dominus, quia est Dominus temporis quod non est ex tempore. non est ex tempore.

2 2

Sed hic aliquis dicet, quod non ex tempore competit Deo hæc appellatio Sed hic aliquis dicet, quod non ex tempore competit Deo hæc appellatio qua dicitur Dominus rerum ², quia non est tantum dominus rerum quæ qua dicitur Dominus rerum ², quia non est tantum dominus rerum quæ ex tempore cœperunt, sed etiam illius rei quæ non cœpit ex tempore, id ex tempore cœperunt, sed etiam illius rei quæ non cœpit ex tempore, id est, ipsius temporis, quod non coepit coepit est, ipsius temporis, quod non coepit coepit ex tempore, quia non erat ex tempore, quia non erat ante tempus quam inciperet : et ideo non coepit esse dominus ex ante tempus quam inciperet : et ideo non coepit esse dominus ex tempore. Ad quod dici potest, quia licet non coeperit ex tempore dominus tempore. Ad quod dici potest, quia licet non coeperit ex tempore dominus esse temporis, cœpit tamen esse dominus temporis quia non esse temporis, cœpit tamen esse dominus temporis quia non semper fuit tempus et ipsius hominis ex tempore cœpit esse domi- semper fuit tempus et ipsius hominis ex tempore cœpit esse domi- nus. De hoc Augustinus in eodem libro 3 continue ita ait : Quisquis nus. De hoc Augustinus in eodem libro 3 continue ita ait : Quisquis exstiterit qui æternum Deum solum dicat, tempora vero non esse exstiterit qui æternum Deum solum dicat, tempora vero non esse æterna propter varietatem et mutabilitatem, sed tamen ipsa tempora æterna propter varietatem et mutabilitatem, sed tamen ipsa tempora non in tempore esse coepisse, quia non erat tempus antequam tempora in- non in tempore esse coepisse, quia non erat tempus antequam tempora in- ciperent et ideo non in tempore accidere Deo ut dominus esset, quia ciperent et ideo non in tempore accidere Deo ut dominus esset, quia ipsorum temporum dominus erat, quæ utique non in tempore esse cœpe- ipsorum temporum dominus erat, quæ utique non in tempore esse cœpe- runt quid respondebit de homine qui in tempore factus est ? cujus uti- runt quid respondebit de homine qui in tempore factus est ? cujus uti- que dominus non erat antequam esset. Certe ut dominus hominis esset, ex que dominus non erat antequam esset. Certe ut dominus hominis esset, ex

1 In edit. J. Alleaume desunt hæc verba, quia est dominus. 1 In edit. J. Alleaume desunt hæc verba, quia est dominus.

2 Ibidem deest, rerum. 2 Ibidem deest, rerum.

3 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 15. 3 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 15.

92 92

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tempore accidit Deo : et ut omnis amoveatur controversia, certe ut tuus tempore accidit Deo : et ut omnis amoveatur controversia, certe ut tuus dominus esset vel meus, qui modo esse cœpimus, ex tempore habuit. dominus esset vel meus, qui modo esse cœpimus, ex tempore habuit.

Quomodo ergo obtinemus nihil secundum accidens dici Deum, nisi quia Quomodo ergo obtinemus nihil secundum accidens dici Deum, nisi quia ipsius naturæ nihil accidit quo mutetur ut ea sint accidentia relativa, ipsius naturæ nihil accidit quo mutetur ut ea sint accidentia relativa, quæ cum aliqua mutatione rerum de quibus dicuntur, accidunt: sicut ami- quæ cum aliqua mutatione rerum de quibus dicuntur, accidunt: sicut ami- cus relative dicitur. Non enim amicus esse incipit, nisi cum amare cœpe- cus relative dicitur. Non enim amicus esse incipit, nisi cum amare cœpe- rit. Fit ergo aliqua mutatio voluntatis, ut amicus dicatur. Nummus vero rit. Fit ergo aliqua mutatio voluntatis, ut amicus dicatur. Nummus vero cum dicitur pretium, relative dicitur: nec tamen mutatus est cum esse cum dicitur pretium, relative dicitur: nec tamen mutatus est cum esse coeperit pretium, nec cum dicitur pignus, et hujusmodi. Si ergo nummus coeperit pretium, nec cum dicitur pignus, et hujusmodi. Si ergo nummus potest nulla sui mutatione toties dici relative, ut neque cum incipit dici, potest nulla sui mutatione toties dici relative, ut neque cum incipit dici, neque cum desinit, aliquid in ejus natura vel forma qua nummus est, mu- neque cum desinit, aliquid in ejus natura vel forma qua nummus est, mu- tationis fiat quanto facilius de illa incommutabili Dei substantia debemus tationis fiat quanto facilius de illa incommutabili Dei substantia debemus accipere, quod ita dicatur relative aliquid ad creaturam, ut quamvis tem- accipere, quod ita dicatur relative aliquid ad creaturam, ut quamvis tem- poraliter incipiat dici, non tamen ipsi substantiæ Dei accidisse intelliga- poraliter incipiat dici, non tamen ipsi substantiæ Dei accidisse intelliga- tur, sed illi creaturæ ad quam dicitur. tur, sed illi creaturæ ad quam dicitur.

1 1

Qualiter etiam refugium nostrum dicitur? Refugium enim nostrum dici- Qualiter etiam refugium nostrum dicitur? Refugium enim nostrum dici- tur Deus relative, ad nos enim refertur et tunc refugium nostrum fit, tur Deus relative, ad nos enim refertur et tunc refugium nostrum fit, cum ad eum refugimus. Numquid tunc fit aliquid in ejus natura, quod cum ad eum refugimus. Numquid tunc fit aliquid in ejus natura, quod antequam refugeremus ad eum, non erat? In nobis ergo fit aliqua muta- antequam refugeremus ad eum, non erat? In nobis ergo fit aliqua muta- tio, qui ad eum refugiendo efficimur meliores in illo autem nulla. Sic et tio, qui ad eum refugiendo efficimur meliores in illo autem nulla. Sic et pater noster esse incipit, cum per ejus gratiam regeneramur, qui dedit no- pater noster esse incipit, cum per ejus gratiam regeneramur, qui dedit no- bis potestatem filios Dei fieri 3. Substantia ergo nostra mutatur in melius, bis potestatem filios Dei fieri 3. Substantia ergo nostra mutatur in melius, cum filii ejus efficimur. Similiter et ille pater noster esse incipit, sed nulla cum filii ejus efficimur. Similiter et ille pater noster esse incipit, sed nulla sui commutatione substantiæ. Quod 3 ergo temporaliter dici incipit Deus, sui commutatione substantiæ. Quod 3 ergo temporaliter dici incipit Deus, quod antea non dicebatur, manifestum est relative dici : non tamen se- quod antea non dicebatur, manifestum est relative dici : non tamen se- cundum accidens Dei, quod aliquid ei acciderit: sed plane secundum ac- cundum accidens Dei, quod aliquid ei acciderit: sed plane secundum ac- cidens ejus, ad quod dici aliquid Deus incipit relative. cidens ejus, ad quod dici aliquid Deus incipit relative.

Ex his aperte ostenditur, quod quædam de Deo temporaliter dicuntur. Ex his aperte ostenditur, quod quædam de Deo temporaliter dicuntur. relative ad creaturas sine mutatione deitatis, sed non sine mutatione crea- relative ad creaturas sine mutatione deitatis, sed non sine mutatione crea- turæ et ita accidens est in creatura non in creatore : et appellatio qua turæ et ita accidens est in creatura non in creatore : et appellatio qua creatura dicitur relative, ad creatorem relativa est, et relationem notat creatura dicitur relative, ad creatorem relativa est, et relationem notat quæ est in ipsa creatura. Appellatio vero illa qua creator relative dicitur quæ est in ipsa creatura. Appellatio vero illa qua creator relative dicitur ad creaturam, relativa quidem est, sed nullam notat relationem quæ fit in ad creaturam, relativa quidem est, sed nullam notat relationem quæ fit in

creatore. creatore.

1 Edit. Joan. Alleaume, sit. 1 Edit. Joan. Alleaume, sit.

2 Joan 1, 12: Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Der fieri, etc. 2 Joan 1, 12: Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Der fieri, etc. 3 Edit. J. Alleaume, quid. 3 Edit. J. Alleaume, quid.

IN I SENTENT. DIST. XXX, B, ART. 4. IN I SENTENT. DIST. XXX, B, ART. 4.

ARTICULUS IV. ARTICULUS IV.

An tempus potest dici incepisse ? An tempus potest dici incepisse ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit in Deinde quæritur de hoc quod dicit in secunda parte, ibi, B, « Non cœpit ex secunda parte, ibi, B, « Non cœpit ex tempore esse dominus temporis. » tempore esse dominus temporis. »

Ex hoc videtur tempus coepisse : et hoc Ex hoc videtur tempus coepisse : et hoc videtur esse contra quosdam philosophos. videtur esse contra quosdam philosophos. Dicit enim Philosophus in VIII Physi- Dicit enim Philosophus in VIII Physi- corum, quod Plato genuit tempus solus, corum, quod Plato genuit tempus solus, et dicit ipsum coepisse cum cœlo: et dicit et dicit ipsum coepisse cum cœlo: et dicit hoc reprehendendo Platonem. Et si di- hoc reprehendendo Platonem. Et si di- catur, quod ipse dicit falsum, quid re- catur, quod ipse dicit falsum, quid re- spondebitur rationibus ejus sic? spondebitur rationibus ejus sic?

1. Quidquid semper accipitur in prin- 1. Quidquid semper accipitur in prin- cipio sui et fine secundum substantiam, cipio sui et fine secundum substantiam, ipsum numquam incipit, nec desinit: ipsum numquam incipit, nec desinit: tempus vel tempora semper accipitur in tempus vel tempora semper accipitur in principio sui et fine secundum substan- principio sui et fine secundum substan- tiam ergo ipsum numquam incipit, nec tiam ergo ipsum numquam incipit, nec desinit. PRIMA patet per se: quia res in- desinit. PRIMA patet per se: quia res in- cipiens non accipitur in fine suo, res au- cipiens non accipitur in fine suo, res au- tem desinens non accipitur in sui prin- tem desinens non accipitur in sui prin- cipio. SECUNDA probatur ex hoc, quod de cipio. SECUNDA probatur ex hoc, quod de tempore nihil est accipere nisi nunc quod tempore nihil est accipere nisi nunc quod est substantia ejus: et illud est princi- est substantia ejus: et illud est princi- pium, et finis: secundum præteritum pium, et finis: secundum præteritum quidem finis, et secundum futurum quidem finis, et secundum futurum principium ergo ante quodlibet nunc principium ergo ante quodlibet nunc fuit tempus, et post quodlibet nunc erit fuit tempus, et post quodlibet nunc erit tempus. tempus.

2. Item, Si cœpit: aut cœpit in seip- 2. Item, Si cœpit: aut cœpit in seip- so, aut in alio. Si in seipso: ergo fuit so, aut in alio. Si in seipso: ergo fuit antequam inciperet. Si in alio: ergo fuit antequam inciperet. Si in alio: ergo fuit in illo, quod iterum absurdum est. in illo, quod iterum absurdum est.

3. Item, Aut coepit in divisibili, aut in 3. Item, Aut coepit in divisibili, aut in indivisibili. Si in divisibili: ergo cum indivisibili. Si in divisibili: ergo cum ante illud fuerit pars divisibilis, et ipsum ante illud fuerit pars divisibilis, et ipsum non, ante principium temporis, scilicet non, ante principium temporis, scilicet tempus incipiens, fuit tempus, quod fal- tempus incipiens, fuit tempus, quod fal- sum est. Si cœpit in indivisibili: ergo sum est. Si cœpit in indivisibili: ergo tempus divisibile fuit in indivisibili quod tempus divisibile fuit in indivisibili quod

1 Cf. I Sententiarum, Dist. VIII. Tom. XXV. 1 Cf. I Sententiarum, Dist. VIII. Tom. XXV.

93 93

non potest intelligi. Si autem dicas, non potest intelligi. Si autem dicas, quod temporis inceptio fuit inceptio ip- quod temporis inceptio fuit inceptio ip- sius nunc. CONTRA: Aut enim coepit in sius nunc. CONTRA: Aut enim coepit in se, aut in alio. Si in alio: tunc fuit in se, aut in alio. Si in alio: tunc fuit in alio et hoc aut est temporis, aut æter- alio et hoc aut est temporis, aut æter- nitatis, quia ævum ante tempus non fuit. nitatis, quia ævum ante tempus non fuit. Si temporis : tunc tempus fuit ante Si temporis : tunc tempus fuit ante primum tempus. Si æternitatis: ergo primum tempus. Si æternitatis: ergo tempus fuit in æternitate sicut mensu- tempus fuit in æternitate sicut mensu- rante inceptionem ejus: et hoc falsum rante inceptionem ejus: et hoc falsum est, quia æternitas nihil variabile men- est, quia æternitas nihil variabile men- surat ergo videtur, quod nullo modo surat ergo videtur, quod nullo modo cœperit tempus. cœperit tempus.

SOLUTIO. Dico ultimæ rationi consen- SOLUTIO. Dico ultimæ rationi consen- tiendo, quod temporis inceptio fuit in tiendo, quod temporis inceptio fuit in indivisibili suo quod est nunc. indivisibili suo quod est nunc.

AD HOC autem quod objicitur, quod AD HOC autem quod objicitur, quod tunc fuit in indivisibili: dicendum, quod tunc fuit in indivisibili: dicendum, quod non sequitur, cum sit successivum: sed non sequitur, cum sit successivum: sed sequitur, quod continue fuit post hoc, et sequitur, quod continue fuit post hoc, et ex hoc unum est: quia continuatio ejus ex hoc unum est: quia continuatio ejus coepit ex illo licet enim tempus non sit coepit ex illo licet enim tempus non sit in nunc, tamen bene continuatur ad nunc in nunc, tamen bene continuatur ad nunc et ex nunc, sicut linea ex puncto et ad et ex nunc, sicut linea ex puncto et ad punctum. punctum.

: :

AD PRIMUM autem quod videtur pro- AD PRIMUM autem quod videtur pro- bare quod tempus non inceperit esse : bare quod tempus non inceperit esse : dicendum, quod Philosophus loquitur de dicendum, quod Philosophus loquitur de tempore quod adjacet primo mobili : tempore quod adjacet primo mobili : quia hoc est passio motus circularis : et quia hoc est passio motus circularis : et ideo in illo non est accipere aliquid, quod ideo in illo non est accipere aliquid, quod non est principium et finis: sed in illo non est principium et finis: sed in illo quod adjacet mutationi rectæ, est acci- quod adjacet mutationi rectæ, est acci- pere nunc quod est principium et non pere nunc quod est principium et non finis et sic ponimus nos tempora ince- finis et sic ponimus nos tempora ince- pisse: et illi non est contrarium dictum pisse: et illi non est contrarium dictum Philosophi. Qualiter autem tempus di Philosophi. Qualiter autem tempus di catur multipliciter, supra est notatum 1. catur multipliciter, supra est notatum 1.

AD ALIUD dicendum, quod cœpit in AD ALIUD dicendum, quod cœpit in nunc suo, ut jam patuit, eo quod accipi- nunc suo, ut jam patuit, eo quod accipi- mus ipsum adjacere motui vel mutationi mus ipsum adjacere motui vel mutationi quasi rectæ : et licet ævum sit simplicius quasi rectæ : et licet ævum sit simplicius tempore, tamen ævum incepit ex tem- tempore, tamen ævum incepit ex tem- pore, quia exitus ævi in esse temporalis pore, quia exitus ævi in esse temporalis et variabilis est secundum rationem. et variabilis est secundum rationem.

Solutio. Solutio.

Ad 3. Ad 3.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

94 94

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS V. ARTICULUS V.

Cum hæc nomina, servus, creatura, Cum hæc nomina, servus, creatura, et similia, dicant respectum realem, et similia, dicant respectum realem, utrum in creatore aliquis realis re- utrum in creatore aliquis realis re- spectus eis respondeat? spectus eis respondeat?

Deinde quæritur de hoc quod dicit in Deinde quæritur de hoc quod dicit in tertia particula, ibi in § 2 cap. B, « Quo- tertia particula, ibi in § 2 cap. B, « Quo- modo igitur obtinebimus nihil secundum modo igitur obtinebimus nihil secundum accidens dici Deum, etc. » accidens dici Deum, etc. »

Hic enim ad intellectum omnium quæ Hic enim ad intellectum omnium quæ dicta sunt, quærendum est, cum hujus- dicta sunt, quærendum est, cum hujus- modi nomina, servus, et creatura, dicant modi nomina, servus, et creatura, dicant respectum realem utrum aliquis realis respectum realem utrum aliquis realis respectus respondeat eis in creatore, vel respectus respondeat eis in creatore, vel nihil? nihil?

Videtur enim, quod respondeat. Videtur enim, quod respondeat.

1. Dicit enim Philosophus in Prædi- 1. Dicit enim Philosophus in Prædi- camentis et in V primæ Philosophiæ, camentis et in V primæ Philosophiæ, quod relativa sunt duorum modorum: quod relativa sunt duorum modorum: quædam enim sunt ad aliquid, quibus quædam enim sunt ad aliquid, quibus hoc ipsum esse quod sunt ad aliud sunt : hoc ipsum esse quod sunt ad aliud sunt : quædam autem dicuntur ad aliquid, et quædam autem dicuntur ad aliquid, et quandoque non sunt ita ad aliquid, ut quandoque non sunt ita ad aliquid, ut utrumque sit ad alterum: sed unum est utrumque sit ad alterum: sed unum est ad alterum, et non e converso nisi se- ad alterum, et non e converso nisi se- cundum dici, ut unum et multum, et cundum dici, ut unum et multum, et scientia et scitum, et mensura et mensu- scientia et scitum, et mensura et mensu- ratum, et hujusmodi. Illa quæ sunt ad ratum, et hujusmodi. Illa quæ sunt ad aliquid primo modo, in utroque relati- aliquid primo modo, in utroque relati- vorum ponunt respectum realem: et vorum ponunt respectum realem: et ideo dicuntur ad convertentiam, et posi- ideo dicuntur ad convertentiam, et posi- ta se ponunt, et perempta se perimunt ta se ponunt, et perempta se perimunt æqualiter. Cum igitur sint talia, domi- æqualiter. Cum igitur sint talia, domi- nus servus, rex rectum, creator creatu- nus servus, rex rectum, creator creatu- ra, videtur quod in utroque hujusmodi ra, videtur quod in utroque hujusmodi respectus significetur. respectus significetur.

2. Item, Aut uterque respectus poni- 2. Item, Aut uterque respectus poni- tur in creatura, cum dicitur, creator tur in creatura, cum dicitur, creator creatura, aut uterque in Deo, aut alter creatura, aut uterque in Deo, aut alter in Deo, et alter in creatura. Si primo in Deo, et alter in creatura. Si primo modo tunc videtur, quod creatura du- modo tunc videtur, quod creatura du- plici respectu se habeat ad idem, quod plici respectu se habeat ad idem, quod est impossibile. est impossibile.

Item, Secundum hoc oppositi respe- Item, Secundum hoc oppositi respe- ctus secundum idem sunt in eodem, quod ctus secundum idem sunt in eodem, quod magis impossibile est: quia opposita magis impossibile est: quia opposita actu ut opposita, nullo modo sunt vel actu ut opposita, nullo modo sunt vel possunt esse in eodem. Si secundo mo- possunt esse in eodem. Si secundo mo- do, sequitur idem et præterea habetur do, sequitur idem et præterea habetur propositum, quod aliquis respectus ex propositum, quod aliquis respectus ex tempore est in Deo. Ergo relinquitur, tempore est in Deo. Ergo relinquitur, quod tertio modo sit et sic respectui quod tertio modo sit et sic respectui creaturæ in creatore aliquid respondet creaturæ in creatore aliquid respondet secundum rem. secundum rem.

3. Item, Quorum neutrum est intelli- 3. Item, Quorum neutrum est intelli- gibile sive altero, uno eorum posito in gibile sive altero, uno eorum posito in uno, necesse est alterum poni in altero, uno, necesse est alterum poni in altero, si sunt opposita: sic autem se habent si sunt opposita: sic autem se habent omnia relativa dicta ad convertentiam : omnia relativa dicta ad convertentiam : ergo si respectus creaturæ ponitur in ergo si respectus creaturæ ponitur in creatura, necesse est respectum creatoris creatura, necesse est respectum creatoris poni in Deo. poni in Deo.

4. Item, Numquid non agit Deus ve- 4. Item, Numquid non agit Deus ve- rius quam aliqua creatura, ut dicit Au- rius quam aliqua creatura, ut dicit Au- gustinus? quod enim ad actionis prædi- gustinus? quod enim ad actionis prædi- camentum pertinet, sibi soli proprium camentum pertinet, sibi soli proprium est ergo ipsum agentem contingit signi- est ergo ipsum agentem contingit signi- ficare sub respectu ad actum. ficare sub respectu ad actum.

5. Item, Deus creat hanc rem: omnis 5. Item, Deus creat hanc rem: omnis autem actio est in actu, ut in materia : autem actio est in actu, ut in materia : ergo videtur, quod res subjacens actui ergo videtur, quod res subjacens actui et sustinens actum, habeat respectum et sustinens actum, habeat respectum realem, et eadem ratione agens. realem, et eadem ratione agens.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Omnes hujusmodi relationes ad con- 1. Omnes hujusmodi relationes ad con- vertentiam dictæ, et non semper conve- vertentiam dictæ, et non semper conve- nientes, ex mutatione causantur: Deus nientes, ex mutatione causantur: Deus autem immutabilis est : ergo in ipso non autem immutabilis est : ergo in ipso non dicunt relationes reales hujusmodi no- dicunt relationes reales hujusmodi no- mina. mina.

2. Item, Omnis talis relatio est acci- 2. Item, Omnis talis relatio est acci- dens ergo inhærendo facit compositio- dens ergo inhærendo facit compositio- nem et hoc iterum Deo non convenit: nem et hoc iterum Deo non convenit: ergo relationem realem hujusmodi no- ergo relationem realem hujusmodi no- mina non dicunt. mina non dicunt.

3. Item, Omnis talis relatio dependen- 3. Item, Omnis talis relatio dependen- tiam facit in relativo: sed absurdum est, tiam facit in relativo: sed absurdum est, quod Deus ad creaturam dependeat: quod Deus ad creaturam dependeat: ergo relationem in ipso non dicit. ergo relationem in ipso non dicit.

4. ltem, Omne tale relativum deter- 4. ltem, Omne tale relativum deter- minari convenit extra: sed absurdum minari convenit extra: sed absurdum est, quod dicamus Deum determinari est, quod dicamus Deum determinari

Sed Sed

Solutio. Solutio.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

IN I SENTENT. DIST. XXX, B, ART. 5. IN I SENTENT. DIST. XXX, B, ART. 5.

posse a creatura, etiam quoad ad ali- posse a creatura, etiam quoad ad ali- quid. quid.

5. Item Dionysius dicit, quod in cau- 5. Item Dionysius dicit, quod in cau- sativis et causatis non recipimus recipro- sativis et causatis non recipimus recipro- cationem ergo ad se invicem non di- cationem ergo ad se invicem non di- cuntur, ut videtur, cuntur, ut videtur,

SOLUTIO. Ad hoc dico, ut prius, quod SOLUTIO. Ad hoc dico, ut prius, quod talia nomina nominant essentiam divi- talia nomina nominant essentiam divi- nam sub habitudine ad creaturam, quæ nam sub habitudine ad creaturam, quæ habitudo in Deo non ponit nisi actum, habitudo in Deo non ponit nisi actum, qui est idem cum voluntate et substan- qui est idem cum voluntate et substan- tia agentis: et dependentia quæ addi- tia agentis: et dependentia quæ addi- tur, est in nostro intellectu, et non in tur, est in nostro intellectu, et non in Deo. Et hoc fit ideo, quia noster intel- Deo. Et hoc fit ideo, quia noster intel- lectus accipit dependentiam realem in lectus accipit dependentiam realem in creatura, quam ut dependentiam realem creatura, quam ut dependentiam realem non potest intelligere, nisi etiam ponat non potest intelligere, nisi etiam ponat habitudinem in causa, quæ non erit om- habitudinem in causa, quæ non erit om- nino frustra, quia fulcitur actu causæ, nino frustra, quia fulcitur actu causæ, licet non dicat accidens in Deo et gra- licet non dicat accidens in Deo et gra- tia illius habitudinis nomina habent sua tia illius habitudinis nomina habent sua connotata in creatura. connotata in creatura.

DICENDUM ergo ad primum, quod in DICENDUM ergo ad primum, quod in veritate hujusmodi relativa dicuntur ad veritate hujusmodi relativa dicuntur ad convertentiam, non quod in utroque sit convertentiam, non quod in utroque sit relatio realis, sed quia est secundum mo- relatio realis, sed quia est secundum mo- dum intelligendi prædictum. dum intelligendi prædictum.

AD ALIUD dicendum, quod realiter in AD ALIUD dicendum, quod realiter in Deo ponitur respectus gratia actus, licet Deo ponitur respectus gratia actus, licet non realiter dicat accidens in eo, sed ali- non realiter dicat accidens in eo, sed ali- quid esse ab ipso quod pendet ab ipsum quid esse ab ipso quod pendet ab ipsum secundum rem, et non converso nisi secundum rem, et non converso nisi secundum modum intelligendi. secundum modum intelligendi.

e e

AD ALIUD dicendum, quod ponimus AD ALIUD dicendum, quod ponimus respectum per modum intelligendi in respectum per modum intelligendi in Deo, qui tamen nihil adveniens dicit, et Deo, qui tamen nihil adveniens dicit, et in modo intelligendi est secundum quod in modo intelligendi est secundum quod aliquid se habet ad Deum agentem sic aliquid se habet ad Deum agentem sic vel sic. vel sic.

sine mutatione sui per se, sine mutatione sui per se, et per et per acci- acci- dens et ideo realiter non innascitur si- dens et ideo realiter non innascitur si- gnificatum propter alterius habitudinem gnificatum propter alterius habitudinem ad ipsum, ut dictum est. ad ipsum, ut dictum est.

95 95

tia sine fieri aliquo creato dicitur: et tia sine fieri aliquo creato dicitur: et ideo licet verbum denotans actum, mate- ideo licet verbum denotans actum, mate- riam habeat in locutione et subjectum, riam habeat in locutione et subjectum, ut cum dicitur, anima creatur, tamen ut cum dicitur, anima creatur, tamen secundum rem nullum habet omnino, secundum rem nullum habet omnino, quia nihil est ibi fieri: actus autem se- quia nihil est ibi fieri: actus autem se- cundum quod est in agente, nihil aliud cundum quod est in agente, nihil aliud est quam voluntas secundum actum est quam voluntas secundum actum existendi rem modo, quæ voluntas ab existendi rem modo, quæ voluntas ab æterno se habet secundum unum mo- æterno se habet secundum unum mo- dum. dum.

AD ID autem quod objicitur contra, Ad object. 1 AD ID autem quod objicitur contra, Ad object. 1

dicendum quod talia relativa non sem- dicendum quod talia relativa non sem- per quærunt mutationem et realem re- per quærunt mutationem et realem re- spectum in utroque relativorum, ut pa- spectum in utroque relativorum, ut pa- tet in duplo et dimidio. Sint enim duo tet in duplo et dimidio. Sint enim duo bicubita et alterum mutetur in abscis- bicubita et alterum mutetur in abscis- sione unius cubiti, jam factum est di- sione unius cubiti, jam factum est di- midium, et erit subduplum, et alterum midium, et erit subduplum, et alterum duplum, sine mutatione sui cum tamen duplum, sine mutatione sui cum tamen duplum et subduplum dicantur ad con- duplum et subduplum dicantur ad con- vertentiam, et ita possumus dicere de crea- vertentiam, et ita possumus dicere de crea- tore et creatura: et illæ relationes quæ tore et creatura: et illæ relationes quæ sic notant habitudinem secundum in- sic notant habitudinem secundum in- tellectum tantum, ex eo quod aliquid tellectum tantum, ex eo quod aliquid sese habet ad aliquid non mutatum, a sese habet ad aliquid non mutatum, a Gilberto Porretano dicebantur assisten- Gilberto Porretano dicebantur assisten- tes, et nihil prædicare in eo de quo di- tes, et nihil prædicare in eo de quo di- cebantur. Tamen possumus dicere, quod cebantur. Tamen possumus dicere, quod fulcitur intellectus ponens eas in Deo fulcitur intellectus ponens eas in Deo actu creantis, et gubernantis, et regen- actu creantis, et gubernantis, et regen- tis. tis.

AD ALIUD dicendum, quod non omnis Ad object. 2. AD ALIUD dicendum, quod non omnis Ad object. 2. talis relatio est accidens inhærens, ut di- talis relatio est accidens inhærens, ut di- ctum est nec etiam in creatura est hoc ctum est nec etiam in creatura est hoc verum, ut patuit in exemplo dupli et di- verum, ut patuit in exemplo dupli et di- midii. midii.

AD ALIUD dicendum, quod creator de Ad object.3. AD ALIUD dicendum, quod creator de Ad object.3. se non habet dependentiam, sed potius se non habet dependentiam, sed potius tali nomine significatur alterius depen- tali nomine significatur alterius depen-

et 5 et 5

AD ALIUD dicendum, quod Deus agit dentia ad ipsum: ut rex relativum est, AD ALIUD dicendum, quod Deus agit dentia ad ipsum: ut rex relativum est, et tamen significat quod dependent alii et tamen significat quod dependent alii realiter ad ipsum, et similiter dominus. realiter ad ipsum, et similiter dominus. AD ULTIMUM dicendum, quod deter- Ad object. 4. AD ULTIMUM dicendum, quod deter- Ad object. 4. minari secundum nomen, est determina- minari secundum nomen, est determina- tio qua indiget noster intellectus, non tio qua indiget noster intellectus, non res nominata quia noster intellectus res nominata quia noster intellectus imponit nomen sub hujusmodi habitu- imponit nomen sub hujusmodi habitu-

AD ALIUD dicendum, quod cum dici- AD ALIUD dicendum, quod cum dici- tur, Deus creat, non est accidens secun- tur, Deus creat, non est accidens secun- dum dum rem medians inter agentem et rem medians inter agentem et actum, sed potius ipsa nova rei existen- actum, sed potius ipsa nova rei existen-

dine. dine.

96 96

96 96

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

notent effectum in creatura, non conve- notent effectum in creatura, non conve- niunt ab æterno, sed conveniunt in æter- niunt ab æterno, sed conveniunt in æter-

num. num.

Solutio. Solutio. Ad 1 et 2. Ad 1 et 2.

Ad 3. Ad 3.

ARTICULUS VI. ARTICULUS VI.

Utrum hæc nomina, dominus, rex, etc., Utrum hæc nomina, dominus, rex, etc.,

conveniant Deo ab æterno ? conveniant Deo ab æterno ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit in Deinde quæritur de hoc quod dicit in ultima parte istius partis, ibi, in § 3 cap. ultima parte istius partis, ibi, in § 3 cap. B, «Sic et pater noster esse incipit, B, «Sic et pater noster esse incipit,

etc. » etc. »

1. Videtur enim, quod talia nomina 1. Videtur enim, quod talia nomina possint convenire ab æterno: dicitur possint convenire ab æterno: dicitur enim dominus, ut dicit Ambrosius, po- enim dominus, ut dicit Ambrosius, po- testate coercendi subditam creaturam: et testate coercendi subditam creaturam: et hoc convenit ab æterno. hoc convenit ab æterno.

2. Item quæritur, Quare non distingui- 2. Item quæritur, Quare non distingui- tur in hujusmodi, quod significent in tur in hujusmodi, quod significent in actu et habitu, sicut in aliis, ut est do- actu et habitu, sicut in aliis, ut est do- num, et hujusmodi ? Ab æterno enim num, et hujusmodi ? Ab æterno enim Deus habet aptitudinem creandi, et Deus habet aptitudinem creandi, et habitum donandi: ergo videtur, quod habitum donandi: ergo videtur, quod in aliquo sensu ab æterno conveniant. in aliquo sensu ab æterno conveniant.

3. Præterea, Hæc conveniunt in æter- 3. Præterea, Hæc conveniunt in æter- num, sicut ipse dicit, Exod. 111, 15: Deus num, sicut ipse dicit, Exod. 111, 15: Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob:... Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob:... hoc nomen mihi est in æternum. Et quare hoc nomen mihi est in æternum. Et quare non ita conveniunt ab æterno sicut in non ita conveniunt ab æterno sicut in æternum ? æternum ?

: :

SOLUTIO. Dicendum ad hoc meo judi- SOLUTIO. Dicendum ad hoc meo judi- cio, sicut hic dicit Augustinus, quod hæc cio, sicut hic dicit Augustinus, quod hæc non conveniunt nisi ex tempore: quia non conveniunt nisi ex tempore: quia non respiciunt habitum, sed actum: re- non respiciunt habitum, sed actum: re- lationes enim in quantum hujusmodi, lationes enim in quantum hujusmodi, consequuntur actus, non aptitudines, ut consequuntur actus, non aptitudines, ut patet ex hoc enim non dicitur res sub- patet ex hoc enim non dicitur res sub- dupla ad alteram, quod potest esse sub- dupla ad alteram, quod potest esse sub- dupla. Et si quandoque invenitur quod dupla. Et si quandoque invenitur quod dominus ab æterno convenit, credo dominus ab æterno convenit, credo quod improprie sumitur. Creator autem quod improprie sumitur. Creator autem cum hoc sit nomen agentis secundum cum hoc sit nomen agentis secundum actum, non nisi ex tempore convenit: actum, non nisi ex tempore convenit: et per hoc patet solutio ad prima duo. et per hoc patet solutio ad prima duo.

AD ALIUD dicendum, quod creatura AD ALIUD dicendum, quod creatura bene manebit sine fine, licet non manse- bene manebit sine fine, licet non manse- rit sine principio: et ideo cum talia con- rit sine principio: et ideo cum talia con-

." ."

ARTICULUS VII. ARTICULUS VII.

An Deus dicatur dominus temporis ex An Deus dicatur dominus temporis ex tempore ? tempore ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit, Deinde quæritur de hoc quod dicit, ibi, in § 4 cap. B, « Ex his aperte osten- ibi, in § 4 cap. B, « Ex his aperte osten- ditur, etc. » ditur, etc. »

1. Videtur enim, quod etiam dominus 1. Videtur enim, quod etiam dominus temporis sit ex tempore quia tempus temporis sit ex tempore quia tempus est unum de coævis: ergo sicut est do- est unum de coævis: ergo sicut est do- minus aliorum ex tempore, ita etiam minus aliorum ex tempore, ita etiam temporis et hoc est contra supra dicta. temporis et hoc est contra supra dicta.

2. Item, Si cuilibet exitui creaturæ in 2. Item, Si cuilibet exitui creaturæ in esse respondet tempus, tunc etiam exi- esse respondet tempus, tunc etiam exi- tui temporis in esse respondet tempus: tui temporis in esse respondet tempus: et sic temporis erit tempus: et hoc nihil et sic temporis erit tempus: et hoc nihil est dictu. est dictu.

3. Item, Videtur esse dominus tempo- 3. Item, Videtur esse dominus tempo- ris ex ævo quia ita dicit Boetius in libro ris ex ævo quia ita dicit Boetius in libro de Consolatione philosophiæ : « Qui tem- de Consolatione philosophiæ : « Qui tem- pus ab ævo ire jubes. » pus ab ævo ire jubes. »

SED CONTRA: SED CONTRA:

Ævum est creatum : ergo suum exi- Ævum est creatum : ergo suum exi- tum in esse mensuravit tempus: ergo tum in esse mensuravit tempus: ergo ævum est ex tempore, et non tempus ab ævum est ex tempore, et non tempus ab ævo, ut videtur dicere Boetius. ævo, ut videtur dicere Boetius.

SOLUTIO. Dicendum, quod temporis SOLUTIO. Dicendum, quod temporis non est tempus, nec mensura mensuræ: non est tempus, nec mensura mensuræ: et ideo licet tempus prout adjacet muta- et ideo licet tempus prout adjacet muta- tioni, sit coævum secundum rem, tamen tioni, sit coævum secundum rem, tamen est mensura aliorum et sic est ante se- est mensura aliorum et sic est ante se- cundum rationem: quia exitus etiam ille cundum rationem: quia exitus etiam ille non fuit in fieri umquam, sed in de- non fuit in fieri umquam, sed in de- monstratione creaturæ nunc primo, ante monstratione creaturæ nunc primo, ante quod nunc de creatura nihil fuit. quod nunc de creatura nihil fuit.

AD ALIUD dicendum, quod exitus tem- AD ALIUD dicendum, quod exitus tem- poris in esse non habuit mensuram: quia poris in esse non habuit mensuram: quia realiter non fuit ante tempus. realiter non fuit ante tempus.

AD ALIUD dicendum, quod ævum ince- AD ALIUD dicendum, quod ævum ince- pit in æviternis, scilicet in cœlo empyreo pit in æviternis, scilicet in cœlo empyreo

IN I SENTENT. DIST. XXX, C, ART. 8. IN I SENTENT. DIST. XXX, C, ART. 8.

et in angelis et ideo secundum ratio- et in angelis et ideo secundum ratio- nem est ex tempore exitum ejus in esse nem est ex tempore exitum ejus in esse mensurare. Quod autem dicit Boetius, mensurare. Quod autem dicit Boetius, intelligendum est de tempore et ævo, intelligendum est de tempore et ævo, prout jam sunt: quia sic ævum mensurat prout jam sunt: quia sic ævum mensurat temporalia et tempus vadit, id est, fluit temporalia et tempus vadit, id est, fluit ab ævo et hoc notat ab ævo. Ved dica- ab ævo et hoc notat ab ævo. Ved dica- tur levius, ævum ponere pro æternitate, tur levius, ævum ponere pro æternitate,

46 46

97 97

et præpositionem notare ordinem et et præpositionem notare ordinem et causam ut sit sensus, « Qui tempus ab causam ut sit sensus, « Qui tempus ab ævo ire jubes, »id est, post ævum: et ævo ire jubes, »id est, post ævum: et creare exemplariter ab ipso: quia sicut creare exemplariter ab ipso: quia sicut dicit Philosophus, quod est æternum dicit Philosophus, quod est æternum æterno, hoc est æviternum æviterno, et æterno, hoc est æviternum æviterno, et tempus temporali. tempus temporali.

C. Hic solvitur quæstio qua quærebatur, Utrum Spiritus sanctus dicatur datum re- C. Hic solvitur quæstio qua quærebatur, Utrum Spiritus sanctus dicatur datum re- lative ad se, cum ipse det se? lative ad se, cum ipse det se?

Hic potest solvi quæstio superius proposita, ubi quærebatur, cum Spiri- Hic potest solvi quæstio superius proposita, ubi quærebatur, cum Spiri- tus sanctus datum dicatur vel donatum (quod autem datur, refertur et ad tus sanctus datum dicatur vel donatum (quod autem datur, refertur et ad eum qui dat, et ad illum cui datur), et cum Spiritus sanctus det seipsum, eum qui dat, et ad illum cui datur), et cum Spiritus sanctus det seipsum, utrum ad seipsum relative dicatur, cum dicitur dari vel donari ? Cui quæ- utrum ad seipsum relative dicatur, cum dicitur dari vel donari ? Cui quæ- stioni respondentes, dicimus Spiritum sanctum dici datum vel donatum re- stioni respondentes, dicimus Spiritum sanctum dici datum vel donatum re- lative, et ad dantem, et ad illum cui datur. Dans autem sive donator, est lative, et ad dantem, et ad illum cui datur. Dans autem sive donator, est Pater cum Filio et Spiritu sancto. Nec tamen dicimus Spiritum sanctum Pater cum Filio et Spiritu sancto. Nec tamen dicimus Spiritum sanctum referri ad se, sed appellatio dati vel donati refertur et ad dantem et ad re- referri ad se, sed appellatio dati vel donati refertur et ad dantem et ad re- cipientem, quia non potest aliquid dici datum, nisi ab aliquo, et alicui de- cipientem, quia non potest aliquid dici datum, nisi ab aliquo, et alicui de- tur. Cum autem Spiritus sanctus dari a se vel datus a se dicitur, relative tur. Cum autem Spiritus sanctus dari a se vel datus a se dicitur, relative quidem dicitur ad illum cui datur, et est appellatio relativa: et in illo cui quidem dicitur ad illum cui datur, et est appellatio relativa: et in illo cui datur mutatio fit, non in dante. datur mutatio fit, non in dante.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

An Spiritus sanctus referatur ad se, An Spiritus sanctus referatur ad se, cum datum ad dantem refertur ? cum datum ad dantem refertur ?

Deinde quæritur de ultima parte distin- Deinde quæritur de ultima parte distin- ctionis, ibi, « Hic potest solvi quæstio ctionis, ibi, « Hic potest solvi quæstio superius proposita, etc. » superius proposita, etc. »

Videtur enim falsum dicere in Littera: Videtur enim falsum dicere in Littera: concedit enim, quod datum refertur ad concedit enim, quod datum refertur ad dantem, et quod Spiritus sanctus dat se, dantem, et quod Spiritus sanctus dat se,

1 Edit. J. Alleaume, relatione. 1 Edit. J. Alleaume, relatione.

XXVI XXVI

et tamen non refertur ad se et concedit, et tamen non refertur ad se et concedit, quod appellatio dati refertur ad dantem: quod appellatio dati refertur ad dantem: et ipse est dans : ergo refertur ad se, ut et ipse est dans : ergo refertur ad se, ut videtur. videtur.

: :

SOLUTIO. Dicendum, quod referri se- SOLUTIO. Dicendum, quod referri se- cundum appellationem donum non sim- cundum appellationem donum non sim- pliciter, sed ad dantem, est referri secun- pliciter, sed ad dantem, est referri secun- dum quid et bene concedit Magister, dum quid et bene concedit Magister, quod taliter secundum quid refertur Spi- quod taliter secundum quid refertur Spi- ritus sanctus ad se: sed referri ad se, est ritus sanctus ad se: sed referri ad se, est simpliciter referri ad se et hoc intendit simpliciter referri ad se et hoc intendit negare in Littera, ut patet inspicienti negare in Littera, ut patet inspicienti diligenter. diligenter.

7 7

Solutio Solutio

98 98

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

DISTINCTIO XXXI. DISTINCTIO XXXI.

De significatione relativorum quæ communiter et æternaliter de De significatione relativorum quæ communiter et æternaliter de Deo dicuntur, ut similis, et æqualis. Deo dicuntur, ut similis, et æqualis.

A. Quomodo dicatur Filius æqualis Patri? an secundum substantiam, an secundum A. Quomodo dicatur Filius æqualis Patri? an secundum substantiam, an secundum relationem ita et similis ? relationem ita et similis ?

: :

Præterea considerari oportet, cum tres personæ coæquales sibi sint, Præterea considerari oportet, cum tres personæ coæquales sibi sint, utrum relative hoc dicatur, an secundum substantiam : et si relative, utrum relative hoc dicatur, an secundum substantiam : et si relative, utrum secundum relationem, an secundum essentiam consideranda sit utrum secundum relationem, an secundum essentiam consideranda sit æqualitas? Deinde, quid sit ipsa æqualitas ? Ad quod dicimus quia sicut si- æqualitas? Deinde, quid sit ipsa æqualitas ? Ad quod dicimus quia sicut si- mile nihil sibi est, similitudo enim (ut ait Hilarius) sibiipsi non est : ita el mile nihil sibi est, similitudo enim (ut ait Hilarius) sibiipsi non est : ita el æquale aliquid sibi non dicitur: ac per hoc sicut simile, ita et æquale rela- æquale aliquid sibi non dicitur: ac per hoc sicut simile, ita et æquale rela- tive dicitur. Dicitur ergo relative Filius æqualis Patri, et utrique Spiritus tive dicitur. Dicitur ergo relative Filius æqualis Patri, et utrique Spiritus sanctus. Est tamen æqualis Patri Filius, et utrique Spiritus sanctus, propter sanctus. Est tamen æqualis Patri Filius, et utrique Spiritus sanctus, propter summam simplicitatem essentiæ et unitatem. Æqualis est ergo Filius Patri summam simplicitatem essentiæ et unitatem. Æqualis est ergo Filius Patri secundum substantiam 1, non secundum relationem. Unde Augustinus secundum substantiam 1, non secundum relationem. Unde Augustinus in libro V de Trinitate ait : Quærimus 3 secundum quid æqualis sit Patri in libro V de Trinitate ait : Quærimus 3 secundum quid æqualis sit Patri Filius? non secundum hoc quod ad Patrem dicitur Filius, æqualis est Pa- Filius? non secundum hoc quod ad Patrem dicitur Filius, æqualis est Pa- tri. Restat ergo ut secundum id æqualis sit, quod ad se dicitur. Quidquid · tri. Restat ergo ut secundum id æqualis sit, quod ad se dicitur. Quidquid · autem ad se dicitur, secundum substantiam dicitur. Restat ergo ut secun- autem ad se dicitur, secundum substantiam dicitur. Restat ergo ut secun- dum substantiam sit æqualis. Eadem ergo est utriusque substantia. Item, dum substantiam sit æqualis. Eadem ergo est utriusque substantia. Item, in libro VI Satis est videre nullo modo Filium æqualem esse Patri, si in in libro VI Satis est videre nullo modo Filium æqualem esse Patri, si in aliquo, scilicet quod pertineat ad significandam ejus substantiam, inæqua- aliquo, scilicet quod pertineat ad significandam ejus substantiam, inæqua- lis invenitur. In omnibus ergo æqualis est Patri Filius, et est ejusdem sub- lis invenitur. In omnibus ergo æqualis est Patri Filius, et est ejusdem sub- stantiæ. Æqualis est etiam Spiritus sanctus Patri et Filio, et in omnibus stantiæ. Æqualis est etiam Spiritus sanctus Patri et Filio, et in omnibus æqualis propter summam simplicitatem illius substantiæ 4. Ex his perspi- æqualis propter summam simplicitatem illius substantiæ 4. Ex his perspi- cuum fit, quod secundum substantiam Filius est æqualis Patri, et utrique cuum fit, quod secundum substantiam Filius est æqualis Patri, et utrique Spiritus sanctus, et appellatio tantum relativa est. Æqualitas ergo Patris et Spiritus sanctus, et appellatio tantum relativa est. Æqualitas ergo Patris et Filii non est relatio vel notio, sed naturalis unitas et identitas. Filii non est relatio vel notio, sed naturalis unitas et identitas.

1 Edit. Joan Alleaume, essentiam. 1 Edit. Joan Alleaume, essentiam.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 6. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 6.

3 Edit. J. Alleaume, quæramus. 3 Edit. J. Alleaume, quæramus.

4 S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Trinitate, cap. 4. 4 S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Trinitate, cap. 4.

IN I SENTENT. DIST., XXXI, A, ART. 1. IN I SENTENT. DIST., XXXI, A, ART. 1.

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Præterea considerari oportet, cum « Præterea considerari oportet, cum tres personæ, etc. » tres personæ, etc. »

Hic incipit pars illa, in qua Magister Hic incipit pars illa, in qua Magister tangit non propria, sed appropriata. Et tangit non propria, sed appropriata. Et continetur tota in ista distinctione, quæ continetur tota in ista distinctione, quæ dividitur in tres partes: in quarum prima dividitur in tres partes: in quarum prima Magister tangit quid significent hujusmo- Magister tangit quid significent hujusmo- di dictiones, similis, æqualis, penes quas di dictiones, similis, æqualis, penes quas quædam appropriata sumuntur. In se- quædam appropriata sumuntur. In se- cunda tangit tria appropriata personis cunda tangit tria appropriata personis secundum assignationem Hilarii, ibi, C, secundum assignationem Hilarii, ibi, C, «Non est igitur hic prætermittendum, «Non est igitur hic prætermittendum, quod vir illustris, etc. » In tertia tangit quod vir illustris, etc. » In tertia tangit appropriata secundum assignationem appropriata secundum assignationem Augustini, ibi, G, « Illud etiam sciri Augustini, ibi, G, « Illud etiam sciri oportet, etc. » oportet, etc. »

Ipse autem Magister in Littera dividit Ipse autem Magister in Littera dividit primam partem in duas : in quarum prima primam partem in duas : in quarum prima quærit, Utrum similis, æqualis, et hujus- quærit, Utrum similis, æqualis, et hujus- modi, relative vel secundum essentiam modi, relative vel secundum essentiam dicantur? In secunda autem determinat dicantur? In secunda autem determinat quid significet similitudo, et æqualitas, quid significet similitudo, et æqualitas, ibi, B, «Hoc idem etiam dicimus de si- ibi, B, «Hoc idem etiam dicimus de si- militudine, etc. » militudine, etc. »

Et per hoc patet sententia. Et per hoc patet sententia.

ARTICULUS I. ARTICULUS I.

An Magister hic bene determinat de An Magister hic bene determinat de appropriatis ? appropriatis ?

Incidunt autem hic duæ quæstiones ante Incidunt autem hic duæ quæstiones ante Litteram quarum una est, Quare Magi- Litteram quarum una est, Quare Magi- ster ponit hic tractatum de appropriatis ? ster ponit hic tractatum de appropriatis ? Secundo, Secundum quid attenditur Secundo, Secundum quid attenditur ratio appropriationis ? ratio appropriationis ?

1 Cf. I Sententiarum, Dist. XVIII et XIX, 1 Cf. I Sententiarum, Dist. XVIII et XIX,

99 99

Videtur autem non debere hic poni. Videtur autem non debere hic poni. 1. Omnia enim ista nomina essentialia 1. Omnia enim ista nomina essentialia sunt ergo inter essentialia deberent de- sunt ergo inter essentialia deberent de- terminari. terminari.

2. Præterea, De æqualitate supra ha- 2. Præterea, De æqualitate supra ha- bitum est ergo superflue videtur hic bitum est ergo superflue videtur hic repeti. repeti.

3. Item, Æqualis et similis non po- 3. Item, Æqualis et similis non po- nuntur hic inter appropriata: ergo vide- nuntur hic inter appropriata: ergo vide- tur, quod non debet de eis agi in tractatu tur, quod non debet de eis agi in tractatu isto, qui est de appropriatis. isto, qui est de appropriatis.

SOLUTIO. Appropriata rationem trahunt Solutio. SOLUTIO. Appropriata rationem trahunt Solutio. ex propriis sicut per accidens rationem ex propriis sicut per accidens rationem ab eo trahit quod est per se : et sicut il- ab eo trahit quod est per se : et sicut il- lud quod est propter alterum, trahit ra- lud quod est propter alterum, trahit ra- tionem cognitionis ab eo quod est propter tionem cognitionis ab eo quod est propter se : et ideo immediate ponendus est se : et ideo immediate ponendus est tractatus de appropriatis post tractatum tractatus de appropriatis post tractatum propriorum. propriorum.

AD ARGUMENTUM autem dicendum, AD ARGUMENTUM autem dicendum, quod non sunt ita essentialia quin per quod non sunt ita essentialia quin per rationes suorum nominum accessum et rationes suorum nominum accessum et vicinitatem ponant ad propria, et ideo vicinitatem ponant ad propria, et ideo cum eis conjunguntur. cum eis conjunguntur.

AD ALIUD dicendum, quod similitudo AD ALIUD dicendum, quod similitudo et æqualitas dupliciter accipiuntur, scili- et æqualitas dupliciter accipiuntur, scili- cet secundum id in quo est æqualitas et cet secundum id in quo est æqualitas et similitudo et hoc est essentia, sicut su- similitudo et hoc est essentia, sicut su- pra dictum est et secundum nominis pra dictum est et secundum nominis rationem quæ magis accedit ad rationem rationem quæ magis accedit ad rationem unius personæ, quam alterius : sicut unius personæ, quam alterius : sicut infra dicet, quod æqualitas est in Filio et infra dicet, quod æqualitas est in Filio et similitudo. Et dicunt quidam Sancti, similitudo. Et dicunt quidam Sancti, quod secundum aliquid est in Filio, et quod secundum aliquid est in Filio, et secundum aliquid in Spiritu sancto : et secundum aliquid in Spiritu sancto : et hoc modo sumitur hic in tractatu appro- hoc modo sumitur hic in tractatu appro- priatorum. priatorum.

Per hoc etiam patet solutio ad sequens: Per hoc etiam patet solutio ad sequens: quia primo modo egit de eis supra, et quia primo modo egit de eis supra, et secundo modo agit de eis hic. secundo modo agit de eis hic.

Tom. XXV. Tom. XXV.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2 et 3. Ad 2 et 3.

Quæst. Quæst.

100 100

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS II. ARTICULUS II.

Penes quid attenditur ratio in appro- Penes quid attenditur ratio in appro- priatis? et, Utrum non existente pro- priatis? et, Utrum non existente pro- prio, possit esse aliquid appropria- prio, possit esse aliquid appropria- tum ? tum ?

Deinde quæritur, Secundum quem mo- Deinde quæritur, Secundum quem mo- dum fiat appropriatio ? dum fiat appropriatio ?

Videtur enim, quod nulla sit. Videtur enim, quod nulla sit.

1. Æternitas enim, imago et usus sunt 1. Æternitas enim, imago et usus sunt essentialia æqualiter pertinentia ad unum, essentialia æqualiter pertinentia ad unum, et ad alium ergo non fit appropriatio et ad alium ergo non fit appropriatio aliqua circa illa. aliqua circa illa.

2. Item, Quæcumque conveniunt se- 2. Item, Quæcumque conveniunt se- cundum proprietatem, non dicuntur de cundum proprietatem, non dicuntur de omnibus ista autem dicuntur de omni- omnibus ista autem dicuntur de omni- bus ergo non appropriantur. bus ergo non appropriantur.

3. Item, Appropriatum est alicui, quod 3. Item, Appropriatum est alicui, quod semper convenit ei et non alii, sed ista semper convenit ei et non alii, sed ista conveniunt omnibus et similiter unitas, conveniunt omnibus et similiter unitas, æqualitas, et concordia: ergo non sunt æqualitas, et concordia: ergo non sunt appropriata. appropriata.

4. Item, Videtur, quod per contrarium 4. Item, Videtur, quod per contrarium propria debent recipere appropriata : sic- propria debent recipere appropriata : sic- ut dicit Augustinus, quod potentia Patri, ut dicit Augustinus, quod potentia Patri, quia seniores deficiunt, ne credatur defi- quia seniores deficiunt, ne credatur defi- cere sapientia Filio, quia minores stulti cere sapientia Filio, quia minores stulti sunt, ne credatur Filius esse insipiens: sunt, ne credatur Filius esse insipiens: bonitas Spiritui sancto, ne credatur esse bonitas Spiritui sancto, ne credatur esse spiritus iræ ergo videtur, quod æterni- spiritus iræ ergo videtur, quod æterni- tas convenit non Patri, sed ei qui est a tas convenit non Patri, sed ei qui est a principio, et imago ei qui minus conve- principio, et imago ei qui minus conve- nit, et usus ei qui minus est ad usum : nit, et usus ei qui minus est ad usum : et sic videntur omnia appropriata male et sic videntur omnia appropriata male assignari. assignari.

Item quæritur, Si non existente pro- Item quæritur, Si non existente pro- prio, sit vel possit esse aliquid appropria- prio, sit vel possit esse aliquid appropria-

tum ? tum ?

Videtur, quod sic : quia Videtur, quod sic : quia

1. Adhuc erit Deus æternus, et unus, et 1. Adhuc erit Deus æternus, et unus, et sapiens, et potens, et bonus: ergo cum sapiens, et potens, et bonus: ergo cum

ista sint appropriata, videtur quod non ista sint appropriata, videtur quod non existentibus propriis, adhuc maneant ap- existentibus propriis, adhuc maneant ap- propriata. propriata.

2. Item, Hæc appropriata non sunt a 2. Item, Hæc appropriata non sunt a nobis appropriata : non enim hæc appro- nobis appropriata : non enim hæc appro- priatio fit quoad nostrum intellectum tan- priatio fit quoad nostrum intellectum tan- tum, sed etiam in ipsis significatis is- tum, sed etiam in ipsis significatis is- torum importatur ratio appropriationis : torum importatur ratio appropriationis : quia aliter unum non appropriaretur quia aliter unum non appropriaretur magis uni quam alteri : ergo cum sem- magis uni quam alteri : ergo cum sem- per fuerint in Deo hujusmodi appropria- per fuerint in Deo hujusmodi appropria- ta, etiam non existentibus propriis, ad- ta, etiam non existentibus propriis, ad- huc remanerent, ut videtur. huc remanerent, ut videtur.

SED CONTRA: SED CONTRA:

Proprium cadit in ratione appropria- Proprium cadit in ratione appropria- ti ergo non existente proprio, non erit ti ergo non existente proprio, non erit appropriatum. appropriatum.