Sed contra. Sed contra.

Ad 1. Ad 1.

420 420

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

significent principi commendationem : significent principi commendationem : ergo sunt notionalia. Hoc idem videtur ergo sunt notionalia. Hoc idem videtur per hoc, quod non omnibus conveniunt : per hoc, quod non omnibus conveniunt : quia mitti non convenit Patri: ergo est quia mitti non convenit Patri: ergo est distinctum et notionale. distinctum et notionale.

2. Item, Infra habebitur, quod per hoc 2. Item, Infra habebitur, quod per hoc quod Pater mittit, et Filius mittitur et quod Pater mittit, et Filius mittitur et Spiritus sanctus, non ostenditur Pater Spiritus sanctus, non ostenditur Pater esse major Filio vel Spiritu sancto: hoc esse major Filio vel Spiritu sancto: hoc autem esse non potest, si essent verba autem esse non potest, si essent verba essentialia ergo videntur prædicare no- essentialia ergo videntur prædicare no- tionem vel actum notionalem. tionem vel actum notionalem.

« «

3. Item, Augustinus dicit, ut supra 3. Item, Augustinus dicit, ut supra habitum est, quod « mitti est cognosci habitum est, quod « mitti est cognosci quod ab alio sit. » Non autem per es- quod ab alio sit. » Non autem per es- sentiam vel per essentialia cognoscitur per- sentiam vel per essentialia cognoscitur per- sona esse ab alio. Ergo hæc verba notio- sona esse ab alio. Ergo hæc verba notio- nalia sunt, et distinctionem important. nalia sunt, et distinctionem important. SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Notionalia ab æterno conveniunt: 1. Notionalia ab æterno conveniunt: ista autem conveniunt ex tempore: ergo ista autem conveniunt ex tempore: ergo non sunt notionalia. non sunt notionalia.

2. Item, Omne verbum connotans ef- 2. Item, Omne verbum connotans ef- fectum in creatura, significat essentiam fectum in creatura, significat essentiam divinam hæc enim regula diu data est: divinam hæc enim regula diu data est: sed ista verba connotant effectum in crea- sed ista verba connotant effectum in crea- tura ergo, etc. tura ergo, etc.

Solutio. SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Solutio. SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Hieronymus aut loquitur de missione Hieronymus aut loquitur de missione corporali, aut intelligit quod intus est corporali, aut intelligit quod intus est per indistinctionem personæ et naturæ, per indistinctionem personæ et naturæ, quod hoc mitti non potest: sed primum quod hoc mitti non potest: sed primum videtur esse de intellectu Hieronymi, videtur esse de intellectu Hieronymi, quia dicit quod sociatum est in corpore, quia dicit quod sociatum est in corpore, quod hoc mitti non potest. quod hoc mitti non potest.

Ad 2. Ad 2.

Ad object. Ad object.

AD ALIUD dicendum, quod in missione AD ALIUD dicendum, quod in missione spirituali ubi missio non est loci mutatio, spirituali ubi missio non est loci mutatio, sed novi effectus in quo persona cogno- sed novi effectus in quo persona cogno- scatur acceptio, non exigitur loci muta- scatur acceptio, non exigitur loci muta- tioquia loci mutatio est propter im- tioquia loci mutatio est propter im- perfectionem missi, qui in omni loco id perfectionem missi, qui in omni loco id ad quod mittitur causare non potest, quia ad quod mittitur causare non potest, quia non est ubique. non est ubique.

AD ALIUD dicendum, quod hoc bene AD ALIUD dicendum, quod hoc bene concedo, sive missio Filii fiat in mun- concedo, sive missio Filii fiat in mun- dum, sive missio Filii simul et Spiritus dum, sive missio Filii simul et Spiritus

1 Joan. VIII, 29. 1 Joan. VIII, 29.

sancti fiat in mentem, quod semper mit- sancti fiat in mentem, quod semper mit- tens est cum misso. De primo dicit Chri- tens est cum misso. De primo dicit Chri- stus Qui me misit, mecum est, et non stus Qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum : quia ego quæ placita reliquit me solum : quia ego quæ placita sunt ei facio semper 1. De secundo.ipse sunt ei facio semper 1. De secundo.ipse idem dicit: Ad cum veniemus (scilicet idem dicit: Ad cum veniemus (scilicet ego et Pater et Spiritus sanctus), et mansio- ego et Pater et Spiritus sanctus), et mansio- nem apud eum faciemus 2. Sed tamen in nem apud eum faciemus 2. Sed tamen in argumento cavendum est, quod licet Pa- argumento cavendum est, quod licet Pa- ter sit unum cum Filio, tamen non est ter sit unum cum Filio, tamen non est idem cum Filio, nisi neutraliter ly idem idem cum Filio, nisi neutraliter ly idem accipiatur. accipiatur.

: :

AD ID quod contra objicitur, dicendum AD ID quod contra objicitur, dicendum quod non superfluit missio, nec destrui- quod non superfluit missio, nec destrui- tur ratio missi quia missio est (ut su- tur ratio missi quia missio est (ut su- pra dictum est) ostendens fidem secun- pra dictum est) ostendens fidem secun- dum distinctionem personarum, quam dum distinctionem personarum, quam ostendit in effectu appropriabili uni ma- ostendit in effectu appropriabili uni ma- gis quam alii sed verum est, quod su- gis quam alii sed verum est, quod su- perflueret, si ad nihil aliud esset nisi ut perflueret, si ad nihil aliud esset nisi ut Pater (quia alias venire non posset per Pater (quia alias venire non posset per Filium missum, et per Spiritum sanctum) Filium missum, et per Spiritum sanctum) veniret ad nos. Hoc enim absurdum es- veniret ad nos. Hoc enim absurdum es- set et infidele sentire. Pater enim per set et infidele sentire. Pater enim per seipsum venire potest, sicut et Filius, et seipsum venire potest, sicut et Filius, et Spiritus sanctus. Sed utilis est nobis mis- Spiritus sanctus. Sed utilis est nobis mis- sio, ut dictum est: quia ostendit nobis sio, ut dictum est: quia ostendit nobis fidem distinctionis personarum. fidem distinctionis personarum.

AD ID quod ulterius quæritur, diversi- Ad qu AD ID quod ulterius quæritur, diversi- Ad qu mode respondetur a Doctoribus. Quidam mode respondetur a Doctoribus. Quidam enim dicunt, quod hæc verba principali- enim dicunt, quod hæc verba principali- ter dicunt distinctionem, et secundario ter dicunt distinctionem, et secundario essentiam gratia effectus connotati. Qui- essentiam gratia effectus connotati. Qui- dam autem dicunt e converso: et puto, dam autem dicunt e converso: et puto, quod illi verius dicunt. Est enim quod- quod illi verius dicunt. Est enim quod- dam essentialiter essentiale ut essentia, dam essentialiter essentiale ut essentia, substantia, et hujusmodi : et quoddam substantia, et hujusmodi : et quoddam est personaliter personale, ut Pater ge- est personaliter personale, ut Pater ge- nerans et quoddam personaliter essen- nerans et quoddam personaliter essen- tiale, ut Deus de Deo: et quoddam es- tiale, ut Deus de Deo: et quoddam es- sentialiter notionale, vel personale, ut sentialiter notionale, vel personale, ut mittere, et mitti: hæc enim gratia effe- mittere, et mitti: hæc enim gratia effe- tus super quem est actus importatus per tus super quem est actus importatus per verbum, dicunt essentiam divinam, et verbum, dicunt essentiam divinam, et consignificant ex modo suæ significatio- consignificant ex modo suæ significatio- nis distinctionem personarum. nis distinctionem personarum.

2 Joan. xiv, 23. 2 Joan. xiv, 23.

object. object. Il.. Il..

IN I SENTENT. DIST. XV, C, ART. 8. IN I SENTENT. DIST. XV, C, ART. 8.

Et per hoc patet solutio ad omnia ob- Et per hoc patet solutio ad omnia ob- jecta quia notionale consignificatum fa- jecta quia notionale consignificatum fa- cit, quod non omnibus personis convenit cit, quod non omnibus personis convenit

421 421

mittere, et mitti effectus autem facit, . mittere, et mitti effectus autem facit, . quod conveniunt ex tempore, et quod quod conveniunt ex tempore, et quod referuntur ad essentiam divinam. referuntur ad essentiam divinam.

C. Quomodo intelligenda sit missio utriusque ? C. Quomodo intelligenda sit missio utriusque ?

Quocirca quærendum est, Quomodo intelligatur missio Filii vel Spiri- Quocirca quærendum est, Quomodo intelligatur missio Filii vel Spiri- tus sancti ? Pater enim solus (inquit Augustinus in eodem ¹) nusquam le- tus sancti ? Pater enim solus (inquit Augustinus in eodem ¹) nusquam le- gitur missus, sed Filius, et Spiritus sanctus. Et de Filio primo videamus gitur missus, sed Filius, et Spiritus sanctus. Et de Filio primo videamus quomodo missum eum Apostolus dicat: Misit Deus Filium suum, factum quomodo missum eum Apostolus dicat: Misit Deus Filium suum, factum ex muliere¹: ubi satis ostendit eo ipso missum Filium, quo factum ex ex muliere¹: ubi satis ostendit eo ipso missum Filium, quo factum ex muliere. Proinde mitti a Patre sine Spiritu sancto non potuit, quia Pater muliere. Proinde mitti a Patre sine Spiritu sancto non potuit, quia Pater intelligitur misisse eum cum fecit ex fœmina: quod utique non fecit sine intelligitur misisse eum cum fecit ex fœmina: quod utique non fecit sine Spiritu sancto. Ecce hic dicit Filium missum a Patre et Spiritu sancto. Spiritu sancto. Ecce hic dicit Filium missum a Patre et Spiritu sancto.

ARTICULUS VIII. ARTICULUS VIII.

Utrum Filius eo ipso dicatur missus Utrum Filius eo ipso dicatur missus quo factus ? quo factus ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Ostendit ipso eo missum Filium, quo « Ostendit ipso eo missum Filium, quo factum, etc. » factum, etc. »

1. Hoc enim non videtur cum ad 1. Hoc enim non videtur cum ad aliud referatur ejus missio, quam factio : aliud referatur ejus missio, quam factio : quia sæpius mitti potest, non autem sæ- quia sæpius mitti potest, non autem sæ- pius caro fieri. pius caro fieri.

non tamen incarnari: non ergo eo ipso non tamen incarnari: non ergo eo ipso missus est, quo factus est. missus est, quo factus est.

AD HOC dicendum, quod ideo dicit hoc Solutio. AD HOC dicendum, quod ideo dicit hoc Solutio. Augustinus, quia missio Filii in mun- Augustinus, quia missio Filii in mun- dum, cognoscitur ex hoc quod caro fa- dum, cognoscitur ex hoc quod caro fa- ctus est quia illa missio conjuncta est ctus est quia illa missio conjuncta est secundum rem incarnationi, licet alia sit secundum rem incarnationi, licet alia sit intentio unius et alterius. intentio unius et alterius.

AD ID quod objicitur, dicendum quod AD ID quod objicitur, dicendum quod missio in mundum non potest sæpius fie- missio in mundum non potest sæpius fie- rised missio in mentem sæpius, ut infra rised missio in mentem sæpius, ut infra Magister ostendet in Littera. Magister ostendet in Littera.

AD ALIUD dicendum, quod Spiritui AD ALIUD dicendum, quod Spiritui sancto non convenit in mundum mitti : sancto non convenit in mundum mitti : quia hoc conjunctum est ad incarnari: et quia hoc conjunctum est ad incarnari: et de illa missione quæ est in mundum, de illa missione quæ est in mundum, 2. Item, Spiritui sancto convenit mitti, loquitur hic Augustinus. 2. Item, Spiritui sancto convenit mitti, loquitur hic Augustinus.

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 3. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 3.

2 Ad Galat. IV, 4 2 Ad Galat. IV, 4

422 422

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

D. Quod a Spiritu sancto Filius sit missus, auctoritatibus confirmatur. D. Quod a Spiritu sancto Filius sit missus, auctoritatibus confirmatur.

2 2

Et quod a Spiritu sancto Filius sit missus (ut ait Augustinus in eodem) Et quod a Spiritu sancto Filius sit missus (ut ait Augustinus in eodem) auctoritatibus confirmatur. Ipse Christus dicit per Isaiam: Nunc Dominus auctoritatibus confirmatur. Ipse Christus dicit per Isaiam: Nunc Dominus Deus misit me, et Spiritus ejus '. De hoc Ambrosius in libro III de Spiritu Deus misit me, et Spiritus ejus '. De hoc Ambrosius in libro III de Spiritu sancto ² ita ait : Quis est qui dicit, Me misit Dominus et Spiritus ejus : nisi sancto ² ita ait : Quis est qui dicit, Me misit Dominus et Spiritus ejus : nisi qui venit a Patre, ut salvos faceret peccatores, id est, Christus: ergo et qui venit a Patre, ut salvos faceret peccatores, id est, Christus: ergo et Pater Filium misit, et Spiritius sanctus. Idem, in eodem: Datus est a Patre, Pater Filium misit, et Spiritius sanctus. Idem, in eodem: Datus est a Patre, ut Isaias dicit, Puer natus est nobis, et Filius datus est nobis ³. Datus est, ut Isaias dicit, Puer natus est nobis, et Filius datus est nobis ³. Datus est, audeo dicere, et a Spiritu, quia et a Spiritu sancto missus est. Dicit enim audeo dicere, et a Spiritu, quia et a Spiritu sancto missus est. Dicit enim Filius Dei Spiritus Domini super me, propter quod unxit me : evangeli- Filius Dei Spiritus Domini super me, propter quod unxit me : evangeli- zare pauperibus misit me, prædicare captivis remissionem, etc. *. Quod zare pauperibus misit me, prædicare captivis remissionem, etc. *. Quod cum de libro Isaiæ legeret, ait in Evangelio: Hodie impleta est hæc Scriptura cum de libro Isaiæ legeret, ait in Evangelio: Hodie impleta est hæc Scriptura in auribus vestris 5, ut de se dictum esse signaret. Bene autem dixit, super in auribus vestris 5, ut de se dictum esse signaret. Bene autem dixit, super me: quia quasi filius hominis et unctus est, et missus ad prædicandum. me: quia quasi filius hominis et unctus est, et missus ad prædicandum. Nam secundum divinitatem non super Christum est Spiritus, sed in Chri- Nam secundum divinitatem non super Christum est Spiritus, sed in Chri- sto. Ecce his verbis ostendit Ambrosius Filium esse missum et datum no- sto. Ecce his verbis ostendit Ambrosius Filium esse missum et datum no- bis, non tantum a Patre, sed etiam a Spiritus sancto. bis, non tantum a Patre, sed etiam a Spiritus sancto.

ARTICULUS IX. ARTICULUS IX.

Utrum conveniat Spiritui sancto mittere Utrum conveniat Spiritui sancto mittere vel dare Filium? vel dare Filium?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Nunc Dominus Deus misit me, et Spi- « Nunc Dominus Deus misit me, et Spi- ritus ejus, etc. » Ex hoc enim vult pro- ritus ejus, etc. » Ex hoc enim vult pro- bare, quod missus sit a Spiritu sancto: bare, quod missus sit a Spiritu sancto: etsi dicatur, quod hoc convenit ei se- etsi dicatur, quod hoc convenit ei se-

cundum hominem, secundum quod etiam cundum hominem, secundum quod etiam minor est Patre et Spiritu sancto, et minor est Patre et Spiritu sancto, et seipso. seipso.

QUÆRATUR juxta hoc, Utrum conve- QUÆRATUR juxta hoc, Utrum conve- niat Spiritui sancto mittere Filium in niat Spiritui sancto mittere Filium in mentem? Videtur, quod sic: mentem? Videtur, quod sic:

1. Quia Filius seipsum mittit: ergo 1. Quia Filius seipsum mittit: ergo per ly mittit non importatur auctoritas per ly mittit non importatur auctoritas respectu suppositi quod supponit verbo respectu suppositi quod supponit verbo ergo videtur, quod possit concedi. ergo videtur, quod possit concedi.

2. Item, Quicumque ab alio est, illi 2. Item, Quicumque ab alio est, illi convenit mitti respectu uniuscujusque, convenit mitti respectu uniuscujusque,

Quæst. 1. Quæst. 1.

1. 1.

1 Isa. XLVIII, 16. 1 Isa. XLVIII, 16.

2 S AMBROSIUS. Lib. II de Spiritu Sancto, cap. 2 S AMBROSIUS. Lib. II de Spiritu Sancto, cap.

3 Vulg. habet, Isa. IX, 6: Parvulus natus est 3 Vulg. habet, Isa. IX, 6: Parvulus natus est nobis, et Filius datus est nobis. nobis, et Filius datus est nobis.

* Vulg. habet, Isa. LXI, 1: Spiritus Domini * Vulg. habet, Isa. LXI, 1: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me: ad an- super me, eo quod unxerit Dominus me: ad an-

nuntiandum mansuetis misit me, ut mederer con- nuntiandum mansuetis misit me, ut mederer con- tritis corde, et prædicarem captivis indulgentiam, tritis corde, et prædicarem captivis indulgentiam, et clausis apertionem, etc. Cf. Luc. 1v, 18 et 19. et clausis apertionem, etc. Cf. Luc. 1v, 18 et 19. 5 Luc. XVIII, 21. 5 Luc. XVIII, 21.

6 S. AMBROSIUS, Lib. II, de Spiritu Sancto, 6 S. AMBROSIUS, Lib. II, de Spiritu Sancto, cap. 1. cap. 1.

Bontra. Bontra.

mat, 2. mat, 2.

Qumat, 3. Qumat, 3.

Solutio Solutio

IN I SENTENT. DIST. XV, D, ART. 9. IN I SENTENT. DIST. XV, D, ART. 9.

ut videtur Magister hic dicere: sed Fi- ut videtur Magister hic dicere: sed Fi- lius ab alio est: ergo convenit ei mitti lius ab alio est: ergo convenit ei mitti ab unaquaque personarum: ergo potest ab unaquaque personarum: ergo potest concedi, quod Spiritus sanctus mittat concedi, quod Spiritus sanctus mittat Filium. Filium.

SED CONTRA: Nec Filius est a Spiritu SED CONTRA: Nec Filius est a Spiritu sancto nec etiam Spiritus sanctus ope- sancto nec etiam Spiritus sanctus ope- ratur per Filium, quia præpositio nullam ratur per Filium, quia præpositio nullam posset notare habitudinem principii re- posset notare habitudinem principii re- spectu Filii cum ergo non sint plura in spectu Filii cum ergo non sint plura in locutione, quam significatum missionis, locutione, quam significatum missionis, et effectus in creatura, non videtur esse et effectus in creatura, non videtur esse concedenda hæc, Spiritus sanctus mittit concedenda hæc, Spiritus sanctus mittit Filium. Filium.

PRÆTEREA hæc non videtur esse con- PRÆTEREA hæc non videtur esse con- cedenda, Spiritus sanctus mittit Filium cedenda, Spiritus sanctus mittit Filium in carnem aliud enim est in carnem in carnem aliud enim est in carnem mittere, et aliud est in carne existentem mittere, et aliud est in carne existentem mittere. In carnem enim mittere non mittere. In carnem enim mittere non convenit nisi existentem præter carnem. convenit nisi existentem præter carnem. et sic non convenit mittere Filium nisi et sic non convenit mittere Filium nisi secundum quod est æterna persona : sic secundum quod est æterna persona : sic auten Spiritus non habet auctoritatem auten Spiritus non habet auctoritatem respectu ipsius ergo videtur, quod Spi- respectu ipsius ergo videtur, quod Spi- ritus sanctus non mittit eum in carnem ritus sanctus non mittit eum in carnem nec in mentem. nec in mentem.

ULTERIUS quæritur, si Spiritus sanctus ULTERIUS quæritur, si Spiritus sanctus dat Filium ? dat Filium ?

Videtur, quod non quia dans in Videtur, quod non quia dans in dato aut habet potestatem auctoritatis, dato aut habet potestatem auctoritatis, aut amoris. Primam autem non habet aut amoris. Primam autem non habet Spiritus sanctus in Filio: sed videtur, Spiritus sanctus in Filio: sed videtur, quod nec secundam, quia Filius non quod nec secundam, quia Filius non est donum amoris, imo hoc est Spiritus est donum amoris, imo hoc est Spiritus sanctus, et cum donum amoris hujus- sanctus, et cum donum amoris hujus- modi efficiat potestatem, non videtur hoc modi efficiat potestatem, non videtur hoc convenire Spiritui sancto respectu Filii, convenire Spiritui sancto respectu Filii, sed potius Filio respectu Spiritus sancti. sed potius Filio respectu Spiritus sancti.

SOLUTIO. Dicendum, quod quidam dis- SOLUTIO. Dicendum, quod quidam dis- tinguunt hic triplicem missionem, scili- tinguunt hic triplicem missionem, scili- cet in mentem, et in carnem, et ad præ- cet in mentem, et in carnem, et ad præ- dicandum et dicunt, quod Spiritus san- dicandum et dicunt, quod Spiritus san- ctus non mittit Filium duabus missioni- ctus non mittit Filium duabus missioni- bus primis, sed tertia et hoc dicunt bus primis, sed tertia et hoc dicunt

1 Isa. LXI, 1 Isa. LXI,

1. 1.

423 423

propter rationes inductas: et hæc est propter rationes inductas: et hæc est sententia Gulielmi Antissiodorensis: et sententia Gulielmi Antissiodorensis: et trahitur ex Littera, ubi dicit Ambrosius: trahitur ex Littera, ubi dicit Ambrosius: « Bene dicit, Spiritus Domini super me 1: « Bene dicit, Spiritus Domini super me 1: « quia quasi filius hominis et unctus est, « quia quasi filius hominis et unctus est, « et missus ad prædicandum. » Unde « et missus ad prædicandum. » Unde innuitur, quod Sancti de illa sola mis- innuitur, quod Sancti de illa sola mis- sione loquuntur, quando dicunt Spiritum sione loquuntur, quando dicunt Spiritum sanctum mittere Filium. sanctum mittere Filium.

Alii sunt qui aliter dicunt, consentien- Alii sunt qui aliter dicunt, consentien- tes quod cuilibet personæ convenit mit- tes quod cuilibet personæ convenit mit- tere, sed non cuilibet convenit mitti: tere, sed non cuilibet convenit mitti: mitti enim non convenit Patri, sed Fi- mitti enim non convenit Patri, sed Fi- lio et Spiritui sancto. Unde quælibet lio et Spiritui sancto. Unde quælibet persona potest mittere illam cui mitti persona potest mittere illam cui mitti convenit et hoc ideo, quia ly mittere convenit et hoc ideo, quia ly mittere non dicit auctoritatem in suo supposito non dicit auctoritatem in suo supposito respectu ejus super quod transit actus respectu ejus super quod transit actus verbi, in quo est missio passiva : sed re- verbi, in quo est missio passiva : sed re- cipit suppositum gratia actus communis cipit suppositum gratia actus communis qui causat effectum connotatum in quo qui causat effectum connotatum in quo cognoscitur persona missa et quia hoc cognoscitur persona missa et quia hoc videntur sentire Sancti qui probant mis- videntur sentire Sancti qui probant mis- sionem per comparationem istius effe- sionem per comparationem istius effe- ctus, ideo magis placet nobis ista opinio: ctus, ideo magis placet nobis ista opinio: consentiamus igitur primis duabus ratio- consentiamus igitur primis duabus ratio- nibus hoc probantibus. nibus hoc probantibus.

AD ID quod contra objicitur, quod Fi_ AD ID quod contra objicitur, quod Fi_ lius nec est a Spiritu sancto: nec etiam lius nec est a Spiritu sancto: nec etiam Spiritus sanctus operatur per ipsum: Spiritus sanctus operatur per ipsum: dicendum, quod verum est: sed hoc non dicendum, quod verum est: sed hoc non exigitur ad mitti a Spiritu: sed sufficit, exigitur ad mitti a Spiritu: sed sufficit, quod Spiritus sanctus operetur effectum quod Spiritus sanctus operetur effectum in quo sit et cognoscatur Filius ens ab in quo sit et cognoscatur Filius ens ab alio, ut supra diximus. alio, ut supra diximus.

AD ID quod quæritur, Utrum mittat AD ID quod quæritur, Utrum mittat eum in carnem ? Dicendum secundum eum in carnem ? Dicendum secundum hanc opinionem, quod sic: quia operatur hanc opinionem, quod sic: quia operatur carnem in qua cognoscitur: et est Filius carnem in qua cognoscitur: et est Filius ens ab alio et hoc non exigit auctorita- ens ab alio et hoc non exigit auctorita- tem aliquam in supposito verbi respectu tem aliquam in supposito verbi respectu materiæ actus, sive respectu appositi. materiæ actus, sive respectu appositi.

Ad quæst. 1. Ad quæst. 1. Ad object. Ad object.

Ad quæst 2. Ad quæst 2.

AD HOC quod ulterius quæritur, Utrum Ad ques'.3 AD HOC quod ulterius quæritur, Utrum Ad ques'.3 Spiritus sanctus det Filium ? Concedo Spiritus sanctus det Filium ? Concedo

424 424

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quod sic in eodem sensu et non opor- quod sic in eodem sensu et non opor- tet, quod sit aliqua potestas vel auctori- tet, quod sit aliqua potestas vel auctori- tas significata in Spiritu sancto respectu tas significata in Spiritu sancto respectu Filii quia cum dicitur, Spiritus sanctus Filii quia cum dicitur, Spiritus sanctus dat Filium, non supponit ly Spiritus dat Filium, non supponit ly Spiritus verbo nisi quantum ad actum effectivum verbo nisi quantum ad actum effectivum connotati effectus, ut prius habitum est : connotati effectus, ut prius habitum est : in quo tamen effectu accipitur Filius ens in quo tamen effectu accipitur Filius ens ab alio et sic planum est respondere ab alio et sic planum est respondere

ad omnia. ad omnia.

ARTICULUS X. ARTICULUS X.

« Secundum divinitatem non super Chri- « Secundum divinitatem non super Chri- stum est Spiritus, sed in Christo. » stum est Spiritus, sed in Christo. »

Ex hoc enim videtur innuere opinio- Ex hoc enim videtur innuere opinio- nem Græcorum esse veram, quod Spiri- nem Græcorum esse veram, quod Spiri- tus sit Christi, sicut etiam in ipso re- tus sit Christi, sicut etiam in ipso re- quiescens, et a Patre indistanter proce- quiescens, et a Patre indistanter proce-

dens. dens.

SOLUTIO. Ly in habet notare multas SOLUTIO. Ly in habet notare multas habitudines, scilicet identitatem naturæ, habitudines, scilicet identitatem naturæ, secundum quam quælibet persona est in secundum quam quælibet persona est in alia et habet notare simultatem natu- alia et habet notare simultatem natu- ræ, secundum quod unum relativorum , secundum quod unum relativorum simul habet esse cum alio, et in in- simul habet esse cum alio, et in in-

An Spiritus potest dici Spiritus Christi, tellectu ejus et hoc modo intelligit Spi- An Spiritus potest dici Spiritus Christi, tellectu ejus et hoc modo intelligit Spi-

et in Christo ? et in Christo ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit:

ritum esse in Christo: et ex hoc sequitur ritum esse in Christo: et ex hoc sequitur Spiritum esse a Christo, ut supra proba- Spiritum esse a Christo, ut supra proba- tum est 1. tum est 1.

Solutio Solutio

E. Quod Filius sit datus etiam a seipso. E. Quod Filius sit datus etiam a seipso.

Deinde ostendit esse datum etiam a seipso, ita dicens in eodem libro: Deinde ostendit esse datum etiam a seipso, ita dicens in eodem libro: Cum enim non diffinitum fuerit per Prophetam a quo datus est Filius, os- Cum enim non diffinitum fuerit per Prophetam a quo datus est Filius, os- tenditur datus gratia Trinitatis, ut etiam ipse Filius se dederit 2. Ecce hic tenditur datus gratia Trinitatis, ut etiam ipse Filius se dederit 2. Ecce hic dicit, quod Filius se dedit: quia Trinitas eum dedit. Si autem Filius a se dicit, quod Filius se dedit: quia Trinitas eum dedit. Si autem Filius a se datus est, a se ergo missus est, et a se processit. Et hoc utique verum est, datus est, a se ergo missus est, et a se processit. Et hoc utique verum est, et concedi oportet, cum ejus missio sit divina operatio. et concedi oportet, cum ejus missio sit divina operatio.

ARTICULUS XI. ARTICULUS XI.

Utrum hæc sit concedenda, Trinitas Utrum hæc sit concedenda, Trinitas mittit se vel dat se: et utrum Pater mittit se vel dat se: et utrum Pater mittat Filium, et Filius mittat se et mittat Filium, et Filius mittat se et Spiritum et Spiritus mittat se et Fi- Spiritum et Spiritus mittat se et Fi- lium et utrum Pater, Filius, et Spi- lium et utrum Pater, Filius, et Spi- ritus sanctus mittant Filium et Spiri- ritus sanctus mittant Filium et Spiri-

tum sanctum. tum sanctum.

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit:

« Trinitas eum dedit. « Quæritur enim « Trinitas eum dedit. « Quæritur enim juxta hoc, si hæc concedenda sıt Trinitas juxta hoc, si hæc concedenda sıt Trinitas mittit se? Et videtur, quod non. mittit se? Et videtur, quod non.

1. Quia Trinitas non est ab alio: cum 1. Quia Trinitas non est ab alio: cum ergo mittere sit cognosci quod ab alio ergo mittere sit cognosci quod ab alio sit, videtur quod Trinitas non mittit se. sit, videtur quod Trinitas non mittit se.

2. Item, Si Trinitas mittere se, Trini- 2. Item, Si Trinitas mittere se, Trini- tas mitteretur a se: ergo et Pater mit- tas mitteretur a se: ergo et Pater mit- teretur, quod est contra Augustinum di- teretur, quod est contra Augustinum di- centem, quod Pater solus missus non le- centem, quod Pater solus missus non le- gitur. gitur.

CONTRA: CONTRA:

1. Augustinus dicit, quod Trinitas illa- 1. Augustinus dicit, quod Trinitas illa-

1 Cf. Supra, Dist. IV. 1 Cf. Supra, Dist. IV.

2 S. AMBROSII's, Lib. II de Spiritu Sancto, 2 S. AMBROSII's, Lib. II de Spiritu Sancto,

cap. 1. cap. 1.

Sed contra Sed contra

Qumat 1 Qumat 1

Quast. 2. Quast. 2.

contra. contra.

Solutio Solutio

IN 1 SENTENT. DIST. XV, F. IN 1 SENTENT. DIST. XV, F.

bitur mentibus fidelium cum ergo non bitur mentibus fidelium cum ergo non illabatur nisi immissa, videtur quod ipsa illabatur nisi immissa, videtur quod ipsa mittit se. mittit se.

2. Præterea, Imago Trinitatis est in 2. Præterea, Imago Trinitatis est in anima ergo videtur, quod Trinitas in anima ergo videtur, quod Trinitas in illa cognoscitur: et cognosci in effectu illa cognoscitur: et cognosci in effectu causat missionem: ergo videtur, quod causat missionem: ergo videtur, quod Trinitas mittat se. Trinitas mittat se.

ULTERIUS quæro, S₁ Trinitas dat se? ULTERIUS quæro, S₁ Trinitas dat se? Videtur, quod non quia non habet Videtur, quod non quia non habet aliquam auctoritatem respectu sui. aliquam auctoritatem respectu sui.

QUÆRITUR ulterius, Si Pater mittit se QUÆRITUR ulterius, Si Pater mittit se et Spiritum sanctum, et Spiritus sanctus et Spiritum sanctum, et Spiritus sanctus mittit se et Filium secundum supra dicta : mittit se et Filium secundum supra dicta : utrum pluraliter possum inferre: ergo utrum pluraliter possum inferre: ergo Pater et Filius et Spiritus sanctus mittunt Pater et Filius et Spiritus sanctus mittunt Filium et Spiritum sanctum ? Filium et Spiritum sanctum ?

Videtur, quod sic: quia singulare ge- Videtur, quod sic: quia singulare ge- minatum infert suum plurale: in præ- minatum infert suum plurale: in præ- missis autem geminantur singulares mis- missis autem geminantur singulares mis- siones ergo infert plurale. siones ergo infert plurale.

SED CONTRA Cum dico, Pater mittit SED CONTRA Cum dico, Pater mittit Filium et Spiritum sanctum, in supposi- Filium et Spiritum sanctum, in supposi- to verbi notatur auctoritas respectu ap- to verbi notatur auctoritas respectu ap- positi, et etiam operatio effectus conno- positi, et etiam operatio effectus conno- tati cum autem dico, Filius mittit se tati cum autem dico, Filius mittit se et Spiritum sanctum, vel e converso, et Spiritum sanctum, vel e converso, non semper notari potest auctoritas : non semper notari potest auctoritas : ergo in alia et alia ratione accipitur ly ergo in alia et alia ratione accipitur ly mitti sed plura dicta æquivoce non in- mitti sed plura dicta æquivoce non in- ferunt aliquod plurale: non enim sequi- ferunt aliquod plurale: non enim sequi- tur, hoc est canis marinus, et cœlestis: tur, hoc est canis marinus, et cœlestis: ergo sunt hæc canes : ergo videtur, quod ergo sunt hæc canes : ergo videtur, quod non possum inferre pluraliter. non possum inferre pluraliter.

SOLUTIO. Dicendum, quod, ut opinor, SOLUTIO. Dicendum, quod, ut opinor,

425 425

hæc non est concedenda, Trinitas mittit hæc non est concedenda, Trinitas mittit se, eo quod Trinitas non sit ab alio, sic- se, eo quod Trinitas non sit ab alio, sic- ut probant primæ duæ rationes. ut probant primæ duæ rationes.

AD ID quod contra objicitur, dicen- Ad object. AD ID quod contra objicitur, dicen- Ad object. dum quod procedit ab insufficienti: non dum quod procedit ab insufficienti: non enim sufficit operatio effectus in quo enim sufficit operatio effectus in quo cognoscatur: sed oportet, quod cogno- cognoscatur: sed oportet, quod cogno- scatur ab alio esse, et quod sit ab alio ex scatur ab alio esse, et quod sit ab alio ex ipsa ratione missionis passivæ : nec ima- ipsa ratione missionis passivæ : nec ima- go est talis effectus qualis exigitur ad go est talis effectus qualis exigitur ad missionem, quia ille est effectus revocans missionem, quia ille est effectus revocans et sanctificans creaturam, quæ aberraret et sanctificans creaturam, quæ aberraret nisi ad ipsam mitteretur, ut supra per nisi ad ipsam mitteretur, ut supra per verba Augustini probatum est. verba Augustini probatum est.

AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst 1. AD ID quod ulterius quæritur, dicen- Ad quæst 1. dum quod Trinitas dat se, secundum dum quod Trinitas dat se, secundum quod dare dicit potestatem dandi ex quod dare dicit potestatem dandi ex amore solo: hanc enim potestatem qui- amore solo: hanc enim potestatem qui- libet habet respectu sui in collatione sui libet habet respectu sui in collatione sui ei quem amat et per hoc etiam patet ei quem amat et per hoc etiam patet solutio ad id quod contra posset objici. solutio ad id quod contra posset objici.

AD ID quod ulterius quæritur, Utrum Ad quæst. 2. AD ID quod ulterius quæritur, Utrum Ad quæst. 2. Pater et Filius et Spiritus sanctus simul Pater et Filius et Spiritus sanctus simul mittant? Quidam ratione inducta dicunt, mittant? Quidam ratione inducta dicunt, quod non sed non video, quare non quod non sed non video, quare non possit concedi, quod simul mittunt : possit concedi, quod simul mittunt : præcipue cum habeamus in Littera, quod præcipue cum habeamus in Littera, quod Filius cum Patre et Spiritu sancto se Filius cum Patre et Spiritu sancto se mittit. mittit.

AD ID ergo quod contra objicitur, Ad object. AD ID ergo quod contra objicitur, Ad object. dicendum quod diversa habitudo sup- dicendum quod diversa habitudo sup- positi non facit æquivocationem mis- positi non facit æquivocationem mis- sionis præcipue cum gratia illius actus, sionis præcipue cum gratia illius actus, qui est operari effectum connotatum in eo qui est operari effectum connotatum in eo ad quem mittitur, tres personæ æqualiter ad quem mittitur, tres personæ æqualiter ad verbum illud referantur. ad verbum illud referantur.

F. Quod Filius sit missus a se. F. Quod Filius sit missus a se.

Quod autem a se mittatur, Augustinus adstruit in libro II de Trinitate', Quod autem a se mittatur, Augustinus adstruit in libro II de Trinitate', dicens: Forte aliquis cogat ut dicamus etiam a seipso missum esse Fi- dicens: Forte aliquis cogat ut dicamus etiam a seipso missum esse Fi- 1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5.

426 426

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lium: quia et Mariæ conceptus, et partus, operatio Trinitatis est. Sed, in- lium: quia et Mariæ conceptus, et partus, operatio Trinitatis est. Sed, in- quit aliquis, quomodo Pater eum misit, si ipse se misit? Cui respondeo quit aliquis, quomodo Pater eum misit, si ipse se misit? Cui respondeo quærens ut dicat, Quomodo eum Pater sanctificavit, si et ipse se sanctifica- quærens ut dicat, Quomodo eum Pater sanctificavit, si et ipse se sanctifica- vit? Utrumque enim Dominus ait: Quem Pater, inquit, sanctificavit, et vit? Utrumque enim Dominus ait: Quem Pater, inquit, sanctificavit, et misit in mundum '. Et alibi: Pro eis ego sanctifico meipsum². Item, quæro misit in mundum '. Et alibi: Pro eis ego sanctifico meipsum². Item, quæro quomodo Pater eum tradidit, si ipse se tradidit? Utrumque enim legitur. quomodo Pater eum tradidit, si ipse se tradidit? Utrumque enim legitur. Credo quod respondebit, si probe sapit, quia una voluntas est Patris et Credo quod respondebit, si probe sapit, quia una voluntas est Patris et Filii, et inseparabilis operatio. Sic igitur intelligat illam incarnationem et Filii, et inseparabilis operatio. Sic igitur intelligat illam incarnationem et ex Virgine nativitatem, in qua Filius intelligitur missus, una eademque ex Virgine nativitatem, in qua Filius intelligitur missus, una eademque operatione Patris et Filii inseparabiliter esse factam, non inde separato operatione Patris et Filii inseparabiliter esse factam, non inde separato Spiritu sancto. Ergo a Patre et Filio missus est idem Filius, quia a Patre Spiritu sancto. Ergo a Patre et Filio missus est idem Filius, quia a Patre et Verbo ejus factum est ut mitteretur, id est, incarnatus hominibus appa- et Verbo ejus factum est ut mitteretur, id est, incarnatus hominibus appa- reret. Non enim missus est mutando locum, quia in mundo erat. Quaprop- reret. Non enim missus est mutando locum, quia in mundo erat. Quaprop- pter et Pater invisibilis una cum Filio secum invisibili, eumdem Filium vi- pter et Pater invisibilis una cum Filio secum invisibili, eumdem Filium vi- sibilem faciendo, misisse eum dictus est : qui si ita visibilis fieret, ut cum sibilem faciendo, misisse eum dictus est : qui si ita visibilis fieret, ut cum Patre invisibilis esse desisteret, id est, si' substantia invisibilis Verbi in Patre invisibilis esse desisteret, id est, si' substantia invisibilis Verbi in creaturam visibilem mutata et transiens verteretur, ita missus a Patre in- creaturam visibilem mutata et transiens verteretur, ita missus a Patre in- telligeretur Filius, ut tantum missus, non etiam mittens cum Patre inveni- telligeretur Filius, ut tantum missus, non etiam mittens cum Patre inveni- retur. Cum vero sic est accepta forma servi, ut maneret incommutabilis retur. Cum vero sic est accepta forma servi, ut maneret incommutabilis forma Dei, manifestum est quod a Patre et Filio non apparentibus factum forma Dei, manifestum est quod a Patre et Filio non apparentibus factum sit, quod appareret in Filio, id est, ab invisibili Patre cum invisibili Filio, sit, quod appareret in Filio, id est, ab invisibili Patre cum invisibili Filio, idem ipse Filius visibilis mitteretur. idem ipse Filius visibilis mitteretur.

G. Summatim colligit quæ ex prædictis adstruuntur. G. Summatim colligit quæ ex prædictis adstruuntur.

Ex prædictis aperte monstratur, quod Filius missus est a Patre et Spiritu Ex prædictis aperte monstratur, quod Filius missus est a Patre et Spiritu sancto, et a seipso: et quæ sit ipsa missio, scilicet incarnatio, id est, sancto, et a seipso: et quæ sit ipsa missio, scilicet incarnatio, id est, quod factus est homo, per quod visibilis apparuit : quod est opus commu- quod factus est homo, per quod visibilis apparuit : quod est opus commu- ne Patris, et Filii, et Spiritus sancti. ne Patris, et Filii, et Spiritus sancti.

1 Joan x, 36. 1 Joan x, 36.

2 Joan XVII, 19. 2 Joan XVII, 19.

3 S AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5. 3 S AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5.

4 Edit Joan. Alleaume addit in, sed falso ut nobis videtur. 4 Edit Joan. Alleaume addit in, sed falso ut nobis videtur.

IN I SENTENT. DIST. XV, H, ART. 13. IN I SENTENT. DIST. XV, H, ART. 13.

ARTICULUS XII. ARTICULUS XII.

An verum sit, quod Pater sanctificavit An verum sit, quod Pater sanctificavit Christum ? Christum ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: «Quomodo Pater eum sanctificavit, etc.» «Quomodo Pater eum sanctificavit, etc.»

427 427

Sanctificatur enim quod de non san- Sanctificatur enim quod de non san- cto sanctum efficitur : et hoc non cto sanctum efficitur : et hoc non convenit Christo qui numquam fuit non convenit Christo qui numquam fuit non

sanctus. sanctus.

AD HOC dicendum, quod sanctificare AD HOC dicendum, quod sanctificare sumitur hic pro sanctum facere: non ita sumitur hic pro sanctum facere: non ita quod prius non fuerit, et postea factus quod prius non fuerit, et postea factus sit sanctus sed quod totum simul fa- sit sanctus sed quod totum simul fa- ctum est, scilicet subjectum, et sanctitas ctum est, scilicet subjectum, et sanctitas ipsa. ipsa.

Solutio. Solutio.

H. Quæstio, Cur dicit, A meipso non veni? H. Quæstio, Cur dicit, A meipso non veni?

Sed ad hoc opponitur, Si Filius a seipso missus est, cur ergo ait, A me- Sed ad hoc opponitur, Si Filius a seipso missus est, cur ergo ait, A me- ipso non veni? Ad hoc Augustinus respondet in libro II de Trinitate dicens, ipso non veni? Ad hoc Augustinus respondet in libro II de Trinitate dicens, hoc dictum esse secundum formam servi, secundum quam non fecit ut hoc dictum esse secundum formam servi, secundum quam non fecit ut mitteretur, id est, non operatus est incarnationem, sed secundum formam mitteretur, id est, non operatus est incarnationem, sed secundum formam Dei. Dei.

ARTICULUS XIII. ARTICULUS XIII.

An Filius potest dici venisse a seipso? An Filius potest dici venisse a seipso?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Sed ad hoc opponitur, Si filius a se- « Sed ad hoc opponitur, Si filius a se- ipso, etc. » ipso, etc. »

Videtur enim, quod etiam non conve- Videtur enim, quod etiam non conve- niat ei secundum formam Dei: quia niat ei secundum formam Dei: quia etiam secundum formam Dei a seipso etiam secundum formam Dei a seipso non est ergo nec venit, nec aliquid non est ergo nec venit, nec aliquid

1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. II de Trinitate, cap. 5.

facit a seipso quia regula est, quod facit a seipso quia regula est, quod quidquid est, et quidquid facit persona quidquid est, et quidquid facit persona procedens, habet et facit a persona a qua procedens, habet et facit a persona a qua procedit. procedit.

SOLUTIO. Sine dubio verificari potest SOLUTIO. Sine dubio verificari potest uno modo locutio, etc., secundum for- uno modo locutio, etc., secundum for- mam Dei, si pronomen notet discretio- mam Dei, si pronomen notet discretio- nem quia tunc sensus est, A meipso nem quia tunc sensus est, A meipso non veni tantum. Si autem negatio re- non veni tantum. Si autem negatio re- spiciat pronomen secundum operationem spiciat pronomen secundum operationem adventus tantum, non potest verificari adventus tantum, non potest verificari nisi secundum formam servi: quia ipse nisi secundum formam servi: quia ipse secundum formam Dei causa fuit adven- secundum formam Dei causa fuit adven- tus sui, sicut et Pater. tus sui, sicut et Pater.

Solutio. Solutio.

428 428

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

I. Utrum semel tantum missus sit Filius, an sæpe? I. Utrum semel tantum missus sit Filius, an sæpe?

Hic quæritur, Utrum semel tantum missus sit Filius, an sæpe mittatur? Hic quæritur, Utrum semel tantum missus sit Filius, an sæpe mittatur? Si enim missio Filii, ipsius tantum incarnatio est, cum semel tantum incar- Si enim missio Filii, ipsius tantum incarnatio est, cum semel tantum incar- natus sit, et semel tantum videtur missus. At si sæpe mittitur, est et alia natus sit, et semel tantum videtur missus. At si sæpe mittitur, est et alia ejus missio quam incarnatio. Sed quæ est illa? Numquid æterna genitura, ejus missio quam incarnatio. Sed quæ est illa? Numquid æterna genitura, missio ejus dicenda est, an etiam alia missio quærenda est? missio ejus dicenda est, an etiam alia missio quærenda est?

DIVISIO TEXTUS. DIVISIO TEXTUS.

« Hic quæritur, Utrum semel tan- « Hic quæritur, Utrum semel tan- tum, etc. »> tum, etc. »>

Hic incipit Magister distinguere modos Hic incipit Magister distinguere modos missionis Filii. missionis Filii.

Et habet tres partes pars ista. In Et habet tres partes pars ista. In prima, scilicet in duobus primis capi- prima, scilicet in duobus primis capi- tulis movet quæstionem de modis mis- tulis movet quæstionem de modis mis- sionis, et determinat. In secunda osten- sionis, et determinat. In secunda osten- dit, quod secundum alterum istorum mo- dit, quod secundum alterum istorum mo- dorum sæpe mittitur Filius, et secundum dorum sæpe mittitur Filius, et secundum alterum semel tantum, ibi, L, «Ecce dis- alterum semel tantum, ibi, L, «Ecce dis- tincti sunt duo modi, etc. » In tertia tincti sunt duo modi, etc. » In tertia ostendit, quod secundum alterum mo- ostendit, quod secundum alterum mo- dum mittitur in mundum, et secundum dum mittitur in mundum, et secundum alterum non, ibi, M, « Præterea notan- alterum non, ibi, M, « Præterea notan- dum est, quod cum his duobus modis, dum est, quod cum his duobus modis,

etc. » etc. »

1 Cf. Matth 1, 16; Luc. III, 22. 1 Cf. Matth 1, 16; Luc. III, 22.

ARCTICULUS XIV. ARCTICULUS XIV.

Quare Filius potius mittitur duobus mo- Quare Filius potius mittitur duobus mo- dis, quam Spiritus sanctus? et quare dis, quam Spiritus sanctus? et quare Pater non apparuit nisi in voce, et Pater non apparuit nisi in voce, et Filius in carne, Spiritus in columba, Filius in carne, Spiritus in columba, linguis igneis, et in flatu. linguis igneis, et in flatu.

Hic incidit dubium de duobus modis Hic incidit dubium de duobus modis missionis Filii, quare scilicet potius duo- missionis Filii, quare scilicet potius duo- bus modis mittitur, quam Spiritus san- bus modis mittitur, quam Spiritus san-

ctus? ctus?

Videtur enim Spiritus sanctus etiam Videtur enim Spiritus sanctus etiam visibiliter et invisibiliter missus esse, sci- visibiliter et invisibiliter missus esse, sci- licet cum mente percipitur, et cum in licet cum mente percipitur, et cum in columba super Christum descendit 1. columba super Christum descendit 1.

PRÆTEREA, Pater apparuit in creatura PRÆTEREA, Pater apparuit in creatura non unita sibi, Spiritus sanctus simili- non unita sibi, Spiritus sanctus simili- ter quare non legitur Filius umquam in ter quare non legitur Filius umquam in creatura non unita sibi apparuisse? Et creatura non unita sibi apparuisse? Et si tu dicas, quod tres apparuerunt Abra- si tu dicas, quod tres apparuerunt Abra- hæ in signum trium personarum : et in signum trium personarum : et ita Filius apparuit in creatura subjecta ita Filius apparuit in creatura subjecta non unita sibi vel quod apparuit Moysi non unita sibi vel quod apparuit Moysi

2 2

2 Genes. XVIII, 1 et seq. 2 Genes. XVIII, 1 et seq.

Quæst. 1. Quæst. 1.

2 2

lutio. lutio.

IN I SENTENT. DIST. XV, I, ART. 14. IN I SENTENT. DIST. XV, I, ART. 14.

in igne flammæ rubi 1. Hoc nihil est : in igne flammæ rubi 1. Hoc nihil est : quia supra ostensum est, quod hæc om- quia supra ostensum est, quod hæc om- nia facta sunt per ministerium Angelo- nia facta sunt per ministerium Angelo- rum in persona Dei apparentium. Sed rum in persona Dei apparentium. Sed ego quæro de creatura assumpta, in qua ego quæro de creatura assumpta, in qua divina persona per seipsam apparuit, divina persona per seipsam apparuit, sicut Spiritus in columba, et Pater in sicut Spiritus in columba, et Pater in voce, et Spiritus in linguis et in flatu: voce, et Spiritus in linguis et in flatu: Sic enim non legitur Filius apparuisse, Sic enim non legitur Filius apparuisse, nisi cum carnem assumpsit. nisi cum carnem assumpsit.

PRÆTEREA, Quare Pater non apparuit PRÆTEREA, Quare Pater non apparuit nisi in voce loquente. Filius autem tan- nisi in voce loquente. Filius autem tan- tum in carne assumpta, et Spiritus san- tum in carne assumpta, et Spiritus san- ctus in triplici creatura assumpta : sicut ctus in triplici creatura assumpta : sicut in columba, igneis linguis, et flatu quo in columba, igneis linguis, et flatu quo inflavit Filius in discipulos? inflavit Filius in discipulos?

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Filius habet duos modos missionis visi- Filius habet duos modos missionis visi- biliter, scilicet in creatura unita sibi, et biliter, scilicet in creatura unita sibi, et invisibiliter quando mittitur in cor: eo invisibiliter quando mittitur in cor: eo quod ipse solus unibilis est creaturæ as- quod ipse solus unibilis est creaturæ as- sumptæ et hoc infra probabitur 2. sumptæ et hoc infra probabitur 2.

AD ID quod contra objicitur, dicen- AD ID quod contra objicitur, dicen- dum quod visibilitas non tam attenditur dum quod visibilitas non tam attenditur hic in modo missionis Filu quam unibi- hic in modo missionis Filu quam unibi- litas et illa deficit in missione Spiritus : litas et illa deficit in missione Spiritus : sancti. sancti.

A quæst 1. AD ALIUD dicendum, quod Filius non A quæst 1. AD ALIUD dicendum, quod Filius non debuit apparere in creatura non unita: debuit apparere in creatura non unita: eo quod ipse habuit congruentiam ad eo quod ipse habuit congruentiam ad unionem, aliæ autem personæ non et unionem, aliæ autem personæ non et ideo aliæ apparitiones factæ sunt propter ideo aliæ apparitiones factæ sunt propter suam quod enim unibile est creaturæ, suam quod enim unibile est creaturæ, non unitum non congruit apparere. non unitum non congruit apparere.

1. quæst 2. 1. quæst 2.

AD ALIUD dicendum, quod Pater est AD ALIUD dicendum, quod Pater est cui convenit secundum æternam genera- cui convenit secundum æternam genera-

1 Exod II, 1 et seq. 1 Exod II, 1 et seq.

2 Cf. IV Sentent. Dist. I. 2 Cf. IV Sentent. Dist. I.

429 429

tionem dicendo generare et ideo con- tionem dicendo generare et ideo con- gruentiam habet ad hoc, ut dicendo in gruentiam habet ad hoc, ut dicendo in voce se manifestet : quia sic manifesta- voce se manifestet : quia sic manifesta- tur in actu personali quo se habet ad Fi- tur in actu personali quo se habet ad Fi- lium et præcipue in voce qua dicit, lium et præcipue in voce qua dicit, Hic est Filius meus dilectus, etc, ³: illud Hic est Filius meus dilectus, etc, ³: illud enim in quantum vox fuit, manifestavit enim in quantum vox fuit, manifestavit dicentem et per ipsum quod dictum dicentem et per ipsum quod dictum est, ostendit Patrem: ut sic utroque mo- est, ostendit Patrem: ut sic utroque mo- do ostendatur generans, et Verbum et do ostendatur generans, et Verbum et Filius quorum unum significat manı- Filius quorum unum significat manı- festationem intellectus, alterum naturæ. festationem intellectus, alterum naturæ. Spiritus autem sanctus operatur triplici- Spiritus autem sanctus operatur triplici- ter, scilicet in donis ad actus operis or- ter, scilicet in donis ad actus operis or- dinatis, et in remissione peccati, et a dinatis, et in remissione peccati, et a terrenis removendo ad coelestia : et quo- terrenis removendo ad coelestia : et quo- ad primum ostenditur in columba, quo- ad primum ostenditur in columba, quo- ad secundum in igne qui est consumpti- ad secundum in igne qui est consumpti- væ naturæ, et quoad tertium in spiritu naturæ, et quoad tertium in spiritu flatus qui spiritualis est : sicut etiam flatus qui spiritualis est : sicut etiam cantatur de ipso : « Tu inspirando das cantatur de ipso : « Tu inspirando das spirituales esse homines. » spirituales esse homines. »

Vel dicatur, quod Spiritus habet quid- Vel dicatur, quod Spiritus habet quid- dam ex nomine doni, quod proprie dici- dam ex nomine doni, quod proprie dici- tur et quiddam ex nomine amoris, quod tur et quiddam ex nomine amoris, quod iterum proprie dicitur et quiddam ex iterum proprie dicitur et quiddam ex nomine Spiritus sancti, quod iterum nomine Spiritus sancti, quod iterum proprie dicitur: et quoad primum appa- proprie dicitur: et quoad primum appa- ret in columba quoad secundum in ret in columba quoad secundum in igne, quia amor ignis est et quoad ter- igne, quia amor ignis est et quoad ter- tium in flatu spirituali: et quia non sunt tium in flatu spirituali: et quia non sunt plura propria nomina Spiritus sancti, plura propria nomina Spiritus sancti, ideo non sunt ejus visibiles missiones ideo non sunt ejus visibiles missiones plures. Filius autem habet congruentiam plures. Filius autem habet congruentiam ad hoc ut uniat sibi creaturam assump. ad hoc ut uniat sibi creaturam assump. tam, et ideo non apparuit in non unita: tam, et ideo non apparuit in non unita: humana autem natura congruentiam ha- humana autem natura congruentiam ha- bet ut uniatur. et ideo in ipsa sola mis- bet ut uniatur. et ideo in ipsa sola mis- sus est Filius. sus est Filius.

3 Matth. 11, 17. 3 Matth. 11, 17.

430 430

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

K. Quod duobus modis dicitur Filius mitti. K. Quod duobus modis dicitur Filius mitti.

Ad quod dicimus, quod duobus modis dicitur Filius mitti, præter illam Ad quod dicimus, quod duobus modis dicitur Filius mitti, præter illam æternam genituram quæ ineffabilis est: secundum quam etiam missus æternam genituram quæ ineffabilis est: secundum quam etiam missus posset dici, ut videtur quibusdam, sed melius ac verius secundum eam dici- posset dici, ut videtur quibusdam, sed melius ac verius secundum eam dici- tur genitus. Præter eam ergo duobus modis dicitur mitti, scilicet vel cum tur genitus. Præter eam ergo duobus modis dicitur mitti, scilicet vel cum visibiliter mundo apparuit carne indutus, vel cum se in animas pias sic visibiliter mundo apparuit carne indutus, vel cum se in animas pias sic transfert, ut ab eis percipiatur ac cognoscatur. Hos duos missionis modos transfert, ut ab eis percipiatur ac cognoscatur. Hos duos missionis modos aperte Augustinus distinguit in IV libro de Trinitate 1, dicens : Non eo ipso aperte Augustinus distinguit in IV libro de Trinitate 1, dicens : Non eo ipso quod de Patre natus est, missus dicitur Filius: sed vel eo quod apparuit quod de Patre natus est, missus dicitur Filius: sed vel eo quod apparuit huic mundo, Verbum caro factum. Unde dicit, Exivi a Patre, et veni in huic mundo, Verbum caro factum. Unde dicit, Exivi a Patre, et veni in mundum vel eo quod ex tempore cujusquam mente percipitur, sicut di- mundum vel eo quod ex tempore cujusquam mente percipitur, sicut di- ctum est de Sapientia: Mitte illam de cælis sanctis tuis, et a sede magni- ctum est de Sapientia: Mitte illam de cælis sanctis tuis, et a sede magni- tudinis tuæ, ut mecum sit et mecum laboret³, id est, doceat me laborare. Et tudinis tuæ, ut mecum sit et mecum laboret³, id est, doceat me laborare. Et tunc unicuique mittitur, cum a quoquam cognoscitur atque percipitur, tunc unicuique mittitur, cum a quoquam cognoscitur atque percipitur, quantum cognosci et percipi potest, pro captu vel proficientis in Deum, vel quantum cognosci et percipi potest, pro captu vel proficientis in Deum, vel perfectæ in Deo animæ rationalis. perfectæ in Deo animæ rationalis.

: :

Solutio. Solutio.

ARTICULUS XV. ARTICULUS XV.

An æterna generatio etiam sit missio? An æterna generatio etiam sit missio?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Secundum quam etiam missus posset « Secundum quam etiam missus posset dici, etc. » dici, etc. »

Hoc enim non videtur: quia æterna Hoc enim non videtur: quia æterna generatio non dicit comparationem ad generatio non dicit comparationem ad terminum ad quem missio autem dicit terminum ad quem missio autem dicit comparationem ad eum cui mittitur : comparationem ad eum cui mittitur : ergo æterna generatio non est missio. ergo æterna generatio non est missio.

DICENDUM ad hoc, quod non fuit inten- DICENDUM ad hoc, quod non fuit inten- tio istorum, quod æterna generatio sit tio istorum, quod æterna generatio sit

1 S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. 20. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. 20. 2 Joan. xv, 28. 2 Joan. xv, 28.

missio, sed quod facit congruitatem ad missio, sed quod facit congruitatem ad missionem: qui enim genitus est ab alio missionem: qui enim genitus est ab alio est : et qui ab alio est, mitti congrue est : et qui ab alio est, mitti congrue potest. potest.

ARTICULUS XVI. ARTICULUS XVI.

Utrum Filius mittatur in pias animas, Utrum Filius mittatur in pias animas, vel tantum Spiritus sanctus et hoc vel tantum Spiritus sanctus et hoc cum gratia gratum faciente, aut sine cum gratia gratum faciente, aut sine ipsa ? ipsa ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Cum se in animas pias sic transfert, « Cum se in animas pias sic transfert,

etc. etc.

Piæ enim animæ sunt Sanctorum ani- Piæ enim animæ sunt Sanctorum ani-

3 Sapient. IX, 10. 3 Sapient. IX, 10.

el contra. el contra.

Ned contra. Ned contra.

IN I SENTENT. DIST. XV, K, ART. 16. IN I SENTENT. DIST. XV, K, ART. 16.

mæ ergo videtur, quod Filius spiritua- ergo videtur, quod Filius spiritua- liter non mittatur nisi in Sanctos. liter non mittatur nisi in Sanctos.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Spiritus sanctus mittitur ad sancti- 1. Spiritus sanctus mittitur ad sancti- ficandam creaturam : et ad idem non ficandam creaturam : et ad idem non possunt duo mitti, nisi uterque eorum possunt duo mitti, nisi uterque eorum secundum se sit insufficiens: ergo vide- secundum se sit insufficiens: ergo vide- tur, quod cum se transfert sapientia in tur, quod cum se transfert sapientia in animas sanctas, quod hoc sit missio Spi- animas sanctas, quod hoc sit missio Spi- ritus sancti et non Filii. ritus sancti et non Filii.

2. Item, Sanctificatio omnis est boni- 2. Item, Sanctificatio omnis est boni- tatis bonitas autem est attributum Spi- tatis bonitas autem est attributum Spi- ritus sancti ergo videtur, quod mis- ritus sancti ergo videtur, quod mis- sio in animas sit Spiritus sancti et non sio in animas sit Spiritus sancti et non Filii. Filii.

3. Item, Supra habitum est, quod 3. Item, Supra habitum est, quod missio est ad sanctificandam et revocan- missio est ad sanctificandam et revocan- dam creaturam rationalem, quæ aberra- dam creaturam rationalem, quæ aberra- verat hoc autem non potest fieri nisi verat hoc autem non potest fieri nisi per gratiam gratum facientem: cum er- per gratiam gratum facientem: cum er- go in illa mittatur Spiritus sanctus, vi- go in illa mittatur Spiritus sanctus, vi- detur quod Filius non mittatur in animas detur quod Filius non mittatur in animas pias. pias.

4. Item, Amicos Dei constituere pro- 4. Item, Amicos Dei constituere pro- prie dilectionis est cum ergo (ut hic ha- prie dilectionis est cum ergo (ut hic ha- betur) amicos Dei constituat missio, vi- betur) amicos Dei constituat missio, vi- detur Spiritus sanctus mitti, qui proprie detur Spiritus sanctus mitti, qui proprie in Trinitate dilectio est. in Trinitate dilectio est.

5. SI FORTE dicas, quod missio Filii 5. SI FORTE dicas, quod missio Filii est in hoc quod constituit Prophetas, est in hoc quod constituit Prophetas, quod pertinet ad illuminationem intel- quod pertinet ad illuminationem intel- lectus et missio Spiritus sancti est ad lectus et missio Spiritus sancti est ad perfectionem affectus in constituendo perfectionem affectus in constituendo amicos Dei per amorem. amicos Dei per amorem.

CONTRA: I ad Corinth, xix, 4 et seq., CONTRA: I ad Corinth, xix, 4 et seq., inter dona Spiritus, in quibus proprie inter dona Spiritus, in quibus proprie Spiritus manifestatur, ponitur sapientia, Spiritus manifestatur, ponitur sapientia, scientia, fides, operatio miraculorum, scientia, fides, operatio miraculorum, prophetia ergo videtur, quod utrumque prophetia ergo videtur, quod utrumque ostendat missionem Spiritus sancti, et ostendat missionem Spiritus sancti, et non Filii. non Filii.

6. Si FORTE dicas, quod Filius mittitur 6. Si FORTE dicas, quod Filius mittitur in illuminatione intellectus sine gratia in illuminatione intellectus sine gratia gratum faciente, sicut quidam dicunt. gratum faciente, sicut quidam dicunt. CONTRA: CONTRA:

1. Missio non est ut adsit qui prius non 1. Missio non est ut adsit qui prius non affuit, cum quælibet persona adsit ubi- affuit, cum quælibet persona adsit ubi-

1 Sapient. 1x, 10. 1 Sapient. 1x, 10.

431 431

que sed ut aliter, vel ad aliud adsit, qui que sed ut aliter, vel ad aliud adsit, qui prius essentialiter præsentialiter et poten- prius essentialiter præsentialiter et poten- tialiter affuit. tialiter affuit.

2. Similiter, missio non est ita ut tan- 2. Similiter, missio non est ita ut tan- tum donum personæ adsit, et non per- tum donum personæ adsit, et non per- sona quia sic persona ipsa falso missa sona quia sic persona ipsa falso missa diceretur cum ergo non possit aliter vel diceretur cum ergo non possit aliter vel ad aliud adesse nisi per gratiam gratum ad aliud adesse nisi per gratiam gratum facientem, oportet quod et missio Filii facientem, oportet quod et missio Filii et missio Spiritus sancti sint in gratia et missio Spiritus sancti sint in gratia gratum faciente. gratum faciente.

3. Præterea, De missione Filii dicun- 3. Præterea, De missione Filii dicun- tur hic duo, scilicet quod in animas san- tur hic duo, scilicet quod in animas san- ctas se transfert, amicos et Prophetas ctas se transfert, amicos et Prophetas constituit et aliud quod dicit, Mitte il- constituit et aliud quod dicit, Mitte il- lam de cœlis sanctis tuis, ut mecum sit lam de cœlis sanctis tuis, ut mecum sit et mecum laboret, ut sciam quid accep- et mecum laboret, ut sciam quid accep- tum sit apud te omni tempore 1. Neu- tum sit apud te omni tempore 1. Neu- trum autem istorum est sine gratia gra- trum autem istorum est sine gratia gra- tum faciente. Ergo cum de missione non tum faciente. Ergo cum de missione non possimus loqui, nisi sicut habemus tra- possimus loqui, nisi sicut habemus tra- ditum a Sanctis, videtur quod non debeat ditum a Sanctis, videtur quod non debeat dici, quod mittatur Filius sine gratia dici, quod mittatur Filius sine gratia gratum faciente. gratum faciente.

4. Item, Sapient. 1, 4: In malevolam 4. Item, Sapient. 1, 4: In malevolam animam non introibit sapientia, nec ha- animam non introibit sapientia, nec ha- bitabit in corpore subdito peccatis. Cum bitabit in corpore subdito peccatis. Cum ergo sapientiam introire in mentem sit ergo sapientiam introire in mentem sit sapientiam mitti, videtur quod non mit- sapientiam mitti, videtur quod non mit- tatur nisi piis. tatur nisi piis.

5. Item, Missio sapientiæ in mundum 5. Item, Missio sapientiæ in mundum fuit in collatione maximæ gratiæ : cum fuit in collatione maximæ gratiæ : cum ergo una missionum respondeat alii : ergo una missionum respondeat alii : mittitur enim in mentem, ut gratia mis- mittitur enim in mentem, ut gratia mis- sionis in mundum valeat nobis: videtur sionis in mundum valeat nobis: videtur quod et missio in mentem sit in collatio- quod et missio in mentem sit in collatio- ne gratiæ. ne gratiæ.

: :

Ad. 1. Ad. 1.

SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Solutio. SOLUTIO. Dicendum ad primum, quod Solutio. sicut ordinabantur apertæ missiones Fi- sicut ordinabantur apertæ missiones Fi- lii et Spiritus sancti, ita et ordinantur lii et Spiritus sancti, ita et ordinantur occultæ et semper ambæ sunt ad eum- occultæ et semper ambæ sunt ad eum- dem finem, licet non ad eumdem actum dem finem, licet non ad eumdem actum semper. Sicut enim dicit Bernardus : semper. Sicut enim dicit Bernardus : « Primo venit Filius, et docuit fidem : et « Primo venit Filius, et docuit fidem : et « postea venit Spiritus sanctus, et accen- « postea venit Spiritus sanctus, et accen- « dit ad amorem. » Et ideo concedo hoc, « dit ad amorem. » Et ideo concedo hoc,

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Ad 5. Ad 5.

432 432

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

quod secundum intentiones Sanctorum, quod secundum intentiones Sanctorum, nec Filius, nec Spiritus sanctus mittitur nec Filius, nec Spiritus sanctus mittitur nisi in gratia gratum faciente: non enim nisi in gratia gratum faciente: non enim Spiritus sanctus donum dicitur, quod si- Spiritus sanctus donum dicitur, quod si- bi invicem Pater et Filius dant, sed quia bi invicem Pater et Filius dant, sed quia nobis dant cum et eo modo dicitur Fi- nobis dant cum et eo modo dicitur Fi- lius etiam datus, non quod tantum da- lius etiam datus, non quod tantum da- tum sit aliquid, quod habetur sine ipso, tum sit aliquid, quod habetur sine ipso, sed quia ipse in dato datur sicut dici- sed quia ipse in dato datur sicut dici- tur, Jacob. 1, 5 : Si quis vestrum ındı- tur, Jacob. 1, 5 : Si quis vestrum ındı- get sapientia, postulet a Deo, qui dat get sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus affluenter, et non improperat. omnibus affluenter, et non improperat. Unde dico, quod in fine istæ missiones Unde dico, quod in fine istæ missiones non distinguuntur, sed in actu proximo non distinguuntur, sed in actu proximo quia Filius illuminat intellectum, et Spi- quia Filius illuminat intellectum, et Spi- ritus accendit affectum. Et per hoc patet ritus accendit affectum. Et per hoc patet solutio ad primum solutio ad primum

AD ALIUD dicendum, quod finis missio- AD ALIUD dicendum, quod finis missio- nis est sanctificatio, et reductio et hoc nis est sanctificatio, et reductio et hoc non tantum est Spiritus sancti : quia re- non tantum est Spiritus sancti : quia re- ductio dicit ostensionem viæ, et quoad ductio dicit ostensionem viæ, et quoad hoc est Filii et dicit adeptionem boni, hoc est Filii et dicit adeptionem boni, et quoad hoc est Spiritus sancti Simul et quoad hoc est Spiritus sancti Simul enim mittuntur: nec tamen alter est im- enim mittuntur: nec tamen alter est im- perfectus, vel est superfluus: quia ita perfectus, vel est superfluus: quia ita oportet propter duplicem partem ani- oportet propter duplicem partem ani- ma nostræ, quæ est intellectus et affe- ma nostræ, quæ est intellectus et affe- ctus. ctus.

AD ALIUD dicendum, quod licet gra- AD ALIUD dicendum, quod licet gra- tia in genere, et quoad actum qui est tia in genere, et quoad actum qui est gratum facere, sit attributa et ostensiva gratum facere, sit attributa et ostensiva Spiritus sancti, tamen hæc gratia vel illa Spiritus sancti, tamen hæc gratia vel illa est, vel potest esse attributum Filii et est, vel potest esse attributum Filii et ideo cum missio sit in collatione gratiæ ideo cum missio sit in collatione gratiæ particularis ad intellectum vel affectum, particularis ad intellectum vel affectum, dico quod tunc mittitur Filius. dico quod tunc mittitur Filius.

AD ALIUD dicendum, quod ad amicos AD ALIUD dicendum, quod ad amicos constituere duo exiguntur, scilicet notitia constituere duo exiguntur, scilicet notitia amicitiæ et amici, et eorum per quæ con- amicitiæ et amici, et eorum per quæ con- trahitur et conservatur amicitia, et hoc est trahitur et conservatur amicitia, et hoc est Filii et aliud est quod est amor amici, Filii et aliud est quod est amor amici, et fundamentum amoris, quod est hone- et fundamentum amoris, quod est hone- stum et pars honesti, ut dicit Philosophus, stum et pars honesti, ut dicit Philosophus, et quoad hoc mittitur Spiritus sanctus. et quoad hoc mittitur Spiritus sanctus.

AD ALIUD dicendum, quod prophetia AD ALIUD dicendum, quod prophetia dicitur quadrupliciter secundum Augu- dicitur quadrupliciter secundum Augu- stinum, scilicet visione corporali, spiri- stinum, scilicet visione corporali, spiri-

1 I ad Corinth. XII, 4 et seq. 1 I ad Corinth. XII, 4 et seq.

tuali, intellectuali, et a dignitate vel con- tuali, intellectuali, et a dignitate vel con- gruitate perceptionis secretorum Dei. si- gruitate perceptionis secretorum Dei. si- cut dictus est Abraham Prophetæ, de quo, cut dictus est Abraham Prophetæ, de quo, Genes. XVIII, 17 et 18, dicitur: Num ce- Genes. XVIII, 17 et 18, dicitur: Num ce- lare potero Abraham quæ gesturus sum, lare potero Abraham quæ gesturus sum, cum futurus sit in gentum magnam, etc.? cum futurus sit in gentum magnam, etc.? et in Psalmo CIV, 15: Nolute tangere et in Psalmo CIV, 15: Nolute tangere Christos meos, et in Prophetis, etc. Et Christos meos, et in Prophetis, etc. Et quoad hoc ultimum ad prophetiam exi- quoad hoc ultimum ad prophetiam exi- guntur duo, scilicet illuminatio, et gra- guntur duo, scilicet illuminatio, et gra- tia gratum faciens et inilla sola prophe- tia gratum faciens et inilla sola prophe- tia est completa missio, non autem in tia est completa missio, non autem in alis tribus, nisi secundum quid aliud alis tribus, nisi secundum quid aliud enim infundere est revelationem, et aliud enim infundere est revelationem, et aliud est in ipsam animam sapientiam se trans- est in ipsam animam sapientiam se trans- ferre: in primo enim non mittitur sapien- ferre: in primo enim non mittitur sapien- tia nisi secundum quid, in secundo autem tia nisi secundum quid, in secundo autem mittitur simpliciter. mittitur simpliciter.

AD ALIUD dicendum, quod distributio AD ALIUD dicendum, quod distributio omnium donorum spiritualium pertinet omnium donorum spiritualium pertinet ad Spiritum sanctum secundum illam ad Spiritum sanctum secundum illam proprietatem Spiritus, quod unit et vi- proprietatem Spiritus, quod unit et vi- vificat corpus mysticum: quia in illa ra- vificat corpus mysticum: quia in illa ra- tione, sicut noster spiritus dividit singulis tione, sicut noster spiritus dividit singulis membris proportionabilia sibi, ita Spırı- membris proportionabilia sibi, ita Spırı- tus sanctus uniens Ecclesiam, dividit do- tus sanctus uniens Ecclesiam, dividit do- na prout vult sed tamen ipsa dona per na prout vult sed tamen ipsa dona per se considerata, aliquando ostendunt Fi- se considerata, aliquando ostendunt Fi- lium et in hac ratione loquitur Aposto- lium et in hac ratione loquitur Aposto- lus, ut patet intuenti circumstantias lus, ut patet intuenti circumstantias Litteræ. Litteræ.

AD ALIUD dicendum, quod sicut proba- AD ALIUD dicendum, quod sicut proba- tum est, ita opinor illam opinionem fal- tum est, ita opinor illam opinionem fal-

sam esse. sam esse.

ARTICULUS XVII. ARTICULUS XVII.

An cognitio nostra sit substantialis mis- An cognitio nostra sit substantialis mis- sioni, ita quod ad missionem exigatur sioni, ita quod ad missionem exigatur cognitio? et utrum aliquis scire potest cognitio? et utrum aliquis scire potest an odio vel amore dignus sit? an odio vel amore dignus sit?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Et tunc unicuique mittitur cum a quo- « Et tunc unicuique mittitur cum a quo-

Ad obj Ad obj

Ad 6. Ad 6.

IN SENTENT. DIST. XV, K, ART. 17. IN SENTENT. DIST. XV, K, ART. 17.

quam cognoscitur, etc. » Ex hoc enim quam cognoscitur, etc. » Ex hoc enim videtur, quod cognitio nostra substantia- videtur, quod cognitio nostra substantia- lis sit missioni. lis sit missioni.

1. Sed contra hoc est, quod præcipue 1. Sed contra hoc est, quod præcipue missio fit simplicioribus, qui magis habent missio fit simplicioribus, qui magis habent in munere gratiam, quam in cognitione: in munere gratiam, quam in cognitione: vetula enim quandoque paru m cogno- vetula enim quandoque paru m cogno- scit vel nihil et tamen mittitur ei fre- scit vel nihil et tamen mittitur ei fre- quentius quam magno theologo multum quentius quam magno theologo multum cognoscenti. cognoscenti.

2. Præterea, Eccle. ix, 1: Nescit homo 2. Præterea, Eccle. ix, 1: Nescit homo utrum amore an odio dignus sit. Sed cui utrum amore an odio dignus sit. Sed cui missus est Spiritus sanctus, et cui missus missus est Spiritus sanctus, et cui missus est Filius, si cognoscit missionem, cog- est Filius, si cognoscit missionem, cog- noscit se esse dignum vita æterna : noscit se esse dignum vita æterna : ergo cognoscit se esse dignum amore: et ergo cognoscit se esse dignum amore: et ita falsificatur verbum Ecclesiastæ. ita falsificatur verbum Ecclesiastæ.

: :

3. Si dicas, quod nemo scit in quantum 3. Si dicas, quod nemo scit in quantum homo sed dicit Augustinus, quod in homo sed dicit Augustinus, quod in quantum aliquid de missione ista mente quantum aliquid de missione ista mente percipimus, in tantum non in hoc mundo percipimus, in tantum non in hoc mundo sumus et ita in hac vita potest aliquid sumus et ita in hac vita potest aliquid sciri, sicut scivit Apostolus de se, cum sciri, sicut scivit Apostolus de se, cum dixit: An exprimentum quæritis ejus, dixit: An exprimentum quæritis ejus, qui in me loquitur Christus 1. qui in me loquitur Christus 1.

4. Et, ad Roman. VII, 38: Certus sum, 4. Et, ad Roman. VII, 38: Certus sum, quia neque mors, neque vita,... neque quia neque mors, neque vita,... neque creatura alia poterit nos separare a cha- creatura alia poterit nos separare a cha- ritate Dei, quæ est in Christo Jesu Do- ritate Dei, quæ est in Christo Jesu Do- mino nostro. Si, inquam, sic dicas. Con- mino nostro. Si, inquam, sic dicas. Con- TRA Job, III, 23, super illud, Viro cujus TRA Job, III, 23, super illud, Viro cujus abscondita est via, et circumdedit eum abscondita est via, et circumdedit eum Deus tenebris ibi dicit Gregorius, quod Deus tenebris ibi dicit Gregorius, quod præcipua causa fletus est viro sancto, præcipua causa fletus est viro sancto, quod nescit utrum odio vel amore dignus quod nescit utrum odio vel amore dignus sit quia est via quæ videtur homini sit quia est via quæ videtur homini recta, et novissima ejus ducunt ad mor- recta, et novissima ejus ducunt ad mor- tem. tem.

5. Item, Per quid sciet homo quod 5. Item, Per quid sciet homo quod missus est sibi Spiritus sanctus? Spiritus missus est sibi Spiritus sanctus? Spiritus enim actus simillimi sunt cum actibus enim actus simillimi sunt cum actibus naturæ vel cordis : sicut in hoc ipso actu naturæ vel cordis : sicut in hoc ipso actu qui est diligere, videri [potest: possum qui est diligere, videri [potest: possum enim scire, quod diligo Deum propter enim scire, quod diligo Deum propter se, et super omnia: sed utrum hoc ex se, et super omnia: sed utrum hoc ex charitate procedat, non possum scire, charitate procedat, non possum scire, cum Philosophus determinet vere fortem cum Philosophus determinet vere fortem

1 II ad Corinth. XIII, 3. 1 II ad Corinth. XIII, 3.

XXV XXV

433 433

gratia boni, et propter bonum virtutis gratia boni, et propter bonum virtutis etiam vitam contemnere et tamen illud etiam vitam contemnere et tamen illud non necessario procedit ex charitate. non necessario procedit ex charitate.

: :

Similiter, Dicit Apostolus, I ad Corinth. Similiter, Dicit Apostolus, I ad Corinth. XIII, 3 Si tradidero corpus meum ita ut XIII, 3 Si tradidero corpus meum ita ut ardeam, charitatem autem non habuero, ardeam, charitatem autem non habuero, nihil mihi prodest. Ergo patet, quod nihil mihi prodest. Ergo patet, quod propter Deum possum postponere vitam : propter Deum possum postponere vitam : et tamen nesciam me habere charitatem : et tamen nesciam me habere charitatem : ergo nesciam mihi missum esse Spiritum ergo nesciam mihi missum esse Spiritum

sanctum. sanctum.

Ad 1. Ad 1.

SOLUTIO. Cognitio exigitur ad missio- Solutio. SOLUTIO. Cognitio exigitur ad missio- Solutio. nem, ut mihi videtur, sed non omnis, sed nem, ut mihi videtur, sed non omnis, sed triplex, scilicet una quæ est ex parte co- triplex, scilicet una quæ est ex parte co- gniti, scilicet ut sentiam in me donum in gniti, scilicet ut sentiam in me donum in quo ut in signo cognoscibilis sit persona quo ut in signo cognoscibilis sit persona missa: signum autem voco id quod ha- missa: signum autem voco id quod ha- bet actum gratiæ facientis gratum, et bet actum gratiæ facientis gratum, et appropriabile est Filio vel Spiritui sancto. appropriabile est Filio vel Spiritui sancto. Secunda est habituali scognitio.Tertia est Secunda est habituali scognitio.Tertia est conjecturalis ex signis, sicut si videam me conjecturalis ex signis, sicut si videam me posse de facili facere quæ non habens gra- posse de facili facere quæ non habens gra- tiam vel non potest, vel cum magna dif- tiam vel non potest, vel cum magna dif- ficultate potest: si videam spiritum meum ficultate potest: si videam spiritum meum esse liberum a vana spe, et vano amore, esse liberum a vana spe, et vano amore, et vano gaudio, et caduca tristitia, et ti- et vano gaudio, et caduca tristitia, et ti- more mundano, et hujusmodi. Et illam more mundano, et hujusmodi. Et illam triplicem cognitionem puto sufficere se- triplicem cognitionem puto sufficere se- cundum habitum ad missionem, et dico cundum habitum ad missionem, et dico non oportere adesse cognitionem secun- non oportere adesse cognitionem secun- dum actum. Et per hoc patet solutio ad dum actum. Et per hoc patet solutio ad primum. primum.

AD ALIUD dicendum, quod Ecclesiastes AD ALIUD dicendum, quod Ecclesiastes non excludit cognitionem ex signo, et non excludit cognitionem ex signo, et conjecturalem, et habitualem: cui enim conjecturalem, et habitualem: cui enim missus est Spiritus, habet habitum in missus est Spiritus, habet habitum in quo hoc cognosci potest, si aperiatur quo hoc cognosci potest, si aperiatur oculus, vel per revelationem post mor- oculus, vel per revelationem post mor- tem. tem.

AD ALIUD dicendum, quod Apostolus AD ALIUD dicendum, quod Apostolus loquitur ibi de inhabitatione Christi per loquitur ibi de inhabitatione Christi per operationem miraculorum, et potestatem operationem miraculorum, et potestatem signorum, quæ ex se expertus fuerat. Et signorum, quæ ex se expertus fuerat. Et hoc non est mitti sapientiam nisi secun- hoc non est mitti sapientiam nisi secun- dum quid, ut prius habitum est. dum quid, ut prius habitum est.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

AD ALIUD dicendum, quod Apostolus Ad 4, AD ALIUD dicendum, quod Apostolus Ad 4,

28 28

434 434

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD D. ALB. MAG. ORD. PRÆD

aut loquitur ibi ex revelatione sibi facta aut loquitur ibi ex revelatione sibi facta præter legem communem, aut loquitur præter legem communem, aut loquitur ex conjecturis. ex conjecturis.

AD ID autem quod dicunt, quod scien- AD ID autem quod dicunt, quod scien- tia certa exigitur, credo falsum esse quod tia certa exigitur, credo falsum esse quod dicunt. dicunt.

L. Quod secundum alterum semel, secundum alterum sæpe sit missus: L. Quod secundum alterum semel, secundum alterum sæpe sit missus: et secundum alterum ut sit homo, el secundum alterum ut sit cum et secundum alterum ut sit homo, el secundum alterum ut sit cum homine. homine.

Ad 5. Ad 5.

1 1

Ecce distincti sunt duo modi missionis Filii, et secundum alterum semel Ecce distincti sunt duo modi missionis Filii, et secundum alterum semel tantum missus est Dei Filius: secundum alterum sæpe missus est, et mil- tantum missus est Dei Filius: secundum alterum sæpe missus est, et mil- titur quotidie. Nam secundum alterum missus est, ut sit homo, quod se- titur quotidie. Nam secundum alterum missus est, ut sit homo, quod se- mel tantum factum est: secundum alterum vero mittitur, ut sit cum ho- mel tantum factum est: secundum alterum vero mittitur, ut sit cum ho- mine, quomodo quotidie mittitur ad sanctos, et missus est etiam ante in- mine, quomodo quotidie mittitur ad sanctos, et missus est etiam ante in- carnationem, et ad omnes sanctos qui ante fuerunt, et etiam ad Angelos. carnationem, et ad omnes sanctos qui ante fuerunt, et etiam ad Angelos. Unde Augustinus de Filio, id est, de sapientia Patris loquens in libro Unde Augustinus de Filio, id est, de sapientia Patris loquens in libro IV de Trinitate, ait: Aliter mittitur sapientia ut sit cum homine, aliter miss a IV de Trinitate, ait: Aliter mittitur sapientia ut sit cum homine, aliter miss a est ut sit homo. In animas enim sanctas se transfert, et amicos Dei et Pro- est ut sit homo. In animas enim sanctas se transfert, et amicos Dei et Pro- phetas constituit, sicut implet etiam sanctos Angelos. Sed cum venit pleni- phetas constituit, sicut implet etiam sanctos Angelos. Sed cum venit pleni- tudo temporis, missa est non ut impleret Angelos, nec ut esset cum homi- tudo temporis, missa est non ut impleret Angelos, nec ut esset cum homi- nibus vel in hominibus, ut antea in Patribus erat et in Prophetis, sed ut nibus vel in hominibus, ut antea in Patribus erat et in Prophetis, sed ut ipsum Verbum fieret caro, id est, homo. ipsum Verbum fieret caro, id est, homo.

ARTICULUS XVIII. ARTICULUS XVIII.

Utrum Spiritus sanctus plenius sit mis- Utrum Spiritus sanctus plenius sit mis- sus post incarnationem quam ante? sus post incarnationem quam ante? et utrum cælibatus Joannis conjugio et utrum cælibatus Joannis conjugio Abrahæ sit præferendus? Abrahæ sit præferendus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Missus est etiam ante incarnationem, « Missus est etiam ante incarnationem, et ad omnes sanctos, etc. » et ad omnes sanctos, etc. »

Dubium enim potest esse, Utrum ple- Dubium enim potest esse, Utrum ple- nius mittebatur ante incarnationem, nius mittebatur ante incarnationem, quam post? Videtur enim, quod post quam post? Videtur enim, quod post

1 Edit. Joan. Alleaume, quando. 1 Edit. Joan. Alleaume, quando.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. 20. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. IV de Trinitate, cap. 20.

plenius sit missus: quia plenior est gra- plenius sit missus: quia plenior est gra- tia Novi Testamenti quam Veteris: cum tia Novi Testamenti quam Veteris: cum ergo missio sit propter gratiam, videtur ergo missio sit propter gratiam, videtur plenius mitti Filius vel Spiritus sanctus plenius mitti Filius vel Spiritus sanctus in Novo quam in Veteri. in Novo quam in Veteri.

SED CONTRA hoc est quod dicit Augu- Sed contra SED CONTRA hoc est quod dicit Augu- Sed contra stinus in libro de Bono conjugali, quod stinus in libro de Bono conjugali, quod non præfertur cælibatus Joannis conjugio non præfertur cælibatus Joannis conjugio Abrahæ ergo nec cætera dona præfe- Abrahæ ergo nec cætera dona præfe- runtur, et videtur. runtur, et videtur.

: :

AD HOC respondeo per Augustinum in AD HOC respondeo per Augustinum in libro IV de Trinitate, capite 20, dicen- libro IV de Trinitate, capite 20, dicen- tem sic: Quod dicit Evangelista, Quia tem sic: Quod dicit Evangelista, Quia nondum erat Spiritus datus, quia Jesus nondum erat Spiritus datus, quia Jesus nondum erat glorificatus ³: quomodo nondum erat glorificatus ³: quomodo

3 Joan. VII, 39. 3 Joan. VII, 39.

Solutio. Solutio.