IN I SENTENT. DIST. VIII, E, F. IN I SENTENT. DIST. VIII, E, F.

255 255

E. Hic de spirituali creatura ostendit quomodo sit multiplex, E. Hic de spirituali creatura ostendit quomodo sit multiplex, et non simplex. et non simplex.

Creatura quoque spiritualis, ut est anima, in comparatione quidem Creatura quoque spiritualis, ut est anima, in comparatione quidem corporis est simplex sine comparatione vero corporis, est multiplex et corporis est simplex sine comparatione vero corporis, est multiplex et non simplex: quæ ideo simplex dicitur respectu corporis, quia male 2 non non simplex: quæ ideo simplex dicitur respectu corporis, quia male 2 non diffunditur per spatium loci, sed in uno quoque corpore et in toto tota diffunditur per spatium loci, sed in uno quoque corpore et in toto tota anima³ est, et in qualibet ejus parte tota est: et ideo cum sit aliquid in anima³ est, et in qualibet ejus parte tota est: et ideo cum sit aliquid in quavis exigua particula corporis quod sentiat anima, quamvis non fiat in quavis exigua particula corporis quod sentiat anima, quamvis non fiat in toto corpore, illa tamen tota sentit, quia totam non latet. Sed tamen nec toto corpore, illa tamen tota sentit, quia totam non latet. Sed tamen nec in ipsa tota anima vera simplicitas est. Cum enim aliud sit artificiosum in ipsa tota anima vera simplicitas est. Cum enim aliud sit artificiosum esse, aliud inertem, aliud acutum, aliud memorem, aliud cupiditas, aliud esse, aliud inertem, aliud acutum, aliud memorem, aliud cupiditas, aliud timor, aliud lætitia, aliud tristitia: possintque hæc et alia hujusmodi innu- timor, aliud lætitia, aliud tristitia: possintque hæc et alia hujusmodi innu- merabilia in animæ inveniri natura, et alia sine aliis, et alia magis, et alia merabilia in animæ inveniri natura, et alia sine aliis, et alia magis, et alia minus manifestum est animæ non simplicem, sed multiplicem esse natu- minus manifestum est animæ non simplicem, sed multiplicem esse natu- ram. Nihil enim simplex mutabile est omnis autem creatura mutabilis ram. Nihil enim simplex mutabile est omnis autem creatura mutabilis est : nulla ergo creatura vere simplex est. Deus vero etsi multiplex dica- est : nulla ergo creatura vere simplex est. Deus vero etsi multiplex dica- tur, vere tamen et summe simplex est. Dicitur enim magnus, bonus, sa- tur, vere tamen et summe simplex est. Dicitur enim magnus, bonus, sa- piens, beatus, verus, et quidquid aliud non indigne dici videtur: sed ea- piens, beatus, verus, et quidquid aliud non indigne dici videtur: sed ea- dem magnitudo ejus est quæ sapientia. Non enim mole magnus est, sed dem magnitudo ejus est quæ sapientia. Non enim mole magnus est, sed virtute et eadem bonitas ejus est quæ sapientia, et magnitudo, et veri- virtute et eadem bonitas ejus est quæ sapientia, et magnitudo, et veri- tas et non est ibi aliud ipsum beatum esse, et aliud magnum, aut sapien- tas et non est ibi aliud ipsum beatum esse, et aliud magnum, aut sapien- tem, aut verum, aut bonum esse, aut omnino esse. tem, aut verum, aut bonum esse, aut omnino esse.

F. Qualiter Deus cum sit simpler, multiplex tamen dicatur ? F. Qualiter Deus cum sit simpler, multiplex tamen dicatur ?

Hic diligenter notandum est, cum dicat Augustinus solum Deum vere Hic diligenter notandum est, cum dicat Augustinus solum Deum vere simplicem esse, cur dicat eumdem multipliciter dici? Sed hoc non propter simplicem esse, cur dicat eumdem multipliciter dici? Sed hoc non propter diversitatem accidentium vel partium dicit, sed propter diversitatem ac diversitatem accidentium vel partium dicit, sed propter diversitatem ac multitudinem nominum quæ de Deo dicuntur: quæ licet multiplicia sint, multitudinem nominum quæ de Deo dicuntur: quæ licet multiplicia sint, unum tamen significant, scilicet divinam naturam. Hæc enim non ita ac- unum tamen significant, scilicet divinam naturam. Hæc enim non ita ac-

S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Trinitate, cap. 6. S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Trinitate, cap. 6.

2 Edit. Joannis Alleaume, mole. 2 Edit. Joannis Alleaume, mole.

3 Ibidem, et in toto tota est. 3 Ibidem, et in toto tota est.

256 256

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

cipiuntur cum de illa incommutabili æternaque substantia incomparabili- cipiuntur cum de illa incommutabili æternaque substantia incomparabili- ter simpliciore quam est humanus animus, dicuntur, quemadmodum cum ter simpliciore quam est humanus animus, dicuntur, quemadmodum cum de creaturis dicuntur. Unde Augustinus in libro VI de Trinitale 1: Deo, in- de creaturis dicuntur. Unde Augustinus in libro VI de Trinitale 1: Deo, in- quit, est hoc esse quod est fortem esse, vel sapientem esse, vel justum quit, est hoc esse quod est fortem esse, vel sapientem esse, vel justum esse, et si quid de illa simplici multiplicitate, vel multiplici simplicitate esse, et si quid de illa simplici multiplicitate, vel multiplici simplicitate dixeris, quo substantia ejus significetur. Humano autem animo non est hoc dixeris, quo substantia ejus significetur. Humano autem animo non est hoc esse, quod est fortem esse, aut prudentem, aut justum. Potest enim esse esse, quod est fortem esse, aut prudentem, aut justum. Potest enim esse animus, et nullam istarum habere virtutem 2. animus, et nullam istarum habere virtutem 2.

ARTICULUS XXV. ARTICULUS XXV.

Utrum anima rationalis sit simplex vel Utrum anima rationalis sit simplex vel composita ? composita ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Creatura quoque spiritualis, ut est « Creatura quoque spiritualis, ut est anima, in comparatione quidem corpo- anima, in comparatione quidem corpo- ris est simplex, etc » ris est simplex, etc »

1. Videtur enim, quod in se composi- 1. Videtur enim, quod in se composi- tum nulla comparatione potest fieri sim- tum nulla comparatione potest fieri sim- plex anima autem in se composita est : plex anima autem in se composita est : ergo non est simplex in comparatione ergo non est simplex in comparatione aliqua. Quod autem sit composita, pro- aliqua. Quod autem sit composita, pro- batur multis rationibus: sicut dicit Boe- batur multis rationibus: sicut dicit Boe- tius in libro de Trinitate, quod omne tius in libro de Trinitate, quod omne quod est citra primum, est hoc et hoc · quod est citra primum, est hoc et hoc · anima est citra primum ergo est hoc anima est citra primum ergo est hoc et hoc ergo est composita. et hoc ergo est composita.

2. Item, Dicit Avicenna: Omne sim- 2. Item, Dicit Avicenna: Omne sim- plex esse suum habet a seipso: sed ani- plex esse suum habet a seipso: sed ani- ma esse suum non habet a seipsa. ergo, ma esse suum non habet a seipsa. ergo,

etc. etc.

3. Item, Boetius in libro de Hebdo- 3. Item, Boetius in libro de Hebdo- madibus: Omne quod est, participat eo madibus: Omne quod est, participat eo quod est esse ut sit, alio vero participat quod est esse ut sit, alio vero participat ut aliquid sit cum ergo anima sit hoc ut aliquid sit cum ergo anima sit hoc aliquid, ipsa participat esse et alio: om- aliquid, ipsa participat esse et alio: om- ne autem quod participat esse et alio, ne autem quod participat esse et alio, compositum est: ergo anima est com- compositum est: ergo anima est com- posita. posita.

4. Item, Boetius in libro de Trinitate 4. Item, Boetius in libro de Trinitate

1 S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Timitate, cap. . 1 S. AUGUSTINUS, Lib. VI de Timitate, cap. .

dicit, quod in Deo non est universale et dicit, quod in Deo non est universale et particulare quia sequitur ex hoc, quod particulare quia sequitur ex hoc, quod compositio esset in Deo sed in anima compositio esset in Deo sed in anima est accipere animam per abstractionem est accipere animam per abstractionem ab hac anima: ergo est in ea natura ab hac anima: ergo est in ea natura universalis et particularis: ergo est com- universalis et particularis: ergo est com- posita. posita.

: :

5. Item, Dicit Philosophus in III de 5. Item, Dicit Philosophus in III de Anima In anima aliud est quo est om- Anima In anima aliud est quo est om- nia fieri, et aliud quo est omnia facere: nia fieri, et aliud quo est omnia facere: ergo etiam in Angelo : ergo in anima ergo etiam in Angelo : ergo in anima est potentia substans intelligibilibus, et est potentia substans intelligibilibus, et agens intellectus: agens autem, et sus- agens intellectus: agens autem, et sus- tinens vel subjectum non sunt ejusdem tinens vel subjectum non sunt ejusdem essentiæ in aliqua natura: ergo anima essentiæ in aliqua natura: ergo anima ex diversis essentiis est composita. ex diversis essentiis est composita.

6. Item, Avicenna in I Philosophiæ: 6. Item, Avicenna in I Philosophiæ: Omne a quo negatur aliquid, in sua na- Omne a quo negatur aliquid, in sua na- tura habet aliud quam simplex esse : tura habet aliud quam simplex esse : sed de anima multa negantur : ergo, sed de anima multa negantur : ergo,

etc. etc.

7. Item, Incommunicabile omnino et 7. Item, Incommunicabile omnino et communicabile non radicantur in eo- communicabile non radicantur in eo- dem in anima est accipere incommuni- dem in anima est accipere incommuni- cabile omnino, et communicabile: ergo cabile omnino, et communicabile: ergo illa non radicantur in eodem essentiali- illa non radicantur in eodem essentiali- ter. PROBATIO mediæ. Anima est hæc ter. PROBATIO mediæ. Anima est hæc anima individua principium autem in- anima individua principium autem in- dividuationis est principium incommuni- dividuationis est principium incommuni- cabilitatis cum autem dico, Hæc anima cabilitatis cum autem dico, Hæc anima est anima, prædicatur communicabilis est anima, prædicatur communicabilis natura ergo in hac anima est natura natura ergo in hac anima est natura communicabilis, et incommunicabilis : communicabilis, et incommunicabilis : ergo est composita per essentiam. ergo est composita per essentiam.

8. Item, Dicit Boetius et Constabulus, 8. Item, Dicit Boetius et Constabulus,

2 Edit. Joan. Alleaume, virtutum. 2 Edit. Joan. Alleaume, virtutum.

| Kontra | Kontra

INI SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 25. INI SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 25.

quod simplex non potest esse subje- quod simplex non potest esse subje- ctum ergo cum anima sit subjectum ctum ergo cum anima sit subjectum scientiarum et virtutum, ipsa erit sub- scientiarum et virtutum, ipsa erit sub- stantia composita. stantia composita.

9. Item, Omnis compositio secundo- 9. Item, Omnis compositio secundo- rum est fluens a compositione priori et rum est fluens a compositione priori et essentialised anıma habet compositio- essentialised anıma habet compositio- nem secundorum, quia suarum virium: nem secundorum, quia suarum virium: cum ergo illæ non fluant ab eodem cum ergo illæ non fluant ab eodem modo se habente sicut siniplex, con- modo se habente sicut siniplex, con- stat quod ipsa est composita in sua stat quod ipsa est composita in sua natura. Et quia facile est de hoc multa natura. Et quia facile est de hoc multa adducere, et ista sunt de fortioribus, adducere, et ista sunt de fortioribus, propterea hæc sufficiant. Igitur male di- propterea hæc sufficiant. Igitur male di- cit Augustinus ipsam esse simplicem in cit Augustinus ipsam esse simplicem in comparatione corporis comparatione corporis

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Quidquid est id quod habet, ipsum 1. Quidquid est id quod habet, ipsum est simplex, per auctoritatem Augustini est simplex, per auctoritatem Augustini hic positam in Littera: anima est id quod hic positam in Littera: anima est id quod habet ergo est simplex. PROBATIO me- habet ergo est simplex. PROBATIO me- diæ. Bernardus super Cantica: In ani- diæ. Bernardus super Cantica: In ani- ma tria intueor, memoriam, intelligen- ma tria intueor, memoriam, intelligen- tiam, et voluntatem et hæc ipsam esse tiam, et voluntatem et hæc ipsam esse animam. animam.

2. Item, Augustinus in libro de Spi- 2. Item, Augustinus in libro de Spi- ritu et anima dicit sæpissime, quod est ritu et anima dicit sæpissime, quod est simplex substantia visus in oculo, audi- simplex substantia visus in oculo, audi- tus in aure, et sic de aliis ergo ipsa est tus in aure, et sic de aliis ergo ipsa est omnes potentiæ quas habet: ergo est omnes potentiæ quas habet: ergo est simplex. simplex.

3. Item, Nihil compositum in se po- 3. Item, Nihil compositum in se po- tentia est ad componendum aliud : ergo tentia est ad componendum aliud : ergo si anima est composita in seipsa, non si anima est composita in seipsa, non erit in potentia ad aliquid constituen- erit in potentia ad aliquid constituen- dum. PROBATIO primæ est, quod natura dum. PROBATIO primæ est, quod natura componit simplicia ad hoc quod sint in componit simplicia ad hoc quod sint in compositis non autem composita con- compositis non autem composita con- jungit ulterius. jungit ulterius.

4. Iten, Anima (ut dicit Aristoteles in 4. Iten, Anima (ut dicit Aristoteles in II de Anima) non est hoc aliquid, sed II de Anima) non est hoc aliquid, sed endelechia corporis physici potentia vi- endelechia corporis physici potentia vi- tam habentis omne autem compositum tam habentis omne autem compositum est hoc aliquid : ergo anima non est est hoc aliquid : ergo anima non est composita. composita.

5. Item, Anima est forma: omnis au- 5. Item, Anima est forma: omnis au- tem forma est simplex: ergo, etc. tem forma est simplex: ergo, etc.

1 Cf. Supra, Dist.III. 1 Cf. Supra, Dist.III.

XXV XXV

257 257

6. Præterea, Compositio est ex mate- 6. Præterea, Compositio est ex mate- ria et forma: anima non est ex materia ria et forma: anima non est ex materia et forma ergo, etc. PROBATIO mediæ. et forma ergo, etc. PROBATIO mediæ. Dicit Boetius in fine libri de Duabus na- Dicit Boetius in fine libri de Duabus na- turis in una persona Christi, quod spi- turis in una persona Christi, quod spi- rituales naturæ non sunt ex materia: rituales naturæ non sunt ex materia: ergo media vera. Prima autem probatur ergo media vera. Prima autem probatur per nonum primæ Philosophiæ: quia ibi per nonum primæ Philosophiæ: quia ibi dividit Philosophus esse in potentiam et dividit Philosophus esse in potentiam et actum tamquam in principia prima. Et actum tamquam in principia prima. Et quia de hoc alibi multa dicta sunt, ista quia de hoc alibi multa dicta sunt, ista sufficiant. sufficiant.

SOLUTIO. Consentio in hanc partem, SOLUTIO. Consentio in hanc partem, quod anima sit composita ex principiis quod anima sit composita ex principiis essentialibus quæ sunt quod est et esse, essentialibus quæ sunt quod est et esse, sed non ex materia et forma: licet hoc sed non ex materia et forma: licet hoc quidam dicere videantur : et hoc ideo quidam dicere videantur : et hoc ideo quia secundum Philosophum materia de- quia secundum Philosophum materia de- terminatur per potentiam ad motum va- terminatur per potentiam ad motum va- riantem aliquid in substantia, vel ad mo- riantem aliquid in substantia, vel ad mo- tum localem et cum potentia hujusmo- tum localem et cum potentia hujusmo- di non sit nisi in corporibus, non erit di non sit nisi in corporibus, non erit materia nisi in corporibus: nec tamen materia nisi in corporibus: nec tamen in omnibus corporalibus erit materia in omnibus corporalibus erit materia univoca quia corruptibilium et incor- univoca quia corruptibilium et incor- ruptibilium non est materia una, sicut ruptibilium non est materia una, sicut nec potentia una ad motum. nec potentia una ad motum.

Solutio. Solutio.

AD PRIMUM ergo dicendum, quod ani- Ad object. 1. AD PRIMUM ergo dicendum, quod ani- Ad object. 1. ma non est hoc quod habet ipsa et ma non est hoc quod habet ipsa et quod dicit Bernardus glossandum est, quod dicit Bernardus glossandum est, quod est prædicatio totius virtualis de quod est prædicatio totius virtualis de sua parte, et est prædicatio impropria. sua parte, et est prædicatio impropria. Si autem fiat vis in hoc quod dicit, et Si autem fiat vis in hoc quod dicit, et hæc tria nihil aliud esse quam ipsam hæc tria nihil aliud esse quam ipsam animam, debet glossari secundum sen- animam, debet glossari secundum sen- sum, qui notatus est supra ¹, quod ani- sum, qui notatus est supra ¹, quod ani- ma accipitur ab ipso ut totum potentia- ma accipitur ab ipso ut totum potentia- le, cujus omnes partes simul acceptæ le, cujus omnes partes simul acceptæ sunt potestas ejus : ita memoria, intelli- sunt potestas ejus : ita memoria, intelli- gentia, et voluntas simul accepta, dicunt gentia, et voluntas simul accepta, dicunt totum potestatis animæ secundum supe- totum potestatis animæ secundum supe- riorem partem. riorem partem.

AD ID quod de libro de Spiritu et ani- Ad object.2. AD ID quod de libro de Spiritu et ani- Ad object.2. ma dicitur, negari potest quod non est ma dicitur, negari potest quod non est Augustini, sed cujusdam Guillelmi ci- Augustini, sed cujusdam Guillelmi ci- sterciensis qui multa falsa dixit. Si au- sterciensis qui multa falsa dixit. Si au-

17 17

Ad object.3 Ad object.3

Ad object. 4. Ad object. 4.

Ad object.5. Ad object.5.

258 258

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tem aliquis vult sustinere, potest dici tem aliquis vult sustinere, potest dici quod anima est visus in oculo, sicut to- quod anima est visus in oculo, sicut to- tum virtuale prædicatum de parte in qua tum virtuale prædicatum de parte in qua est aliquid suæ potestatis, eo quod ipsum est aliquid suæ potestatis, eo quod ipsum totum essentialiter adest parti illi et cui- totum essentialiter adest parti illi et cui- libet alii licet non adsit eisdem secun- libet alii licet non adsit eisdem secun- dum omnem potestatem suam. dum omnem potestatem suam.

AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- AD ALIUD dicendum, quod hæc est fal- sa, Nihil compositum in se, etc., et est sa, Nihil compositum in se, etc., et est instantia in corpore organico. Sed hæc instantia in corpore organico. Sed hæc est vera quod nihil compositum compo- est vera quod nihil compositum compo- sitione ultima potest constituere aliud : sitione ultima potest constituere aliud : et tunc non tenet de anima, quæ licet et tunc non tenet de anima, quæ licet sit composita, tamen potest componere sit composita, tamen potest componere aliud quia non est composita ut hoc ali- aliud quia non est composita ut hoc ali- quid constitutum, sed est composita ut quid constitutum, sed est composita ut forma quæ est substantia perfecta perfe- forma quæ est substantia perfecta perfe- ctione motoris, eo quod nihil movet nisi ctione motoris, eo quod nihil movet nisi in se perfectum. in se perfectum.

AD ALIUD dicendum, quod hoc dicit AD ALIUD dicendum, quod hoc dicit Philosophus, quod non est anima per se Philosophus, quod non est anima per se una, sicut hoc singulare in natura: sed una, sicut hoc singulare in natura: sed ipsa est forma et prima substantia potens ipsa est forma et prima substantia potens esse sine corpore. esse sine corpore.

AD ALIUD dicendum, quod compositio AD ALIUD dicendum, quod compositio corporum prima est ex materia et forma, corporum prima est ex materia et forma, sed non spiritualium, sed potius ex quo sed non spiritualium, sed potius ex quo est et quod est, sive ex quod est et esse, est et quod est, sive ex quod est et esse, ut dicit Boetius. ut dicit Boetius.

ARTICULUS XXVI. ARTICULUS XXVI.

Utrum anima sit in toto corpore tota, et Utrum anima sit in toto corpore tota, et in qualibet parte tota ? in qualibet parte tota ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Et Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Et in toto tota anima est, et in qualibet in toto tota anima est, et in qualibet parte ejus tota est, etc. » parte ejus tota est, etc. »

1. Videtur enim, quod anima non in to- 1. Videtur enim, quod anima non in to- to: totalitas enim animæ referri non potest to: totalitas enim animæ referri non potest nisi ad totalitatem virium, eo quod ipsa nisi ad totalitatem virium, eo quod ipsa alias partes suæ quantitatis non habeat: alias partes suæ quantitatis non habeat: cum ergo non quoad omnes vires sit in cum ergo non quoad omnes vires sit in corpore, ipsa non erit in toto tota. corpore, ipsa non erit in toto tota.

2. Item, Dicitur a Philosophis quibus- 2. Item, Dicitur a Philosophis quibus-

dam quod est instrumentum spiritus ani- dam quod est instrumentum spiritus ani- mæ per quod operatur vitam cum ergo mæ per quod operatur vitam cum ergo spiritus (ut dicit Isaac) oriatur totus ex spiritus (ut dicit Isaac) oriatur totus ex corde, anima tota videtur esse in corde. corde, anima tota videtur esse in corde.

3. Præterea, Si in toto est tota, et in 3. Præterea, Si in toto est tota, et in qualibet parte: ergo in manu est tota : qualibet parte: ergo in manu est tota : ergo cum ipsa existens tota in aliquo cor- ergo cum ipsa existens tota in aliquo cor- pore faciat illud animal, manus erit ani- pore faciat illud animal, manus erit ani- mal, ut videtur. mal, ut videtur.

SED CONTRA : SED CONTRA :

1. Anima ubique operatur et sentit in 1. Anima ubique operatur et sentit in corpore: ergo per virtutem operatur et corpore: ergo per virtutem operatur et sentit aut ergo hæc virtus est in ipsa, aut sentit aut ergo hæc virtus est in ipsa, aut non. Si non ergo non continuatur ei : non. Si non ergo non continuatur ei : ergo non sentit statim per eam, quod fal- ergo non sentit statim per eam, quod fal- sum est ergo non sentit nisi per virtutem sum est ergo non sentit nisi per virtutem suam sed virtus non est sine subjecto : suam sed virtus non est sine subjecto : ergo substantia animæ est ubi est vir- ergo substantia animæ est ubi est vir- tus sua sed virtutes suæ sunt ubique in tus sua sed virtutes suæ sunt ubique in corpore: ergo ipsa essentialiter est in corpore: ergo ipsa essentialiter est in toto corpore. toto corpore.

2. Item, Forma ignis non refertur ad 2. Item, Forma ignis non refertur ad partem naturæ ignis, sed ad totum : quia partem naturæ ignis, sed ad totum : quia ubique forma perficit materiam: ergo si- ubique forma perficit materiam: ergo si- militer cum anima sit forma corporis, militer cum anima sit forma corporis, ipsa ad totum tota refertur. ipsa ad totum tota refertur.

SED TUNC ulterius quæritur utrum ipsa SED TUNC ulterius quæritur utrum ipsa sit divisibilis divisione corporis ? sit divisibilis divisione corporis ?

Videtur quod sic: quia diviso eo in quo Videtur quod sic: quia diviso eo in quo est aliquid, videtur quod necesse sit di- est aliquid, videtur quod necesse sit di- vidi id quod inest: sed anima est in cor- vidi id quod inest: sed anima est in cor- pore ergo, ctc. pore ergo, ctc.

SED CONTRA: Quod est in toto totum SED CONTRA: Quod est in toto totum et in qualibet parte totum, divisa quali- et in qualibet parte totum, divisa quali- bet parte totum est in illa: sed quod to- bet parte totum est in illa: sed quod to- tum est in qualibet parte, non dividitur tum est in qualibet parte, non dividitur divisione partium: ergo videtur, quod divisione partium: ergo videtur, quod anima non dividatur divisione corporis. anima non dividatur divisione corporis. ULTERIUS quæritur, Utrum rationalis ULTERIUS quæritur, Utrum rationalis anima sit in toto tota ? anima sit in toto tota ?

. .

Videtur quod non quia dicit Philoso- Videtur quod non quia dicit Philoso- phus, quod intellectus nullius corporis est phus, quod intellectus nullius corporis est actus: ergo non est in toto, nec in actus: ergo non est in toto, nec in parte sicut actus: ergo nec dividitur di- parte sicut actus: ergo nec dividitur di- visione ejus. visione ejus.

Sed con Sed con

Quæ. Quæ.

Sed cont Sed cont

Quæst. Quæst.

SED CONTRA: Aliquid perficit hominem Sed contr SED CONTRA: Aliquid perficit hominem Sed contr secundum quod homo: non anima ve- secundum quod homo: non anima ve- getabilis, non sensibilis: ergo rationalis: getabilis, non sensibilis: ergo rationalis:

Ad 1. Ad 1.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

260 260

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

toto tota, ita quod non in aliqua parte toto tota, ita quod non in aliqua parte tota. tota.

DICENDUM ergo ad primum, quod anima DICENDUM ergo ad primum, quod anima

habet multis rationibus totalitatem, sci- habet multis rationibus totalitatem, sci- licet quoad vires unam, et aliam quam licet quoad vires unam, et aliam quam tangit Augustinus in libro IX de Trini- tangit Augustinus in libro IX de Trini- tate, quoad attributa sua essentialia, sicut tate, quoad attributa sua essentialia, sicut sunt vita, essentia, substantia, et spiri- sunt vita, essentia, substantia, et spiri- tus quoad hæc enim tota potest esse in tus quoad hæc enim tota potest esse in toto corpore quia in qualibet parte est toto corpore quia in qualibet parte est vita, et substantia, et spiritus, et anima, vita, et substantia, et spiritus, et anima, et principium, et forma et secundum et principium, et forma et secundum omnia hæc in esse est in ratione cujusdam omnia hæc in esse est in ratione cujusdam totalitatis in esse. Dicitur etiam totum totalitatis in esse. Dicitur etiam totum idem quod perfectum et sic iterum tota idem quod perfectum et sic iterum tota in toto est, et in qualibet parte. Si au- in toto est, et in qualibet parte. Si au- tem dicitur totalitas ab universitate vi- tem dicitur totalitas ab universitate vi- rium, erit in toto tota, sed non in qualibet rium, erit in toto tota, sed non in qualibet parte tota. parte tota.

AD ALIUD dicendum, quod spiritus est AD ALIUD dicendum, quod spiritus est instrumentum animæ quoad operationes instrumentum animæ quoad operationes primas ipsius, quæ sunt vitalis, naturalis, primas ipsius, quæ sunt vitalis, naturalis, et animalis per spiritum enim vitalem et animalis per spiritum enim vitalem influit vitam, et pulsum: per naturalem influit vitam, et pulsum: per naturalem autem opera naturalia, ut nutrire, au- autem opera naturalia, ut nutrire, au- gere, et generare: per animalem autem gere, et generare: per animalem autem animalia, ut sunt sensus, et motus: et animalia, ut sunt sensus, et motus: et ista sunt ejus, secundum quod est mo- ista sunt ejus, secundum quod est mo- tor corporis sed secundum hoc quod tor corporis sed secundum hoc quod dat esse, non habet medium. dat esse, non habet medium.

Et si objicitur, quod secundum Philo- Et si objicitur, quod secundum Philo- sophum vivere viventibus est esse: ergo sophum vivere viventibus est esse: ergo vivere cujus instrumentum est spiritus vivere cujus instrumentum est spiritus vitalis, est esse: et ita utitur eo ut dat vitalis, est esse: et ita utitur eo ut dat esse. Dicendum, quod hoc impossibile esse. Dicendum, quod hoc impossibile est quia non utitur instrumento nisi est quia non utitur instrumento nisi quod est ergo anima utens instrumento quod est ergo anima utens instrumento est jam in corpore ante instrumentum est jam in corpore ante instrumentum per rationem formæ: et ideo, cum dici- per rationem formæ: et ideo, cum dici- tur, quod vivere viventibus est esse, in- tur, quod vivere viventibus est esse, in- telligitur de actu vitæ quæ est anima, telligitur de actu vitæ quæ est anima, cujus effectus dat esse animale, et hoc cujus effectus dat esse animale, et hoc est esse vitæ et vivere: sed non intelli- est esse vitæ et vivere: sed non intelli- gitur de vivere quod est per spiritum et gitur de vivere quod est per spiritum et pulsum. pulsum.

AD ALIUD dicendum, quod non facit AD ALIUD dicendum, quod non facit partes esse animalia, quia non est in eis partes esse animalia, quia non est in eis ut anima, sed ut potentia animæ : poten- ut anima, sed ut potentia animæ : poten- tia autem non facit animal, quia non est tia autem non facit animal, quia non est

per proprium esse ipsa potentia, sed per per proprium esse ipsa potentia, sed per esse ejus cujus ipsa est potentia: sicut esse ejus cujus ipsa est potentia: sicut quælibet pars est per esse sui totius quod quælibet pars est per esse sui totius quod habet in ipso. Sed verum est, quod si habet in ipso. Sed verum est, quod si pars esset divisa, tunc ipsa potentia esset pars esset divisa, tunc ipsa potentia esset anima, et membrum esset animal: unde anima, et membrum esset animal: unde dicit Philosophus, quod si oculus esset dicit Philosophus, quod si oculus esset animal, visus esset anima ejus. animal, visus esset anima ejus.

AD ALIUD dicendum, quod ipsa anima Ad qu AD ALIUD dicendum, quod ipsa anima Ad qu rationalis non est divisibilis divisione rationalis non est divisibilis divisione corporis dicitur enim aliquid esse divi- corporis dicitur enim aliquid esse divi- sibile divisione materiæ in qua est, scili- sibile divisione materiæ in qua est, scili- cet quia divisa materia est ipsum in ma- cet quia divisa materia est ipsum in ma- jori parte majus, et in minori minus, et jori parte majus, et in minori minus, et in æquali æquale et sic divisione mate- in æquali æquale et sic divisione mate- riæ non dividuntur nisi formæ habentes riæ non dividuntur nisi formæ habentes situm in corpore: et situales per se vel situm in corpore: et situales per se vel per accidens, sicut albedo, color. Se- per accidens, sicut albedo, color. Se- cundo modo dicitur aliquid dividi divi- cundo modo dicitur aliquid dividi divi- sione corporis, quod secundum unam ra- sione corporis, quod secundum unam ra- tionem manet in qualibet parte divisa, tionem manet in qualibet parte divisa, sed non majus in majori, et minus in mi- sed non majus in majori, et minus in mi- nori, et in æquali æquale: et sic dividi- nori, et in æquali æquale: et sic dividi- tur forma substantialis in homogeneis, tur forma substantialis in homogeneis, vel propinquis homogeneorum naturæ, vel propinquis homogeneorum naturæ, ut lapis, et lignum in planta enim divisa ut lapis, et lignum in planta enim divisa parte convalescit utraque pars per insi- parte convalescit utraque pars per insi- tionem et hoc est etiam in quibusdam tionem et hoc est etiam in quibusdam animalibus habentibus membra quasi animalibus habentibus membra quasi similia per totum corpus. Anima autem similia per totum corpus. Anima autem rationalis nullo illorum modorum dividi- rationalis nullo illorum modorum dividi- tur et hoc non habet in quantum forma, tur et hoc non habet in quantum forma, nec in quantum est forma substantialis: nec in quantum est forma substantialis: quia sic quælibet forma substantialis ha- quia sic quælibet forma substantialis ha- beret hoc sed habet in quantum est beret hoc sed habet in quantum est substantia distantes in opere habens par- substantia distantes in opere habens par- tes, et ex hoc quærens magnam diver- tes, et ex hoc quærens magnam diver- sitatem organorum in corpore in quo est : sitatem organorum in corpore in quo est : et hoc est dictum Commentatoris supra et hoc est dictum Commentatoris supra principium libri II de Coelo et Mundo. principium libri II de Coelo et Mundo.

AD ALIUD dicendum, quod rationalis Ad que AD ALIUD dicendum, quod rationalis Ad que anima duo dicit, scilicet quod est anima, anima duo dicit, scilicet quod est anima, et quod est rationalis: si accipiatur ut et quod est rationalis: si accipiatur ut anima, tunc est actus corporis, et habet anima, tunc est actus corporis, et habet a se potentias effluentes, quarum quædam a se potentias effluentes, quarum quædam affixæ sunt organis, et quædam non et affixæ sunt organis, et quædam non et ab illa homo est homo: et concedo bene, ab illa homo est homo: et concedo bene, quod a sensibili vel vegetabili homo quod a sensibili vel vegetabili homo

IN LIB. I SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 26. IN LIB. I SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 26.

ergo anima rationalis est actus corporis ergo anima rationalis est actus corporis hominis. hominis.

ULTERIUS quæritur, Utrum anima sit ULTERIUS quæritur, Utrum anima sit in corpore sicut in loco? in corpore sicut in loco?

1. Videtur quod sic: quia in loco 1. Videtur quod sic: quia in loco diffinitive esse est in loco operari, diffinitive esse est in loco operari, sicut dicit Damascenus: sed animæ sicut dicit Damascenus: sed animæ operationes sunt in corpore: ergo ipsa operationes sunt in corpore: ergo ipsa sicut in loco est in corpore. sicut in loco est in corpore.

2. Item, Ambrosius: Locale est quod 2. Item, Ambrosius: Locale est quod loco diffinitur, ita quod hic est, et non loco diffinitur, ita quod hic est, et non alibi si autem anima est in corpore: alibi si autem anima est in corpore: ergo est in ipso sicut in loco et localis, ergo est in ipso sicut in loco et localis,

ut videtur. ut videtur.

SED CONTRA: SED CONTRA:

1. Dicit Philosophus, quod anima com- 1. Dicit Philosophus, quod anima com- paratur ad corpus sicut continens ad con- paratur ad corpus sicut continens ad con- tentum ergo anima est continens : ergo tentum ergo anima est continens : ergo ipsa est potius locus corporis, quam e ipsa est potius locus corporis, quam e converso: quia loci proprie est conti- converso: quia loci proprie est conti-

nere. nere.

2. Item, Philosophus dicit, quod non 2. Item, Philosophus dicit, quod non est eadem continentia loci et materiæ : est eadem continentia loci et materiæ : cum ergo corpus sit materia animæ, non cum ergo corpus sit materia animæ, non erit locus ejus. erit locus ejus.

3. Item, Locus et locatum sunt distincta 3. Item, Locus et locatum sunt distincta per essentiam anima autem et corpus per essentiam anima autem et corpus unita: ergo unum non est locus alterius. unita: ergo unum non est locus alterius.

4. Item, Omne locatum in aliquo ut 4. Item, Omne locatum in aliquo ut in loco, mobile est extra illud, manente in loco, mobile est extra illud, manente subjecto et ratione idem anima non est subjecto et ratione idem anima non est mobilis extra corpus sic: ergo ipsa non mobilis extra corpus sic: ergo ipsa non est in corpore sicut in loco. est in corpore sicut in loco.

SOLUTIO. Quidam dixerunt, quod ani- SOLUTIO. Quidam dixerunt, quod ani- ma unitur corpori hominis duplici medio : ma unitur corpori hominis duplici medio : cum enim corpus sit compositum cor- cum enim corpus sit compositum cor- porale grossum, et anima rationalis in- porale grossum, et anima rationalis in- corporea incorporalis spiritualis, distant corporea incorporalis spiritualis, distant in omnibus proprietatibus: ergo oportet in omnibus proprietatibus: ergo oportet habere duplex medium, scilicet incorpo- habere duplex medium, scilicet incorpo- reum spirituale et corporale, et medium reum spirituale et corporale, et medium corporeum corporale (alias, corruptibile) corporeum corporale (alias, corruptibile) spirituale et hoc in duobus convenit spirituale et hoc in duobus convenit cum corpore, et in uno cum anima: et cum corpore, et in uno cum anima: et ita dicunt, quod anima rationalis in con- ita dicunt, quod anima rationalis in con- junctione sui ad corpus habet animam junctione sui ad corpus habet animam vegetabilem et sensibilem loco primi me- vegetabilem et sensibilem loco primi me- dii et spiritum corporeum quem dicunt dii et spiritum corporeum quem dicunt

259 259

esse de natura quinti corporis habet me- esse de natura quinti corporis habet me- dium in secunda ratione medii. Ex hac dium in secunda ratione medii. Ex hac autem positione sequitur, quod anima autem positione sequitur, quod anima vegetabilis et sensibilis in homine sint vegetabilis et sensibilis in homine sint dispositiones ad animam rationalem : dispositiones ad animam rationalem : ergo erunt accidentia, quod absurdum ergo erunt accidentia, quod absurdum est. Est enim contra Philosophos, scilicet est. Est enim contra Philosophos, scilicet Avicennam in VI Philosophiæ, quod Avicennam in VI Philosophiæ, quod anima vegetabilis et sensibilis non sint anima vegetabilis et sensibilis non sint in homine ut substantiæ, sed ut potentiæ, in homine ut substantiæ, sed ut potentiæ, in quibus fundatur anima rationalis: et in quibus fundatur anima rationalis: et ita rationalis anima est actus hominis in ita rationalis anima est actus hominis in quantum homo: et sensibile et vegeta- quantum homo: et sensibile et vegeta- bile sunt partes ipsius potentiales. Hoc bile sunt partes ipsius potentiales. Hoc est etiam contra Aristotelem in libro est etiam contra Aristotelem in libro XVI de Animalibus, ubi dicit, quod sicut XVI de Animalibus, ubi dicit, quod sicut corpus est unum, ita et anima una. Præ- corpus est unum, ita et anima una. Præ- terea, non de facili probaretur, qualiter terea, non de facili probaretur, qualiter spiritus ille sit de natura quinti corporis, spiritus ille sit de natura quinti corporis, cum Philosophi dicunt ipsum esse aereæ cum Philosophi dicunt ipsum esse aereæ naturæ, vel medium inter ignem et naturæ, vel medium inter ignem et

aercm. aercm.

Et ideo aliter sentientes dicimus, quod Et ideo aliter sentientes dicimus, quod anima consideratur tribus modis, scilicet anima consideratur tribus modis, scilicet ut forma corporis, et secundum essentiam, ut forma corporis, et secundum essentiam, et ut motor secundum quod est efficiens et ut motor secundum quod est efficiens omnium operum corporis animati. Si omnium operum corporis animati. Si primo modo accipiatur, dico quod est in primo modo accipiatur, dico quod est in toto tota, et unitur immediate, nisi velis toto tota, et unitur immediate, nisi velis dicere, quod dependentia unius ad alte- dicere, quod dependentia unius ad alte- rum media sit: sed illa potentia impor- rum media sit: sed illa potentia impor- tatur in nomine formæ, et in nomine tatur in nomine formæ, et in nomine materiæ, eo quod nos dicimus quod materiæ, eo quod nos dicimus quod anima est forma substantialis talis corpo- anima est forma substantialis talis corpo- ris, scilicet physici potentia vitam haben- ris, scilicet physici potentia vitam haben- tis et hoc modo bene puto, quod est in tis et hoc modo bene puto, quod est in toto tota. Secundum aliam consideratio- toto tota. Secundum aliam consideratio- nem suæ essentiæ, dico quod est indivi- nem suæ essentiæ, dico quod est indivi- sibilis essentia, et adest cuilibet parti suæ sibilis essentia, et adest cuilibet parti suæ tota essentia sua, scilicet intellectui, et tota essentia sua, scilicet intellectui, et sensui, et sic de aliis: et cum suæ poten- sensui, et sic de aliis: et cum suæ poten- tiæ sint divisæ per corpus, et ipsa essen- tiæ sint divisæ per corpus, et ipsa essen- tialiter adest unicuique, ipsa per essen- tialiter adest unicuique, ipsa per essen-

tiam suam tantum est in toto tota. Si tiam suam tantum est in toto tota. Si autem consideratur ut motor est, sic est autem consideratur ut motor est, sic est efficiens operum, et non est efficiens ope- efficiens operum, et non est efficiens ope- rum nisi per omnes partes suas potentia- rum nisi per omnes partes suas potentia- les unde sic ipsa quasi constituitur ex les unde sic ipsa quasi constituitur ex suis potentiis ut partibus, et sic est in suis potentiis ut partibus, et sic est in

jewel. 1. jewel. 1.

IN I SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 27 ET 28. IN I SENTENT. DIST. VIII, F, ART. 27 ET 28.

non est homo, cum in homine non sint non est homo, cum in homine non sint nisi sicut potentiæ, et non sicut actus nisi sicut potentiæ, et non sicut actus corporis. Si autem accipitur quod rationis corporis. Si autem accipitur quod rationis est solum, tunc nullius corporis est est solum, tunc nullius corporis est actus, id est, nullius partis corporis : quia actus, id est, nullius partis corporis : quia illæ suæ potentiæ non sunt affixæ orga- illæ suæ potentiæ non sunt affixæ orga- nis, licet accipiant per apprehensionem a nis, licet accipiant per apprehensionem a potentia affixa organo, ut est phantasia, potentia affixa organo, ut est phantasia, vel memoria, vel æstimatio. vel memoria, vel æstimatio.

AD ALIUD dicendum, quod anima non AD ALIUD dicendum, quod anima non est in corpore sicut in loco: quia sic est in corpore sicut in loco: quia sic anima non esset in corpore nisi per acci- anima non esset in corpore nisi per acci- dens. dens.

Ad objectum autem contra, dicendum Ad objectum autem contra, dicendum quod non diffinitur in corpore sicut lo- quod non diffinitur in corpore sicut lo- catum in loco quia illud quod operatur catum in loco quia illud quod operatur in aliquo distinctum per essentiam ab. in aliquo distinctum per essentiam ab. illo, dicitur diffiniri, et non illud quod illo, dicitur diffiniri, et non illud quod operatur ut unitum, sicut probant obje- operatur ut unitum, sicut probant obje- ctiones factæ in contrarium. ctiones factæ in contrarium.

ARTICULUS XXVII. ARTICULUS XXVII.

An anima propter accidentia sua bene An anima propter accidentia sua bene probatur esse composita ? probatur esse composita ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Cum enim aliud sit artificiosum esse, « Cum enim aliud sit artificiosum esse,

etc. » etc. »

Videtur enim, quod hoc non inducat Videtur enim, quod hoc non inducat compositionem: quia accidens non inest compositionem: quia accidens non inest ut pars rei, ut dicit Philosophus: nihil ut pars rei, ut dicit Philosophus: nihil autem componit nisi pars: ergo ex hoc autem componit nisi pars: ergo ex hoc non probatur animam esse compositam. non probatur animam esse compositam.

AD HOC dicendum, quod Augustinus AD HOC dicendum, quod Augustinus bene probat quia ex hoc accipitur, bene probat quia ex hoc accipitur, quod dupliciter est composita, scilicet quod dupliciter est composita, scilicet in sua essentia, et compositione concre- in sua essentia, et compositione concre- tionis. In sua quidem substantia: quia tionis. In sua quidem substantia: quia nihil potest esse subjectum accidentis nihil potest esse subjectum accidentis nisi quod in se est compositum : et hoc nisi quod in se est compositum : et hoc probatur per Boetium in libro de Trini- probatur per Boetium in libro de Trini- tate, ubi dicit sic: Forma simplex sub- tate, ubi dicit sic: Forma simplex sub- jectum esse non potest. Ex hoc ergo jectum esse non potest. Ex hoc ergo

1 Cf.Supra, Dist. III. 1 Cf.Supra, Dist. III.

261 261

quod anima est subjectum accidentium, quod anima est subjectum accidentium, ut artium, scientiarum, et virtutum, ipsa ut artium, scientiarum, et virtutum, ipsa relinquitur esse composita. relinquitur esse composita.

DICENDUM ergo ad objectum, quod DICENDUM ergo ad objectum, quod Augustinus intendit, quod accidentia Augustinus intendit, quod accidentia illam compositionem demonstrant essen- illam compositionem demonstrant essen- tialem et insuper compositionem con- tialem et insuper compositionem con- cretionis faciunt, in qua non exigitur cretionis faciunt, in qua non exigitur quod componens sit pars. quod componens sit pars.

ARTICULUS XXVIII. ARTICULUS XXVIII.

An bene sequitur, Divina essentia est An bene sequitur, Divina essentia est simplex ergo incommutabilis ? simplex ergo incommutabilis ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit: Deinde quæritur de hoc quod dicit: « Nihil enim simplex mutabile est, etc. » « Nihil enim simplex mutabile est, etc. » Ista est jam tertia ratio simplicitatis Ista est jam tertia ratio simplicitatis quæ extrahitur de Littera. Prima enim quæ extrahitur de Littera. Prima enim fuit penes indifferentiam ejus quod est fuit penes indifferentiam ejus quod est et esse, eo quod nulla pars est ibi. Se- et esse, eo quod nulla pars est ibi. Se- cunda autem, quod non erat subjectum cunda autem, quod non erat subjectum accidentium. Tertia vero est ista : quia accidentium. Tertia vero est ista : quia incommutabilis est divina essentia: et hoc incommutabilis est divina essentia: et hoc probatur sic: probatur sic:

Omne quod mutatur, aut mutatur se- Omne quod mutatur, aut mutatur se- cundum totum in situ, aut ad formam. cundum totum in situ, aut ad formam. Si mutatur in situ vel in loco, ipsum Si mutatur in situ vel in loco, ipsum est compositum ex motore et mobili, ut est compositum ex motore et mobili, ut supra notatum est. Si autem mutatur supra notatum est. Si autem mutatur ad formam, ipsum erit subjectum illius ad formam, ipsum erit subjectum illius formæ, et sic iterum compositum. Ergo formæ, et sic iterum compositum. Ergo patet, quod simplex omnino non potest patet, quod simplex omnino non potest mutari. Quod ergo sic incommutabile mutari. Quod ergo sic incommutabile est omnino, dicitur etiam et simplex. est omnino, dicitur etiam et simplex.

Præterea, Quod mutatur, per priva- Præterea, Quod mutatur, per priva- tionem mutatur quæ est in ipso : sed pri- tionem mutatur quæ est in ipso : sed pri- vatio non est nisi in composito ex ha- vatio non est nisi in composito ex ha- bente privationem et privatione sive po- bente privationem et privatione sive po- tentia ergo quod est omnino incommu- tentia ergo quod est omnino incommu- tabile, erit omnino simplex: et hæc est tabile, erit omnino simplex: et hæc est intentio Augustini. intentio Augustini.

262 262

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

ARTICULUS XXIX. ARTICULUS XXIX.

Quomodo Deus aliquid symbolice Quomodo Deus aliquid symbolice nominatur ? nominatur ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit Deinde quæritur de hoc quod dicit « Et quidquid aliud non indigne dici « Et quidquid aliud non indigne dici videtur, etc. » videtur, etc. »

Videtur enim quod symbolice sive per Videtur enim quod symbolice sive per similitudinem aliquid nominetur Deus, similitudinem aliquid nominetur Deus, ut leo, et lapis: quod tamen indigne ut leo, et lapis: quod tamen indigne convenit ei. convenit ei.

SOLUTIO. Augustinus intelligit de his SOLUTIO. Augustinus intelligit de his quæ secundum rem per prius inveniun- quæ secundum rem per prius inveniun- tur in Deo, licet nomine imperfecte re- tur in Deo, licet nomine imperfecte re- præsentent ea et hoc vocat Augustinus præsentent ea et hoc vocat Augustinus digne dici, quod melius est esse simpli- digne dici, quod melius est esse simpli- citer unicuique rei quam non esse, eo citer unicuique rei quam non esse, eo modo quo supra * dictum est. modo quo supra * dictum est.

เ เ

Solulla Solulla

G. Tanta est Dei simplicitas, quod nulli prædicamentorum subjicitur. G. Tanta est Dei simplicitas, quod nulli prædicamentorum subjicitur.

Quod autem in natura divina nulla sit accidentium diversitas, nullaque Quod autem in natura divina nulla sit accidentium diversitas, nullaque penitus mutabilitas, sed perfecta simplicitas, ostendit Augustinus in libro penitus mutabilitas, sed perfecta simplicitas, ostendit Augustinus in libro V de Trinitate dicens: Intelligamus Deum, quantum possumus, sine V de Trinitate dicens: Intelligamus Deum, quantum possumus, sine qualitate bonum, sine quantitate magnum, sine indigentia creatorem, sine qualitate bonum, sine quantitate magnum, sine indigentia creatorem, sine situ præsidentem, sine habitu omnia continentem, sine loco ubique totum, situ præsidentem, sine habitu omnia continentem, sine loco ubique totum, sine tempore sempiternum, sine ulla sui mutatione mutabilia facientem, sine tempore sempiternum, sine ulla sui mutatione mutabilia facientem, nihilque patientem. Quisquis Deum ita cogitat, etsi nondum potest omnino nihilque patientem. Quisquis Deum ita cogitat, etsi nondum potest omnino invenire quid sit ipse, pie tamen caveat quantum potest aliquid de illo invenire quid sit ipse, pie tamen caveat quantum potest aliquid de illo sentire quod non sit. Ecce si subtiliter intendas, ex his atque prædictis ac- sentire quod non sit. Ecce si subtiliter intendas, ex his atque prædictis ac- cipitur, illa prædicamenta artis dialecticæ Dei naturæ minime convenire, cipitur, illa prædicamenta artis dialecticæ Dei naturæ minime convenire, quæ nullis est subjecta accidentibus. quæ nullis est subjecta accidentibus.

ARTICULUS XXX. ARTICULUS XXX.

Utrum in Deo possunt esse accidentia, Utrum in Deo possunt esse accidentia, et utrum causet ea? et utrum causet ea?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Quod autem in natura divina, etc. » « Quod autem in natura divina, etc. » CONTRA Videtur quod accidens sit in CONTRA Videtur quod accidens sit in Deo. Deus creat accidens; aut ergo ge- Deo. Deus creat accidens; aut ergo ge-

: :

1 Cf. Supra, Dist. III. 1 Cf. Supra, Dist. III.

2 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 1. 2 S. AUGUSTINUS, Lib. V de Trinitate, cap. 1.

neratione univoca, aut æquivoca. Non neratione univoca, aut æquivoca. Non æquivoca quia generatio æquivoca est, æquivoca quia generatio æquivoca est, quando ratio geniti non est in generante, quando ratio geniti non est in generante, sicut sol generat plantam vel hominem: sicut sol generat plantam vel hominem: univoca autem, quando ratio geniti est univoca autem, quando ratio geniti est in generante vel creante. Sed non est in generante vel creante. Sed non est aliquid creatum a Deo, cujus ratio pro- aliquid creatum a Deo, cujus ratio pro- pria non sit in ipso, ut dicit Augusti- pria non sit in ipso, ut dicit Augusti- nus ergo videtur, quod omnium acci- nus ergo videtur, quod omnium acci- dentium ratio sit in Deo : et ubi est dentium ratio sit in Deo : et ubi est ratio accidentis, ibi est accidens : ergo ratio accidentis, ibi est accidens : ergo accidens est in Deo, ut videtur. accidens est in Deo, ut videtur.

3 Edit. Joannis Alleaume, apertur. 3 Edit. Joannis Alleaume, apertur.

IN I SENTENT. DIST. VIII, G, ART. 31. IN I SENTENT. DIST. VIII, G, ART. 31.

SOLUTIO. Dicendum, quod omnis spe- SOLUTIO. Dicendum, quod omnis spe- cies motus reducitur ad immobile mo- cies motus reducitur ad immobile mo- vens secundum illam speciem motus, vens secundum illam speciem motus, sicut motus inferioris ad motum coeli, et sicut motus inferioris ad motum coeli, et motus cœli ad motorem coeli et si ille motus cœli ad motorem coeli et si ille motus est, reducitur ulterius ad moto- motus est, reducitur ulterius ad moto- rein primum simpliciter, ut motus calidi rein primum simpliciter, ut motus calidi reducitur ad motum ignis, et motus reducitur ad motum ignis, et motus ignis ad motum stellæ Martis, vel alte- ignis ad motum stellæ Martis, vel alte- rius quæ in se non disponitur illa qua- rius quæ in se non disponitur illa qua- litate, et sic de aliis. Sic est de varia- litate, et sic de aliis. Sic est de varia- tione accidentium et temporalium, quod tione accidentium et temporalium, quod reducuntur secundum se ad primum cau- reducuntur secundum se ad primum cau- sans ea, quod nullo illorum disponi- sans ea, quod nullo illorum disponi-

tur. tur.

AD HOC autem quod objicitur, dicen- AD HOC autem quod objicitur, dicen- dum quod si sit in Deo ratio calidi, non dum quod si sit in Deo ratio calidi, non tamen est calidus, vel albus propter ra- tamen est calidus, vel albus propter ra- tionem albi hæc enim ratio non est tionem albi hæc enim ratio non est diffinitio albi, sed est sicut ratio in causa diffinitio albi, sed est sicut ratio in causa prima, ex cujus virtute non qualitate prima, ex cujus virtute non qualitate procedunt hujusmodi res. procedunt hujusmodi res.

ARTICULUS XXXI. ARTICULUS XXXI.

Utrum novem prædicamenta accidentium Utrum novem prædicamenta accidentium tam secundum genera quam secundum tam secundum genera quam secundum species possunt Deo attribui : et utrum species possunt Deo attribui : et utrum Deus potest intelligi sine qualitate bo- Deus potest intelligi sine qualitate bo- nus? nus?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Intelligamus Deum, quantum possu- « Intelligamus Deum, quantum possu- mus, sine qualitate bonum, etc. » mus, sine qualitate bonum, etc. »

1. CONTRA hoc enim esse videtur, quod 1. CONTRA hoc enim esse videtur, quod a quocumque removetur genus, remo- a quocumque removetur genus, remo- vetur et species: ergo si ipse est sine vetur et species: ergo si ipse est sine qualitate, ipse est etiam sine bonitate, qualitate, ipse est etiam sine bonitate,

ut videtur. ut videtur.

2. Item, Cum dicitur, sine quantitate 2. Item, Cum dicitur, sine quantitate magnum, non videtur ab ipso removeri magnum, non videtur ab ipso removeri quantitas ratione generis tantum, sed quantitas ratione generis tantum, sed etiam ratione speciei: quia in nulla etiam ratione speciei: quia in nulla specie discreti est vel continui. specie discreti est vel continui.

3. Item, Sine indigentia sui creatorem: 3. Item, Sine indigentia sui creatorem: Creator dicit relationem : ergo debet di- Creator dicit relationem : ergo debet di-

263 263

cere sine relatione creatorem, sicut di- cere sine relatione creatorem, sicut di- xit in aliis. xit in aliis.

4. Si forte dicatur, quod hoc dici non 4. Si forte dicatur, quod hoc dici non debuit quia relatio non mutat modum debuit quia relatio non mutat modum prædicandi in divinis Hoc est contra prædicandi in divinis Hoc est contra Boetium, qui dicit in libro de Trinitate, Boetium, qui dicit in libro de Trinitate, sic Ac cum hæc, id est, alia prædica- sic Ac cum hæc, id est, alia prædica- menta præter relationem, quis in divinam menta præter relationem, quis in divinam prædicationem verterit, cuncta mutantur prædicationem verterit, cuncta mutantur quæ prædicari possunt ad aliquid vero quæ prædicari possunt ad aliquid vero omnino non prædicatur: ergo videtur ex omnino non prædicatur: ergo videtur ex hoc quod a divinis maxime removetur hoc quod a divinis maxime removetur relatio. relatio.

5. Item, Videtur male dicere, Sine 5. Item, Videtur male dicere, Sine situ præsidentem quia dicit Boetius de situ præsidentem quia dicit Boetius de situ et positione sic situm positionemque situ et positione sic situm positionemque requiri in Deo non posse: ergo videtur, requiri in Deo non posse: ergo videtur, quod situs et gratia generis, et gratia quod situs et gratia generis, et gratia speciei removeatur. speciei removeatur.

6. Item, Situs cum sit partium ordina- 6. Item, Situs cum sit partium ordina- tio in toto vel in loco, vel universo, pa- tio in toto vel in loco, vel universo, pa- tet quod non convenit alicui spirituali tet quod non convenit alicui spirituali creaturæ ergo multo minus Deo. creaturæ ergo multo minus Deo.

7. Item, Objicitur de hoc quod dicit, 7. Item, Objicitur de hoc quod dicit, Sine loco ubique totum ubi enim et Sine loco ubique totum ubi enim et quando nihil prædicant in eo de quo quando nihil prædicant in eo de quo dicuntur, ut dicit Boetius: ergo cum dicuntur, ut dicit Boetius: ergo cum ista nihil prædicent in eo de quo dicun- ista nihil prædicent in eo de quo dicun- tur, non oportet ea removere a divina tur, non oportet ea removere a divina prædicatione quia non faciunt compo- prædicatione quia non faciunt compo-

sitionem. sitionem.

8. Item, De quando videtur frivolum 8. Item, De quando videtur frivolum quod nihil prædicet: quia si ego dicam, quod nihil prædicet: quia si ego dicam, Deus est semper, prædicatur quando Deus est semper, prædicatur quando æternitatis sed Deus est æternitas sua: æternitatis sed Deus est æternitas sua: ergo videtur quod aliquid prædicet in ergo videtur quod aliquid prædicet in ipso quod est ipse. ipso quod est ipse.

9. Item, Objicitur de hoc quod dicit, 9. Item, Objicitur de hoc quod dicit, Sine commutatione sui mutabilia fa- Sine commutatione sui mutabilia fa- cientem quia dicit Augustinus in libro cientem quia dicit Augustinus in libro LXXXIII Quæstionum, quod facere Deo LXXXIII Quæstionum, quod facere Deo etiam magis proprie quam aliis conve- etiam magis proprie quam aliis conve- nit ergo ratione generis non debet re- nit ergo ratione generis non debet re- moveri a Deo. moveri a Deo.

10. Item, Objictitur de hoc, Nihilque 10. Item, Objictitur de hoc, Nihilque patientem : quia videtur Deus pati, sicut patientem : quia videtur Deus pati, sicut dicit symbolum, « Crucifixus, mortuus, dicit symbolum, « Crucifixus, mortuus, et sepultus. » et sepultus. »

Solutio. Solutio.

264 264

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

SOLUTIO. Ad hoc debet dici, quod om- SOLUTIO. Ad hoc debet dici, quod om- mia generalissima ex generibus acciden- mia generalissima ex generibus acciden- tis duo habent in se, scilicet quod acci- tis duo habent in se, scilicet quod acci- dentia sunt, et differentiam qua ab in- dentia sunt, et differentiam qua ab in- vicem distinguuntur: quod enini quan- vicem distinguuntur: quod enini quan- titas est quantitas, non habet ab co titas est quantitas, non habet ab co quod est accidens, sed ab eo quod est quod est accidens, sed ab eo quod est dimensio vel mensura substantiæ intus dimensio vel mensura substantiæ intus vel extra. Similiter quod qualitas est vel extra. Similiter quod qualitas est qualitas, non habet ab eo quod est acci- qualitas, non habet ab eo quod est acci- dens, sed ab eo quod est dispositio dens, sed ab eo quod est dispositio substantiæ naturalis vel adveniens intus substantiæ naturalis vel adveniens intus vel extra et sic est de aliis. Ab eo au- vel extra et sic est de aliis. Ab eo au- tem quod sunt accidentia omnia dicunt tem quod sunt accidentia omnia dicunt ordinem ad substantiam. Unde Philoso- ordinem ad substantiam. Unde Philoso- phus in principio libri XI Philosophiæ phus in principio libri XI Philosophiæ primæ Dictum est de ente cui attri- primæ Dictum est de ente cui attri- buuntur alia entis prædicamenta, ubi buuntur alia entis prædicamenta, ubi dictum est de substantia: dicuntur enim dictum est de substantia: dicuntur enim multa entia secundum quod respiciunt multa entia secundum quod respiciunt diffinitionem substantiæ, ut quantitas, diffinitionem substantiæ, ut quantitas, qualitas, et alia quæ dicuntur hoc modo. qualitas, et alia quæ dicuntur hoc modo. Similiter per differentiam qua participant Similiter per differentiam qua participant naturam accidentis, etiam respiciunt præ- naturam accidentis, etiam respiciunt præ- dicamentum substantiæ: sicut patet per dicamentum substantiæ: sicut patet per eamdem auctoritatem, ut quantitas in eamdem auctoritatem, ut quantitas in ratione mensuræ, qualitas in ratione ratione mensuræ, qualitas in ratione dispositionis, etc. : ergo cum hoc modo dispositionis, etc. : ergo cum hoc modo sit ens imperfectum, et ens in alio, om- sit ens imperfectum, et ens in alio, om- nia quæ aliquid prædicant in eo de quo nia quæ aliquid prædicant in eo de quo prædicantur, ratione generis removentur prædicantur, ratione generis removentur a divinis. Et ad hoc iterum intelligendum a divinis. Et ad hoc iterum intelligendum notandum, quod Boetius dicit, quod notandum, quod Boetius dicit, quod prædicamentorum quædam prædicant prædicamentorum quædam prædicant aliquid inesse ei, de quo prædicantur: aliquid inesse ei, de quo prædicantur: quædam autem extrinsecus assistunt: quædam autem extrinsecus assistunt: quædam autem prædicant rem se habere quædam autem prædicant rem se habere ad id quod extrinsecus adjacet, ut locus, ad id quod extrinsecus adjacet, ut locus, et tempus. Unde qualitas, et quantitas, et tempus. Unde qualitas, et quantitas, et agere, et pati, et situs, et habitus, et agere, et pati, et situs, et habitus, aliquid prædicant inesse. Sed relatio aliquid prædicant inesse. Sed relatio extrinsecus assistit, ut dextrum, et sini- extrinsecus assistit, ut dextrum, et sini- strum potest enim idem esse dextrum strum potest enim idem esse dextrum et sinistrum sine sui mutatione. Quando et sinistrum sine sui mutatione. Quando autem et ubi prædicant id quod ex ad- autem et ubi prædicant id quod ex ad- jacentia exterius mensurantis relinqui- jacentia exterius mensurantis relinqui- tur. Illa ergo quæ prædicant aliquid tur. Illa ergo quæ prædicant aliquid inesse propter genus quod ponit ordinem inesse propter genus quod ponit ordinem ad substantiam, removentur in genere: ad substantiam, removentur in genere:

sed quod gratia differentiæ convenit in sed quod gratia differentiæ convenit in specie, eo quod per differentiam dicit specie, eo quod per differentiam dicit ordinem ad actum vel ad finem, et non ordinem ad actum vel ad finem, et non subjectum, ideo in specie prædicatur : subjectum, ideo in specie prædicatur : præcipue si illa species constituitur diffe- præcipue si illa species constituitur diffe- rentia dignitatis, ut bonus, sapiens, etc. rentia dignitatis, ut bonus, sapiens, etc. Illa vero quæ extrinsecus assistentia ad Illa vero quæ extrinsecus assistentia ad alterum sunt, gratia ejus quod est acci- alterum sunt, gratia ejus quod est acci- dentis natura in eis, non prædicantur, dentis natura in eis, non prædicantur, sed mutantur in substantiam: sed ratione sed mutantur in substantiam: sed ratione ejus quod addunt in generalissimo, non ejus quod addunt in generalissimo, non dicunt ordinem ad substantiam, et ideo dicunt ordinem ad substantiam, et ideo manent. manent.

: :

Et per hoc jam patet solutio ad pri- Et per hoc jam patet solutio ad pri- mum, et ad id quod objicitur, quare non mum, et ad id quod objicitur, quare non dicitur sine relatione relatus. Illa autem dicitur sine relatione relatus. Illa autem quæ prædicant id quod relinquitur ex quæ prædicant id quod relinquitur ex adjacentia extra mensurantis, removen- adjacentia extra mensurantis, removen- tur in loco quidem secundum quod in- tur in loco quidem secundum quod in- nuit circumscriptionem, et hoc est in nuit circumscriptionem, et hoc est in particulari : sicut si diceretur esse alicu- particulari : sicut si diceretur esse alicu- bi, non alicubi, et hujusmodi : et si bi, non alicubi, et hujusmodi : et si diceretur, fuit, et non erit. Unde in tali- diceretur, fuit, et non erit. Unde in tali- bus non oportet excludere nisi quod est bus non oportet excludere nisi quod est partis et imperfectionis : et ideo excludit partis et imperfectionis : et ideo excludit tempus quia hoc est imperfectum, ut tempus quia hoc est imperfectum, ut habitum est prius. Et per hoc patet so- habitum est prius. Et per hoc patet so- lutio de ubi, et quando. Quædam autem lutio de ubi, et quando. Quædam autem et imperfecta sunt in genere accidentis, et imperfecta sunt in genere accidentis, et etiam per id quod addunt, ut situs qui et etiam per id quod addunt, ut situs qui corporalium est, et pati quod est imper- corporalium est, et pati quod est imper- fecti, et habitus qui est corporalium: et fecti, et habitus qui est corporalium: et ideo illa simpliciter removentur, nisi per ideo illa simpliciter removentur, nisi per translationem Deo conveniant. Et per translationem Deo conveniant. Et per hoc iterum patet solutio ad ea quæ de hoc iterum patet solutio ad ea quæ de illis sunt objecta. illis sunt objecta.

AD SECUNDUM dicendum, quod quan- AD SECUNDUM dicendum, quod quan- titas proprie non est nisi corporalium : titas proprie non est nisi corporalium : sed tamen accipitur hic pro quantitate sed tamen accipitur hic pro quantitate virtutis. virtutis.

AD ALIUD dicendum, quod mutatio AD ALIUD dicendum, quod mutatio causat relationem, ut dicit Philosophus : causat relationem, ut dicit Philosophus : mutatio autem est indigentis, et ideo id mutatio autem est indigentis, et ideo id quod sonat imperfectionem, præcipue quod sonat imperfectionem, præcipue

removet. removet.

AD ALIUD dicendum, quod intellectus AD ALIUD dicendum, quod intellectus Boetii est, quod formaliter respiciat ne- Boetii est, quod formaliter respiciat ne- gatio distributionem signi, ut sit sensus : gatio distributionem signi, ut sit sensus : Omnino non prædicatur, id est, non Omnino non prædicatur, id est, non

Ad l. Ad l.

Ad 2. Ad 2.

Ad 3. Ad 3.

Ad 4. Ad 4.

Adi. Adi.

A-1 8. A-1 8.

IN 1 SENTENT. DIST. VIII, H. IN 1 SENTENT. DIST. VIII, H.

omnino prædicatur: quia mutatur gratia omnino prædicatur: quia mutatur gratia naturæ accidentis quæ est in ipso licet naturæ accidentis quæ est in ipso licet retineat prædicatione differentiæ quam retineat prædicatione differentiæ quam superaddit quia illa facit ipsum ad alte- superaddit quia illa facit ipsum ad alte- rum esse et hoc intendit Boetius cum rum esse et hoc intendit Boetius cum dicit, quod non omnino prædicatur in dicit, quod non omnino prædicatur in divinis. divinis.

AD ALIUD dicendum, quod situs dicit AD ALIUD dicendum, quod situs dicit partium ordinationem, et non est in spi- partium ordinationem, et non est in spi- ritualibus nisi ratione ordinis qui ibi ritualibus nisi ratione ordinis qui ibi salvatur : quia quod est ibi de corporali salvatur : quia quod est ibi de corporali natura, vel locali, hoc Deo non conve- natura, vel locali, hoc Deo non conve- nit et ideo situs salvatur ibi secundum nit et ideo situs salvatur ibi secundum partem suæ rationis quæ est ordo. partem suæ rationis quæ est ordo.

AD ALIUD dicendum sicut supra deter- AD ALIUD dicendum sicut supra deter- minatum est de ubi. minatum est de ubi.

AD ALIUD dicendum, quod in veritate AD ALIUD dicendum, quod in veritate cum dicitur, Deus est semper, significa- cum dicitur, Deus est semper, significa- tur æternitas, et adjacentia ipsius secun- tur æternitas, et adjacentia ipsius secun- dum rationem, quæ non est aliud quam dum rationem, quæ non est aliud quam Deus quia aliter plura fuissent ab æter- Deus quia aliter plura fuissent ab æter- no :sed Augustinus removet tempus no :sed Augustinus removet tempus

265 265

quod est exemplatum æternitatis, et est quod est exemplatum æternitatis, et est imperfectum quod per semper potest in- imperfectum quod per semper potest in- telligi. telligi.

AD ALIUD dicendum, quod agere du- AD ALIUD dicendum, quod agere du- pliciter accipitur, scilicet physice, et sic pliciter accipitur, scilicet physice, et sic nihil agit nisi passum et mutatum : et nihil agit nisi passum et mutatum : et hoc est agens in usu nostro acceptum : hoc est agens in usu nostro acceptum : et hoc attendit hic Augustinus. Dicitur et hoc attendit hic Augustinus. Dicitur etiam agens quod sine mutatione sui etiam agens quod sine mutatione sui educit speciem acti, et hoc non convenit educit speciem acti, et hoc non convenit nisi Deo et hoc est agens perfectum, et nisi Deo et hoc est agens perfectum, et hoc est agens de quo intendit Augusti- hoc est agens de quo intendit Augusti- nus, quando dicit, quod agere soli Deo nus, quando dicit, quod agere soli Deo convenit quia scilicet omne agens per- convenit quia scilicet omne agens per- fectum est respectu acti: perfectum au- fectum est respectu acti: perfectum au- tem præcipue est id quod numquam agi- tem præcipue est id quod numquam agi- tur, sed universaliter agit omnia. tur, sed universaliter agit omnia.

. .

AD ULTIMUM dicendum, quod Deus est AD ULTIMUM dicendum, quod Deus est passus ratione suppositi hominis, et non passus ratione suppositi hominis, et non ratione divinæ naturæ : et ideo illa obje- ratione divinæ naturæ : et ideo illa obje- ctio sophistica est. ctio sophistica est.

Ad 9 Ad 9

Ad 10. Ad 10.

H. Quod Deus non proprie, sed abusive dicitur substantia. H. Quod Deus non proprie, sed abusive dicitur substantia.

: :

Unde nec proprie dicitur substantia, ut Augustinus ostendit in libro VII Unde nec proprie dicitur substantia, ut Augustinus ostendit in libro VII de Trinitate: Sicut ab eo quod est esse appellatur essentia, ita ab eo de Trinitate: Sicut ab eo quod est esse appellatur essentia, ita ab eo quod est subsistere substantiam dicimus si tamen dignum est, ut Deus di- quod est subsistere substantiam dicimus si tamen dignum est, ut Deus di- catur subsistere. Hoc enim de his rebus recte intelligitur, in quibus, ut catur subsistere. Hoc enim de his rebus recte intelligitur, in quibus, ut subjectis, sunt ea quæ in aliquo subjecto esse dicuntur, sicut in corpore subjectis, sunt ea quæ in aliquo subjecto esse dicuntur, sicut in corpore color, aut forma. Corpus enim subsistit, et ideo substantia est. Res ergo color, aut forma. Corpus enim subsistit, et ideo substantia est. Res ergo mutabiles neque simplices, proprie dicuntur substantiæ : Deus autem si mutabiles neque simplices, proprie dicuntur substantiæ : Deus autem si subsistit, ut substantia proprie dici possit, inest in eo aliquid tamquam in subsistit, ut substantia proprie dici possit, inest in eo aliquid tamquam in subjecto et non est simplex. Nefas est autem dicere ut subsistat Deus, et subjecto et non est simplex. Nefas est autem dicere ut subsistat Deus, et subsit bonitati suæ : atque illa bonitas non substantia sit, vel potius essen- subsit bonitati suæ : atque illa bonitas non substantia sit, vel potius essen- tia, neque ipse Deus sit bonitas sua, sed in illo sit tamquam in subjecto. tia, neque ipse Deus sit bonitas sua, sed in illo sit tamquam in subjecto. Unde manifestum est Deum abusive substantiam vocari, ut nomine usita- Unde manifestum est Deum abusive substantiam vocari, ut nomine usita- tiore intelligatur essentia, quod vere ac proprie dicitur, ita ut fortasse so- tiore intelligatur essentia, quod vere ac proprie dicitur, ita ut fortasse so- lum Deum dici oporteat essentiam. Est enim vere solus, quia incommuta- lum Deum dici oporteat essentiam. Est enim vere solus, quia incommuta- bilis est. bilis est.

1 S. AUGUSTINUS, Lib. VII de Trinitate, cap. 4. 1 S. AUGUSTINUS, Lib. VII de Trinitate, cap. 4.

266 266

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Sed contra. Sed contra.

ARTICULUS XXXII. ARTICULUS XXXII.

Utrum prædicamentum substantiæ pot- Utrum prædicamentum substantiæ pot- est Deo attribui, ita quod Deus sit in est Deo attribui, ita quod Deus sit in prædicamento substantiæ ? prædicamento substantiæ ?

Deinde quæritur de hoc quod dicit : Deinde quæritur de hoc quod dicit : « Unde nec proprie substantia dicitur, « Unde nec proprie substantia dicitur, etc. » etc. »

1. Rationes Magistri quibus utitur, di- 1. Rationes Magistri quibus utitur, di- cens Deum non esse in prædicamento cens Deum non esse in prædicamento substantiæ possunt esse istæ: Quidquid substantiæ possunt esse istæ: Quidquid est in genere substantiæ, aut est per est in genere substantiæ, aut est per modum principiii, aut per modum ge- modum principiii, aut per modum ge- neris, aut per modum contenti in gene- neris, aut per modum contenti in gene- re. Si per modum principii, cum princi- re. Si per modum principii, cum princi- pia substantiæ sint duo tantum, scilicet pia substantiæ sint duo tantum, scilicet materia, et forma, si Deus esset hoc mo- materia, et forma, si Deus esset hoc mo- do in genere, esset ipse materia, vel do in genere, esset ipse materia, vel forma. Si autem per modum generis, forma. Si autem per modum generis, tunc Deus erit generalissimum prædica- tunc Deus erit generalissimum prædica- bile univoce de omnibus contentis in ge- bile univoce de omnibus contentis in ge- nere substantiæ. Si autem per modum nere substantiæ. Si autem per modum contenti, tunc esset vel subalternum, contenti, tunc esset vel subalternum, vel specialissimum, vel individuum : et vel specialissimum, vel individuum : et nullum horum est Deus: ergo non est in nullum horum est Deus: ergo non est in