704 704

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

culum quod tantum in se continebat my- culum quod tantum in se continebat my- sterium, cognosceretur, Unde, Matth. vii, sterium, cognosceretur, Unde, Matth. vii, 11 Multi ab Oriente et Occidente ve- 11 Multi ab Oriente et Occidente ve- nient, et recumbent cum Abraham, et nient, et recumbent cum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno cœlorum. Isaac, et Jacob in regno cœlorum.

Est autem hic quæstio, Cum Dominus Est autem hic quæstio, Cum Dominus dicit, Luc. 1x, 62: Nemo mittens ma- dicit, Luc. 1x, 62: Nemo mittens ma- num ad aratrum, et respiciens retro, num ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei. Quomodo Petrus re- aptus est regno Dei. Quomodo Petrus re- lictis navi et retibus quorum usu ante lictis navi et retibus quorum usu ante vivebat, iterum ad ea reversus est? vivebat, iterum ad ea reversus est?

Adhuc quæritur, Quare Matthæus ad Adhuc quæritur, Quare Matthæus ad telonium non est reversus ? telonium non est reversus ?

: :

Solvit autem hoc Beatus Gregorius, Solvit autem hoc Beatus Gregorius, quod negotium quod ante conversionem quod negotium quod ante conversionem agere peccatum non fuit, hoc etiam post agere peccatum non fuit, hoc etiam post conversionem repetere culpa non fuit: conversionem repetere culpa non fuit: maxime cum adhuc Apostoli ad agenda maxime cum adhuc Apostoli ad agenda spiritualia non fuerunt sufficienter præ- spiritualia non fuerunt sufficienter præ- parati et tempus fuit necessitatis, parati et tempus fuit necessitatis, quando aliunde non subveniebatur. Quod quando aliunde non subveniebatur. Quod autem de Matthæo dicitur, dicit Grego- autem de Matthæo dicitur, dicit Grego- rius, quod talia negotia publicanorum rius, quod talia negotia publicanorum sunt, quæ vix aut numquam sine peccato sunt, quæ vix aut numquam sine peccato et violentia rapinæ, et sine injuriis fieri et violentia rapinæ, et sine injuriis fieri possunt. Et ideo ad illa post conversio- possunt. Et ideo ad illa post conversio- nem redire non est licitum. nem redire non est licitum.

Adhuc quæritur, Cum, Luc. xxiv, 49, Adhuc quæritur, Cum, Luc. xxiv, 49, dicatur: Sedete in civitate, quoadusque dicatur: Sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ex alto. Quomodo induamini virtute ex alto. Quomodo Petrus cum istis exire de civitate fuerit Petrus cum istis exire de civitate fuerit ausus contra mandatum Domini? - ausus contra mandatum Domini? -

Ad hoc dicendum, quod in veritate Ad hoc dicendum, quod in veritate non sederunt semper in civitate: quia non sederunt semper in civitate: quia etiam iverunt in montem in Galilæam, etiam iverunt in montem in Galilæam, ubi constituerat illis Jesus, et ad alia loca ubi constituerat illis Jesus, et ad alia loca diversa iverunt. Et ideo quod dicit: Se- diversa iverunt. Et ideo quod dicit: Se- dete, refertur ad hoc, quod se ab invi- dete, refertur ad hoc, quod se ab invi- cem non separarent, nec in diversas terras cem non separarent, nec in diversas terras se spargerent, nisi prius virtute ex alto se spargerent, nisi prius virtute ex alto confirmarentur: nec interim quam in confirmarentur: nec interim quam in Jerusalem mansionem alibi stabilem Jerusalem mansionem alibi stabilem quærerent. Et ideo exeuntes quinque de quærerent. Et ideo exeuntes quinque de Jerusalem, iterum redierunt ad civita- Jerusalem, iterum redierunt ad civita- tem, promissum Patris ibidem exspe- tem, promissum Patris ibidem exspe-

ctantes. ctantes.

« Dixit ergo discipulus ille, quem « Dixit ergo discipulus ille, quem

diligebat Jesus, Petro: Dominus est. diligebat Jesus, Petro: Dominus est. Simon Petrus cum audisset quia Do- Simon Petrus cum audisset quia Do- minus est, tunica succinxit se, erat minus est, tunica succinxit se, erat enim nudus, et misit se in mare. enim nudus, et misit se in mare.

Alii autem discipuli navigio vene- Alii autem discipuli navigio vene- runt (non enim longe erant a terra, runt (non enim longe erant a terra, sed quasi cubitis ducentis), trahentes sed quasi cubitis ducentis), trahentes rete piscium. » rete piscium. »

tio. tio.

Ponitur hic manifesta Domini recogni- Ponitur hic manifesta Domini recogni-

Tanguntur hic tria, scilicet amantis Tanguntur hic tria, scilicet amantis recognitio, Petri ad Dominum festinatio, recognitio, Petri ad Dominum festinatio, et aliorum discipulorum matura perven- et aliorum discipulorum matura perven- tio. tio.

« Dixit ergo discipulus ille, quem di- « Dixit ergo discipulus ille, quem di- ligebat Jesus, » noscens Dominum : quia ligebat Jesus, » noscens Dominum : quia ubi amor, ibi oculus. Cantic. iv, 9 : Vul- ubi amor, ibi oculus. Cantic. iv, 9 : Vul- nerasti cor meum... in uno oculorum nerasti cor meum... in uno oculorum tuorum, hoc est, in concordi oculorum tuorum, hoc est, in concordi oculorum tuorum ad me conversione. Joannes tuorum ad me conversione. Joannes enim, ut dicit Augustinus, contemplatio- enim, ut dicit Augustinus, contemplatio- nem signat, quæ acutius videt. Petrus nem signat, quæ acutius videt. Petrus autem activam signat, quæ Domino in autem activam signat, quæ Domino in trahendis et colligendis et eligendis pi- trahendis et colligendis et eligendis pi- scibus occupatur, ad plura distrahitur, scibus occupatur, ad plura distrahitur, nec limpide unum quod tamen desiderat nec limpide unum quod tamen desiderat subtiliter considerat. Hoc est ergo quod subtiliter considerat. Hoc est ergo quod Joannes citius videt quam Petus. Tamen Joannes citius videt quam Petus. Tamen unum et idem diligit : Joannes familia- unum et idem diligit : Joannes familia- rius, Petrus autem ferventius et unus rius, Petrus autem ferventius et unus in contemplatione veritatis, et alter in in contemplatione veritatis, et alter in effectu virtutis: sicut in principio hujus effectu virtutis: sicut in principio hujus libri determinatum est. libri determinatum est.

« Dominus est, » quia Dominus est « Dominus est, » quia Dominus est nomen potestatis, ut dicit Ambrosius : et nomen potestatis, ut dicit Ambrosius : et per potestatem in miraculo piscium hic per potestatem in miraculo piscium hic est manifestatus. Esther, x1, 9: In di- est manifestatus. Esther, x1, 9: In di- tione tua cuncta sunt posita. Et infra, tione tua cuncta sunt posita. Et infra, . 11 Dominus omnium es. . 11 Dominus omnium es.

« Simon Petrus » autem, semper fer- « Simon Petrus » autem, semper fer- vidus in his quæ Domini sunt, « cum vidus in his quæ Domini sunt, « cum audisset quia Dominus est, » et per mira- audisset quia Dominus est, » et per mira- culum piscium advertisset signum po- culum piscium advertisset signum po- testatis divinæ, « tunica succinxit se, » testatis divinæ, « tunica succinxit se, » quæ significat fidem, et conversionem quæ significat fidem, et conversionem Ecclesiæ. Ecclesiæ.

« Erat enim nudus, » hoc est, nuda- « Erat enim nudus, » hoc est, nuda-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-8, 9. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-8, 9.

liis, interula, et femoralibus tantum ve- liis, interula, et femoralibus tantum ve- stitus quæ virtutes naturales signant. stitus quæ virtutes naturales signant.

« Et misit se in mare, » ut citius ve- « Et misit se in mare, » ut citius ve- niret quia navigium pondere retium niret quia navigium pondere retium tardiorem habebat motum. Matth. xiv, tardiorem habebat motum. Matth. xiv, 28 Domine, si tu es, jube me ad te 28 Domine, si tu es, jube me ad te venire super aquas. Ille enim qui pleni- venire super aquas. Ille enim qui pleni- tudinem habet potestatis, non una navi tudinem habet potestatis, non una navi utitur, hoc est, Ecclesia una: sed totum utitur, hoc est, Ecclesia una: sed totum mundum gubernat, et ideo sine aliqua mundum gubernat, et ideo sine aliqua navi venit. navi venit.

«< Alii autem discipuli navigio ve- «< Alii autem discipuli navigio ve- nerunt, etc. » nerunt, etc. »

« Alii autem discipuli, » cum matura « Alii autem discipuli, » cum matura festinatione, « navigio venerunt, » desi- festinatione, « navigio venerunt, » desi- gnantes quod hi qui in partem sollicitu- gnantes quod hi qui in partem sollicitu- dinis vocati sunt, singulares et limitatas dinis vocati sunt, singulares et limitatas habent potestates, et non super totum habent potestates, et non super totum mare ambulant. mare ambulant.

Hujus autem tangit causam, dicens: Hujus autem tangit causam, dicens: « Non enim longe erant a terra, » ubi « Non enim longe erant a terra, » ubi piscabantur signantes quia in prædica- piscabantur signantes quia in prædica- tione non profunda, exaltata a terrenis tione non profunda, exaltata a terrenis intellectibus, dicenda sunt: propter quod intellectibus, dicenda sunt: propter quod etiam Dominus terrenis rebus cœlestia etiam Dominus terrenis rebus cœlestia comparavit. I ad Corinth. III, 1 et 2 : comparavit. I ad Corinth. III, 1 et 2 : Non potui vobis loqui quasi spirituali- Non potui vobis loqui quasi spirituali- bus, sed quasi carnalibus tamquam bus, sed quasi carnalibus tamquam parvulis in Christo lac vobis potum parvulis in Christo lac vobis potum dedi, non escam. Ad Roman. x, 8: Pro- dedi, non escam. Ad Roman. x, 8: Pro- pe est verbum in ore tuo, et in corde pe est verbum in ore tuo, et in corde tuo hoc est verbum fidei, quod prædi- tuo hoc est verbum fidei, quod prædi- camus. Deuter. xxx, 14 Juxta te est, camus. Deuter. xxx, 14 Juxta te est, sermo valde, in ore tuo, et in corde tuo, sermo valde, in ore tuo, et in corde tuo, ut facias illum. ut facias illum.

« Sed quasi cubitis ducentis. » Cubitus « Sed quasi cubitis ducentis. » Cubitus est mensura humani brachii. Brachium est mensura humani brachii. Brachium est super quod signatur dilectus. Cantic. est super quod signatur dilectus. Cantic. VIII, 6: Pone me ut signaculum super cor VIII, 6: Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum, ut signaculum super brachium tuum. Brachium etiam est quo nos am- tuum. Brachium etiam est quo nos am- plexatur Ecclesiæ sponsus. Cantic. 11, 6 : plexatur Ecclesiæ sponsus. Cantic. 11, 6 : Læva ejus sub capite meo, et dextera Læva ejus sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me. Et ideo signifi- illius amplexabitur me. Et ideo signifi- cat mensuram virtutis charitatis in di- cat mensuram virtutis charitatis in di- lectione Dei et proximi, extensam in lectione Dei et proximi, extensam in decalogum præceptorum, et deductam decalogum præceptorum, et deductam

XXIV XXIV

705 705

ad quadrum quatuor virtutum cardina- ad quadrum quatuor virtutum cardina- lium quia centenarius est quadratus lium quia centenarius est quadratus numerus, surgens ex denario. Trahere numerus, surgens ex denario. Trahere ergo rete per ducentos cubitos, est trahe- ergo rete per ducentos cubitos, est trahe- re per duo mandata charitatis, in denario re per duo mandata charitatis, in denario operationis, et quatuor virtutibus. Hæc operationis, et quatuor virtutibus. Hæc enim de faciendis præcipue sunt prædi- enim de faciendis præcipue sunt prædi- canda. Pisces præcipue sic tracti, sunt canda. Pisces præcipue sic tracti, sunt qui spiritum vitalem accipiunt in aquis qui spiritum vitalem accipiunt in aquis baptismi. Genes. 1, 2: Spiritus Dei fere- baptismi. Genes. 1, 2: Spiritus Dei fere- batur super aquas. Alia translatio habet: batur super aquas. Alia translatio habet: « Fovebat aquas. » Quia Spiritus sanctus « Fovebat aquas. » Quia Spiritus sanctus vim suam super aquas effudit, ut vitalem vim suam super aquas effudit, ut vitalem spiritum conciperet in regenerandis. spiritum conciperet in regenerandis. Ezechiel. XLVII, Ezechiel. XLVII, 9 Vivent omnia ad quæ 9 Vivent omnia ad quæ venerit torrens. venerit torrens.

« Ut ergo descenderunt in terram, « Ut ergo descenderunt in terram, viderunt prunas positas, et piscem su- viderunt prunas positas, et piscem su- perpositum, et panem. » perpositum, et panem. »

Hic tertio suam demonstrat Passio- Hic tertio suam demonstrat Passio- nem, et Passionis utilitatem. nem, et Passionis utilitatem.

Et hoc est quod dicit : « Ut ergo, » Et hoc est quod dicit : « Ut ergo, » hoc est, postquam « descenderunt, » de hoc est, postquam « descenderunt, » de maris altitudine, « in terram >> soliditatis maris altitudine, « in terram >> soliditatis æternæ per mentis considerationem. æternæ per mentis considerationem. Eccle. 1, 4: Generatio præterit, et gene- Eccle. 1, 4: Generatio præterit, et gene- ratio advenit: terra autem in æternum ratio advenit: terra autem in æternum stat, stabilitatem significans æternæ vitæ stat, stabilitatem significans æternæ vitæ coelestis in virtute et veritate Ecclesiæ. coelestis in virtute et veritate Ecclesiæ. Psal. xx111, 1 : Domini est terra, et ple- Psal. xx111, 1 : Domini est terra, et ple- nitudo ejus. Quidquid enim aliud est in nitudo ejus. Quidquid enim aliud est in mundo, instabilitate fluctuat, et natat mundo, instabilitate fluctuat, et natat submersum in voluptate. Habacuc, 1, 14 : submersum in voluptate. Habacuc, 1, 14 : Facies homines quasi pisces maris, et Facies homines quasi pisces maris, et quasi reptile non habens ducem. Sic ergo quasi reptile non habens ducem. Sic ergo mentis spiritualis consideratione, de mentis spiritualis consideratione, de fluctibus instabilis sæculi descendentes, fluctibus instabilis sæculi descendentes, ad Ecclesiæ in fide et veritate et virtute ad Ecclesiæ in fide et veritate et virtute stabilitatem. stabilitatem.

« Viderunt,» sancti Spiritus illumina- « Viderunt,» sancti Spiritus illumina- tione, « prunas. » Ad litteram miraculo tione, « prunas. » Ad litteram miraculo Dei factæ sunt ibi prunæ ardentes, et Dei factæ sunt ibi prunæ ardentes, et piscis assus superpositus est. Et hoc est piscis assus superpositus est. Et hoc est quod dicit : « Viderunt prunas, » calo- quod dicit : « Viderunt prunas, » calo- rem charitatis Christi signantes. Ad rem charitatis Christi signantes. Ad

45 45

706 706

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mensam suam. mensam suam.

« Et panem » sacramenti, qui cor ho- « Et panem » sacramenti, qui cor ho- minis confirmat. Psal. LXXVII, 25: Pa- minis confirmat. Psal. LXXVII, 25: Pa- nem Angelorum manducavit homo. Item, nem Angelorum manducavit homo. Item, Psal. CXLVII, 14: Ex adipe frumenti satiat Psal. CXLVII, 14: Ex adipe frumenti satiat te. Et de hoc supra plura dicta sunt 2. te. Et de hoc supra plura dicta sunt 2.

Roman. XII, 20 Carbones ignis congeres Proverb. 1x, 2: Sapientia proposuit Roman. XII, 20 Carbones ignis congeres Proverb. 1x, 2: Sapientia proposuit super caput ejus 1, hoc est, beneficia ex super caput ejus 1, hoc est, beneficia ex charitate impensa: quæ etiam inimicos charitate impensa: quæ etiam inimicos ad charitatis accendunt affectum. Psal. ad charitatis accendunt affectum. Psal. CXIX, 3 et 4 Quid detur. tibi, aut quid CXIX, 3 et 4 Quid detur. tibi, aut quid apponatur tibi ad linguam dolosam? apponatur tibi ad linguam dolosam? Sagittæ potentis acutæ, cum carbonibus Sagittæ potentis acutæ, cum carbonibus desolatoriis. Hi carbones vastant et deso- desolatoriis. Hi carbones vastant et deso- lantur omne quod est charitati contra- lantur omne quod est charitati contra- rium. Cantic. VIII, 7: Aquæ multæ non rium. Cantic. VIII, 7: Aquæ multæ non potuerunt exstinguere charitatem, scili- potuerunt exstinguere charitatem, scili- cet Dei. Luc. XII, 49: Ignem veni mittere cet Dei. Luc. XII, 49: Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accenda- in terram, et quid volo nisi ut accenda- tur? tur?

« Positas, » hoc est, ordinatas ad cale- « Positas, » hoc est, ordinatas ad cale- faciendum. Isa. XLIV, 16 Calefactus faciendum. Isa. XLIV, 16 Calefactus sum, vidi focum. Psal. XVIII, 7: Nec est sum, vidi focum. Psal. XVIII, 7: Nec est qui se abscondat a calore ejus. qui se abscondat a calore ejus.

« Et piscem » dulcissimum de aquis « Et piscem » dulcissimum de aquis baptismi, quas sanctificavit, et quibus baptismi, quas sanctificavit, et quibus vim regenerativam contulit, Christum vim regenerativam contulit, Christum videlicet ex charitate pro nobis passum, videlicet ex charitate pro nobis passum, et ex calore charitatis in cibum excoctum, et ex calore charitatis in cibum excoctum, et passione extostum. Psal. cI, 4: Ossa et passione extostum. Psal. cI, 4: Ossa mea sicut cremium aruerunt. Alia trans- mea sicut cremium aruerunt. Alia trans- latio « Ossa mea sicut in confrixorio latio « Ossa mea sicut in confrixorio confrixa sunt. » Frixa autem et cremia confrixa sunt. » Frixa autem et cremia in suis intrinsecis humoribus sunt assata. in suis intrinsecis humoribus sunt assata. Sic Christus in humore pietatis suæ et Sic Christus in humore pietatis suæ et misericordiæ in Passione, et calore pie- misericordiæ in Passione, et calore pie- tatis assus est. Exod. x1, 9: Non com- tatis assus est. Exod. x1, 9: Non com- edetis ex eo crudum quid, nec coctum edetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni. Hic est aqua, sed tantum assum igni. Hic est piscis dulcissimus quem Pater coelestis piscis dulcissimus quem Pater coelestis filiis se petentibus porrigit. Luc. XI, 11: filiis se petentibus porrigit. Luc. XI, 11: Si petierit piscem, scilicet a Patre cœlesti, Si petierit piscem, scilicet a Patre cœlesti, numquid pro pisce serpentem dabit illi? numquid pro pisce serpentem dabit illi? Quasi dicat: Non : sed potius dabit sui- Quasi dicat: Non : sed potius dabit sui- ipsius in Passione assati per charitatem, ipsius in Passione assati per charitatem, dulcissimam præparationem. dulcissimam præparationem.

Hunc ergo piscem viderunt « superpo- Hunc ergo piscem viderunt « superpo- situm, » hoc est, ad sumendum disposi- situm, » hoc est, ad sumendum disposi- tum et exhibitum. Luc. xxII, 29 et 30: tum et exhibitum. Luc. xxII, 29 et 30: Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum, ut edatis et bibatis. Pater meus, regnum, ut edatis et bibatis. super mensam meam in regno meo. super mensam meam in regno meo.

1 Cf. Proverb. xxv, 22: Prunas congregabis 1 Cf. Proverb. xxv, 22: Prunas congregabis super caput ejus. super caput ejus.

<< Dicit eis Jesus: Afferte de piscibus 10 << Dicit eis Jesus: Afferte de piscibus 10 quos prendidistis nunc. quos prendidistis nunc.

Ascendit Simon Petrus, et traxit 11 Ascendit Simon Petrus, et traxit 11 rete in terram, plenum magnis pisci- rete in terram, plenum magnis pisci- bus centum quinquaginta tribus. Et bus centum quinquaginta tribus. Et cum tanti essent, non est scissum cum tanti essent, non est scissum rete. » rete. »

Hic quarto officii prædicationis dat Hic quarto officii prædicationis dat auctoritatem, et conversorum describit auctoritatem, et conversorum describit salutem. salutem.

Littera autem omnibus patet. Littera autem omnibus patet.

« Afferte, »ad beatitudinis gloriam. « Afferte, »ad beatitudinis gloriam. « Afferte, » ad, refectionis Angelorum « Afferte, » ad, refectionis Angelorum sanctorum lætitiam. Psal. xxv, 2 : sanctorum lætitiam. Psal. xxv, 2 : Afferte Domino gloriam et honorem, Afferte Domino gloriam et honorem, afferte Domino gloriam nomini ejus. afferte Domino gloriam nomini ejus.

«< De piscibus » dulcissimis, aqua lotis, «< De piscibus » dulcissimis, aqua lotis, et ad carbones charitatis excoctis. Eze- et ad carbones charitatis excoctis. Eze- chiel. XLVII, 9 : Erunt pisces multi chiel. XLVII, 9 : Erunt pisces multi

satis. satis.

« Quos » sagena prædicationis «pren- « Quos » sagena prædicationis «pren- didistis nunc, » tempore gratiæ. Jerem. didistis nunc, » tempore gratiæ. Jerem. XVI, 16 Mittam piscatores multos, et XVI, 16 Mittam piscatores multos, et piscabuntur eos. piscabuntur eos.

Et, sicut ante imperavit Dominus, Et, sicut ante imperavit Dominus,

« Ascendit Simon Petrus, et traxit « Ascendit Simon Petrus, et traxit rete, etc. » rete, etc. »

« Ascendit, » super altitudinem maris, « Ascendit, » super altitudinem maris, et se et sua ponens in periculo, « Simon et se et sua ponens in periculo, « Simon Petrus, » vertex et summus Apostolorum Petrus, » vertex et summus Apostolorum qui piscari venerat, et omnes alios ad qui piscari venerat, et omnes alios ad piscandum sua vocat auctoritate. Psal. piscandum sua vocat auctoritate. Psal.

* Vide supra enarrationem in y. 26 * Vide supra enarrationem in y. 26

cap. XIII. cap. XIII.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-10, 11. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-10, 11.

LXVIII, 3 Veni in altitudinem maris, et LXVIII, 3 Veni in altitudinem maris, et tempestas demersit me. tempestas demersit me.

Hic nihil horum veritus, « traxit, » Hic nihil horum veritus, « traxit, » labore suo, « rete » prædicationis et labore suo, « rete » prædicationis et doctrinæ, « in terram » soliditatis et sta- doctrinæ, « in terram » soliditatis et sta- bilitatis vitæ æternæ, « plenum magnis bilitatis vitæ æternæ, « plenum magnis piscibus, » qui virtute magni et sancti- piscibus, » qui virtute magni et sancti- tate. Ad Roman. VIII, 30: Quos justifi- tate. Ad Roman. VIII, 30: Quos justifi- cavit, illos et glorificavit. cavit, illos et glorificavit.

« Centum quinquaginta tribus : » quia « Centum quinquaginta tribus : » quia centenarius ex denario in se ducto con- centenarius ex denario in se ducto con- surgens ut primo quodlibet mandatum surgens ut primo quodlibet mandatum formetur forma virtutis, et secundo con- formetur forma virtutis, et secundo con- silio divino diffiniatur, et tertio ad legem silio divino diffiniatur, et tertio ad legem Dei reguletur, et quarto fiat subordinata Dei reguletur, et quarto fiat subordinata potestate coelesti, et quinto invincibili potestate coelesti, et quinto invincibili perficiatur vigore, et sexto dignitatem perficiatur vigore, et sexto dignitatem altitudinis retineat, ita ut in nulla parte altitudinis retineat, ita ut in nulla parte cervicibus et scabellaribus conculcandis cervicibus et scabellaribus conculcandis appropinquet et septimo, cum omni appropinquet et septimo, cum omni tranquillitate per intentionem Deus illi tranquillitate per intentionem Deus illi insideat, et octavo splendor veritatis in insideat, et octavo splendor veritatis in ipso refulgeat, et nono ardor charitatis ipso refulgeat, et nono ardor charitatis illud Deo offerat, et decimo ab ipso Deo illud Deo offerat, et decimo ab ipso Deo odorem et formam gratiæ accipiat. Et sic odorem et formam gratiæ accipiat. Et sic per omnia bona coeli multiplicatus dena- per omnia bona coeli multiplicatus dena- rius, operum centenarii accipiat quadra- rius, operum centenarii accipiat quadra- turam. Quinquagenarius autem remissio- turam. Quinquagenarius autem remissio- nis numerus est, dum nostri quinque nis numerus est, dum nostri quinque sensus omnia secundum sua delectabilia sensus omnia secundum sua delectabilia ad decalogum referuntur: ut, sicut dici- ad decalogum referuntur: ut, sicut dici- tur, Baruch, IV, 28, sicut fuerunt sensus tur, Baruch, IV, 28, sicut fuerunt sensus nostri ut provocaremus Deum, decies nostri ut provocaremus Deum, decies tantum iterum convertentes requiramus tantum iterum convertentes requiramus eum 1. Sic enim in omni præcepto nihil eum 1. Sic enim in omni præcepto nihil videmus nisi decorem divinæ pulchritu- videmus nisi decorem divinæ pulchritu- dinis, nihil audimus nisi sonum divinæ dinis, nihil audimus nisi sonum divinæ laudis, nihil olfacimus nisi odorem pie- laudis, nihil olfacimus nisi odorem pie- tatis, nihil gustamus nisi dulcedinem tatis, nihil gustamus nisi dulcedinem bonitatis divinæ, nihil tangimus nisi soli- bonitatis divinæ, nihil tangimus nisi soli- ditatem divinæ veritatis. Tria autem ad ditatem divinæ veritatis. Tria autem ad fidem referuntur divinitatis: quia etiam fidem referuntur divinitatis: quia etiam in divina et humana natura et eadem ma- in divina et humana natura et eadem ma- nente, tres invocamus personas: et in nente, tres invocamus personas: et in unico Domino nostro Jesu Christo tres unico Domino nostro Jesu Christo tres veneramur substantias. Et sic rete ple- veneramur substantias. Et sic rete ple-

1 Baruch, IV, 28: Sicut enim fuit sensus vester 1 Baruch, IV, 28: Sicut enim fuit sensus vester ut erraretis a Deo, decies tantum iterum conver- ut erraretis a Deo, decies tantum iterum conver-

707 707

num est magnis piscibus centum quin- num est magnis piscibus centum quin- quaginta tribus. quaginta tribus.

« Et cum tanti essent, non est « Et cum tanti essent, non est scissum rete. »> scissum rete. »>

« Et cum tanti essent, » numero et « Et cum tanti essent, » numero et quantitate, « non est scissum, » per hæ- quantitate, « non est scissum, » per hæ- reses et schismata, « rete » veritatis, reses et schismata, « rete » veritatis, doctrinæ, et unitatis Ecclesiasticæ. doctrinæ, et unitatis Ecclesiasticæ.

Sed contra hoc dicitur, Luc. v, 6, ubi Sed contra hoc dicitur, Luc. v, 6, ubi dicitur: Rumpebatur autem rete eorum. dicitur: Rumpebatur autem rete eorum. Adhuc autem, Omnes isti pisces electi Adhuc autem, Omnes isti pisces electi sunt. Et Matth. x111, 47, dicitur, quod si- sunt. Et Matth. x111, 47, dicitur, quod si- mile est regnum cœlorum sagenæ missæ mile est regnum cœlorum sagenæ missæ in mare. Adhuc autem, Luc. v, 7, dicitur, in mare. Adhuc autem, Luc. v, 7, dicitur, quod annuerunt sociis qui erant in alia quod annuerunt sociis qui erant in alia navi, ut venirent et adjuvarent eos. Hoc navi, ut venirent et adjuvarent eos. Hoc autem hic non dicitur. autem hic non dicitur.

Ad hæc et similia dicendum est secun- Ad hæc et similia dicendum est secun- dum Glossam, quod piscatio quæ deter- dum Glossam, quod piscatio quæ deter- minatur, Luc. v, 6, et, Matth. x111, 47 et minatur, Luc. v, 6, et, Matth. x111, 47 et 48, signat prædicationem fidei ad Eccle- 48, signat prædicationem fidei ad Eccle- siam præsentem, ad fidem, quantum ad siam præsentem, ad fidem, quantum ad numerum fidelium. Et quia multi sunt numerum fidelium. Et quia multi sunt de hoc reti exeuntes per schismata et de hoc reti exeuntes per schismata et hæreses quas procurant, ideo ibi dicitur hæreses quas procurant, ideo ibi dicitur quod rumpebatur eorum rete. I ad Co- quod rumpebatur eorum rete. I ad Co- rinth. x1, 19: Oportet et hæreses esse, ut rinth. x1, 19: Oportet et hæreses esse, ut et qui probati sunt, manifesti fiant in et qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. Matth. xvfti, 7: Necesse est ut ve- vobis. Matth. xvfti, 7: Necesse est ut ve- niant scandala: verumtamen væ homini niant scandala: verumtamen væ homini

illi per quem scandalum venit. Et quia illi per quem scandalum venit. Et quia etiam contra tales sæpe fit indigentia litte- etiam contra tales sæpe fit indigentia litte- ratorum et potentum in sæculari potentia, ratorum et potentum in sæculari potentia, ideo annuunt sociis in alia navi guberna- ideo annuunt sociis in alia navi guberna- tis ut juvent eos vel ut disputatione tis ut juvent eos vel ut disputatione litteratoria convincantur: vel potentia litteratoria convincantur: vel potentia sæculari comprimantur. Litterati enim et sæculari comprimantur. Litterati enim et potentes quasi in alia navi sunt: quia potentes quasi in alia navi sunt: quia Ecclesia humilitate et simplicitate Christi Ecclesia humilitate et simplicitate Christi gubernat subjectos. 1 ad Corinth. I, 26.: gubernat subjectos. 1 ad Corinth. I, 26.: Videte vocationem vestram, fratres, quia Videte vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum carnem, non multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles. non multi potentes, non multi nobiles. Illos enim, Matth. XIII, 48, ad numerum Illos enim, Matth. XIII, 48, ad numerum

tentes requiretis eum. tentes requiretis eum.

706 706

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

mensam suam. mensam suam.

« Et panem » sacramenti, qui cor ho- « Et panem » sacramenti, qui cor ho- minis confirmat. Psal. LXXVII, 25: Pa- minis confirmat. Psal. LXXVII, 25: Pa- nem Angelorum manducavit homo. Item, nem Angelorum manducavit homo. Item, Psal. CXLVII, 14: Ex adipe frumenti satiat Psal. CXLVII, 14: Ex adipe frumenti satiat te. Et de hoc supra plura dicta sunt 2. te. Et de hoc supra plura dicta sunt 2.

Roman.. x, 20: Carbones ignis congeres Proverb. 1x, 2: Sapientia proposuit Roman.. x, 20: Carbones ignis congeres Proverb. 1x, 2: Sapientia proposuit super caput ejus 1, hoc est, beneficia ex super caput ejus 1, hoc est, beneficia ex charitate impensa: quæ etiam inimicos charitate impensa: quæ etiam inimicos ad charitatis accendunt affectum. Psal. ad charitatis accendunt affectum. Psal. CXIX, 3 et 4 Quid detur. tibi, aut quid CXIX, 3 et 4 Quid detur. tibi, aut quid apponatur tibi ad linguam dolosam? apponatur tibi ad linguam dolosam? Sagittæ potentis acutæ, cum carbonibus Sagittæ potentis acutæ, cum carbonibus desolatoriis. Hi carbones vastant et deso- desolatoriis. Hi carbones vastant et deso- lantur omne quod est charitati contra- lantur omne quod est charitati contra- rium. Cantic. VIII, 7: Aquæ multæ non rium. Cantic. VIII, 7: Aquæ multæ non potuerunt exstinguere charitatem, scili- potuerunt exstinguere charitatem, scili- cet Dei. Luc. XII, 49: Ignem veni mittere cet Dei. Luc. XII, 49: Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accenda- in terram, et quid volo nisi ut accenda-

tur ? tur ?

« Positas, » hoc est, ordinatas ad cale- « Positas, » hoc est, ordinatas ad cale- faciendum. Isa. XLIV, 16: Calefactus faciendum. Isa. XLIV, 16: Calefactus sum, vidi focum. Psal. XVIII, 7: Nec est sum, vidi focum. Psal. XVIII, 7: Nec est qui se abscondat a calore ejus. qui se abscondat a calore ejus.

« Et piscem » dulcissimum de aquis « Et piscem » dulcissimum de aquis baptismi, quas sanctificavit, et quibus baptismi, quas sanctificavit, et quibus vim regenerativam contulit, Christum vim regenerativam contulit, Christum videlicet ex charitate pro nobis passum, videlicet ex charitate pro nobis passum, et ex calore charitatis in cibum excoctum, et ex calore charitatis in cibum excoctum, et passione extostum. Psal. cI, 4: Ossa et passione extostum. Psal. cI, 4: Ossa mea sicut cremium aruerunt. Alia trans- mea sicut cremium aruerunt. Alia trans-

latio « Ossa mea sicut in confrixorio latio « Ossa mea sicut in confrixorio confrixa sunt. » Frixa autem et cremia confrixa sunt. » Frixa autem et cremia in suis intrinsecis humoribus sunt assata. in suis intrinsecis humoribus sunt assata. Sic Christus in humore pietatis suæ et Sic Christus in humore pietatis suæ et misericordiæ in Passione, et calore pie- misericordiæ in Passione, et calore pie- tatis assus est. Exod. x, 9: Non com- tatis assus est. Exod. x, 9: Non com- edetis ex eo crudum quid, nec coctum edetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni. Hic est aqua, sed tantum assum igni. Hic est piscis dulcissimus quem Pater coelestis piscis dulcissimus quem Pater coelestis filiis se petentibus porrigit. Luc. xI, 11: filiis se petentibus porrigit. Luc. xI, 11: Si petierit piscem, scilicet a Patre cœlesti, Si petierit piscem, scilicet a Patre cœlesti, numquid pro pisce serpentem dabit illi? numquid pro pisce serpentem dabit illi? Quasi dicat: Non: sed potius dabit sui- Quasi dicat: Non: sed potius dabit sui- ipsius in Passione assati per charitatem, ipsius in Passione assati per charitatem, dulcissimam præparationem. dulcissimam præparationem.

Hunc ergo piscem viderunt « superpo- Hunc ergo piscem viderunt « superpo- situm, » hoc est, ad sumendum disposi- situm, » hoc est, ad sumendum disposi- tum et exhibitum. Luc. xxII, 29 et 30 : tum et exhibitum. Luc. xxII, 29 et 30 : Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum, ut edatis et bibatis Pater meus, regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. super mensam meam in regno meo.

* Cf. Proverb. xxv, 22: Prunas congregabis * Cf. Proverb. xxv, 22: Prunas congregabis super caput ejus. super caput ejus.

<< Dicit eis Jesus: Afferte de piscibus 10 << Dicit eis Jesus: Afferte de piscibus 10 quos prendidistis nunc. quos prendidistis nunc.

Ascendit Simon Petrus, et traxit Ascendit Simon Petrus, et traxit rete in terram, plenum magnis pisci- rete in terram, plenum magnis pisci- bus centum quinquaginta tribus. Et bus centum quinquaginta tribus. Et cum tanti essent, non est scissum cum tanti essent, non est scissum rete. » rete. »

Hic quarto officii prædicationis dat Hic quarto officii prædicationis dat auctoritatem, et conversorum describit auctoritatem, et conversorum describit salutem. salutem.

Littera autem omnibus patet. Littera autem omnibus patet.

« Afferte, » ad beatitudinis gloriam. « Afferte, » ad beatitudinis gloriam. « Afferte, » ad, refectionis Angelorum « Afferte, » ad, refectionis Angelorum sanctorum lætitiam. Psal. xxvi, 2 : sanctorum lætitiam. Psal. xxvi, 2 : Afferte Domino gloriam et honorem, Afferte Domino gloriam et honorem, afferte Domino gloriam nomini ejus. afferte Domino gloriam nomini ejus.

« De piscibus » dulcissimis, aqua lotis, « De piscibus » dulcissimis, aqua lotis, et ad carbones charitatis excoctis. Eze- et ad carbones charitatis excoctis. Eze- chiel. xLvII, 9 : Erunt pisces multi chiel. xLvII, 9 : Erunt pisces multi

satis. satis.

« Quos » sagena prædicationis « pren- « Quos » sagena prædicationis « pren- didistis nunc, » tempore gratiæ. Jerem. didistis nunc, » tempore gratiæ. Jerem. XVI, 16 Mittam piscatores multos, et XVI, 16 Mittam piscatores multos, et piscabuntur eos. piscabuntur eos.

Et, sicut ante imperavit Dominus, Et, sicut ante imperavit Dominus,

« Ascendit Simon Petrus, et traxit « Ascendit Simon Petrus, et traxit rete, etc. » rete, etc. »

« Ascendit, » super altitudinem maris, « Ascendit, » super altitudinem maris, et se et sua ponens in periculo, « Simon et se et sua ponens in periculo, « Simon Petrus, » vertex et summus Apostolorum Petrus, » vertex et summus Apostolorum qui piscari venerat, et omnes alios ad qui piscari venerat, et omnes alios ad piscandum sua vocat auctoritate. Psal. piscandum sua vocat auctoritate. Psal.

* Vide supra enarrationem in y. 26 * Vide supra enarrationem in y. 26

сар. ХІІІ. сар. ХІІІ.

11 11

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-10, 11. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-10, 11.

LXVIII, 3: Veni in altitudinem maris, et LXVIII, 3: Veni in altitudinem maris, et tempestas demersit me. tempestas demersit me.

Hic nihil horum veritus, « traxit, » Hic nihil horum veritus, « traxit, » labore suo, « rete » prædicationis et labore suo, « rete » prædicationis et doctrinæ, « in terram » soliditatis et sta- doctrinæ, « in terram » soliditatis et sta- bilitatis vitæ æternæ, « plenum magnis bilitatis vitæ æternæ, « plenum magnis piscibus, » qui virtute magni et sancti- piscibus, » qui virtute magni et sancti- tate. Ad Roman. VIII, 30 : Quos justifi- tate. Ad Roman. VIII, 30 : Quos justifi- cavit, illos et glorificavit. cavit, illos et glorificavit.

« Centum quinquaginta tribus : » quia « Centum quinquaginta tribus : » quia centenarius ex denario in se ducto con- centenarius ex denario in se ducto con- surgens ut primo quodlibet mandatum surgens ut primo quodlibet mandatum formetur forma virtutis, et secundo con- formetur forma virtutis, et secundo con- silio divino diffiniatur, et tertio ad legem silio divino diffiniatur, et tertio ad legem Dei reguletur, et quarto fiat subordinata Dei reguletur, et quarto fiat subordinata potestate coelesti, et quinto invincibili potestate coelesti, et quinto invincibili perficiatur vigore, et sexto dignitatem perficiatur vigore, et sexto dignitatem altitudinis retineat, ita ut in nulla parte altitudinis retineat, ita ut in nulla parte cervicibus et scabellaribus conculcandis cervicibus et scabellaribus conculcandis appropinquet et septimo, cum omni appropinquet et septimo, cum omni tranquillitate per intentionem Deus illi tranquillitate per intentionem Deus illi insideat, et octavo splendor veritatis in insideat, et octavo splendor veritatis in ipso refulgeat, et nono ardor charitatis ipso refulgeat, et nono ardor charitatis illud Deo offerat, et decimo ab ipso Deo illud Deo offerat, et decimo ab ipso Deo odorem et formam gratiæ accipiat. Et sic odorem et formam gratiæ accipiat. Et sic per omnia bona coeli multiplicatus dena- per omnia bona coeli multiplicatus dena- rius, operum centenarii accipiat quadra- rius, operum centenarii accipiat quadra- turam. Quinquagenarius autem remissio- turam. Quinquagenarius autem remissio- nis numerus est, dum nostri quinque nis numerus est, dum nostri quinque sensus omnia secundum sua delectabilia sensus omnia secundum sua delectabilia ad decalogum referuntur: ut, sicut dici- ad decalogum referuntur: ut, sicut dici- tur, Baruch, IV, 28, sicut fuerunt sensus tur, Baruch, IV, 28, sicut fuerunt sensus nostri ut provocaremus Deum, decies nostri ut provocaremus Deum, decies tantum iterum convertentes requiramus tantum iterum convertentes requiramus eum. Sic enim in omni præcepto nihil eum. Sic enim in omni præcepto nihil videmus nisi decorem divinæ pulchritu- videmus nisi decorem divinæ pulchritu- dinis, nihil audimus nisi sonum divinæ dinis, nihil audimus nisi sonum divinæ laudis, nihil olfacimus nisi odorem pie- laudis, nihil olfacimus nisi odorem pie- tatis, nihil gustamus nisi dulcedinem tatis, nihil gustamus nisi dulcedinem bonitatis divinæ, nihil tangimus nisi soli- bonitatis divinæ, nihil tangimus nisi soli- ditatem divinæ veritatis. Tria autem ad ditatem divinæ veritatis. Tria autem ad fidem referuntur divinitatis: quia etiam fidem referuntur divinitatis: quia etiam

in divina et humana natura et eadem ma- in divina et humana natura et eadem ma- nente, tres invocamus personas: et in nente, tres invocamus personas: et in unico Domino nostro Jesu Christo tres unico Domino nostro Jesu Christo tres veneramur substantias. Et sic rete ple- veneramur substantias. Et sic rete ple-

* Baruch, IV, 28: Sicut enim fuit sensus vester * Baruch, IV, 28: Sicut enim fuit sensus vester ut erraretis a Deo, decies tantum iterum conver- ut erraretis a Deo, decies tantum iterum conver-

707 707

num est magnis piscibus centum quin- num est magnis piscibus centum quin- quaginta tribus. quaginta tribus.

<< Et cum tanti essent, non est << Et cum tanti essent, non est scissum rete. »> scissum rete. »>

« Et cum tanti essent, » numero et « Et cum tanti essent, » numero et quantitate, « non est scissum, » per hæ- quantitate, « non est scissum, » per hæ- reses et schismata, « rete » veritatis, reses et schismata, « rete » veritatis, doctrinæ, et unitatis Ecclesiasticæ. doctrinæ, et unitatis Ecclesiasticæ.

Sed contra hoc dicitur, Luc. v, 6, ubi Sed contra hoc dicitur, Luc. v, 6, ubi dicitur Rumpebatur autem rele eorum. dicitur Rumpebatur autem rele eorum. Adhuc autem, Omnes isti pisces electi Adhuc autem, Omnes isti pisces electi sunt. Et Matth. x1, 47, dicitur, quod si- sunt. Et Matth. x1, 47, dicitur, quod si- mile est regnum cælorum sagenæ missæ mile est regnum cælorum sagenæ missæ in mare. Adhuc autem, Luc. v, 7, dicitur, in mare. Adhuc autem, Luc. v, 7, dicitur, quod annuerunt sociis qui erant in alia quod annuerunt sociis qui erant in alia navi, ut venirent et adjuvarent eos. Hoc navi, ut venirent et adjuvarent eos. Hoc autem hic non dicitur. autem hic non dicitur.

Ad hæc et similia dicendum est secun- Ad hæc et similia dicendum est secun- dum Glossam, quod piscatio quæ deter- dum Glossam, quod piscatio quæ deter- minatur, Luc. v, 6, et, Matth. xш11, 47 et minatur, Luc. v, 6, et, Matth. xш11, 47 et 48, signat prædicationem fidei ad Eccle- 48, signat prædicationem fidei ad Eccle- siam præsentem, ad fidem, quantum ad siam præsentem, ad fidem, quantum ad numerum fidelium. Et quia multi sunt numerum fidelium. Et quia multi sunt de hoc reti exeuntes per schismata et de hoc reti exeuntes per schismata et hæreses quas procurant, ideo ibi dicitur hæreses quas procurant, ideo ibi dicitur quod rumpebatur eorum rete. 1 ad Co- quod rumpebatur eorum rete. 1 ad Co- rinth. x1, 19: Oportet et hæreses esse, ut rinth. x1, 19: Oportet et hæreses esse, ut et qui probati sunt, manifesti fiant in et qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. Matth. xviti, 7: Necesse est ut ve- vobis. Matth. xviti, 7: Necesse est ut ve- niant scandala: verumtamen væ homini niant scandala: verumtamen væ homini illi per quem scandalum venit. Et quia illi per quem scandalum venit. Et quia etiam contra tales sæpe fit indigentia litte- etiam contra tales sæpe fit indigentia litte- ratorum et potentum in sæculari potentia, ratorum et potentum in sæculari potentia, ideo annuunt sociis in alia navi guberna- ideo annuunt sociis in alia navi guberna- tis ut juvent eos vel ut disputatione tis ut juvent eos vel ut disputatione litteratoria convincantur: vel potentia litteratoria convincantur: vel potentia sæculari comprimantur. Litterati enim et sæculari comprimantur. Litterati enim et potentes quasi in alia navi sunt: quia potentes quasi in alia navi sunt: quia Ecclesia humilitate et simplicitate Christi Ecclesia humilitate et simplicitate Christi gubernat subjectos. I ad Corinth. 1, 26 : gubernat subjectos. I ad Corinth. 1, 26 : Videte vocationem vestram, fratres, quia Videte vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum carnem, non multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles. non multi potentes, non multi nobiles. Illos enim, Matth. x1, 48, ad numerum Illos enim, Matth. x1, 48, ad numerum

tentes requiretis eum. tentes requiretis eum.

12 12

708 708

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

fidelium colligit bonos et malos fideles. fidelium colligit bonos et malos fideles. Ad Titum, 1, 16: Confitentur se nosse Ad Titum, 1, 16: Confitentur se nosse Deum, factis autem negant. Et ideo in Deum, factis autem negant. Et ideo in ultimo examine judicii, multi de sic captis ultimo examine judicii, multi de sic captis foras mittuntur et ejiciuntur: boni autem foras mittuntur et ejiciuntur: boni autem in vasa æternæ beatitudinis tamquam in in vasa æternæ beatitudinis tamquam in mansiones Patris colliguntur. Ista autem mansiones Patris colliguntur. Ista autem piscatio finalis, captos signat ad perpe- piscatio finalis, captos signat ad perpe- tuæ gloriæ stabilitatem, et ad littus æter- tuæ gloriæ stabilitatem, et ad littus æter- nitatis extractos. Quia post hanc piscatio- nitatis extractos. Quia post hanc piscatio- nem nullus umquam Apostolorum ad nem nullus umquam Apostolorum ad piscandum rediit et ideo omnes electi, piscandum rediit et ideo omnes electi, et nulli ejecti sunt, et nullæ scissuræ et nulli ejecti sunt, et nullæ scissuræ post hæc penitus procurandæ erunt. Nec post hæc penitus procurandæ erunt. Nec egent adjutoribus: quia omnes securi egent adjutoribus: quia omnes securi sunt, in beatitudine confirmati. sunt, in beatitudine confirmati.

Hoc est ergo quod dicit : « Centum Hoc est ergo quod dicit : « Centum quinquaginta tribus. » Isidorus autem quinquaginta tribus. » Isidorus autem dicit, quod in mari illo non sunt nisi dicit, quod in mari illo non sunt nisi centum quinquaginta tria genera piscium, centum quinquaginta tria genera piscium, et de quolibet genere piscium aliquis fuit et de quolibet genere piscium aliquis fuit comprehensus. Sed hoc probare esset comprehensus. Sed hoc probare esset difficile. Et hoc ideo non approbatur. difficile. Et hoc ideo non approbatur.

« Dicit eis Jesus: Venite, prandele. « Dicit eis Jesus: Venite, prandele. Et nemo audebat discumbentium in- Et nemo audebat discumbentium in-

tauri cœlestes, colentes rura cœlestia, tauri cœlestes, colentes rura cœlestia, martyres signant occisos pro virtute. martyres signant occisos pro virtute. Altilia, contemplantes in veritatis con- Altilia, contemplantes in veritatis con- templatione. Et omnia parata, universi- templatione. Et omnia parata, universi- tatem signant electorum, quæ parata tatem signant electorum, quæ parata sunt ad refectionem Sanctorum. « Venite sunt ad refectionem Sanctorum. « Venite ergo, prandete. » Psal. LXVII, 11: Parasti ergo, prandete. » Psal. LXVII, 11: Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Apocal. in dulcedine tua pauperi, Deus. Apocal. XIX, 9 Beati qui ad cœnam nuptiarum XIX, 9 Beati qui ad cœnam nuptiarum Agni vocati sunt. Cantic. v, 1: Com- Agni vocati sunt. Cantic. v, 1: Com- edite, amici, et bibite et inebriamini, edite, amici, et bibite et inebriamini, charissimi. charissimi.

« Et nemo audebat, etc. » « Et nemo audebat, etc. »

Tangitur discreta Domini cognitio. Tangitur discreta Domini cognitio. Quod autem dicit : « Nemo audebat, » Quod autem dicit : « Nemo audebat, » non fuit propter austeritatem, sed propter non fuit propter austeritatem, sed propter reverentiæ auctoritatem, et propter co- reverentiæ auctoritatem, et propter co- gnitionis certitudinem. Jerem. xxx1, 34: gnitionis certitudinem. Jerem. xxx1, 34: Non docebit ultra vir proximum suum, Non docebit ultra vir proximum suum, et vir fratrem, dicens: Cognosce Domi- et vir fratrem, dicens: Cognosce Domi-

пит. пит.

« Discumbentium, » ad prandium, « Discumbentium, » ad prandium, « interrogare eum, » quia non oportebat. « interrogare eum, » quia non oportebat. Ubi enim est veritas benigne et aperte Ubi enim est veritas benigne et aperte exhibita, nulla opus est interrogatione. exhibita, nulla opus est interrogatione. Joan. XVI, 29 et 30: Ecce nunc palam Joan. XVI, 29 et 30: Ecce nunc palam terrogare eum : Tu quis es? scientes loqueris, et proverbium nullum dicis.. terrogare eum : Tu quis es? scientes loqueris, et proverbium nullum dicis.. quia Dominus est. quia Dominus est.

Et venit Jesus, et accipit panem, Et venit Jesus, et accipit panem, et dat eis, et piscem similiter. » et dat eis, et piscem similiter. »

Hic et in quinta et ultima particula Hic et in quinta et ultima particula suæ Resurrectionis ostendit veritatem, suæ Resurrectionis ostendit veritatem, per prandium quod cum discipulis suis per prandium quod cum discipulis suis fecit. fecit.

Dicuntur autem hic tria, scilicet, ad Dicuntur autem hic tria, scilicet, ad 'prandendum invitatio, discreta Domini 'prandendum invitatio, discreta Domini cognitio, et Domini in argumento Apo- cognitio, et Domini in argumento Apo- stolis consueto secundum veritatem de- stolis consueto secundum veritatem de- monstratio. monstratio.

Dicit ergo « Venite, prandete. » Dicit ergo « Venite, prandete. » Prandium enim quasi parandium dici- Prandium enim quasi parandium dici- tur: quia jam paraverat et refectionem tur: quia jam paraverat et refectionem de se et de gaudio conversorum. Matth. de se et de gaudio conversorum. Matth. XXII, 4 Ecce prandium meum paravi: XXII, 4 Ecce prandium meum paravi: tauri mei, et altilia occisa sunt, et omnia tauri mei, et altilia occisa sunt, et omnia parata. Tauri cœlestia ruminantes, sive parata. Tauri cœlestia ruminantes, sive

Nunc scimus quia scis omnia, et non Nunc scimus quia scis omnia, et non opus est tibi ut quis te interroget. opus est tibi ut quis te interroget.

« Tu quis es? » Cum silentio et reve- « Tu quis es? » Cum silentio et reve- rentia multa sedebant, attendentes in rentia multa sedebant, attendentes in

eum. eum.

« Scientes, » certa cognitione, « quia « Scientes, » certa cognitione, « quia Dominus est, » cui cum metu et reveren- Dominus est, » cui cum metu et reveren- tia oportet intendere. Ad Hebr. x11, 28: tia oportet intendere. Ad Hebr. x11, 28: Serviamus placentes Deo, cum metu et Serviamus placentes Deo, cum metu et reverentia. Ad Philip. 11, 12 : Cum metu reverentia. Ad Philip. 11, 12 : Cum metu et tremore vestram salutem operamini. et tremore vestram salutem operamini.

« Et venit Jesus, etc. » « Et venit Jesus, etc. »

Signum est consuetum, in quo suæ Signum est consuetum, in quo suæ Resurrectionis demonstrat veritatem. Resurrectionis demonstrat veritatem.

Dicit ergo « Et venit, » postquam Dicit ergo « Et venit, » postquam alios in discubitu mensæ disposuerat et alios in discubitu mensæ disposuerat et ordinaverat. Luc. x1, 37: Transiens mi- ordinaverat. Luc. x1, 37: Transiens mi- nistrabit illis. Tunc ergo ut Dominus et nistrabit illis. Tunc ergo ut Dominus et

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-13, 14. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-13, 14.

dictum est 1. dictum est 1.

709 709

paterfamilias « venit » ad mensæ discu- positione super Lucam, xxiv, 30, satis paterfamilias « venit » ad mensæ discu- positione super Lucam, xxiv, 30, satis bitum in capite, « et, » modo consueto, bitum in capite, « et, » modo consueto, « accepit » in manibus deitati conjunctis, « accepit » in manibus deitati conjunctis, « panem, » quem suo ibidem miraculo « panem, » quem suo ibidem miraculo præparaverat. Sapient. xvi, 20 : Panem præparaverat. Sapient. xvi, 20 : Panem de cœlo præstitisti illis sine labore, omne de cœlo præstitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. saporis suavitatem.

« Et dat eis, » fractum distribuendo. « Et dat eis, » fractum distribuendo. Matth. xxv, 15: Dedit unicuique secun- Matth. xxv, 15: Dedit unicuique secun- dum propriam virtutem. dum propriam virtutem.

« Et piscem similiter, » in dulcedine « Et piscem similiter, » in dulcedine refectionis, sicut patet per ante dicta : et refectionis, sicut patet per ante dicta : et comedit cum eis, sicut dicitur, Luc. xxiv, comedit cum eis, sicut dicitur, Luc. xxiv, 43, quod postquam cum eis comedit et 43, quod postquam cum eis comedit et bibit, sumens reliquias dedit eis. bibit, sumens reliquias dedit eis.

Hac ergo potestate comedendi suæ Hac ergo potestate comedendi suæ Resurrectionis demonstravit veritatem. Resurrectionis demonstravit veritatem.

Sed objicitur hic, quod cibis egere, est Sed objicitur hic, quod cibis egere, est corporis animalis. Sed in resurrectione corporis animalis. Sed in resurrectione non erunt corpora animalia, sed gloriosa, non erunt corpora animalia, sed gloriosa, cibis non egentia. Videtur ergo quod ve- cibis non egentia. Videtur ergo quod ve- ritatem non demonstravit resurrectionis, ritatem non demonstravit resurrectionis, sed potius vitam cujusdam resuscitatio- sed potius vitam cujusdam resuscitatio- nis post quam iterum esset moritu- nis post quam iterum esset moritu-

rus. rus.

Ad hoc autem dicendum, quod in Ad hoc autem dicendum, quod in manducatione, ut dicit Augustinus, duo manducatione, ut dicit Augustinus, duo attenduntur, scilicet, potestas naturæ, et attenduntur, scilicet, potestas naturæ, et indigentia ad deperditionis restauratio- indigentia ad deperditionis restauratio- nem ordinata. Potestas ergo manducandi nem ordinata. Potestas ergo manducandi de veritate naturæ est : et hanc Dominus de veritate naturæ est : et hanc Dominus demonstravit manducando. Indigentia demonstravit manducando. Indigentia autem ad animalitatem corporis perti- autem ad animalitatem corporis perti- net et illam Dominus non habuit post net et illam Dominus non habuit post resurrectionem. resurrectionem.

Sed tunc quæritur, Quid de cibo illo Sed tunc quæritur, Quid de cibo illo est factum, ex quo corpori ad restaura- est factum, ex quo corpori ad restaura- tionem non est unitus? Ad hoc autem tionem non est unitus? Ad hoc autem iterum respondet Augustinus, dicens : iterum respondet Augustinus, dicens : « Aliter absorbet aquam terra sitiens, et « Aliter absorbet aquam terra sitiens, et aliter radius solis calens. Illa indigentia, aliter radius solis calens. Illa indigentia, iste potentia. » Et sic vult quod animalia iste potentia. » Et sic vult quod animalia corpora cibos attrahunt ex indigentia ut corpora cibos attrahunt ex indigentia ut terra sitiens spiritualia autem et glo- terra sitiens spiritualia autem et glo- riosa faciunt ea evaporare in aerem, sic- riosa faciunt ea evaporare in aerem, sic- ut radius solis calens. Et de hoc in ex- ut radius solis calens. Et de hoc in ex-

1 Cf. enarrationem in Luc. xxiv, 30. Tom. 1 Cf. enarrationem in Luc. xxiv, 30. Tom.

« Hoc jam tertio manifestatus est 14 « Hoc jam tertio manifestatus est 14 Jesus discipulis suis, cum resurrexis- Jesus discipulis suis, cum resurrexis- set a mortuis. » set a mortuis. »

Hic tangitur istius apparitionis ad alias. Hic tangitur istius apparitionis ad alias. comparatio. comparatio.

Et hoc est quod dicit : « Hoc jam ter- Et hoc est quod dicit : « Hoc jam ter- tio. » Dicit Glossa: « Ad numerum die-. tio. » Dicit Glossa: « Ad numerum die-. rum in quibus est manifestatus refertur. >> rum in quibus est manifestatus refertur. >> Unde licet primo die pluries manifestatus Unde licet primo die pluries manifestatus est, tamen una dicitur apparitio illa: quia. est, tamen una dicitur apparitio illa: quia. eodem die ad consolationem discipulo- eodem die ad consolationem discipulo- rum est facta. Secunda autem fuit post rum est facta. Secunda autem fuit post dies octo, quando manifestatus est ad dies octo, quando manifestatus est ad fidei et veritatis confirmationem. Et hic, fidei et veritatis confirmationem. Et hic, tertio, quando manifestatur in plenitu- tertio, quando manifestatur in plenitu- dine potestatis. Et licet pluries apparuit, dine potestatis. Et licet pluries apparuit, tamen Joannes in his Evangelium termi- tamen Joannes in his Evangelium termi- nat quia sufficit ista triplex manifesta- . nat quia sufficit ista triplex manifesta- . tio ad consolationem, veritatem, et po- tio ad consolationem, veritatem, et po- testatem. Deuter. XIX, 15: In ore duo- testatem. Deuter. XIX, 15: In ore duo- rum aut trium testium stabit omne ner- rum aut trium testium stabit omne ner- bum. bum.

Sic ergo jam tertio « manifestatus est Sic ergo jam tertio « manifestatus est Jesus, » ut Salvator consolans, et veritas Jesus, » ut Salvator consolans, et veritas fidem fundans, et potestate plenus, suis fidem fundans, et potestate plenus, suis potestatem et auctoritatis plenitudinem potestatem et auctoritatis plenitudinem conferens. conferens.

« Discipulis suis, » qui testes ejus es- « Discipulis suis, » qui testes ejus es- sent ad omnes. Act. x, 41: Dedit eum sent ad omnes. Act. x, 41: Dedit eum manifestum fieri, non omni populo, sed manifestum fieri, non omni populo, sed testibus præordinatis a Deo: nobis, qui testibus præordinatis a Deo: nobis, qui manducavimus et bibimus cum illo, post- manducavimus et bibimus cum illo, post- quam resurrexit a mortuis. quam resurrexit a mortuis.

« Cum resurrexisset a mortuis, » sicut « Cum resurrexisset a mortuis, » sicut præmisit, Matth. xxvi, 32: Postquam præmisit, Matth. xxvi, 32: Postquam autem resurrexero, præcedam vos in Ga- autem resurrexero, præcedam vos in Ga- lilæam. lilæam.

Sed quæritur, Quare resurgens Domi- Sed quæritur, Quare resurgens Domi- nus non continuo mansit cum discipulis, nus non continuo mansit cum discipulis, sed modo se manifestavit, modo adspe- sed modo se manifestavit, modo adspe- ctum suæ præsentiæ subtraxit? ctum suæ præsentiæ subtraxit?

XXIII hujusce novæ editionis nostræ. XXIII hujusce novæ editionis nostræ.

15 15

710 710

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Et ad hoc dicit Chrysostomus sic: Et ad hoc dicit Chrysostomus sic: « Quia subtraxit sé adspectui illorum ali- « Quia subtraxit sé adspectui illorum ali- quando, ut avidius quæreretur, et quæ- quando, ut avidius quæreretur, et quæ- situs ardentius amaretur, et amatus insi- situs ardentius amaretur, et amatus insi- gnius et devotius veneraretur. » Augu- gnius et devotius veneraretur. » Augu- stinus autem dicit, quod subtrahendo se stinus autem dicit, quod subtrahendo se paulatim, aliam vitam esse quam istam- paulatim, aliam vitam esse quam istam- docuit, quæ spiritu esset quærenda, et docuit, quæ spiritu esset quærenda, et non in præsentia corporali perficienda, non in præsentia corporali perficienda, sed in charitate spiritus ad Deum qui sed in charitate spiritus ad Deum qui ubique est. Unde, Joan. XVI, 7: Expedit ubique est. Unde, Joan. XVI, 7: Expedit vobis ut ego vadam: si enim non abiero, vobis ut ego vadam: si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos. II ad Co- Paraclitus non veniet ad vos. II ad Co- rinth. v, 16: Nos ex hoc neminem novi- rinth. v, 16: Nos ex hoc neminem novi- mus secundum carnem. Et si cognovimus mus secundum carnem. Et si cognovimus secundum carnem Christum, sed nunc secundum carnem Christum, sed nunc jam non novimus. Spiritualis enim di- jam non novimus. Spiritualis enim di- lectio, etsi quandoque præsentia corpo- lectio, etsi quandoque præsentia corpo- rali Sanctorum generatur et fovetur, ta- rali Sanctorum generatur et fovetur, ta- men talibus non perficitur: et ideo a men talibus non perficitur: et ideo a talibus removetur, omnia transcendens, talibus removetur, omnia transcendens, ut in solo Deo perficiatur: dicens cum ut in solo Deo perficiatur: dicens cum Psalmista, Psal. LXII, 25: Quid mihi Psalmista, Psal. LXII, 25: Quid mihi est in cœlo, et a te quid volui super ter- est in cœlo, et a te quid volui super ter- ram? ram?

a Cum ergo prandissent, dicit Si- a Cum ergo prandissent, dicit Si- moni Petro Jesus. » moni Petro Jesus. »

Joannis, ibi, y. 20: « Conversus Petrus. » Joannis, ibi, y. 20: « Conversus Petrus. » In prima harum tria dicuntur: tem- In prima harum tria dicuntur: tem- poris cogruentia ejus cui pastoralis cura poris cogruentia ejus cui pastoralis cura committenda est, examinatio debita, et committenda est, examinatio debita, et pastoralis cura commissa. pastoralis cura commissa. Dicit ergo: Dicit ergo:

« Cum ergo prandissent. » In prandio « Cum ergo prandissent. » In prandio enim quærere noluit, ne de amicitia enim quærere noluit, ne de amicitia mensæ loqui videretur Petrus, quod de mensæ loqui videretur Petrus, quod de dilectione spopondit. Eccli. vi, 10: Est dilectione spopondit. Eccli. vi, 10: Est amicus socius mensæ, et non permanebit amicus socius mensæ, et non permanebit in die necessitatis. Adhuc autem, hoc ul- in die necessitatis. Adhuc autem, hoc ul- timo fecit, ut arctius memoriæ commen- timo fecit, ut arctius memoriæ commen- daret. Psal. cxxxvI, 6: Adhæreat lingua daret. Psal. cxxxvI, 6: Adhæreat lingua mea faucibus meis, si non meminero tui. mea faucibus meis, si non meminero tui. In memoria enim pastoris gregem esse In memoria enim pastoris gregem esse voluit pro quo tot et tanta sustinuit. voluit pro quo tot et tanta sustinuit.

Hac ergo de causa post prandium, Hac ergo de causa post prandium, « dicit Simoni Petro Jesus.» Simonem « dicit Simoni Petro Jesus.» Simonem autem vocat, ut etiam Prælatus obedire autem vocat, ut etiam Prælatus obedire Deo se obligatum esse sciat. I Petri, v, Deo se obligatum esse sciat. I Petri, v, 3: Non ut dominantes in clero, sed forma 3: Non ut dominantes in clero, sed forma facti gregis ex animo. Petrum autem di- facti gregis ex animo. Petrum autem di- cit, ut immobilem in fidei veritate se esse cit, ut immobilem in fidei veritate se esse debere cognoscat. Matth. xvi, 18: Super debere cognoscat. Matth. xvi, 18: Super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam. hanc petram ædificabo Ecclesiam meam.

« Simon Joannis, diligis me plus « Simon Joannis, diligis me plus his? Dicit ei: Etiam, Domine, tu scis his? Dicit ei: Etiam, Domine, tu scis

meos. meos.

Hic istius tractatus incipit de argumen- Hic istius tractatus incipit de argumen- tis gloriosæ resurrectionis pars quinta: quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos tis gloriosæ resurrectionis pars quinta: quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos in qua cum manifestatione resurrectio- in qua cum manifestatione resurrectio- nis, confertur officium curæ pastoralis. nis, confertur officium curæ pastoralis. Dividitur autem hæc pars in duas par- Dividitur autem hæc pars in duas par- tes: in quarum prima agitur de collatione tes: in quarum prima agitur de collatione potestatis. In secunda autem, omnium potestatis. In secunda autem, omnium narratorum ostenditur immobilitas veri- narratorum ostenditur immobilitas veri- tatis, ibi, . 24: « Hic est discipulus tatis, ibi, . 24: « Hic est discipulus ille, etc. » ille, etc. »

Dicit ei iterum: Simon Joannis, di- Dicit ei iterum: Simon Joannis, di- ligis me? Ait illi: Etiam, Domine, ligis me? Ait illi: Etiam, Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos meos. agnos meos.

Dicit ei tertio: Simon Joannis, amas Dicit ei tertio: Simon Joannis, amas me? Contristatus est Petrus, quia dixit me? Contristatus est Petrus, quia dixit ei tertio Amas me? et dixit ei: Do- ei tertio Amas me? et dixit ei: Do- mine, tu omnia nosti: tu scis quia amo mine, tu omnia nosti: tu scis quia amo te. Dixit ei: Pasce oves meas. » te. Dixit ei: Pasce oves meas. »

Adhuc, prima subdividitur in quatuor: Adhuc, prima subdividitur in quatuor: in quarum prima agitur de collatione cu- in quarum prima agitur de collatione cu- ræ pastoralis: in secunda autem de Pas- ræ pastoralis: in secunda autem de Pas- sione pro grege, ibi, . 18: « Amen, sione pro grege, ibi, . 18: « Amen, amen dico tibi, etc. » In tertia, qualiter Hic ponitur ejus cui committenda est amen dico tibi, etc. » In tertia, qualiter Hic ponitur ejus cui committenda est pastor sequi habet vestigia summi Pa- cura pastoralis examinatio. Et non pastor sequi habet vestigia summi Pa- cura pastoralis examinatio. Et non storis et Redemptoris, ibi, y. 19 : « Seque- examinatur in scientia, quia scientiam storis et Redemptoris, ibi, y. 19 : « Seque- examinatur in scientia, quia scientiam re me. » In quarta et ultima, ostenditur per Spiritum sanctum erat accepturus: re me. » In quarta et ultima, ostenditur per Spiritum sanctum erat accepturus: qualis est distinctio in sequendo Petri et sed examinatur de dilectione, quæ est qualis est distinctio in sequendo Petri et sed examinatur de dilectione, quæ est

16 16

17 17

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-15, 16, 17. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XXI-15, 16, 17.

mensura vitæ, et meritorum, et præ- mensura vitæ, et meritorum, et præ- miorum, et causa fidelitatis ad gre- miorum, et causa fidelitatis ad gre-

gem. gem.

Tribus autem vicibus quæritur: quia Tribus autem vicibus quæritur: quia in dilectione proximi tria attenduntur, in dilectione proximi tria attenduntur, quorum unum est dilectionis fervor, ut quorum unum est dilectionis fervor, ut ardenter et ex zelo diligant. Cantic. VIII, ardenter et ex zelo diligant. Cantic. VIII, 6: Lampades ejus lampades ignis atque 6: Lampades ejus lampades ignis atque flammarum. Secundum autem est dis- flammarum. Secundum autem est dis- cretio dilectionis, ut discrete diligat quis, cretio dilectionis, ut discrete diligat quis, et ad quid, et qualiter est diligendus. Et et ad quid, et qualiter est diligendus. Et hoc ipsius dilectionis nomen sonat. Ec- hoc ipsius dilectionis nomen sonat. Ec- cli. xxiv, 24: Ego mater pulchræ dile- cli. xxiv, 24: Ego mater pulchræ dile- ctionis, et timoris, et agnitionis, et san- ctionis, et timoris, et agnitionis, et san- ctæ spei. Tertium est dilectionis ordo, ut ctæ spei. Tertium est dilectionis ordo, ut sciat quo ordine quemlibet de grege di- sciat quo ordine quemlibet de grege di- ligat. Cantic. 11, 4: Ordinavit in me cha- ligat. Cantic. 11, 4: Ordinavit in me cha- ritatem. I ad Corinth. xiv, 40: Omnia ritatem. I ad Corinth. xiv, 40: Omnia secundum ordinem fiant, scilicet in vo- secundum ordinem fiant, scilicet in vo- bis. Similiter in charitate tria sunt: quia, bis. Similiter in charitate tria sunt: quia, Deuter. vi, 5, Deus ex toto corde, ex Deuter. vi, 5, Deus ex toto corde, ex tota mente, et ex tota anima præcipitur tota mente, et ex tota anima præcipitur diligi 1, hoc est, ex tota cordis voluntate diligi 1, hoc est, ex tota cordis voluntate ne illiciatur, ex tota mentis intentione ne ne illiciatur, ex tota mentis intentione ne decipiatur, ex tota animæ vine abstraha- decipiatur, ex tota animæ vine abstraha- tur diligi. Quod enim additur: Ex om- tur diligi. Quod enim additur: Ex om- nibus, scilicet animæ, viribus: hoc nibus, scilicet animæ, viribus: hoc idem est, quia vires sunt animæ, ex qua idem est, quia vires sunt animæ, ex qua tota diligere præcipimur. tota diligere præcipimur.

Dividitur autem hæc pars in tres in- Dividitur autem hæc pars in tres in- terrogationes, et in tres responsiones, et terrogationes, et in tres responsiones, et tres pastoralis curæ injunctiones. tres pastoralis curæ injunctiones.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« Simon Joannis, » hoc est, fili Joan- « Simon Joannis, » hoc est, fili Joan- nis, qui interpretatur, in quo est gratia: nis, qui interpretatur, in quo est gratia: quia tota dilectio fundari debet in gratia, quia tota dilectio fundari debet in gratia, et nihil habere debet in affectu carnis. et nihil habere debet in affectu carnis. Matth. xvi, 17: Beatus es, Simon Bar- Matth. xvi, 17: Beatus es, Simon Bar- jona, vel Joanna: quia caro et sanguis jona, vel Joanna: quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui in non revelavit tibi, sed Pater meus qui in celis est. Ad Galat. 1, 16: Continuo non celis est. Ad Galat. 1, 16: Continuo non acquievi carni et sanguini. I ad Corinth. acquievi carni et sanguini. I ad Corinth. xv, 10 Gratia Dei sum id quod sum, et xv, 10 Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me vacua non fuit. gratia ejus in me vacua non fuit.

« Diligis me, » ex toto corde, hoc est, « Diligis me, » ex toto corde, hoc est, ex tota voluntate, ne illiciaris ab illece ex tota voluntate, ne illiciaris ab illece

1 Cf. Deuter. XI, 13; Matth. XXII, 37; Marc. 1 Cf. Deuter. XI, 13; Matth. XXII, 37; Marc. XII, 30; Luc. x, 27. XII, 30; Luc. x, 27.

711 711

brosis, « plus his ? » scilicet aliis Apo- brosis, « plus his ? » scilicet aliis Apo- stolis et discipulis. stolis et discipulis.

Sed cum hoc Petrus scire non posset, Sed cum hoc Petrus scire non posset, utrum pļus aliis diligeret: videtur fru- utrum pļus aliis diligeret: videtur fru- stra hoc Dominus quæsivisse. stra hoc Dominus quæsivisse.

Sed ad hoc dicendum, quod Dominus Sed ad hoc dicendum, quod Dominus hanc quæstionem ad instructionem fecit hanc quæstionem ad instructionem fecit successorum ut scirent gregem Domini successorum ut scirent gregem Domini non debere commendari ei qui Deum non debere commendari ei qui Deum tantum diligit sed potius esse inquiren- tantum diligit sed potius esse inquiren- dum eum qui Deum præ cæteris diligit. dum eum qui Deum præ cæteris diligit. Et hoc signatum est, Numer. xvII, 8, ubi Et hoc signatum est, Numer. xvII, 8, ubi Aaron ideo constitutus est summus sa- Aaron ideo constitutus est summus sa- cerdos, quia virga sui solius floruit, et cerdos, quia virga sui solius floruit, et fronduit, et fructum protulit: signans fronduit, et fructum protulit: signans quod pastor singularis esse debet in re- quod pastor singularis esse debet in re- ctitudine quæ per virgam, singularis in ctitudine quæ per virgam, singularis in scientia instructionis quæ per frondes, scientia instructionis quæ per frondes, singularis in fructu operum dulcissimæ singularis in fructu operum dulcissimæ conversationis quæ per fructum amyg- conversationis quæ per fructum amyg- dali designatur. Ad hoc ergo dicit: «Plus dali designatur. Ad hoc ergo dicit: «Plus his. » Et hoc dicit Augustinus: « Sic in di- his. » Et hoc dicit Augustinus: « Sic in di- gnitatibus Ecclesiasticis non sufficit insti- gnitatibus Ecclesiasticis non sufficit insti- tuere bonum, ubi melior possit inveniri. tuere bonum, ubi melior possit inveniri. In hac autem dilectione intelligitur fer- In hac autem dilectione intelligitur fer- vor dilectionis proximi. » Luc. xiv, 32: vor dilectionis proximi. » Luc. xiv, 32: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis, Nonne cor nostrum ardens erat in nobis, scilicet de Jesu, dum loqueretur in via ? scilicet de Jesu, dum loqueretur in via ? Jerem. xx, 9: Factus est in corde meo Jerem. xx, 9: Factus est in corde meo quasi ignis exæstuans, claususque in os- quasi ignis exæstuans, claususque in os- sibus meis et defeci, ferre non sustinens. sibus meis et defeci, ferre non sustinens.