644 644

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

et veste purpures circumdede- et veste purpures circumdede-

runt eum. runt eum.

3. Et veniebant ad eum, et dicebant: 3. Et veniebant ad eum, et dicebant: Ave, rex Judæorum et dabant Ave, rex Judæorum et dabant ei alapas. ei alapas.

4. Exivit ergo iterum Pilatus foras, 4. Exivit ergo iterum Pilatus foras, et dicit eis: Ecce adduco vobis et dicit eis: Ecce adduco vobis eum foras, ut cognoscatis quia eum foras, ut cognoscatis quia nullam invenio in eo causam. nullam invenio in eo causam. 5. Exivit ergo Jesus portans coronam 5. Exivit ergo Jesus portans coronam spineam, et purpureum vesti- spineam, et purpureum vesti- mentum. Et dicit eis: Ecce mentum. Et dicit eis: Ecce homo. homo.

6. Cum ergo vidissent eum pontifices 6. Cum ergo vidissent eum pontifices et ministri, clamabant, dicen- et ministri, clamabant, dicen- tes Crucifige, crucifige eum. tes Crucifige, crucifige eum. Dicit eis Pilatus: Accipite eum Dicit eis Pilatus: Accipite eum vos, et crucifigite: ego enim non vos, et crucifigite: ego enim non invenio in eo causam. invenio in eo causam.

7. Responderunt ei Judæi : Nos le- 7. Responderunt ei Judæi : Nos le- gem habemus, et secundum le- gem habemus, et secundum le- gem debet mori, quia Filium gem debet mori, quia Filium Dei se fecit. Dei se fecit.

8. Cum ergo audisset Pilatus: hunc 8. Cum ergo audisset Pilatus: hunc sermonem, magis timuit. sermonem, magis timuit.

9. Et ingressus est prætorium ite- 9. Et ingressus est prætorium ite- rum, et dixit ad Jesum: Unde rum, et dixit ad Jesum: Unde es tu? Jesus autem responsum es tu? Jesus autem responsum non dedit ei. non dedit ei.

10. Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non 10. Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non loqueris? nescis quia potesta- loqueris? nescis quia potesta- tem habeo crucifigere te, et po- tem habeo crucifigere te, et po- testatem habeo dimittere te? testatem habeo dimittere te? 11. Respondit Jesus : Non haberes 11. Respondit Jesus : Non haberes potestatem adversum me ullam, potestatem adversum me ullam, nisi tibi datum esset desuper. nisi tibi datum esset desuper. Propterea qui me tradidit tibi, Propterea qui me tradidit tibi, majus peccatum habet. majus peccatum habet.

12. Et exinde quærebat Pilatus di- 12. Et exinde quærebat Pilatus di- mittere eum. Judæi autem cla- mittere eum. Judæi autem cla- mabant, dicentes: Si hunc di- mabant, dicentes: Si hunc di- mittis, non es amicus Cæsaris : mittis, non es amicus Cæsaris : omnis enim qui se regem facit, omnis enim qui se regem facit, contradicit Cæsari. contradicit Cæsari.

13. Pilatus autem cum audisset hos 13. Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum, sermones, adduxit foras Jesum,

1 Matth. XXVII, 1 Matth. XXVII,

33; Marc. xv, 22; Luc. XXII, 33; Marc. xv, 22; Luc. XXII,

33. 33.

et sedit pro tribunali, in loco et sedit pro tribunali, in loco qui dicitur Lithostrotos, he- qui dicitur Lithostrotos, he- braice autem Gabbatha. braice autem Gabbatha. 14. Erat autem parasceve Paschæ, 14. Erat autem parasceve Paschæ, hora quasi sexta. Et dicit Ju- hora quasi sexta. Et dicit Ju- dæis Ecce rex vester. dæis Ecce rex vester. 15. Illi autem clamabant: Tolle, tolle, 15. Illi autem clamabant: Tolle, tolle, crucifige eum. Dicit eis Pila- crucifige eum. Dicit eis Pila- tus Regem vestrum crucifi- tus Regem vestrum crucifi- gam? Responderunt pontifices : gam? Responderunt pontifices : Non habemus regem nisi Cæ- Non habemus regem nisi Cæ-

sarem. sarem.

16. Tunc ergo tradidit eis illum ut 16. Tunc ergo tradidit eis illum ut crucifigeretur. Susceperunt au- crucifigeretur. Susceperunt au- tem Jesum, et eduxerunt. tem Jesum, et eduxerunt. 17. Et bajulans sibi crucem, exivit in 17. Et bajulans sibi crucem, exivit in eum qui dicitur Calvariæ lo- eum qui dicitur Calvariæ lo- cum, hebraice autem Golgotha¹, cum, hebraice autem Golgotha¹, 18. Ubi crucifixerunt eum, et eum eo 18. Ubi crucifixerunt eum, et eum eo alios duos, hinc et hinc, me- alios duos, hinc et hinc, me- dium autem Jesum. dium autem Jesum. 19. Scripsit autem et titulum Pilatus, 19. Scripsit autem et titulum Pilatus, et posuit super crucem. Erat et posuit super crucem. Erat autem scriptum : Jesus Naza- autem scriptum : Jesus Naza- renus, rex Judæorum. renus, rex Judæorum. 20. Hunc ergo titulum multi Judæo- 20. Hunc ergo titulum multi Judæo- rum legerunt, quia prope civi- rum legerunt, quia prope civi- tatem erat locus ubi crucifixus tatem erat locus ubi crucifixus est Jesus et erat scriptum he- est Jesus et erat scriptum he- braice, græce, et latine. braice, græce, et latine. Dicebant ergo Pilato pontifices Dicebant ergo Pilato pontifices Judæorum Noli scribere: Rex Judæorum Noli scribere: Rex Judæorum, sed quia ipse di- Judæorum, sed quia ipse di- xit Rex sum Judæorum. xit Rex sum Judæorum. 22. Respondit Pilatus: Quod scripsi, 22. Respondit Pilatus: Quod scripsi, scripsi. scripsi.

21. 21.

23. Milites ergo cum crucifixissent 23. Milites ergo cum crucifixissent

24. 24.

eum, acceperunt vestimenta eum, acceperunt vestimenta ejus, et fecerunt quatuor partes, ejus, et fecerunt quatuor partes, unicuique militi partem, et tu- unicuique militi partem, et tu- nicam 2. Erat autem tunica in- nicam 2. Erat autem tunica in- consutilis, desuper contexta consutilis, desuper contexta per totum. per totum. Dixerunt ergo ad invicem : Non Dixerunt ergo ad invicem : Non scindamus eam, sed sortiamur scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit. Ut Scriptura de illa cujus sit. Ut Scriptura

2 Matth. XXVII, 35; Marc. xv, 24; Luc. XXIII, 2 Matth. XXVII, 35; Marc. xv, 24; Luc. XXIII, 34. 34.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX.

impleretur, dicens : Partiti sunt impleretur, dicens : Partiti sunt vestimenta mea sibi, et in ve- vestimenta mea sibi, et in ve- stem meam miserunt sortem¹. stem meam miserunt sortem¹. Et milites quidem hæc fece- Et milites quidem hæc fece-

runt. runt.

25. Stabant autem juxta crucem Jesu 25. Stabant autem juxta crucem Jesu mater ejus, et soror matris ejus, mater ejus, et soror matris ejus, Maria Cleophæ, et Maria Mag- Maria Cleophæ, et Maria Mag- dalene. dalene.

26. Cum vidisset ergo Jesus matrem, 26. Cum vidisset ergo Jesus matrem, et discipulum stantem, quem et discipulum stantem, quem diligebat, dicit matri suæ: Mu- diligebat, dicit matri suæ: Mu- lier, ecce filius tuus. lier, ecce filius tuus.

27. Deinde dicit discipulo: Ecce ma- 27. Deinde dicit discipulo: Ecce ma- ter tua. Et ex illa hora accepit ter tua. Et ex illa hora accepit eam discipulus in sua. eam discipulus in sua.

28. Postea sciens Jesus quia omnia 28. Postea sciens Jesus quia omnia consummata sunt, ut consum- consummata sunt, ut consum-

maretur Scriptura, dixit: Si- maretur Scriptura, dixit: Si-

tio². tio².

645 645

ut viderunt cum jam mortuum, ut viderunt cum jam mortuum, non fregerunt ejus crura, non fregerunt ejus crura, 34. Sed unus militum lancea latus 34. Sed unus militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit ejus aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. sanguis et aqua.

35. Et qui vidit testimonium perhi- 35. Et qui vidit testimonium perhi- buit, et verum est testimonium buit, et verum est testimonium ejus. Et ille scit quia vera di- ejus. Et ille scit quia vera di- cit ut et vos credatis. cit ut et vos credatis. 36. Facta sunt enim hæc ut Scriptura 36. Facta sunt enim hæc ut Scriptura impleretur: Os non commi- impleretur: Os non commi- nuetis ex eo 3. nuetis ex eo 3.

37. 37.

Et iterum alia Scriptura dicit : Et iterum alia Scriptura dicit : Videbunt in quem transfixe- Videbunt in quem transfixe- runt 4. runt 4.

38. Post hæc autem rogavit Pilatum 38. Post hæc autem rogavit Pilatum Joseph ab Arimathæa, eo quod Joseph ab Arimathæa, eo quod esset discipulus Jesu, occultus esset discipulus Jesu, occultus autem propter metum Judæo- autem propter metum Judæo- rum, ut tolleret corpus Jesu *. rum, ut tolleret corpus Jesu *. Et permisit Pilatus. Venit ergo, Et permisit Pilatus. Venit ergo, et tulit corpus Jesu. et tulit corpus Jesu. Venit autem et Nicodemus, qui Venit autem et Nicodemus, qui venerat ad Jesum nocte pri- venerat ad Jesum nocte pri- mum, ferens mixturam myr- mum, ferens mixturam myr- rhæ et aloes, quasi libras cen- rhæ et aloes, quasi libras cen-

29. Vas ergo erat positum aceto ple- 29. Vas ergo erat positum aceto ple- num. Illi autem spongiam ple- num. Illi autem spongiam ple- nam aceto, hyssopo circumpo- 39. nam aceto, hyssopo circumpo- 39. nentes, obtulerunt ori ejus. nentes, obtulerunt ori ejus. 30. Cum ergo accepisset Jesus ace- 30. Cum ergo accepisset Jesus ace- tum, dixit Consummatum est. tum, dixit Consummatum est. Et inclinato capite, tradidit spi- Et inclinato capite, tradidit spi- ritum. ritum.

31. Judæi ergo, quoniam parasceve 31. Judæi ergo, quoniam parasceve erat, ut non remanerent in cruce erat, ut non remanerent in cruce corpora sabbato, erat enim ma- corpora sabbato, erat enim ma- gnus dies ille sabbati, rogave- gnus dies ille sabbati, rogave- runt Pilatum ut frangerentur runt Pilatum ut frangerentur eorum crura, et tollerentur. eorum crura, et tollerentur. 32. Venerunt ergo milites et primi 32. Venerunt ergo milites et primi quidem fregerunt crura, et alte- quidem fregerunt crura, et alte- rius qui crucifixus est cum eo. rius qui crucifixus est cum eo. 33. Ad Jesum autem cum venissent, 33. Ad Jesum autem cum venissent,

1 Psal. XXI, 19. 1 Psal. XXI, 19.

2 Psal. LXVIII, 22. 2 Psal. LXVIII, 22.

3 Exod. XII, 46; Numer. 1x, 12. 3 Exod. XII, 46; Numer. 1x, 12.

tum. tum.

40. Acceperunt ergo corpus Jesu, et 40. Acceperunt ergo corpus Jesu, et ligaverunt illud linteis cum aro- ligaverunt illud linteis cum aro- matibus, sicut mos est Judæis matibus, sicut mos est Judæis sepelire. sepelire.

41. Erat autem in loco, ubi crucifixus 41. Erat autem in loco, ubi crucifixus est, hortus et in horto monu- est, hortus et in horto monu- mentum novum, in quo non- mentum novum, in quo non- dum quisquam positus erat. dum quisquam positus erat. 42. Ibi ergo propter parasceven Ju- 42. Ibi ergo propter parasceven Ju- dæorum, quia juxta erat mo- dæorum, quia juxta erat mo- numentum, posuerunt Jesum. numentum, posuerunt Jesum.

Zachar. XII, 10. Zachar. XII, 10.

5 Matth. XXVII, 57; Marc. xv, 43; Luc. XXIII, 50. 5 Matth. XXVII, 57; Marc. xv, 43; Luc. XXIII, 50. • Supra, III, 2 • Supra, III, 2

3 3

646 646

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

IN CAPUT XIX JOANNIS IN CAPUT XIX JOANNIS

ENARRATIO. ENARRATIO.

« Tunc ergo apprehendit Pilatus Je- « Tunc ergo apprehendit Pilatus Je- sum, et flagellavit. sum, et flagellavit.

Et milites, plectentes coronam de Et milites, plectentes coronam de spinis, imposuerunt capiti ejus, et spinis, imposuerunt capiti ejus, et veste purpurea circumdederunt eum. veste purpurea circumdederunt eum. Et veniebant ad eum, et dicebant: Et veniebant ad eum, et dicebant: Ave, rex Judæorum : et dabant ei Ave, rex Judæorum : et dabant ei alapas. alapas.

Exivit ergo iterum Pilatus foras, et Exivit ergo iterum Pilatus foras, et dicit eis Ecce adduco vobis eum fo- dicit eis Ecce adduco vobis eum fo- ras, ut cognoscatis quia nullam inve- ras, ut cognoscatis quia nullam inve- nio in eo causam. nio in eo causam.

Exivit ergo Jesus portans coronam Exivit ergo Jesus portans coronam spineam, et purpureum vestimentum, spineam, et purpureum vestimentum, Et dicit eis: Ecce homo. Et dicit eis: Ecce homo.

Cum ergo vidissent eum pontifices Cum ergo vidissent eum pontifices et ministri, clamabant, dicentes : et ministri, clamabant, dicentes : Crucifige, crucifige eum. Dicit eis Crucifige, crucifige eum. Dicit eis Pilatus Accipite eum vos, et cruci- Pilatus Accipite eum vos, et cruci- figite ego enim non invenio in eo figite ego enim non invenio in eo

causam. » causam. »

Hic incipit pars in qua Pilatus laborat Hic incipit pars in qua Pilatus laborat ad liberandum Dominum Jesum cum ad liberandum Dominum Jesum cum aliqua mitigatione furoris Judæorum per aliqua mitigatione furoris Judæorum per severitatem quam fecit circa Dominum. severitatem quam fecit circa Dominum.

Habet autem quatuor partes: in qua- Habet autem quatuor partes: in qua- rum prima afflictum flagellis, et illusum rum prima afflictum flagellis, et illusum opprobriis ad voluntatem Judæorum, opprobriis ad voluntatem Judæorum, innititur liberare. In secunda, audiens innititur liberare. In secunda, audiens accusationem, quod Filium Dei se face- accusationem, quod Filium Dei se face- ret, timens magis per rumorem illum, ret, timens magis per rumorem illum, nititur liberare, ibi, . 7: « Responde- nititur liberare, ibi, . 7: « Responde- runt ergo Judæi: Nos legem, etc. » In runt ergo Judæi: Nos legem, etc. » In tertia, cogitur per accusationem roma- tertia, cogitur per accusationem roma- næ potestatis, quod si hunc dimittit, næ potestatis, quod si hunc dimittit, Cæsari se opponit, ibi, y. 12 : « Judæi Cæsari se opponit, ibi, y. 12 : « Judæi autem clamabant, dicentes: Si hunc di- autem clamabant, dicentes: Si hunc di-

mittis, etc. » In quarta autem, adjudi- mittis, etc. » In quarta autem, adjudi- cans petitionem fieri eorum, sedet pro cans petitionem fieri eorum, sedet pro tribunali, ibi, y. 13 : « Pilatus autem tribunali, ibi, y. 13 : « Pilatus autem cum audisset, etc. » Primum horum est di- cum audisset, etc. » Primum horum est di- strictæ severitatis. Secundum autem, di- strictæ severitatis. Secundum autem, di- vinæ discretionis. Tertium, humani timo- vinæ discretionis. Tertium, humani timo- ris. Quartum autem, apertæ iniquitatis. ris. Quartum autem, apertæ iniquitatis. Propter quod etiam culpabilis in morte Propter quod etiam culpabilis in morte Domini dicitur Pilatus. Domini dicitur Pilatus.

In prima harum partium dicuntur In prima harum partium dicuntur quinque, scilicet, Domini flagellatio, quinque, scilicet, Domini flagellatio, Domini illusio, flagellati et illusi de- Domini illusio, flagellati et illusi de- monstratio, Judæorum clamatio, Pilati monstratio, Judæorum clamatio, Pilati ad liberationem Domini quantum valuit ad liberationem Domini quantum valuit persuasio. persuasio.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« Tunc ergo, » quando nec solemnitas « Tunc ergo, » quando nec solemnitas festi, nec comparatio latronis et homi- festi, nec comparatio latronis et homi- cidæ valuit apud eos, quin eligerent cidæ valuit apud eos, quin eligerent eum mori, contra festi pietatem : et eum mori, contra festi pietatem : et præponerent mortem ejus malefactori et præponerent mortem ejus malefactori et homicidæ : « tunc » cogitans' satiare eos homicidæ : « tunc » cogitans' satiare eos poenis suis, « apprehendit Pilatus Je- poenis suis, « apprehendit Pilatus Je- sum, » coram eis, « et flagellavit » eum sum, » coram eis, « et flagellavit » eum per manus militum ad columnam pu- per manus militum ad columnam pu- blice: ut undique laceratis carnibus ejus blice: ut undique laceratis carnibus ejus et in livorem redactis, poenis ejus crude- et in livorem redactis, poenis ejus crude- litas eorum satiaretur. Isa. L, 6 : Corpus litas eorum satiaretur. Isa. L, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genas meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus faciem meam non meas vellentibus faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus averti ab increpantibus et conspuentibus in me. Quod autem hoc faceret ad libe- in me. Quod autem hoc faceret ad libe- rationem Domini, dicitur, Luc. XXIII, 22, rationem Domini, dicitur, Luc. XXIII, 22, ubi dicit Pilatus: Corripiam ergo illum, ubi dicit Pilatus: Corripiam ergo illum,

et dimittam. et dimittam.

« Et milites plectentes coronam de « Et milites plectentes coronam de spinis, etc. » spinis, etc. »

«< coro- «< coro-

Secundum est de illusione. « Et mili- Secundum est de illusione. « Et mili- tes plectentes, » complicando tes plectentes, » complicando nam,» id est, sertum ad modum coronæ nam,» id est, sertum ad modum coronæ capitis, « de spinis, » hoc est, de juncis capitis, « de spinis, » hoc est, de juncis spinosis et aculeatis, versis aculeis ad spinosis et aculeatis, versis aculeis ad caput : « imposuerunt capiti ejus, » ut caput : « imposuerunt capiti ejus, » ut poena punctionis cumularetur probro ir- poena punctionis cumularetur probro ir- risionis. Cantic. 11, 11: Egredimini et risionis. Cantic. 11, 11: Egredimini et videte, filiæ Sion, hoc est, fideles ani- videte, filiæ Sion, hoc est, fideles ani- mæ, regem Salomonem, vestrum pacifi- mæ, regem Salomonem, vestrum pacifi-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-2, 3, 4, 5. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-2, 3, 4, 5.

cum, in diademate, quo coronavit illum cum, in diademate, quo coronavit illum mater sua, hoc est, Synagoga. Hoc au- mater sua, hoc est, Synagoga. Hoc au- tem fecerunt in irrisionem ejus : quia a tem fecerunt in irrisionem ejus : quia a fidelibus rex Israel dicebatur. Luc. xix, fidelibus rex Israel dicebatur. Luc. xix, 38 Benedictus qui venit rex in nomine 38 Benedictus qui venit rex in nomine Domini! Pax in cælo, et gloria in ex- Domini! Pax in cælo, et gloria in ex- celsis ! celsis !

« Et veste purpurea circumdederunt « Et veste purpurea circumdederunt eum. » In signum regale, hoc est, colore eum. » In signum regale, hoc est, colore purpureo, hoc est, sanguine rubeo co- purpureo, hoc est, sanguine rubeo co- lorata quæ de sanguine ostrei, quod lorata quæ de sanguine ostrei, quod purpur vel murex vocatur, colorata fuit. purpur vel murex vocatur, colorata fuit. Hoc enim signum fuit quod rex justitiæ Hoc enim signum fuit quod rex justitiæ esset, qui victor, sanguine hostium super esset, qui victor, sanguine hostium super quos triumphavit, vestem triumphalem quos triumphavit, vestem triumphalem sanguinolentam haberet. Isa. LXIII, 2 : sanguinolentam haberet. Isa. LXIII, 2 : Quare rubrum est indumentum tuum? Quare rubrum est indumentum tuum? Et respondet infra parum, y. 3: Asper- Et respondet infra parum, y. 3: Asper- sus est sanguis eorum super vestimenta sus est sanguis eorum super vestimenta mea, hoc est, fecerunt in derisionem : mea, hoc est, fecerunt in derisionem : quod tamen Spiritus ordinavit in pro- quod tamen Spiritus ordinavit in pro- phetiæ impletionem. Ipse enim est rex ju- phetiæ impletionem. Ipse enim est rex ju- stitiæ, de quo dicitur, Isa. xxx11, 1: Ecce stitiæ, de quo dicitur, Isa. xxx11, 1: Ecce in justitia regnabit rex, et principes in in justitia regnabit rex, et principes in judicio præerunt. Et hoc fuit illusio sive judicio præerunt. Et hoc fuit illusio sive poena. Et sicut fecerunt in factis, et in poena. Et sicut fecerunt in factis, et in signis ita etiam fecerunt in verbis. signis ita etiam fecerunt in verbis. Et hoc est: Et hoc est:

« Et veniebant ad eum, etc. »> « Et veniebant ad eum, etc. »>

«< Veniebant ad eum, » quasi facientes «< Veniebant ad eum, » quasi facientes ei regalem frequentiam, « et dicebant, » ei regalem frequentiam, « et dicebant, » irridentes: « Ave, rex Judæorum. » irridentes: « Ave, rex Judæorum. » Etiam nolentes et irridentes verum di- Etiam nolentes et irridentes verum di- cunt. Daniel. vII, 14: Dedit ei potesta- cunt. Daniel. vII, 14: Dedit ei potesta- tem, et honorem, et regnum : potestas tem, et honorem, et regnum : potestas ejus, potestas æterna, quæ non aufere- ejus, potestas æterna, quæ non aufere- tur et regnum ejus, quod non corrum- tur et regnum ejus, quod non corrum- petur. petur.

« Et dabant ei alapas, » quod iterum « Et dabant ei alapas, » quod iterum probrum fuit cum pœna. probrum fuit cum pœna.

Et est hic quæstio, Quare Christus Et est hic quæstio, Quare Christus secundum doctrinam suam, secundum doctrinam suam, Matth. v, Matth. v, 39 Si quis percusserit in dexteram 39 Si quis percusserit in dexteram maxillam, præbe illi est alteram. Quare maxillam, præbe illi est alteram. Quare ergo non porrexit alteram ? ergo non porrexit alteram ?

647 647

Sed ad hoc sæpe responsum est, quia Sed ad hoc sæpe responsum est, quia quando dicitur : Porrige alteram, vel quando dicitur : Porrige alteram, vel præbe et alteram, hoc est dictu: Esto præbe et alteram, hoc est dictu: Esto paratus ad hoc, quod præbeas coram paratus ad hoc, quod præbeas coram iniquo judice et prævalente iniquitate: iniquo judice et prævalente iniquitate: quia ibi non valet expostulatio justitiæ, quia ibi non valet expostulatio justitiæ, et ibi nihil prodest nisi patientia. Jacobi, et ibi nihil prodest nisi patientia. Jacobi, 4 Patientia opus perfectum habet, 4 Patientia opus perfectum habet, ut sitis perfecti et integri, in nullo defi- ut sitis perfecti et integri, in nullo defi- cientes. I ad Corinth. x1, 20: Sustinetis cientes. I ad Corinth. x1, 20: Sustinetis si quis in faciem vos cædit. si quis in faciem vos cædit.

I, I,

: :

Transit autem hic Joannes, qualiter Transit autem hic Joannes, qualiter Pilatus ad Herodem misit Christum : qui Pilatus ad Herodem misit Christum : qui et remisit eum ad Pilatum, illusum veste et remisit eum ad Pilatum, illusum veste alba et arundine: quia sciebat Lucam, alba et arundine: quia sciebat Lucam, xx, 11 et seq., satis plene posuisse'. xx, 11 et seq., satis plene posuisse'.

« Exivit ergo iterum Pilatus, etc. » « Exivit ergo iterum Pilatus, etc. »

Tertium est hujus partis et tangitur Tertium est hujus partis et tangitur qualiter flagellatus et illusus Dominus qualiter flagellatus et illusus Dominus Judæis demonstratur. Judæis demonstratur.

« Exivit ergo Pilatus iterum » de « Exivit ergo Pilatus iterum » de prætorio, in quod non intrabant Judæi prætorio, in quod non intrabant Judæi ne contaminarentur, « foras » prætorium ne contaminarentur, « foras » prætorium ad locum in quo stabant Judæi, « et ad locum in quo stabant Judæi, « et dixit eis,» scilicet Judæis : « Ecce addu- dixit eis,» scilicet Judæis : « Ecce addu- co vobis eum, » Jesum, «foras, » flagel- co vobis eum, » Jesum, «foras, » flagel- latum et illusum, « ut cognoscatis » eum latum et illusum, « ut cognoscatis » eum satietate furoris vestri, « quia nullam in satietate furoris vestri, « quia nullam in eo causam » mortis « invenio, » licet ta- eo causam » mortis « invenio, » licet ta- men et flagellatus est, et laceratus fla- men et flagellatus est, et laceratus fla- gellis et illusus est, in signum fatuita- gellis et illusus est, in signum fatuita- tis et hoc sufficit fecisse ad voluntatem tis et hoc sufficit fecisse ad voluntatem vestram innocenti. Psal. XXIII, 4: Inno- vestram innocenti. Psal. XXIII, 4: Inno- cens manibus et mundo corde, etc. Job, cens manibus et mundo corde, etc. Job, XVI, XVI,

: :

11 et 12 Aperuerunt super me ora 11 et 12 Aperuerunt super me ora sua, et exprobrantes percusserunt ma- sua, et exprobrantes percusserunt ma- xillam meam satiati sunt pœnis meis. xillam meam satiati sunt pœnis meis. Conclusit me Deus apud iniquum, et Conclusit me Deus apud iniquum, et manibus impiorum me tradidit. manibus impiorum me tradidit.

« Exivit ergo Jesus portans coro- « Exivit ergo Jesus portans coro- nam spineam, etc. » nam spineam, etc. »

« Exivit Jesus » populo Judæorum de- « Exivit Jesus » populo Judæorum de- monstrandus, sicut dicit Augustinus, non monstrandus, sicut dicit Augustinus, non

1 Luc. XXIII, 11 et seq. Cf. etiam, Matth. xxvII, 27 et seq. Marc. xv, 1 Luc. XXIII, 11 et seq. Cf. etiam, Matth. xxvII, 27 et seq. Marc. xv,

16 et seq. 16 et seq.

648 648

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

clarus imperio, sed plenus opprobrio. clarus imperio, sed plenus opprobrio. « Portans spineam coronam, » in sig- « Portans spineam coronam, » in sig- num quod spinæ erant quæ cinxerant num quod spinæ erant quæ cinxerant eum. Cantic. II, 2: Sicut lilium inter eum. Cantic. II, 2: Sicut lilium inter spinas, pungentes undique : sic amica spinas, pungentes undique : sic amica mea, scilicet Christi anima, inter filias, mea, scilicet Christi anima, inter filias, effœminatas synagogæ animas. Psal. effœminatas synagogæ animas. Psal. CXVII, 12: Exarserunt in me sicut ignis CXVII, 12: Exarserunt in me sicut ignis in spinis. Isa. 1x, 18: In spinas et in ve- in spinis. Isa. 1x, 18: In spinas et in ve- pres erunt. pres erunt.

« Et purpureum vestimentum : in « Et purpureum vestimentum : in signum quod aliquando vestiens eum signum quod aliquando vestiens eum Synagoga, sanguinaria effecta, sangui- Synagoga, sanguinaria effecta, sangui- nem. innocentem interficiendo fudit. nem. innocentem interficiendo fudit. Osee, IV, Osee, IV, 2 Sanguis sanguinem teti- 2 Sanguis sanguinem teti- git. Quia sanguis Christi tetigit sangui- git. Quia sanguis Christi tetigit sangui- nem Prophetarum a Patribus istorum nem Prophetarum a Patribus istorum effusum. Matth. xxII, 35: Ut veniat effusum. Matth. xxII, 35: Ut veniat super vos omnis sanguis justus, qui super vos omnis sanguis justus, qui effusus est super terram, a sanguine effusus est super terram, a sanguine Abel justi, usque ad sanguinem, etc. Abel justi, usque ad sanguinem, etc.

« Et dicit eis » Pilatus, ut eos ad mi- « Et dicit eis » Pilatus, ut eos ad mi- sericordian provocaret: «Ecce homo, » sericordian provocaret: «Ecce homo, » de quo ad minus humana sunt sentienda: de quo ad minus humana sunt sentienda: et sic ab homine livido viso, et tantum et sic ab homine livido viso, et tantum punito, est abhorrendum: et contra punito, est abhorrendum: et contra totam naturam hominis est, homini non totam naturam hominis est, homini non misereri. Luc. VI, 36: Estote miseri- misereri. Luc. VI, 36: Estote miseri- cordes, sicut et Pater vester misericors cordes, sicut et Pater vester misericors est. est.

Isa. v, 7: Exspectavi ut faceret judi- Isa. v, 7: Exspectavi ut faceret judi- cium, et ecce iniquitas: et justitiam, et cium, et ecce iniquitas: et justitiam, et ecce clamor. ecce clamor.

« Crucifige, crucifige eum. » « Crucifige, crucifige eum. »

Bis dicunt ut horrore mortis accumu - Bis dicunt ut horrore mortis accumu - laretur probrum crucifixionis. Cruci- laretur probrum crucifixionis. Cruci- fixio, ut dicit Chrysostomus, tanta con- fixio, ut dicit Chrysostomus, tanta con- fusio tunc temporis fuit, ut nullus de fusio tunc temporis fuit, ut nullus de crucifixo memoriam nisi in maledicto crucifixo memoriam nisi in maledicto haberet. Et ideo hanc poenam sibi inferri haberet. Et ideo hanc poenam sibi inferri petebant, quod de cætero nominis ejus petebant, quod de cætero nominis ejus nemo nisi in maledictione recordaretur. nemo nisi in maledictione recordaretur. Pro blasphemia enim quam sibi impone- Pro blasphemia enim quam sibi impone- bant, lapidandus et non crucifigendus bant, lapidandus et non crucifigendus erat, si vera fuisset blasphemia: sicut erat, si vera fuisset blasphemia: sicut legitur, Levit. xxiv, 14: Educ blasphe- legitur, Levit. xxiv, 14: Educ blasphe- mum extra castra et lapidet eum po- mum extra castra et lapidet eum po- pulus universus. Cum pœna ergo et pulus universus. Cum pœna ergo et exprobratione volebant memoriam sub exprobratione volebant memoriam sub maledicto ponere: sicut scriptum est, maledicto ponere: sicut scriptum est, Deuter. xxi, 23 Maledictus a Deo qui Deuter. xxi, 23 Maledictus a Deo qui pendet in ligno. Sed Christus học elegit pendet in ligno. Sed Christus học elegit ut nos a maledicto legis absolveret. Et ut nos a maledicto legis absolveret. Et sic mala nobis sua voluntate profuerunt : sic mala nobis sua voluntate profuerunt : sicut princeps eorum Caiphas nobis pro- sicut princeps eorum Caiphas nobis pro- fuit consilio suæ iniquitatis. Ad Galat. fuit consilio suæ iniquitatis. Ad Galat. 111, 13 Christus nos redemit de male- 111, 13 Christus nos redemit de male- dicto legis, factus pro nobis maledi- dicto legis, factus pro nobis maledi- ctum, quia scriptum est: Maledictus ctum, quia scriptum est: Maledictus

« Cum ergo vidissent eum ponti- omnis qui pendet in ligno. Et ideo dicit « Cum ergo vidissent eum ponti- omnis qui pendet in ligno. Et ideo dicit fices, etc. » fices, etc. »

Quartum est, quod est induratio Ju- Quartum est, quod est induratio Ju- dæorum ut afflicto et exprobrato adde- dæorum ut afflicto et exprobrato adde- retur afflictio et confusio. retur afflictio et confusio.

« Et ministri » sceleris, qui eum com- « Et ministri » sceleris, qui eum com- prehenderant, «< clamaverunt, dicentes. » prehenderant, «< clamaverunt, dicentes. » Nimius enim furor malitiæ non sinebat Nimius enim furor malitiæ non sinebat eos quieto loqui spiritu. Genes. xxxvii, eos quieto loqui spiritu. Genes. xxxvii, 4 Oderant eum, nec poterant ei quid- 4 Oderant eum, nec poterant ei quid- quam pacifice loqui. Tunc impleta est quam pacifice loqui. Tunc impleta est prophetia Isaiæ, de vinea quam dextera prophetia Isaiæ, de vinea quam dextera sua in pinguedine omnis ubertatis plan- sua in pinguedine omnis ubertatis plan- taverat, ut dicitur: Exspectavit ut fa- taverat, ut dicitur: Exspectavit ut fa- ceret uvas, et fecit labruscas 1. Et infra, ceret uvas, et fecit labruscas 1. Et infra,

1 Isa. v, 2. 1 Isa. v, 2.

Pater Filio, Genes. xxvi1, 29: Qui ma- Pater Filio, Genes. xxvi1, 29: Qui ma- ledixerit tibi, sit ille maledictus : et qui ledixerit tibi, sit ille maledictus : et qui benedixerit tibi, benedictionibus replea- benedixerit tibi, benedictionibus replea- tur. Sic ergo nescientes pro nobis cla- tur. Sic ergo nescientes pro nobis cla-

maverunt. maverunt.

« Dicit eis Pilatus Accipite eum « Dicit eis Pilatus Accipite eum vos, etc. » vos, etc. »

Quintum est, in quo ad liberandum Quintum est, in quo ad liberandum Christum nititur eis obviare Pilatus. Christum nititur eis obviare Pilatus.

« Accipite eum vos, » qui sine causa « Accipite eum vos, » qui sine causa consuevistis innocentes damnare : « et consuevistis innocentes damnare : « et crucifigite » eum vos absque causæ co- crucifigite » eum vos absque causæ co- gnitione : quia sic contra legem vestram gnitione : quia sic contra legem vestram

10 10

12 12

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-7, 12. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-7, 12.

etiam facietis, quæ, Joan. VII, 51, a etiam facietis, quæ, Joan. VII, 51, a vobis dicta sunt: Numquid lex nostra vobis dicta sunt: Numquid lex nostra judicat hominem, nisi prius audierit judicat hominem, nisi prius audierit ab ipso ? ab ipso ?

Et hoc est quod subdit : « Ego non Et hoc est quod subdit : « Ego non invenio in eo causam, condemnationis invenio in eo causam, condemnationis scilicet mortis. I Petri, 11, 22: Pecca- scilicet mortis. I Petri, 11, 22: Pecca- tum non fecit, nec inventus est dolus in tum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus. ore ejus.

« Responderunt ei Judæi: Nos le- « Responderunt ei Judæi: Nos le- gem habemus, et secundum legem gem habemus, et secundum legem debet mori, quia Filium Dei se fe- debet mori, quia Filium Dei se fe- cit. cit.

649 649

habere in judiciis et condemnationibus habere in judiciis et condemnationibus poenarum. Et hæc est lex blasphemiæ, poenarum. Et hæc est lex blasphemiæ, Levit. xxiv, 16, quam paulo ante in- Levit. xxiv, 16, quam paulo ante in- duximus. duximus.

« Et secundum hanc legem debet « Et secundum hanc legem debet mori. » Et causam blasphemiæ subinfe- mori. » Et causam blasphemiæ subinfe- runt : « Quia Filium Dei se fecit. » Jam runt : « Quia Filium Dei se fecit. » Jam autem in antehabitis ostensum est, quod autem in antehabitis ostensum est, quod Christus se Filium Dei non fecit: sed Christus se Filium Dei non fecit: sed Pater Deus eum Filium Dei genuit. Et Pater Deus eum Filium Dei genuit. Et hoc Christus, et voce Patris de coelo, et hoc Christus, et voce Patris de coelo, et testimonio operum, et Scripturæ aucto- testimonio operum, et Scripturæ aucto- ritate probavit. Et ideo lex blasphemiæ ritate probavit. Et ideo lex blasphemiæ in eo locum non habuit. in eo locum non habuit.

Est autem advertenda malitia eorum Est autem advertenda malitia eorum qui de lege nihil curaverunt, nisi in qui de lege nihil curaverunt, nisi in Cum ergo audisset Pilatus hunc quantum videbatur contra Christum fa- Cum ergo audisset Pilatus hunc quantum videbatur contra Christum fa- sermonem, magis timuit. sermonem, magis timuit.

cere. Datur enim lex, Exod. XXII, 18: cere. Datur enim lex, Exod. XXII, 18:

Et ingressus est prætorium iterum, Maleficos non patieris vivere : et tamen Et ingressus est prætorium iterum, Maleficos non patieris vivere : et tamen

et dicit ad Jesum: Unde es tu? et dicit ad Jesum: Unde es tu? Jesus autem responsum non dedit ei. Jesus autem responsum non dedit ei.

Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non loqueris? Nescis quia potestatem ha- loqueris? Nescis quia potestatem ha- beo crucifigere te, et potestatem ha- beo crucifigere te, et potestatem ha- beo dimittere te? beo dimittere te?

Respondit Jesus: Non haberes po- Respondit Jesus: Non haberes po- testatem adversus me ullam, nisi tibi testatem adversus me ullam, nisi tibi datum fuisset desuper. Propterea qui datum fuisset desuper. Propterea qui me tradidit tibi, majus peccatum me tradidit tibi, majus peccatum habet. habet.

Et exinde quærebat Pilatus dimit- Et exinde quærebat Pilatus dimit- tere eum. » tere eum. »

Hæc est secunda pars istius partis : in Hæc est secunda pars istius partis : in qua ponitur accusatio Judæorum, prop- qua ponitur accusatio Judæorum, prop- ter quam incepit timere Pilatus. ter quam incepit timere Pilatus.

Et dicuntur hic tria: accusatio, judi- Et dicuntur hic tria: accusatio, judi- cis timor, et discussio facta de novo cis timor, et discussio facta de novo propter accusationem positam. propter accusationem positam.

Dicit ergo « Nos, » Judæi, « legem Dicit ergo « Nos, » Judæi, « legem habemus,» a Deo per Moysen nobis da- habemus,» a Deo per Moysen nobis da- tam sive positam. Et quamvis legem tam sive positam. Et quamvis legem hanc haberent, non tamen custodierunt hanc haberent, non tamen custodierunt eam. Act. VII, 53: Accepistis legem in eam. Act. VII, 53: Accepistis legem in dispositione Angelorum, et non custo- dispositione Angelorum, et non custo- distis. Tamen dicunt se legem hanc non distis. Tamen dicunt se legem hanc non

ipsi maleficum Barabbam vivificaverunt. ipsi maleficum Barabbam vivificaverunt. Si dicas, quod pietas et religio festi Si dicas, quod pietas et religio festi tanti rigorem mitigavit legis. Hoc qui- tanti rigorem mitigavit legis. Hoc qui- dem verum est. Et ideo dicit Augusti- dem verum est. Et ideo dicit Augusti- nus: «Non peccaverunt tunc nocentem nus: «Non peccaverunt tunc nocentem absolvendo. » Si hoc, inquam, conce- absolvendo. » Si hoc, inquam, conce- datur, quæritur, Quare pietas et religio datur, quæritur, Quare pietas et religio non mitigavit legem et absolutionem non mitigavit legem et absolutionem Christi? Si forte dicis, quod unus tan- Christi? Si forte dicis, quod unus tan- tum in festo absolvi debuit et consuevit. tum in festo absolvi debuit et consuevit.

Quid dicis, quod nocens in festo præ- Quid dicis, quod nocens in festo præ- electus est innocenti? Hoc enim nulla electus est innocenti? Hoc enim nulla ratione poterat excusari. Adhuc autem, ratione poterat excusari. Adhuc autem, Quare religioni et festo non detulerunt, Quare religioni et festo non detulerunt, ut saltem detulissent post festum senten- ut saltem detulissent post festum senten- tiam sicut, Act. XII, 4, legitur de He- tiam sicut, Act. XII, 4, legitur de He- rode, qui captum Petrum, noluit produ- rode, qui captum Petrum, noluit produ- cere nisi post Pascha. Accusabiles ergo cere nisi post Pascha. Accusabiles ergo sunt de lege quam pro se induxerunt. sunt de lege quam pro se induxerunt.

« Cum ergo audisset Pilatus hunc « Cum ergo audisset Pilatus hunc

sermonem, » sermonem, »

Scilicet istius novæ accusationis, «ma- Scilicet istius novæ accusationis, «ma- gis timuit, » et perplexus sibi videbatur. gis timuit, » et perplexus sibi videbatur. Quia dimittendo eum, videretur facere Quia dimittendo eum, videretur facere contra legem Judæorum, quos propter contra legem Judæorum, quos propter ambitionem potestatis, quam habuit ambitionem potestatis, quam habuit super eos, venerabatur. Et occidendo super eos, venerabatur. Et occidendo eum, timuit Filium Dei occidere, quem eum, timuit Filium Dei occidere, quem

650 650

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

factis sæpe audivit probatum in Jerusa- factis sæpe audivit probatum in Jerusa- lem. Daniel. XIII, 22: Angustiæ sunt mihi lem. Daniel. XIII, 22: Angustiæ sunt mihi undique, etc. et quid eligam ignoro. undique, etc. et quid eligam ignoro. Quia nullam aliam accusationem audi- Quia nullam aliam accusationem audi- verat, propter quam secundum legem de- verat, propter quam secundum legem de- buit mori. buit mori.

« Et ingressus est prætorium ite- « Et ingressus est prætorium ite- rum, etc. » rum, etc. »

« Et » ideo « ingressus est, » Judæos « Et » ideo « ingressus est, » Judæos relinquens, « prætorium, » cum Jesu, relinquens, « prætorium, » cum Jesu, «< iterum » examinando eum de ista accu- «< iterum » examinando eum de ista accu- satione. satione.

Et dicuntur tria: examinatio Pilati, Et dicuntur tria: examinatio Pilati, mansuetissima taciturnitas Christi, et mansuetissima taciturnitas Christi, et iterata provocatio Pilati, qua Christum iterata provocatio Pilati, qua Christum provocare voluit ad respondendum, per provocare voluit ad respondendum, per quod posset, non obstante tali occasione quod posset, non obstante tali occasione liberari. liberari.

: :

« Et dicit ad Jesum: Unde es tu ? » « Et dicit ad Jesum: Unde es tu ? » Cujus originis divinæ, an humanæ ? Cujus originis divinæ, an humanæ ? Christus autem ad hoc responderat. Christus autem ad hoc responderat. Joan. VIII, Joan. VIII, 23 Vos de deorsum estis, 23 Vos de deorsum estis, ego de supernis sum. Vos de hoc mundo ego de supernis sum. Vos de hoc mundo estis, ego non sum de hoc mundo. Joan. estis, ego non sum de hoc mundo. Joan. 111, 31 Qui de cœlo venit, super omnes 111, 31 Qui de cœlo venit, super omnes

est. est.

stranda quando etiam deitas humanita- stranda quando etiam deitas humanita- tem a Deo a Propheta dereliquisse legi- tem a Deo a Propheta dereliquisse legi- tur eo quod eam passionibus exposuit, tur eo quod eam passionibus exposuit, et a pœnis non defendit. Si ergo respon- et a pœnis non defendit. Si ergo respon- disset se esse Filium Dei, statim per in- disset se esse Filium Dei, statim per in- firmitatem in conspectu infidelium, firmitatem in conspectu infidelium, sponsio falsa judicata fuisset. sponsio falsa judicata fuisset.

re- re-

Tertia causa est, quia tanta respon- Tertia causa est, quia tanta respon- sione et tam profunda impii indigni fue- sione et tam profunda impii indigni fue- runt. Math. v, 6: Nolite dare sanctum runt. Math. v, 6: Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margaritas ve- canibus, neque mittatis margaritas ve- stras ante porcos. stras ante porcos.

« Dicit ergo ei Pilatus, » « Dicit ergo ei Pilatus, »

Provocans ad responsum, per quod Provocans ad responsum, per quod illa accusatio excluderetur: « Mihi non illa accusatio excluderetur: « Mihi non loqueris? » Ac si dicat: Loquendo mihi loqueris? » Ac si dicat: Loquendo mihi deberes captare benevolentiam meam, deberes captare benevolentiam meam, ut amica de te sentiendo dimitterem : ut amica de te sentiendo dimitterem : præcipue cum videaris me instare modis præcipue cum videaris me instare modis omnibus quibus possum, ad tuam dimis- omnibus quibus possum, ad tuam dimis- sionem. Sed de hoc redditur ratio, Lucæ, sionem. Sed de hoc redditur ratio, Lucæ, xx11, 67 et 68, ubi sic dicitur: Et ait illis xx11, 67 et 68, ubi sic dicitur: Et ait illis Jesus Si vobis dixero, non credetis mihi, Jesus Si vobis dixero, non credetis mihi, si autem et interrogavero, non responde- si autem et interrogavero, non responde- bitis mihi, neque dimittetis. bitis mihi, neque dimittetis.

Provocat ulterius ad responsum : Provocat ulterius ad responsum : « Nescis quia potestatem habeo cruci- « Nescis quia potestatem habeo cruci-

« Jesus autem responsum non dedit figere te, et potestatem habeo » publi- « Jesus autem responsum non dedit figere te, et potestatem habeo » publi-

ei. » ei. »

Hujus autem taciturnitatis triplex a Hujus autem taciturnitatis triplex a Sanctis assignatur ratio, quarum una Sanctis assignatur ratio, quarum una est in Glossa quæ sic dicit : « Hic et in est in Glossa quæ sic dicit : « Hic et in aliis locis legitur siluisse Jesus, ut pro- aliis locis legitur siluisse Jesus, ut pro- phetia impleretur: Quasi agnus coram phetia impleretur: Quasi agnus coram tondente se obmutescet, scilicet sine vo- tondente se obmutescet, scilicet sine vo- ce et non aperiet os suum '. Quæ simi- ce et non aperiet os suum '. Quæ simi- litudo data est de agno: ut in suo silen- litudo data est de agno: ut in suo silen- tio, non ut reus sed innocens habeatur. tio, non ut reus sed innocens habeatur. Non enim ut conscius, sed ut mansuetus Non enim ut conscius, sed ut mansuetus pro aliis immolatur. Agninam enim in pro aliis immolatur. Agninam enim in Passione demonstravit naturam. » Passione demonstravit naturam. »

Secunda causa est, quia erat tempus Secunda causa est, quia erat tempus Passionis in quo infirmitas humanitatis Passionis in quo infirmitas humanitatis et non potentia divinitatis erat demon- et non potentia divinitatis erat demon-

1 Isa. LIII, 7. 1 Isa. LIII, 7.

cam, quia præses sum, « dimittere te ? »> cam, quia præses sum, « dimittere te ? »> si volo. In hoc Pilatus seipsum con- si volo. In hoc Pilatus seipsum con- demnat. Si enim causam in eo non in- demnat. Si enim causam in eo non in- venit, et potestatem dimittendi habuit, venit, et potestatem dimittendi habuit, quare non dimisit? Sed hujus causa quare non dimisit? Sed hujus causa fuit, quia propter ambitionem potestatis, fuit, quia propter ambitionem potestatis, favorem Judæorum quibus præfuit, quæ- favorem Judæorum quibus præfuit, quæ- sivit. Psal. LI, 6: Deus dissipavit ossa sivit. Psal. LI, 6: Deus dissipavit ossa eorum qui hominibus placent confusi eorum qui hominibus placent confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. sunt, quoniam Deus sprevit eos.

« «

Respondit Jesus: Non haberes po- Respondit Jesus: Non haberes po- testatem, etc. » testatem, etc. »

« «

Respondit Jesus, » non de quæstione Respondit Jesus, » non de quæstione originis suæ, sed ad hoc quod dicit de originis suæ, sed ad hoc quod dicit de potestate : « Non haberes potestatem ad- potestate : « Non haberes potestatem ad-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-11, 12, 13. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-11, 12, 13.

versus me ullam. » Hoc considera in versus me ullam. » Hoc considera in tua voluntate, quod potestas tua non tua voluntate, quod potestas tua non esset contra me : quia ex affectu non esset contra me : quia ex affectu non facis, quod facere cogeris ex timore. facis, quod facere cogeris ex timore. « Nisi tibi datum esset desuper, » hoc « Nisi tibi datum esset desuper, » hoc est, a Cæsare. Unde tu es homo sub po- est, a Cæsare. Unde tu es homo sub po- testate constitutus : et si haberes pote- testate constitutus : et si haberes pote- statem liberam, non sub alio, bene con- statem liberam, non sub alio, bene con- sidero quod non haberes illam adversum sidero quod non haberes illam adversum me, sed potius pro me tunc haberes po- me, sed potius pro me tunc haberes po- testatem. Nunc autem sub altiore pote- testatem. Nunc autem sub altiore pote- state constitutus, Judæorum apud Cæsa- state constitutus, Judæorum apud Cæsa- rem times accusationem et ideo tuam rem times accusationem et ideo tuam adversum me et non pro me habes po- adversum me et non pro me habes po-

testatem. testatem.

: :

« Propterea qui me tradidit tibi, » « Propterea qui me tradidit tibi, » quia hoc fecit ille ex libera voluntate et quia hoc fecit ille ex libera voluntate et malitia, nullo timore coactus: ut Judas, malitia, nullo timore coactus: ut Judas, et Judæorum pontifices : « majus, » et Judæorum pontifices : « majus, » quam tu, « peccatum habet, » quia illius quam tu, « peccatum habet, » quia illius peccatum nullum habet pallium excu- peccatum nullum habet pallium excu- sationis per timorem. Iste est sensus sationis per timorem. Iste est sensus litteræ et expositio est Victoris super litteræ et expositio est Victoris super

hunc locum. hunc locum.

Sed secundum hoc objicitur, Quia Sed secundum hoc objicitur, Quia sic Pilatus a peccato videretur excusatus, sic Pilatus a peccato videretur excusatus, præcipue cum vinctus sit assignatus præcipue cum vinctus sit assignatus Jesus, et secundum allegata judicare Jesus, et secundum allegata judicare tenetur. Judæi autem allegaverunt legem tenetur. Judæi autem allegaverunt legem blasphemiæ, et blasphemiam ipsam : blasphemiæ, et blasphemiam ipsam : Quia Filium Dei se fecit '. Quia Filium Dei se fecit '.

Ad hoc dicendum, quod pro certo Ad hoc dicendum, quod pro certo Pilatus excusatur a tanto, sed non a Pilatus excusatur a tanto, sed non a toto quia ipse satis percepit quod alle- toto quia ipse satis percepit quod alle- gatio legis nulla fuit. Et ideo dicitur, gatio legis nulla fuit. Et ideo dicitur, Matth. xxvII, 18, quod sciebat quod per Matth. xxvII, 18, quod sciebat quod per invidiam tradidissent eum. Et ideo de invidiam tradidissent eum. Et ideo de officio suo eum liberare debuit, sed prop- officio suo eum liberare debuit, sed prop- ter mundanum timorem et favorem ho- ter mundanum timorem et favorem ho- minum non fecit hoc. Glossa tamen hic minum non fecit hoc. Glossa tamen hic sic non exponit litteram hanc, neque sic non exponit litteram hanc, neque Chrysostomus, sed dicit sic : « Nisi tibi Chrysostomus, sed dicit sic : « Nisi tibi datum esset desuper, » hoc est, a Deo : datum esset desuper, » hoc est, a Deo : quia non est potestas nisi a Deo et quia non est potestas nisi a Deo et qui resistit potestati, Dei ordinationi re- qui resistit potestati, Dei ordinationi re- sistit qui autem resistunt, ipsi sibi sistit qui autem resistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt 2. Eccli. x, 4 : damnationem acquirunt 2. Eccli. x, 4 :

1 1

1 Supra, &. 7. 1 Supra, &. 7.

651 651

In manu Dei potestas terræ. » Unde In manu Dei potestas terræ. » Unde Glossa «Tamen tibi talis potestas data Glossa «Tamen tibi talis potestas data est ut sis sub alterius potestate. Et ideo est ut sis sub alterius potestate. Et ideo majus peccatum est ei qui me tibi tra- majus peccatum est ei qui me tibi tra- didit invidendo, quam tibi qui potesta- didit invidendo, quam tibi qui potesta- tem exerces metuendo: non tamen Pi- tem exerces metuendo: non tamen Pi- latus est sine peccato: et ideo addit latus est sine peccato: et ideo addit « majus. » Et hoc in idem revertitur « majus. » Et hoc in idem revertitur quod prius dictum est. quod prius dictum est.

« Et exinde quærebat Pilatus dimit- « Et exinde quærebat Pilatus dimit- tere eum. » tere eum. »

« Et » ideo, quia hoc dixit Jesus, « Et » ideo, quia hoc dixit Jesus, « exinde, » hoc est, propter hoc « quæ- « exinde, » hoc est, propter hoc « quæ- rebat Pilatus, » intelligens quod per rebat Pilatus, » intelligens quod per invidiam tradiderant, « dimittere eum » invidiam tradiderant, « dimittere eum » absolutum. Isa. LVIII, 6: Dimitte eos qui absolutum. Isa. LVIII, 6: Dimitte eos qui confracti sunt liberos. Proverb. xxiv, 11 confracti sunt liberos. Proverb. xxiv, 11 et 12 Erue eos qui ducuntur ad mor- et 12 Erue eos qui ducuntur ad mor- tem, et qui trahuntur ad interitum, tem, et qui trahuntur ad interitum, liberare ne cesses. Si dixeris: Vires non liberare ne cesses. Si dixeris: Vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse suppetunt qui inspector est cordis ipse intelligit : et servatorem animæ tuæ intelligit : et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini juxta nihil fallit, reddetque homini juxta opera sua. opera sua.

« Judæi autem clamabant, dicen- « Judæi autem clamabant, dicen- tes Si hunc dimittis, non es amicus tes Si hunc dimittis, non es amicus Cæsaris omnis enim qui se regem Cæsaris omnis enim qui se regem facit, contradicit Cæsari. facit, contradicit Cæsari.

Pilatus autem cum audisset hos Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum, et sermones, adduxit foras Jesum, et sedit pro tribunali, in loco qui dici- sedit pro tribunali, in loco qui dici- tur Lithostrotos, hebraice autem Gab- tur Lithostrotos, hebraice autem Gab- batha. batha.

Erat autem parasceve Paschæ, hora Erat autem parasceve Paschæ, hora quasi sexta. Et dicit Judæis: Ecce quasi sexta. Et dicit Judæis: Ecce

rex vester. rex vester.

Illi autem clamabant: Tolle, tolle, Illi autem clamabant: Tolle, tolle, crucifige eum. Dicit eis Pilatus: Re- crucifige eum. Dicit eis Pilatus: Re- gem vestrum crucifigam? Responde- gem vestrum crucifigam? Responde-

2 Ad Roman. XIII, 2. 2 Ad Roman. XIII, 2.

13 13

14 14

15 15

16 16

652 652

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

runt pontifices: Non habemus regem runt pontifices: Non habemus regem nisi Cæsarem. nisi Cæsarem.

Tunc ergo tradidit eis illum, ut cru- Tunc ergo tradidit eis illum, ut cru- cifigeretur. » cifigeretur. »

Hic inducitur allegatio, simul et accu- Hic inducitur allegatio, simul et accu- satio propter quod Pilatus mundano ti- satio propter quod Pilatus mundano ti- more condemnat Dominum. more condemnat Dominum.

Et ideo hic quinque dicuntur: in quo- Et ideo hic quinque dicuntur: in quo- rum primo ponitur comminationis alle- rum primo ponitur comminationis alle- gatio in secundo, accusatio: in tertio, gatio in secundo, accusatio: in tertio, Domini ad judicium productio: in quar- Domini ad judicium productio: in quar- to, judicis pro tribunali sessio: in quin- to, judicis pro tribunali sessio: in quin- to, condemnatio. to, condemnatio.

: :

In primo ostenduntur duo clamor ex In primo ostenduntur duo clamor ex importunitate et rancore, et comminatio importunitate et rancore, et comminatio ex superiori potestate. ex superiori potestate.

Dicit ergo « Judæi, » invidi et cæci, Dicit ergo « Judæi, » invidi et cæci, « clamabant, » spiritu concitato, ordi- « clamabant, » spiritu concitato, ordi- nem allegantium corrumpentes. Jerem. nem allegantium corrumpentes. Jerem. XII, 8 Facta est mihi hæreditas mea XII, 8 Facta est mihi hæreditas mea quasi leo in silva: dedit contra me vo- quasi leo in silva: dedit contra me vo- cem. Psal. xxI, 14 Aperuerunt super cem. Psal. xxI, 14 Aperuerunt super me os suum, sicut leo rapiens et rugiens. me os suum, sicut leo rapiens et rugiens.

« Dicentes: Si hunc dimittis, » hunc « Dicentes: Si hunc dimittis, » hunc modo manu præsentatum propter alie- modo manu præsentatum propter alie- næ usurpationem potestatis, « non es næ usurpationem potestatis, « non es amicus Cæsaris, » hoc est, non es fidelis amicus Cæsaris, » hoc est, non es fidelis amicus et minister Cæsaris, qui interpre- amicus et minister Cæsaris, qui interpre- tatur possidens potestatem sive principa- tatur possidens potestatem sive principa- tum quia tu parcis ei qui se in suum tum quia tu parcis ei qui se in suum principatum vult intrudere : quod non principatum vult intrudere : quod non est fidelis amici et ministri. Ille enim est fidelis amici et ministri. Ille enim debet custodire honorem domini sui. debet custodire honorem domini sui.

Et allegant rationem : « Omnis enim Et allegant rationem : « Omnis enim qui se regem facit, » usurpata potestate, qui se regem facit, » usurpata potestate, «< contradicit Cæsari, » cujus solius est «< contradicit Cæsari, » cujus solius est dare prælationes, regna, et dominatus. dare prælationes, regna, et dominatus. Joan. vi, 15, patet quod hæc allegatio Joan. vi, 15, patet quod hæc allegatio nulla fuit quia cum Jesus cognovisset nulla fuit quia cum Jesus cognovisset quia venturi essent ut raperent eum, et quia venturi essent ut raperent eum, et facerent eum regem, fugit, et abscondit facerent eum regem, fugit, et abscondit se. Et ideo ante Pilatum respondit, quod se. Et ideo ante Pilatum respondit, quod regnum suum non esset de hoc mundo. regnum suum non esset de hoc mundo.

« Pilatus autem, cum audisset hos « Pilatus autem, cum audisset hos sermones, etc. » sermones, etc. »

rem. rem.

Ex timore accusationis apud Cæsa- Ex timore accusationis apud Cæsa- Psal. XIII, Psal. XIII, 5 Trepidaverunt ti- 5 Trepidaverunt ti- more, ubi non erat timor. Proverb. more, ubi non erat timor. Proverb. XXIX, 25 Qui timet hominem cito cor- XXIX, 25 Qui timet hominem cito cor- ruet. ruet.

« Adduxit foras Jesum, » extra præ- « Adduxit foras Jesum, » extra præ- torium, in quod Judæi pro religione festi torium, in quod Judæi pro religione festi non intrabant : « et sedit pro tribu- non intrabant : « et sedit pro tribu- nali, » non postulante justitia, sed ti- nali, » non postulante justitia, sed ti- more compulsus mundano. Tribunal more compulsus mundano. Tribunal antiquitus dicebatur sinus muri, ad mo- antiquitus dicebatur sinus muri, ad mo- dum semicirculi factus: in quo sine dum semicirculi factus: in quo sine pressura circumstantium, sedes judicis pressura circumstantium, sedes judicis collocata fuit : et omnes necesse fuit ante collocata fuit : et omnes necesse fuit ante ipsum stare quia retro, muro semicir- ipsum stare quia retro, muro semicir- culari cinctus fuit : ut nemo accedere culari cinctus fuit : ut nemo accedere posset qui violentiam inferret, vel oc- posset qui violentiam inferret, vel oc- culta delatione aliquid susurraret judici. culta delatione aliquid susurraret judici. In tali ergo tribunali præsedit judicio. In tali ergo tribunali præsedit judicio.

Et describitur locus sessionis, et tem- Et describitur locus sessionis, et tem- pus. pus.

De loco quidem dicit: « In loco » ju- De loco quidem dicit: « In loco » ju- dicii «qui, » Græce, « dicitur Litho- dicii «qui, » Græce, « dicitur Litho- strotos ». A los quod est lapis, et strotos ». A los quod est lapis, et

ppt, sterno, scilicet pavimentum ppt, sterno, scilicet pavimentum tessellatum, varietate politorum mar- tessellatum, varietate politorum mar- morum picturatum, et variatum, et morum picturatum, et variatum, et stratum in quo tota curia posset assi- stratum in quo tota curia posset assi- stere » Hebraice autem,» idem locus sic stere » Hebraice autem,» idem locus sic dad sedendum icitur « Gabbatha, » quod dad sedendum icitur « Gabbatha, » quod Latine sonat collis sive sublimitas: eo Latine sonat collis sive sublimitas: eo quod sedes præsidis exaltabatur in su- quod sedes præsidis exaltabatur in su- blime, in quibusdam altis basibus sub- blime, in quibusdam altis basibus sub- vecta, ac si staret in colle. Dicit tamen vecta, ac si staret in colle. Dicit tamen Victor, quod gabath, interpretatur pi- Victor, quod gabath, interpretatur pi- cturatio vel politio. Et sic signat idem cturatio vel politio. Et sic signat idem quod Lithostrotos. Et in talibus sedibus quod Lithostrotos. Et in talibus sedibus

altis delectatur sedere ambitio. altis delectatur sedere ambitio.

« Erat autem parasceve, etc. >> « Erat autem parasceve, etc. >>

Hoc est, præparatio, « Paschæ, » hoc Hoc est, præparatio, « Paschæ, » hoc est, ad magnam diem sabbati. Et tunc est, ad magnam diem sabbati. Et tunc Judæi parabant se mundando, et ab im- Judæi parabant se mundando, et ab im- munditiis se custodiendo. Pascha autem munditiis se custodiendo. Pascha autem dicitur hoc totum tempus azymorum, in dicitur hoc totum tempus azymorum, in quo se maxime ab immunditiis custo- quo se maxime ab immunditiis custo- diebant. Joan. xix, 31: Erat enim ma- diebant. Joan. xix, 31: Erat enim ma- gnus dies ille sabbati: quia et sabbatum gnus dies ille sabbati: quia et sabbatum

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-14, 13, 16. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XIX-14, 13, 16.

erat et Pascha duo festa conjuncta. Et erat et Pascha duo festa conjuncta. Et erat miserabilis cæcitas quod cavebant erat miserabilis cæcitas quod cavebant immunditias prætorii, et non curabant immunditias prætorii, et non curabant vel potius procurabant immunditias ho- vel potius procurabant immunditias ho- micidii. Matth. xxi, 24: Excolantes micidii. Matth. xxi, 24: Excolantes culicem, camelum autem gluttientes. culicem, camelum autem gluttientes. Parasceves autem erat sexta feria in Parasceves autem erat sexta feria in qua se parabant ad sabbatum celebran- qua se parabant ad sabbatum celebran- dum. Unde et Moyses, Exod. xvi, 23, dum. Unde et Moyses, Exod. xvi, 23, præcepit manna colligere dupla ad præ- præcepit manna colligere dupla ad præ- parationem sequentis sabbati, in quo parationem sequentis sabbati, in quo colligi non licebat. colligi non licebat.

« Hora quasi sexta. » Marc. XVI, 13, « Hora quasi sexta. » Marc. XVI, 13, dicitur quod hora tertia Dominus linguis dicitur quod hora tertia Dominus linguis Judæorum est crucifixus, quando clama- Judæorum est crucifixus, quando clama- bant Crucifige, crucifige eum. Sed ut bant Crucifige, crucifige eum. Sed ut dicit ibidem Augustinus, quod hora sexta dicit ibidem Augustinus, quod hora sexta Pilatus sedit pro tribunali, et dedit sen- Pilatus sedit pro tribunali, et dedit sen- tentiam et dum crucifixio ageretur, tentiam et dum crucifixio ageretur, factæ sunt tenebræ usque ad horam no- factæ sunt tenebræ usque ad horam no- nam qua perficiebatur crucifixionis my- nam qua perficiebatur crucifixionis my- sterium. Et ideo Evangelistæ diversimo- sterium. Et ideo Evangelistæ diversimo- de nominant hanc horam quidam no- de nominant hanc horam quidam no- minantes extremas horas, quidam autem minantes extremas horas, quidam autem mediam. Et hoc est probabilius : quia mediam. Et hoc est probabilius : quia Dionysius dicit, quod hora quasi sexta Dionysius dicit, quod hora quasi sexta vidit tenebras apud Heliopolim. Illa vidit tenebras apud Heliopolim. Illa enim hora Adam cecidit et Deus deam- enim hora Adam cecidit et Deus deam- bulans in paradiso ad auram post bulans in paradiso ad auram post meridiem,... vocavit eum, et dixit ei meridiem,... vocavit eum, et dixit ei Adam, ubi es? Et ideo probabile est Adam, ubi es? Et ideo probabile est quod eadem hora Christus Deus cla- quod eadem hora Christus Deus cla- mavit in cruce, solvens Adæ debi- mavit in cruce, solvens Adæ debi-

tum. tum.

« Et dicit Judæis, » Pilatus : « Ecce « Et dicit Judæis, » Pilatus : « Ecce rex vester. » Allegabat enim eum esse rex vester. » Allegabat enim eum esse regem ut magis perterrerentur quod regem ut magis perterrerentur quod nihil habebant objicere contra eum. Et nihil habebant objicere contra eum. Et videtur quod irrisiorie dixit Pilatus. Ac videtur quod irrisiorie dixit Pilatus. Ac si diceret De regno eum accusatis, et si diceret De regno eum accusatis, et ecce videtis quod nec cultus regius, nec ecce videtis quod nec cultus regius, nec defensio regalis militiæ, nec potestas defensio regalis militiæ, nec potestas regia apparet in ipso. Et ideo cessate ab regia apparet in ipso. Et ideo cessate ab accusatione. Psal. xx1, 7 et 8: Ego sum accusatione. Psal. xx1, 7 et 8: Ego sum vermis, et non homo: opprobrium homi- vermis, et non homo: opprobrium homi- num, et abjectio plebis. Omnes videntes num, et abjectio plebis. Omnes videntes me diriserunt me: locuti sunt labiis, et me diriserunt me: locuti sunt labiis, et

1 Genes. III, 8 et 9. 1 Genes. III, 8 et 9.

653 653

moverunt caput. Et ideo miserandum moverunt caput. Et ideo miserandum erat et parcendum. erat et parcendum.

« Illi autem clamabant: Tolle, etc. » « Illi autem clamabant: Tolle, etc. »

« Illi autem, » obstinati in mali- « Illi autem, » obstinati in mali- tia, « clamabant, » furore concitati: tia, « clamabant, » furore concitati: « Tolle, » per sententiam : « tolle, » per « Tolle, » per sententiam : « tolle, » per finem exsecutionis: « crucifige eum. » finem exsecutionis: « crucifige eum. » Jerem. xxvi, 11: Locuti sunt sacerdotes Jerem. xxvi, 11: Locuti sunt sacerdotes et prophetæ ad principes et ad omnem et prophetæ ad principes et ad omnem populum, dicentes: Judicium mortis est populum, dicentes: Judicium mortis est viro huic. Sic ergo linguis populi judaici viro huic. Sic ergo linguis populi judaici tunc Dominus est condemnatus. Quæ tunc Dominus est condemnatus. Quæ sententia ad plurimorum dictum daba- sententia ad plurimorum dictum daba- tur, contra dictum Domini, Exod. xx, tur, contra dictum Domini, Exod. xx, 23, qui dixit: Nec plurimorum acquie- 23, qui dixit: Nec plurimorum acquie- sces sententiæ, ut a vero devies. sces sententiæ, ut a vero devies.

« Dicit eis Pilatus, » adhuc quantum « Dicit eis Pilatus, » adhuc quantum potuit, volens eum liberare: « Regem potuit, volens eum liberare: « Regem vestrum, » qui se verbo justitiæ regem vestrum, » qui se verbo justitiæ regem exhibuit, et potestate miraculorum re- exhibuit, et potestate miraculorum re- gem probavit, « crucifigam, » in ve- gem probavit, « crucifigam, » in ve- stram ignominiam. Confusio enim fuit stram ignominiam. Confusio enim fuit regem crucifigi. I Petri, 11, 17: Regem regem crucifigi. I Petri, 11, 17: Regem honorificate. Ad Roman. XIII, 7: Cui honorificate. Ad Roman. XIII, 7: Cui honorem, honorem. honorem, honorem.

« Responderunt pontifices, etc. » « Responderunt pontifices, etc. »

II Machab. iv, 25, dicitur de Menelao II Machab. iv, 25, dicitur de Menelao summo pontifice: Nihil habens dignum summo pontifice: Nihil habens dignum sacerdotio, animos vero crudelis tyranni, sacerdotio, animos vero crudelis tyranni, et feræ belluæ iram gerens. et feræ belluæ iram gerens.

«Non habemus regem. » Ecce negant «Non habemus regem. » Ecce negant Christum regem, et verificant Prophe- Christum regem, et verificant Prophe- tam, Daniel. 1x, 26: Non erit ejus popu- tam, Daniel. 1x, 26: Non erit ejus popu- lus qui eum negaturus est. lus qui eum negaturus est.

« Nisi Cæsarem, » qui erat alienigena « Nisi Cæsarem, » qui erat alienigena principatum mundi possidens : et sic principatum mundi possidens : et sic regnum eorum confitentur esse transla- regnum eorum confitentur esse transla- tum. Matth. XXI, 43: Auferetur a vobis tum. Matth. XXI, 43: Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus. fructus ejus.

<< Tunc ergo tradidit eis illum, etc. » << Tunc ergo tradidit eis illum, etc. »

17 17

18 18

654 654

tur: » tur: »

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

« Tunc ergo, » ex hac causa: quia « Tunc ergo, » ex hac causa: quia Cæsarem, regem et dominum professi Cæsarem, regem et dominum professi sunt, «tradidit eis illum, ut crucifigere- sunt, «tradidit eis illum, ut crucifigere- quia ex sententia extunc quasi quia ex sententia extunc quasi usurpantem potestatem Cæsaris condem- usurpantem potestatem Cæsaris condem- navit eum. Act. 11, 13 Jesum, quem navit eum. Act. 11, 13 Jesum, quem vos quidem tradidistis et negastis ante vos quidem tradidistis et negastis ante faciem Pilati, judicante illo dimitti. faciem Pilati, judicante illo dimitti. Quare autem tam vehementer instabant Quare autem tam vehementer instabant ut crucifigeretur, jam in præmissis di- ut crucifigeretur, jam in præmissis di- ctum est. ctum est.

Hoc est ergo quod dictum est, ad Do- Hoc est ergo quod dictum est, ad Do- mini accusationem et condemnationem. mini accusationem et condemnationem.

« Susceperunt autem Jesum, et edu- « Susceperunt autem Jesum, et edu- xerunt. xerunt.

Et bajulans sibi crucem, exivit in Et bajulans sibi crucem, exivit in eum qui dicitur Calvariæ locum, eum qui dicitur Calvariæ locum, hebraice autem Golgotha, hebraice autem Golgotha,

Ubi crucifixerunt eum, et cum eo Ubi crucifixerunt eum, et cum eo alios duos, hinc et hinc, medium au- alios duos, hinc et hinc, medium au- tem Jesum. >> tem Jesum. >>

Agitur de Passione Christi. Agitur de Passione Christi.

Et hæc pars dividitur in duas partes: Et hæc pars dividitur in duas partes: in quarum prima agitur de processu in quarum prima agitur de processu passionis in secunda autem, de con- passionis in secunda autem, de con- summatione Passionis, ibi, y. 28 : « Post- summatione Passionis, ibi, y. 28 : « Post- ea sciens Jesus, etc. » ea sciens Jesus, etc. »

: :

In priori harum partium quatuor´tan- In priori harum partium quatuor´tan- guntur, scilicet, Passionis ignominiosa guntur, scilicet, Passionis ignominiosa vilitas in secunda, patientis dignitas, vilitas in secunda, patientis dignitas, ibi, . 19 « Scripsit autem et titulum ibi, . 19 « Scripsit autem et titulum Pilatus. » In tertia, describitur crucifi- Pilatus. » In tertia, describitur crucifi- gentium crudelitas, ibi, y. 23: « Milites gentium crudelitas, ibi, y. 23: « Milites ergo cum crucifixissent eum, etc. » In ergo cum crucifixissent eum, etc. » In quarta, assistentium Christo paucitas, quarta, assistentium Christo paucitas, ibi, y. 25 « Stabant autem juxta cru- ibi, y. 25 « Stabant autem juxta cru- cem, etc. » cem, etc. »

Adhuc autem, Passionis vilitas de- Adhuc autem, Passionis vilitas de- scribitur in quatuor in antecedentibus scribitur in quatuor in antecedentibus crucifixionem, in ductu ad crucem, in crucifixionem, in ductu ad crucem, in loco, et in societate. loco, et in societate.

De primo dicit : De primo dicit :

« «