584 584

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

rali gaudetis, et contra illam nihil audire rali gaudetis, et contra illam nihil audire potestis, « tristitia implevit cor ve- potestis, « tristitia implevit cor ve- strum, » de absentia mea corporali. Et strum, » de absentia mea corporali. Et ita implevit quod nihil aliud admittere ita implevit quod nihil aliud admittere valet. Hoc enim signum est plenitudi- valet. Hoc enim signum est plenitudi- nis, quando vas plenum nihil aliud valet nis, quando vas plenum nihil aliud valet recipere. I ad Thessal. iv, 12: Non con- recipere. I ad Thessal. iv, 12: Non con- tristemini, sicut et cæteri qui spem non tristemini, sicut et cæteri qui spem non habent. Contra quod, II ad Corinth. 11, habent. Contra quod, II ad Corinth. 11, 7 : Consolamini, scilicet illum, ne forte 7 : Consolamini, scilicet illum, ne forte abundantiori tristitia absorbeatur. Ex abundantiori tristitia absorbeatur. Ex morte enim dulcissimi Domini tanta te- morte enim dulcissimi Domini tanta te- nuit eos tristitia, quod nullam admitte- nuit eos tristitia, quod nullam admitte- bant consolationem : non cogitantes bant consolationem : non cogitantes quod scriptum est, Psal. xxiv, 6: Ad quod scriptum est, Psal. xxiv, 6: Ad vesperum demorabitur fletus, et ad ma- vesperum demorabitur fletus, et ad ma- tutinum lætitia. Ruth, 1, 20 : Ne vocetis tutinum lætitia. Ruth, 1, 20 : Ne vocetis me Noemi, id est, pulchram: sed vocate me Noemi, id est, pulchram: sed vocate me Mara, id est amaram, quia amaritu- me Mara, id est amaram, quia amaritu- dine valde replevit me Omnipotens. dine valde replevit me Omnipotens.

« Sed ego veritatem dico vobis: ex- « Sed ego veritatem dico vobis: ex- pedit vobis ut ego vadam: si enim pedit vobis ut ego vadam: si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad non abiero, Paraclitus non veniet ad vos si autem abiero, mittam eum ad vos si autem abiero, mittam eum ad

VOS. » VOS. »

Tangit hic recessus sui utilitatem, et Tangit hic recessus sui utilitatem, et præmittit absconsionem, et veritatem: præmittit absconsionem, et veritatem: et dicit ille qui mentiri non potest. Ad et dicit ille qui mentiri non potest. Ad Roman. I, 4: Est autem Deus verax, Roman. I, 4: Est autem Deus verax, omnis autem homo mendax. omnis autem homo mendax.

« Expedit vobis, » hoc est, utile est « Expedit vobis, » hoc est, utile est vobis, « ut ego vadam, » quia potentia vobis, « ut ego vadam, » quia potentia meæ carnis tenet vos in sensibili conso- meæ carnis tenet vos in sensibili conso- latione, et non permittit redire intus ad latione, et non permittit redire intus ad contemplationem deitatis. Et hoc est contemplationem deitatis. Et hoc est unum. Aliud est quod sentire de me unum. Aliud est quod sentire de me sensibiliter, est sentire secundum infir- sensibiliter, est sentire secundum infir- mitatem et hoc est imperfectionis. mitatem et hoc est imperfectionis. Sentire autem de me intellectualiter, est Sentire autem de me intellectualiter, est sentire spiritualiter : et hoc competit sentire spiritualiter : et hoc competit deitati. Tertia causa est, quia removendo deitati. Tertia causa est, quia removendo me a sensibus vestris, ero glorificatus: me a sensibus vestris, ero glorificatus: et hoc facit in vobis habilitatem ad Spi- et hoc facit in vobis habilitatem ad Spi- ritus receptionem, sicut diximus in ante- ritus receptionem, sicut diximus in ante- habitis. Et ideo dicit Apostolus, II ad habitis. Et ideo dicit Apostolus, II ad

Corinth. v, 16 Itaque nos ex hoc nemi- Corinth. v, 16 Itaque nos ex hoc nemi- nem novimus secundum carnem. Et si nem novimus secundum carnem. Et si cognovimus secundum carnem Christum, cognovimus secundum carnem Christum, sed nunc jam non novimus. Ideo etiam sed nunc jam non novimus. Ideo etiam dicitur homini in Psalmo LXIII, 7 et 8: dicitur homini in Psalmo LXIII, 7 et 8: Accedat homo ad cor altum, et exaltabi- Accedat homo ad cor altum, et exaltabi- tur Deus. Ad cor altum accedere impe- tur Deus. Ad cor altum accedere impe- dit infirmitas carnis sensibus exhibita. dit infirmitas carnis sensibus exhibita. Sed quando illa tollitur, ad cor altum Sed quando illa tollitur, ad cor altum acceditur, quando Christus in gloria Dei acceditur, quando Christus in gloria Dei Patris esse cogitatur. Sic ergo : « Expe- Patris esse cogitatur. Sic ergo : « Expe- dit vobis ut ego vadam. » dit vobis ut ego vadam. »

Pensandum autem est, quia si præsen- Pensandum autem est, quia si præsen- tia carnis Filii Dei impedit sancti Spiri- tia carnis Filii Dei impedit sancti Spiri- tus receptionem, quanto magis carnalis tus receptionem, quanto magis carnalis affectus in nobis Spiritum sanctum im- affectus in nobis Spiritum sanctum im- pediat. Ad Galat. v, 17: Caro concupi- pediat. Ad Galat. v, 17: Caro concupi- scit adversus spiritum, spiritus autem scit adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem : hæc enim sibi invi- adversus carnem : hæc enim sibi invi- cem adversantur, ut non quæcumque cem adversantur, ut non quæcumque vultis, illa faciatis. vultis, illa faciatis.

« Si enim non abiero, Paraclitus « Si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos. » non veniet ad vos. »

Hujus tamen causa non est ex parte Hujus tamen causa non est ex parte Domini, sed ex parte carnalis affectus Domini, sed ex parte carnalis affectus discipulorum. In tantum enim mundus discipulorum. In tantum enim mundus est spiritus, quod in nullo confortatur est spiritus, quod in nullo confortatur nisi in eo qui omnino est spiritualis, nisi in eo qui omnino est spiritualis, nullo carnali solatio impeditus. Unde nullo carnali solatio impeditus. Unde Bernardus « Delicata est divina conso- Bernardus « Delicata est divina conso- latio quia non datur admittentibus alie- latio quia non datur admittentibus alie- nam. » Propter hoc ergo expedit ut vadat, nam. » Propter hoc ergo expedit ut vadat, ut Spiritum mittat, qui ad carnales, et ut Spiritum mittat, qui ad carnales, et secundum carnis infirmitates de Christo secundum carnis infirmitates de Christo sentientes, venire non potest. Ad Hebr. sentientes, venire non potest. Ad Hebr. v, 14 Perfectorum est solidus cibus : v, 14 Perfectorum est solidus cibus : eorum qui pro consuetudine exercitatos eorum qui pro consuetudine exercitatos habent sensus ad discretionem boni et habent sensus ad discretionem boni et mali. mali.

Et hoc est quod dicit: Si autem ab- Et hoc est quod dicit: Si autem ab- iero, » plus a carnalibus sensibus vestris, iero, » plus a carnalibus sensibus vestris, ut me carnaliter de cætero non diligatis, ut me carnaliter de cætero non diligatis, sed spem vestram in spiritualibus meis sed spem vestram in spiritualibus meis ponatis, « mittam eum ad vos, » sicut ponatis, « mittam eum ad vos, » sicut infanti aufertur mammilla matris, ut ad infanti aufertur mammilla matris, ut ad perfecta se extendat, et cibum in quo perfecta se extendat, et cibum in quo membra sua roborentur accipiat. Isa. membra sua roborentur accipiat. Isa.

10 10

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-8, 9, 10, 11. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-8, 9, 10, 11.

XXVIII, 9 Quem docebit scientiam ? et XXVIII, 9 Quem docebit scientiam ? et quem intelligere faciet auditum? abla- quem intelligere faciet auditum? abla- ctatos a lacte, avulsos ab uberibus. ctatos a lacte, avulsos ab uberibus.

(« Et cum venerit ille, arguet mun- (« Et cum venerit ille, arguet mun- dum de peccato, et de justitia, et de dum de peccato, et de justitia, et de judicio. judicio.

De peccato quidem, quia non credi- De peccato quidem, quia non credi- derunt in me : derunt in me :

De justitia vero, quia ad Patrem De justitia vero, quia ad Patrem vado, et jam non videbitis me : vado, et jam non videbitis me :

De judicio autem, quia princeps De judicio autem, quia princeps hujus mundi jam judicatus est. » hujus mundi jam judicatus est. »

Tangit advenientis Spiritus officium. Tangit advenientis Spiritus officium. Et hoc primo dicit in communi, secundo Et hoc primo dicit in communi, secundo in speciali. in speciali.

In communi autem dicit, quod << cum In communi autem dicit, quod << cum venerit ille » Spiritus, et repleverit cor- venerit ille » Spiritus, et repleverit cor- da fidelium, ille « arguet, » hoc est, ar- da fidelium, ille « arguet, » hoc est, ar- guendo convincet. Argumentum enim guendo convincet. Argumentum enim quasi arguens mentem dicitur. Psal. quasi arguens mentem dicitur. Psal. XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra XLIX, 21 Arguam te, et statuam contra te faciem tuam. te faciem tuam.

« Mundum, » quia mundus in mali- « Mundum, » quia mundus in mali- gno positus est, et ideo arguendus. Ec- gno positus est, et ideo arguendus. Ec- cli. xx, 1 Quam bonum est arguere, cli. xx, 1 Quam bonum est arguere, quam irasci, et confitentem in oratione quam irasci, et confitentem in oratione non prohibere! non prohibere!

« De peccato. » Jerem. 11, 19: Ar- « De peccato. » Jerem. 11, 19: Ar- guet te malitia tua, et aversio tua incre- guet te malitia tua, et aversio tua incre- pabit te. Est enim hoc peccatum quod pabit te. Est enim hoc peccatum quod antonomastice est peccatum, scilicet infi- antonomastice est peccatum, scilicet infi- delitatis. Et ideo sequitur, ibidem: delitatis. Et ideo sequitur, ibidem: Scito et vide, quia malum et amarum Scito et vide, quia malum et amarum est reliquisse te Dominum Deum tuum. est reliquisse te Dominum Deum tuum.

« Et de justitia, » quam ego quidem « Et de justitia, » quam ego quidem feci, sed ipsi eam negaverunt. Ad Ro- feci, sed ipsi eam negaverunt. Ad Ro- man. x, 4 Finis legis, Christus, ad man. x, 4 Finis legis, Christus, ad justitiam omni credenti. Et, ibidem, y. 3 : justitiam omni credenti. Et, ibidem, y. 3 : Ignorantes justitiam Dei, et suam quæ- Ignorantes justitiam Dei, et suam quæ- rentes statuere, justitiæ Dei non sunt rentes statuere, justitiæ Dei non sunt subjecti. subjecti.

« Et de judicio, » quo me injuste « Et de judicio, » quo me injuste condemnaverunt. Isa. xxvi, 9 : Cum fe- condemnaverunt. Isa. xxvi, 9 : Cum fe- ceris judicia tua in terra, justitiam di- ceris judicia tua in terra, justitiam di- scent habitatores terræ. scent habitatores terræ.

585 585

Sic ergo præmittitur in communi. Sic ergo præmittitur in communi. Consequenter autem explanat illa per Consequenter autem explanat illa per partes singulas. partes singulas.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« De peccato quidem, etc. » « De peccato quidem, etc. »

« De peccato quidem, » quod est an- « De peccato quidem, » quod est an- tonomatisce peccatum, « quia non credi- tonomatisce peccatum, « quia non credi- derunt in me, » cum verba in potestate derunt in me, » cum verba in potestate protulerim, cum exempla exhibuerim, protulerim, cum exempla exhibuerim, cum testificatus fuerit Joannes, et cum cum testificatus fuerit Joannes, et cum omnia testimonio Scripturarum proba- omnia testimonio Scripturarum proba- verim. Cum enim sic venerim, et locu- verim. Cum enim sic venerim, et locu- tus eis fuerim, et non crediderunt, excu- tus eis fuerim, et non crediderunt, excu- sationem de peccato infidelitatis eorum sationem de peccato infidelitatis eorum habere non possunt. Eccli. x, 32: Pec- habere non possunt. Eccli. x, 32: Pec- cantem in animam suam quis justifica- cantem in animam suam quis justifica- bit? Joan. IX, 41: Si cæci essetis, non bit? Joan. IX, 41: Si cæci essetis, non haberetis peccatum: nunc vero dicitis: haberetis peccatum: nunc vero dicitis: Quia videmus peccatum vestrum ma- Quia videmus peccatum vestrum ma-

net. net.

« De justitia vero, etc. » « De justitia vero, etc. »

« De justitia vero, » quam exhibeo, « De justitia vero, » quam exhibeo, et quam illi semper calumniati sunt, di- et quam illi semper calumniati sunt, di- centes me Patri in operibus esse contra- centes me Patri in operibus esse contra- rium, arguet Spiritus sanctus « quia ad rium, arguet Spiritus sanctus « quia ad Patrem vado, » omnibus ostendens, Patrem vado, » omnibus ostendens, quod merito justitiæ qua ad Patris dex- quod merito justitiæ qua ad Patris dex- teram exaltor, Patri per omnia placeo. teram exaltor, Patri per omnia placeo. Et illi redarguendi sunt, qui hanc justi- Et illi redarguendi sunt, qui hanc justi- tiam Patri dixerunt non esse acceptam. tiam Patri dixerunt non esse acceptam. Isaiæ, x, 22: Consummatio abbreviata Isaiæ, x, 22: Consummatio abbreviata inundabit justitiam. Jerem. xxIII, 6 : inundabit justitiam. Jerem. xxIII, 6 : Hoc est nomen quod vocabunt eum : Do- Hoc est nomen quod vocabunt eum : Do- minus Justus noster. minus Justus noster.

« Et jam non videbitis me » talem - « Et jam non videbitis me » talem - sicut sum quia Pater me propter ju- sicut sum quia Pater me propter ju- stitiam quam feci, glorificabit : et tamen stitiam quam feci, glorificabit : et tamen illam justitiam qui me oderunt imitari illam justitiam qui me oderunt imitari noluerunt. Videbitis autem me in pote- noluerunt. Videbitis autem me in pote- state magna et majestate, propter justi- state magna et majestate, propter justi- tiam quam in mundo exhibui. Act. 1, tiam quam in mundo exhibui. Act. 1, 11: Veniet quemadmodum vidistis eum 11: Veniet quemadmodum vidistis eum euntem in cælum. Isa. xxvi, 11: Do- euntem in cælum. Isa. xxvi, 11: Do- mine, exaltetur manus tua, et non vi- mine, exaltetur manus tua, et non vi- deant videant, et confundantur zelan- deant videant, et confundantur zelan-

586 586

D. ALB. MAG, ORD. PRÆD. D. ALB. MAG, ORD. PRÆD.

tes populi et ignis hostes tuas devoret, tes populi et ignis hostes tuas devoret, hoc est, non videant quidem nunc, sed hoc est, non videant quidem nunc, sed tunc in condemnationem suam vide- tunc in condemnationem suam vide- bunt sicut et Apostoli non videbunt bunt sicut et Apostoli non videbunt Christum infirmum, sed virtute et maje- Christum infirmum, sed virtute et maje- state et merito justitiæ apud Patrem state et merito justitiæ apud Patrem exaltatum: ubi vidit eum Stephanus¹, et exaltatum: ubi vidit eum Stephanus¹, et ubi vidit eumi Paulus 2, ubi vidit eumi Paulus 2,

« De judicio autem, etc. » « De judicio autem, etc. »

« De judicio autem, » quo me judica- « De judicio autem, » quo me judica- verunt injuste condemnantes. Et hoc verunt injuste condemnantes. Et hoc ideo probatur, « quia » per meum judi- ideo probatur, « quia » per meum judi- cium quo injuste ab eis condemnatus cium quo injuste ab eis condemnatus sum, «princeps hujus mundi, » scilicet sum, «princeps hujus mundi, » scilicet diabolus, qui in me extendit manus, diabolus, qui in me extendit manus, cum in me nihil juris haberet, « jam ju- cum in me nihil juris haberet, « jam ju- dicatus est, hoc est, per sententiam dicatus est, hoc est, per sententiam extra potestatem quam habuit foras mis- extra potestatem quam habuit foras mis- sus. Joan. XII, 31: Nunc judicium est sus. Joan. XII, 31: Nunc judicium est mundi nunc princeps hujus mundi mundi nunc princeps hujus mundi ejicietur foras. Et ideo quia princeps ejicietur foras. Et ideo quia princeps mundi per judicium iniquum ejectus est, mundi per judicium iniquum ejectus est, judicium eorum injustum est, et ideo a judicium eorum injustum est, et ideo a Spiritu veritatis arguendum. In omnibus Spiritu veritatis arguendum. In omnibus ergo istis arguere, est manifestare: sio- ergo istis arguere, est manifestare: sio- ut dicitur, ad Ephes. v, 13: Quæ argu- ut dicitur, ad Ephes. v, 13: Quæ argu- untur, a lumine manifestantur. Et quia untur, a lumine manifestantur. Et quia Spiritus hoc per Apostolos manifestat, Spiritus hoc per Apostolos manifestat, tunc arguere dicitur. Manifestat enim tunc arguere dicitur. Manifestat enim peccatum mundi justitiam Christi tan- peccatum mundi justitiam Christi tan- tum esse judicium diaboli. tum esse judicium diaboli.

Si quæritur, Quare Filius non ar- Si quæritur, Quare Filius non ar- guit? guit?

Dicendum quidem, quod Filius argue. Dicendum quidem, quod Filius argue. bat. Sed adhuc non existente comple- bat. Sed adhuc non existente comple- tione potestatis, et adhuc non ostensa tione potestatis, et adhuc non ostensa justitia Christi quæ per Ascensionem justitia Christi quæ per Ascensionem probata est, et adhuc non completo ju- probata est, et adhuc non completo ju- dicio per ejectionem diaboli, non potuit dicio per ejectionem diaboli, non potuit argui sed illis omnibus completis, cum argui sed illis omnibus completis, cum spiritus libertatis datus est Apostolis, spiritus libertatis datus est Apostolis, pulso timore, libera fuit redargu- pulso timore, libera fuit redargu- tio. tio.

Act. vn, 56. Act. vn, 56.

1 1

« Adhuc multa habeo vobis dicere ; « Adhuc multa habeo vobis dicere ; sed non potestis portare modo. sed non potestis portare modo.

Cum autem venerit ille Spiritus ve- Cum autem venerit ille Spiritus ve- ritatis, docebit vos omnem veritatem. ritatis, docebit vos omnem veritatem.

Non enim loquetur a semetipso; sed Non enim loquetur a semetipso; sed quæcumque audiet loquetur, et quæ quæcumque audiet loquetur, et quæ ventura sunt annuntiabit vobis. » ventura sunt annuntiabit vobis. »

Hic ostendit infirmitatis discipulorum Hic ostendit infirmitatis discipulorum supplementum ex Spiritu promisso, et supplementum ex Spiritu promisso, et dicit quatuor. Primo enim manifestat dicit quatuor. Primo enim manifestat infirmitatem: secundo, verum infirmita- infirmitatem: secundo, verum infirmita- tis consolatorem tertio, causam quare tis consolatorem tertio, causam quare

docet veritatem: quarto, quod etiam docet veritatem: quarto, quod etiam futurorum facit annuntiationem. futurorum facit annuntiationem.

Dicit ergo Adhuc multa habeo Dicit ergo Adhuc multa habeo vobis dicere, » quæ ad vestram spectant vobis dicere, » quæ ad vestram spectant perfectionem, « sed non potestis partare perfectionem, « sed non potestis partare modo, » propter vestram infirmitatem. modo, » propter vestram infirmitatem. Ad Hebr. v, 11 Grandis sermo, et Ad Hebr. v, 11 Grandis sermo, et ininterpretabilis ad dicendum, quoniam ininterpretabilis ad dicendum, quoniam imbecilles facti estis ad audiendum, imbecilles facti estis ad audiendum, Joan. vi, 39: Nandum enim erat Spiri- Joan. vi, 39: Nandum enim erat Spiri- tus datus, quia Jesus nondum erat glor tus datus, quia Jesus nondum erat glor rificatus. Ad Hebr. x11, 20: Non porta- rificatus. Ad Hebr. x11, 20: Non porta- bant quod dicebatur, etc, bant quod dicebatur, etc,

« Cum autem venerit ille Spiritus « Cum autem venerit ille Spiritus veritatis, etc. » veritatis, etc. »

« Cum autem venerit » in vos « ille, » « Cum autem venerit » in vos « ille, » quem promisi, « Spiritus veritatis, » quem promisi, « Spiritus veritatis, » qui intus docet et suggerit veritatem. qui intus docet et suggerit veritatem. Act. 1, 8 Accipietis virtutem superve- Act. 1, 8 Accipietis virtutem superve- nientis Spiritus sancti in vas. nientis Spiritus sancti in vas.

« Docebit vas omnem veritatem. » « Docebit vas omnem veritatem. » Glossa Saluti necessariam. » Quia Glossa Saluti necessariam. » Quia alia veritas potius est vanitas: sed in alia veritas potius est vanitas: sed in scientia quæ secundum pietatem est, scientia quæ secundum pietatem est, solida et simplex invenitur veritas. Vel solida et simplex invenitur veritas. Vel dicitur «Omnem veritatem, » hoc est, dicitur «Omnem veritatem, » hoc est, perfectam veritatem. Joan. viii, 32 : Cog- perfectam veritatem. Joan. viii, 32 : Cog- noscetis veritatem, et veritas liberabit noscetis veritatem, et veritas liberabit vos. Job, xxxu, 8: Inspiratio Omnipo- vos. Job, xxxu, 8: Inspiratio Omnipo- tentis dat intelligentiam. tentis dat intelligentiam.

2 Act. 1x, 4 et seq. 2 Act. 1x, 4 et seq.

18 18

5 5

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-13, 14, 15. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-13, 14, 15.

«Non enim loquetur a semetipso. » «Non enim loquetur a semetipso. »

Sicut non est a semetipso, ita « non Sicut non est a semetipso, ita « non loquetur a semetipso. » Quia a seipso et loquetur a semetipso. » Quia a seipso et non ex propriis rerum loqui, causa est non ex propriis rerum loqui, causa est mendacii: sicut diximus in antehabitis. mendacii: sicut diximus in antehabitis. Spiritus autem veritatis intus in corde, Spiritus autem veritatis intus in corde, est causa rerum, in quo omnes res reful- est causa rerum, in quo omnes res reful- gent, hoc est, sicut in summa arce Patris. gent, hoc est, sicut in summa arce Patris.

Et hoc est «Sed quæcumque audiet, » Et hoc est «Sed quæcumque audiet, » in Verbo æterno a quo procedit, et a in Verbo æterno a quo procedit, et a Patre qui Verbum profert, et in quo est Patre qui Verbum profert, et in quo est ut omnia fiant, « loquetur: » et ideo ut omnia fiant, « loquetur: » et ideo inviolabiliter vera sunt, quæcumque inviolabiliter vera sunt, quæcumque docet et loquitur. Proverb. 1, 23 : En docet et loquitur. Proverb. 1, 23 : En proferam vobis spiritum meum, et osten- proferam vobis spiritum meum, et osten- dam verba mea. I ad Corinth. XIV, 2: dam verba mea. I ad Corinth. XIV, 2: Spiritu loquitur mysteria. Apocal. 11, 7: Spiritu loquitur mysteria. Apocal. 11, 7: Qui habet aurem, audiat quid Spiritus Qui habet aurem, audiat quid Spiritus

dicat ecclesiis. dicat ecclesiis.

« Et quæ ventura sunt, » non solum « Et quæ ventura sunt, » non solum futura in tempore, sed magis æterna, ad futura in tempore, sed magis æterna, ad quorum amorem inflammat, « annun- quorum amorem inflammat, « annun- tiabit vobis, » intus inflammando. Isa. tiabit vobis, » intus inflammando. Isa. XLVI, 10 Annuntians ab exordio novissi- XLVI, 10 Annuntians ab exordio novissi- mum, et ab initio quæ necdum facta mum, et ab initio quæ necdum facta sunt, dicens. I ad Corinth. 11, 10: Spiritus sunt, dicens. I ad Corinth. 11, 10: Spiritus omnia scrutatur, etiam profunda Dei. omnia scrutatur, etiam profunda Dei.

: :

<< Ille me clarificabit, quia de meo << Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis. accipiet, et annuntiabit vobis.

Omnia quæcumque habet Pater, Omnia quæcumque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi: Quia de mea sunt. Propterea dixi: Quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis. >> meo accipiet, et annuntiabit vobis. >>

Hic ostendit perfectam testimonii Spi- Hic ostendit perfectam testimonii Spi- ritus et Filii doctrinam. ritus et Filii doctrinam.

Dicit autem quatuor, scilicet, clarita- Dicit autem quatuor, scilicet, clarita- tem quam Filio faciet, clarificationis tem quam Filio faciet, clarificationis rationem, et clarificationis incompara- rationem, et clarificationis incompara- bilem et indeficientem thesaurum, et bilem et indeficientem thesaurum, et quarto adjungit dicti sui hanc esse ratio-. quarto adjungit dicti sui hanc esse ratio-.

nem. nem.

Dicit ergo « Ille » Spiritus qui a me Dicit ergo « Ille » Spiritus qui a me et Patre meo procedit, « me clarifica- et Patre meo procedit, « me clarifica- bit, » non quidem in me, in quo clari- bit, » non quidem in me, in quo clari-

587 587

ficari secundum deitatem non possum : ficari secundum deitatem non possum : sed in vobis, quia me clarum ostendet sed in vobis, quia me clarum ostendet vobis. Act. I, 13: Deus patrum nostro - vobis. Act. I, 13: Deus patrum nostro - rum glorificavit Filium suum Jesum. rum glorificavit Filium suum Jesum. De hac claritate dicitur, 11 ad Corinth. De hac claritate dicitur, 11 ad Corinth. 11, 18 Nos vero omnes revelata facie 11, 18 Nos vero omnes revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem transformamur, a claritate imaginem transformamur, a claritate in claritatem, tamquam a Domini Spi- in claritatem, tamquam a Domini Spi- ritu. Sic enim in vobis clarificatur sa- ritu. Sic enim in vobis clarificatur sa- pientia Filii. pientia Filii.

Ratio autem clarificationis est : « Quia Ratio autem clarificationis est : « Quia de meo » thesauro « accipiet, » de quo de meo » thesauro « accipiet, » de quo et ego accipio. Et hic est thesaurus sa- et ego accipio. Et hic est thesaurus sa- pientiæ ingenitæ. Ad Roman. xı, 33 : pientiæ ingenitæ. Ad Roman. xı, 33 : O altitudo divitiarum sapientiæ et scien- O altitudo divitiarum sapientiæ et scien- tiæ Dei! quam incomprehensibilia sunt tiæ Dei! quam incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles viæ ejus? judicia ejus, et investigabiles viæ ejus? « Et annuntiabit vobis, » intus in « Et annuntiabit vobis, » intus in 13: Annun- 13: Annun- corde suggerendo. Amos, IV, corde suggerendo. Amos, IV, tians homini eloquium suum. Psal. tians homini eloquium suum. Psal. LXXXIV, LXXXIV, 9 : 9 : Audiam quid loquatur in Audiam quid loquatur in me Dominus Deus. me Dominus Deus.

« Omnia quæcumque habet Pa- « Omnia quæcumque habet Pa- ter, etc. » ter, etc. »

Hic ostendit thesaurum indeficientem Hic ostendit thesaurum indeficientem unde accipiet quia « omnia » quæ mihi unde accipiet quia « omnia » quæ mihi communicabilia sunt per generationem communicabilia sunt per generationem æternam, « mea sunt, » id est, mihi æternam, « mea sunt, » id est, mihi data ab ipso. Communicabilia autem data ab ipso. Communicabilia autem sunt quæcumque mihi per oppositionem sunt quæcumque mihi per oppositionem relationis generantis et generati sive relationis generantis et generati sive geniti, me ab ipso non separant: et de geniti, me ab ipso non separant: et de illis a meo Patre et a me accipiet. Nec illis a meo Patre et a me accipiet. Nec dicitur hic Accipiet in futuro, ideo dicitur hic Accipiet in futuro, ideo quod Spiritus aliquid acquirat quod prius quod Spiritus aliquid acquirat quod prius non habuit: sed quia acceptum æterna non habuit: sed quia acceptum æterna processione numquam deficit. Luc. xv, processione numquam deficit. Luc. xv, 31 Fili, tu semper mecum es, et omnia 31 Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt. Joan. XVII, 10: Mea mea tua sunt. Joan. XVII, 10: Mea omnia tua sunt, et tua mea sunt : et cla- omnia tua sunt, et tua mea sunt : et cla- rificatus sum in eis. Joan. 1, 14: Vidi- rificatus sum in eis. Joan. 1, 14: Vidi- mus gloriam ejus, gloriam quasi unige- mus gloriam ejus, gloriam quasi unige- niti a Patre. Basilius : « Quia cum niti a Patre. Basilius : « Quia cum alio ea quæ sunt gloriæ Patris, non alio ea quæ sunt gloriæ Patris, non divisit. » divisit. »

« Propterea dixi, » vobis scilicet. « Propterea dixi, » vobis scilicet.

Expositio Expositio S. Augu- S. Augu-

588 588

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Ostendit hanc rationem dicti esse : Ostendit hanc rationem dicti esse : « Quia de meo accipiet, » per æternam « Quia de meo accipiet, » per æternam processionem, « et annuntiabit vobis, » processionem, « et annuntiabit vobis, » per internam inspirationem. sicut sæpius per internam inspirationem. sicut sæpius diximus. Annuntiabit autem dicit, quia diximus. Annuntiabit autem dicit, quia adhuc Spiritum ad robur et illumina- adhuc Spiritum ad robur et illumina- tionem erant accepturi. Joan. VII, 39 : tionem erant accepturi. Joan. VII, 39 : Nondum erat Spiritus datus, quia Jesus Nondum erat Spiritus datus, quia Jesus nondum erat glorificatus. nondum erat glorificatus.

Per hoc autem quod dicit: Quia de Per hoc autem quod dicit: Quia de meo accipiet, » vehementer objicitur meo accipiet, » vehementer objicitur contra Græcos. Est enim Filii, quod per contra Græcos. Est enim Filii, quod per sui generationem suum est. Et hoc est sui generationem suum est. Et hoc est totum quod non sejungit oppositionis totum quod non sejungit oppositionis relatio. Sic accipiens de eo quod est relatio. Sic accipiens de eo quod est Filii, necessario accipit a Filio: quia Filii, necessario accipit a Filio: quia non est aliqua oppositio quæ hic sejungit. non est aliqua oppositio quæ hic sejungit. Inter enim accipere a Patre, et accipere Inter enim accipere a Patre, et accipere a Filio, non est oppositionis relatio. a Filio, non est oppositionis relatio. Ergo accipit a Patre sicut à Filio, et est Ergo accipit a Patre sicut à Filio, et est ab ipso sicut a Patre. Hoc est ergo quod ab ipso sicut a Patre. Hoc est ergo quod dicit. Hanc puto hujus Patris esse expo- dicit. Hanc puto hujus Patris esse expo- sitionem litteralem. sitionem litteralem.

Augustinus autem aliquantulum aliter Augustinus autem aliquantulum aliter stini, v.8 exponit ab illo loco : « Et cum venerit stini, v.8 exponit ab illo loco : « Et cum venerit et seq. ille,» in quo loco diximus officium et et seq. ille,» in quo loco diximus officium et

modum Spiritus sancti in testificando modum Spiritus sancti in testificando contineri. Dicit enim quod « arguet mun- contineri. Dicit enim quod « arguet mun- dum de peccato » omni, quod mundani dum de peccato » omni, quod mundani commiserunt in doctrina Apostolorum commiserunt in doctrina Apostolorum per vitæ Christi innocentiam. Eccli. per vitæ Christi innocentiam. Eccli. XVII, 30 Quid nequius quam, quod XVII, 30 Quid nequius quam, quod excogitavit caro et sanguis? et hoc excogitavit caro et sanguis? et hoc arguetur. Psal. XCIII, 10: Qui corripit arguetur. Psal. XCIII, 10: Qui corripit gentes non arguet, qui docet hominem gentes non arguet, qui docet hominem scientiam ? scientiam ?

« Quia non crediderunt in me. » Dicit « Quia non crediderunt in me. » Dicit Augustinus, quod hoc ponit specialiter Augustinus, quod hoc ponit specialiter quia hoc manente, omnia manent: et quia hoc manente, omnia manent: et hoc recedente, alia remittuntur. Et ta- hoc recedente, alia remittuntur. Et ta- men non ponit hoc ideo quasi de hoc men non ponit hoc ideo quasi de hoc solo redarguit. solo redarguit.

: :

De justitia autem arguit. Dicit Augu- De justitia autem arguit. Dicit Augu- stinus «De justitia, » non mundi, sed stinus «De justitia, » non mundi, sed credentium in Christum, quorum compa- credentium in Christum, quorum compa- ratione mundus damnatur. Et hæc præ- ratione mundus damnatur. Et hæc præ- cipue est justitia fidei qua creduntur ea cipue est justitia fidei qua creduntur ea

1 Vide supra, y. 8 et seq. 1 Vide supra, y. 8 et seq.

quæ non videntur. Et ideo dicit : « Quia quæ non videntur. Et ideo dicit : « Quia vado ad Patrem, et jam me non vide- vado ad Patrem, et jam me non vide- bitis, » ut fides sit de his quæ non bitis, » ut fides sit de his quæ non videntur. Et ideo dicit: Non me videbit videntur. Et ideo dicit: Non me videbit mundus, sed vos me videbitis, qui cre- mundus, sed vos me videbitis, qui cre- ditis quæ non videtis. Ad Hebr. xi, 1: ditis quæ non videtis. Ad Hebr. xi, 1: Est autem fides sperandarum substantia Est autem fides sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium. rerum, argumentum non apparentium. II ad Corinth. iv, 18: Contemplantibus II ad Corinth. iv, 18: Contemplantibus nobis quæ videntur, sed quæ non viden- nobis quæ videntur, sed quæ non viden- tur. Ad Roman. VIII, 24 et 25: Quod videt tur. Ad Roman. VIII, 24 et 25: Quod videt quis, quid sperat? Si autem quod non quis, quid sperat? Si autem quod non videmus speramus, per patientiam exspe- videmus speramus, per patientiam exspe- ctamus. De justitia autem hac fidei dicit ctamus. De justitia autem hac fidei dicit Augustinus intelligi illud Apostoli, ad Ro- Augustinus intelligi illud Apostoli, ad Ro- man. 111, 28: Arbitramur enim justificari man. 111, 28: Arbitramur enim justificari hominem per fidem sine operibus legis. hominem per fidem sine operibus legis.

« De judicio vero, » quo mundus judi- « De judicio vero, » quo mundus judi- cabitur in futuro quod non' timuit. Et cabitur in futuro quod non' timuit. Et hoc est: «Quia princeps hujus mundi, » hoc est: «Quia princeps hujus mundi, » qui damnatus est propter peccatum, qui damnatus est propter peccatum, « jam judicatus est : » et illum se- « jam judicatus est : » et illum se- quentes similiter damnabuntur. II Petri, quentes similiter damnabuntur. II Petri, 11, 4: Si Deus angelis peccantibus non 11, 4: Si Deus angelis peccantibus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos pepercit, sed rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit cruciandos, etc. Et in tartarum tradidit cruciandos, etc. Et infra, y. 9: Novit Dominus pios de ten- infra, y. 9: Novit Dominus pios de ten- tatione eripere, iniquos vero in diem tatione eripere, iniquos vero in diem judicii reservare cruciandos. Dicit autem judicii reservare cruciandos. Dicit autem Augustinus, quod non ideo dicitur quod Augustinus, quod non ideo dicitur quod Spiritus arguet mundum, quia Filius Spiritus arguet mundum, quia Filius non arguat cum scriptum sit, Isa. x1, 4: non arguat cum scriptum sit, Isa. x1, 4: Judicabit in justitia pauperes, et arguét Judicabit in justitia pauperes, et arguét in æquitate pro mansuetis terræ. Sed in æquitate pro mansuetis terræ. Sed Spiritus arguet in præsenti ad correctio- Spiritus arguet in præsenti ad correctio- nem Filius autem in futuro judicio ad nem Filius autem in futuro judicio ad condemnationem: quia Pater omne judi- condemnationem: quia Pater omne judi- cium dedit Filio, sicut, Joan. xvi, 12, cium dedit Filio, sicut, Joan. xvi, 12, dictum est. dictum est.

« Adhuc multa habeo vobis dicere². >> « Adhuc multa habeo vobis dicere². >> Hoc non mutatur. Hoc non mutatur.

Sed quærit Augustinus: Cum supra Sed quærit Augustinus: Cum supra dixit, Joan. xv, 15 : « Omnia quæcumque dixit, Joan. xv, 15 : « Omnia quæcumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. audivi a Patre meo, nota feci vobis. Quomodo nunc dicit: Adhuc multa Quomodo nunc dicit: Adhuc multa habeo vobis dicere? » habeo vobis dicere? »

Sed ad hoc dicendum, quod omnia Sed ad hoc dicendum, quod omnia

2 Vide supra, ŷ. 12. 2 Vide supra, ŷ. 12.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-16. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-16.

dixit statui discipulorum competentia : dixit statui discipulorum competentia : sed tamen multa remanserunt dicenda, sed tamen multa remanserunt dicenda, quæ animales adhuc discipuli necdum quæ animales adhuc discipuli necdum intelligere valuerunt. Et de illis hic intelligere valuerunt. Et de illis hic loquitur. Dicunt tamen quidam quod loquitur. Dicunt tamen quidam quod cum dixit : « Quæcumque audivi a Patre cum dixit : « Quæcumque audivi a Patre meo, etc., » quod sit distributio pro gene- meo, etc., » quod sit distributio pro gene- ribus singulorum, et non pro singulis ribus singulorum, et non pro singulis generum. Sed ego reputo solutionem generum. Sed ego reputo solutionem Augustini magis convenientem. Augustini magis convenientem.

Quod autem subjungitur, quod « Spi- Quod autem subjungitur, quod « Spi- ritus sanctus docebit vos omnem verita- ritus sanctus docebit vos omnem verita- tem, » non mutatur. tem, » non mutatur.

Quod enim dicit : « Non loquetur a Quod enim dicit : « Non loquetur a semetipso, » exponitur sicut expositum semetipso, » exponitur sicut expositum est: quia de eo quod est Patris et Filii, est: quia de eo quod est Patris et Filii, accipiet et annuntiabit. Et ideo dicitur, accipiet et annuntiabit. Et ideo dicitur, I Joannis, 11, 27: Non necesse habetis I Joannis, 11, 27: Non necesse habetis ut aliquis doceat vos sed sicut unctio ut aliquis doceat vos sed sicut unctio ejus docet vos de omnibus, etc. ejus docet vos de omnibus, etc.

Quod autem dicit: « Quæcumque au- Quod autem dicit: « Quæcumque au- diet loquetur, » dicit Augustinus, quod diet loquetur, » dicit Augustinus, quod audiet ab illo a quo procedit: et audire audiet ab illo a quo procedit: et audire illius est scire, id est, esse. A quo ergo illius est scire, id est, esse. A quo ergo illi est essentia, ab illo est audientia, illi est essentia, ab illo est audientia, id est, scientia, quæ non est aliud quam id est, scientia, quæ non est aliud quam scientia, quæ non est aliud quam essen- scientia, quæ non est aliud quam essen- tia. Nec futurum ibi ponitur ideo, quia tia. Nec futurum ibi ponitur ideo, quia aliquid auditurus sit quod prius nescive- aliquid auditurus sit quod prius nescive- rit sed quia suum audire secundum rit sed quia suum audire secundum processionem æternam numquam de- processionem æternam numquam de- fecit. Posset tamen dici, quod metapho- fecit. Posset tamen dici, quod metapho- rice Spiritui convenit audire, quia Filius rice Spiritui convenit audire, quia Filius ut Verbum procedit per generationem : ut Verbum procedit per generationem : quod Spiritus secundum substantialia quod Spiritus secundum substantialia accipit, quando à Verbo procedit: quia accipit, quando à Verbo procedit: quia audire est substantiam Verbi percipere. audire est substantiam Verbi percipere. Et cum persona non accipiat id quod est Et cum persona non accipiat id quod est alterius personæ, nisi per hoc quod ab alterius personæ, nisi per hoc quod ab illa procedit, relinquitur ex hoc per mo- illa procedit, relinquitur ex hoc per mo- dum loquendi quod Spiritus a Filio pro- dum loquendi quod Spiritus a Filio pro- cedit. Et hoc est contra Græcos. cedit. Et hoc est contra Græcos.

« Ille me clarificabit. » Hoc secun- « Ille me clarificabit. » Hoc secun- dum expositionem Augustini non multum dum expositionem Augustini non multum mutatur ab expositione præinducta. mutatur ab expositione præinducta. Dicit enim quod Filium clarificat Spiri- Dicit enim quod Filium clarificat Spiri- tus quia per Apostolos, spirituales tus quia per Apostolos, spirituales faciendo, declarabit quomodo Patri Fi- faciendo, declarabit quomodo Patri Fi- lius est æqualis. Et hæc clarificatio non lius est æqualis. Et hæc clarificatio non

589 589

est in Filio, sed in membris. Cætera est in Filio, sed in membris. Cætera autem non mutantur. autem non mutantur.

« «

Modicum, et jam non videbitis 16 Modicum, et jam non videbitis 16 meet iterum modicum, et videbitis meet iterum modicum, et videbitis me, quia vado ad Patrem. » me, quia vado ad Patrem. »

Hic incipit secundum, quod est visi- Hic incipit secundum, quod est visi- tationis Christi promissio. tationis Christi promissio.

Et habet tres partes: in quarum pri- Et habet tres partes: in quarum pri- ma reditum suum ad visitandum pro- ma reditum suum ad visitandum pro- mittit in secunda, de hoc ortam discipu- mittit in secunda, de hoc ortam discipu- lorum suorum dubitationem absolvit, ibi, lorum suorum dubitationem absolvit, ibi, y. 17: « Dixerunt ergo ex discipulis y. 17: « Dixerunt ergo ex discipulis ejus, etc. » In tertia, de hoc cóngruam ejus, etc. » In tertia, de hoc cóngruam valde similitudinem ponit, ibi, y. 21: valde similitudinem ponit, ibi, y. 21: « Mulier cum parit, etc. » « Mulier cum parit, etc. »

In primo horum tria dicit: recessum, In primo horum tria dicit: recessum, reditum, causam consolationis. reditum, causam consolationis. De recessu suo ab eis dicit : De recessu suo ab eis dicit :

« Modicum » tempus restat præsentiæ « Modicum » tempus restat præsentiæ meæ corporalis vobiscum, « et jam non meæ corporalis vobiscum, « et jam non videbitis me,» in carne mortali et vita videbitis me,» in carne mortali et vita animali vobiscum degentem: quia ista animali vobiscum degentem: quia ista verba in nocte qua tradebatur dicebat: verba in nocte qua tradebatur dicebat: et non vixit nisi ab illa hora usque ad et non vixit nisi ab illa hora usque ad nonam sequentis diei quæ fuit sexta feria. nonam sequentis diei quæ fuit sexta feria. Joan. VII, 33 Adhuc modicum tempus Joan. VII, 33 Adhuc modicum tempus vobiscum sum, et vado ad eum qui me vobiscum sum, et vado ad eum qui me misit. Simile dixit, Luc. XIII, 32: Di- misit. Simile dixit, Luc. XIII, 32: Di- cite vulpi illi: Ecce ejicio dæmonia, et cite vulpi illi: Ecce ejicio dæmonia, et sanitates perficio hodie et cras, et tertia sanitates perficio hodie et cras, et tertia die, consummor. Hunc sensum adjuvat die, consummor. Hunc sensum adjuvat Glossa. Et dicit: «Modicum, » id est, Glossa. Et dicit: «Modicum, » id est, parvum tempus restat, usque ad hoc parvum tempus restat, usque ad hoc quod patiar et sepulcro claudar. Vel quod patiar et sepulcro claudar. Vel dicatur: «Modicum » tempus esse dicatur: «Modicum » tempus esse tempus vitæ unius hominis, vel etiam tempus vitæ unius hominis, vel etiam totius mundi: in quo per præsentiam totius mundi: in quo per præsentiam corporalem aperta specie « non videbitis corporalem aperta specie « non videbitis me, » quamvis corporali substantia in me, » quamvis corporali substantia in altari vobiscum sum, non aperta specie, altari vobiscum sum, non aperta specie, sed sub specie sacramentali. Et ita hóc sed sub specie sacramentali. Et ita hóc tempore videbitis me, non oculis corpo- tempore videbitis me, non oculis corpo- reis, sed cordis per intellectum divini- reis, sed cordis per intellectum divini- tatis quia sicut promisi, Matth. xxvIII, tatis quia sicut promisi, Matth. xxvIII, 20, sic in adjutorio gratiæ: Ecce ego vo- 20, sic in adjutorio gratiæ: Ecce ego vo-

590 590

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

biscum sum omnibus diebus, usque ad biscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem sæculi. Hoc tamen consummationem sæculi. Hoc tamen tempus modicum est respectu æterni- tempus modicum est respectu æterni- tatis. tatis.

• •

Omnibus ergo his modis dicitur : Omnibus ergo his modis dicitur : « Modicum, et non videbitis me. » Joan. « Modicum, et non videbitis me. » Joan. XXII, 33 Filioli, adhuc modicum vobis- XXII, 33 Filioli, adhuc modicum vobis- cum sum. De secunda, expositione dici- cum sum. De secunda, expositione dici- tur, Joan. xiv, 19: Adhuc modicum, et tur, Joan. xiv, 19: Adhuc modicum, et mundus me jam non videt. Vos autem mundus me jam non videt. Vos autem videbitis me, quia ego vivo, et vos vi- videbitis me, quia ego vivo, et vos vi-

vetis. vetis.

« et « et

« Et iterum modicum » tempus, quia « Et iterum modicum » tempus, quia tantum post triduum resurgam, tantum post triduum resurgam, videbitis me, » vobis in corpore glorioso videbitis me, » vobis in corpore glorioso apparentem. Osee, v1, 3: Vivificabit nos apparentem. Osee, v1, 3: Vivificabit nos post duos dies: in die tertia suscitabit post duos dies: in die tertia suscitabit nos. Matth. xxvi, 32: Postquam resur- nos. Matth. xxvi, 32: Postquam resur- rexero, præcedam vos in Galilæam '. rexero, præcedam vos in Galilæam '. Marc. xvi, 7: Præcedet vos in Galilæam : Marc. xvi, 7: Præcedet vos in Galilæam : ibi eum vibebitis. Quod autem totum ibi eum vibebitis. Quod autem totum tempus usque ad judicium, modicum tempus usque ad judicium, modicum est, dicitur, Apocal. xi, 12: Descendit est, dicitur, Apocal. xi, 12: Descendit diabolus ad vos, habens iram magnam, diabolus ad vos, habens iram magnam, sciens quod modicum tempus habet. sciens quod modicum tempus habet. Apocal. ut, 11: Ecce venio cito: tene Apocal. ut, 11: Ecce venio cito: tene quod habes, ut nemo accipiat coronam quod habes, ut nemo accipiat coronam

tuam. tuam.

Hoc est ego quod dicit, litteraliter, et Hoc est ego quod dicit, litteraliter, et spiritualiter. spiritualiter.

« Quia vado ad Patrem. » « Quia vado ad Patrem. »

Hoc pertinet ad consolationem. Vadit Hoc pertinet ad consolationem. Vadit autem ad Patrem localiter, beatitudina- autem ad Patrem localiter, beatitudina- liter, spiritualiter, et charitate discipulo- liter, spiritualiter, et charitate discipulo-

rum. rum.

Localiter quidem, quia ad sedem cœli Localiter quidem, quia ad sedem cœli Trinitatis elevatur. Psal. XVIII, 7: A Trinitatis elevatur. Psal. XVIII, 7: A summo cœlo egressio ejus, etc. Et ideo summo cœlo egressio ejus, etc. Et ideo tunc ut rex inthronizatus maxima dona tunc ut rex inthronizatus maxima dona donabo, et quæ decent regiam magnifi- donabo, et quæ decent regiam magnifi- centiam et majestatem. Esther, 11, 18: centiam et majestatem. Esther, 11, 18: Dona largitus est juxta magnificentiam Dona largitus est juxta magnificentiam principalem. Ad Ephes. 1v, 8: Ascen- principalem. Ad Ephes. 1v, 8: Ascen- dens in altum dedit dona homini- dens in altum dedit dona homini-

bris. bris.

1 Cf. Marc xiv, 28. 1 Cf. Marc xiv, 28.

Vado beatitudinaliter, in optimis bo- Vado beatitudinaliter, in optimis bo- nis Patris beatificatus secundum naturam nis Patris beatificatus secundum naturam humanam. Ad Coloss. II, 1 et 2: Quæ humanam. Ad Coloss. II, 1 et 2: Quæ sursum sunt, quærite, ubi Christus est sursum sunt, quærite, ubi Christus est in dextera Dei sedens: quæ sursum sunt in dextera Dei sedens: quæ sursum sunt sapite, non quæ super terram. sapite, non quæ super terram.

Vadit spiritualiter, in fide credentium Vadit spiritualiter, in fide credentium ad æqualitatem Patris sublimatus. Joan. ad æqualitatem Patris sublimatus. Joan. xx, 17: Noli me tangere, nondum enim xx, 17: Noli me tangere, nondum enim ascendi ad Patrem meum. Et hoc est : ascendi ad Patrem meum. Et hoc est : Non es me digna tangere, quia in corde Non es me digna tangere, quia in corde tuo nondum ascendi ad Patris mei æqua- tuo nondum ascendi ad Patris mei æqua- litatem. Sed hoc idem nuntia fratribus, litatem. Sed hoc idem nuntia fratribus, ut ascendant ad cor altum. Et tunc ut ascendant ad cor altum. Et tunc quando in cordibus eorum ascendero, quando in cordibus eorum ascendero, tunc et ipsi alti erunt, et tunc omnia tunc et ipsi alti erunt, et tunc omnia promissa Patris percipient. promissa Patris percipient.

Charitate autem discipulorum ascen- Charitate autem discipulorum ascen- dit, quia propter eos ascendit, tum pa- dit, quia propter eos ascendit, tum pa- rando eis locum, tum etiam ut removeret rando eis locum, tum etiam ut removeret ab eis præsentiam carnis, ne detenti in ab eis præsentiam carnis, ne detenti in ipsa, non elevarentur ad desiderium dei_ ipsa, non elevarentur ad desiderium dei_ tatis. Joan. xiv, 2: Vado parare vobis tatis. Joan. xiv, 2: Vado parare vobis locum. Et iterum, Joan. xvi, 7: Expedit locum. Et iterum, Joan. xvi, 7: Expedit vobis ut ego vadam. Si enim non abiero, vobis ut ego vadam. Si enim non abiero, Paraclitus non veniet ad vos. Paraclitus non veniet ad vos.

Sunt tamen qui objiciunt, et dicunt, Sunt tamen qui objiciunt, et dicunt, quod præsentia corporalis Salvatoris non quod præsentia corporalis Salvatoris non fuit mala, adventui Spiritus sancti non fuit mala, adventui Spiritus sancti non contraria et ideo consolationis Spiritus contraria et ideo consolationis Spiritus sancti non fuit impeditiva. Sed hæc ob- sancti non fuit impeditiva. Sed hæc ob- jectio stulta est, et solutio quam inducunt jectio stulta est, et solutio quam inducunt erronea. Dicunt enim concedentes id erronea. Dicunt enim concedentes id quod objectione probatur, quod si Spiri- quod objectione probatur, quod si Spiri- tus sanctus non dabatur discipulis, non tus sanctus non dabatur discipulis, non fuit ex parte discipulorum, sed ex parte fuit ex parte discipulorum, sed ex parte Christi, qui non fuit adhuc exaltatus in Christi, qui non fuit adhuc exaltatus in loco honoris. Et ideo non decebat eum loco honoris. Et ideo non decebat eum dare magnifica dona, sicut dedit quando dare magnifica dona, sicut dedit quando inthronizatus fuit sede honoris in Ascen- inthronizatus fuit sede honoris in Ascen- sione. Quæ solutio nimis stulta est: quia sione. Quæ solutio nimis stulta est: quia Christus dona Spiritus non dedit secun- Christus dona Spiritus non dedit secun- dum humanitatem, quæ sola in Ascen- dum humanitatem, quæ sola in Ascen- sione exaltata fuit: sed dedit ea secun- sione exaltata fuit: sed dedit ea secun- dum deitatem, quæ numquam exaltata dum deitatem, quæ numquam exaltata fuit, sed semper alta. Et ideo tenendum fuit, sed semper alta. Et ideo tenendum est quod diximus supra, Joan. VII, 7 et est quod diximus supra, Joan. VII, 7 et

2 Cf. Psal. LXVII, 19. 2 Cf. Psal. LXVII, 19.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-16, 17, 18. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-16, 17, 18.

seq., quod ipse in cordibus eorum ascen- seq., quod ipse in cordibus eorum ascen- dit in fide et devotione, subtrahens eis dit in fide et devotione, subtrahens eis humanitatis præsentiam, ut nulli innite- humanitatis præsentiam, ut nulli innite- rentur nisi fidei divinitatis. rentur nisi fidei divinitatis.

Et quod objicitur, quod corporalis Et quod objicitur, quod corporalis præsentia vel amicitia non est contraria præsentia vel amicitia non est contraria Spiritui sancto, et ideo non impedit Spiritui sancto, et ideo non impedit eam omnino stultum est. Verum est eam omnino stultum est. Verum est quod non est contraria ei : sed tamen est quod non est contraria ei : sed tamen est alia et minor, et ideo circa aliud quam alia et minor, et ideo circa aliud quam illa hominem tenet. Et ideo quamdiu illa hominem tenet. Et ideo quamdiu animus circa talia operatur et occupatur, animus circa talia operatur et occupatur, non potest assurgere ad altiora: quia non potest assurgere ad altiora: quia animus intentione devotionis circa duo animus intentione devotionis circa duo simul non est, cum sit indivisibilis: cir- simul non est, cum sit indivisibilis: cir- ca scilicet amicitiam, quæ est amicitiæ ca scilicet amicitiam, quæ est amicitiæ præsentiæ corporalis, et circa eam scili- præsentiæ corporalis, et circa eam scili- cet quæ est circa altitudinem deitatis: cet quæ est circa altitudinem deitatis: quia una scilicet est humana, et altera quia una scilicet est humana, et altera divina. Et quod dicit, quod una non est divina. Et quod dicit, quod una non est alteri contraria. Dicendum quod veruni alteri contraria. Dicendum quod veruni 'est sed tamen una ab altera est divisa, 'est sed tamen una ab altera est divisa, et habent modos contrarios: quia una et habent modos contrarios: quia una detinetur circa hic et nunc, altera autem detinetur circa hic et nunc, altera autem vult esse ubique et semper vult esse ubique et semper

591 591

consolationem sancti Spiritus : sicut consolationem sancti Spiritus : sicut membrum paralyticum non potest reci- membrum paralyticum non potest reci- pere plenam spiritus operationem, sicut pere plenam spiritus operationem, sicut supra capitulo septimo notavimus '. Et supra capitulo septimo notavimus '. Et hæc est veritas hujus quæstionis. Et non hæc est veritas hujus quæstionis. Et non est sequendus error eorum qui dicunt, est sequendus error eorum qui dicunt, quod ideo Christus non dedit Spiritum quod ideo Christus non dedit Spiritum sanctum abundanter, quia non decebat sanctum abundanter, quia non decebat quod daret eum antequam corporaliter quod daret eum antequam corporaliter esset exaltatus: quia tunc collatio Spi- esset exaltatus: quia tunc collatio Spi- ritus sancti remansisset in ipso, et non ritus sancti remansisset in ipso, et non in Apostolis. Quod erroneum esset om- in Apostolis. Quod erroneum esset om- nino, et contra rationem: quia libertas nino, et contra rationem: quia libertas divina tanta est, quod statim dat dona divina tanta est, quod statim dat dona quando aliquis receptibilis est et paratus quando aliquis receptibilis est et paratus ad accipiendum. ad accipiendum.

<< Dixerunt ergo ex discipulis ejus << Dixerunt ergo ex discipulis ejus ad invicem Quid est hoc quod dicit ad invicem Quid est hoc quod dicit nobis Modicum, et non videbitis me : nobis Modicum, et non videbitis me : et iterum modicum, et videbitis me: et iterum modicum, et videbitis me: et Quia vado ad Patrem? et Quia vado ad Patrem?

17 17

18 18

Dicebant ergo : Quid est hoc quod Dicebant ergo : Quid est hoc quod et una est et una est dicit Modicum ? nescimus quid dicit Modicum ? nescimus quid loquitur. » loquitur. »

circa temporale, et altera circa æternum : circa temporale, et altera circa æternum : una circa privatum, et altera circa com- una circa privatum, et altera circa com-

mune. mune.

Si autem objicitur, quod primo Chri- Si autem objicitur, quod primo Chri- stus suam carnalem præsentiam exhibuit: stus suam carnalem præsentiam exhibuit: et ita corporalis præsentia ad deitatis et ita corporalis præsentia ad deitatis præsentiam et fidem profuit. Et sic non præsentiam et fidem profuit. Et sic non est verum, quod corporalis sua familiari- est verum, quod corporalis sua familiari- tas a charitate et dulcedine divina ali- tas a charitate et dulcedine divina ali- quem impediverit. Hoc etiam est stul- quem impediverit. Hoc etiam est stul- tum quia quando Christus corporalem tum quia quando Christus corporalem suam præsentiam exhibuit, statim ad suam præsentiam exhibuit, statim ad charitatem suæ deitatis verbis erexit. Et charitatem suæ deitatis verbis erexit. Et ideo corporalem suam societatem exhi- ideo corporalem suam societatem exhi- buit ut esset sicut via, ut dicit Grego- buit ut esset sicut via, ut dicit Grego- rius. Divina autem promisit sicut viæ rius. Divina autem promisit sicut viæ terminum. Et ideo permanens in eo terminum. Et ideo permanens in eo quod est via, impeditur a termino : et quod est via, impeditur a termino : et hoc quo deberet uti, fruitur sicut fine: hoc quo deberet uti, fruitur sicut fine: et ideo est perversus. Et hoc est quod et ideo est perversus. Et hoc est quod dicunt Sancti, quod cprporalis delectatio dicunt Sancti, quod cprporalis delectatio in Christo secundum carnem, impedivit in Christo secundum carnem, impedivit

1 Vide supra, VII, 7 et seq. 1 Vide supra, VII, 7 et seq.

Hic tangit solutionem dubitationis dis- Hic tangit solutionem dubitationis dis- cipulorum. cipulorum.

Et sunt in hac parte duo: quorum Et sunt in hac parte duo: quorum unum est discipulorum dubitatio : se- unum est discipulorum dubitatio : se- cundum autem dubitationis solutio, ibi, cundum autem dubitationis solutio, ibi, . 19 : « Cognovit autem Jesus, etc. » . 19 : « Cognovit autem Jesus, etc. »

In dubitatione autem tria dicuntur: In dubitatione autem tria dicuntur: unum quidem, quia contrarietas videtur unum quidem, quia contrarietas videtur esse in sermone: secundum autem, dubi- esse in sermone: secundum autem, dubi- tatio relicta ex contrarietate: tertium tatio relicta ex contrarietate: tertium autem, professio ignorantiæ ex sermonis autem, professio ignorantiæ ex sermonis obscuritate. obscuritate.

Dicit ergo: Dicit ergo:

« Dicebant ergo ex discipulis ejus, etc. » « Dicebant ergo ex discipulis ejus, etc. » Et signat quod non omnes, sed quidam Et signat quod non omnes, sed quidam dubitantes dicebant. Quidam autem per- dubitantes dicebant. Quidam autem per- fectiores non dubitabant de sermonibus fectiores non dubitabant de sermonibus ejus, quamvis forte non intelligerent. Ad ejus, quamvis forte non intelligerent. Ad Roman. IV, 20 et 21: In promissione Roman. IV, 20 et 21: In promissione

592 592

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Dei non hæsitavit diffidentia, plenissime Dei non hæsitavit diffidentia, plenissime sciens quia quæcumque promisit, scilicet sciens quia quæcumque promisit, scilicet Deus, potens est et facere. Deus, potens est et facere.

« Quid est hoc quod dicit nobis: Mo- « Quid est hoc quod dicit nobis: Mo- dicum, etc.? » Ac si dicant : Sermo vide- dicum, etc.? » Ac si dicant : Sermo vide- tur sibi repugnare: quia si dicit de morte tur sibi repugnare: quia si dicit de morte sua, tunc non erit modicum quod iterum sua, tunc non erit modicum quod iterum visuri sumus eum : quia numquam vide- visuri sumus eum : quia numquam vide- bimus eum. Et hoc dicebant, quia nihil bimus eum. Et hoc dicebant, quia nihil de resurrectione cogitare poterant. Sa- de resurrectione cogitare poterant. Sa- pient. II, 1 Non est qui agnitus sit rever- pient. II, 1 Non est qui agnitus sit rever- sus ab inferis. Isa. xxxvi, 11: Non ad- sus ab inferis. Isa. xxxvi, 11: Non ad- spiciam hominem ultra, et habitatorem spiciam hominem ultra, et habitatorem quietis. Si autem loquitur de alio recessu quietis. Si autem loquitur de alio recessu quo iturus erat ad Patrem, tunc nesci- quo iturus erat ad Patrem, tunc nesci- mus quid loquitur. Et ideo quærunt, mus quid loquitur. Et ideo quærunt, quid sit hoc dictu, et quid sit illud : quid sit hoc dictu, et quid sit illud : « Quia vado ad Patrem ? » Quia puta- « Quia vado ad Patrem ? » Quia puta- bant quod moriendo non iret ad Patrem : bant quod moriendo non iret ad Patrem : sed potius mortem non gustando, iturus sed potius mortem non gustando, iturus esset ad Patrem : quia dixerat, Joan. esset ad Patrem : quia dixerat, Joan. VIII, 51 Si quis sermonem meum serva- VIII, 51 Si quis sermonem meum serva- verit, mortem non videbit in æternum. verit, mortem non videbit in æternum. Et ideo de utroque istorum dubi- Et ideo de utroque istorum dubi-

tant. tant.

« Dicebant ergo: Quid est hoc quod « Dicebant ergo: Quid est hoc quod dicit nobis: Modicum? » dicit nobis: Modicum? »

Quia hoc non intelligebant et pro- Quia hoc non intelligebant et pro- fessi sunt dicentes : fessi sunt dicentes :

» »

« Nescimus quid loquitur, quia « Nescimus quid loquitur, quia verba ejus non intelligebant, nescientes verba ejus non intelligebant, nescientes de mysterio Resurrectionis ejus, nec de mysterio Resurrectionis ejus, nec scientes quod modicum est omne tempus scientes quod modicum est omne tempus usque ad judicium. Aggæi, 11, 7: Adhuc usque ad judicium. Aggæi, 11, 7: Adhuc unum modicum est, et ego commovebo unum modicum est, et ego commovebo coelum et terram, et mare, et aridam. Isa. coelum et terram, et mare, et aridam. Isa. LIV, 7: Ad punctum in modico dereliqui LIV, 7: Ad punctum in modico dereliqui te, et in miserationibus magnis congregabo te, et in miserationibus magnis congregabo tė. Isa. xxvi, 20 et 21: Abscondere mo- tė. Isa. xxvi, 20 et 21: Abscondere mo- dicum ad momentum, donec pertranseat dicum ad momentum, donec pertranseat indignatio. Et sequitur: Ecce enim Do- indignatio. Et sequitur: Ecce enim Do- minus egredietur de loco suo, ut visitet minus egredietur de loco suo, ut visitet iniquitatem habitatoris terræ. iniquitatem habitatoris terræ.

Et ideo Dominus ignorantiam simpli- Et ideo Dominus ignorantiam simpli- cium discipulorum illuminat, dicente cium discipulorum illuminat, dicente Evangelista: Evangelista:

« Cognovit autem Jesus quia vole- « Cognovit autem Jesus quia vole- bant eum interrogare, et dixit eis: De bant eum interrogare, et dixit eis: De hoc quæritis inter vos, quia dixi : Mo- hoc quæritis inter vos, quia dixi : Mo- dicum, et non videbitis me : et iterum dicum, et non videbitis me : et iterum modicum, et videbitis me. modicum, et videbitis me.

Amen, amen dico vobis, quia plora- Amen, amen dico vobis, quia plora- bitis, et flebitis vos, mundus autem bitis, et flebitis vos, mundus autem gaudebit: vos autem contristabimini, gaudebit: vos autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in gau- sed tristitia vestra vertetur in gau- dium. » dium. »

« Cognovit autem Jesus, » per illu- « Cognovit autem Jesus, » per illu- strationem suæ deitatis qua omnia secreta strationem suæ deitatis qua omnia secreta penetrat. Eccli. xxш, 28: Oculi Domini penetrat. Eccli. xxш, 28: Oculi Domini multo plus lucidiores sunt super solem, multo plus lucidiores sunt super solem, circumspicientes omnes vias hominum, circumspicientes omnes vias hominum, intuentes in absconditas partes. intuentes in absconditas partes.

Et ideo hic tria dicuntur, scilicet, se- Et ideo hic tria dicuntur, scilicet, se- cretorum revelatio, tristitiæ de passione cretorum revelatio, tristitiæ de passione sua imminente prædictio, et de tristitia sua imminente prædictio, et de tristitia in gaudium convertenda consolatio. in gaudium convertenda consolatio.

Dicit ergo « Cognovit autem Jesus, » Dicit ergo « Cognovit autem Jesus, » qui omnia novit antequam fiant, « quia qui omnia novit antequam fiant, « quia volebant eum, » hoc est, desiderium ha- volebant eum, » hoc est, desiderium ha- bebant hoc quod dixerat intelligendi, bebant hoc quod dixerat intelligendi, « interrogare. » Deuter. xxx11, 7: Inter- « interrogare. » Deuter. xxx11, 7: Inter- roga patrem tuum, et annuntiabit tibi : roga patrem tuum, et annuntiabit tibi : majores tuos, et dicent tibi. majores tuos, et dicent tibi.

« Et dixit eis,» præveniens interroga- « Et dixit eis,» præveniens interroga- tionem: «De hoc quæritis inter vos, » tionem: «De hoc quæritis inter vos, » mihi reverentiam servantes, quia a me mihi reverentiam servantes, quia a me non quæritis, « quia dixi: Modicum, et non quæritis, « quia dixi: Modicum, et non videbitis me, » ad tempus secundum non videbitis me, » ad tempus secundum carnis mortalis potentiam : « et iterum carnis mortalis potentiam : « et iterum modicum, » quod est per triduum meæ modicum, » quod est per triduum meæ sepulturæ, « et videbitis me » apparen- sepulturæ, « et videbitis me » apparen- tem vobis in corpore glorioso post Re- tem vobis in corpore glorioso post Re- surrectionem. Et causa quæstionis est, surrectionem. Et causa quæstionis est, quia animales existentes non potestis quia animales existentes non potestis capere qualiter per ignominiam passionis capere qualiter per ignominiam passionis transitur ad gloriam Resurrectionis. I ad transitur ad gloriam Resurrectionis. I ad Corinth. II, 14 Animalis homo non Corinth. II, 14 Animalis homo non percipit ea quæ sunt Spiritus Dei: stulti- percipit ea quæ sunt Spiritus Dei: stulti- tia enim est illi, et non potest intelligere, tia enim est illi, et non potest intelligere, quia spiritualiter examinatur. quia spiritualiter examinatur.

« Amen, amen dico vobis, etc. » « Amen, amen dico vobis, etc. »

11 11

20 20

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-20. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XVI-20.

Duplici utitur confirmatione quia ad- Duplici utitur confirmatione quia ad- huc latebat Resurrectionis mysterium. huc latebat Resurrectionis mysterium. Unde et post Resurrectionem latebat hæc Unde et post Resurrectionem latebat hæc via quæ est post passionem ad gloriam. via quæ est post passionem ad gloriam. Luc. xxiv, 25: O stulti, et tardi corde ad Luc. xxiv, 25: O stulti, et tardi corde ad credendum in omnibus quæ locuti sunt credendum in omnibus quæ locuti sunt Prophetæ ! I Petri, 1, 11 : Spiritus Christi, Prophetæ ! I Petri, 1, 11 : Spiritus Christi, prænuntians eas quæ in Christo sunt prænuntians eas quæ in Christo sunt passiones, et posteriores glorias. Et ea- passiones, et posteriores glorias. Et ea- dem via in gloria est in membris. Ad Ro- dem via in gloria est in membris. Ad Ro- man. vi, 17 Si tamen compatimur, ut man. vi, 17 Si tamen compatimur, ut et conglorificemur. Quia ergo hæc via et conglorificemur. Quia ergo hæc via latebat, duplici utitur confirmatione. latebat, duplici utitur confirmatione. Psal. Lxxvi, 20: In mari via tua, el se- Psal. Lxxvi, 20: In mari via tua, el se- mitæ tuæ in aquis multis, et vestigia tua mitæ tuæ in aquis multis, et vestigia tua non cognoscentur. Mare enim signat pro- non cognoscentur. Mare enim signat pro- fundum amaritudinis aquæ autem mul- fundum amaritudinis aquæ autem mul- titudinem tribulationis. titudinem tribulationis.

« Quia plorabitis, et flebitis vos. » « Quia plorabitis, et flebitis vos. » Ploratus est in lacrymatione, fletus au- Ploratus est in lacrymatione, fletus au- tem in querela angustiæ: quia plorabant tem in querela angustiæ: quia plorabant de absentia consolatoris, flebant de in- de absentia consolatoris, flebant de in- stantia mundi persequentis. Thren. 1, 2 : stantia mundi persequentis. Thren. 1, 2 : Plorans ploravit in nocte, et lacrymæ Plorans ploravit in nocte, et lacrymæ ejus in maxillis, etc. Item, eodem: Idcir- ejus in maxillis, etc. Item, eodem: Idcir- co ego plorans, et oculus meus deducens co ego plorans, et oculus meus deducens aquas, quia longe factus est a me conso- aquas, quia longe factus est a me conso- lator, convertens animam meam. lator, convertens animam meam.

« Mundus autem, » hoc est, mun- « Mundus autem, » hoc est, mun- dani in divitiis et ambitione viventes, dani in divitiis et ambitione viventes, quos ego argui et detestatus sum « gau- quos ego argui et detestatus sum « gau- debit, » tamquam de me triumphaverit, debit, » tamquam de me triumphaverit, et me deleverit, et non sit de cætero qui et me deleverit, et non sit de cætero qui arguat malitiam ejus : sicut, Judicum, arguat malitiam ejus : sicut, Judicum, xvi, 21, Philisthæi gaudebant de com- xvi, 21, Philisthæi gaudebant de com- prehenso Samsone et ligato. Sapient. prehenso Samsone et ligato. Sapient. xiv, 28: Dum lætantur insaniunt. Pro- xiv, 28: Dum lætantur insaniunt. Pro- verb. 11, 14 Lætantur cum male fece- verb. 11, 14 Lætantur cum male fece- rint, et exsultant in rebus pessimis. rint, et exsultant in rebus pessimis.

« Vos autem contristabimini, » de « Vos autem contristabimini, » de morte mea. Luc. xxiv, 17: Qui sunt hi morte mea. Luc. xxiv, 17: Qui sunt hi sermones, quos confertis ad invicem am- sermones, quos confertis ad invicem am- bulantes, et estis tristes? Joan. xvi, 6: bulantes, et estis tristes? Joan. xvi, 6: Quia hæc locutus sum vobis, tristitia Quia hæc locutus sum vobis, tristitia implevit cor vestrum. implevit cor vestrum.

«< Sed tristitia vestra, » de morte mea, «< Sed tristitia vestra, » de morte mea, « vertetur in gaudium, » in resurre- « vertetur in gaudium, » in resurre- ctione, in apparitione, in ascensione, et ctione, in apparitione, in ascensione, et maxime in sancti Spiritus missione : maxime in sancti Spiritus missione :

XXIV XXIV

593 593

quæ omnia post modicum tempus futura quæ omnia post modicum tempus futura sunt vobis. Joan. xx, 20: Gavisi sunt sunt vobis. Joan. xx, 20: Gavisi sunt discipuli, viso Domino. Isa. LI, 3: Gau- discipuli, viso Domino. Isa. LI, 3: Gau- dium et lætitia invenietur in ea, gratia- dium et lætitia invenietur in ea, gratia- rum actio et vox laudis. Hæc est expo- rum actio et vox laudis. Hæc est expo- sitio litteralis. sitio litteralis.

Attendendum est autem, quod adhuc est Attendendum est autem, quod adhuc est talis divisio inter mundum et discipulos talis divisio inter mundum et discipulos Christi, quod mundus gaudet in bonis Christi, quod mundus gaudet in bonis temporalibus quæ nunc sunt: sed gaudio temporalibus quæ nunc sunt: sed gaudio vano, et turpi, et permixto sive impuro, vano, et turpi, et permixto sive impuro, et instabili. et instabili.

Gaudio vano, quia de vanitate. De ista Gaudio vano, quia de vanitate. De ista vanitate dicitur, Eccle. 11, 1 et 2: Dixi vanitate dicitur, Eccle. 11, 1 et 2: Dixi ego in corde meo Vadam, et affluam ego in corde meo Vadam, et affluam deliciis, et fruar bonis et vidi quod hoc deliciis, et fruar bonis et vidi quod hoc quoque esset vanilas. Risum reputavi quoque esset vanilas. Risum reputavi errorem, et gaudio dixi: Quid frustra errorem, et gaudio dixi: Quid frustra deciperis ? deciperis ?

Turpis est etiam mundi lætitia, quia Turpis est etiam mundi lætitia, quia de turpibus est peccatis. Sapient. xiv, de turpibus est peccatis. Sapient. xiv, 24 Neque vitam, neque nuptias mun- 24 Neque vitam, neque nuptias mun- das jam custodiunt. Apocal. xv11, 2 : das jam custodiunt. Apocal. xv11, 2 : Cum qua, scilicet meretrice magna, for- Cum qua, scilicet meretrice magna, for- nicati sunt reges terræ, et inebriati sunt nicati sunt reges terræ, et inebriati sunt qui habitant terram de vino prostitu- qui habitant terram de vino prostitu- tionis ejus. Hoc autem vinum signifi- tionis ejus. Hoc autem vinum signifi- cat gaudium de turpitudine prostitutio- cat gaudium de turpitudine prostitutio- nis mundanæ. nis mundanæ.