IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-21, 22. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-21, 22.

omni domo sua. Tales ergo multi erant omni domo sua. Tales ergo multi erant inter Gentiles devoti, qui idola non ado- inter Gentiles devoti, qui idola non ado- raverunt sicut etiam multi Samaritano- raverunt sicut etiam multi Samaritano- rum, qui Christum audierant. Quia rum, qui Christum audierant. Quia etiam Salomon, cum templum ædifica- etiam Salomon, cum templum ædifica- vit, orabat ut tales in templo orantes vit, orabat ut tales in templo orantes exaudirentur, III Regum, VIII, 41 et 42: exaudirentur, III Regum, VIII, 41 et 42: Alienigena qui non est de populo tuo Alienigena qui non est de populo tuo Israel, cum venerit et oraverit in hoc Israel, cum venerit et oraverit in hoc loco, tu exaudies in cœlo. Sic ergo in loco, tu exaudies in cœlo. Sic ergo in ascensu ad orationis locum, ostenditur ascensu ad orationis locum, ostenditur devotio Gentilium. devotio Gentilium.

479 479

« Et rogabant eum dicentes, etc. » « Et rogabant eum dicentes, etc. »

Ecce devotio propter quam digni erant Ecce devotio propter quam digni erant exauditione. exauditione.

« Domine, volumus Jesum videre. » « Domine, volumus Jesum videre. » Tria ponunt in verbis ad intercessorem Tria ponunt in verbis ad intercessorem reverentiam, dicendo : « Domine ». In reverentiam, dicendo : « Domine ». In corde profitentur devotionem, cum di- corde profitentur devotionem, cum di- cunt « Volumus. » In Christo dicunt se cunt « Volumus. » In Christo dicunt se appetere visionem, dicendo: appetere visionem, dicendo: « Jesum « Jesum videre. » Prælatis enim honor reveren- videre. » Prælatis enim honor reveren- tiæ exhibendus est qui sunt nostri man- tiæ exhibendus est qui sunt nostri man- ductores. Augustinus: « Honore Præla- ductores. Augustinus: « Honore Præla-

« Hi ergo accesserunt ad Philip- tus coram vobis sit. » Ad Hebr. xi, 17: « Hi ergo accesserunt ad Philip- tus coram vobis sit. » Ad Hebr. xi, 17: pum. » pum. »

Secundum est de accessu ad interces- Secundum est de accessu ad interces- sores quia se non reputabant diguos ut sores quia se non reputabant diguos ut per seipsos venirent. Gradatim enim per seipsos venirent. Gradatim enim proficiunt quia Gentiles ad Philippum, proficiunt quia Gentiles ad Philippum, Philippus ad Andream, hi simul ad Chri- Philippus ad Andream, hi simul ad Chri-

stum. stum.

Et hoc est «Hi ergo,» scilicet Gen- Et hoc est «Hi ergo,» scilicet Gen- tiles, « accesserunt ad Philippum, » sic- tiles, « accesserunt ad Philippum, » sic- ut ad intercessorem et anadotum. Qui ut ad intercessorem et anadotum. Qui enim extra perceptionem sunt sacramen- enim extra perceptionem sunt sacramen- torum, indigent anadoto, ut dicit Dio- torum, indigent anadoto, ut dicit Dio- nysius, sicut, Matth. xx1, 1, ad Jesum nysius, sicut, Matth. xx1, 1, ad Jesum per discipulos asellus est adductus. Ad per discipulos asellus est adductus. Ad Philippum autem accedunt tamquam ad Philippum autem accedunt tamquam ad notum et compatriotam, natum a Beth- notum et compatriotam, natum a Beth- saida Galilææ, in qua Gentiles illi habi- saida Galilææ, in qua Gentiles illi habi- tabant. Fuit autem Philippus benignus tabant. Fuit autem Philippus benignus et fervens ut multos ad fidem Christi et fervens ut multos ad fidem Christi converteret cujus signum est quod, converteret cujus signum est quod, Joan. 1, 45, statim adduxit Nathanael : Joan. 1, 45, statim adduxit Nathanael : et, Act. VIII, 27, adduxit eunuchum Can- et, Act. VIII, 27, adduxit eunuchum Can- dacis reginæ. Et ideo ad eum accesserunt dacis reginæ. Et ideo ad eum accesserunt præ aliis. Unde et os lampadis interpre- præ aliis. Unde et os lampadis interpre- tatur, qui ab ore suo illuminabat eos qui tatur, qui ab ore suo illuminabat eos qui in tenebris et in umbra mortis sedent, in tenebris et in umbra mortis sedent, ad dirigendos pedes eorum in viam pa- ad dirigendos pedes eorum in viam pa- cis'. cis'.

« Qui erat a Bethsaida Galilææ. » « Qui erat a Bethsaida Galilææ. » Locum pro ratione allegat propter quem Locum pro ratione allegat propter quem ad ipsum plusquam ad alium accesse- ad ipsum plusquam ad alium accesse- runt. runt.

1 Cf. Luc. 1, 79 1 Cf. Luc. 1, 79

Obedite præpositis vestris, et subjacete Obedite præpositis vestris, et subjacete eis : ipsi enim pervigilant, quasi ratio- eis : ipsi enim pervigilant, quasi ratio- nem pro animabus vestris reddituri. nem pro animabus vestris reddituri.

« Volumus. » Devotionem exponunt « Volumus. » Devotionem exponunt cordis. Voluntas enim affectus est cor- cordis. Voluntas enim affectus est cor- dis. II ad Corinth. v, 8: Audemus au- dis. II ad Corinth. v, 8: Audemus au- tem, et bonam voluntatem habemus ma- tem, et bonam voluntatem habemus ma- gis peregrinari a corpore, et præsentes gis peregrinari a corpore, et præsentes esse ad Deum. Daniel. II, 41 et 42: esse ad Deum. Daniel. II, 41 et 42: Quærimus faciem tuam. Ne confundas Quærimus faciem tuam. Ne confundas nos. Isa. xxvi, 9: Anima mea desidera- nos. Isa. xxvi, 9: Anima mea desidera- vit te in nocte, sed et spiritu meo in præ- vit te in nocte, sed et spiritu meo in præ- cordiis meis de mane vigilabo ad te. Ac cordiis meis de mane vigilabo ad te. Ac si dicant: Tota voluntate, et tota anima, si dicant: Tota voluntate, et tota anima, et toto spiritu ad hoc vigilamus, ut vi- et toto spiritu ad hoc vigilamus, ut vi- deamus faciem Christi. deamus faciem Christi.

« Jesum, » Salvatorem salutis aucto- « Jesum, » Salvatorem salutis aucto- rem, «videre. » Hunc enim Angeli desi- rem, «videre. » Hunc enim Angeli desi- derant videre: nam hujusmodi visus læ- derant videre: nam hujusmodi visus læ- tificat. Hunc videre beatitudinem confert, tificat. Hunc videre beatitudinem confert, gaudium spirituale infundit, consummat gaudium spirituale infundit, consummat justitiam, facit in homine radicari im- justitiam, facit in homine radicari im- mortalitatem, fugat ignorantiæ tenebras. mortalitatem, fugat ignorantiæ tenebras. De primo, I Petri, 1, 12: In quem desi- De primo, I Petri, 1, 12: In quem desi- derant Angeli prospicere. De secundo, derant Angeli prospicere. De secundo, Luc. x, 23: Beati oculi, qui vident quæ Luc. x, 23: Beati oculi, qui vident quæ vos videtis. De tertio, Job, xxXIII, 26: vos videtis. De tertio, Job, xxXIII, 26: Videbit faciem ejus in jubilo. Tob. v, Videbit faciem ejus in jubilo. Tob. v, 12, per contrarium: Quale gaudium 12, per contrarium: Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo? De pro- mihi erit, qui in tenebris sedeo? De pro- posito, Eccle. XI, 7 Dulce lumen, et posito, Eccle. XI, 7 Dulce lumen, et delectabile est videre oculis solem. De delectabile est videre oculis solem. De quarto et quinto, Sapient. xv, 3: Nosse quarto et quinto, Sapient. xv, 3: Nosse

480 480

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

te, consummata justitia est et scire ju- te, consummata justitia est et scire ju- stitiam et virtutem tuam, radix est im- stitiam et virtutem tuam, radix est im- mortalitatis. De sexto, Michææ, VII, 8: mortalitatis. De sexto, Michææ, VII, 8: Cum sedero in tenebris, Dominus lux Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. mea est.

Iste est ad vivendum decorus, oculis Iste est ad vivendum decorus, oculis gratus, adspectu gratiosissimus, et toli gratus, adspectu gratiosissimus, et toli animæ desiderabilissimus. De primo, animæ desiderabilissimus. De primo, Psal. XLIV, 3 Speciosus forma præ filiis Psal. XLIV, 3 Speciosus forma præ filiis hominum. De secundo, Cantic. 11, 14: hominum. De secundo, Cantic. 11, 14: Ostende mihi faciem tuam,... facies tua Ostende mihi faciem tuam,... facies tua decora. Esther, xv, 17: Valde mirabilis decora. Esther, xv, 17: Valde mirabilis es, domine, et facies tua plena gratia- es, domine, et facies tua plena gratia- rum. De tertio, Cantic. v, 16: Guttur rum. De tertio, Cantic. v, 16: Guttur illius suavissimum, et totus desiderabi- illius suavissimum, et totus desiderabi- lis. lis.

Hic visus salvat a perditione, illuminat Hic visus salvat a perditione, illuminat in veritate, confirmat in virtute. De pri- in veritate, confirmat in virtute. De pri- mo, Genes. xxXII, 30 Vidi Deum facie mo, Genes. xxXII, 30 Vidi Deum facie ad faciem, et salva facta est anima mea. ad faciem, et salva facta est anima mea. De secundo, Luc. 11, 30: Viderunt oculi De secundo, Luc. 11, 30: Viderunt oculi mei salutare tuum. Et sequitur, y. 32: mei salutare tuum. Et sequitur, y. 32: Lumen ad revelationem gentium, etc. Lumen ad revelationem gentium, etc. De tertio, Psal. xxx1, 8 : In via hac qua De tertio, Psal. xxx1, 8 : In via hac qua gradieris, firmabo super le oculos meos. gradieris, firmabo super le oculos meos. Hunc ergo «volumus videre. » Hunc ergo «volumus videre. »

« Venit Philippus, et dicit An- « Venit Philippus, et dicit An- dreæ, etc. » dreæ, etc. »

Secundus gradus processionis ad Je- Secundus gradus processionis ad Je- sum. Andreas enim magis familiaris erat sum. Andreas enim magis familiaris erat Domino quam Philippus et ideo illius Domino quam Philippus et ideo illius consilio et auxilio tentat adducere Genti- consilio et auxilio tentat adducere Genti- les ad Dominum. Causa autem hujus les ad Dominum. Causa autem hujus hæsitationis quod non statim adducit, hæsitationis quod non statim adducit, erat, quia ex factis Domini ad utramque erat, quia ex factis Domini ad utramque partem habuit rationem. Dixerat enim, partem habuit rationem. Dixerat enim, Matth. ✗, 5: In viam gentium ne abieri- Matth. ✗, 5: In viam gentium ne abieri- tis. Et ex hoc putare potuit quod eos tis. Et ex hoc putare potuit quod eos nollet videre. Intraverat autem civitatem nollet videre. Intraverat autem civitatem Samaritanorum et benigne curavit ser- Samaritanorum et benigne curavit ser- vum Centurionis': filiam Chananeæ Sy- vum Centurionis': filiam Chananeæ Sy- rophonissæ curavit a dæmone 2. Et ex rophonissæ curavit a dæmone 2. Et ex benignitate Domini æstimare potuit quod benignitate Domini æstimare potuit quod etiam nunc recipiendi erant benigne : et etiam nunc recipiendi erant benigne : et sic hæsitando accessit ad Andream, con- sic hæsitando accessit ad Andream, con-

1 Cf. Matth, VIII, 5-13. 1 Cf. Matth, VIII, 5-13.

silium quærens de faciendo vel non fa- silium quærens de faciendo vel non fa- ciendo, et auxilium quærens de profi- ciendo, et auxilium quærens de profi- ciendo si faciendum judicaret. Eccle. IV, ciendo si faciendum judicaret. Eccle. IV, 9 Melius est duos esse simul quam 9 Melius est duos esse simul quam unum habent enim emolumentum so- unum habent enim emolumentum so- cietatis suæ. Luc. x, 1: Misit illos bi- cietatis suæ. Luc. x, 1: Misit illos bi- nos ante faciem suam, in omnem civita- nos ante faciem suam, in omnem civita- tem et locum quo erat ipse venturus. Si- tem et locum quo erat ipse venturus. Si- gnificat autem Philippus veritatem, quia gnificat autem Philippus veritatem, quia os lampadis dicitur: Andreas vero viri- os lampadis dicitur: Andreas vero viri- lis, significat virtutem quæ duo intel- lis, significat virtutem quæ duo intel- lectum et affectum Christo adducunt in lectum et affectum Christo adducunt in conversione animarum. Proverb. xvi, conversione animarum. Proverb. xvi, 19 Frater qui adjuvatur a fratre quasi 19 Frater qui adjuvatur a fratre quasi civitas firma. civitas firma.

« Andreas rursum et Philippus dixe- « Andreas rursum et Philippus dixe- runt Jesu. » Unde dicit Ptolomæus Phi- runt Jesu. » Unde dicit Ptolomæus Phi- losophus in Proverbiis Almagesti: «In- losophus in Proverbiis Almagesti: «In- tercessor est petentis ala. » Matth. xvшI, tercessor est petentis ala. » Matth. xvшI, 19 Si duo ex vobis consenserint super 19 Si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re quamcumque petie- terram, de omni re quamcumque petie- rint, fiet illis a Patre meo qui in cœlis rint, fiet illis a Patre meo qui in cœlis est. Zachar. IV, 14: Isti sunt duo filii est. Zachar. IV, 14: Isti sunt duo filii olei, qui assistunt dominatori universæ olei, qui assistunt dominatori universæ terræ. Isti enim et misericordes et illu- terræ. Isti enim et misericordes et illu- minantes fuerunt in conversione Genti- minantes fuerunt in conversione Genti- lium. lium.

« Jesus autem respondit eis, dicens: « Jesus autem respondit eis, dicens: Venit hora ut clarificetur Filius homi- Venit hora ut clarificetur Filius homi- nis. » nis. »

Hic tangitur modus præparationis Gen- Hic tangitur modus præparationis Gen- tilium ad sanctificationem. tilium ad sanctificationem.

Tangit autem tria: modum per meta- Tangit autem tria: modum per meta- phoram, modum per metaphoræ expla- phoram, modum per metaphoræ expla- nationem, et modum per exemplum. nationem, et modum per exemplum.

In metaphora tria dicit: genus rei in In metaphora tria dicit: genus rei in quo sumitur metaphora, factum, et fru- quo sumitur metaphora, factum, et fru-

ctum. ctum.

Circa primum dicit : « Nisi granum. » Circa primum dicit : « Nisi granum. » In grano enim frumenti sumit metapho- In grano enim frumenti sumit metapho- ram. Et quia grano frumenti se compa- ram. Et quia grano frumenti se compa- rat, ideo sacramentum Eucharistiæ de rat, ideo sacramentum Eucharistiæ de alio confici non potest grano. Est autem alio confici non potest grano. Est autem attendendum primo, quod non compa- attendendum primo, quod non compa-

2 Cf. Marc. VII, 26. 2 Cf. Marc. VII, 26.

84 84

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-23, 24, 25. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-23, 24, 25.

rat se paleæ Christus, quia illa est cibus rat se paleæ Christus, quia illa est cibus jumentorum. Dicitur enim, Genes. xxiv, jumentorum. Dicitur enim, Genes. xxiv, 25 Palearum et fæni plurimum est 25 Palearum et fæni plurimum est apud nos. Et igni apta ad comburen- apud nos. Et igni apta ad comburen- dum vacua etiam est et sonora. Quia dum vacua etiam est et sonora. Quia multi sunt vacui sonantes in pompa multi sunt vacui sonantes in pompa mundi jumentis insipientibus in pabulo mundi jumentis insipientibus in pabulo propositi. Isa. XI, 7: Leo quasi bos pa- propositi. Isa. XI, 7: Leo quasi bos pa- leas comedet, hoc est, superbus et insi- leas comedet, hoc est, superbus et insi- piens qui in mundo laborat, vacuis pa- piens qui in mundo laborat, vacuis pa- scitur ad peccati nutrimentum. Quod au- scitur ad peccati nutrimentum. Quod au- tem ignibus aptæ sunt dicitur, Luc. III, tem ignibus aptæ sunt dicitur, Luc. III, 17 17

Paleas comburet igni inexstingui- Paleas comburet igni inexstingui- bili. Sic ergo non comparat se paleæ, sed bili. Sic ergo non comparat se paleæ, sed grano frumenti. grano frumenti.

Sed tamen præmittit, dicens: Sed tamen præmittit, dicens:

« Venit hora ut clarificetur Filius « Venit hora ut clarificetur Filius hominis, » hominis, »

Hoc est, ut claritas ejus diffundatur Hoc est, ut claritas ejus diffundatur amplius quam diffusa est. Et ideo tali amplius quam diffusa est. Et ideo tali metaphora claritatis usus est in Isaia, metaphora claritatis usus est in Isaia, XLIX, 6 Dedi te in lucem Gentium, ut XLIX, 6 Dedi te in lucem Gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terræ. sis salus mea usque ad extremum terræ. Hæc est enim claritas ejus de qua dici- Hæc est enim claritas ejus de qua dici- tur, Sapient. vi, 26: Candor est enim tur, Sapient. vi, 26: Candor est enim lucis æternæ. Nubes enim infidelitatis lucis æternæ. Nubes enim infidelitatis Judæorum obstabat, quod in claritate Judæorum obstabat, quod in claritate sua sol iste redire non poterat. Sed mo- sua sol iste redire non poterat. Sed mo- do exhibentibus se Gentibus ad fidem, do exhibentibus se Gentibus ad fidem, venit hora ut clarificetur. Matth. v, 15, venit hora ut clarificetur. Matth. v, 15, ut lucerna ponatur super candelabrum, ut lucerna ponatur super candelabrum, et non amplius abscondatur sub modio, et non amplius abscondatur sub modio, hoc est, in terminos unius gentis cohi- hoc est, in terminos unius gentis cohi- beatur ut luceat omnibus, non Judæis beatur ut luceat omnibus, non Judæis tantum, sed omnibus qui in domo sunt, tantum, sed omnibus qui in domo sunt, hoc est, in mundo. II Machab. 1, 22: hoc est, in mundo. II Machab. 1, 22: Tempus affuit quo sol refulsit, qui prius Tempus affuit quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo. Modo enim me occidendo erat in nubilo. Modo enim me occidendo repellunt verbum : et ideo tempus est et repellunt verbum : et ideo tempus est et hora, quod Filius hominis in Gentium hora, quod Filius hominis in Gentium vocatione clarificetur. Isa. LX, 3 : Ambu- vocatione clarificetur. Isa. LX, 3 : Ambu- labunt Gentes in lumine tuo. labunt Gentes in lumine tuo.

Quomodo autem hoc fiat, dicit : Quomodo autem hoc fiat, dicit :

« Amen, amen dico vobis, nisi gra- « Amen, amen dico vobis, nisi gra-

XXIV XXIV

481 481

num frumenti cadens in terram mor- num frumenti cadens in terram mor- tuum fuerit, tuum fuerit, Ipsum Ipsum mortuum mortuum affert. » affert. »

solum manet: si autem 25 solum manet: si autem 25 fuerit, multum fructum fuerit, multum fructum

Duplicem adhibet confirmationem : Duplicem adhibet confirmationem : quia et spiritualia vult adstruere per quia et spiritualia vult adstruere per temporalia, et vitam per mortem : quæ temporalia, et vitam per mortem : quæ videntur opposita. videntur opposita.

Et hoc est quod dicit : « Nisi granum Et hoc est quod dicit : « Nisi granum frumenti, » scilicet, granum frumenti frumenti, » scilicet, granum frumenti inter grana cibo naturali convenientia, inter grana cibo naturali convenientia, solum perfectum est, figura columnale, solum perfectum est, figura columnale, colore rubeum, quantitate magnum, in colore rubeum, quantitate magnum, in substantia purum, complexione conve- substantia purum, complexione conve- niens ad nutriendum, dulce ad gustum, niens ad nutriendum, dulce ad gustum, præstans et adhærens membris nutrimen- præstans et adhærens membris nutrimen-

tum. tum.

Solum enim perfectum est granum: Solum enim perfectum est granum: quia siligo viam habet ad illud, et est quia siligo viam habet ad illud, et est infirmior ad istud: sicut cætera metalla infirmior ad istud: sicut cætera metalla ad aurum. Et sic Christus, solus perfe- ad aurum. Et sic Christus, solus perfe- ctus est cibus animarum. Zachar. ix, 17: ctus est cibus animarum. Zachar. ix, 17: Quid enim bonum ejus est, et quid pul- Quid enim bonum ejus est, et quid pul- chrum ejus, nisi frumentum electorum, chrum ejus, nisi frumentum electorum, et vinum germinans virgines? hoc est, et vinum germinans virgines? hoc est, frumentum (quod perfectum est) perfe- frumentum (quod perfectum est) perfe- ctos facit et vinum sanguinis quod facit ctos facit et vinum sanguinis quod facit virgineas mentes. virgineas mentes.

De figura columnali, quæ componitur De figura columnali, quæ componitur ex proprietate caloris, et virtute cœlesti: ex proprietate caloris, et virtute cœlesti: quia calor prolongat, et virtus cœlestis quia calor prolongat, et virtus cœlestis inducit rotunditatem et hæc duo signi- inducit rotunditatem et hæc duo signi- ficant charitatem cum conversione cœ- ficant charitatem cum conversione cœ- lesti et ideo iste panis cœlestis vocatur. lesti et ideo iste panis cœlestis vocatur. Sapient. XVI, 20: Paratum panem de Sapient. XVI, 20: Paratum panem de coelo præstitisti illis sine labore, omne coelo præstitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. Ex coelo enim habet saporis suavitatem. Ex coelo enim habet quod habet in se omne delectamentum. quod habet in se omne delectamentum. Et in hoc habet figuram coeli in quo est Et in hoc habet figuram coeli in quo est omne delectamentum. omne delectamentum.

De colore rubeo extra, et intra niveo De colore rubeo extra, et intra niveo candido propter patientiam sanguinis et candido propter patientiam sanguinis et innocentiæ candorem. Cantic. v, 10: innocentiæ candorem. Cantic. v, 10: Dilectus meus candidus et rubicundus : Dilectus meus candidus et rubicundus : electus ex millibus. electus ex millibus.

31 31

482 482

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

De quantitate magnitudinis, ut dicit De quantitate magnitudinis, ut dicit Augustinus, accipienda est quantitas vir- Augustinus, accipienda est quantitas vir- tutis et ideo desideratur ad cibum : tutis et ideo desideratur ad cibum : quia magnum existens magnam præstat quia magnum existens magnam præstat virtutem, sicut dicitur, Deuter. XXXIII, virtutem, sicut dicitur, Deuter. XXXIII, 28 Oculus Jacob in terra frumenti et 28 Oculus Jacob in terra frumenti et vini, colique caligabunt rore. Psal. cm, vini, colique caligabunt rore. Psal. cm, 15 Panis cor hominis confirmat. Quod 15 Panis cor hominis confirmat. Quod non facit nisi ex magna virtute. non facit nisi ex magna virtute.

De puritate substantiæ ipsius dicitur, De puritate substantiæ ipsius dicitur, Genes. XLV, 18: Ego dabo vobis omnia Genes. XLV, 18: Ego dabo vobis omnia bona Egypti, ut comedatis medullam bona Egypti, ut comedatis medullam terræ. Medulla enim terræ est frumen- terræ. Medulla enim terræ est frumen- tum depuratum, quod in isto mundo tum depuratum, quod in isto mundo (ubi est moror et tenebræ) non habetur (ubi est moror et tenebræ) non habetur nisi in corpore Christi. nisi in corpore Christi.

De complexione convenienti ad nu- De complexione convenienti ad nu- triendum eo quod, sicut dicunt medici, triendum eo quod, sicut dicunt medici, citius omnibus aliis cibis nutrit. Ezechiel. citius omnibus aliis cibis nutrit. Ezechiel. XXVI, 17 Juda et terra Israel ipsi in- XXVI, 17 Juda et terra Israel ipsi in- stitores tui in frumento primo: balsa- stitores tui in frumento primo: balsa- mum, et mel, et oleum, et resinam pro- mum, et mel, et oleum, et resinam pro- posuerunt, in nundinis tuis. Juda est posuerunt, in nundinis tuis. Juda est terra confitentium in laude: Israel au- terra confitentium in laude: Israel au- tem terra rectorum in justitia, in opere, tem terra rectorum in justitia, in opere, quæ est in terra Ecclesiæ: quæ propo- quæ est in terra Ecclesiæ: quæ propo- nunt frumentum primum, convenientis- nunt frumentum primum, convenientis- simum ad nutrimentum fidelium, quod simum ad nutrimentum fidelium, quod est balsamum in odore famæ, mel in est balsamum in odore famæ, mel in dulcedine gratiæ, oleum in devotionis dulcedine gratiæ, oleum in devotionis pinguedine, resina in adhærentia perse- pinguedine, resina in adhærentia perse- verantiæ. Et hoc proponitur spirituali- verantiæ. Et hoc proponitur spirituali- bus emptoribus in nundinis Ecclesiæ, ut bus emptoribus in nundinis Ecclesiæ, ut seipsos commutent pro ipso. seipsos commutent pro ipso.

De dulcedine ad gustum dicitur in De dulcedine ad gustum dicitur in Psalmo CXLVII, 14: Adipe frumenti satiat Psalmo CXLVII, 14: Adipe frumenti satiat te. Adeps autem dulcis est valde. Isa. LV, te. Adeps autem dulcis est valde. Isa. LV, 2 2

Delectabitur in crassitudine anima Delectabitur in crassitudine anima

vestra. vestra.

De hoc autem quod nutrimentum De hoc autem quod nutrimentum præstat quia membris adhæret, dicitur, præstat quia membris adhæret, dicitur, Joan. vi, 57: Qui manducat meam Joan. vi, 57: Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in me carnem, et bibit meum sanguinem, in me manet, et ego in illo. manet, et ego in illo.

ti. ti.

Et ideo comparat se grano frumen- Et ideo comparat se grano frumen-

1 I ad Corinth. XIV, 40 Omnia honeste et se- 1 I ad Corinth. XIV, 40 Omnia honeste et se- cundum ordinem fiant. cundum ordinem fiant.

« Cadens in terram. » « Cadens in terram. »

Hic tangit fructum in quo fit metapho- Hic tangit fructum in quo fit metapho- ræ similitudo. Est autem hic casus se- ræ similitudo. Est autem hic casus se- minationis in terram: qui casus debet minationis in terram: qui casus debet esse dispersus, et ordinatus, et tempore esse dispersus, et ordinatus, et tempore debito factus, et in terram non lapideam, debito factus, et in terram non lapideam, non in viam, nec inter malas stirpes: non in viam, nec inter malas stirpes: sed in terram bonam, cultam, pinguem, sed in terram bonam, cultam, pinguem, calidam, humectatam, æquatam. Et hoc calidam, humectatam, æquatam. Et hoc quidem debet esse sparsum, ut quælibet quidem debet esse sparsum, ut quælibet terra granum suum habeat: quia con- terra granum suum habeat: quia con- gesta semina putrescunt, sparsa autem gesta semina putrescunt, sparsa autem in fructum multiplicantur. Unde, Matth. in fructum multiplicantur. Unde, Matth. XIII, 3 Exit qui seminat, seminare, XIII, 3 Exit qui seminat, seminare, hoc est, spargere semen suum. Et ita hic hoc est, spargere semen suum. Et ita hic vult dicere quod spargendum sit hoc vult dicere quod spargendum sit hoc granum in agrum cordium Gentilium. granum in agrum cordium Gentilium.

De ordine autem dicitur, Isa. XXVIII, De ordine autem dicitur, Isa. XXVIII, 25 Ponet triticum per ordinem. Quia 25 Ponet triticum per ordinem. Quia omnia secundum ordinem debent fieri, omnia secundum ordinem debent fieri, ut dicitur, ad Corinth. xiv, 40'. Et ut dicitur, ad Corinth. xiv, 40'. Et sine ordine etiam id quod bonum esse sine ordine etiam id quod bonum esse videtur, non est acceptum. I ad Corinth. videtur, non est acceptum. I ad Corinth. xv, 23 Unusquisque in suo ordine. xv, 23 Unusquisque in suo ordine. Tempus autem debitum seminandi hoc Tempus autem debitum seminandi hoc granum Verbi incarnati, est quando granum Verbi incarnati, est quando aperta sunt corda audientium. Eccle. xi, aperta sunt corda audientium. Eccle. xi, 6: Mane semina semen tuum, et vespere 6: Mane semina semen tuum, et vespere ne cesset manus tua: quia nescis quid ne cesset manus tua: quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud : et si magis oriatur, hoc aut illud : et si utrumque simul, melius erit. Eccle. III, utrumque simul, melius erit. Eccle. III, 1 Omnia tempus habent. Et ideo dici- 1 Omnia tempus habent. Et ideo dici- tur, Eccli. xx, 22, quod ex ore fatui re- tur, Eccli. xx, 22, quod ex ore fatui re- probabitur parabola, non enim dicit il- probabitur parabola, non enim dicit il- lam in tempore suo. Sic ergo cadit se- lam in tempore suo. Sic ergo cadit se- men in terram, quæ est cor bonum. men in terram, quæ est cor bonum.

Quod enim cecidit in petrosa, hoc est, Quod enim cecidit in petrosa, hoc est, in corda dura, nulla pietate infusa, na- in corda dura, nulla pietate infusa, na- tum aruit, et quia non habebat humorem tum aruit, et quia non habebat humorem pietatis, non convaluit 2. Quod autem se- pietatis, non convaluit 2. Quod autem se- cus viam strepitus mundani fastus, ceci- cus viam strepitus mundani fastus, ceci- dit, volucres coeli, scilicet dæmones, in dit, volucres coeli, scilicet dæmones, in viis gloriæ comederunt. Quod vero inter viis gloriæ comederunt. Quod vero inter spinas sollicitudinis curæ divitiarum, spinas sollicitudinis curæ divitiarum,

suffocatum est ³. suffocatum est ³.

2 Cf. Matth. x111, 5. 2 Cf. Matth. x111, 5.

3 Cf. ibidem, yy. 6 et 7. 3 Cf. ibidem, yy. 6 et 7.

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-24, 25. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-24, 25.

Terra autem bōna est disciplina cor- Terra autem bōna est disciplina cor- porali culta. Ad Hebr. xu, 11 Omnis porali culta. Ad Hebr. xu, 11 Omnis autem disciplina in præsenti quidem non autem disciplina in præsenti quidem non videtur esse gaudii, sed mæroris : postea videtur esse gaudii, sed mæroris : postea autem fructum pacatissimum exercitatis autem fructum pacatissimum exercitatis per eam reddet justitiæ. Pinguis autem per eam reddet justitiæ. Pinguis autem est terra pinguedine devotionis et mise- est terra pinguedine devotionis et mise- ricordiæ. Isa. v, 1: In cornu filio olei. ricordiæ. Isa. v, 1: In cornu filio olei. Translatio Theodocionis habet: « In loco Translatio Theodocionis habet: « In loco pingui. » Calida autem est calore dile- pingui. » Calida autem est calore dile- ctionis Austro afflata. Cantic. Iv, ctionis Austro afflata. Cantic. Iv, 16: 16: Surge, Aquilo et veni, Auster: perfla Surge, Aquilo et veni, Auster: perfla hortum meum, et fluant aromata illius. hortum meum, et fluant aromata illius. Humecta humore lacrymarum pro pecca- Humecta humore lacrymarum pro pecca- tis, et præsentis vitæ incolatu et mise- tis, et præsentis vitæ incolatu et mise- riæ, et pro dilatione patriæ. Judicum, I, riæ, et pro dilatione patriæ. Judicum, I, 15 Dedit Caleb irriguum inferius, et 15 Dedit Caleb irriguum inferius, et irriguum superius. Equata est per irriguum superius. Equata est per æquanimitatem patientiæ et concordiæ. æquanimitatem patientiæ et concordiæ. Isa. xxvIII, 25: Nonne cum adæquaverit Isa. xxvIII, 25: Nonne cum adæquaverit faciem ejus, scilicet terræ, seret gith, et faciem ejus, scilicet terræ, seret gith, et cyminum sparget? et ponet triticum, hoc cyminum sparget? et ponet triticum, hoc est, frumentum, quo valles, id est, hu- est, frumentum, quo valles, id est, hu- miles, abundabunt, sicut dicit Psalmista, miles, abundabunt, sicut dicit Psalmista, Psal. LXIV, 14 Et valles abundabunt Psal. LXIV, 14 Et valles abundabunt frumento dum montes, hoc est, superbi, frumento dum montes, hoc est, superbi, destituentur. destituentur.

: :

« Mortuum fuerit. >> « Mortuum fuerit. >>

Adhuc tangit fructum cui comparatur Adhuc tangit fructum cui comparatur seminatio fidei. Ad litteranı enim gra- seminatio fidei. Ad litteranı enim gra- num seminatum moritur in esse indivi- num seminatum moritur in esse indivi-

duali, ut multiplicetur in multo fructu duali, ut multiplicetur in multo fructu suæ speciei. Et sic Christus moritur in suæ speciei. Et sic Christus moritur in se, ut in multis resurgat. Moritur autem, se, ut in multis resurgat. Moritur autem, ut dicit Augustinus, in cordibus Judæo- ut dicit Augustinus, in cordibus Judæo- rum, ut resurgat in fide Gentium. Mori- rum, ut resurgat in fide Gentium. Mori- tur non sua quærens, ut resurgat in tur non sua quærens, ut resurgat in fructum proximorum. Moritur nudus, fructum proximorum. Moritur nudus, resurgit multiplici decore vestitum. I ad resurgit multiplici decore vestitum. I ad Corinth. xv, 36 et seq. : Insipiens, tu Corinth. xv, 36 et seq. : Insipiens, tu quod seminas non vivificatur, nisi prius quod seminas non vivificatur, nisi prius moriatur. Et quod seminas, non corpus moriatur. Et quod seminas, non corpus quod futurum est seminas, sed nudum quod futurum est seminas, sed nudum granum, ut puta tritici, aut alicujus granum, ut puta tritici, aut alicujus cæterorum. Deus autem dat illi corpus cæterorum. Deus autem dat illi corpus sicut vult. Ita granum illud sive incarna- sicut vult. Ita granum illud sive incarna- tum Verbum resurgit vestitum omni vi- tum Verbum resurgit vestitum omni vi-

483 483

rore virtutis. Jerem. xvII, 8: Erit quasi rore virtutis. Jerem. xvII, 8: Erit quasi lignum quod transplantatur super aquas, lignum quod transplantatur super aquas, quod ad humorem mitit radices suas. quod ad humorem mitit radices suas.

Hoc est quod dicit : « Ipsum solum Hoc est quod dicit : « Ipsum solum manet. » Et non diu manet, quia pu- manet. » Et non diu manet, quia pu- trescit. Et ideo expedit ut moriatur : trescit. Et ideo expedit ut moriatur : et sic in gloriam venit fructus resurre- et sic in gloriam venit fructus resurre- ctionis. I ad Corinth. xv, 42 et seq. : ctionis. I ad Corinth. xv, 42 et seq. : Seminatur in corruptione, surget in Seminatur in corruptione, surget in incorruptione. Seminatur in ignobili- incorruptione. Seminatur in ignobili- tate, surget in gloria. Seminatur in in- tate, surget in gloria. Seminatur in in- firmitate, surget in virtute. Seminatur firmitate, surget in virtute. Seminatur corpus animale, surget corpus spiritale. corpus animale, surget corpus spiritale. II ad Corinth. 1x, 6: Qui seminat in II ad Corinth. 1x, 6: Qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et benedictionibus, de benedictionibus et metet, scilicet vitam æternam. metet, scilicet vitam æternam.

Si autem « mortuum fuerit, » omnibus Si autem « mortuum fuerit, » omnibus modis qui dicti sunt, « multum fructum modis qui dicti sunt, « multum fructum affert. » Isa. iv, 2: Erit germen Domini affert. » Isa. iv, 2: Erit germen Domini in magnificentia et gloria, et fructus in magnificentia et gloria, et fructus terræ sublimis. Sic enim germinat in terræ sublimis. Sic enim germinat in Gentibus quod orbem replet. Isa. XXVII, Gentibus quod orbem replet. Isa. XXVII, 6 Florebit et germinabit Israel, et re- 6 Florebit et germinabit Israel, et re- plebunt faciem orbis semine. Sic multi- plebunt faciem orbis semine. Sic multi- plicatur in utilitate proximorum. Joan. plicatur in utilitate proximorum. Joan. IV, 35: Videte regiones, quia albæ sunt IV, 35: Videte regiones, quia albæ sunt jam ad messem. Multiplicatur in fructu jam ad messem. Multiplicatur in fructu beatitudinis. Psal. cxxv, 6: Euntes ibant beatitudinis. Psal. cxxv, 6: Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua. et flebant, mittentes semina sua.

« Qui amat animam suam, perdet « Qui amat animam suam, perdet eam: et qui odit animam suam in hoc eam: et qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam æternam custodit mundo, in vitam æternam custodit

eam. » eam. »

Hic incipit explanatio metaphora. Hic incipit explanatio metaphora.

Et tangit duo unum in perdendo ani- Et tangit duo unum in perdendo ani- mam, aliud in custodiendo. Dicit ergo mam, aliud in custodiendo. Dicit ergo quod granum seminatum, in sui substan- quod granum seminatum, in sui substan- tia perditur quia terræ tempestatibus tia perditur quia terræ tempestatibus vel frigori et calori mortificantibus, vel frigori et calori mortificantibus, ipsum exponitur propter fructus. ipsum exponitur propter fructus.

Similiter ergo : « Quicumque amat Similiter ergo : « Quicumque amat animam suam, » tamquam granum animam suam, » tamquam granum quoddam verbo Dei ad germen habens quoddam verbo Dei ad germen habens potentiam: si amat eam ad fructum me- potentiam: si amat eam ad fructum me- ritorum et proximorum, « perdet eam, » ritorum et proximorum, « perdet eam, » hoc est, his quibus perditur exponat hoc est, his quibus perditur exponat

184 184

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

eam, hoc est, exsilio, paupertati, tribula- eam, hoc est, exsilio, paupertati, tribula- tioni. His enim perditur anima, hoc est, tioni. His enim perditur anima, hoc est, animalis vita: quia illa vivere quærit in animalis vita: quia illa vivere quærit in deliciis carnis. Eccli. xvIII, 31 : Si præ- deliciis carnis. Eccli. xvIII, 31 : Si præ- stes animæ tuæ concupiscentias ejus, fa- stes animæ tuæ concupiscentias ejus, fa- ciet te in gaudium inimicis tuis. Sic enim ciet te in gaudium inimicis tuis. Sic enim dicitur hic anima. Dicitur etiam anima dicitur hic anima. Dicitur etiam anima ab animeitate, quæ est substantia spiritua- ab animeitate, quæ est substantia spiritua- lis, quæ est interior homo in corde: de lis, quæ est interior homo in corde: de quo dicitur, Isa. xxvI, 9: Anima mea quo dicitur, Isa. xxvI, 9: Anima mea desideravit te in nocte. Et sic dicit Psal- desideravit te in nocte. Et sic dicit Psal- mista, Psal. x, 6: Qui autem diligit ini- mista, Psal. x, 6: Qui autem diligit ini- quitatem odit animam suam. Et est sen- quitatem odit animam suam. Et est sen- sus: Sicut ego ut granum morior propter sus: Sicut ego ut granum morior propter fructum, ita quicumque imitator meus fructum, ita quicumque imitator meus esse voluerit, mortificantibus se exhi- esse voluerit, mortificantibus se exhi- beat, ut fructum afferat: ex quo corda beat, ut fructum afferat: ex quo corda Gentilium se præparant ad seminis sus- Gentilium se præparant ad seminis sus- ceptionem. Unde dicit, Matth. 1x, 37: ceptionem. Unde dicit, Matth. 1x, 37: Messis quidem multa, operarii autem Messis quidem multa, operarii autem pauci. Et, Joan. IV, 35: Videte regiones, pauci. Et, Joan. IV, 35: Videte regiones, quia albæ sunt jam ad messem. quia albæ sunt jam ad messem.

Et per oppositum hoc iterum demon- Et per oppositum hoc iterum demon-

strat: strat:

« Et qui odit animam suam in hoc « Et qui odit animam suam in hoc mundo, » abstrahens eam ab his in qui- mundo, » abstrahens eam ab his in qui- bus mundus delectatur, « in vitam æter- bus mundus delectatur, « in vitam æter- nam, » hoc est, in fructu vitæ æternæ, nam, » hoc est, in fructu vitæ æternæ, «< custodit eam, » ubi numquam perditur «< custodit eam, » ubi numquam perditur de cætero. Judicum, v, 9: Cor meum de cætero. Judicum, v, 9: Cor meum diligit principes Israel. Qui propria vo- diligit principes Israel. Qui propria vo- luntate obtulistis vos discrimini, bene- luntate obtulistis vos discrimini, bene- dicite Domino. Et, ibidem, v, 2, dicit: dicite Domino. Et, ibidem, v, 2, dicit: Qui sponte ad pericula obtulistis animas Qui sponte ad pericula obtulistis animas vestras, benedicite Domino. Isa. XLIX, 7: vestras, benedicite Domino. Isa. XLIX, 7: Hæc dicit Dominus ad contemptibilem Hæc dicit Dominus ad contemptibilem animam. Ibi habent Septuaginta : « San- animam. Ibi habent Septuaginta : « San- ctificate eum qui despicit animam suam. » ctificate eum qui despicit animam suam. » Non ita, ut dicit Augustinus, quod aliquis Non ita, ut dicit Augustinus, quod aliquis sibi mortem inferat: sed ita quod pro sibi mortem inferat: sed ita quod pro fructu meritorum et præmiorum, ad uti- fructu meritorum et præmiorum, ad uti- litatem proximi se tribulationibus expo- litatem proximi se tribulationibus expo- nat. Ad Roman. XII, 14: Carnis curam nat. Ad Roman. XII, 14: Carnis curam ne feceritis in desideriis. Ad Galat. v, 17: ne feceritis in desideriis. Ad Galat. v, 17: Caro concupiscit adversus spiritum, spi- Caro concupiscit adversus spiritum, spi- ritus autem adversus carnem. Hæc enim ritus autem adversus carnem. Hæc enim sibi invicem adversantur, ut non quæ- sibi invicem adversantur, ut non quæ- cumque vultis illa facitatis. Sic dicitur, cumque vultis illa facitatis. Sic dicitur, ad Coloss. III, 3: Mortui enim estis, et ad Coloss. III, 3: Mortui enim estis, et

vita vestra est abscondita cum Christo in vita vestra est abscondita cum Christo in Deo. Et de fructu sic mortui per odium Deo. Et de fructu sic mortui per odium animæ subdit, y. 4: Cum Christus appa- animæ subdit, y. 4: Cum Christus appa- ruerit, vita vestra, tunc et vos appare- ruerit, vita vestra, tunc et vos appare- bitis cum ipso in gloria. bitis cum ipso in gloria.

« Si quis mihi ministrat, me se- « Si quis mihi ministrat, me se- quatur. » quatur. »

Dat exemplum implendi hoc quod Dat exemplum implendi hoc quod dixit in seipso. dixit in seipso.

Dicit autem duo, scilicet, exemplum Dicit autem duo, scilicet, exemplum de perditione animæ in hoc mundo sive de perditione animæ in hoc mundo sive seminationis grani, et exemplum de seminationis grani, et exemplum de fructu. fructu.

: :

De primo dicit : « Si quis mihi mini- De primo dicit : « Si quis mihi mini- strat, » hoc est, nomine, officio, et affectu strat, » hoc est, nomine, officio, et affectu quærit esse meus minister ille « me quærit esse meus minister ille « me sequatur, » seminando se et perdendo sequatur, » seminando se et perdendo animam : sicut ego me semino et perdo animam : sicut ego me semino et perdo animam, tribulationibus eam pro salute animam, tribulationibus eam pro salute mundi exponendo. I ad Corinth. Iv, 1 : mundi exponendo. I ad Corinth. Iv, 1 : Sic nos existimet homo ut ministros Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Isa. LX1, 6: Ministri Dei nostri, di- Dei. Isa. LX1, 6: Ministri Dei nostri, di- cetur vobis. Proverb. xiv, 35: Acceptus cetur vobis. Proverb. xiv, 35: Acceptus est regi minister intelligens: iracun- est regi minister intelligens: iracun- diam ejus inutilis minister sustinebit. diam ejus inutilis minister sustinebit. Est autem inutilis qui propter amorem Est autem inutilis qui propter amorem animalis vitæ et bona domini dissipat, et animalis vitæ et bona domini dissipat, et fructum quem facere posset, negligit. fructum quem facere posset, negligit. Luc. xvi, 1 Diffamatus est villicus apud Luc. xvi, 1 Diffamatus est villicus apud illum, scilicet dominum suum, quasi illum, scilicet dominum suum, quasi dissipasset bona ipsius. Matth. xv1, 24 : dissipasset bona ipsius. Matth. xv1, 24 : Si quis vult post me venire, abneget sé- Si quis vult post me venire, abneget sé- metipsum, etc. Hinc est quod in spe fru- metipsum, etc. Hinc est quod in spe fru- ctus de hoc ministerio mortis animæ ctus de hoc ministerio mortis animæ Paulus gloriatur, ad Galat. vi, 17, di- Paulus gloriatur, ad Galat. vi, 17, di- cens De cætero nemo mihi molèstus sit : cens De cætero nemo mihi molèstus sit : ego enim stigmata Domini Jesu in corpo- ego enim stigmata Domini Jesu in corpo- re meo porto. re meo porto.

« Et ubi sum ego, illic et minister « Et ubi sum ego, illic et minister meus erit. Si quis mihi ministraverit, meus erit. Si quis mihi ministraverit, honorificabit eum Pater meus. » honorificabit eum Pater meus. »

Hic tangit de fructu in præmio dupli- Hic tangit de fructu in præmio dupli-

20 20

27 27

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-26, 27, 28. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-26, 27, 28.

citer, scilicet, in fructu dignitatis, et in citer, scilicet, in fructu dignitatis, et in fructu honoris. fructu honoris.

Dicit ergo «Et ubi sum ego, » in Dicit ergo «Et ubi sum ego, » in dignitatis et exaltationis præmio, « illic, » dignitatis et exaltationis præmio, « illic, » in fructu beatitudinis et dignitatis, « et in fructu beatitudinis et dignitatis, « et minister meus erit. » Matth. xxiv, 28: minister meus erit. » Matth. xxiv, 28: Ubicumque fuerit corpus, illic congrega- Ubicumque fuerit corpus, illic congrega- buntur et aquila. Joan. xiv, 3: Accipiam buntur et aquila. Joan. xiv, 3: Accipiam vos ad meipsum, ut ubi sum ego, et vos vos ad meipsum, ut ubi sum ego, et vos sitis. Joan. XVII, 24: Pater, quos dedisti sitis. Joan. XVII, 24: Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego et illi sint mihi, volo ut ubi sum ego et illi sint mecum, ut videant claritatem meam. mecum, ut videant claritatem meam.

« Si quis mihi ministraverit, etc. » « Si quis mihi ministraverit, etc. »

« Si quis mihi ministraverit, » ut prius « Si quis mihi ministraverit, » ut prius dictum est, in animæ odio, et sui semi- dictum est, in animæ odio, et sui semi- natione et mortificatione. I Regum, 111, natione et mortificatione. I Regum, 111, 1 Puer Samuel ministrabat Domino 1 Puer Samuel ministrabat Domino coram Heli quia prius erat a Deo coram Heli quia prius erat a Deo postulatus. Numer. VIII, 24 et 26: Mini- postulatus. Numer. VIII, 24 et 26: Mini- strent, scilicet levitæ, in tabernaculo strent, scilicet levitæ, in tabernaculo foederis... eruntque ministri fratrum foederis... eruntque ministri fratrum suorum in tabernaculo fœderis, ut custo- suorum in tabernaculo fœderis, ut custo- diant quæ sibi fuerint commendata. diant quæ sibi fuerint commendata.

» »

« Honorificabit eum Pater meus. « Honorificabit eum Pater meus. Glossa «Ut ibidem sit adoptatus ubi Glossa «Ut ibidem sit adoptatus ubi est unicus, hoc est, in throno regni se- est unicus, hoc est, in throno regni se- deat sicut ego passione merui thronum deat sicut ego passione merui thronum regalem. » Apocal. 111, 21: Qui vicerit, regalem. » Apocal. 111, 21: Qui vicerit, dabo ei sedere mecum in throno meo : dabo ei sedere mecum in throno meo : sicut et ego vici, et sedi cum Patre meo sicut et ego vici, et sedi cum Patre meo in throno ejus. Sapient. 11, 15: Bono- in throno ejus. Sapient. 11, 15: Bono- rum laborum gloriosus est fructus. Luc. rum laborum gloriosus est fructus. Luc. XII, 37 Transiens ministrabit illis. XII, 37 Transiens ministrabit illis. Esther, vi, 9 Sic honorabitur quemcum- Esther, vi, 9 Sic honorabitur quemcum- que voluerit rex honorare. In sedibus que voluerit rex honorare. In sedibus enim duodecim sedentes cum Domino ju- enim duodecim sedentes cum Domino ju- dicabunt. Sapient. x, 10: Honestavit illum dicabunt. Sapient. x, 10: Honestavit illum in laboribus, et complevit labores illius. in laboribus, et complevit labores illius.

« Nunc anima mea turbata est. Et « Nunc anima mea turbata est. Et quid dicam? Pater, salvifica me ex quid dicam? Pater, salvifica me ex hac hora, Sed propterea veni in ho- hac hora, Sed propterea veni in ho- ram hanc. ram hanc.

1 Cf. I Regum, 11, 18 1 Cf. I Regum, 11, 18

Pater, clarifica nomen meum. » Pater, clarifica nomen meum. »

485 485

Tangit hic per quid fiet ista seminatio : Tangit hic per quid fiet ista seminatio : quia per passionem turbationis quæ in quia per passionem turbationis quæ in proximo sibi imminebat. Continuat au- proximo sibi imminebat. Continuat au- tem ad præcedens. Quia dixerat de per- tem ad præcedens. Quia dixerat de per- ditione et odio sensualis animæ, et ideo ditione et odio sensualis animæ, et ideo hujus turbationem ostendit in seipso hujus turbationem ostendit in seipso omnibus ministris sequentibus. omnibus ministris sequentibus.

Dicit autem quatuor: animæ scilicet Dicit autem quatuor: animæ scilicet turbationem, rationis regimen in turba- turbationem, rationis regimen in turba- tione, orationem ad Patrem, et turbatio- tione, orationem ad Patrem, et turbatio- nis utilitatem. nis utilitatem.

Dicit ergo « Nunc anima mea, » sen- Dicit ergo « Nunc anima mea, » sen- sualis, « turbata est » et ideo ad modum sualis, « turbata est » et ideo ad modum odientis me habeo ad ipsam, et semino odientis me habeo ad ipsam, et semino granum in lacrymis. Matth. xxvi, 38: granum in lacrymis. Matth. xxvi, 38: Tristis est anima mea usque ad mortem. Tristis est anima mea usque ad mortem. Marc. XIV, Marc. XIV, 33 Capit pavere et tædere. 33 Capit pavere et tædere. Matth. xxvi, 37: Cœpit contristari et Matth. xxvi, 37: Cœpit contristari et mastus esse. In hoc enim ostendit in se mastus esse. In hoc enim ostendit in se esse sensualem animam quæ refugiebat esse sensualem animam quæ refugiebat mortis pericula. Psal. VI, 3 et 4 : Contur- mortis pericula. Psal. VI, 3 et 4 : Contur- bata sunt omnia ossa mea: et anima mea bata sunt omnia ossa mea: et anima mea turbata est valde. In hoc ergo similis est turbata est valde. In hoc ergo similis est nobis effectus. nobis effectus.

« Et quid dicam? » « Et quid dicam? »

Non est verbum angustiati, sed ver- Non est verbum angustiati, sed ver- bum ex ratione eligentis. Et hoc est : bum ex ratione eligentis. Et hoc est : « Quid dicam? » Glossa : « Scio quid « Quid dicam? » Glossa : « Scio quid agam. » Job, XXIII, 17: Non perii propter agam. » Job, XXIII, 17: Non perii propter imminentes tenebras, nec faciem meam imminentes tenebras, nec faciem meam operuit caligo. Ac si dicat: Non recedam operuit caligo. Ac si dicat: Non recedam a cepto proposito propter timorem peri- a cepto proposito propter timorem peri- culorum sed ex ratione sensualitatem culorum sed ex ratione sensualitatem superans, voluntatem meam voluntati superans, voluntatem meam voluntati divinæ conformabo. In hoc nobis dans divinæ conformabo. In hoc nobis dans exemplum ut similiter faciamus. II Pa- exemplum ut similiter faciamus. II Pa- ralip. xx, 12 Cum ignoremus quid ralip. xx, 12 Cum ignoremus quid agere debeamus, hoc solum habemus re- agere debeamus, hoc solum habemus re- sidui, ut oculos nostros dirigamus ad sidui, ut oculos nostros dirigamus ad

te. te.

: :

Et hoc est quod dicit : Et hoc est quod dicit :

« Pater, salvifica me ex hac hora, » « Pater, salvifica me ex hac hora, »

28 28

486 486

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hoc est, salva me, educens ex hac Hoc est, salva me, educens ex hac hora angustiæ. Quam orationem, ut di- hora angustiæ. Quam orationem, ut di- cunt antiqui Præpositivus et Gulielmus, cunt antiqui Præpositivus et Gulielmus, formabat ratio pro sensualitate: sicut formabat ratio pro sensualitate: sicut advocatus alicujus in causa proponeret advocatus alicujus in causa proponeret pro aliquo, qui nesciret advocare pro pro aliquo, qui nesciret advocare pro seipso. Matth. XXVI, 39 Pater mi, si seipso. Matth. XXVI, 39 Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste. possibile est, transeat a me calix iste. Job, v, 13 Salvum faciet egenum a Job, v, 13 Salvum faciet egenum a gladio oris eorum, et de manu violenti gladio oris eorum, et de manu violenti pauperem. Job, xxII, 30 Salvabitur pauperem. Job, xxII, 30 Salvabitur

innocens salvabitur autem munditia innocens salvabitur autem munditia

manuum suarum. manuum suarum.

« Sed propterea, » supple, ut per pas- « Sed propterea, » supple, ut per pas- sionem clarificer, « veni in hanc horam » sionem clarificer, « veni in hanc horam » passionis. Ad Hebr. xi, 2: Adspicientes passionis. Ad Hebr. xi, 2: Adspicientes in auctorem fidei et consummatorem, in auctorem fidei et consummatorem, Jesum, qui proposito sibi gaudio susti- Jesum, qui proposito sibi gaudio susti- nuit crucem, confusione contempta : nuit crucem, confusione contempta : atque in dextera sedis Dei sedet. Et in atque in dextera sedis Dei sedet. Et in hoc patet quod voluntate passus est, licet hoc patet quod voluntate passus est, licet sensualitas mortem abhorruerit. Isa. LIII, sensualitas mortem abhorruerit. Isa. LIII, 7 Oblatus est quia ipse voluit. Psal. 7 Oblatus est quia ipse voluit. Psal. LIII, 8: Voluntarie sacrificabo tibi. LIII, 8: Voluntarie sacrificabo tibi.

« Pater, clarifica nomen tuum. » « Pater, clarifica nomen tuum. »

XXXVI, XXXVI,

Tu enim clarificaberis, me a mortuis Tu enim clarificaberis, me a mortuis suscitando quia in hoc nomen tuum, id suscitando quia in hoc nomen tuum, id est nota potestatis tuæ quam prædicavi, est nota potestatis tuæ quam prædicavi, apud omnes clarificabitur. Daniel. 111, 52: apud omnes clarificabitur. Daniel. 111, 52: Benedictum nomen gloriæ tuæ sanctum. Benedictum nomen gloriæ tuæ sanctum. Ezechiel. Ezechiel. 22 Non propter vos ego 22 Non propter vos ego faciam, domus Israel, sed propter nomen faciam, domus Israel, sed propter nomen sanctum meum. Et infra, y. 32: Non sanctum meum. Et infra, y. 32: Non propter vos ego faciam, ait Dominus propter vos ego faciam, ait Dominus Deus notum sit vobis. Psal, XL, 11 : Tu Deus notum sit vobis. Psal, XL, 11 : Tu autem, Domine, miserere mei, et resusci- autem, Domine, miserere mei, et resusci- ta me et retribuam eis. ta me et retribuam eis.

« Venit ergo vox de cœlo: Et clari- « Venit ergo vox de cœlo: Et clari- ficavi, et iterum clarificabo. » ficavi, et iterum clarificabo. »

Hic inducitur derivandæ ad Gentiles Hic inducitur derivandæ ad Gentiles sanctificationis testimonium. sanctificationis testimonium.

quarum prima ostenditur per Patris testi- quarum prima ostenditur per Patris testi- monium quod ad Gentes derivanda est monium quod ad Gentes derivanda est sanguinis sanctificatio, per transitum a sanguinis sanctificatio, per transitum a Judæis ad Gentes in secunda, hoc figu- Judæis ad Gentes in secunda, hoc figu- rative describitur in facto, ibi, y. 36: rative describitur in facto, ibi, y. 36: « Hæc locutus est eis Jesus, etc. » « Hæc locutus est eis Jesus, etc. »

: :

Prima harum habet tres partes: qua- Prima harum habet tres partes: qua- rum prima dicit cœlestis vocis testifica- rum prima dicit cœlestis vocis testifica- tionem, secunda de voce ortam discre- tionem, secunda de voce ortam discre- pationem, tertia autem intentionis vocis pationem, tertia autem intentionis vocis explanationem. explanationem.

Dicit igitur «Venit ergo vox » Pa- Dicit igitur «Venit ergo vox » Pa- tris, « de cœlo, » summo in aere so- tris, « de cœlo, » summo in aere so- nans sicut enim sonuit in baptismo per nans sicut enim sonuit in baptismo per sacramenti regenerationis sanctificatio- sacramenti regenerationis sanctificatio- nemet sicut sonuit in monte transfi- nemet sicut sonuit in monte transfi- gurationis per gloriæ ostensionem 2. Hic gurationis per gloriæ ostensionem 2. Hic autem testimonium perhibet ad sangui- autem testimonium perhibet ad sangui- nis sanctificationem. nis sanctificationem.

Et hoc est «Et clarificavi,» in bap- Et hoc est «Et clarificavi,» in bap- tismo et transfiguratione, « et iterum tismo et transfiguratione, « et iterum clarificabo. » Psal. xvi, 14 Intonuit de clarificabo. » Psal. xvi, 14 Intonuit de cælo Dominus, et Altissimus dedit vo- cælo Dominus, et Altissimus dedit vo- cem suam. Exod. xix, 16: Cœperunt cem suam. Exod. xix, 16: Cœperunt audiri tonitrua, et micare fulgura. Cla- audiri tonitrua, et micare fulgura. Cla- rificabit autem eos veritatis participatio. rificabit autem eos veritatis participatio. Judicum, v, 31: Qui diligunt te, sicut sol Judicum, v, 31: Qui diligunt te, sicut sol in ortu suo splendet, ita rutilent. Joan. in ortu suo splendet, ita rutilent. Joan. XIII, 31 Nunc clarificatus est Filius ho- XIII, 31 Nunc clarificatus est Filius ho- minis, et Deus clarificatus est in eo. minis, et Deus clarificatus est in eo.

« Turba ergo quæ stabat et audierat, « Turba ergo quæ stabat et audierat, dicebat tonitruum esse factum. Alii di- dicebat tonitruum esse factum. Alii di- cebant Angelus ei locutus est. » cebant Angelus ei locutus est. »

Hic ponit de voce audita disceptatio- Hic ponit de voce audita disceptatio-

nem. nem.

Habet autem duas partes quarum Habet autem duas partes quarum una quæ intelligere non potuit, sed tan- una quæ intelligere non potuit, sed tan- tum sonum audivit, dicebat tonitruum tum sonum audivit, dicebat tonitruum

esse. esse.

Et hoc est quod dicit : « Turba autem Et hoc est quod dicit : « Turba autem quæ stabat, » coram Domino, « et au- quæ stabat, » coram Domino, « et au- dierat » sonum sine syllabarum distin- dierat » sonum sine syllabarum distin-

Pars ista dividitur in duas partes: in ctione, « dicebat tonitruum esse fa- Pars ista dividitur in duas partes: in ctione, « dicebat tonitruum esse fa-

* Cf. Matth. I, 17; Marc. 1, 11 et Luc. III, * Cf. Matth. I, 17; Marc. 1, 11 et Luc. III, 22. 22.

2 Cf. Matth. XVII, 5 et Luc. 1x, 35. 2 Cf. Matth. XVII, 5 et Luc. 1x, 35.

29 29

30 30

31 31

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-29, 30, 31. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-29, 30, 31.

ctum » tamen hoc dicebant factum esse ctum » tamen hoc dicebant factum esse propter Dominum. I Regum, 11, 10: propter Dominum. I Regum, 11, 10: Dominum formidabunt adversarii ejus, Dominum formidabunt adversarii ejus, et super ipsos in cælis tonabit. Item, et super ipsos in cælis tonabit. Item, ibidem, vi, 10 Intonuit Dominus fra- ibidem, vi, 10 Intonuit Dominus fra- gore magno super eos. Apocal. VII, 5: gore magno super eos. Apocal. VII, 5: Facta sunt tonitrua, et voces. Facta sunt tonitrua, et voces.

« Alii autem dicebant : » qui voces « Alii autem dicebant : » qui voces articulatas intellexerunt : et illi plus- articulatas intellexerunt : et illi plus- quam alii ad intellectum cœlestium dis- quam alii ad intellectum cœlestium dis- positi sunt « Angelus ei locutus est. » positi sunt « Angelus ei locutus est. » Angeli enim semper ad ministerium se Angeli enim semper ad ministerium se exhibuerunt Christo et loquebantur exhibuerunt Christo et loquebantur præcipue in agonia passionis pro eo. præcipue in agonia passionis pro eo. Luc. XXII, 43 Apparuit Angelus de Luc. XXII, 43 Apparuit Angelus de colo, confortans eum. Matth. xxvi, 53: colo, confortans eum. Matth. xxvi, 53: An putas quia non possum rogare Patrem An putas quia non possum rogare Patrem et exhibebit mihi modo plus et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones Angelorum. quam duodecim legiones Angelorum.

meum, meum,

« Respondit Jesus, et dixit: Non « Respondit Jesus, et dixit: Non propter me hæc vox venit, sed prop- propter me hæc vox venit, sed prop- ter vos. ter vos.

Nunc judicium est mundi : nunc Nunc judicium est mundi : nunc princeps hujus mundi ejicietur princeps hujus mundi ejicietur

foras. » foras. »

Hic tangitur explanatio intentionis Hic tangitur explanatio intentionis vocis. vocis.

Et habet duas partes. Ponit autem ex- Et habet duas partes. Ponit autem ex- planationem, et de explanatione subor- planationem, et de explanatione subor- tam solvit dubitationem. tam solvit dubitationem.

In prima dicit quatuor: in quorum In prima dicit quatuor: in quorum primo dicit vocantis de coelo intentio- primo dicit vocantis de coelo intentio- nem in secundo, ostendit intentionis nem in secundo, ostendit intentionis illius per effectum significationem: in illius per effectum significationem: in tertio, innuit per quid ad effectum per- tertio, innuit per quid ad effectum per- ducit intentionem: in quarto, Evangelista ducit intentionem: in quarto, Evangelista omnium illorum explanationem dicit. omnium illorum explanationem dicit.

De primo dicit: « Non propter me, » De primo dicit: « Non propter me, » qui testimonio non indigeo, « venit hæc qui testimonio non indigeo, « venit hæc vox, » de cœlo testificans, « sed propter vox, » de cœlo testificans, « sed propter vos, » qui indigetis testimonio : ut vos, » qui indigetis testimonio : ut sciatis quod non sunt fabulæ quæ dico, sciatis quod non sunt fabulæ quæ dico, sed veritas. II Petri, 1, 16 et 17: Non sed veritas. II Petri, 1, 16 et 17: Non doctas fabulas secuti, notam fecimus doctas fabulas secuti, notam fecimus vobis Domini nostri Jesu Christi virtu- vobis Domini nostri Jesu Christi virtu-

487 487

tem et præsentiam: sed speculatores facti tem et præsentiam: sed speculatores facti illius magnitudinis. Accipiens enim a illius magnitudinis. Accipiens enim a Deo Patre honorem et gloriam, voce de- Deo Patre honorem et gloriam, voce de- lapsa ad eum hujuscemodi a magnifica lapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria: Hic est Filius meus dilectus, in gloria: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui: ipsum audite. quo mihi complacui: ipsum audite.

« Nunc judicium est, etc. » « Nunc judicium est, etc. »

Ostendit in quo propter eos facta est Ostendit in quo propter eos facta est vox ista, quia pro eis. vox ista, quia pro eis.

« Nunc, » isto tempore passionis, « Nunc, » isto tempore passionis, « judicium est mundi, » non condemna- « judicium est mundi, » non condemna- tionis, sed discretionis. Quia discernebat tionis, sed discretionis. Quia discernebat inter potestatem tenebrarum, et pote- inter potestatem tenebrarum, et pote- statem lucis et pro mundo, liberando a statem lucis et pro mundo, liberando a potestate tenebrarum, judicabitur. Joan. potestate tenebrarum, judicabitur. Joan. XIV, 30: Venit princeps mundi hujus, et XIV, 30: Venit princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam. Psal. xxxiv, in me non habet quidquam. Psal. xxxiv,

et 2: Judica, Domine, nocentes me: et 2: Judica, Domine, nocentes me: expugna impugnantes me. Apprehende expugna impugnantes me. Apprehende arma et scutum, etc. arma et scutum, etc.

« Nunc, » hoc tempore passionis, « Nunc, » hoc tempore passionis, « princeps hujus mundi, » hoc est, dia- « princeps hujus mundi, » hoc est, dia- bolus, qui isti mundo (qui in mundanis bolus, qui isti mundo (qui in mundanis hominibus consistit) principatur, « eji- hominibus consistit) principatur, « eji- cietur foras. » Ezechiel. xxix, 4 : Extra- cietur foras. » Ezechiel. xxix, 4 : Extra- ham te de medio fluminum tuorum. Hoc ham te de medio fluminum tuorum. Hoc dicit de diabolo quem Christus extraxit dicit de diabolo quem Christus extraxit virtute suæ passionis de cordibus flui- virtute suæ passionis de cordibus flui- dorum inconstantium et mortalium ho- dorum inconstantium et mortalium ho- minum. Job, XL, 20: An extrahere pote- minum. Job, XL, 20: An extrahere pote- ris leviathan hamo, aut armilla perfo- ris leviathan hamo, aut armilla perfo- rabis maxillam ejus ? Hamo enim rabis maxillam ejus ? Hamo enim deitatis (quem gluttire voluit in passione deitatis (quem gluttire voluit in passione diabolus, dum manum extendit in eum diabolus, dum manum extendit in eum in quo nihil juris habuit) extraxit de in quo nihil juris habuit) extraxit de possessione eorum quos ante habuit: et possessione eorum quos ante habuit: et armilla ornamenti dexteræ Dei Patris armilla ornamenti dexteræ Dei Patris (quæ ipsa et quoddam ornamentum est (quæ ipsa et quoddam ornamentum est ejus passionis) perforavit maxillanı dia- ejus passionis) perforavit maxillanı dia- bolicæ potestatis, et inde traxit ex fauci- bolicæ potestatis, et inde traxit ex fauci- bus ejus quos ante quieto jure possedit. bus ejus quos ante quieto jure possedit. Job, xxvi, Job, xxvi, 13 Obstetricante manu ejus, 13 Obstetricante manu ejus, eductus est coluber tortuosus. Luc. XI, eductus est coluber tortuosus. Luc. XI, 22 et 23 Cum fortis armatus custodit 22 et 23 Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quæ possi- atrium suum, in pace sunt ea quæ possi- det. Si autem fortior eo superveniens det. Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus auferet vicerit eum, universa arma ejus auferet

32 32

33 33

488 488

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

in quibus confidebat, et spolia ejus dis- in quibus confidebat, et spolia ejus dis- tribuet 1. tribuet 1.

« Et ego si exaltatus fuero a terra, « Et ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me ipsum. omnia traham ad me ipsum.

Hoc autem dicebat, significans qua Hoc autem dicebat, significans qua morte esset moriturus. » morte esset moriturus. »

: :

Tangit modum per quem adimplebi- Tangit modum per quem adimplebi- tur, dicens « Et ego si exaltatus fuero tur, dicens « Et ego si exaltatus fuero a terra, »in cruce: ut modus mortis a terra, »in cruce: ut modus mortis significet exaltationem redemptionis. significet exaltationem redemptionis. Joan. 11, 14 et 15: Sicut Moyses exal- Joan. 11, 14 et 15: Sicut Moyses exal- tavit serpentem in deserto, ita exaltari tavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet Filium hominis, ut omnis qui oportet Filium hominis, ut omnis qui credit in ipsum non pereat, sed habeat credit in ipsum non pereat, sed habeat vitam æternam. Isaiæ, LI, 13: Ecce in- vitam æternam. Isaiæ, LI, 13: Ecce in- telliget servus meus, exaltabitur et ele- telliget servus meus, exaltabitur et ele- vabitur, et sublimis erit valde. Num- vabitur, et sublimis erit valde. Num- quam enim adeo sublimis apparuit quam enim adeo sublimis apparuit virtus ejus, sicut quando in cruce exal- virtus ejus, sicut quando in cruce exal- tatus fuit quando coelum et terra et tatus fuit quando coelum et terra et totus mundus clamaverunt virtutem ejus totus mundus clamaverunt virtutem ejus eximiam. Psal. xx, 14: Exaltare, Do- eximiam. Psal. xx, 14: Exaltare, Do- mine, in virtute tua: cantabimus et mine, in virtute tua: cantabimus et psallemus virtutes tuas. Cantic. vii, 8 : psallemus virtutes tuas. Cantic. vii, 8 : Dixi Ascendam in palmam, et appre- Dixi Ascendam in palmam, et appre- hendam fructus ejus. hendam fructus ejus.

« Omnia traham ad meipsum » per « Omnia traham ad meipsum » per fidei devotionem quam excitabo in cor- fidei devotionem quam excitabo in cor- dibus Gentilium per verbi prædicatio- dibus Gentilium per verbi prædicatio- nem, et per signorum virtutem. nem, et per signorum virtutem.

Dicit autem « Omnia, » quia etiam Dicit autem « Omnia, » quia etiam Gentiles qui ante non trahebantur ad se Gentiles qui ante non trahebantur ad se traxit. Ad Roman. 111, 30: Unus est traxit. Ad Roman. 111, 30: Unus est Deus, qui justificat circumcisionem ex Deus, qui justificat circumcisionem ex fide, et præputium per fidem. Cantic. fide, et præputium per fidem. Cantic. 1, 3 Trahe me, post te curremus in 1, 3 Trahe me, post te curremus in odorem unguentorum tuorum. Osee, xi, odorem unguentorum tuorum. Osee, xi, 4 In funiculis Adam traham eos, in 4 In funiculis Adam traham eos, in vinculis charitatis. Joan. v1, 44: Nemo vinculis charitatis. Joan. v1, 44: Nemo potest venire ad me, nisi Pater qui misit potest venire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. me, traxerit eum.

« Hoc autem dicebat, etc. »> « Hoc autem dicebat, etc. »>

1 Cf. Marc. 111, 27. 1 Cf. Marc. 111, 27.

Interpretatur Evangelista omnium Interpretatur Evangelista omnium quæ dicebat intentionem. quæ dicebat intentionem.

« Signans qua morte esset mori- « Signans qua morte esset mori- turus, » quia morte exaltationis per turus, » quia morte exaltationis per crucem ut morte significaret, qualiter crucem ut morte significaret, qualiter propter humilitatem crucis esset exal- propter humilitatem crucis esset exal- tandus, ut exaltaret suos. Ad Philip. tandus, ut exaltaret suos. Ad Philip. 11, 9 Propter quod et Deus exaltavit 11, 9 Propter quod et Deus exaltavit illum, etc. illum, etc.

« Respondit ei turba: Nos audivi- « Respondit ei turba: Nos audivi- mus ex lege, quia Christus manet in mus ex lege, quia Christus manet in æternum et quomodo tu dicis: Opor- æternum et quomodo tu dicis: Opor- tet exaltari Filium hominis? Quis est tet exaltari Filium hominis? Quis est iste Filius hominis? » iste Filius hominis? »

Hic ponitur, suborta dubitatione, dis- Hic ponitur, suborta dubitatione, dis- ceptatio cum sua explanatione. ceptatio cum sua explanatione.

Habet autem duas partes, scilicet, de Habet autem duas partes, scilicet, de suborta dubitatione, et ejusdem solu- suborta dubitatione, et ejusdem solu-

tione. tione.

In suborta dubitatione dicit duo: legis In suborta dubitatione dicit duo: legis in contrarium allegationem, et de quo in contrarium allegationem, et de quo intelligatur quod dixit, inquisitionem. intelligatur quod dixit, inquisitionem. Dicit ergo: Dicit ergo: « Nos audivimus ex « Nos audivimus ex lege, etc. » Lex enim hic non decalogus, lege, etc. » Lex enim hic non decalogus, nec quinque libri Moysi vocantur: sed nec quinque libri Moysi vocantur: sed totum Vetus Testamentum, in quo libri totum Vetus Testamentum, in quo libri Prophetarum continentur. Isa, 1x, 7: Prophetarum continentur. Isa, 1x, 7: Super solium David, et super regnum Super solium David, et super regnum ejus sedebit, ut confirmet illud et corro- ejus sedebit, ut confirmet illud et corro- boret in judicio et justitia, amodo et boret in judicio et justitia, amodo et usque in sempiternum. Daniel. vn, 14: usque in sempiternum. Daniel. vn, 14: Potestas ejus, potestas æterna, quæ non Potestas ejus, potestas æterna, quæ non auferetur, et regnum ejus, quod non auferetur, et regnum ejus, quod non corrumpetur. Et hæc dicta sunt de divi- corrumpetur. Et hæc dicta sunt de divi- nitate Christi quæ finem non habet. nitate Christi quæ finem non habet. Luc. 1, 32 Dabit illi Dominus Deus Luc. 1, 32 Dabit illi Dominus Deus sedem David, patris ejus. sedem David, patris ejus.