464 464
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
latus fuero, ipse est, tenete eum et du- latus fuero, ipse est, tenete eum et du- cite caute. cite caute.
« Indicet, » potestati publicæ, « ut « Indicet, » potestati publicæ, « ut apprehenderent eum » ministri publicæ apprehenderent eum » ministri publicæ potestatis. I Regum, xxш11, 23: Conside- potestatis. I Regum, xxш11, 23: Conside- rate et videte omnia latibula ejus in qui- rate et videte omnia latibula ejus in qui-
bus absconditur... Quod si etiam in bus absconditur... Quod si etiam in terram se abstruserit, perscrutabor eum terram se abstruserit, perscrutabor eum in cunctis millibus Juda. III Regum, in cunctis millibus Juda. III Regum, xvIII, 10: Non est gens aut regnum quo xvIII, 10: Non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus, scilicet non miserit dominus meus, scilicet Achab,t e requirens. Achab,t e requirens.
CAPUT XII. CAPUT XII.
Apud Martham et Lazarum receptus, unguento a Maria ungitur, murmurante Apud Martham et Lazarum receptus, unguento a Maria ungitur, murmurante Juda fure : cogitarunt autem principes sacerdotum etiam Lazarum occidere : Juda fure : cogitarunt autem principes sacerdotum etiam Lazarum occidere : Jesus asello vectus, cum honore Jerusalem ingreditur : et gentilibus eum vi- Jesus asello vectus, cum honore Jerusalem ingreditur : et gentilibus eum vi- dere cupientibus, dicit horam suæ clarificationis instare, sed granum frumenti dere cupientibus, dicit horam suæ clarificationis instare, sed granum frumenti prius mortificandum : vox Patris auditur de clarificando nomine suo : prin- prius mortificandum : vox Patris auditur de clarificando nomine suo : prin- ceps hujus mundi foras ejiciendus: de excæcatione Judæorum prophetata ab ceps hujus mundi foras ejiciendus: de excæcatione Judæorum prophetata ab Isaia in Christo honoratur aut spernitur Pater. Isaia in Christo honoratur aut spernitur Pater.
1. Jesus ergo, ante sex dies Paschæ, 1. Jesus ergo, ante sex dies Paschæ, venit Bethaniam', ubi Lazarus venit Bethaniam', ubi Lazarus fuerat mortuus, quem suscitavit fuerat mortuus, quem suscitavit
Jesus. Jesus.
2. Fecerunt autem ei cœnam ibi: et 2. Fecerunt autem ei cœnam ibi: et Martha ministrabat, Lazarus Martha ministrabat, Lazarus vero unus erat ex discumbenti- vero unus erat ex discumbenti- bus cum eo. bus cum eo.
3. Maria ergo accepit libram unguenti 3. Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici, pretiosi, et unxit nardi pistici, pretiosi, et unxit pedes Jesu, et extersit pedes pedes Jesu, et extersit pedes ejus capillis suis et domus im- ejus capillis suis et domus im- pleta est ex odore unguenti. pleta est ex odore unguenti.
4. Dixit ergo unus ex discipulis ejus, 4. Dixit ergo unus ex discipulis ejus, Judas Iscariotes, qui erat eum Judas Iscariotes, qui erat eum traditurus: traditurus:
5. Quare hoc unguentum non veniit 5. Quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis, et datum est trecentis denariis, et datum est egenis? egenis?
6. Dixit autem hoc, non quia de ege- 6. Dixit autem hoc, non quia de ege- nis pertinebat ad eum, sed quia nis pertinebat ad eum, sed quia fur erat, et loculos habens, ea fur erat, et loculos habens, ea quæ mittebantur portabat. quæ mittebantur portabat.
1 Matth. xxv, 6; Marc. xiv, 3. 1 Matth. xxv, 6; Marc. xiv, 3.
7. Dixit ergo Jesus: Sinite illam, ut 7. Dixit ergo Jesus: Sinite illam, ut in diem sepulturæ meæ servet in diem sepulturæ meæ servet illud. illud.
8. Pauperes enim semper habetis 8. Pauperes enim semper habetis vobiscum me autem non sem- vobiscum me autem non sem- per habetis. per habetis.
9. Cognovit ergo turba multa ex Ju- 9. Cognovit ergo turba multa ex Ju- dæis quia illic est: et venerunt, dæis quia illic est: et venerunt, non propter Jesum tantum, sed non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum viderent, quem sus- ut Lazarum viderent, quem sus- citavit a mortuis. citavit a mortuis.
10. Cogitaverunt autem principes sa- 10. Cogitaverunt autem principes sa- cerdotum ut et Lazarum inter- cerdotum ut et Lazarum inter- ficerent, ficerent,
11. Quia multi propter illum abibant 11. Quia multi propter illum abibant ex Judæis, et credebant in Je- ex Judæis, et credebant in Je-
sum. sum.
12. In crastinum autem, turba multa, 12. In crastinum autem, turba multa,
quæ venerat ad diem festum, quæ venerat ad diem festum, cum audissent quia venit Jesus cum audissent quia venit Jesus Jerosolymam, Jerosolymam,
13. Acceperunt ramos palmarum, et 13. Acceperunt ramos palmarum, et
processerunt obviam ei, et cla- processerunt obviam ei, et cla-
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII.
mabant Hosanna! Benedictus mabant Hosanna! Benedictus
qui venit in nomine Domini, qui venit in nomine Domini,
rex Israel! rex Israel!
14. Et invenit Jesus asellum, et sedit 14. Et invenit Jesus asellum, et sedit
465 465
ctum affert. Qui amat animam ctum affert. Qui amat animam suam, perdet eam : et qui odit suam, perdet eam : et qui odit animam suam in hoc mundo, in animam suam in hoc mundo, in vitam æternam custodit eam 2. vitam æternam custodit eam 2.
super eum, sicut scriptum 26. Si quis mihi ministrat, me sequa- super eum, sicut scriptum 26. Si quis mihi ministrat, me sequa-
est 1 : est 1 :
15. Noli timere, filia Sion: ecce rex 15. Noli timere, filia Sion: ecce rex
tuus venit sedens super pullum tuus venit sedens super pullum
asinæ. asinæ.
tur et ubi sum ego, illic et mi- tur et ubi sum ego, illic et mi- nister meus erit. Si quis mihi nister meus erit. Si quis mihi ministraverit, honorificabit eum ministraverit, honorificabit eum Pater meus. Pater meus.
16. Hæc non cognoverunt discipuli 27. Nunc anima mea turbata est. Et 16. Hæc non cognoverunt discipuli 27. Nunc anima mea turbata est. Et
ejus primum sed quando glo- ejus primum sed quando glo-
rificatus est Jesus, tunc recor- rificatus est Jesus, tunc recor- dati sunt quia hæc erant scripta dati sunt quia hæc erant scripta de eo, et hæc fecerunt ei. de eo, et hæc fecerunt ei.
17. Testimonium ergo perhibebat tur- 17. Testimonium ergo perhibebat tur- ba, quæ erat cum eo quando ba, quæ erat cum eo quando Lazarum vocavit de Lazarum vocavit de
monu- monu-
mento, et suscitavit eum a mor- mento, et suscitavit eum a mor- tuis. tuis.
18. Propterea et obviam venit ei tur- 18. Propterea et obviam venit ei tur- ba, quia audierunt eum fecisse ba, quia audierunt eum fecisse hoc signum. hoc signum.
19. Pharisæi ergo dixerunt ad semet- 19. Pharisæi ergo dixerunt ad semet- ipsos Videtis quia nihil pro- ipsos Videtis quia nihil pro- ficimus? ecce mundus totus post ficimus? ecce mundus totus post eum abiit. eum abiit.
20. Erant autem quidam gentiles, ex 20. Erant autem quidam gentiles, ex his qui ascenderant ut adora- his qui ascenderant ut adora- rent in die festo. rent in die festo.
21. Hi 21. Hi
quid dicam? Pater, salvifica me quid dicam? Pater, salvifica me ex hac hora. Sed propterea veni ex hac hora. Sed propterea veni in horam hanc. in horam hanc.
28. Pater, clarifica nomen tuum. Ve- 28. Pater, clarifica nomen tuum. Ve- nit ergo vox de coelo : Et cla- nit ergo vox de coelo : Et cla- rificavi, et iterum clarifica- rificavi, et iterum clarifica- bo. bo.
29. Turba ergo quæ stabat et audie- 29. Turba ergo quæ stabat et audie- rat, dicebat tonitruum esse fa- rat, dicebat tonitruum esse fa- ctum. Alii dicebant: Angelus ei ctum. Alii dicebant: Angelus ei locutus est. locutus est.
30. Respondit Jesus, et dixit: Non 30. Respondit Jesus, et dixit: Non propter me hæc vox venit, sed propter me hæc vox venit, sed propter vos. propter vos.
31. 31.
Nunc judicium est mundi : nunc Nunc judicium est mundi : nunc princeps hujus mundi ejicietur princeps hujus mundi ejicietur foras. foras.
32. Et ego si exaltatus fuero a terra, 32. Et ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. omnia traham ad meipsum.
ergo accesserunt ad Philip- 33. Hoc autem dicebat, significans ergo accesserunt ad Philip- 33. Hoc autem dicebat, significans pum, qui erat a Bethsaida Ga- pum, qui erat a Bethsaida Ga-
qua morte esset moriturus. qua morte esset moriturus.
lilææ, et rogabant eum, dicen- 34. Respondit ei turba : Nos audivi- lilææ, et rogabant eum, dicen- 34. Respondit ei turba : Nos audivi- tes Domine, volumus Jesum tes Domine, volumus Jesum videre. videre.
22. Venit Philippus, et dicit Andreæ: 22. Venit Philippus, et dicit Andreæ: Andreas rursum et Philippus Andreas rursum et Philippus dixerunt Jesu. dixerunt Jesu.
23. Jesus autem respondit eis, di- 23. Jesus autem respondit eis, di- cens Venit hora ut clarificetur cens Venit hora ut clarificetur Filius hominis. Filius hominis.
24. Amen, amen dico vobis, nisi gra- 24. Amen, amen dico vobis, nisi gra- num frumenti cadens in terram num frumenti cadens in terram mortuum fuerit, mortuum fuerit,
25. Ipsum solum manet: si autem 25. Ipsum solum manet: si autem mortuum fuerit, multum fru- mortuum fuerit, multum fru-
1 Zachar. 1x, 9. Cf. Matth. xx1, 7; Marc. xi, 7; 1 Zachar. 1x, 9. Cf. Matth. xx1, 7; Marc. xi, 7; Luc. xix, 35. Luc. xix, 35.
2 Matth. x, 39 et XVI, 25; Marc. VIII, 33; Luc. 2 Matth. x, 39 et XVI, 25; Marc. VIII, 33; Luc.
XXIV XXIV
mus ex lege, quia Christus ma- mus ex lege, quia Christus ma- net in æternum 3 net in æternum 3 : et quomodo : et quomodo tu dicis Oportet exaltari Fi. tu dicis Oportet exaltari Fi. lium hominis? Quis est iste lium hominis? Quis est iste Filius hominis? Filius hominis?
35. Dixit ergo eis Jesus: Adhuc mo- 35. Dixit ergo eis Jesus: Adhuc mo-
dicum lumen in vobis est. dicum lumen in vobis est. Ambulate dum lucem habetis, Ambulate dum lucem habetis, ut non VOS tenebræ compre- ut non VOS tenebræ compre- hendant et qui ambulat in te- hendant et qui ambulat in te- nebris nescit quo vadat. nebris nescit quo vadat. 36. Dum lucem habetis, credite in lu- 36. Dum lucem habetis, credite in lu- cem, ut filii lucis sitis. Hæc lo- cem, ut filii lucis sitis. Hæc lo-
Ix, 24 et XVII, 33. Ix, 24 et XVII, 33.
: :
3 Psal. cix, 4 et cxvi, 2; Isa. xL, 8; Ezechiel 3 Psal. cix, 4 et cxvi, 2; Isa. xL, 8; Ezechiel XXXVII, 23. XXXVII, 23.
30 30
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
466 466
cutus est Jesus: et abiit, et cutus est Jesus: et abiit, et abscondit se ab eis. abscondit se ab eis.
37. Cum autem tanta signa fecisset 37. Cum autem tanta signa fecisset
44. Jesus autem clamavit, et dixit : 44. Jesus autem clamavit, et dixit : Qui credit in me, non credit in Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me. me, sed in eum qui misit me. Et qui videt me, videt eum qui Et qui videt me, videt eum qui misit me. misit me.
coram eis, non credebant in 45. coram eis, non credebant in 45.
eum. eum.
38. Ut sermo Isaiæ prophetæ imple- 46. Ego lux in mundum veni, ut om- 38. Ut sermo Isaiæ prophetæ imple- 46. Ego lux in mundum veni, ut om- retur, quem dixit : Domine, retur, quem dixit : Domine,
quis credidit auditui nostro? et quis credidit auditui nostro? et brachium Domini cui revelatum brachium Domini cui revelatum
est¹? est¹?
39. Propterea non poterant credere, 39. Propterea non poterant credere, quia iterum dixit Isaias: quia iterum dixit Isaias:
47. 47.
40. Excæcavit oculos eorum, et indu- 40. Excæcavit oculos eorum, et indu- ravit cor eorum, ut non videant 48. ravit cor eorum, ut non videant 48. oculis, et non intelligant corde, oculis, et non intelligant corde, et convertantur, et sanem eos 2. et convertantur, et sanem eos 2. 41. Hæc dixit Isaias, quando vidit 41. Hæc dixit Isaias, quando vidit gloriam ejus, et locutus est de gloriam ejus, et locutus est de
eo. eo.
nis qui credit in me in tenebris nis qui credit in me in tenebris
non maneat. non maneat.
Et si quis audierit verba mea, et Et si quis audierit verba mea, et non custodierit, ego non judico non custodierit, ego non judico eum: non enim veni ut judicem eum: non enim veni ut judicem mundum, sed ut salvificem mundum, sed ut salvificem mundum. mundum.
Qui spernit me, et non accipit Qui spernit me, et non accipit
verba mea, habet qui judicet verba mea, habet qui judicet eum. Sermo quem locutus sum, eum. Sermo quem locutus sum, ille judicabit eum in novissimo ille judicabit eum in novissimo die ³. die ³.
49. Quia ego ex meipso non sum lo- 49. Quia ego ex meipso non sum lo- cutus, sed qui misit me Pater, cutus, sed qui misit me Pater, ipse mihi mandatum dedit quid ipse mihi mandatum dedit quid dicam, et quid loquar. dicam, et quid loquar.
42. Verumtamen et ex principibus 42. Verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum : sed multi crediderunt in eum : sed propter pharisæos non confite- propter pharisæos non confite- bantur, ut e synagoga non eji- 50. bantur, ut e synagoga non eji- 50.
cerentur. cerentur.
43. Dilexerunt enim gloriam homi- 43. Dilexerunt enim gloriam homi- num magis quam gloriam Dei. num magis quam gloriam Dei.
Et scio quia mandatum ejus vita Et scio quia mandatum ejus vita æterna est. Quæ ergo ego lo- æterna est. Quæ ergo ego lo- quor, sicut dixit mihi Pater, quor, sicut dixit mihi Pater, sic loquor. sic loquor.
IN CAPUT XII JOANNIS IN CAPUT XII JOANNIS
ENARRATIO. ENARRATIO.
« Jesus ergo, ante sex dies Paschæ, « Jesus ergo, ante sex dies Paschæ, venit Bethaniam, ubi Lazarus fuerat venit Bethaniam, ubi Lazarus fuerat mortuus, quem suscitavit Jesus. » mortuus, quem suscitavit Jesus. »
Hic manifestatur Verbum ut sanctifi- Hic manifestatur Verbum ut sanctifi- cativum. Hæc autem sanctificatio triplex cativum. Hæc autem sanctificatio triplex est est enim in præparatoriis ad sancti- est est enim in præparatoriis ad sancti-
1 Isa. LIII, 1; ad Roman. x, 16, 1 Isa. LIII, 1; ad Roman. x, 16, 2 Isa. VI, 9; Matth. XIII, 2 Isa. VI, 9; Matth. XIII, 14; 14;
Marc. iv, 12; Luc. Marc. iv, 12; Luc.
ficationem, et in Verbo sanctificante, et ficationem, et in Verbo sanctificante, et in passione quæ per sanguinem sancti- in passione quæ per sanguinem sancti-
ficat. ficat.
Et ideo in tres partes dividitur. Et ideo in tres partes dividitur. Præparatoria enim in hoc capitulo et Præparatoria enim in hoc capitulo et in sequenti determinantur. Verbum au- in sequenti determinantur. Verbum au- tem sanctificans a decimo quarto capitulo tem sanctificans a decimo quarto capitulo proponitur. Sanctificatio autem per pas- proponitur. Sanctificatio autem per pas- sionem a decimo octavo usque ad vigesi- sionem a decimo octavo usque ad vigesi- mum seriatim describitur. mum seriatim describitur.
Præparatoria autem ad sanctificatio- Præparatoria autem ad sanctificatio- nem, sunt duorum modorum. Quædam nem, sunt duorum modorum. Quædam enim præparant per modum instructio- enim præparant per modum instructio- nis, et quædam per modum significationis nis, et quædam per modum significationis sacramentalis. De his ergo quæ præpa- sacramentalis. De his ergo quæ præpa- rant per modum instructionis, agitur in rant per modum instructionis, agitur in
VIII, 10; Act. XXVIII, 26; ad Roman. XI, 8, VIII, 10; Act. XXVIII, 26; ad Roman. XI, 8, 3 Marc. xvi, 16. 3 Marc. xvi, 16.
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-1. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-1.
hoc capitulo duodecimo. De his autem hoc capitulo duodecimo. De his autem quæ præparant per modum sanctificatio- quæ præparant per modum sanctificatio- nis sacramentalis, agitur in capitulo deci- nis sacramentalis, agitur in capitulo deci- mo tertio. mo tertio.
Ea autem quæ præparant per modum Ea autem quæ præparant per modum instructionis, omnia instruunt de sancti- instructionis, omnia instruunt de sancti- licatione præparante ad sanctificationem licatione præparante ad sanctificationem Passionis. Passionis.
Et hæc habent tres differentias. Primo Et hæc habent tres differentias. Primo enim inducuntur spectantia ad familiares, enim inducuntur spectantia ad familiares, hoc est, Judæos. Secundo, inducuntur hoc est, Judæos. Secundo, inducuntur spectantia ad sanctificationem Gentilium, spectantia ad sanctificationem Gentilium, ibi, y. 20: «Erant autem quidam Gen- ibi, y. 20: «Erant autem quidam Gen- tiles, etc. Tertio autem, inducuntur ea tiles, etc. Tertio autem, inducuntur ea quæ faciunt ad hoc quod inexcusabiles quæ faciunt ad hoc quod inexcusabiles sint, qui se ex ista doctrina ad sanctifi- sint, qui se ex ista doctrina ad sanctifi- cationem non præparaverunt, ibi, y. 37: cationem non præparaverunt, ibi, y. 37: « Cum autem tanta signa fecisset, « Cum autem tanta signa fecisset,
etc. » etc. »
Prima harum partium dividitur in Prima harum partium dividitur in duo, penes duo quibus præparantur ad duo, penes duo quibus præparantur ad fidem patientis et passionis scilicet. Præ- fidem patientis et passionis scilicet. Præ- parantur enim ex cœna Lazari cum eo, parantur enim ex cœna Lazari cum eo, cujus comestione verum esse miraculum cujus comestione verum esse miraculum probatur, et ex solemni occursu turbæ probatur, et ex solemni occursu turbæ introducentis eum in Jerusalem: et hoc introducentis eum in Jerusalem: et hoc tangitur ibi, y. 9 : « Cognovit ergo turba tangitur ibi, y. 9 : « Cognovit ergo turba multa, etc. » multa, etc. »
Adhuc autem, prior pars dividitur in Adhuc autem, prior pars dividitur in tres partes in quarum prima præpara- tres partes in quarum prima præpara- tio venientium ad fidem sanctificationis tio venientium ad fidem sanctificationis describitur a convenientia temporis, et describitur a convenientia temporis, et loci in secunda, a convenientia cœnæ, loci in secunda, a convenientia cœnæ, et ejus quod factum est in cœna ministe- et ejus quod factum est in cœna ministe- rii in tertia autem, præparantur ab rii in tertia autem, præparantur ab instructione murmurantium contra effu- instructione murmurantium contra effu- sionem unguenti. Secunda incipit ibi, sionem unguenti. Secunda incipit ibi, . 2 « Fecerunt ergo ei cœnam ibi. » . 2 « Fecerunt ergo ei cœnam ibi. » Tertia, ibi, y. 4: « Dixit ergo unus ex Tertia, ibi, y. 4: « Dixit ergo unus ex discipulis suis, etc. » discipulis suis, etc. »
Primo dicit tria: tempus scilicet, et lo- Primo dicit tria: tempus scilicet, et lo- cum, et causam adventus: ex quibus cum, et causam adventus: ex quibus maxime aliquem conveniebat præparari. maxime aliquem conveniebat præparari. Tempus quidem dicit : Tempus quidem dicit :
« Jesus ergo, ante sex dies Pas- « Jesus ergo, ante sex dies Pas- chæ, » chæ, »
1 Joan. IV, 6, 9. 1 Joan. IV, 6, 9.
467 467
Hoc est, decima luna mensis Aprilis, Hoc est, decima luna mensis Aprilis, hoc est, in sabbato ante ramos palma- hoc est, in sabbato ante ramos palma- rum, quando, sicut legitur, Exod. XII, rum, quando, sicut legitur, Exod. XII, 3 et seq., præceptum est ut agnus immo- 3 et seq., præceptum est ut agnus immo- landus a grege separatus inferretur in landus a grege separatus inferretur in domos eorum qui per sanguinem agni domos eorum qui per sanguinem agni erant sanctificandi. Exod. XII, 3: Decima erant sanctificandi. Exod. XII, 3: Decima die mensis hujus tollat unusquisque die mensis hujus tollat unusquisque agnum per familias et domos suas. Ex agnum per familias et domos suas. Ex convenientia ergo hujus temporis mone- convenientia ergo hujus temporis mone- bat ad præparationem sanctificationis: bat ad præparationem sanctificationis: quando etiam in Veteri Testamento quando etiam in Veteri Testamento agnus sanctificans ad sanctificandos affe- agnus sanctificans ad sanctificandos affe- rebatur. Genes. 11, 2: Complevitque rebatur. Genes. 11, 2: Complevitque Deus die septimo opus suum quod fece- Deus die septimo opus suum quod fece- rat et requievit die septimo ab universo rat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat. Et ideo etiam sex opere quod patrarat. Et ideo etiam sex dies in opere recreationis insumpsit Deus dies in opere recreationis insumpsit Deus ad præparationem, ut septimum sanctifi- ad præparationem, ut septimum sanctifi- caret, hoc est, diem veneris sequentem caret, hoc est, diem veneris sequentem post sabbatum palmarum, hoc est, ante post sabbatum palmarum, hoc est, ante palmas. Ideo etiam post iter suum per- palmas. Ideo etiam post iter suum per- fectum, hora sexta sedit super fontem ¹ : fectum, hora sexta sedit super fontem ¹ : quia sex diebus præparavit nostram quia sex diebus præparavit nostram ablutionem, et tunc fonte nos lavit san- ablutionem, et tunc fonte nos lavit san- guinis sui. guinis sui.
Hoc est ergo quod dicit : « Jesus ergo, Hoc est ergo quod dicit : « Jesus ergo, ante sex dies Paschæ, » hoc est, solemni- ante sex dies Paschæ, » hoc est, solemni- tatis Paschalis, quæ fuit luna decima tatis Paschalis, quæ fuit luna decima quarta ad vesperam. Et hoc fuit in quinta quarta ad vesperam. Et hoc fuit in quinta feria ad noctem. feria ad noctem.
« Venit Bethaniam, » « Venit Bethaniam, »
In domum obedientiæ, tamquam in In domum obedientiæ, tamquam in castra adductus agnus: ut ex ipso loco castra adductus agnus: ut ex ipso loco sciretur illud Apostoli, ad Philip. 11, 8, sciretur illud Apostoli, ad Philip. 11, 8, quod factus est obediens, scilicet Patri, quod factus est obediens, scilicet Patri, usque ad mortem, et in nullo contrarius. usque ad mortem, et in nullo contrarius. Nec mortem passus est quam non ex Nec mortem passus est quam non ex obedientia Patris elegit. Unde etiam alii obedientia Patris elegit. Unde etiam alii dixit, Matth. xix, 17: Si vis ad vitam dixit, Matth. xix, 17: Si vis ad vitam ingredi, serva mandata: quia nemo ingredi, serva mandata: quia nemo sanguine Christi sanctificatur, nisi qui sanguine Christi sanctificatur, nisi qui mandata observat. Sic ergo etiam ex loco mandata observat. Sic ergo etiam ex loco præparat ad sanctificationem : sicut et præparat ad sanctificationem : sicut et
468 468
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
Christus ad mortem devenit per obedien- Christus ad mortem devenit per obedien- tiam. tiam.
<< Ubi Lazarus fuerat mortuus, quem << Ubi Lazarus fuerat mortuus, quem suscitavit Jesus. » suscitavit Jesus. »
In quo signatur quod sanguis vivifica- In quo signatur quod sanguis vivifica- tivus est, quem erat fusurus. Et hoc est tivus est, quem erat fusurus. Et hoc est tertium in quo ex facto illo, ad futuram tertium in quo ex facto illo, ad futuram præparabat sanctificationem. Ezechiel. præparabat sanctificationem. Ezechiel. XXXVII, 13 Cum aperuero sepulcra ve- XXXVII, 13 Cum aperuero sepulcra ve- stra, et eduxero vos de tumulis vestris, stra, et eduxero vos de tumulis vestris, popule meus. popule meus.
mento. Genes. XLIII, 16 Introduc viros mento. Genes. XLIII, 16 Introduc viros domum, et occide victimas, et instrue domum, et occide victimas, et instrue convivium, quoniam mecum sunt com- convivium, quoniam mecum sunt com- esturi in meridie, hoc est, in plenæ chari- esturi in meridie, hoc est, in plenæ chari- tatis et veritatis fervore. Levi quidem tatis et veritatis fervore. Levi quidem Domino paravit convivium magnum '. Domino paravit convivium magnum '. Simon etiam leprosus paravit pran- Simon etiam leprosus paravit pran- dium 2. Sed nunc isti coenam præpa- dium 2. Sed nunc isti coenam præpa- raverunt. Primum est in conversione raverunt. Primum est in conversione peccatorum, secundum est in devotione peccatorum, secundum est in devotione poenitentium, tertium est in sanctitate poenitentium, tertium est in sanctitate obedientium. Et laudatur etiam hic isto- obedientium. Et laudatur etiam hic isto- rum trium hospitalitas secundum sensum rum trium hospitalitas secundum sensum moralem, qui tam laute Dominum cuin moralem, qui tam laute Dominum cuin sua familia exceperunt. Ad Hebr. XIII, 2: sua familia exceperunt. Ad Hebr. XIII, 2:
enim placuerunt³ quidam, Angelis hospi- enim placuerunt³ quidam, Angelis hospi- tio receptis sicut Abraham", et Lot 5. tio receptis sicut Abraham", et Lot 5. Sic ergo patet quod ex ipsa cœna præpa- Sic ergo patet quod ex ipsa cœna præpa- rat ad suæ cœnæ sanctificationem. rat ad suæ cœnæ sanctificationem.
« Fecerunt autem ei cœnam ibi: et Hospitalitatem nolite oblivisci : per hanc « Fecerunt autem ei cœnam ibi: et Hospitalitatem nolite oblivisci : per hanc Martha ministrabat, Lazarus vero Martha ministrabat, Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo. unus erat ex discumbentibus cum eo. Maria ergo accepit libram unguenti Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici, pretiosi, et unxit pedes nardi pistici, pretiosi, et unxit pedes Jesu, et extersit pedes ejus capillis Jesu, et extersit pedes ejus capillis suis et domus impleta est ex odore suis et domus impleta est ex odore unguenti. » unguenti. »
Inducit hic præparationem a cœna et Inducit hic præparationem a cœna et factis in coena et ideo in duo divi- factis in coena et ideo in duo divi- ditur. ditur.
Facta autem in cœna distribuuntur Facta autem in cœna distribuuntur per tria, scilicet, factum Marthæ, factum per tria, scilicet, factum Marthæ, factum Lazari, et factum Mariæ. Lazari, et factum Mariæ.
Dicit ergo «Fecerunt autem ei cœ- Dicit ergo «Fecerunt autem ei cœ- nam ibi. » Fecerunt coenam amici devo- nam ibi. » Fecerunt coenam amici devo- tissimi. Coena autem ultima refectio est tissimi. Coena autem ultima refectio est diei et ideo hanc fecerunt in memoriam diei et ideo hanc fecerunt in memoriam jam in proximo passuri Domini: quæ jam in proximo passuri Domini: quæ coena refectionem signat in deliciis sacra- coena refectionem signat in deliciis sacra- menti Domini, quod quinto die ab illo menti Domini, quod quinto die ab illo daturus erat in cœnam. Apocal. 111, 20: daturus erat in cœnam. Apocal. 111, 20: Ego sto ad ostium, et pulso: si quis Ego sto ad ostium, et pulso: si quis aperuerit mihi jaunam, intrabo ad illum, aperuerit mihi jaunam, intrabo ad illum, et conabo cum illo, et ipse mecum. Debet et conabo cum illo, et ipse mecum. Debet enim homo de suis virtutibus primo pa- enim homo de suis virtutibus primo pa- rare Domino refectionem in corde ante- rare Domino refectionem in corde ante- quam gustet cœnam Domini in sacra- quam gustet cœnam Domini in sacra-
1 Cf. Luc. v, 29. 1 Cf. Luc. v, 29.
2 Cf. Marc. xiv, 3. 2 Cf. Marc. xiv, 3.
3 Vulgata habet latuerunt. 3 Vulgata habet latuerunt.
« Et Martha ministrabat, etc. » « Et Martha ministrabat, etc. »
Martha per quam activa vita designatur Martha per quam activa vita designatur quæ in cœna fructificante ministrat : quia quæ in cœna fructificante ministrat : quia per ministerium virtutis in activa vita ho- per ministerium virtutis in activa vita ho- mo ad coenam sanctam præparatur. Psal. mo ad coenam sanctam præparatur. Psal. CXXVII, 2: Labores manuum tuarum quia CXXVII, 2: Labores manuum tuarum quia manducabis, etc. Luc. x, 40: Martha manducabis, etc. Luc. x, 40: Martha autem satagebat circa frequens ministe- autem satagebat circa frequens ministe- rium. Ad Hebr. vi, 10 et 11: Non enim rium. Ad Hebr. vi, 10 et 11: Non enim injustus Deus, ut obliviscatur operis injustus Deus, ut obliviscatur operis vestri, et dilectionis quam ostendistis in vestri, et dilectionis quam ostendistis in nomine ipsius, quia ministrastis sanctis, nomine ipsius, quia ministrastis sanctis, et ministratis. Cupimus autem unum- et ministratis. Cupimus autem unum- quemque vestrum eamdem ostentare sol- quemque vestrum eamdem ostentare sol- licitudinem ad expletionem spei usque in licitudinem ad expletionem spei usque in finem. Advertendum est autem, quod finem. Advertendum est autem, quod mulier clari generis et dives, non mini- mulier clari generis et dives, non mini- strasset per seipsam nisi charo affectu strasset per seipsam nisi charo affectu hoc faceret, et magnanı exinde exspecta- hoc faceret, et magnanı exinde exspecta- ret sanctificationem. ret sanctificationem.
« Lazarus vero erat unus ex discum- « Lazarus vero erat unus ex discum-
bentibus cum eo, » ut ex hoc, quod post bentibus cum eo, » ut ex hoc, quod post suscitationem suam publice cibum sume- suscitationem suam publice cibum sume-
4 Cf. Genes. XVIII, 1 et seq. 4 Cf. Genes. XVIII, 1 et seq. 5 Cf. Genes. XIX, 1 et seq. 5 Cf. Genes. XIX, 1 et seq.
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-3. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-3.
ret, non phantastica sua resuscitatio ret, non phantastica sua resuscitatio esse probaretur : et ex hoc exemplo esse probaretur : et ex hoc exemplo scirent omnes Christum esse mortuo- scirent omnes Christum esse mortuo- rum vivificatorem per corpus suum quod rum vivificatorem per corpus suum quod in cœna erat exhibiturus: sicut dicitur, in cœna erat exhibiturus: sicut dicitur, Joan. v1, 58: Qui manducat me, et ipse Joan. v1, 58: Qui manducat me, et ipse vivet propter me. Hinc est quod, Marc. vivet propter me. Hinc est quod, Marc. v, 43, dixit dari illi, scilicet puellæ, v, 43, dixit dari illi, scilicet puellæ, manducare. manducare.
« Maria ergo accepit libram un- « Maria ergo accepit libram un- guenti, etc. » guenti, etc. »
« Maria ergo, » quæ statum prætendit « Maria ergo, » quæ statum prætendit vitæ contemplativæ, «accepit libram un- vitæ contemplativæ, «accepit libram un- guenti. » Libra autem pondus est duarum guenti. » Libra autem pondus est duarum marcharum. Unguentum autem erat odo- marcharum. Unguentum autem erat odo- riferum, et lenitivum. Odoriferum autem riferum, et lenitivum. Odoriferum autem propter species: lenitivum autem pro- propter species: lenitivum autem pro- pter pinguedinen, et penetrativum pro- pter pinguedinen, et penetrativum pro- pter calorem, et vaporativum in omnem pter calorem, et vaporativum in omnem domum propter spiritualitatem, et gra- domum propter spiritualitatem, et gra- tum sive placens propter odoris suavita- tum sive placens propter odoris suavita- tem. Primum autem refertur ad virtutum tem. Primum autem refertur ad virtutum odorem, II ad Corinth. 1, 18: Christi odorem, II ad Corinth. 1, 18: Christi bonus odor sumus Deo. Secundum refer- bonus odor sumus Deo. Secundum refer- tur ad orationis devotionem, Psal. LXII, tur ad orationis devotionem, Psal. LXII, 6 Sicut adipe et pinguedine repleatur 6 Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea, et labiis exsultationis lau- anima mea, et labiis exsultationis lau- dabit os meum. Tertium autem refertur dabit os meum. Tertium autem refertur ad charitatem, Cantic. VIII, 6: Lampades ad charitatem, Cantic. VIII, 6: Lampades ejus lampades ignis atque flammarum. ejus lampades ignis atque flammarum. Quartum vero ad intellectum spiritualem Quartum vero ad intellectum spiritualem comparatur, ex quo homo ad onines bona comparatur, ex quo homo ad onines bona fama diffunditur, Cantic. 1, 2 : Fragran- fama diffunditur, Cantic. 1, 2 : Fragran- tia unguentis optimis. tia unguentis optimis.
« Nardi. » Nardus, ut dicit Isidorus, « Nardi. » Nardus, ut dicit Isidorus, frutex est humilis et calida, quæ folia ha- frutex est humilis et calida, quæ folia ha- bet acuta in spicas superius porrecta, bet acuta in spicas superius porrecta, et spicæ illæ magis sunt odoriferæ : et et spicæ illæ magis sunt odoriferæ : et signat charitatis Christi hu nilitatem, qua signat charitatis Christi hu nilitatem, qua pro nobis est passus. Cantic. I, 11 : Dum pro nobis est passus. Cantic. I, 11 : Dum esset rex in accubitu suo, nardus mea esset rex in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suum. Coram summo enim dedit odorem suum. Coram summo enim rege nardus humilis charitatis odorem rege nardus humilis charitatis odorem fudit ut illectus odore suavitatis, omni- fudit ut illectus odore suavitatis, omni- bus pro quibus passus est, benediceret. bus pro quibus passus est, benediceret.
1 Cf. editionem hanc novam Operum B. Al- 1 Cf. editionem hanc novam Operum B. Al-
469 469
Genes. VIII, 21 Odoratus est Dominus Genes. VIII, 21 Odoratus est Dominus odorem suavitatis, et benedixit eis. Item, odorem suavitatis, et benedixit eis. Item, XXVII, 27 Ecce odor filii mei sicut odor XXVII, 27 Ecce odor filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus. agri pleni, cui benedixit Dominus.
« Pistici. » Græcum est, et latine sonat « Pistici. » Græcum est, et latine sonat fidelis: quia nullo vitio fuit admixtum, fidelis: quia nullo vitio fuit admixtum, sed omnia lenitiva erant, quæ ad confe- sed omnia lenitiva erant, quæ ad confe- ctionem ejus sunt recepta. Eccli. xxxvIII, ctionem ejus sunt recepta. Eccli. xxxvIII, 7 Unguentarius faciet pigmenta suavi- 7 Unguentarius faciet pigmenta suavi- tatis. tatis.
« Pretiosi, » quia toto quod habere « Pretiosi, » quia toto quod habere potuit comparati. Matth. XII, 46: Ven- potuit comparati. Matth. XII, 46: Ven- didit omnia quæ habuit, et emit eam. didit omnia quæ habuit, et emit eam.
« Et unxit pedes Jesu, etc. » « Et unxit pedes Jesu, etc. »
Qui pedes eam a diabolo exemerant. Qui pedes eam a diabolo exemerant. Luc. VII, 38: Stans retro secus pedes ejus, Luc. VII, 38: Stans retro secus pedes ejus, scilicet Domini, lacrymis coepit rigare scilicet Domini, lacrymis coepit rigare pedes ejus, et capillis capitis sui terge- pedes ejus, et capillis capitis sui terge- bat. Habacuc, 111, 5: Egredietur diabo- bat. Habacuc, 111, 5: Egredietur diabo- lus ante pedes ejus. Et de hoc, Luc. vii, lus ante pedes ejus. Et de hoc, Luc. vii, 38, a nobis multa sunt notata 1. Pedes 38, a nobis multa sunt notata 1. Pedes autem lassatos, et læsos in via, unxit præ autem lassatos, et læsos in via, unxit præ membris cæteris, et primo. membris cæteris, et primo.
« Et extersit capillis suis, » quia illi « Et extersit capillis suis, » quia illi erant molliores ad tergendum et ideo erant molliores ad tergendum et ideo ut ornatum naturæ converteret in devo- ut ornatum naturæ converteret in devo- tionem gratiæ. Adhuc autem, ut ea quæ tionem gratiæ. Adhuc autem, ut ea quæ fluunt a mente, tamquam capilli a capite, fluunt a mente, tamquam capilli a capite, designaret esse retorquenda in obse- designaret esse retorquenda in obse- quium Dei, et Redemptoris nostri, et quium Dei, et Redemptoris nostri, et redemptionis nostræ. Cantic. 1v, 9: Vul- redemptionis nostræ. Cantic. 1v, 9: Vul- nerasti cor meum, soror mea, sponsa: nerasti cor meum, soror mea, sponsa: vulnerasti cor meum in uno oculorum vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum, et in uno crine colli tui, hoc tuorum, et in uno crine colli tui, hoc est, charitate affecisti me propter simpli- est, charitate affecisti me propter simpli- citatem oculorum me contemplantium, citatem oculorum me contemplantium, et propter simplicitatem tuarum cogita- et propter simplicitatem tuarum cogita- tionum quæ in me continuo diriguntur. tionum quæ in me continuo diriguntur. Hoc enim modo devotionis extergitur a Hoc enim modo devotionis extergitur a pedibus Christi quidquid in eis lassitudi- pedibus Christi quidquid in eis lassitudi- nis et tarditatis est, quibus ad nos ali- nis et tarditatis est, quibus ad nos ali- quando tardat venire. quando tardat venire.
Objicitur autem hic de contrarietate Objicitur autem hic de contrarietate aliorum Evangelistarum. Nam, Matth. aliorum Evangelistarum. Nam, Matth. XXVI, 2, dicitur, quod post biduum Pascha XXVI, 2, dicitur, quod post biduum Pascha
berti, Tom. XXII. berti, Tom. XXII.
470 470
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
fuit, quando Maria Dominum unxit, et fuit, quando Maria Dominum unxit, et non ante sex dies Paschæ. Similiter, non ante sex dies Paschæ. Similiter, Marc. xiv, 1, qui præmittit huic facto, Marc. xiv, 1, qui præmittit huic facto, quod erat Pascha et azyma post bi- quod erat Pascha et azyma post bi- duum. duum.
Ad hoc autem dicendum, quod pro Ad hoc autem dicendum, quod pro certo sic factum est ut hic dicitur: sed certo sic factum est ut hic dicitur: sed alii Evangelista narrant istud factum per alii Evangelista narrant istud factum per recapitulationem, ponentes in secunda recapitulationem, ponentes in secunda coena quod factum est in prima. Et hoc coena quod factum est in prima. Et hoc signant verba. Marci, xiv, 3, qui dicit signant verba. Marci, xiv, 3, qui dicit sic Cum esset Bethaniæ in domo Simo- sic Cum esset Bethaniæ in domo Simo- nis leprosi, et recumberet, venit mulier nis leprosi, et recumberet, venit mulier habens alabastrum unguenti nardi spi- habens alabastrum unguenti nardi spi- cati pretiosi, et fracto alabastro, effudit cati pretiosi, et fracto alabastro, effudit super caput ejus. Constat autem quod super caput ejus. Constat autem quod ultima coena fuit in Jerusalem : et ideo per ultima coena fuit in Jerusalem : et ideo per recapitulationem est dictum ab aliis. recapitulationem est dictum ab aliis.
: :
Adhuc autem objicitur, quod alii tres Adhuc autem objicitur, quod alii tres Evangelistæ concorditer dicunt, quod Evangelistæ concorditer dicunt, quod ipsa unguentum effudit super caput ejus ipsa unguentum effudit super caput ejus recumbentis. Hic autem dicitur quod recumbentis. Hic autem dicitur quod effudit supra pedes. effudit supra pedes.
Ad hoc autem dicit Augustinus, quod Ad hoc autem dicit Augustinus, quod utrumque factum est: sed primo effudit utrumque factum est: sed primo effudit supra pedes, sicut hic dicitur: effudit au- supra pedes, sicut hic dicitur: effudit au- tem quamdam partem, quia pedes magis tem quamdam partem, quia pedes magis indiguerunt; et postea residuam partem indiguerunt; et postea residuam partem effudit super caput ipsius, ut per totum effudit super caput ipsius, ut per totum corpus distillaret præsignans quod un- corpus distillaret præsignans quod un- guentum gratiæ sanguinis ejus in totum guentum gratiæ sanguinis ejus in totum corpus mysticum esset descensurum. corpus mysticum esset descensurum. Psal. cxxxII, 2: Sicut unguentum in ca- Psal. cxxxII, 2: Sicut unguentum in ca- pite, quod descendit in barbam, barbam pite, quod descendit in barbam, barbam Aaron, hoc est, in Apostolos qui Christo Aaron, hoc est, in Apostolos qui Christo capiti adhærent, et descendit in oram capiti adhærent, et descendit in oram vestimenti ejus, hoc est, in quoslibet vestimenti ejus, hoc est, in quoslibet etiam inferiores de vestimento Christi etiam inferiores de vestimento Christi quod est Ecclesia. quod est Ecclesia.
« Et domus impleta est ex odore un- « Et domus impleta est ex odore un- guenti. » guenti. »
: :
Quod signat odorem sanctitatis Christi Quod signat odorem sanctitatis Christi implesse Ecclesiam ad quem odorem implesse Ecclesiam ad quem odorem omnes festinant. Cantic. 1, 3: Curremus omnes festinant. Cantic. 1, 3: Curremus in odorem unguentorum tuorum. in odorem unguentorum tuorum.
Hæc ergo sunt facta eorum, quorum Hæc ergo sunt facta eorum, quorum quodlibet instruit aliquid de cœna futura quodlibet instruit aliquid de cœna futura
corporis Christi, que est coena perfectæ corporis Christi, que est coena perfectæ sanctificationis. sanctificationis.
<< Dixit ergo unus ex discipulis ejus, << Dixit ergo unus ex discipulis ejus, Judas Iscariotes, qui erat eum tradi- Judas Iscariotes, qui erat eum tradi- turus: turus:
Quare hoc unguentum non veniit Quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis, et datum est ege- trecentis denariis, et datum est ege- nis? nis?
Dixit autem hoc, non quia de egenis Dixit autem hoc, non quia de egenis pertinebat ad eum, sed quia fur erat, pertinebat ad eum, sed quia fur erat, et loculos habens, ea quæ mittebantur et loculos habens, ea quæ mittebantur portabat. » portabat. »
Hic incipit instructio tertia quæ est Hic incipit instructio tertia quæ est ad sanctificationem præparatoria, ex his ad sanctificationem præparatoria, ex his quæ respondet Dominus murmuranti de quæ respondet Dominus murmuranti de effusione unguenti. effusione unguenti.
Dividitur autem in tria. Primo enim Dividitur autem in tria. Primo enim tangit murmurationem, secundo mur- tangit murmurationem, secundo mur- murantis secundum malitiam descriptio- murantis secundum malitiam descriptio- nem, tertio hujus mulieris factum com- nem, tertio hujus mulieris factum com- mendatur. mendatur.
« Dixit ergo unus, » qui malitia erat « Dixit ergo unus, » qui malitia erat unicus ab omnibus aliis exceptus, « ex unicus ab omnibus aliis exceptus, « ex discipulis ejus, » solo numero, discipulis ejus, » solo numero, merito. II ad Corinth. XI, 26: Periculis merito. II ad Corinth. XI, 26: Periculis in falsis fratribus. in falsis fratribus.
non non
« Judas, » falso nomine: quia Judas « Judas, » falso nomine: quia Judas confitens interpretatur. Ad Titum, 1, 16: confitens interpretatur. Ad Titum, 1, 16: Confitentur se nosse Deum, factis autem Confitentur se nosse Deum, factis autem negant. Joan. VI, 71: Ex vobis unus negant. Joan. VI, 71: Ex vobis unus diabolus est. diabolus est.
« Iscariotes, » hoc est, talis villæ « Iscariotes, » hoc est, talis villæ civis, quæ interpretatur memoria mor- civis, quæ interpretatur memoria mor- tis quia mortem Domino continuo tis quia mortem Domino continuo meditabatur. meditabatur.
Et hoc est quod sequitur : « Qui Et hoc est quod sequitur : « Qui erat eum traditurus. » Et ex hoc ipso erat eum traditurus. » Et ex hoc ipso tradendi firmavit propositum : ut pre- tradendi firmavit propositum : ut pre- tio sanguinis recuperaret quod pretio tio sanguinis recuperaret quod pretio unguenti sibi perditum reputavit. Unde unguenti sibi perditum reputavit. Unde odor unguenti qui aliis erat in vitam, odor unguenti qui aliis erat in vitam, isti fuit in mortem. II ad Corinth. 11, isti fuit in mortem. II ad Corinth. 11, 15 et 16 Christi bonus odor sumus 15 et 16 Christi bonus odor sumus Deo, in iis qui salvi fiunt, et in is Deo, in iis qui salvi fiunt, et in is
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-5, 6. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-5, 6.
qui pereunt. Aliis quidem odor mortis qui pereunt. Aliis quidem odor mortis in mortem aliis autem odor vitæ in in mortem aliis autem odor vitæ in vitam. vitam.
Est autem objectio, quia, Matth. xxvi, Est autem objectio, quia, Matth. xxvi, 8, dicitur Videntes autem discipuli, 8, dicitur Videntes autem discipuli, indignati sunt, dicentes : Út quid per- indignati sunt, dicentes : Út quid per- ditio hæc? Ergo non solus iste mur- ditio hæc? Ergo non solus iste mur- muravit. muravit.
Ad hoc dicendum, sicut dicit Beatus Ad hoc dicendum, sicut dicit Beatus Augustinus, quod in veritate solus Judas Augustinus, quod in veritate solus Judas ex intentione istam murmurationem in- ex intentione istam murmurationem in- cepit alii autem ignorantes causam, ex cepit alii autem ignorantes causam, ex simplicitate consenserunt. Et ideo no- simplicitate consenserunt. Et ideo no- minat iste solum Judam. Alii autem minat iste solum Judam. Alii autem factum et non intentionem facti consi- factum et non intentionem facti consi- derantes, dicunt quod omnes alii mur- derantes, dicunt quod omnes alii mur- muraverunt. muraverunt.
Et hoc est: Et hoc est:
Quare hoc unguentum non ven- Quare hoc unguentum non ven- iit, etc.? iit, etc.?
Ecce murmuratio. Ecce murmuratio.
Et duo dicit. Conqueritur enim per- Et duo dicit. Conqueritur enim per- ditionem ejus quod corpori Domini ex ditionem ejus quod corpori Domini ex pietate est impensum. Et ne hoc note- pietate est impensum. Et ne hoc note- tur ab his qui circumstabant, allegat tur ab his qui circumstabant, allegat misericordiam in pauperes. Simile ali- misericordiam in pauperes. Simile ali- quid faciunt qui omne quod per devo- quid faciunt qui omne quod per devo- tionem impenditur Deo in oratione vel tionem impenditur Deo in oratione vel contemplatione, dicunt esse perditum, contemplatione, dicunt esse perditum, dicentes nos semper debere intendere dicentes nos semper debere intendere utilitatibus proximorum. Et hoc est utilitatibus proximorum. Et hoc est quare hoc unguentum non venditur. quare hoc unguentum non venditur. Matth. xxvi, 9 Potuit enim istud Matth. xxvi, 9 Potuit enim istud venumdari multo, et dari pauperibus. venumdari multo, et dari pauperibus.
« Trecentis denariis. » Marc. xiv, 5: « Trecentis denariis. » Marc. xiv, 5: Plus quam trecentis denariis. Sed non Plus quam trecentis denariis. Sed non determinatur quanti plus venumdetur. determinatur quanti plus venumdetur. Et Scriptura de minutiis non curat. Et Scriptura de minutiis non curat. Decima autem trecentorum denariorum Decima autem trecentorum denariorum est trigesima denarii. Et quia vidit sub- est trigesima denarii. Et quia vidit sub- tractum sibi esse pretium unguenti, re- tractum sibi esse pretium unguenti, re- cuperavit in pretio Domini quod perdi- cuperavit in pretio Domini quod perdi- tum reputavit in unguento. Unde, Marc. tum reputavit in unguento. Unde, Marc. XIV, 4: Ut quid perditio ista unguenti XIV, 4: Ut quid perditio ista unguenti facta est ? facta est ?
1 Cf. Marc. XIV, 4. 1 Cf. Marc. XIV, 4.
41 41
471 471
« Et datum est egenis. » Hoc dicit ut « Et datum est egenis. » Hoc dicit ut se per hoc justificaret coram homini- se per hoc justificaret coram homini- bus quia Dominus dixerat, Luc. XI, bus quia Dominus dixerat, Luc. XI, Quod superest, date eleemosynam, Quod superest, date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt vobis. Tob. et ecce omnia munda sunt vobis. Tob. IV, 9: Si multum tibi fuerit, abundan- IV, 9: Si multum tibi fuerit, abundan- ter tribue si exiguum tibi fuerit, etiam ter tribue si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude. Pro- exiguum libenter impertiri stude. Pro- verb. xxxi, 20: Manum suam aperuit ino- verb. xxxi, 20: Manum suam aperuit ino- pi, et palmas suas extendit ad pauperem. pi, et palmas suas extendit ad pauperem. Ex his credebat quod subtrahendum erat Ex his credebat quod subtrahendum erat corpori Christi, et dandum esset egenis: corpori Christi, et dandum esset egenis: non attendens quod dicitur, ad Roman. non attendens quod dicitur, ad Roman. XIII, 7 Reddite ergo omnibus debita. XIII, 7 Reddite ergo omnibus debita. Marc. XII, 17 Reddite igitur quæ sunt Marc. XII, 17 Reddite igitur quæ sunt Cæsaris Cæsari. Cæsaris Cæsari.
Unde et malitiam ipsius detegit Evan- Unde et malitiam ipsius detegit Evan- gelista, dicens: gelista, dicens:
« Dixit autem hoc, non quia de « Dixit autem hoc, non quia de egenis, etc. » egenis, etc. »
« Dixit autem hoc, » scilicet Judas, « Dixit autem hoc, » scilicet Judas, « non, » hac intentione, & quia de egenis « non, » hac intentione, & quia de egenis pertinebat ad eum. » pertinebat ad eum. »
Sed objicitur, Imo pertinebat, quia Sed objicitur, Imo pertinebat, quia bursarius Domini erat: et ideo ex officio bursarius Domini erat: et ideo ex officio pauperibus solitus erat dare. Joan. XIII, pauperibus solitus erat dare. Joan. XIII, 23 et seq., putabant Apostoli quod in- 23 et seq., putabant Apostoli quod in- jungeret ei Dominus quod aliquid daret jungeret ei Dominus quod aliquid daret egenis, cum diceret Dominus : Quod egenis, cum diceret Dominus : Quod facis, fac citius. facis, fac citius.
Sed ad hoc dicatur, quod est pertinen- Sed ad hoc dicatur, quod est pertinen- tia ex officio, et hoc modo bene perti- tia ex officio, et hoc modo bene perti- bat ad eum : et pertinentia ex cura bat ad eum : et pertinentia ex cura affectuosa, et sic non pertinebat ad affectuosa, et sic non pertinebat ad eum quia non curabat de miseria ege- eum quia non curabat de miseria ege- norum. Thren. IV, 3: Filia populi mei norum. Thren. IV, 3: Filia populi mei crudelis quasi struthio in deserto, quæ crudelis quasi struthio in deserto, quæ etiam de propriis ovis non curat. Sed etiam de propriis ovis non curat. Sed sub prætextu pauperum furabatur, et sub prætextu pauperum furabatur, et dixit se pauperibus erogasse. dixit se pauperibus erogasse.
Et hoc est quod sequitur: « Sed quia Et hoc est quod sequitur: « Sed quia fur erat, » quia semper voluit clam fur erat, » quia semper voluit clam furari. Et sic etiam de pretio unguenti furari. Et sic etiam de pretio unguenti voluit subtrahere. voluit subtrahere.
Unde autem habuit subtrahendi facul- Unde autem habuit subtrahendi facul-
472 472
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
tatem, subdit: « Et habebat, » ex offi- tatem, subdit: « Et habebat, » ex offi- cio sibi procurationis injuncto, « locu- cio sibi procurationis injuncto, « locu- los, hoc est, bursas, « et ea quæ » ab los, hoc est, bursas, « et ea quæ » ab amicis fidelibus « mittebantur » Do- amicis fidelibus « mittebantur » Do- mino in solatia sumptuum, « portabat » mino in solatia sumptuum, « portabat » cum Domino. Vel, « portabat, » ut dicit cum Domino. Vel, « portabat, » ut dicit Glossa, hoc est, asportabat et furabatur. Glossa, hoc est, asportabat et furabatur. Joan. x, 10 Fur non venit nisi ut Joan. x, 10 Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat, Isa. II, 14: furetur, et mactet, et perdat, Isa. II, 14: Vos depasti estis vineam, et rapina pau- Vos depasti estis vineam, et rapina pau- peris in domo vestra. Osee, VII, 1 : peris in domo vestra. Osee, VII, 1 : Fur ingressus est spolians, latruncu- Fur ingressus est spolians, latruncu- lus foris. Quanti putas sunt in Eccle- lus foris. Quanti putas sunt in Eccle- sia factum Judæ detestantes, et tamen sia factum Judæ detestantes, et tamen continuo Judæ malitiam exercentes ? continuo Judæ malitiam exercentes ? Habentes enim facultates Ecclesiæ, ex Habentes enim facultates Ecclesiæ, ex injuncto officio loculos Christi habent: injuncto officio loculos Christi habent: et ea quæ vel divino cultui, vel paupe- et ea quæ vel divino cultui, vel paupe- ribus erogare deberent, proprio retinere ribus erogare deberent, proprio retinere quæstui non reverentur. Luc. xix, 21: quæstui non reverentur. Luc. xix, 21: Tollis quod non posuisti, et metis quod Tollis quod non posuisti, et metis quod non seminasti 1. Genes. xxxi, 1: Tulit non seminasti 1. Genes. xxxi, 1: Tulit Jacob omnia quæ fuerunt patris nostri, Jacob omnia quæ fuerunt patris nostri, et de illius facultate ditatus, factus est et de illius facultate ditatus, factus est inclytus. Hæc est vox querulantium inclytus. Hæc est vox querulantium pauperum de Prælastis Ecclesiarum. Ad pauperum de Prælastis Ecclesiarum. Ad Ephes. iv, 28 Qui furabatur, jam non Ephes. iv, 28 Qui furabatur, jam non furetur: magis autem laboret, operando furetur: magis autem laboret, operando manibus suis quod bonum est, ut habeat manibus suis quod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti. unde tribuat necessitatem patienti.
Sed objicitur hic, quod videter hoc, Sed objicitur hic, quod videter hoc, quod cum Dominus sciret Judam esse quod cum Dominus sciret Judam esse furem, non debuit ei loculos commi- furem, non debuit ei loculos commi- sisse quia ex hoc sibi dedit peccandi sisse quia ex hoc sibi dedit peccandi facultatem, et faciendi damnum sibi et facultatem, et faciendi damnum sibi et pauperibus. pauperibus.
seq., ubi Petrus posuit alios ad procu- seq., ubi Petrus posuit alios ad procu- randum viduas, ministerio quotidiano randum viduas, ministerio quotidiano temporalium. De se autem dixit: Nos temporalium. De se autem dixit: Nos vero orationi et ministerio verbi instan- vero orationi et ministerio verbi instan- tes erimus. tes erimus.
Ad aliud dicendum, quod quando Ad aliud dicendum, quod quando commissi sunt ei loculi, fur non erat, commissi sunt ei loculi, fur non erat, sed justus secundum præsentem ju- sed justus secundum præsentem ju- stitiam et ideo postea facultatem ha- stitiam et ideo postea facultatem ha- bens, factus est fur. In quo nos docuit, bens, factus est fur. In quo nos docuit, quod in electionibus sufficit nobis præ- quod in electionibus sufficit nobis præ- sentem justitiam attendere : quia de sentem justitiam attendere : quia de futuris qualis quis erit non possumus futuris qualis quis erit non possumus scire. scire.
Ad aliud dicendum, quod ideo non Ad aliud dicendum, quod ideo non corripuit, quia non scivit ut homo, sed corripuit, quia non scivit ut homo, sed ut Deus docens nos nullum debere ut Deus docens nos nullum debere corripere de his quæ non nisi ut Deus corripere de his quæ non nisi ut Deus
scimus. scimus.
Ad aliud dicendum, quod prodere non Ad aliud dicendum, quod prodere non debuit ea quæ tantum ut Deus scivit. debuit ea quæ tantum ut Deus scivit. Unde Glossa « Novit furem, sed non Unde Glossa « Novit furem, sed non prodit: docens tolerare malitiam. » prodit: docens tolerare malitiam. »
Adhuc autem ulterius quæritur, Cum Adhuc autem ulterius quæritur, Cum Dominus miserit dicipulos, dicens: Ni- Dominus miserit dicipulos, dicens: Ni- hil tuleritis in via 2, qualiter ipse ha- hil tuleritis in via 2, qualiter ipse ha- buit secum loculos ? quia ipse videtur buit secum loculos ? quia ipse videtur debuisse confirmasse exemplo quod do- debuisse confirmasse exemplo quod do- cuit verbo. cuit verbo.
Adhuc autem, quia dixit, Matth. vi, Adhuc autem, quia dixit, Matth. vi, 31 Nolite ergo solliciti esse, dicentes: 31 Nolite ergo solliciti esse, dicentes: Quid manducabimus, aut quid bibe- Quid manducabimus, aut quid bibe- mus ? mus ?
Adhuc autem, ibidem, y. 34: Nolite Adhuc autem, ibidem, y. 34: Nolite solliciti esse in crastinum. solliciti esse in crastinum.
Ad hæc omnia jam satis alibi est re- Ad hæc omnia jam satis alibi est re-
Adhuc autem, Quare non corripuit sponsum. Sed hic dicendum, quod non Adhuc autem, Quare non corripuit sponsum. Sed hic dicendum, quod non eum, cum sciret talem? eum, cum sciret talem?
Adhuc autem, Quare non prodidit Adhuc autem, Quare non prodidit eum, cum latitatio in tantum vergeret eum, cum latitatio in tantum vergeret
damnum ? damnum ?
Ad hæc et similia dicendum, quod Ad hæc et similia dicendum, quod Dominus de temporalibus semper nos Dominus de temporalibus semper nos minorem curam habere docuit. Et ideo minorem curam habere docuit. Et ideo contemptibiliores ad curam temporalem contemptibiliores ad curam temporalem ponere docuit sicut patet, Act. vi, 2 et ponere docuit sicut patet, Act. vi, 2 et
1 Cf. Matth. xxv, 24. 1 Cf. Matth. xxv, 24.
2 Luc. 1x, 3. 2 Luc. 1x, 3.
prohibuit secum portare nisi in prima prohibuit secum portare nisi in prima missione quando misit ad Judæos, missione quando misit ad Judæos, apud quos semper fuit reposita decima apud quos semper fuit reposita decima pauperum ad quam recipiebantur. Quan- pauperum ad quam recipiebantur. Quan- do autem ad alios misit, et quando jam do autem ad alios misit, et quando jam exosi fuerunt hominibus, dedit aucto- exosi fuerunt hominibus, dedit aucto- ritatem portandi loculos ³. ritatem portandi loculos ³.
Ad aliud dicendum, quod loculos por- Ad aliud dicendum, quod loculos por- tari voluit, ne discipuli cogerentur esse tari voluit, ne discipuli cogerentur esse
3 Cf. Luc. xxII, 35 et 36. 3 Cf. Luc. xxII, 35 et 36.
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-7, 8. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-7, 8.
solliciti sollicitudine suffocante verhum solliciti sollicitudine suffocante verhum Dei. Unde Glossa super illud Matthæi, Dei. Unde Glossa super illud Matthæi, IV, 11 Cui Angeli ministrabant « Lo- IV, 11 Cui Angeli ministrabant « Lo- culos habebat in sumptus pauperum culos habebat in sumptus pauperum condescendens infirmis. » condescendens infirmis. »
« Dixit ergo Jesus: Sinite illam, ut « Dixit ergo Jesus: Sinite illam, ut in diem sepulturæ meæ servet illud. in diem sepulturæ meæ servet illud.
Pauperes enim semper habebitis Pauperes enim semper habebitis vobiscum me autem non semper vobiscum me autem non semper habebitis. » habebitis. »
Hic ponitur facti hujus commendatio, Hic ponitur facti hujus commendatio, et per hoc proditoris subocculta admo- et per hoc proditoris subocculta admo- nitio. nitio.
Et habet duo, scilicet, commendatio- Et habet duo, scilicet, commendatio- nem facti circa seipsum, et eruditionem nem facti circa seipsum, et eruditionem ejus quod in pauperes debet fieri. ejus quod in pauperes debet fieri.
De primo dicit: « Sinite illam, » in De primo dicit: « Sinite illam, » in officio pietatis quod fecit circa me. Et non officio pietatis quod fecit circa me. Et non dicit Sinite, ut sit unum de permitten- dicit Sinite, ut sit unum de permitten- dis, sed potius de concedendis et commen- dis, sed potius de concedendis et commen- dandis. Sed hoc dicit propter fremitum dandis. Sed hoc dicit propter fremitum discipulorum, qui fremebant in eam '. discipulorum, qui fremebant in eam '. « Ut in diem sepulturæ meæ servet « Ut in diem sepulturæ meæ servet illud. » illud. »
473 473
tum, sed servatum, quia significat eos tum, sed servatum, quia significat eos delibutos unguento gloriæ resurrectu- delibutos unguento gloriæ resurrectu- rosideo servatum est quod ungitur rosideo servatum est quod ungitur in me, quia gloriam in qua resurgam de- in me, quia gloriam in qua resurgam de- signat et quod sic erudit ad fidem non signat et quod sic erudit ad fidem non est perditum, sed servatum. Et sic est sen- est perditum, sed servatum. Et sic est sen- sus «Sinite illam ut servet, » scilicet sus «Sinite illam ut servet, » scilicet non perdat, « in diem sepulturæ meæ, » non perdat, « in diem sepulturæ meæ, » in qua die suam habebit significationem. in qua die suam habebit significationem. Unde, Marc. XIV, 8: Prævenit ungere Unde, Marc. XIV, 8: Prævenit ungere corpus meum in sepulturam. corpus meum in sepulturam.
Hoc est ergo quod dicit. In hujus figu- Hoc est ergo quod dicit. In hujus figu- ram, Genes. L, 2, Joseph præcepit servis ram, Genes. L, 2, Joseph præcepit servis suis medicis ut aromatibus condirent suis medicis ut aromatibus condirent patrem. patrem.
Et de cura pauperum subjunxit Jesus, Et de cura pauperum subjunxit Jesus, Matth. xx, 23: Hæc oportuit facere, Matth. xx, 23: Hæc oportuit facere, et illa non omittere. et illa non omittere.
« Pauperes enim semper habebitis « Pauperes enim semper habebitis vobiscum, etc. » vobiscum, etc. »
Deuter. xv, 11 :Non deerunt pauperes Deuter. xv, 11 :Non deerunt pauperes in terra habitationis tuæ. Et injungit hic in terra habitationis tuæ. Et injungit hic provisionem pauperum. Unde, Marc. provisionem pauperum. Unde, Marc. XIV, 7, additur: Cum volueritis, potestis XIV, 7, additur: Cum volueritis, potestis illis benefacere. illis benefacere.
« Me autem non semper habebitis, « Me autem non semper habebitis,
» »
Sed quomodo est servatum quod jam secundum præsentiam corporalem : licet, Sed quomodo est servatum quod jam secundum præsentiam corporalem : licet, erat effusum ? erat effusum ?
Ad hoc dicunt quidam, quod partem Ad hoc dicunt quidam, quod partem servavit quam Judas vendere voluit: et servavit quam Judas vendere voluit: et de illa parte in die sepulturæ ungere Do- de illa parte in die sepulturæ ungere Do- minicum corpus proposuit. Et hoc nihil minicum corpus proposuit. Et hoc nihil est: quia tunc, sicut legitur, Luc. xxiv, 1, est: quia tunc, sicut legitur, Luc. xxiv, 1, et Marc. xvi, 1, nova aromata cum san- et Marc. xvi, 1, nova aromata cum san- ctis aliis mulieribus emit, ut venientes ctis aliis mulieribus emit, ut venientes ungerent Jesum. Ideo dicendum est, quod ungerent Jesum. Ideo dicendum est, quod servatum dicitur, quod non est perdi- servatum dicitur, quod non est perdi- tum. Perditum autem Judas putavit, tum. Perditum autem Judas putavit, quod est ex pietate in corpus Christi quod est ex pietate in corpus Christi effusum. Contra quod dicit Jesus : « Ut effusum. Contra quod dicit Jesus : « Ut servet, » non perdat opus quod fecit, servet, » non perdat opus quod fecit, « in diem sepulturæ meæ, » quia tunc « in diem sepulturæ meæ, » quia tunc ungendus essem si feritas Judæorum ungendus essem si feritas Judæorum permitteret. Et ideo sicut in sepultura permitteret. Et ideo sicut in sepultura morientium non est perditum unguen- morientium non est perditum unguen-
1 Marc. xiv, 4. 1 Marc. xiv, 4.
sicut dicitur, Matthæi, xxvIII, 20: Ecce sicut dicitur, Matthæi, xxvIII, 20: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem sæculi, secundum ad consummationem sæculi, secundum præsentiam divinitatis et gratiam guber- præsentiam divinitatis et gratiam guber- nationis. Et ideo mihi impensum non nationis. Et ideo mihi impensum non reputetis perditum. Joan. xvi, 16 : Mo- reputetis perditum. Joan. xvi, 16 : Mo- dicum, et jam non videbitis me : et ite- dicum, et jam non videbitis me : et ite- rum modicum, et videbitis me, quia rum modicum, et videbitis me, quia vado ad Patrem. Similiter respondit He- vado ad Patrem. Similiter respondit He- rodi quærenti eum interficere, Luc. xIII, rodi quærenti eum interficere, Luc. xIII, 32 Dicite vulpi illi: Ecce ejicio dæmo- 32 Dicite vulpi illi: Ecce ejicio dæmo- nia, et sanitates perficio hodie et cras, nia, et sanitates perficio hodie et cras, et tertia die consummor. Vult enim pro- et tertia die consummor. Vult enim pro- ditori innotescere, quod præsciat mortem ditori innotescere, quod præsciat mortem et horam mortis, et quod non sit in pote- et horam mortis, et quod non sit in pote- state proditoris eum tradere, nisi quando state proditoris eum tradere, nisi quando elegerit et per hoc cognoscat eum esse elegerit et per hoc cognoscat eum esse Deum, et resipiscat à malitia. Deum, et resipiscat à malitia.
10 10
11 11
474 474
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
Cognovit ergo turba multa ex Cognovit ergo turba multa ex Judæis quia illic est, et venerunt : Judæis quia illic est, et venerunt : non propter Jesum tantum, sed ut non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum viderent, quem suscitavit a Lazarum viderent, quem suscitavit a mortuis. mortuis.
Cogitaverunt autem principes sa- Cogitaverunt autem principes sa- cerdotum ut et Lazarum interficerent, cerdotum ut et Lazarum interficerent, Quia multi propter illum abibant Quia multi propter illum abibant ex Judæis, et credebant in Jesum. » ex Judæis, et credebant in Jesum. »
Hic ponit instructionem ad sanguinis Hic ponit instructionem ad sanguinis sui sanctificationem, per factum proces- sui sanctificationem, per factum proces- sionis qua in Jerusalem est honorifice sionis qua in Jerusalem est honorifice
deductus. deductus.
Dividitur autem hæc pars in duas Dividitur autem hæc pars in duas partes in quarum prima tangitur con- partes in quarum prima tangitur con- ventus turbæ propter miraculum fa- ventus turbæ propter miraculum fa- ctum in secunda autem tangitur pro- ctum in secunda autem tangitur pro- cessio turbæ cum laude deducentis eum, cessio turbæ cum laude deducentis eum, ibi, y. 12 « In crastinum autem turba ibi, y. 12 « In crastinum autem turba multa, etc. » multa, etc. »
Prima subdividitur in duo : in quorum Prima subdividitur in duo : in quorum primo tangitur turbæ cum admiratione primo tangitur turbæ cum admiratione congregatio in secundo, inde excitata congregatio in secundo, inde excitata sacerdotum maligna machinatio. sacerdotum maligna machinatio.
In primo horum tanguntur quatuor, In primo horum tanguntur quatuor, scilicet, cogitatio trahens, et quod de scilicet, cogitatio trahens, et quod de Judæis qui signa petunt fuit turba, quan- Judæis qui signa petunt fuit turba, quan- titas turbæ, et signum quod maxime mi- titas turbæ, et signum quod maxime mi- rabantur. rabantur.
Dicit ergo « Cognovit ergo, » per Dicit ergo « Cognovit ergo, » per famam publicam, « turba multa, » quæ famam publicam, « turba multa, » quæ ex tota terra propter festum Paschæ ce- ex tota terra propter festum Paschæ ce- lebrandum convenerat, « quia illic, » lebrandum convenerat, « quia illic, » hoc est, Bethaniæ, « esset. » Isa. 11, 2 et hoc est, Bethaniæ, « esset. » Isa. 11, 2 et 3 Fluent ad eum omnes gentes, et ibunt 3 Fluent ad eum omnes gentes, et ibunt populi multi, et dicent: Venite, ascen- populi multi, et dicent: Venite, ascen- damus ad montem Domini, et ad do- damus ad montem Domini, et ad do- mum Dei Jacob et docebit nos vias mum Dei Jacob et docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus. suas, et ambulabimus in semitis ejus. Isa. Lx, 3 Et ambulabunt gentes in lu- Isa. Lx, 3 Et ambulabunt gentes in lu- mine tuo, et reges in splendore ortus mine tuo, et reges in splendore ortus
tui. tui.
« Et venerunt non propter Jesum tan- « Et venerunt non propter Jesum tan- tum, sed ut Lazarum viderent quem » tum, sed ut Lazarum viderent quem » Dominus suscitavit a mortuis: » et sic Dominus suscitavit a mortuis: » et sic suscitantem et suscitatum videre deside- suscitantem et suscitatum videre deside-
« «
rabant. Hoc est enim maximum miracu- rabant. Hoc est enim maximum miracu- lorum, quod putrefactum et fœtidum re- lorum, quod putrefactum et fœtidum re- suscitavit. Isti enim curiositate ducti suscitavit. Isti enim curiositate ducti fuerunt, sed non fuit mala illa curiositas, fuerunt, sed non fuit mala illa curiositas, ex qua ad fidem induci potuerunt. Joan. ex qua ad fidem induci potuerunt. Joan. VI, 2 Et sequebatur eum multitudo VI, 2 Et sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa quæ facie- magna, quia videbant signa quæ facie- bat super his qui infirmabantur. bat super his qui infirmabantur.
« Cogitaverunt ergo principes sa- « Cogitaverunt ergo principes sa- cerdotum, etc. »> cerdotum, etc. »>
« Principes sacerdotum, » in quibus « Principes sacerdotum, » in quibus residebat auctoritas excitati ad perse- residebat auctoritas excitati ad perse- quendum ex concursu turbæ confluentis, quendum ex concursu turbæ confluentis, « cogitaverunt ut et Lazarum interfice- « cogitaverunt ut et Lazarum interfice- Sed, ut dicit Augustinus : Sed, ut dicit Augustinus :
rent. >> rent. >>
« Stulta fuit cogitatio, quia poterat re- « Stulta fuit cogitatio, quia poterat re- suscitare interfectum, quem prius resus- suscitare interfectum, quem prius resus- citavit fœtidum et putrefactum. » Isa. citavit fœtidum et putrefactum. » Isa. XIX, 11 Stulti principes Taneos, sapien- XIX, 11 Stulti principes Taneos, sapien- tes consiliarii Pharaonis dederunt consi- tes consiliarii Pharaonis dederunt consi- lium insipiens. I ad Corinth. I, 19: lium insipiens. I ad Corinth. I, 19: Perdam sapientiam sapientium, et pru- Perdam sapientiam sapientium, et pru- dentiam prudentium reprobabo. Isa. dentiam prudentium reprobabo. Isa. xxx, 1 Væ, filii desertores, dicit Do- xxx, 1 Væ, filii desertores, dicit Do- minus, ut faceretis consilium, et non ex minus, ut faceretis consilium, et non ex me, et ordiremini telam, et non per spi- me, et ordiremini telam, et non per spi- ritum meum. ritum meum.
« Quia multi propter ipsum abibant « Quia multi propter ipsum abibant ex Judæis, etc. » ex Judæis, etc. »
22 22
« Abibant, » ad illum. I ad Corinth. 1, « Abibant, » ad illum. I ad Corinth. 1, Judæi signa petunt, etc. Judæi signa petunt, etc.
« Et credebant in Jesum, » convicti « Et credebant in Jesum, » convicti signo maximo, et inducti ad fidem. Luc. signo maximo, et inducti ad fidem. Luc. VI, 19 Omnis turba quærebat eum tan- VI, 19 Omnis turba quærebat eum tan- gere, quia virtus de illo exibat, et sana- gere, quia virtus de illo exibat, et sana- bat omnes. Jerem. xxx1, 8: Ecce ego ad- bat omnes. Jerem. xxx1, 8: Ecce ego ad- ducam eos de terra Aquilonis, et congre- ducam eos de terra Aquilonis, et congre- gabo vos ab extremis terræ: inter quos gabo vos ab extremis terræ: inter quos erunt cæcus et claudus, prægnans et pa- erunt cæcus et claudus, prægnans et pa- riens simul, coetus magnus revertentium riens simul, coetus magnus revertentium huc. Hoc ergo modo multi veniebant. huc. Hoc ergo modo multi veniebant. Marc. vi, 31 Erant enim qui veniebant Marc. vi, 31 Erant enim qui veniebant et redibant multi, et nec spatium man- et redibant multi, et nec spatium man- ducandi habebant. ducandi habebant.
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-12, 13. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-12, 13.
« In crastinum autem, turba multa, « In crastinum autem, turba multa, quæ venerat ad diem festum, cum au- quæ venerat ad diem festum, cum au- dissent quia venit Jesus Jerosolymam, dissent quia venit Jesus Jerosolymam, Acceperunt ramos palmarum, et Acceperunt ramos palmarum, et processerunt obviam ei, et clama- processerunt obviam ei, et clama- bant Hosanna! Benedictus qui venit bant Hosanna! Benedictus qui venit in nomine Domini, rex Israel ! » in nomine Domini, rex Israel ! »
475 475
xvIII, 31: Ecce ascendimus Jerosolymam, xvIII, 31: Ecce ascendimus Jerosolymam, et consummabuntur omnia quæ scripta et consummabuntur omnia quæ scripta sunt per prophetas de Filio hominis¹. sunt per prophetas de Filio hominis¹.
« Acceperunt ramos palmarum, etc.>> « Acceperunt ramos palmarum, etc.>>
Rami palmarum sunt signa victoriæ. Rami palmarum sunt signa victoriæ. Levit. xx, 40: Sumetis vobis die pri- Levit. xx, 40: Sumetis vobis die pri- mo fructus arboris pulcherrimæ, spatu- mo fructus arboris pulcherrimæ, spatu- Hic tangit exauditionem ex proces- lasque palmarum, et ramos ligni den- Hic tangit exauditionem ex proces- lasque palmarum, et ramos ligni den-
sione. sione.
Et dividitur hæc pars in quinque par- Et dividitur hæc pars in quinque par- tes in quarum prima dicit, qualiter tes in quarum prima dicit, qualiter turba obviam Christo honorifice proces- turba obviam Christo honorifice proces- sit in secunda ostenditur, qualiter Jesus sit in secunda ostenditur, qualiter Jesus cum eis Jerusalem rediit in tertia, qua- cum eis Jerusalem rediit in tertia, qua- liter discipuli in hoc verificatam Scriptu- liter discipuli in hoc verificatam Scriptu- ram post passionem et resurrectionem ram post passionem et resurrectionem cognoverunt in quarta, qualiter devoti cognoverunt in quarta, qualiter devoti de turba propter suscitationem Lazari, de turba propter suscitationem Lazari, veritati testimonium perhibuerunt: in veritati testimonium perhibuerunt: in quinta, qualiter indevoti cum Pharisæis quinta, qualiter indevoti cum Pharisæis de hoc scandalizati fuerunt. de hoc scandalizati fuerunt.
: :
In prima harum quatuor dicuntur, In prima harum quatuor dicuntur, scilicet, qua intentione turbæ ad diem scilicet, qua intentione turbæ ad diem festum venerunt, quæ de Christo audie- festum venerunt, quæ de Christo audie- runt, qualiter ei obviam processerunt, et runt, qualiter ei obviam processerunt, et quid in laudem ejus decantaverunt. quid in laudem ejus decantaverunt.
Dicit ergo « In crastinum autem, » Dicit ergo « In crastinum autem, » quod erat dies Dominica palmarum, ante quod erat dies Dominica palmarum, ante quinque dies festi Paschæ. Genes. xxx, quinque dies festi Paschæ. Genes. xxx, 33 Respondebit mihi cras justitia mea. 33 Respondebit mihi cras justitia mea. De talibus obviantibus Christo dicitur, De talibus obviantibus Christo dicitur, II Paralip. xx, 17 Cras egrediemini II Paralip. xx, 17 Cras egrediemini contra eos, et Dominus erit vobiscum. contra eos, et Dominus erit vobiscum.
« Turba multa, » de omnibus tribubus « Turba multa, » de omnibus tribubus Israel, « quæ convenerat ad diem fe- Israel, « quæ convenerat ad diem fe- stum » Paschæ. III Regum, vili, 2: stum » Paschæ. III Regum, vili, 2: Convenit ad regem Salomonem universus Convenit ad regem Salomonem universus Israel in solemni die. Exod. XXIII, 17: Israel in solemni die. Exod. XXIII, 17: Ter in anno apparebit omne masculi- Ter in anno apparebit omne masculi- num coram Domino Deo tuo. num coram Domino Deo tuo.
« Cum audissent quia Jesus venit Je- « Cum audissent quia Jesus venit Je- rosolymam,» tamquam agnus immo- rosolymam,» tamquam agnus immo- landus pro salute mundi. Luc. XIII, 33: landus pro salute mundi. Luc. XIII, 33: Non capit prophetam perire extra Jeru- Non capit prophetam perire extra Jeru- salem Jerusalem enim voluit pati. Luc. salem Jerusalem enim voluit pati. Luc.
1 Cf. Matth. xx, 18. 1 Cf. Matth. xx, 18.
sarum frondium, et salices de torrente, sarum frondium, et salices de torrente, et lætabimini coram Domino Deo vestro. et lætabimini coram Domino Deo vestro. Fructus enim arboris pulcherrimæ, est Fructus enim arboris pulcherrimæ, est fructus crucis. Rami autem ligni densa- fructus crucis. Rami autem ligni densa- rum frondium, sunt rami sanctorum rum frondium, sunt rami sanctorum Doctorum, quia folia emittunt pulcherri- Doctorum, quia folia emittunt pulcherri- ma, hoc est, fidei, et Scripturæ verba. ma, hoc est, fidei, et Scripturæ verba. Spatulæ autem palmarum sunt extensio- Spatulæ autem palmarum sunt extensio- nes crucis, victoriam significantis. Can- nes crucis, victoriam significantis. Can- tic. vII, 8 Dixi: Ascendam in palmam, tic. vII, 8 Dixi: Ascendam in palmam, et apprehendam fructus ejus. Psal. xcı, et apprehendam fructus ejus. Psal. xcı, 13 Justus ut palma florebit. Matth. 13 Justus ut palma florebit. Matth. xx1, 8 Alii cædebant ramos de arbori- xx1, 8 Alii cædebant ramos de arbori- bus, et sternebant in via. bus, et sternebant in via.
« Et processerunt ei obviam, » in sig- « Et processerunt ei obviam, » in sig- num quod tota terra et mundus reflorere num quod tota terra et mundus reflorere debebat sub ipso. II Regum, xxIII, 5 : debebat sub ipso. II Regum, xxIII, 5 : Cuncta salus mea, subaudi est, et omnis Cuncta salus mea, subaudi est, et omnis voluntas nec est quidquam ex ea quod voluntas nec est quidquam ex ea quod non germinet. non germinet.
« Et clamabant: Hosanna! etc. » « Et clamabant: Hosanna! etc. »
« Clamabant, » intensa laude devotio- « Clamabant, » intensa laude devotio- nis laudantes : « Hosanna!» Hierony- nis laudantes : « Hosanna!» Hierony- mus «Hosanna tantum est ac si dicatur : mus «Hosanna tantum est ac si dicatur : Osi anna. Osi autem interjectio optantis, Osi anna. Osi autem interjectio optantis, magis affectum signans quam intelle- magis affectum signans quam intelle- ctum, et tantum valet: Utinam salve- ctum, et tantum valet: Utinam salve- mur quia anna est gratia. Vel, salve- mur quia anna est gratia. Vel, salve- mur. Ac si dicat: Obsecramus ut in gra- mur. Ac si dicat: Obsecramus ut in gra- tia tua salvemur. » tia tua salvemur. »
« Benedictus, » hoc est, omni benedi- « Benedictus, » hoc est, omni benedi- ctione plenus, « qui venit, » in signorum ctione plenus, « qui venit, » in signorum magnalibus, « in nomine Domini, » hoc magnalibus, « in nomine Domini, » hoc est, in notamine Domini: quia ex operi- est, in notamine Domini: quia ex operi- bus nota potentiæ ejus ostenditur. Luc. bus nota potentiæ ejus ostenditur. Luc.
14 14
15 15
16 16
476 476
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
XIX, 37 et 38: Cœperunt omnes turbæ XIX, 37 et 38: Cœperunt omnes turbæ discipulorum gaudentes laudare Deum discipulorum gaudentes laudare Deum voce magna, super omnibus quas vide- voce magna, super omnibus quas vide- rant virtutibus, dicentes: Benedictus qui rant virtutibus, dicentes: Benedictus qui venit rex in nomine Domini! pax in cœ- venit rex in nomine Domini! pax in cœ- lo, et gloria in excelsis! lo, et gloria in excelsis!
« Rex Israel. » Gloriam deitatis sunt « Rex Israel. » Gloriam deitatis sunt professi, nunc autem confitentur justi- professi, nunc autem confitentur justi- tiam regnandi. Jerem. xxm, 5: Regna- tiam regnandi. Jerem. xxm, 5: Regna- bit rex, et sapiens erit. Psal. 11, 6 : Ego bit rex, et sapiens erit. Psal. 11, 6 : Ego autem constitutus sum rex ab eo super autem constitutus sum rex ab eo super Sion, montem sanctum ejus, prædicans Sion, montem sanctum ejus, prædicans præceptum ejus. Luc. 1, 32: Dabit illi præceptum ejus. Luc. 1, 32: Dabit illi Dominus Deus sedem David, patris Dominus Deus sedem David, patris ejus, etc. Daniel. VII, 14: Potestas ejus, ejus, etc. Daniel. VII, 14: Potestas ejus, potestas æterna, quæ non auferetur, et potestas æterna, quæ non auferetur, et regnum ejus, quod non corrumpetur. regnum ejus, quod non corrumpetur.
« Et invenit Jesus asellum, et sedit « Et invenit Jesus asellum, et sedit super eum, sicut scriptum est : super eum, sicut scriptum est :
Noli timere, filia Sion: ecce rex Noli timere, filia Sion: ecce rex tuus venit sedens super pullum asinæ. tuus venit sedens super pullum asinæ. Hæc non cognoverunt discipuli ejus Hæc non cognoverunt discipuli ejus primum : sed quando glorificatus est primum : sed quando glorificatus est Jesus, tunc recordati sunt quia hæc Jesus, tunc recordati sunt quia hæc erant scripta de eo, et hæc fecerunt erant scripta de eo, et hæc fecerunt ei. » ei. »
Ecce secundum, in quo ostenditur Ecce secundum, in quo ostenditur qualiter Christus cum eis redivit in Jeru- qualiter Christus cum eis redivit in Jeru- salem. Ostendit autem in hoc Scripturæ salem. Ostendit autem in hoc Scripturæ veritatem, allegoriæ significationem, et veritatem, allegoriæ significationem, et suam humilitatem. suam humilitatem.
Dicit ergo « Et invenit Jesus, etc. » Dicit ergo « Et invenit Jesus, etc. » Breviter transit quod alii Evangelistæ Breviter transit quod alii Evangelistæ plene scripserunt, qualiter de Betphage plene scripserunt, qualiter de Betphage misit duos discipulos, et qualiter asina et misit duos discipulos, et qualiter asina et pullus adducti sunt ad eum, et qualiter pullus adducti sunt ad eum, et qualiter Apostoli vestimenta sua super asinam Apostoli vestimenta sua super asinam posuerunt, et eum desuper sedere fece- posuerunt, et eum desuper sedere fece- runt. Quod autem hic dicit quod « inve- runt. Quod autem hic dicit quod « inve- nit asellum, » intelligi dicunt quidam, nit asellum, » intelligi dicunt quidam, quod primo insedit pullo: sed cum in- quod primo insedit pullo: sed cum in-
1 Cf. expositionem datam, Matth. xxi, 7 et 1 Cf. expositionem datam, Matth. xxi, 7 et Luc. xix, 30. Tom XXI et XXIII hujusce novæ Luc. xix, 30. Tom XXI et XXIII hujusce novæ
domitus calcitraret, tunc super asinam domitus calcitraret, tunc super asinam sedit. Ego tamen non puto esse verum, sedit. Ego tamen non puto esse verum, quod aliquod animal quantumcumque quod aliquod animal quantumcumque indomitum calcitraret cui insideret Do- indomitum calcitraret cui insideret Do- minus sed scio et credo propter verita- minus sed scio et credo propter verita- tem Scripturæ, et propter mysterium, tem Scripturæ, et propter mysterium, totum esse factum quia asina Judæos, totum esse factum quia asina Judæos, et pullus Gentiles significat. Et ideo pri- et pullus Gentiles significat. Et ideo pri- mo insedit asinæ, quam primo legis fræ- mo insedit asinæ, quam primo legis fræ- no domuerat, et postea pullo (cui nullus no domuerat, et postea pullo (cui nullus hominum insiderat, hoc est, gentilitati) hominum insiderat, hoc est, gentilitati) per Apostolorum prædicationem: sicut per Apostolorum prædicationem: sicut diximus supra Matthæum, xx1, 7, et diximus supra Matthæum, xx1, 7, et super Lucam, xix, 30 1 super Lucam, xix, 30 1
« Sicut scriptum est, etc. » « Sicut scriptum est, etc. »
Hæc sunt verba Evangelista, dicentis Hæc sunt verba Evangelista, dicentis qualiter ex hoc Scriptura sit verificata. qualiter ex hoc Scriptura sit verificata. Zachariæ, ix, 9: Exsulta satis, filia Zachariæ, ix, 9: Exsulta satis, filia Sion. Sion.
« Noli timere, filia Sion, » hoc est, « Noli timere, filia Sion, » hoc est, Ecclesia, quæ est filia speculationis æter- Ecclesia, quæ est filia speculationis æter- næ veritatis. Sophon. 111, 14 et 15: næ veritatis. Sophon. 111, 14 et 15: Lauda, filia Sion: jubila, Israel : læ- Lauda, filia Sion: jubila, Israel : læ- tare, et exsulta in omni corde, filia Je- tare, et exsulta in omni corde, filia Je- rusalem. Abstulit Dominus judicium rusalem. Abstulit Dominus judicium tuum, avertit inimicos tuos: rex Israel tuum, avertit inimicos tuos: rex Israel Dominus in medio tui, non timebis ma- Dominus in medio tui, non timebis ma- lum ultra. Isa. xxxIII, 22: Dominus le- lum ultra. Isa. xxxIII, 22: Dominus le- gifer noster, Dominus rex noster, ipse gifer noster, Dominus rex noster, ipse salvabit nos. salvabit nos.
Et hoc est quod dicit : « Ecce rex tuus Et hoc est quod dicit : « Ecce rex tuus venit. » Apocal. xix, 16: Rex regum, et venit. » Apocal. xix, 16: Rex regum, et Dominus dominantium. Unde etiam co- Dominus dominantium. Unde etiam co- ronam spineam pro diademate voluit ronam spineam pro diademate voluit portare, et arundinem pro sceptro, et portare, et arundinem pro sceptro, et crucem super humerum pro throno. crucem super humerum pro throno. Cantic. III, 11: Egredimini et videte, Cantic. III, 11: Egredimini et videte, filiæ Sion, regem Salomonem in diade- filiæ Sion, regem Salomonem in diade- mate quo coronavit illum mater sua. mate quo coronavit illum mater sua.
« Sedens super pullum asinæ, » quod « Sedens super pullum asinæ, » quod novum erat, quia Gentilibus indomitis, novum erat, quia Gentilibus indomitis, et nullo froeno legis domesticatis incepit et nullo froeno legis domesticatis incepit insidere. Zachar. Ix, 9: Super asinam et insidere. Zachar. Ix, 9: Super asinam et super pullum filium asinæ. Et hæc in super pullum filium asinæ. Et hæc in
editionis nostræ. editionis nostræ.
17 17
18 18
IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-16, 17, 18, 19. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XII-16, 17, 18, 19.
sunt, et super Mat- sunt, et super Mat- super Lucam, XIX, super Lucam, XIX,
antehabitis exposita antehabitis exposita thæum, xx1, 7, et thæum, xx1, 7, et 30 et non oportet quod ibi dicta, hic 30 et non oportet quod ibi dicta, hic repetantur'. repetantur'.
477 477
monium perhibuit veritati de facto mira- monium perhibuit veritati de facto mira- culo. culo.
Et hoc est quod dicit : « Quæ cum eo Et hoc est quod dicit : « Quæ cum eo erat » Bethaniæ, « quando Lazarum vo- erat » Bethaniæ, « quando Lazarum vo- cavit de monumento, et suscitavit eum a cavit de monumento, et suscitavit eum a
« Hæc non cognoverunt discipuli mortuis. Act. x, 39: Nos testes sumus « Hæc non cognoverunt discipuli mortuis. Act. x, 39: Nos testes sumus ejus primum, etc. » ejus primum, etc. »
« Hæc non cognoverunt, » propter car- « Hæc non cognoverunt, » propter car- nalitatem, « discipuli ejus primum, » nalitatem, « discipuli ejus primum, » quamdiu carnales erant, « sed quando quamdiu carnales erant, « sed quando glorificatus est Jesus, » per gloriam corpo- glorificatus est Jesus, » per gloriam corpo- ris in Resurrectione, per gloriam et locum ris in Resurrectione, per gloriam et locum in Ascensione, et per gloriam missionis in Ascensione, et per gloriam missionis Spiritus sancti in Pentecoste. Supra, VII, Spiritus sancti in Pentecoste. Supra, VII, 39 Nondum enim erat Spiritus datus, 39 Nondum enim erat Spiritus datus, quia Jesus nondum erat glorificatus. quia Jesus nondum erat glorificatus.
« Tunc recordati sunt. » Luc. xxiv, « Tunc recordati sunt. » Luc. xxiv, 45 Tunc aperuit illis sensum, ut intel- 45 Tunc aperuit illis sensum, ut intel- ligerent, scilicet Scripturas. ligerent, scilicet Scripturas.
« Quia hæc, » in Propheta, « scripta « Quia hæc, » in Propheta, « scripta erant de eo. » Luc. xxiv, 44: Necesse est erant de eo. » Luc. xxiv, 44: Necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege impleri omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis de me. Moysi, et Prophetis, et Psalmis de me.
« Et hæc fecerunt ei, » secundum « Et hæc fecerunt ei, » secundum Scripturæ præfinitionem. Matth. v, 18 : Scripturæ præfinitionem. Matth. v, 18 : Iota unum aut unus apex, etc. Luc. XXII, Iota unum aut unus apex, etc. Luc. XXII, 37: Ea quæ sunt de me finem habent. 37: Ea quæ sunt de me finem habent.
<< Testimonium ergo perhibebat tur- << Testimonium ergo perhibebat tur- ba quæ erat cum eo quando Lazarum ba quæ erat cum eo quando Lazarum vocavit de monumento, et suscitavit vocavit de monumento, et suscitavit
eum a mortuis. eum a mortuis.
Propterea et obviam venit ei turba, Propterea et obviam venit ei turba, quia audierunt eum fecisse hoc sig- quia audierunt eum fecisse hoc sig-
num. >> num. >>
Istud dicitur per recapitulationem : Istud dicitur per recapitulationem : quia hæc est causa omnium præceden- quia hæc est causa omnium præceden- tium. tium.
« Testimonium ergo perhibebat tur- « Testimonium ergo perhibebat tur- ba. »Turba intelligitur illa multitudo ba. »Turba intelligitur illa multitudo Judæorum quæ fuit cum sororibus de- Judæorum quæ fuit cum sororibus de- functi, ad consolandum eas: et illa testi- functi, ad consolandum eas: et illa testi-
1 Vide enarrationem in Matth. xxI, 7 et in 1 Vide enarrationem in Matth. xxI, 7 et in Luc. XIX, 30. Tom. XXI et XXIII novæ editio. Luc. XIX, 30. Tom. XXI et XXIII novæ editio.
omnium quæ fecit in regione Judæorum omnium quæ fecit in regione Judæorum et Jerusalem. Act. 1, 8: Eritis mihi te- et Jerusalem. Act. 1, 8: Eritis mihi te- stes in Jerusalem, et in omni Judæa, et stes in Jerusalem, et in omni Judæa, et Samaria, et usque ad ultimum terræ. Samaria, et usque ad ultimum terræ.
« Propterea et obviam venit ei tur- « Propterea et obviam venit ei tur- ba, etc. » ba, etc. »
Turba procedens de Jerusalem quæ ad Turba procedens de Jerusalem quæ ad diem festum celebrandum convenerat. diem festum celebrandum convenerat. Amos, iv, 12: Præparare in occursum Amos, iv, 12: Præparare in occursum Dei tui, Israel. Dei tui, Israel.
« Quia audierunt eum fecisse hoc sig- « Quia audierunt eum fecisse hoc sig- num, » quia maxime quod traxit eos, num, » quia maxime quod traxit eos, signa fuerunt. Joan. iv, 49 : Nisi signa signa fuerunt. Joan. iv, 49 : Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. Da- et prodigia videritis, non creditis. Da- niel. 111, 99 et 100 Signa et mirabilia niel. 111, 99 et 100 Signa et mirabilia fecit apud me Deus excelsus. Placuit fecit apud me Deus excelsus. Placuit ergo mihi prædicare signa ejus, quia ergo mihi prædicare signa ejus, quia magna sunt et mirabilia ejus, quia magna sunt et mirabilia ejus, quia fortia et regnum ejus regnum sempi- fortia et regnum ejus regnum sempi- ternum, et potestas ejus in generationem ternum, et potestas ejus in generationem et generationem. et generationem.
: :
« Pharisæi ergo dixerunt ad semet- « Pharisæi ergo dixerunt ad semet- ipsos: Videtis quia nihil proficimus ? ipsos: Videtis quia nihil proficimus ? Ecce mundus totus post eum abiit. » Ecce mundus totus post eum abiit. »
Ultimum est hujus secundæ partis, in Ultimum est hujus secundæ partis, in quo ostenditur excitata esse invidia Pha- quo ostenditur excitata esse invidia Pha- risæorum ex beneficiis aliorum. risæorum ex beneficiis aliorum.
«Pharisæi ergo dixerunt ad semetip- «Pharisæi ergo dixerunt ad semetip- sos, » quia ad alios aperte dicere non au- sos, » quia ad alios aperte dicere non au- debant. Unde, Matth. xxvi, 5: Non in die debant. Unde, Matth. xxvi, 5: Non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo. festo, ne forte tumultus fieret in populo. Act. VII, 54 Audientes autem hæc, dis- Act. VII, 54 Audientes autem hæc, dis- secabantur cordibus suis, et stridebant secabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum. Job, v, 2 : Parvulum dentibus in eum. Job, v, 2 : Parvulum occidit invidia: quia se aliorum bonis occidit invidia: quia se aliorum bonis
nis nostræ. nis nostræ.
19 19
20 20
21 21
32 32
478 478
D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.
reputat minorari. Proverb. xiv, 30: Pu- reputat minorari. Proverb. xiv, 30: Pu- tredo ossium invidia. tredo ossium invidia.
<< Videtis quia nihil proficimus. » << Videtis quia nihil proficimus. »
Profectum enim aliorum invidi suum Profectum enim aliorum invidi suum reputant defectum et dum malam suam reputant defectum et dum malam suam consequuntur voluntatem, tunc reputant consequuntur voluntatem, tunc reputant se proficere. II ad Timoth. II, 16 et 17: se proficere. II ad Timoth. II, 16 et 17: Multum proficiunt ad impietatem : et Multum proficiunt ad impietatem : et sermo eorum ut cancer serpit. Ibidem, sermo eorum ut cancer serpit. Ibidem, 111, 13 Mali homines et seductores pro- 111, 13 Mali homines et seductores pro- ficient in pejus errantes, et in errorem ficient in pejus errantes, et in errorem mittentes. mittentes.
Quare ergo dicunt quod non profi- Quare ergo dicunt quod non profi- ciunt? II ad Timoth. 1, 9: Sed ultra ciunt? II ad Timoth. 1, 9: Sed ultra non proficient, insipientia enim eorum non proficient, insipientia enim eorum manifesta erit omnibus. manifesta erit omnibus.
« Ecce mundus totus post eum « Ecce mundus totus post eum abiit. » abiit. »
Quod magis est verum de futuro quam Quod magis est verum de futuro quam de præsenti, sicut et Caiphas ignorans de præsenti, sicut et Caiphas ignorans prophetavit. Daniel. vu, 14: Omnes po- prophetavit. Daniel. vu, 14: Omnes po- puli, tribus, et linguæ ipsi servient. puli, tribus, et linguæ ipsi servient. Psal. XVIII, 5: In omnem terram exibit Psal. XVIII, 5: In omnem terram exibit sonus eorum, et in fines orbis terræ verba sonus eorum, et in fines orbis terræ verba eorum. Isa. LX, 10: Gens el regnum eorum. Isa. LX, 10: Gens el regnum quod non servierit tibi peribit. quod non servierit tibi peribit.
« Erant autem quidam gentiles, ex « Erant autem quidam gentiles, ex his qui ascenderant ut adorarent in his qui ascenderant ut adorarent in die festo. die festo.
quarum prima ostenditur sanctificatio quarum prima ostenditur sanctificatio ad Gentiles esse facienda: in secunda ad Gentiles esse facienda: in secunda autem, ostenditur hoc voce Patris testifi- autem, ostenditur hoc voce Patris testifi- catum, ibi, y. 28: « Venit ergo vox de catum, ibi, y. 28: « Venit ergo vox de cœlo, etc. » cœlo, etc. »
In primo quatuor continentur primo In primo quatuor continentur primo desiderium scilicet Gentilium ad sanctifi- desiderium scilicet Gentilium ad sanctifi- cationem: secundo, modus sanctificans, cationem: secundo, modus sanctificans, ibi, y. 23 « Jesus autem respondit eis ibi, y. 23 « Jesus autem respondit eis dicens Venit hora, etc. » Tertio, per dicens Venit hora, etc. » Tertio, per quid fiet sanctificatio, ibi, y. 27 : « Nunc quid fiet sanctificatio, ibi, y. 27 : « Nunc autem anima mea turbata est. » Quarto, autem anima mea turbata est. » Quarto, ad hoc ponit rationem, ibi, y. 28 : « Pa- ad hoc ponit rationem, ibi, y. 28 : « Pa- ter, clarifica nomen tuum. » ter, clarifica nomen tuum. »
In primo horum tria dicuntur, scilicet, In primo horum tria dicuntur, scilicet, Gentilium devotio ad intercessores, Gen- Gentilium devotio ad intercessores, Gen- tilium accessio, et intercessorum apud tilium accessio, et intercessorum apud Dominum interpellatio. Dominum interpellatio.
Dicit ergo « Erant autem Gentiles Dicit ergo « Erant autem Gentiles quidam, » hoc est, ex Gentibus prose- quidam, » hoc est, ex Gentibus prose- lyti, maxime de Galilæa Gentium: quia lyti, maxime de Galilæa Gentium: quia illi sæpe viderant signa Christi, et audie- illi sæpe viderant signa Christi, et audie- rant docentem, « ex his qui ascende- rant docentem, « ex his qui ascende- rant » Jerosolymam in festo, « ut ado- rant » Jerosolymam in festo, « ut ado- rarent. » Jam enim fidem et ritum unius rarent. » Jam enim fidem et ritum unius Dei assumpserant. Dei assumpserant.
VII, VII,
« In die festo. » Totum reputabatur « In die festo. » Totum reputabatur tempus quo ante festum ad sanctificatio- tempus quo ante festum ad sanctificatio- nem præparaverant. Simile est, Zachar. nem præparaverant. Simile est, Zachar. 2 et 3 Miserunt ad domum Dei, 2 et 3 Miserunt ad domum Dei, Sarasar, et Rogommelech, et viri qui Sarasar, et Rogommelech, et viri qui erant cum eo, ad deprecandam faciem erant cum eo, ad deprecandam faciem Domini ut dicerent sacerdotibus domus Domini ut dicerent sacerdotibus domus Domini exercituum, et prophetis, lo- Domini exercituum, et prophetis, lo- quentes Numquid flendum est in quinto quentes Numquid flendum est in quinto mense, vel sanctificare me debeo, sicut mense, vel sanctificare me debeo, sicut jam feci multis annis? Isti enim erant jam feci multis annis? Isti enim erant proselyti qui deprecabantur in templo, proselyti qui deprecabantur in templo, et sanctificabant se jejuniis, et pro capti- et sanctificabant se jejuniis, et pro capti- vitate Babylonica abbrevianda. Act. vii, vitate Babylonica abbrevianda. Act. vii, 27 et 28: Et ecce vir Æthiops, eunuchus, 27 et 28: Et ecce vir Æthiops, eunuchus, potens Candacis reginæ Æthiopum, qui potens Candacis reginæ Æthiopum, qui erat super omnes gazas ejus, venerat erat super omnes gazas ejus, venerat adorare in Jerusalem. Et revertebatur, adorare in Jerusalem. Et revertebatur, sedens supra currum suum, legensque sedens supra currum suum, legensque Isaiam Prophetam. Item, Act. x, 1 et 2 : Isaiam Prophetam. Item, Act. x, 1 et 2 : Vir quidam erat in Cæsarea, nomine Vir quidam erat in Cæsarea, nomine Cornelius, centurio cohortis quæ dicitur Cornelius, centurio cohortis quæ dicitur Dividitur autem in duas partes in Italica, religiosus, ac timens Deum cum Dividitur autem in duas partes in Italica, religiosus, ac timens Deum cum
Hi ergo accesserunt ad Philippum, Hi ergo accesserunt ad Philippum, qui erat a Bethsaida Galilææ, et roga- qui erat a Bethsaida Galilææ, et roga- bant eum, dicentes: Domine, volu- bant eum, dicentes: Domine, volu- mus Jesum videre. mus Jesum videre.
Venit Philippus, et dicit Andreæ : Venit Philippus, et dicit Andreæ : Andreas rursum et Philippus dixerunt Andreas rursum et Philippus dixerunt
Jesu. » Jesu. »
Hic incipit pars illa in qua ostenditur Hic incipit pars illa in qua ostenditur sanctificatio sanguinis fore propaganda sanctificatio sanguinis fore propaganda ad Gentiles. ad Gentiles.