IN EVANG. JOANNIS CAP. XI-29, 30, 31, 32. IN EVANG. JOANNIS CAP. XI-29, 30, 31, 32.

Tangit hic devotionem Mariæ. Tangit hic devotionem Mariæ.

Dicuntur autem hic tria, scilicet, de- Dicuntur autem hic tria, scilicet, de- votio in occurrendo, compassio Judæo- votio in occurrendo, compassio Judæo- rum in comitando, et fides perfecta in rum in comitando, et fides perfecta in adorando. adorando.

In primo duo sunt, scilicet, quod ve- In primo duo sunt, scilicet, quod ve- lociter occurrit, et locum in quo occurrit lociter occurrit, et locum in quo occurrit describit. describit.

Dicit ergo: Dicit ergo: « Illa, » Maria scilicet, « Illa, » Maria scilicet, « ut audivit, » hoc est, postquam a « ut audivit, » hoc est, postquam a Martha nuntium de vocatione accepit, Martha nuntium de vocatione accepit, « surrexit, » a quiete contemplationis, « surrexit, » a quiete contemplationis, «cito, » per desiderii velocitatem. Psal. «cito, » per desiderii velocitatem. Psal. CXVII, 32 Viam mandatorum tuorum CXVII, 32 Viam mandatorum tuorum cucurri, cum dilatasti cor meum. Isa. cucurri, cum dilatasti cor meum. Isa. XL, 31 Current et non laborabunt, am- XL, 31 Current et non laborabunt, am- bulabunt et non deficient. bulabunt et non deficient.

« Et venit ad eum. » Isa. xxvI, 9: « Et venit ad eum. » Isa. xxvI, 9: Anima mea desideravit te in nocte, sed Anima mea desideravit te in nocte, sed et spiritu meo in præcordiis meis de et spiritu meo in præcordiis meis de mane vigilabo ad te. Psal. XLI, 3: Quan- mane vigilabo ad te. Psal. XLI, 3: Quan- do veniam? et apparebo ante faciem do veniam? et apparebo ante faciem

Dei? Dei?

« Nondum enim venerat Jesus in « Nondum enim venerat Jesus in castellum, etc. » castellum, etc. »

Scilicet ut ex distantia loci ubi occur- Scilicet ut ex distantia loci ubi occur- rerunt probaretur devotio fœminarum rerunt probaretur devotio fœminarum sanctarum « sed erat adhuc in illo sanctarum « sed erat adhuc in illo loco, »stans et exspectans, « ubi occur- loco, »stans et exspectans, « ubi occur- rerat ei Martha. » Psal. cxxx1, 6: In- rerat ei Martha. » Psal. cxxx1, 6: In- venimus eam in campis silvæ. Cantic. venimus eam in campis silvæ. Cantic. II, 1 Ego flos campi. In latitudine enim II, 1 Ego flos campi. In latitudine enim campi, extra Judæos, paganorum incolas campi, extra Judæos, paganorum incolas se præsignavit vocaturum. A pagis enim se præsignavit vocaturum. A pagis enim pagani vocantur. Ideo etiam extra por- pagani vocantur. Ideo etiam extra por- tam passus est. Ad Hebr. XIII, 12 et 13: tam passus est. Ad Hebr. XIII, 12 et 13: Jesus ut sanctificaret per suum sangui- Jesus ut sanctificaret per suum sangui- nem populum, extra portam passus est. nem populum, extra portam passus est. Exeamus igitur ad eum extra castra, Exeamus igitur ad eum extra castra, improperium ejus portantes. improperium ejus portantes.

« Judæi ergo qui erant cum ea in « Judæi ergo qui erant cum ea in domo, etc. > domo, etc. >

Describitur hic comitantia compatien- Describitur hic comitantia compatien- tium et illi erant Judæi vicini et amici tium et illi erant Judæi vicini et amici et cognati (quia nobiles erant) qui vene- et cognati (quia nobiles erant) qui vene-

: :

XXIV XXIV

449 449

rant ad domum ejus, « et consolabantur rant ad domum ejus, « et consolabantur eam. » Job, II, 11: Condixerant enim eam. » Job, II, 11: Condixerant enim ut pariter venientes visitarent eum, et ut pariter venientes visitarent eum, et consolarentur. Item, xxix, 25: Eram consolarentur. Item, xxix, 25: Eram mærentium consolator. mærentium consolator.

« Cum vidissent Mariam, » tristem, « Cum vidissent Mariam, » tristem, « quia cito surrexit, » desiderio occur- « quia cito surrexit, » desiderio occur- rendi. Psal. LIV, 7: Quis dabit mihi rendi. Psal. LIV, 7: Quis dabit mihi pennas sicut columbæ, et volabo, et re- pennas sicut columbæ, et volabo, et re- quiescam? Isa. LX, 8: Qui sunt isti, qui quiescam? Isa. LX, 8: Qui sunt isti, qui ut nubes volant, et quasi columbæ ad ut nubes volant, et quasi columbæ ad fenestras suas ? Quia ferventi desiderio fenestras suas ? Quia ferventi desiderio omnis velocitas tarda videtur. omnis velocitas tarda videtur.

« Secuti sunt eam, » Mariam, « di- « Secuti sunt eam, » Mariam, « di- centes, » compatiendo ei. Job, xxx, 25 : centes, » compatiendo ei. Job, xxx, 25 : Flebam quondam super eo qui afflictus Flebam quondam super eo qui afflictus

erat. erat.

« Quia vadit ad monumentum, ut plo- « Quia vadit ad monumentum, ut plo- ret ibi. » Genes. L, 1: Cernens Joseph, ret ibi. » Genes. L, 1: Cernens Joseph, scilicet patrem suum esse mortuum, ruit scilicet patrem suum esse mortuum, ruit super faciem patris flens, et deosculans super faciem patris flens, et deosculans eum. Talem enim affectum voluit Deus eum. Talem enim affectum voluit Deus impendi sanctis patribus, ut sciretur impendi sanctis patribus, ut sciretur quam utilis fuit vita eorum, cujus pri- quam utilis fuit vita eorum, cujus pri- vatio tanto luctu plorabatur. vatio tanto luctu plorabatur.

« Maria ergo, cum venisset, etc. » « Maria ergo, cum venisset, etc. »

« Maria ergo » Magdalena, « cum ve- « Maria ergo » Magdalena, « cum ve- nisset » extra castellum, « ubi erat Je- nisset » extra castellum, « ubi erat Je- sus, » exspectans ad sé venientes sorores, sus, » exspectans ad sé venientes sorores, ostendens fidei suæ devotionem, « videns ostendens fidei suæ devotionem, « videns eum, cecidit ad pedes ejus, » prona ado- eum, cecidit ad pedes ejus, » prona ado- rans eum, in recognitionem suæ divini- rans eum, in recognitionem suæ divini- tatis. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in tatis. I ad Corinth. xiv, 25: Cadens in faciem adorabit Deum, pronuntians faciem adorabit Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis sit. Psal. cxxxi, quod vere Deus in vobis sit. Psal. cxxxi, 7 Adorabimus in loco ubi steterunt 7 Adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus. pedes ejus.

« Et dixit ei: Domine, si fuisses hic, « Et dixit ei: Domine, si fuisses hic, etc. » Idem est quod dixit Martha, eadem etc. » Idem est quod dixit Martha, eadem fide et simili devotione : « frater meus fide et simili devotione : « frater meus non fuisset mortuus, » quia in præsentia non fuisset mortuus, » quia in præsentia vitæ locum mors habere non potest. I ad vitæ locum mors habere non potest. I ad Corinth. xv, 54: Absorpta est mors in Corinth. xv, 54: Absorpta est mors in victoria. Et est sensus ac si dicat. Aliqua victoria. Et est sensus ac si dicat. Aliqua indignitas nostra tuam demeruit præsen- indignitas nostra tuam demeruit præsen- tiam et ideo mors ingressum ad nos tiam et ideo mors ingressum ad nos habere potuit: quia propter nostrum habere potuit: quia propter nostrum

29 29

33 33

34 34

35 35

450 450

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

aliquod malum meritum tu elongatus a aliquod malum meritum tu elongatus a nobis fuisti. Thren. 16 Idcirco ego nobis fuisti. Thren. 16 Idcirco ego plorans, et oculus meus deducens aquas, plorans, et oculus meus deducens aquas, quia longe factus est a me consolator, quia longe factus est a me consolator, convertens animam meam. convertens animam meam.

« Jesus ergo, ut vidit eam ploran- « Jesus ergo, ut vidit eam ploran- tem, et Judæos, qui venerant cum tem, et Judæos, qui venerant cum ea, plorantes, infremuit spiritu, et ea, plorantes, infremuit spiritu, et turbavit semetipsum. turbavit semetipsum.

Et dixit Ubi posuistis eum? Di- Et dixit Ubi posuistis eum? Di- cunt ei: Domine, veni et vide. cunt ei: Domine, veni et vide.

Et lacrymatus est Jesus. » Et lacrymatus est Jesus. »

Tangitur hic modus quo impetratum Tangitur hic modus quo impetratum est miraculum. est miraculum.

Tanguntur autem hic tria compassio Tanguntur autem hic tria compassio plorantium, et plangentium defuncti plorantium, et plangentium defuncti amicorum, quibus compassus est Do- amicorum, quibus compassus est Do- minus ædificatio adstantium, et dispo- minus ædificatio adstantium, et dispo- sitio loci sepulcri visi a Domino. sitio loci sepulcri visi a Domino.

: :

In primo horum dicit tria lacryma- In primo horum dicit tria lacryma- tionem ex compassione, quæstionem de tionem ex compassione, quæstionem de loco sepulcri ex suscitandi voluntate, et loco sepulcri ex suscitandi voluntate, et fremitum et turbationem suiipsius ex fremitum et turbationem suiipsius ex mortis horrore. mortis horrore.

Dicit ergo: Jesus ergo ut vidit, » Dicit ergo: Jesus ergo ut vidit, » affectu humano, quod ante noverat ex affectu humano, quod ante noverat ex deitatis virtute, « eam plorantem, » Ma- deitatis virtute, « eam plorantem, » Ma- riam quæ eum diligebat, et ideo dilige- riam quæ eum diligebat, et ideo dilige- batur ab eo. Luc. vi, 47: Remittuntur batur ab eo. Luc. vi, 47: Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit mul- ei peccata multa, quoniam dilexit mul-

tum. tum.

« Et Judæos, » amicos ejus, « qui « Et Judæos, » amicos ejus, « qui erant cum ea,» in dolore, «plorantes. » erant cum ea,» in dolore, «plorantes. » Genes. vi, 6 Tactus dolore cordis in- Genes. vi, 6 Tactus dolore cordis in- trinsecus. Osee, XI, 8: Conturbata est trinsecus. Osee, XI, 8: Conturbata est pænitudo mea. pænitudo mea.

« Infremuit spiritu. » Infremere spi- « Infremuit spiritu. » Infremere spi- ritu, est fremere dolendo intus in spiritu ritu, est fremere dolendo intus in spiritu et compatiendo. Genes. xLv, 1: Non se pot- et compatiendo. Genes. xLv, 1: Non se pot- erat ultra cohibere Joseph multis coram erat ultra cohibere Joseph multis coram adstantibus. Sic enim iste verus Joseph, adstantibus. Sic enim iste verus Joseph, humanum demonstrans affectum, et ve- humanum demonstrans affectum, et ve- ram naturam passibilem in luctu ami- ram naturam passibilem in luctu ami- corum. Genes. XLV, 2: Elevavitque vo- corum. Genes. XLV, 2: Elevavitque vo-

cem cum fletu, quam audierunt Ægyptii, cem cum fletu, quam audierunt Ægyptii, omnisque domus Pharaonis. omnisque domus Pharaonis.

« Et « Et

: :

turbavit semetipsum, » quia turbavit semetipsum, » quia

contra rationem in ipso nullus motus contra rationem in ipso nullus motus fuit et ideo molestia eum non vicit: sed fuit et ideo molestia eum non vicit: sed ipse in se turbationem fieri voluit, ut ipse in se turbationem fieri voluit, ut humanum ostenderet affectum ad ami- humanum ostenderet affectum ad ami- cos. Genes. XL.lll, 30 Commota fuerant cos. Genes. XL.lll, 30 Commota fuerant viscera ejus super fratre suo. viscera ejus super fratre suo.

« Et dixit: Ubi posuistis eum, etc? « Et dixit: Ubi posuistis eum, etc?

« Dixit, » jam inclinatus ad volunta- « Dixit, » jam inclinatus ad volunta- tem suscitandi: ut luminosos oculos di- tem suscitandi: ut luminosos oculos di- rigeret ad mortuum, et sic suscitaret rigeret ad mortuum, et sic suscitaret eum. Eccli. xxiv, 45: Inspiciam omnes eum. Eccli. xxiv, 45: Inspiciam omnes dormientes, et illuminabo omnes spe- dormientes, et illuminabo omnes spe- rantes in Domino. Michææ, VII, 8 et 9: rantes in Domino. Michææ, VII, 8 et 9: Cum sedero in tenebris, Dominus lux Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. Iram Domini portabo, quo- mea est. Iram Domini portabo, quo- niam peccavi ei. Sic clamavit ad primum niam peccavi ei. Sic clamavit ad primum in peccatis mortuum, dicens, Genes. I, in peccatis mortuum, dicens, Genes. I, 9 et 10: Adam, ubi es? Qui ait : Vocem 9 et 10: Adam, ubi es? Qui ait : Vocem tuam audivi in paradiso et limui eo tuam audivi in paradiso et limui eo quod nudus essem, et abscondi me, quod nudus essem, et abscondi me, quasi in spelunca sepultum. quasi in spelunca sepultum.

«< Dicunt ei» intercessores ejus : «< Dicunt ei» intercessores ejus : « Do- « Do- mine, veni et vide. » « Veni, » per com- mine, veni et vide. » « Veni, » per com- passionem accedens, « et vide, » tẹne- passionem accedens, « et vide, » tẹne- bras miseriæ sublevans. Exod. 11, 7: bras miseriæ sublevans. Exod. 11, 7: Vidi afflictionem populi mei in Ægyp- Vidi afflictionem populi mei in Ægyp- to et clamorem ejus audivi. Isa. LXIV, to et clamorem ejus audivi. Isa. LXIV, 12: Numquid super his continebis te, 12: Numquid super his continebis te, Domine tacebis, et affliges nos vehe- Domine tacebis, et affliges nos vehe- menter? menter?

« Et lacrymatus est Jesus. » « Et lacrymatus est Jesus. »

Psal. ALI, Fuerunt mihi lacrymæ Psal. ALI, Fuerunt mihi lacrymæ meæ panes die ac nocte. Thren. 1, 2 : meæ panes die ac nocte. Thren. 1, 2 : Plorans ploravit in nocte, etc. Luc. xix, Plorans ploravit in nocte, etc. Luc. xix, 41 et 42: Videns civitatem flevit super 41 et 42: Videns civitatem flevit super illam, dicens: Quia si cognovisses et illam, dicens: Quia si cognovisses et tu, etc. Magis enim, ut dicit Hierony- tu, etc. Magis enim, ut dicit Hierony- mus, flevit miseriam conditionis humanæ mus, flevit miseriam conditionis humanæ quam mortem amici. Jerem. ix, 1 : Quis quam mortem amici. Jerem. ix, 1 : Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum, et plorabo die ac fontem lacrymarum, et plorabo die ac nocte interfectos filiæ populi mei? nocte interfectos filiæ populi mei?

16 16

BN BN

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-36, 37, 38. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-36, 37, 38.

« Dixerunt ergo Judæi Ecce quo- « Dixerunt ergo Judæi Ecce quo- modo amabat eum. modo amabat eum.

Quidam autem ex ipsis dixerunt: Quidam autem ex ipsis dixerunt: Non poterat hic, qui aperuit oculos Non poterat hic, qui aperuit oculos cæci nati, facere ut hic non more- cæci nati, facere ut hic non more- retur? retur?

Jesus ergo rursum fremens in se- Jesus ergo rursum fremens in se- metipso, venit ad monumentum: erat metipso, venit ad monumentum: erat autem spelunca, et lapis superpositus autem spelunca, et lapis superpositus erat ei. » erat ei. »

Tangit circumstantium ex pietate sua Tangit circumstantium ex pietate sua ædificationem. ædificationem.

Primo autem tangit ædificationem Primo autem tangit ædificationem bonorum dicentium : « Ecce quomodo bonorum dicentium : « Ecce quomodo amabat eum, » hoc est, quanta pietate. amabat eum, » hoc est, quanta pietate. Hic est enim verus amicitiæ affectus, Hic est enim verus amicitiæ affectus, affligi in malis amici. Osee, xiv, 5 : Di- affligi in malis amici. Osee, xiv, 5 : Di- ligam eos spontanee, quia aversus est ligam eos spontanee, quia aversus est furor meus ab eis. Joan. xv, 15: Vos furor meus ab eis. Joan. xv, 15: Vos dixi amicos, quia quæcumque audivi a dixi amicos, quia quæcumque audivi a Patre meo, Patre meo, nota feci vobis. nota feci vobis.

« Quidam autem ex ipsis dixerunt, « Quidam autem ex ipsis dixerunt, etc. » etc. »

Quidam ex minus bene affectis circa Quidam ex minus bene affectis circa fidem majestatis ejus : « Non poterat. » fidem majestatis ejus : « Non poterat. » Glossa« Potuit, sed noluit: quia plus Glossa« Potuit, sed noluit: quia plus est mortuum suscitare, quam ne more- est mortuum suscitare, quam ne more- retur facere. » Unde etiam dubitando retur facere. » Unde etiam dubitando per modum quæstionis hoc proponunt, per modum quæstionis hoc proponunt, et allegant potentiam ejus in miraculis. et allegant potentiam ejus in miraculis. « Hic qui aperuit oculos cæci nati. » « Hic qui aperuit oculos cæci nati. » Joan. 1x, 39 In judicium ego in hunc Joan. 1x, 39 In judicium ego in hunc mundum veni, ut qui non vident vi- mundum veni, ut qui non vident vi- deant, et qui vident cæci fiant. deant, et qui vident cæci fiant.

« Facere, » præservando a morte, « Facere, » præservando a morte, « ut et hic,» scilicet hic Lazarus, « non « ut et hic,» scilicet hic Lazarus, « non moreretur. » Minus enim est præservare moreretur. » Minus enim est præservare eum a morte qui vivit, quam reddere et eum a morte qui vivit, quam reddere et restituere membrum quod jam periit. restituere membrum quod jam periit. Et hoc modo carnales argumentabantur Et hoc modo carnales argumentabantur qui virtutem ejus limitatam esse puta- qui virtutem ejus limitatam esse puta- bant, et facilius facere quod minus est bant, et facilius facere quod minus est quam id quod majus est. Et hic est error. quam id quod majus est. Et hic est error. Unde Augustinus : « Qui voluit facere Unde Augustinus : « Qui voluit facere

. .

451 451

ut moreretur, plus factum est ut mortuus ut moreretur, plus factum est ut mortuus suscitaretur. Per hoc enim probatur suscitaretur. Per hoc enim probatur quod eum quem amabat, mori non per- quod eum quem amabat, mori non per- misit nisi dispensative, et mortuum sus- misit nisi dispensative, et mortuum sus- citavit in declarationem suæ gloriæ. » citavit in declarationem suæ gloriæ. » Osee, XIII, 14 Ero mors tua, o mors! Osee, XIII, 14 Ero mors tua, o mors! morsus tuus ero, inferne! morsus tuus ero, inferne!

« Jesus ergo rursum fremens in se- « Jesus ergo rursum fremens in se- metipso, etc. »> metipso, etc. »>

Fremebat, extra sonum lugentis emit- Fremebat, extra sonum lugentis emit- tens. Turbatur intus, miseriam condi- tens. Turbatur intus, miseriam condi- tionis humanæ considerans, in quam in- tionis humanæ considerans, in quam in- cidit ex peccato : et rursus lacrymatur, cidit ex peccato : et rursus lacrymatur, quæ lacrymæ de interioribus ad exte- quæ lacrymæ de interioribus ad exte- riora prorumpunt. Job, ш, 24: Tam- riora prorumpunt. Job, ш, 24: Tam- quam inundantes aquæ, sic rugitus quam inundantes aquæ, sic rugitus meus. II Regum, XVIII, 33: Rex flevit. meus. II Regum, XVIII, 33: Rex flevit. Et sic loquebatur vadens: Fili mi Absa- Et sic loquebatur vadens: Fili mi Absa- lom! Absalom fili mi! Quis mihi tri- lom! Absalom fili mi! Quis mihi tri- buat ut ego moriar pro te, Absalom fili buat ut ego moriar pro te, Absalom fili mi! fili mi Absalom! mi! fili mi Absalom!

« Venit ad monumentum, » hac motus « Venit ad monumentum, » hac motus misericordia, et impulsus compassione. misericordia, et impulsus compassione.

Quærit Chrysostomus : Quare non ab- Quærit Chrysostomus : Quare non ab- sens curavit sicuț supra, Joan. IV, 49, sens curavit sicuț supra, Joan. IV, 49, filium reguli? filium reguli?

RESPONDET « Si absens curasset, non RESPONDET « Si absens curasset, non constaret per ipsum factum miraculum. constaret per ipsum factum miraculum. Et ideo veniens et præsens curavit. Et Et ideo veniens et præsens curavit. Et quod dicitur de filio reguli, hoc factum quod dicitur de filio reguli, hoc factum fuit ad erudiendam et elevandam ad fuit ad erudiendam et elevandam ad fidem reguli incredulitatem. » fidem reguli incredulitatem. »

Sed adhuc objicitur, quia, Isa. XLII, Sed adhuc objicitur, quia, Isa. XLII, 4, dicitur Non erit tristis, neque tur- 4, dicitur Non erit tristis, neque tur-

bulentus. bulentus.

Sed ad hoc dicendum est sicut sæpe Sed ad hoc dicendum est sicut sæpe responsum est, quod est tristitia passio, responsum est, quod est tristitia passio, et tristitia propassio, sicut dicit Hiero- et tristitia propassio, sicut dicit Hiero- nymus. Propassio est quæ afficit natu- nymus. Propassio est quæ afficit natu- ram, sed non abjicit rationem et hæc ram, sed non abjicit rationem et hæc cecidit in Christum, qui vere et veram cecidit in Christum, qui vere et veram habuit naturam humanam. Ea autem habuit naturam humanam. Ea autem quæ passio est, alterat naturam, et abdu- quæ passio est, alterat naturam, et abdu- cit, et ejicit rationem et hæc in Chri. cit, et ejicit rationem et hæc in Chri. stum non cecidit et de illa dictum Isaia stum non cecidit et de illa dictum Isaia intelligitur. intelligitur.

SED CONTRA hoc iterum objicitur, quia SED CONTRA hoc iterum objicitur, quia

452 452

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

hic dicitur, . 33 : « Turbavit semetip- hic dicitur, . 33 : « Turbavit semetip- sum » ergo videtur quod turbatus fuit sum » ergo videtur quod turbatus fuit intus et non est turbatio nisi quando intus et non est turbatio nisi quando ratio obnubil atur : ergo ratio a luce ratio obnubil atur : ergo ratio a luce sua abducta fuit, quia omne quod tur- sua abducta fuit, quia omne quod tur- batur quietem amittit et serenita- batur quietem amittit et serenita-

tem. tem.

Ad hoc autem iterum secundum Hie- Ad hoc autem iterum secundum Hie- ronymum est dicendum, quod falsum ronymum est dicendum, quod falsum supponitur in objectione: quia turbatio supponitur in objectione: quia turbatio propassio rationis serenitatem non im- propassio rationis serenitatem non im- pedit nec abducit, sed afficit sensibilem pedit nec abducit, sed afficit sensibilem animam in sensum doloris vel compas- animam in sensum doloris vel compas- sionis. sionis.

Et si quæritur, Quare tunc vocatur Et si quæritur, Quare tunc vocatur turbatio? Dicendum, quod serenum turbatio? Dicendum, quod serenum sensibilis est in continua jucunditate dul- sensibilis est in continua jucunditate dul- cedinis, et affectio contrarii illam turbat cedinis, et affectio contrarii illam turbat serenitatem. serenitatem.

Si autem quæritur, Utrum hæc turba- Si autem quæritur, Utrum hæc turba- tio ad rationem devenit? Dicendum, tio ad rationem devenit? Dicendum, quod ad rationis judicium devenit, et ad quod ad rationis judicium devenit, et ad ordinem quia nihil præter rationis ordi- ordinem quia nihil præter rationis ordi- nem potuit esse in Christo, sed affectus nem potuit esse in Christo, sed affectus ejus fuit in ratione : ut est in natura ejus fuit in ratione : ut est in natura ejus quod erat passibile. Et ex hoc nihil ejus quod erat passibile. Et ex hoc nihil sequitur inconveniens. Et quia a ratione sequitur inconveniens. Et quia a ratione ordinata fuit, ideo dicitur quod seipsum ordinata fuit, ideo dicitur quod seipsum turbavit. Hæc autem alibi a nobis deter- turbavit. Hæc autem alibi a nobis deter- minata sunt. minata sunt.

Attende autem, quod primo fremit et Attende autem, quod primo fremit et turbatur, secundo dicitur quod lacryma- turbatur, secundo dicitur quod lacryma- tur, et tertio, quod iterum fremit: sed tur, et tertio, quod iterum fremit: sed non dicitur quod turbetur. Primo enim non dicitur quod turbetur. Primo enim docet fremitum ad cordis compunctionem docet fremitum ad cordis compunctionem et turbationem. Joel, 11, 12 et 13: Con- et turbationem. Joel, 11, 12 et 13: Con- vertimini ad me in toto corde vestro, in vertimini ad me in toto corde vestro, in jejunio, et fletu, et in planctu. Ecce fre- jejunio, et fletu, et in planctu. Ecce fre- mitus. Et scindite corda vestra. Ecce mitus. Et scindite corda vestra. Ecce turbatio compunctionis. Secundo lacry- turbatio compunctionis. Secundo lacry- matur, ad delicti expiationem et ablutio- matur, ad delicti expiationem et ablutio- nem. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas nem. Psal. vi, 7: Lavabo per singulas noctes lectum meum : lacrymis meis stra noctes lectum meum : lacrymis meis stra tum meum rigabo. Tertio fremit, ad in- tum meum rigabo. Tertio fremit, ad in- dignationem reliquiarum peccati. Haba- dignationem reliquiarum peccati. Haba- cuc, 111, 12: In fremitu conculcabis ter- cuc, 111, 12: In fremitu conculcabis ter- ram, hoc est, fumantem terrenitatem in ram, hoc est, fumantem terrenitatem in vapore peccati: in furore, hoc est, in in- vapore peccati: in furore, hoc est, in in- dignatione contra peccatum, obstupefa- dignatione contra peccatum, obstupefa-

cies montes, hoc est, superbiæ tumores, cies montes, hoc est, superbiæ tumores, quibus contemnitur præceptor et præce- quibus contemnitur præceptor et præce- pta. Et sic armatus contra peccatum ve- pta. Et sic armatus contra peccatum ve- nit ad monumentum ejus qui est susci- nit ad monumentum ejus qui est susci- tandus. Unde Glossa : « Fremas et tu in tandus. Unde Glossa : « Fremas et tu in te, si vis reviviscere. » te, si vis reviviscere. »

Attende etiam, quod ter Dominus fle- Attende etiam, quod ter Dominus fle- visse legitur. Luc. xix, 41, super civita- visse legitur. Luc. xix, 41, super civita- tem vanitatis flevit hic supėr Lazari tem vanitatis flevit hic supėr Lazari suscitationem. Flevit in compassione sui suscitationem. Flevit in compassione sui in sacrificii oblatione pro totius mundi in sacrificii oblatione pro totius mundi redemptione docens nos deflere peccati redemptione docens nos deflere peccati occasionem, quæ est mundi vana concu- occasionem, quæ est mundi vana concu- piscentia docens nos deflere privatio- piscentia docens nos deflere privatio- nem vitæ, quæ est vitæ æternæ per sepa- nem vitæ, quæ est vitæ æternæ per sepa- rationem a Deo carentia docens nos flere rationem a Deo carentia docens nos flere in devotione orationis, cum offerimus Deo in devotione orationis, cum offerimus Deo spiritum contribulatum. De primo, Luc. spiritum contribulatum. De primo, Luc. XIX, 41 Videns civitatem, scilicet Jeru- XIX, 41 Videns civitatem, scilicet Jeru- salem, flevit super illam. Psal. cxxxvi, salem, flevit super illam. Psal. cxxxvi, 1 Super flumina Babylonis illic sedi- 1 Super flumina Babylonis illic sedi- mus et flevimus, cum recordaremur mus et flevimus, cum recordaremur Sion. De secundo, Joan. x1, 35: Lacry- Sion. De secundo, Joan. x1, 35: Lacry- matus est Jesus. Job, xvi, 17: Facies matus est Jesus. Job, xvi, 17: Facies mea intumuit a fletu, et palpebræ meæ mea intumuit a fletu, et palpebræ meæ caligaverunt. De tertio, ad Hebr. v, 7: caligaverunt. De tertio, ad Hebr. v, 7: In diebus carnis suæ, preces supplicatio- In diebus carnis suæ, preces supplicatio- nesque ad eum qui possit illum salvum nesque ad eum qui possit illum salvum facere a morte, cum clamore valido et facere a morte, cum clamore valido et lacrymis offerens, exauditus est pro lacrymis offerens, exauditus est pro sua reverentia. Isa. xxxv, 5: Audivi sua reverentia. Isa. xxxv, 5: Audivi orationem tuam, et vidi lacrymas orationem tuam, et vidi lacrymas tuas. Osee, x1, 4: Flevit, et rogavit tuas. Osee, x1, 4: Flevit, et rogavit

сит. сит.

Adhuc attendendum, quod Dominus Adhuc attendendum, quod Dominus tres mortuos suscitavit unum in domo, tres mortuos suscitavit unum in domo, puellam : unum in porta civitatis coram puellam : unum in porta civitatis coram turba, filium viduæ tertium in sepulcro turba, filium viduæ tertium in sepulcro quatriduanum. Quod signat tria genera quatriduanum. Quod signat tria genera peccatorum. Mortuus enim in domo, si- peccatorum. Mortuus enim in domo, si- gnificat peccatum in cordis delectatione gnificat peccatum in cordis delectatione et consensu : mortuus autem in porta ci- et consensu : mortuus autem in porta ci- vitatis, significat peccatum in opere quod vitatis, significat peccatum in opere quod per organa sensus in scandalum procedit per organa sensus in scandalum procedit proximorum tertius autem significat proximorum tertius autem significat peccatum in consuetudine, quod jam fœ- peccatum in consuetudine, quod jam fœ- tet et oppressum mole ponderata malæ tet et oppressum mole ponderata malæ consuetudinis. De primo, Exod. XII, 30 : consuetudinis. De primo, Exod. XII, 30 : Neque enim erat domus in qua non jace- Neque enim erat domus in qua non jace-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-38, 39, 41. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-38, 39, 41.

453 453

39 39

ret mortuus. De secundo, Isa. 11, 5: ret mortuus. De secundo, Isa. 11, 5: Irruet populus, vir ad virum, et unus- Irruet populus, vir ad virum, et unus- quisque ad proximum suum. De tertio quisque ad proximum suum. De tertio dicitur in Psalmo v, 11 Sepulcrum pa- dicitur in Psalmo v, 11 Sepulcrum pa- tens est guttur eorum. Matth. xx111, 27 : tens est guttur eorum. Matth. xx111, 27 : Similes estis sepulcris dealbatis, quæ a Similes estis sepulcris dealbatis, quæ a foris parent hominibus speciosa, intus foris parent hominibus speciosa, intus vero plena sunt ossibus mortuorum et vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia: quia ab omni peccato omni spurcitia: quia ab omni peccato potest suscitare Deus, et potens est gra- potest suscitare Deus, et potens est gra- tia Dei. Isa. XXVI, 19: Vivent mortui tia Dei. Isa. XXVI, 19: Vivent mortui tui, interfecti mei resurgent. tui, interfecti mei resurgent.

« Erat autem spelunca, etc. » « Erat autem spelunca, etc. »

Tangit hic sepulcri dispositionem. Tangit hic sepulcri dispositionem. Quod autem dicit : « Erat autem spe- Quod autem dicit : « Erat autem spe- lunca,» ideo dicit, ne suffossum sepul- lunca,» ideo dicit, ne suffossum sepul- crum putaretur in quo alius vivus sub- crum putaretur in quo alius vivus sub- intraverit ut sic sophisticum miraculum intraverit ut sic sophisticum miraculum crederetur. crederetur.

Et quod dicit : « Et lapis » grandis Et quod dicit : « Et lapis » grandis « superpositus, etc., » ideo dicit, ne alius « superpositus, etc., » ideo dicit, ne alius superius, lapide remoto, subintrasse cre- superius, lapide remoto, subintrasse cre- datur. Spelunca autem hæc, barathrum datur. Spelunca autem hæc, barathrum signat desperationis, in eo qui spirituali- signat desperationis, in eo qui spirituali- ter est mortuus. Proverb. XVIII, 3: Im- ter est mortuus. Proverb. XVIII, 3: Im- pius, cum in profundum venerit pecca- pius, cum in profundum venerit pecca- torum, contemnit. Isa. xxiv, 17 : Formi- torum, contemnit. Isa. xxiv, 17 : Formi- do, et fovea, et laqueus super te, qui ha- do, et fovea, et laqueus super te, qui ha- bitator es terræ. Formido conscientiæ ad bitator es terræ. Formido conscientiæ ad aperiendum: fovea, barathrum despera- aperiendum: fovea, barathrum despera- tionis ad absorbendum laqueus, vir- tionis ad absorbendum laqueus, vir- tus sententiæ finalis ad tenendum in tus sententiæ finalis ad tenendum in poenis et lapis superpositus, ut exspirare poenis et lapis superpositus, ut exspirare foetor non posset, qui in morte spirituali foetor non posset, qui in morte spirituali obdurationem signat cordis ad non pœ- obdurationem signat cordis ad non pœ- nitendum. Thren. 111, 53: Lapsa est in nitendum. Thren. 111, 53: Lapsa est in lacum vita mea, et posuerunt lapidem lacum vita mea, et posuerunt lapidem super me. II Regum, xvi, 17: Et tule- super me. II Regum, xvi, 17: Et tule- runt Absalom, et projecerunt eum in sal- runt Absalom, et projecerunt eum in sal- lu in foveam grandem, et comportave- lu in foveam grandem, et comportave- runt super eum acervum lapidum ma- runt super eum acervum lapidum ma- gnum nimis. Ad Hebr. n, 13: Ut non gnum nimis. Ad Hebr. n, 13: Ut non obduretur quis ex vobis fallacia peccati. obduretur quis ex vobis fallacia peccati. Psal. xciv, 8: Nolite obdurare corda Psal. xciv, 8: Nolite obdurare corda vestra. vestra.

1 Cf. Sapient. xvII, 5 et seq. 1 Cf. Sapient. xvII, 5 et seq.

« Ait Jesus Tollite lapidem. Dicit « Ait Jesus Tollite lapidem. Dicit ei Martha, soror ejus qui mortuus fue- ei Martha, soror ejus qui mortuus fue- rat Domine, jam foetet, quatridua- rat Domine, jam foetet, quatridua-

nus est enim. nus est enim.

Dicit ei Jesus: Nonne dixi tibi quo- Dicit ei Jesus: Nonne dixi tibi quo- niam si credideris, videbis gloriam niam si credideris, videbis gloriam Dei? Dei?

Tulerunt ergo lapidem. » Tulerunt ergo lapidem. »

Hic tanguntur ea quæ ad hujus mira- Hic tanguntur ea quæ ad hujus mira- culi faciunt perfectionem. culi faciunt perfectionem.

Dividitur autem hæc pars in quatuor Dividitur autem hæc pars in quatuor partes in quarum prima ostenditur partes in quarum prima ostenditur quia is qui suscitandus est, vere est de- quia is qui suscitandus est, vere est de- functus et corruptus: in secunda, propo- functus et corruptus: in secunda, propo- nitur suscitandi modus, ibi, y. 41 : « Je- nitur suscitandi modus, ibi, y. 41 : « Je- sus autem, elevatis sursum oculis, etc. » sus autem, elevatis sursum oculis, etc. » In tertia, ponitur suscitationis effectus, In tertia, ponitur suscitationis effectus, ibi, y. 44 « Et statim prodiit, etc. » In ibi, y. 44 « Et statim prodiit, etc. » In quarta autem et ultima, ponitur hujus quarta autem et ultima, ponitur hujus miraculi fructus, ibi, y. 45 : « Multi ergo miraculi fructus, ibi, y. 45 : « Multi ergo ex Judæis, etc. >> ex Judæis, etc. >>

In prima harum tanguntur quatuor, In prima harum tanguntur quatuor, scilicet, demonstratio defuncti foetidi per scilicet, demonstratio defuncti foetidi per lapidis sublationem, ut prius videatur lapidis sublationem, ut prius videatur corruptus, et sic idem sciatur suscitatus corruptus, et sic idem sciatur suscitatus et non alter in secundo, per suggestio- et non alter in secundo, per suggestio- nem Marthæ ostenditur esse corruptus nem Marthæ ostenditur esse corruptus et ideo foetidus in tertio, ostenditur in et ideo foetidus in tertio, ostenditur in his major gloria in visa suscitatione: in his major gloria in visa suscitatione: in quarto, ponitur sublatio lapidis, ut cor- quarto, ponitur sublatio lapidis, ut cor- ruptus omnibus ostendatur ad miraculi ruptus omnibus ostendatur ad miraculi commendationem. commendationem.

Dicit ergo «Tollite lapidem, » ut Dicit ergo «Tollite lapidem, » ut omnes videant fœtidum mortuum et cor- omnes videant fœtidum mortuum et cor- ruptum. Ad hoc enim fœetet secundum ruptum. Ad hoc enim fœetet secundum litteram, ut omnes corruptum oculata litteram, ut omnes corruptum oculata fide viderent. Secundum autem myste- fide viderent. Secundum autem myste- rium significat ablationem obdurationis rium significat ablationem obdurationis cordis, qui a Domino est suscitandus. cordis, qui a Domino est suscitandus. Ezechiel. xxxvi, 26: Auferam cor lapi- Ezechiel. xxxvi, 26: Auferam cor lapi- deum de carne vestra, et dabo vobis cor deum de carne vestra, et dabo vobis cor carneum. Hoc etiam signat, ut dicit carneum. Hoc etiam signat, ut dicit Glossa, onus veteris legis esse removen- Glossa, onus veteris legis esse removen- dum, et gratiam esse prædicandam. II ad dum, et gratiam esse prædicandam. II ad Corinth. II, 3: Non in tabulis lapi- Corinth. II, 3: Non in tabulis lapi-

40 40

41 41

454 454

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

deis, sed in tabulis cordis carnalibus. deis, sed in tabulis cordis carnalibus.

tur ad gloriam miraculi. Et hoc ideo vo- tur ad gloriam miraculi. Et hoc ideo vo- lui primum fieri, Joan. 1x, 3: Ut mani- lui primum fieri, Joan. 1x, 3: Ut mani-

« Dicit ei Martha, soror ejus qui festentur opera Dei in illo. Eccli. xxxvi, « Dicit ei Martha, soror ejus qui festentur opera Dei in illo. Eccli. xxxvi, mortuus fuerat. » mortuus fuerat. »

Hoc dicitur, ut ostendatur ut illa de Hoc dicitur, ut ostendatur ut illa de defuncto talia nequaquam diceret, nisi defuncto talia nequaquam diceret, nisi

vera essent. vera essent.

« Domine, jam fœtet, » eo quod intus « Domine, jam fœtet, » eo quod intus corruptus est. corruptus est.

« Quatriduanus est enim. » Tantum « Quatriduanus est enim. » Tantum enim tempus in terra calida, magnam enim tempus in terra calida, magnam interiorum adducit corruptionem. Interio- interiorum adducit corruptionem. Interio- ribus autem corruptis, non est possibi- ribus autem corruptis, non est possibi- litas aliqua ad vitam: quia interiora sunt litas aliqua ad vitam: quia interiora sunt vasa vitæ, et non exteriora in quibus vasa vitæ, et non exteriora in quibus forte adhuc figuram mortuus retinebat. forte adhuc figuram mortuus retinebat. Isa. xiv, 19 Tu autem projectus es de Isa. xiv, 19 Tu autem projectus es de sepulcro tuo, quasi stirps inutilis pollu- sepulcro tuo, quasi stirps inutilis pollu- tus, et obvolutus cum his qui interfecti tus, et obvolutus cum his qui interfecti sunt gladio, et descenderunt ad funda- sunt gladio, et descenderunt ad funda- menta laci, quasi cadaver putridum. In menta laci, quasi cadaver putridum. In mortuo autem spiritualiter signat foetor mortuo autem spiritualiter signat foetor malum odorem opinionis. Quatriduanum malum odorem opinionis. Quatriduanum enim esse, est in delectatione et con- enim esse, est in delectatione et con- sensu et completa voluntate, quæ sunt sensu et completa voluntate, quæ sunt una dies mortis secunda autem, mala una dies mortis secunda autem, mala operatio tertia vero, in corruptione operatio tertia vero, in corruptione aliorum propalatio : quarta autem, aliorum propalatio : quarta autem, consuetudinis obduratio. Joel. 11, 20: consuetudinis obduratio. Joel. 11, 20: Ascendet fæetor ejus, et ascendet putredo Ascendet fæetor ejus, et ascendet putredo ejus. Amos, iv, 10 : Ascendere feci pu- ejus. Amos, iv, 10 : Ascendere feci pu- tredinem castrorum vestrorum ad nares tredinem castrorum vestrorum ad nares vestras et non redistis ad me, dicit Do- vestras et non redistis ad me, dicit Do- minus. Hoc autem dixit Martha, et non minus. Hoc autem dixit Martha, et non Maria quia activæ plus competit curam Maria quia activæ plus competit curam habere conversionis animarum quam habere conversionis animarum quam contemplativa. contemplativa.

« Dicit ei Jesus, etc. » « Dicit ei Jesus, etc. »

Tertium est, in quo ostenditur quod Tertium est, in quo ostenditur quod totum hoc ordinatur ad gloriam Dei ma- totum hoc ordinatur ad gloriam Dei ma- nifestandam « Nonne dixi tibi, » supra nifestandam « Nonne dixi tibi, » supra parum, & quoniam si credideris, » quia parum, & quoniam si credideris, » quia nihil est impossibile credenti³, « videbis nihil est impossibile credenti³, « videbis gloriam Dei, » quia hoc totum ordina- gloriam Dei, » quia hoc totum ordina-

1 Supra, yy. 23 et seq. 1 Supra, yy. 23 et seq.

7: Glorifica manum et brachium dex- 7: Glorifica manum et brachium dex- trum. Joan. I, 14: Vidimus gloriam trum. Joan. I, 14: Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre. ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre.

« Tulerunt ergo lapidem. » « Tulerunt ergo lapidem. »

« Tulerunt lapidem, » ut omnibus dis- « Tulerunt lapidem, » ut omnibus dis- positio defuncti revelaretur. Psal. xcvii, positio defuncti revelaretur. Psal. xcvii, 2 Notum fecit Dominus salutare suum : 2 Notum fecit Dominus salutare suum : in conspectu gentium revelavit justitiam in conspectu gentium revelavit justitiam suam. suam.

« Jesus autem, elevatis sursum ocu- « Jesus autem, elevatis sursum ocu- lis, dixit Pater, gratias ago tibi quo- lis, dixit Pater, gratias ago tibi quo- niam audisti me. niam audisti me.

: :

Ego autem sciebam quia semper me Ego autem sciebam quia semper me audis sed propter populum, qui cir- audis sed propter populum, qui cir- cumstat, dixi, ut credant quia tu me cumstat, dixi, ut credant quia tu me misisti. misisti.

Hæc cum dixisset, voce magna cla- Hæc cum dixisset, voce magna cla- mavit: Lazare, veni foras. » mavit: Lazare, veni foras. »

Hic secundo dicit suscitandi modum. Hic secundo dicit suscitandi modum. Dicuntur autem duo, scilicet, concor- Dicuntur autem duo, scilicet, concor- dia Filii ad Patrem in operibus miracu- dia Filii ad Patrem in operibus miracu- lorum, et vox habens virtutem susci- lorum, et vox habens virtutem susci- tandi. tandi.

Dicit ergo in primo horum quatuor : Dicit ergo in primo horum quatuor : oculorum enim elevatione ostendit quod oculorum enim elevatione ostendit quod omnia sua refert ad Patrem in secundo, omnia sua refert ad Patrem in secundo, de hoc quod secundum humanam natu- de hoc quod secundum humanam natu- ram a Patre habet, gratias agit: in ter- ram a Patre habet, gratias agit: in ter- tio, certitudinem omnium quæ operari tio, certitudinem omnium quæ operari vult facienda ostendit: in quarto, finem vult facienda ostendit: in quarto, finem hujus gratiarum actionis aperit. hujus gratiarum actionis aperit.

Dicit ergo « Jesus autem, » auctor Dicit ergo « Jesus autem, » auctor salutis, « elevatis oculis, » ut se et sua salutis, « elevatis oculis, » ut se et sua ad Patrem dirigere se ostenderet, « sur- ad Patrem dirigere se ostenderet, « sur- sum, » in cœlum : ut ostenderet se in sum, » in cœlum : ut ostenderet se in nullo coelestibus obviare. II Paralip. xx, nullo coelestibus obviare. II Paralip. xx, 12 Hoc solum habemus residui, ut ocu- 12 Hoc solum habemus residui, ut ocu-

2 Cf. Luc. XVIII, 27; Marc. ix, 22. 2 Cf. Luc. XVIII, 27; Marc. ix, 22.

42 42

43 43

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-41, 42, 43. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-41, 42, 43.

los nostros dirigamus ad te. Job, XVI, los nostros dirigamus ad te. Job, XVI, 21 Ad Deum stillat oculus meus. Da- 21 Ad Deum stillat oculus meus. Da- niel. x111, 35: Quæ flens suspexit ad cœ- niel. x111, 35: Quæ flens suspexit ad cœ- lum erat enim cor ejus fiduciam ha- lum erat enim cor ejus fiduciam ha- bens in Domino. bens in Domino.

« Pater, gratias ago tibi, etc. » « Pater, gratias ago tibi, etc. »

I ad Thessal. v, 18: In omnibus gra- I ad Thessal. v, 18: In omnibus gra- tias agite. tias agite.

« Quoniam audisti me. » Ad Hebr. « Quoniam audisti me. » Ad Hebr. v, 7 Exauditus est pro sua reverentia. v, 7 Exauditus est pro sua reverentia. Joan. 1, 35 Pater diligit Filium, et Joan. 1, 35 Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu ejus. Et ideo Fi- omnia dedit in manu ejus. Et ideo Fi- lium semper audivit : quia Filius non lium semper audivit : quia Filius non fecit in opere redemptionis nisi quod Pa- fecit in opere redemptionis nisi quod Pa- ter præordinavit. ter præordinavit.

« Ego autem sciebam, etc. » « Ego autem sciebam, etc. »

« Ego sciebam, » ab æterno, « quia « Ego sciebam, » ab æterno, « quia semper me audis. » Et ostendit miraculi semper me audis. » Et ostendit miraculi certitudinem. Ostendit enim in hoc quod certitudinem. Ostendit enim in hoc quod non tantum habuit potestate faciendi non tantum habuit potestate faciendi quod volebat, sed etiam scient am quid quod volebat, sed etiam scient am quid facturus esset antequam faceret. Joan. facturus esset antequam faceret. Joan. vi, 6 Ipse enim sciebat quidesset fa- vi, 6 Ipse enim sciebat quidesset fa-

cturus. cturus.

« Sed propter populum, qui circum- « Sed propter populum, qui circum- stat, dixi.» Aperit quare sic gratias agit, stat, dixi.» Aperit quare sic gratias agit, quia ad nostræ fidei ædificationem. quia ad nostræ fidei ædificationem. 1 Joannis, 11, 1 et 2: Advocatum habe- 1 Joannis, 11, 1 et 2: Advocatum habe- mus apud Patrem Jesum Christum ju- mus apud Patrem Jesum Christum ju- stum: et ipse est propitiatio pro peccatis stum: et ipse est propitiatio pro peccatis nostris. Ad Roman. VIII, 34: Christus nostris. Ad Roman. VIII, 34: Christus Jesus, qui est ad dexteram Dei, qui Jesus, qui est ad dexteram Dei, qui etiam interpellat pro nobis. etiam interpellat pro nobis.

« Ut credant » virtutem tuam in me, « Ut credant » virtutem tuam in me, videntes quia tu me misisti, » ad vo- videntes quia tu me misisti, » ad vo- luntatem tuam in mundo peragendam. luntatem tuam in mundo peragendam. Eccli. xxxvi, 4 et 5: In conspectu no- Eccli. xxxvi, 4 et 5: In conspectu no- stro magnificaberis in eis: ut cognoscant stro magnificaberis in eis: ut cognoscant te, sicut et nos cognovimus te. Isa. XL, te, sicut et nos cognovimus te. Isa. XL, 5: Videbit omnis caro pariter quod os 5: Videbit omnis caro pariter quod os Domini locutum est. Et, Luc. III, 6: Vi- Domini locutum est. Et, Luc. III, 6: Vi- debit omnis caro salutare Dei. debit omnis caro salutare Dei.

« Hæc cum dixisset, etc. » « Hæc cum dixisset, etc. »

455 455

Hic ostendit vocem quæ suscitandi Hic ostendit vocem quæ suscitandi habet virtutem. habet virtutem.

Dicit autem « Voce magna, » potius Dicit autem « Voce magna, » potius virtute, quam clamoris intensione, « cla- virtute, quam clamoris intensione, « cla- mavit. » Psal. LXVIII, 4: Laboravi cla- mavit. » Psal. LXVIII, 4: Laboravi cla- mans, raucæ factæ sunt fauces meæ. mans, raucæ factæ sunt fauces meæ. Hæc vox dicitur vox tubæ, I ad Thessal. Hæc vox dicitur vox tubæ, I ad Thessal. IV, 15 In voce Archangeli, et in tuba IV, 15 In voce Archangeli, et in tuba Dei descendet de cœlo: et mortui qui in Dei descendet de cœlo: et mortui qui in Christo sunt, resurgent primi. Christo sunt, resurgent primi.

: :

« Lazare, veni foras. » « Lazare, veni foras. »

Loquitur sicut ad vivum : quia ipse Loquitur sicut ad vivum : quia ipse est cui omnia vivunt, et cui non pereunt est cui omnia vivunt, et cui non pereunt moriendo corpora, sed mutantur in me- moriendo corpora, sed mutantur in me- lius. Ad Roman. IV, 17: Vocat ea quæ lius. Ad Roman. IV, 17: Vocat ea quæ non sunt, tamquam ea quæ sunt. Vocat non sunt, tamquam ea quæ sunt. Vocat autem nominatum, in signum gratiæ. autem nominatum, in signum gratiæ. Exod. xxx, 17: Teipsum novi ex no- Exod. xxx, 17: Teipsum novi ex no- mine, etc. Vocat ad se, in signum fami- mine, etc. Vocat ad se, in signum fami- liaritatis et clementiæ. Matth. x1, 28: liaritatis et clementiæ. Matth. x1, 28: Venite ad me, omnes qui laboratis et Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Vocat onerati estis, et ego reficiam vos. Vocat extra clausuram sepulcri: ut sciat se extra clausuram sepulcri: ut sciat se vocari ad libertatem. Ad Galat. v, 13: vocari ad libertatem. Ad Galat. v, 13: Vos autem in libertatem vocati estis, Vos autem in libertatem vocati estis, fratres, tantum ne libertatem in occasio- fratres, tantum ne libertatem in occasio- nem detis carnis. Sic ergo jam incipit nem detis carnis. Sic ergo jam incipit impleri quod dixit, Joan. v, 28: Venit impleri quod dixit, Joan. v, 28: Venit hora, in qua omnes qui in monumentis hora, in qua omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei, etc. Luc. sunt, audient vocem Filii Dei, etc. Luc. vn, 14: Adolescens, tibi dico, surge. vn, 14: Adolescens, tibi dico, surge. Act. Ix, 40: Tabitha, surge. Act. Ix, 40: Tabitha, surge.

Objiciunt tamen hic, ut dicit Chryso- Objiciunt tamen hic, ut dicit Chryso- stomus, hæretici Ariani dicentes, quod stomus, hæretici Ariani dicentes, quod non virtute propria, sed virtute orationis non virtute propria, sed virtute orationis suscitavit Lazarum et sic inferior est suscitavit Lazarum et sic inferior est Patre, a quo hoc impetravit per oratio- Patre, a quo hoc impetravit per oratio-

nem. nem.

Sed ad hoc respondet Chrysostomus, Sed ad hoc respondet Chrysostomus, quod ex littera hoc ostenditur non esse quod ex littera hoc ostenditur non esse verum. Sed in oratione ostendit quod ad verum. Sed in oratione ostendit quod ad Patrem (sicut dictum est) omnia dirigit. Patrem (sicut dictum est) omnia dirigit. Et hoc patet, quia nemo gratias agit de Et hoc patet, quia nemo gratias agit de hoc quod adhuc non recepit: Christus hoc quod adhuc non recepit: Christus autem hic ante miraculum gratias agit. autem hic ante miraculum gratias agit.

Adhuc autem, Nemo scit ante oratio- Adhuc autem, Nemo scit ante oratio- nem se exauditum esse: Christus au- nem se exauditum esse: Christus au-

44 44

456 456

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tem ante orationem se exauditum dicit. tem ante orationem se exauditum dicit. Adhuc autem, Nemo scit se semper Adhuc autem, Nemo scit se semper fore exaudiendum. Et hoc etiam Christus fore exaudiendum. Et hoc etiam Christus hic dicit. hic dicit.

: :

Patet ergo quod virtute propria susci- Patet ergo quod virtute propria susci- tavit et ideo dicit : « Veni foras. » Non tavit et ideo dicit : « Veni foras. » Non dicit Rogo, Pater, ut eum resuscites. dicit Rogo, Pater, ut eum resuscites. Sed ista fecit ut diximus, ut se concor- Sed ista fecit ut diximus, ut se concor- dem Patri in omnibus demonstraret. dem Patri in omnibus demonstraret.

« Et statim prodiit qui fuerat mor- « Et statim prodiit qui fuerat mor- tuus, ligatus pedes et manus institis, tuus, ligatus pedes et manus institis, et facies illius sudario erat ligata. et facies illius sudario erat ligata.

Dixit eis Jesus: Solvite eum, et sinite Dixit eis Jesus: Solvite eum, et sinite abire. » abire. »

Tangitur hic miraculi quod fecit Domi- Tangitur hic miraculi quod fecit Domi- nus effectus. nus effectus.

Dicuntur autem tria, scilicet, quod Dicuntur autem tria, scilicet, quod prodiit, qualis prodiit, et quibus solven- prodiit, qualis prodiit, et quibus solven- dus exhibetur. dus exhibetur.

De primo dicit: « Et statim, » quia De primo dicit: « Et statim, » quia sicut dicit Ambrosius supra Lucam : sicut dicit Ambrosius supra Lucam : « Nescit tarda rerum molimina Spiritus « Nescit tarda rerum molimina Spiritus sancti gratia. » In hoc enim differt mi- sancti gratia. » In hoc enim differt mi- raculum ab eo quod sensim sine sensu raculum ab eo quod sensim sine sensu fit per naturam. fit per naturam.

« Prodiit qui mortuus fuerat, » ad vo- « Prodiit qui mortuus fuerat, » ad vo- cationem Domini. Job, xiv, 15: Vocabis cationem Domini. Job, xiv, 15: Vocabis me, et ego respondebo tibi operi ma- me, et ego respondebo tibi operi ma- nuum tuarum porriges dexteram. nuum tuarum porriges dexteram.

« Ligatus pedes et manus institis, » ut « Ligatus pedes et manus institis, » ut sciatur idem esse in eisdem paramentis sciatur idem esse in eisdem paramentis quibus erat sepultus. Et ideo addit : « Et quibus erat sepultus. Et ideo addit : « Et facies ejus sudario erat ligata: » quæ facies ejus sudario erat ligata: » quæ signa cognoscebant qui eum sepeliverant. signa cognoscebant qui eum sepeliverant. Spiritualiter autem, quando Dominus Spiritualiter autem, quando Dominus per gratiam suam hominem a morte sus- per gratiam suam hominem a morte sus- citat, adhuc ligatus est ad pœnam ex- citat, adhuc ligatus est ad pœnam ex- piationis. Pedes autem sunt affectus, et piationis. Pedes autem sunt affectus, et intellectus et horum ligamen, difficul- intellectus et horum ligamen, difficul- tatem significat cognoscendi verum, et tatem significat cognoscendi verum, et amandi sive voleundi bonum. Manus au- amandi sive voleundi bonum. Manus au- tem signant potestatem operandi opera tem signant potestatem operandi opera virtutis et harum ligatio signat diffi- virtutis et harum ligatio signat diffi- cultatem ad opera virtutum. Sudarium cultatem ad opera virtutum. Sudarium autem super caput signat velamen fa- autem super caput signat velamen fa-

ciei animæ ad contemplationem cœle- ciei animæ ad contemplationem cœle- stium. Istæ enim sunt reliquiæ pecca- stium. Istæ enim sunt reliquiæ pecca- torum, in quibus homo est, etiam torum, in quibus homo est, etiam postquam resurgit a peccato per vitam postquam resurgit a peccato per vitam gratiæ remissionis peccatorum. Proverb. gratiæ remissionis peccatorum. Proverb. v, 22 Funibus peccatorum suorum v, 22 Funibus peccatorum suorum constringitur. Isa. v, 18: Væ qui trahi- constringitur. Isa. v, 18: Væ qui trahi- tis iniquitatem in funiculis vanitatis, et tis iniquitatem in funiculis vanitatis, et quasi vinculum plaustri peccatum. His quasi vinculum plaustri peccatum. His difficultatibus ligatus homo et permanens difficultatibus ligatus homo et permanens in peccato non dissolvitur: sed senten- in peccato non dissolvitur: sed senten- tia fertur in eum, qua dicitur, Matth. tia fertur in eum, qua dicitur, Matth. XXII, 13 Ligatis manibus et pedibus XXII, 13 Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores: ejus, mittite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus et stridor dentium. Simili- ibi erit fletus et stridor dentium. Simili- ter sudarium non aufertur a cordibus ter sudarium non aufertur a cordibus eorum qui a peccato non resurgunt. eorum qui a peccato non resurgunt. II ad Corinth. 111, 15 Velamen positum II ad Corinth. 111, 15 Velamen positum est super cor eorum. Ad Hebr. 1x, 8: est super cor eorum. Ad Hebr. 1x, 8: Hoc significante Spiritu sancto, nondum Hoc significante Spiritu sancto, nondum propalatam esse sanctorum viam. propalatam esse sanctorum viam.

« Dixit ei Jesus, etc. » « Dixit ei Jesus, etc. »

Dixit discipulis suis, quibus in Petro Dixit discipulis suis, quibus in Petro dixit, Matth. xvi, 19: Quodcumque li- dixit, Matth. xvi, 19: Quodcumque li- gaveris super terram, erit, etc. gaveris super terram, erit, etc.

« Solvite eum. » Hoc est ministerium « Solvite eum. » Hoc est ministerium sacerdotum. Christus enim a morte ab- sacerdotum. Christus enim a morte ab- solvit, ligando ad pœnam expiationis solvit, ligando ad pœnam expiationis quam non determinavit. Sacerdotes au- quam non determinavit. Sacerdotes au- tem ligant ad poenam satisfactionis, tem ligant ad poenam satisfactionis, absolventes a parte poenæ qua ligatus ad absolventes a parte poenæ qua ligatus ad eos prodiit. Matth. xxi, 2: Solvite, et eos prodiit. Matth. xxi, 2: Solvite, et adducite mihi. Quia tamen non solvunt adducite mihi. Quia tamen non solvunt aliquem, nisi prius eum ligent ad satis- aliquem, nisi prius eum ligent ad satis- factionem quia per satisfactionem in factionem quia per satisfactionem in usu bonæ operationis, solvuntur vincula usu bonæ operationis, solvuntur vincula difficultatum ad operandum, et intelli- difficultatum ad operandum, et intelli- gendum, et volendum, et contemplan- gendum, et volendum, et contemplan- dum ideo dicitur, Isa. xLv, 14: Vincti dum ideo dicitur, Isa. xLv, 14: Vincti manicis pergent, et te adorabunt, teque manicis pergent, et te adorabunt, teque deprecabuntur. Psal. CXLIX, 8: Ad alli- deprecabuntur. Psal. CXLIX, 8: Ad alli- gandos reges eorum in compedibus, et gandos reges eorum in compedibus, et nobiles eorum in manicis ferreis. Fer- nobiles eorum in manicis ferreis. Fer- rum enim domat, et similiter poena satis- rum enim domat, et similiter poena satis- factionis injuncta a sacerdote : et quando factionis injuncta a sacerdote : et quando sacerdos ligat aliquem illa poena, statim sacerdos ligat aliquem illa poena, statim absolvit eum a poena difficultatum præ- absolvit eum a poena difficultatum præ-

45 45

46 46

IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-45, 48. IN EVANG. JOANNIS, CAP. XI-45, 48.

dictarum. Hinc est quod Dominus, Luc. dictarum. Hinc est quod Dominus, Luc. xv, 14, dixit leprosis jam mundatis: xv, 14, dixit leprosis jam mundatis: Ite, ostendite vos sacerdotibus. Et, Ite, ostendite vos sacerdotibus. Et, Matth. v, 4: Vade, ostende te sacer- Matth. v, 4: Vade, ostende te sacer- doti, et offer munus quod præcepit doti, et offer munus quod præcepit Moyses, in testimonium illis. Beda di- Moyses, in testimonium illis. Beda di- cit : « Potuit ligamenta solvere qui cit : « Potuit ligamenta solvere qui mortuum suscitavit : sed propter unita- mortuum suscitavit : sed propter unita- tem Ecclesiæ et individuam charitatem, tem Ecclesiæ et individuam charitatem, dixit ministris: Solvite eum, quia sine dixit ministris: Solvite eum, quia sine unitate Catholicæ fidei, et charitatis Ec- unitate Catholicæ fidei, et charitatis Ec- clesiasticæ, peccata non solvuntur. » clesiasticæ, peccata non solvuntur. »

«< Et sinite abire, » liberum in vin- «< Et sinite abire, » liberum in vin- culis, tamen obedientiæ Catholicæ Ec- culis, tamen obedientiæ Catholicæ Ec- clesiæ (ne amplius peccet) custoditum. clesiæ (ne amplius peccet) custoditum. Luc. vII, 50 Fides tua te salvam fecit: Luc. vII, 50 Fides tua te salvam fecit: vade in pace. Dixit autem hoc ne pute- vade in pace. Dixit autem hoc ne pute- tur phantastice surrexisse, sed vere, tur phantastice surrexisse, sed vere, quando libertatem sui haberet ad opera quando libertatem sui haberet ad opera vitæ. Psal. cxx11, 7 : Laqueus contritus vitæ. Psal. cxx11, 7 : Laqueus contritus est, et nos liberati sumus. est, et nos liberati sumus.

« Multi ergo ex Judæis, qui vene- « Multi ergo ex Judæis, qui vene- rant ad Mariam et Martham, et vide- rant ad Mariam et Martham, et vide- rant quæ fecit Jesus, crediderunt in rant quæ fecit Jesus, crediderunt in

eum. eum.

Quidam autem ex ipsis abierunt ad Quidam autem ex ipsis abierunt ad Pharisæos, et dixerunt Pharisæos, et dixerunt fecit Jesus. » fecit Jesus. »

eis quæ eis quæ

Tangitur hic fructus miraculi: primo Tangitur hic fructus miraculi: primo in devotis, et secundo in indevotis. in devotis, et secundo in indevotis.

Dicit ergo « Multi ergo ex Judæis, » Dicit ergo « Multi ergo ex Judæis, » quia non omnes, « qui venerant ad Ma- quia non omnes, « qui venerant ad Ma- riam el Martham, » sorores, causa con- riam el Martham, » sorores, causa con- solationis, « et viderant » mirabilia solationis, « et viderant » mirabilia « quæ fecit Jesus. » Job, 1x, 10 « quæ fecit Jesus. » Job, 1x, 10 facit magna, et incomprehensibilia, et facit magna, et incomprehensibilia, et mirabilia, quorum non est numerus. mirabilia, quorum non est numerus.

Qui Qui

« Crediderunt in eum. » Act. x1, 48: « Crediderunt in eum. » Act. x1, 48: Crediderunt quotquot erant præordinati Crediderunt quotquot erant præordinati ad vitam æternam. Et istis signum fuit ad vitam æternam. Et istis signum fuit causa salutis. causa salutis.

« Quidam autem ex ipsis, » « Quidam autem ex ipsis, »

457 457

existentes, qui falsa simulatione consola- existentes, qui falsa simulatione consola- tionis venerant ut explorarent Christum: tionis venerant ut explorarent Christum: quia sæpe illuc venire consueverat quia sæpe illuc venire consueverat ipse et discipuli. Ad Galat. 11, 4 : Pro- ipse et discipuli. Ad Galat. 11, 4 : Pro- pter subintroductos falsos fratres, qui pter subintroductos falsos fratres, qui subintroierunt explorare libertatem no- subintroierunt explorare libertatem no- stram quam habemus in Christo Jesu. stram quam habemus in Christo Jesu.

« Abierunt, » in viam erroris, « ad « Abierunt, » in viam erroris, « ad Pharisæos » malignos et invidos. Pharisæos » malignos et invidos.

« Et dixerunt eis, » tristi vultu ac la- « Et dixerunt eis, » tristi vultu ac la- cerato corde, « quæ fecit Jesus, » quia in cerato corde, « quæ fecit Jesus, » quia in hoc tam magnifico facto multum con- hoc tam magnifico facto multum con- fusi fuerunt : et sic inviti magnalia fusi fuerunt : et sic inviti magnalia Christi prædicaverunt. Isa. xu, 4: Notas Christi prædicaverunt. Isa. xu, 4: Notas facite in populis adinventiones ejus : facite in populis adinventiones ejus : mementote quoniam excelsum est nomen mementote quoniam excelsum est nomen ejus. ejus.

« Collegerunt ergo Pontifices et « Collegerunt ergo Pontifices et Pharisæi concilium, et dicebant : Pharisæi concilium, et dicebant : Quid facimus, quia hic homo multa Quid facimus, quia hic homo multa signa facit ? signa facit ?

Si dimittimus eum sic, omnes cre- Si dimittimus eum sic, omnes cre- dent in eum et venient Romani, et dent in eum et venient Romani, et tollent nostrum locum et gentem. » tollent nostrum locum et gentem. »

Hic tangitur persecutio facta in Chri- Hic tangitur persecutio facta in Chri- stum propter miraculum. stum propter miraculum.

Dividitur autem hæc pars in quatuor Dividitur autem hæc pars in quatuor partes in quarum prima de interfectione partes in quarum prima de interfectione Domini quæritur consilium, et conci- Domini quæritur consilium, et conci- lium colligitur: in secunda autem, da- lium colligitur: in secunda autem, da- tur a Caipha consilium, et proposito eo- tur a Caipha consilium, et proposito eo- rum satisfaciens, et saluti omnium rum satisfaciens, et saluti omnium expediens, ibi, y. 49 : « Unus autem ex expediens, ibi, y. 49 : « Unus autem ex ipsis, etc. » In tertia autem, omnium ipsis, etc. » In tertia autem, omnium unanimis consensus fit ad consilium illud unanimis consensus fit ad consilium illud perficiendum, ibi, ỳ. 53 : « Ab illo ergo perficiendum, ibi, ỳ. 53 : « Ab illo ergo die, etc. » In quarta et ultima parte osten- die, etc. » In quarta et ultima parte osten- ditur, qualiter student perficere in opere ditur, qualiter student perficere in opere quod malo consilio deliberaverant, ibi, quod malo consilio deliberaverant, ibi, y. 56 « Quærebant ergo Jesum. » y. 56 « Quærebant ergo Jesum. »

Prima harum partium subdividitur in Prima harum partium subdividitur in quatuor in quarum prima concilium quatuor in quarum prima concilium colligitur in secunda, consilium in colligitur in secunda, consilium in communi concilio quæritur, et ratio communi concilio quæritur, et ratio

Scilicet Judæis, invidi, et exploratores quod de hoc sit ipsis necessarium consi- Scilicet Judæis, invidi, et exploratores quod de hoc sit ipsis necessarium consi-

47 47

48 48

458 458

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lium allegatur in tertia, ratio amissio- lium allegatur in tertia, ratio amissio- nis obedientiæ populi ad Christum con- nis obedientiæ populi ad Christum con- versi, proponitur : in quarta, timor versi, proponitur : in quarta, timor quem ad Romanos habebant describi- quem ad Romanos habebant describi-

tur. tur.

Dicit ergo: « Collegerunt ergo Ponti- Dicit ergo: « Collegerunt ergo Ponti- fices,» in quibus fuit auctoritatis præemi- fices,» in quibus fuit auctoritatis præemi- nentia, « et Pharisæi, » qui alios excel- nentia, « et Pharisæi, » qui alios excel- lebant signo religionis ut ex zelo boni lebant signo religionis ut ex zelo boni facere viderentur. Isti ergo collegerunt facere viderentur. Isti ergo collegerunt « concilium. » Concilium a conciliando « concilium. » Concilium a conciliando dicitur, quia conciliati erant in unum ma- dicitur, quia conciliati erant in unum ma- lum consensum. Isa. VIII, 10: Inite consi- lum consensum. Isa. VIII, 10: Inite consi- lium et dissipabitur: loquimini verbum, lium et dissipabitur: loquimini verbum, et non fiet, quia nobiscum Deus. Hoc con- et non fiet, quia nobiscum Deus. Hoc con- cilium fuit synagoga Satanæ. Apocal. 11, cilium fuit synagoga Satanæ. Apocal. 11, 9: Se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed 9: Se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanæ. Eccli. xx1, 10: sunt synagoga Satanæ. Eccli. xx1, 10: Stuppa collecta synagoga peccantium. Stuppa collecta synagoga peccantium. Psal. xv, Psal. xv, 4 Non congregabo conventi- 4 Non congregabo conventi- cula eorum de sanguinibus (adversus cula eorum de sanguinibus (adversus Jesum). Act. IV, 27: Convenerunt vere Jesum). Act. IV, 27: Convenerunt vere in civitate ista, adversus sanctum pue- in civitate ista, adversus sanctum pue- rum tuum Jesum, quem unxisti,... fa- rum tuum Jesum, quem unxisti,... fa- cere quæ manus tua decrevit fieri. Psal. cere quæ manus tua decrevit fieri. Psal. 11, 1 : Quare fremuerunt gentes, et popu- 11, 1 : Quare fremuerunt gentes, et popu- li meditati sunt inania ? li meditati sunt inania ?

« Et dicebant, » quærentes consilium. « Et dicebant, » quærentes consilium. Genes. XLIX, 6: In consilium eorum non Genes. XLIX, 6: In consilium eorum non veniat anima mea. Isa. 1, 13: Iniqui veniat anima mea. Isa. 1, 13: Iniqui sunt caetus vestri. sunt caetus vestri.

« Quid facimus ? » « Quid facimus ? »

Ecce inquisitio mali consilii in com- Ecce inquisitio mali consilii in com- muni proposita. Est autem verbum an- muni proposita. Est autem verbum an- gustiati dicere Quid faciam ? Vel, quid gustiati dicere Quid faciam ? Vel, quid faciemus? Angustia autem hæc provenit faciemus? Angustia autem hæc provenit ex tribus, scilicet, avaritia: quia lucrum ex tribus, scilicet, avaritia: quia lucrum in populo amittere timuerunt. Unde ille in populo amittere timuerunt. Unde ille avarus dixit, Luc. x11, 17: Quid faciam, avarus dixit, Luc. x11, 17: Quid faciam, quia non habeo quo congregem fructus quia non habeo quo congregem fructus meos? Secundo, provenit ex timore meos? Secundo, provenit ex timore amittendi administrationem officii et di- amittendi administrationem officii et di- gnitatis. Unde, Luc. xvi, 3, dixit villicus gnitatis. Unde, Luc. xvi, 3, dixit villicus iniquitatis, videns se esse destituendum iniquitatis, videns se esse destituendum a potestate administrationis rerum do- a potestate administrationis rerum do- mini sui Quid faciam, quia dominus mini sui Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem? Tertio, meus aufert a me villicationem? Tertio,

provenit ex angustia invidiæ, qua Christo provenit ex angustia invidiæ, qua Christo in gratia miraculorum florenti, Judæi in gratia miraculorum florenti, Judæi invidebant. Act. 1v, 16: Quid faciemus invidebant. Act. 1v, 16: Quid faciemus hominibus istis ? quoniam quidem no- hominibus istis ? quoniam quidem no- tum signum factum est per eos omni- tum signum factum est per eos omni- bus habitantibus Jerusalem: manife- bus habitantibus Jerusalem: manife- stum est, et non possumus negare. stum est, et non possumus negare. Omnibus istis de causis isti contristati, Omnibus istis de causis isti contristati, et constricti et angustiati dicunt : et constricti et angustiati dicunt : « Quid facimus? » Ac si dicerent: In glo- « Quid facimus? » Ac si dicerent: In glo- ria istius nos et depauperati, et destituti ria istius nos et depauperati, et destituti propriis officiis, et sine gloria apud ho- propriis officiis, et sine gloria apud ho- mines effecti sumus. Sapient. 11, 21: mines effecti sumus. Sapient. 11, 21: Hæc cogitaverunt, et erraverunt ехсӕ- Hæc cogitaverunt, et erraverunt ехсӕ- cavit enim illos malitia eorum. Psal. cavit enim illos malitia eorum. Psal. LXIII, 7 Defecerunt scrutantes scrutinio. LXIII, 7 Defecerunt scrutantes scrutinio.

« Quia hic homo, etc. » « Quia hic homo, etc. »

Rationem proponunt quare necessa- Rationem proponunt quare necessa- rium sit consilium : «< Quia hic homo rium sit consilium : «< Quia hic homo multa signa facit. » Quem in tanto mi- multa signa facit. » Quem in tanto mi- raculo Deum esse cognoscere poterant, raculo Deum esse cognoscere poterant, adhuc excæcati hominem vocant. II ad adhuc excæcati hominem vocant. II ad Timoth. 111, 8 Homines corrupti mente, Timoth. 111, 8 Homines corrupti mente, reprobi circa fidem. reprobi circa fidem.