404 404

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Spiritus sancti, « aperit » tali pastori. Spiritus sancti, « aperit » tali pastori. Aperit autem ostium humile, ad quod Aperit autem ostium humile, ad quod superbi impingunt. I Regum, xx1, 13: superbi impingunt. I Regum, xx1, 13: Impingebat in ostia porta. Aperit ostium Impingebat in ostia porta. Aperit ostium parvum, per quod avari, divites, gibbosi, parvum, per quod avari, divites, gibbosi, non possunt intrare. Matth. xix, 24: non possunt intrare. Matth. xix, 24: Facilius est camelum per foramen acus Facilius est camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in re- transire, quam divitem intrare in re- gnum cælorum. Est ostium arctum ac gnum cælorum. Est ostium arctum ac parvum et ideo lati in luxu mundano, parvum et ideo lati in luxu mundano, ipsum non inveniunt. Matth. vII, 14: ipsum non inveniunt. Matth. vII, 14: Quam angusta porta, et arcta via est, Quam angusta porta, et arcta via est, quæ ducit ad vitam! et pauci sunt qui quæ ducit ad vitam! et pauci sunt qui inveniunt eam. inveniunt eam.

Sic ergo «ostiarius aperit » vero pa- Sic ergo «ostiarius aperit » vero pa- stori humili, ut non impingat. Jacobi, stori humili, ut non impingat. Jacobi, 1V, 6 Deus superbis resistit, humilibus 1V, 6 Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. Pauperi paupertate autem dat gratiam. Pauperi paupertate spiritus, ut non constringatur. Matth. spiritus, ut non constringatur. Matth. XIX, 27: Ecce nos reliquimus omnia, et XIX, 27: Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te. Arctum et angustum in secuti sumus te. Arctum et angustum in via constricta, ut constrictum in vita via constricta, ut constrictum in vita suscipiat, et alios repellat. Matth. x1, 8: suscipiat, et alios repellat. Matth. x1, 8: Ecce qui mollibus vestiuntur, in domi- Ecce qui mollibus vestiuntur, in domi- bus regum sunt: in quibus magnæ et bus regum sunt: in quibus magnæ et amplæ sunt valvæ. amplæ sunt valvæ.

« Et oves vocem ejus audiunt. » « Et oves vocem ejus audiunt. »

Hæc enim vox ex consuetudine est eis Hæc enim vox ex consuetudine est eis cognita, dulcedine amica, discretione cognita, dulcedine amica, discretione intellecta, et utilitate grata. intellecta, et utilitate grata.

Quartum est in quo describit bonum Quartum est in quo describit bonum pastorem a proprietatibus ovium in pe- pastorem a proprietatibus ovium in pe- netrabilibus ovilis existentium. Et hoc netrabilibus ovilis existentium. Et hoc est quod dicit : « Et oves vocem ejus est quod dicit : « Et oves vocem ejus audiunt. » Hæc enim vox, etc., ut audiunt. » Hæc enim vox, etc., ut supra. supra.

Pastoris enim vox consueta est ovibus, Pastoris enim vox consueta est ovibus, quia semper est inter eas. De primo, quia semper est inter eas. De primo, Eccli. XLV, 10 et 11: Cinxit illum tin- Eccli. XLV, 10 et 11: Cinxit illum tin- tinnabulis aureis plurimis in gyro: dare tinnabulis aureis plurimis in gyro: dare sonitum in incessu suo, auditum facere sonitum in incessu suo, auditum facere sonitum in templo. Tintinnabulum enim sonitum in templo. Tintinnabulum enim est vox prædicationis ad oves, et laudis est vox prædicationis ad oves, et laudis ad Deum. In gyro autem sunt tintinna- ad Deum. In gyro autem sunt tintinna- bula bula

quia frequenter circuit insonans quia frequenter circuit insonans ovibus vocem suam. Psal. xxvi, 6: Cir- ovibus vocem suam. Psal. xxvi, 6: Cir- cuivi, et immolavi in tabernaculo ejus cuivi, et immolavi in tabernaculo ejus

hostiam vociferationis. Et ideo dicuntur hostiam vociferationis. Et ideo dicuntur plurima, et frequentem sonum facientia plurima, et frequentem sonum facientia in templo Domini. in templo Domini.

Hæc vox est amica ovibus dulcedine, Hæc vox est amica ovibus dulcedine, quia singulorum corda alloquitur ad ædi- quia singulorum corda alloquitur ad ædi- ficationem et consolationem. Isa. XL, 2: ficationem et consolationem. Isa. XL, 2: Loquimini ad cor Jerusalem, et advo- Loquimini ad cor Jerusalem, et advo- caté éam. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua caté éam. Cantic. 11, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis. in auribus meis: vox enim tua dulcis. Ibidem, iv, 11: Favus distillans labia Ibidem, iv, 11: Favus distillans labia tua, sponsamel et lac sub lingua tua. tua, sponsamel et lac sub lingua tua. Psal. cxvi, 103 : Quam dulcia faucibus Psal. cxvi, 103 : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua! Super mel ori meo. meis eloquia tua! Super mel ori meo.

Hæc vox est intellecta per discretio- Hæc vox est intellecta per discretio- nem. II Esdræ, VIII, 8: Legerunt dis- nem. II Esdræ, VIII, 8: Legerunt dis- tincte et aperte ad intelligendum. Da- tincte et aperte ad intelligendum. Da- niel. x, 1 Intellexit sermonem. niel. x, 1 Intellexit sermonem.

3 3

: :

Hæc vox est utilitate grata. Psal. XLIV, Hæc vox est utilitate grata. Psal. XLIV,

Diffusa est gratia in tabiis tuis. Diffusa est gratia in tabiis tuis.

I ad Corinth. xiv, 12: Qui æmulatores I ad Corinth. xiv, 12: Qui æmulatores estis spirituum, ad ædificationem Eccle- estis spirituum, ad ædificationem Eccle- siæ quærite ut abundetis. Ad ædifica- siæ quærite ut abundetis. Ad ædifica- tionem Ecclesiæ abundat qui utiliter tionem Ecclesiæ abundat qui utiliter omnes ædificat ex gratia quam recepit a omnes ædificat ex gratia quam recepit a Spiritu sancto. Spiritu sancto.

Sic ergo « vocem ejus audiunt » oves Sic ergo « vocem ejus audiunt » oves cum aviditate. Propter quod etiam fistula cum aviditate. Propter quod etiam fistula et tibia canentes describuntur pastores : et tibia canentes describuntur pastores : quia in talibus musicis oves et libentius quia in talibus musicis oves et libentius pascuntur, et melius convenit eis pastus. pascuntur, et melius convenit eis pastus. Psal. CL, Laudate eum in cymbalis Psal. CL, Laudate eum in cymbalis bene sonantibus laudate eum in cym- bene sonantibus laudate eum in cym- balis jubilationis. balis jubilationis.

: :

Iste autem est verus pastor ab introitu Iste autem est verus pastor ab introitu sic descriptus. sic descriptus.

« Et proprias oves vocat nomina- « Et proprias oves vocat nomina- tim, et educit eas. » tim, et educit eas. »

Hic describit eum ab officio quadrupli- Hic describit eum ab officio quadrupli- citer a possessionis proprietate, a dis- citer a possessionis proprietate, a dis- creta ovium nominatione, a vocatione, creta ovium nominatione, a vocatione, et ab eductione. et ab eductione.

A possessionis proprietate, cum dicit: A possessionis proprietate, cum dicit: « Proprias oves. » Suæ enim sunt et « Proprias oves. » Suæ enim sunt et creatione, et emptione, et laboris in pastu creatione, et emptione, et laboris in pastu impensione. De creatione, Job, 1, 3 : Fuit impensione. De creatione, Job, 1, 3 : Fuit possessio ejus septem millia ovium. Sep- possessio ejus septem millia ovium. Sep- tem enim millia, sunt septem genera tem enim millia, sunt septem genera

IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-3, 4. IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-3, 4.

perfectorum simplicium. Hos enim per- perfectorum simplicium. Hos enim per- ficit substantiæ naturalis creatione, sub- ficit substantiæ naturalis creatione, sub- stantiæ naturalis dispositione in ordine stantiæ naturalis dispositione in ordine partium corporis sub anima, et anima- partium corporis sub anima, et anima- litatis sub ratione, et rationis sub in- litatis sub ratione, et rationis sub in- tellectu, et intellectus sub Deo : in ordi- tellectu, et intellectus sub Deo : in ordi- natione per dispositionem in ornatu per natione per dispositionem in ornatu per dona naturalium virtutum, per ornato- dona naturalium virtutum, per ornato- rum perfectionem, per acquisita et ac- rum perfectionem, per acquisita et ac- quisitorum consummationem, per gra- quisitorum consummationem, per gra- tiam infusam. Et sic millenarius est tiam infusam. Et sic millenarius est numerus perfectus in omnibus istis : numerus perfectus in omnibus istis : quia surgit ex denario præceptorum, re- quia surgit ex denario præceptorum, re- ductus in quadratum virtutum cardina- ductus in quadratum virtutum cardina- lium, et in cubum bonorum operum, lium, et in cubum bonorum operum, ut dicit Hieronymus. Et sic creationis ut dicit Hieronymus. Et sic creationis perficiendo opus, suas facit oves. perficiendo opus, suas facit oves.

Emptione autem suæ sunt. I Petri, 1, Emptione autem suæ sunt. I Petri, 1, 18 et 19 Non corruptibilibus auro vel 18 et 19 Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana vestra argento redempti estis de vana vestra conversatione paternæ traditionis, sed conversatione paternæ traditionis, sed pretioso sanguine quasi agni immaculati pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi. Sic enim agnus redemit, id est, Christi. Sic enim agnus redemit, id est, reemit oves quia Christus innocens Patri reemit oves quia Christus innocens Patri reconciliavit peccatores. reconciliavit peccatores.

Laboris etiam impensione suæ sunt, Laboris etiam impensione suæ sunt, sicut dicitur in Psalmo xcIv, 7: Nos po- sicut dicitur in Psalmo xcIv, 7: Nos po- pulus pascuæ ejus, et oves manus ejus, pulus pascuæ ejus, et oves manus ejus, hoc est, laborum ejus. Genes. XXXI, 41: hoc est, laborum ejus. Genes. XXXI, 41: Per viginti annos in domo tua servivi Per viginti annos in domo tua servivi tibi, quatuordecim pro filiabus, et sex tibi, quatuordecim pro filiabus, et sex pro gregibus tuis. Sex enim dies ad la- pro gregibus tuis. Sex enim dies ad la- borem pertinentes, signant laborem curæ borem pertinentes, signant laborem curæ pastoralis præsentem: septima autem, pastoralis præsentem: septima autem, quies est et receptio laborum. quies est et receptio laborum.

Sic ergo dicit : « Et proprias oves. » Sic ergo dicit : « Et proprias oves. » « Vocat. » Vocat enim semper bonus « Vocat. » Vocat enim semper bonus pastor, et clamat ovibus. Proverb. 1, 20: pastor, et clamat ovibus. Proverb. 1, 20: Sapientia foris prædicat: in plateis dat Sapientia foris prædicat: in plateis dat vocem suam. Et ideo etiam pastores cum vocem suam. Et ideo etiam pastores cum cornibus sonant, convocantes oves. cornibus sonant, convocantes oves. Osee, VII, 1 In gutture tuo sit tuba. Osee, VII, 1 In gutture tuo sit tuba. Hæc enim tuba sonus est exhortationis. Hæc enim tuba sonus est exhortationis. Psal. XCVII, 6: Voce tubæ corneæ. Ideo Psal. XCVII, 6: Voce tubæ corneæ. Ideo præceptum est, Levit. xxv, 9, quod buc- præceptum est, Levit. xxv, 9, quod buc- cina sive cornibus arietinis clangant : cina sive cornibus arietinis clangant : quia aries est dux gregis, et pastori com- quia aries est dux gregis, et pastori com- petit. Et cornu quidem durum est, sed petit. Et cornu quidem durum est, sed tamen flexibile, et auctoritatem signat tamen flexibile, et auctoritatem signat

405 405

pastoris rigidam quidem per justitiam, pastoris rigidam quidem per justitiam, sed tamen flexibilem per misericordiam. sed tamen flexibilem per misericordiam.

Vocat autem « nominatim, » quod Vocat autem « nominatim, » quod signat gratiam familiaritatis ad quam- signat gratiam familiaritatis ad quam- libet ovem: ut ex familiaritate unicuique libet ovem: ut ex familiaritate unicuique det ausum ad se veniendi. Exod. XXXIII, det ausum ad se veniendi. Exod. XXXIII, 12 Novi tè ex nomine, et invenisti 12 Novi tè ex nomine, et invenisti gratiam coram me. Psal. CXLVI, 4: Qui gratiam coram me. Psal. CXLVI, 4: Qui numerat multitudinem stellarum, et om- numerat multitudinem stellarum, et om- nibus eis nomina vocat. nibus eis nomina vocat.

« Et educit eas. » « Et educit eas. »

Educit autem eas, ut dicit Glossa, de Educit autem eas, ut dicit Glossa, de Ægypto, quæ est mœror et tenebræ, in Ægypto, quæ est mœror et tenebræ, in regnum et doctrinæ suæ lumen. Ex mœe- regnum et doctrinæ suæ lumen. Ex mœe- rore ergo servitutis in regnum libertatis, rore ergo servitutis in regnum libertatis, et de tenebris erroris ad lumen veritatis. et de tenebris erroris ad lumen veritatis. Michææ, VI, 4: Eduxi te de terra Michææ, VI, 4: Eduxi te de terra Ægypti, et de domo servientium liberavi Ægypti, et de domo servientium liberavi te, et misi ante faciem tuam Moysen, et te, et misi ante faciem tuam Moysen, et Aaron, et Mariam. Moyses in signum Aaron, et Mariam. Moyses in signum operum, et operibus magnarum virtu- operum, et operibus magnarum virtu- tum pastor oves educit. Aaron, monta- tum pastor oves educit. Aaron, monta- nus quia altissimis prædicationibus nus quia altissimis prædicationibus educit. Maria, illuminatrix: quia claris- educit. Maria, illuminatrix: quia claris- simas illuminationes ostendit. Deuter. simas illuminationes ostendit. Deuter. XXXII, 12: Dominus solus dux ejus fuit: XXXII, 12: Dominus solus dux ejus fuit: et non erat cum eo deus alienus. Jerem. et non erat cum eo deus alienus. Jerem. XXXII, 21 Et eduxisti populum tuum XXXII, 21 Et eduxisti populum tuum Israel de terra Ægypti, etc. Sic, Exod. Israel de terra Ægypti, etc. Sic, Exod. 1I1, 1, eductum gregem minavit Moyses 1I1, 1, eductum gregem minavit Moyses ad interiora deserti, ubi mundus non habi- ad interiora deserti, ubi mundus non habi- tat cum spectaculis et pompis suis. Jerem. tat cum spectaculis et pompis suis. Jerem. XXIII, 8 Eduxit et adduxit semen do- XXIII, 8 Eduxit et adduxit semen do- mus Israel de terra Aquilonis, quæ est mus Israel de terra Aquilonis, quæ est terra frigida et tenebrosa per algorem terra frigida et tenebrosa per algorem charitatis, et privationem divini luminis. charitatis, et privationem divini luminis. Psal. LXXVII, 53: Eduxit eos in spe, et Psal. LXXVII, 53: Eduxit eos in spe, et non timuerunt, spem in tanto pastore non timuerunt, spem in tanto pastore 31 Vos au 31 Vos au ponentes. Ezechiel. xxxiv, ponentes. Ezechiel. xxxiv, tem, greges mei, oves pascuæ meæ, homi- tem, greges mei, oves pascuæ meæ, homi- nes estis et ego Dominus Deus vester. nes estis et ego Dominus Deus vester. Ecce pastoris officium. Ecce pastoris officium.

« Et cum proprias oves emiserit, « Et cum proprias oves emiserit, ante eas vadit: et oves illum sequun- ante eas vadit: et oves illum sequun- tur, quia sciunt vocem ejus. » tur, quia sciunt vocem ejus. »

406 406

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

Hic tangit boni pastoris exemplum du- Hic tangit boni pastoris exemplum du- pliciter in se, et in opposito. pliciter in se, et in opposito.

In se in quatuor in emissione, in In se in quatuor in emissione, in præcessione, in ovium insecutione, in præcessione, in ovium insecutione, in vocis ejus ab ovibus cognitione. vocis ejus ab ovibus cognitione.

De emissione dicit : « Cum proprias De emissione dicit : « Cum proprias oves emiserit, » scilicet de carcere peccati oves emiserit, » scilicet de carcere peccati ad libertatem gratiæ, de tenebris igno- ad libertatem gratiæ, de tenebris igno- rantiæ ad lumen vitæ, de stabulo con- rantiæ ad lumen vitæ, de stabulo con- templationis ad exercitium virtutis. De templationis ad exercitium virtutis. De prima et secunda emissione, Isa. XLIX, 9: prima et secunda emissione, Isa. XLIX, 9: Ut diceres his qui vincti sunt: Exite: Ut diceres his qui vincti sunt: Exite: et his qui in tenebris Revelamini. et his qui in tenebris Revelamini. Super vias pascentur, et in omnibus Super vias pascentur, et in omnibus planis pascua eorum. Viæ sunt man- planis pascua eorum. Viæ sunt man- data plana vero sunt simplicia Scriptu- data plana vero sunt simplicia Scriptu- rarum. De tertio egressu, Cantic. vi, 11: rarum. De tertio egressu, Cantic. vi, 11: Egrediamur in agrum, commoremur in Egrediamur in agrum, commoremur in villis. Ager enim ab agendo dictus, villis. Ager enim ab agendo dictus, actionis signat exercitium quando hoc actionis signat exercitium quando hoc quod haustum est in contemplatione ve- quod haustum est in contemplatione ve- ritatis, per exercitium ponitur in fructu ritatis, per exercitium ponitur in fructu virtutis. Sic ergo emittit oves proprias. virtutis. Sic ergo emittit oves proprias.

«Ante eas vadit, » per exemplum. «Ante eas vadit, » per exemplum. Glossa: « Glossa: « Exemplum eis faciens quod Exemplum eis faciens quod docuit. »Vel, quando ad regnum iter docuit. »Vel, quando ad regnum iter faciens præcedit. De primo, Joan. XIII, faciens præcedit. De primo, Joan. XIII, 15 Exemplum, dedi vobis, ut quemad- 15 Exemplum, dedi vobis, ut quemad- modum ego feci vobis, ita et vos faciatis. modum ego feci vobis, ita et vos faciatis. Act. 1, 1 Capit Jesus facere, et docere. Act. 1, 1 Capit Jesus facere, et docere. Ad Roman. xv, 18: Non audeo aliquid Ad Roman. xv, 18: Non audeo aliquid loqui eorum quæ per me non efficit Chri- loqui eorum quæ per me non efficit Chri- stus. Sicut enim dicit Anselmus : « Ho- stus. Sicut enim dicit Anselmus : « Ho- mines plus adspiciunt ad opera exem- mines plus adspiciunt ad opera exem- plorum, quam ad doctrinam verborum. plorum, quam ad doctrinam verborum. Plus enim creditur quod herbæ saluti- Plus enim creditur quod herbæ saluti- feræ sunt quas comedit medicus, et ve- feræ sunt quas comedit medicus, et ve- nenosas esse dicit: quam quas dicit esse nenosas esse dicit: quam quas dicit esse salubres, et vitat tamquam venenosas. » salubres, et vitat tamquam venenosas. »

De præcessione autem ad regnum præ- De præcessione autem ad regnum præ- cedit quando per martyrium, vel de- cedit quando per martyrium, vel de- siderium dissolutionis, continuo parat siderium dissolutionis, continuo parat iter gregi. Michææ, II, 13 Ascendet iter gregi. Michææ, II, 13 Ascendet pandens iter ante eos. Joan. xiv, 2: pandens iter ante eos. Joan. xiv, 2: Vado parare vobis locum. I ad Corinth. Vado parare vobis locum. I ad Corinth. IV, 16 Imitatores mei estote, sicut et IV, 16 Imitatores mei estote, sicut et ego Christi. ego Christi.

« Et oves illum sequuntur, » præce- « Et oves illum sequuntur, » præce- dentem exemplo et verbo. Daniel. 111, dentem exemplo et verbo. Daniel. 111,

41 Sequimur te in toto corde: et time- 41 Sequimur te in toto corde: et time- mus te, et quærimus faciem tuam. Eccli. mus te, et quærimus faciem tuam. Eccli. 11, 12 Quid est homo, ut sequi possit 11, 12 Quid est homo, ut sequi possit regem, factorem suum? Job, xx, 11 regem, factorem suum? Job, xx, 11 et 12 Vestigia ejus secutus est pes et 12 Vestigia ejus secutus est pes meus viam ejus custodivi, et non de- meus viam ejus custodivi, et non de- clinavi ex ea. A mandatis labiorum ejus clinavi ex ea. A mandatis labiorum ejus

non recessi. non recessi.

« Quia sciunt vocem ejus. » « Quia sciunt vocem ejus. »

: :

Hoc est quartum, quod agnitionem Hoc est quartum, quod agnitionem vocis habent sui pastoris: propter quod vocis habent sui pastoris: propter quod etiam agnus, ut supra diximus, ab agno- etiam agnus, ut supra diximus, ab agno- scendo dictus est: ut supra patuit. Agno- scendo dictus est: ut supra patuit. Agno- scunt autem vocem, quia verba ejus ra- scunt autem vocem, quia verba ejus ra- tionabilia de virtute, naturaliter sunt in- tionabilia de virtute, naturaliter sunt in- sita de fide autem, super rationem sunt, sita de fide autem, super rationem sunt, sed non longe a ratione existentia. De sed non longe a ratione existentia. De primo, Jacobi, 1, 21: In mansuetudine primo, Jacobi, 1, 21: In mansuetudine suscipitę insitum verbum, quod potest suscipitę insitum verbum, quod potest salvare animas vestras. De secundo, ad salvare animas vestras. De secundo, ad Roman. x, 8 Prope est verbum in ore Roman. x, 8 Prope est verbum in ore tuo, et in corde tuo: hoc est verbum tuo, et in corde tuo: hoc est verbum fidei, quod prædicamus. De utroque isto- fidei, quod prædicamus. De utroque isto- rum, Act. xvII, 27 et 28: Non longe ab rum, Act. xvII, 27 et 28: Non longe ab unoquoque nostrum est. In ipso enim unoquoque nostrum est. In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus. Sciunt vivimus, et movemur, et sumus. Sciunt etiam vocem ejus quam continuo incor- etiam vocem ejus quam continuo incor- porando quasi repetendo, per hoc quod porando quasi repetendo, per hoc quod in voce ejus perseverant usque in finem. in voce ejus perseverant usque in finem. Ad Hebr. x11, 7: In disciplina perseve- Ad Hebr. x11, 7: In disciplina perseve- rate. Tamquam filiis vobis offert se Deus. rate. Tamquam filiis vobis offert se Deus. Matth. x, 22, et xxiv, 13: Qui perseve- Matth. x, 22, et xxiv, 13: Qui perseve- raverit usque in finem, hic salvus erit. raverit usque in finem, hic salvus erit.

« Alienum autem non sequuntur, « Alienum autem non sequuntur, sed effugiunt ab eo, quia non nove- sed effugiunt ab eo, quia non nove- runt vocem alienorum. » runt vocem alienorum. »

His describit per oppositum. His describit per oppositum.

Dicit autem quatuor, scilicet, quod Dicit autem quatuor, scilicet, quod contrarius bono pastori est alienus, quod contrarius bono pastori est alienus, quod non sequendus, quod fugiendus, quod in non sequendus, quod fugiendus, quod in voce non noscendus. voce non noscendus. Dicit ergo: Dicit ergo: « Alienum. » Glossa: « Alienum. » Glossa: «< Alienus est in quo non est vox Christi, «< Alienus est in quo non est vox Christi, etiamsi bonus videatur: et iste est hære- etiamsi bonus videatur: et iste est hære-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-3, 6. IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-3, 6.

ticus habens typum pastoris, et non ve- ticus habens typum pastoris, et non ve- ritatem et iste est alienus voce. Alienus ritatem et iste est alienus voce. Alienus autem vita est, qui non habet conformi- autem vita est, qui non habet conformi- tatem in virtute cuin Christo. » De pri- tatem in virtute cuin Christo. » De pri- mis dicitur, Proverb. v, 17: Nec sint mis dicitur, Proverb. v, 17: Nec sint alieni participes tui. Psal. xv11, 46 : alieni participes tui. Psal. xv11, 46 : Filii alieni mentiti sunt mihi, filii alieni Filii alieni mentiti sunt mihi, filii alieni inveterati sunt, et claudicaverunt a se- inveterati sunt, et claudicaverunt a se- mitis suis. De alienis vita dicitur, Je- mitis suis. De alienis vita dicitur, Je- rem. xx, 1: Væ pastoribus qui disper- rem. xx, 1: Væ pastoribus qui disper- dunt et dilacerant gregem pascuæ meæ ! dunt et dilacerant gregem pascuæ meæ ! dicit Dominus. Illi enim quærunt utili- dicit Dominus. Illi enim quærunt utili- tatem propriam, et non ovium. Eze- tatem propriam, et non ovium. Eze- chiel. xxxiv, 3: Lac comedebatis, et chiel. xxxiv, 3: Lac comedebatis, et lanis operiebamini, et quod cras- lanis operiebamini, et quod cras- sum erat, occidebatis gregem autem sum erat, occidebatis gregem autem meum non pascebatis. meum non pascebatis.

Hic ergo est alienus de quo dicit: Hic ergo est alienus de quo dicit: « Alienum autem. » « Alienum autem. »

«Non sequuntur, » quia verba eorum «Non sequuntur, » quia verba eorum inducunt ad errorem, exemplum ad ma- inducunt ad errorem, exemplum ad ma- lum, via ad interitum, præventio eorum lum, via ad interitum, præventio eorum ad mortem æternam. De verbis dicitur, ad mortem æternam. De verbis dicitur, I ad Corinth. xv, 34: Evigilate, justi. I ad Corinth. xv, 34: Evigilate, justi. Et supra, . 33: Corrumpunt mores Et supra, . 33: Corrumpunt mores bonos colloquia mala. Deuter. XXXII, bonos colloquia mala. Deuter. XXXII, 12: Dominus solus dux ejus fuit: et non 12: Dominus solus dux ejus fuit: et non erat cum eo deus alienus. De malitia erat cum eo deus alienus. De malitia autem exempli, Luc. xxı, 8: Nolite ire autem exempli, Luc. xxı, 8: Nolite ire post eos. Proverb. 1, 15 et 16 : Fili mi, post eos. Proverb. 1, 15 et 16 : Fili mi, ne ambules cum eis: pedes enim illo- ne ambules cum eis: pedes enim illo- rum ad malum currunt. De viis eorum, rum ad malum currunt. De viis eorum, Psal. xxxiv, 6: Fiat via illorum tene- Psal. xxxiv, 6: Fiat via illorum tene- bræ, et lubricum et angelus Domini bræ, et lubricum et angelus Domini persequens eos. De perditione finali dici persequens eos. De perditione finali dici tur, Proverb. xiv, 12: Est via quæ tur, Proverb. xiv, 12: Est via quæ videtur homini justa, novissima autem videtur homini justa, novissima autem ejus deducunt ad mortem. Propter hæc ejus deducunt ad mortem. Propter hæc et pastores isti sunt subdoli, aut in voce, et pastores isti sunt subdoli, aut in voce, aut in vita, aut in via, aut in fine ad aut in vita, aut in via, aut in fine ad quem ducunt suas conventiculas et con- quem ducunt suas conventiculas et con- gregationes. II ad Corinth. xi, 13 : Ejus- gregationes. II ad Corinth. xi, 13 : Ejus- modi pseudoapostoli sunt operarii sub- modi pseudoapostoli sunt operarii sub- doli, transfigurantes se in Apostolos doli, transfigurantes se in Apostolos Christi, hoc est, in officium apostoli- Christi, hoc est, in officium apostoli- cum. Talis fuit Judas Galilæus cum. Talis fuit Judas Galilæus fuit et Theodas: qui ambo perierunt, et fuit et Theodas: qui ambo perierunt, et

1 Cf. Act. v, 36 et 37. 1 Cf. Act. v, 36 et 37.

talis talis

407 407

omnes qui secuti fuerant eos perierunt omnes qui secuti fuerant eos perierunt cum ipsis '. cum ipsis '.

« Sed fugiunt ab eo. » « Sed fugiunt ab eo. »

Ad litteram enim hæc industria ovis Ad litteram enim hæc industria ovis est, quod fugit naturaliter inimicum, et est, quod fugit naturaliter inimicum, et ideo fugit lupum quem numquam ante ideo fugit lupum quem numquam ante vidit, et sequitur canem, quamvis sit vidit, et sequitur canem, quamvis sit ejusdem coloris, et ejusdem quantitatis ejusdem coloris, et ejusdem quantitatis cum lupo. Eccli. xxi, 2 et seq. : Quasi cum lupo. Eccli. xxi, 2 et seq. : Quasi a facie colubri fuge peccata... Dentes a facie colubri fuge peccata... Dentes leonis dentes ejus, interficientes animas leonis dentes ejus, interficientes animas hominum. Quasi romphæa bis acuta hominum. Quasi romphæa bis acuta omnis iniquitas, plagæ illius non est omnis iniquitas, plagæ illius non est

sanitas. sanitas.

« Quia non noverunt vocem alieno- « Quia non noverunt vocem alieno-

rum. » rum. »

Quia alienus aliena loquitur: et ideo Quia alienus aliena loquitur: et ideo non cognoscuntur, sed sicut innaturalia non cognoscuntur, sed sicut innaturalia et irrationabilia ab eis qui sanum habent et irrationabilia ab eis qui sanum habent intellectum reprobantur. Psal. cxvIII, 85: intellectum reprobantur. Psal. cxvIII, 85: Narraverunt mihi iniqui fabulationes, Narraverunt mihi iniqui fabulationes, sed non ut lex tua. Psal. LVII, 5 et 6: sed non ut lex tua. Psal. LVII, 5 et 6: Sicut aspidis surdæ et obturantis aures Sicut aspidis surdæ et obturantis aures suas, quæ non exaudiet vocem incantan- suas, quæ non exaudiet vocem incantan- tium. tium.

Hæc enim est in proverbio descriptio Hæc enim est in proverbio descriptio pastoris. pastoris.

« Hoc proverbium dixit eis Jesus: « Hoc proverbium dixit eis Jesus: illi autem non cognoverunt quid lo- illi autem non cognoverunt quid lo- queretur eis. » queretur eis. »

Ostendit non esse intellectum pastoris Ostendit non esse intellectum pastoris

sermonem. sermonem.

Et dicit duo, scilicet, sermonem esse Et dicit duo, scilicet, sermonem esse proverbialem, et quod a Judæis est abs- proverbialem, et quod a Judæis est abs- conditus et non intellectus. conditus et non intellectus.

Dicit ergo « Hoc proverbium dixit Dicit ergo « Hoc proverbium dixit eis,» scilicet Judæis, « Jesus. » Chryso- eis,» scilicet Judæis, « Jesus. » Chryso- stomus : « Proverbium est sermo utilis, stomus : « Proverbium est sermo utilis, aliquid utilitatis habens in aperto, plu- aliquid utilitatis habens in aperto, plu- rimum vero retinens in occulto. » Basi- rimum vero retinens in occulto. » Basi-

408 408

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

lius «Proverbium est moralis eruditio, lius «Proverbium est moralis eruditio, emendatio vivorum, vitæ probabilis re- emendatio vivorum, vitæ probabilis re- gula, humanos actus linea dirigens al- gula, humanos actus linea dirigens al- tiore. » Hugo de sancto Victore : « Pro- tiore. » Hugo de sancto Victore : « Pro- verbium est locutio generalis et brevis, verbium est locutio generalis et brevis, aliud in sententia, aliud in verborum se- aliud in sententia, aliud in verborum se- rie continens. » His ergo loquebatur in rie continens. » His ergo loquebatur in proverbiis, quia lucem veritatis clare proverbiis, quia lucem veritatis clare capere non poterant : vel quia indigni capere non poterant : vel quia indigni erant. Matth. xII, 34: Sine parabolis erant. Matth. xII, 34: Sine parabolis non loquebatur eis. Et ibidem, y. 11, di- non loquebatur eis. Et ibidem, y. 11, di- cit discipulis Vobis datum est nosse cit discipulis Vobis datum est nosse mysterium regni cælorum, illis autem mysterium regni cælorum, illis autem non est datum. Et, y. 13 :Ideo in para- non est datum. Et, y. 13 :Ideo in para- bolis loquor eis, quia videntes non vident, bolis loquor eis, quia videntes non vident, et audientes non audiunt, neque intelli- et audientes non audiunt, neque intelli- gunt. gunt.

« Illi autem, » Judæi, « non cognove- « Illi autem, » Judæi, « non cognove- runt, » per intellectum, « quid loquere- runt, » per intellectum, « quid loquere- tur eis, » hoc est, quid intenderet per tur eis, » hoc est, quid intenderet per lo- lo- cutionem significare ipsis. Isa. vI, 10: cutionem significare ipsis. Isa. vI, 10: Excæca cor populi hujus, et aures ejus Excæca cor populi hujus, et aures ejus aggrava, et oculos ejus claude: ne forte aggrava, et oculos ejus claude: ne forte videat oculis, et auribus audiat, et cor- videat oculis, et auribus audiat, et cor- de suo intelligat, et convertatur, et sa- de suo intelligat, et convertatur, et sa-

nem eum. nem eum.

<< Dixit ergo eis iterum Jesus: Amen, << Dixit ergo eis iterum Jesus: Amen, amen dico vobis, quia ego sum osti- amen dico vobis, quia ego sum osti-

um ovium. ⟫» um ovium. ⟫»

Hic incipit pars illa in qua Dominus Hic incipit pars illa in qua Dominus propositum proverbium sibi adaptando propositum proverbium sibi adaptando explanat. explanat.

Dividitur autem hæc pars in duas par- Dividitur autem hæc pars in duas par- tes: in quarum prima totam sibi adaptat tes: in quarum prima totam sibi adaptat parabolam in secunda, inducit Evange- parabolam in secunda, inducit Evange- lista ex hoc dissensionem inter Judæos lista ex hoc dissensionem inter Judæos exortam, ibi, y. 19: « Dissensio iterum exortam, ibi, y. 19: « Dissensio iterum facta est, etc. » facta est, etc. »

Adhuc autem, prima subdividitur in Adhuc autem, prima subdividitur in duas in quarum prima sibi adaptando duas in quarum prima sibi adaptando explanat parabolam: in secunda, dicit explanat parabolam: in secunda, dicit ad hos pastoris actus se habere Patris di- ad hos pastoris actus se habere Patris di- lectionem et obedientiam, ibi, y. 17: lectionem et obedientiam, ibi, y. 17: Propterea me diligit Pater. » Propterea me diligit Pater. »

« «

Parabolæ autem adaptatio est in tri- Parabolæ autem adaptatio est in tri-

bus. Primo enim eam sibi adaptat per bus. Primo enim eam sibi adaptat per introitus rectitudinem: secundo, per pa- introitus rectitudinem: secundo, per pa- storis sollicitudinem, ibi, y. 11: « Ego storis sollicitudinem, ibi, y. 11: « Ego sum pastor bonus. » Tertio, per specia- sum pastor bonus. » Tertio, per specia- lem pascendi cognitionem, ibi, y. 14: lem pascendi cognitionem, ibi, y. 14: « Ego sum pastor bonus, et cognosco « Ego sum pastor bonus, et cognosco oves meas, etc. » oves meas, etc. »

In prima harum tria dicuntur, scilicet, In prima harum tria dicuntur, scilicet, quod non intratur nisi per ipsum, et quod non intratur nisi per ipsum, et quod non recte intrans non intrat per quod non recte intrans non intrat per ipsum, et quod utiliter intratur per ip- ipsum, et quod utiliter intratur per ip-

sum. sum.

Dicit ergo « Dixit ergo eis iterum Dicit ergo « Dixit ergo eis iterum Jesus, » quia sermonem parabolicum Jesus, » quia sermonem parabolicum non intellexerunt. Matth. xv, 16: Adhuc non intellexerunt. Matth. xv, 16: Adhuc et vos sine intellectu estis. II ad Timoth. et vos sine intellectu estis. II ad Timoth. 11, 7 Intellige quæ dico: dabit enim 11, 7 Intellige quæ dico: dabit enim tibi Dominus in omnibus intellectum. tibi Dominus in omnibus intellectum.

« Amen, amen dico vobis. » Duplex « Amen, amen dico vobis. » Duplex confirmatio, quia dicit confirmationem confirmatio, quia dicit confirmationem parabolæ, et interpretationis. Proverb. parabolæ, et interpretationis. Proverb. 1,6 Animadvertet parabolam et inter- 1,6 Animadvertet parabolam et inter- pretationem, verba sapientum et ænig- pretationem, verba sapientum et ænig-

: :

mata eorum. mata eorum.

« Quia ego sum ostium : » et ideo « Quia ego sum ostium : » et ideo nemo nisi per me ingreditur in Eccle- nemo nisi per me ingreditur in Eccle- siam, et in ecclesiasticam dignitatem : siam, et in ecclesiasticam dignitatem : sive sit per ostium veritatis, et ostium sive sit per ostium veritatis, et ostium ecclesiasticæ potestatis, sive per ostium ecclesiasticæ potestatis, sive per ostium hospitalitatis, et ostium beatitudinis. hospitalitatis, et ostium beatitudinis.

De ostio veritatis quoad fidei ingres- De ostio veritatis quoad fidei ingres- sum dicitur, Apocal. 111, 8: Ecce dedi sum dicitur, Apocal. 111, 8: Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo coram te ostium apertum, quod nemo potest claudere, quia modicam habes potest claudere, quia modicam habes virtutem, et servasti verbum meum, et virtutem, et servasti verbum meum, et non negasti nomen meum. Ostium hoc non negasti nomen meum. Ostium hoc est veritatis apertio per fidem, quod ape- est veritatis apertio per fidem, quod ape- rit spiritualis intellectus. Nec claudi pot- rit spiritualis intellectus. Nec claudi pot- est per errorem, quia modicam habes est per errorem, quia modicam habes virtutem, hoc est, humilitatem quia, virtutem, hoc est, humilitatem quia, Jacobi, 1v, 6: Deus superbis resistit, Jacobi, 1v, 6: Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. Et ser- humilibus autem dat gratiam. Et ser- vasti in veritate intellecta verbum meum. vasti in veritate intellecta verbum meum. Non negasti nomen meum, hoc est, no- Non negasti nomen meum, hoc est, no- tam notitiæ meæ quam tibi impressi. Per tam notitiæ meæ quam tibi impressi. Per hoc ergo intratur per fidem. hoc ergo intratur per fidem.

Ostium autem potestatis sive dignita- Ostium autem potestatis sive dignita- fis, est iterum Christus per vocationem fis, est iterum Christus per vocationem Patris. Ad Hebr. v, 5: Christus non se- Patris. Ad Hebr. v, 5: Christus non se-

IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-7, 8. IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-7, 8.

metipsum clarificavit ut pontifex fieret: metipsum clarificavit ut pontifex fieret: sed qui locutus est ad eum: Tu es sacer- sed qui locutus est ad eum: Tu es sacer- dos in æternum secundum ordinem Mel- dos in æternum secundum ordinem Mel- chisedech. Et qui non intrat in prælatio- chisedech. Et qui non intrat in prælatio- nem ecclesiasticam per Christum, foris nem ecclesiasticam per Christum, foris manet. Hoc est ostium de quo dicitur, manet. Hoc est ostium de quo dicitur, Genes. VI, 16: Ostium arcæ pones ex Genes. VI, 16: Ostium arcæ pones ex latere deorsum. Arca enim est Ecclesia. latere deorsum. Arca enim est Ecclesia. Ostium autem introitus in Ecclesiæ gu- Ostium autem introitus in Ecclesiæ gu- bernationem, hoc est ex latere : quia de bernationem, hoc est ex latere : quia de Ecclesia debet esse assumptus qui intrat, Ecclesia debet esse assumptus qui intrat, ut melius secundum consuetudines Ec- ut melius secundum consuetudines Ec- clesiæ sciat gubernare. Ad Hebr. v, 1 : clesiæ sciat gubernare. Ad Hebr. v, 1 : Omnis namque pontifex ex hominibus Omnis namque pontifex ex hominibus assumptus, pro hominibus constituitur assumptus, pro hominibus constituitur in iis quæ sunt ad Deum. Deorsum au- in iis quæ sunt ad Deum. Deorsum au- tem debet esse in humilitate, ut facilis tem debet esse in humilitate, ut facilis sit ad ipsum accessus : quia quamvis sit ad ipsum accessus : quia quamvis auctoritate præemineat, timore tamen auctoritate præemineat, timore tamen debet humiliari coram Deo. Augusti- debet humiliari coram Deo. Augusti- nus «Honore coram vobis Prælatus nus «Honore coram vobis Prælatus sit vobis timore coram Deo sit substra- sit vobis timore coram Deo sit substra- tus pedibus vestris. » Tale ostium fuit tus pedibus vestris. » Tale ostium fuit Christus, dicens, Joan. XIII, 13 et seq.: Christus, dicens, Joan. XIII, 13 et seq.: Vos vocatis me: Magister, et Domine : Vos vocatis me: Magister, et Domine : et bene dicitis, sum etenim. Ecce osti- et bene dicitis, sum etenim. Ecce osti- um, præeminens altitudo. Si ergo ego um, præeminens altitudo. Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus et Magister, lavi pedes vestros, Dominus et Magister, et vos debetis alter alterius lavare pedes. et vos debetis alter alterius lavare pedes. Exemplum enim dedi vobis, ut quemad- Exemplum enim dedi vobis, ut quemad- modum ego feci vobis, ita et vos facia- modum ego feci vobis, ita et vos facia- tis. Ecce humilitas : quam infime scilicet tis. Ecce humilitas : quam infime scilicet est positum hoc ostium in latere deor- est positum hoc ostium in latere deor- sum. In latere enim esse, est in congre- sum. In latere enim esse, est in congre- gatione continente Ecclesiam esse. gatione continente Ecclesiam esse.

Ostium autem hospitalitatis est Chri- Ostium autem hospitalitatis est Chri- stus, qui omnes gratis ad sua recepit et stus, qui omnes gratis ad sua recepit et recipit, nulli improperat, omnes invitat. recipit, nulli improperat, omnes invitat. De primis duobus dicit, Jacobi, 1, 5 : De primis duobus dicit, Jacobi, 1, 5 : Dat omnibus affluenter, et non impro- Dat omnibus affluenter, et non impro- perat. De tertio dicitur, Eccli. xxiv, 26 : perat. De tertio dicitur, Eccli. xxiv, 26 : Transite ad me, omnes qui concupiscitis Transite ad me, omnes qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini. me, et a generationibus meis implemini. Nulli gremii sui ostium sive hospitium Nulli gremii sui ostium sive hospitium claudit, omnibus exhibet sacramenta. claudit, omnibus exhibet sacramenta. Hoc ostium est de quo dicitur, Job, Hoc ostium est de quo dicitur, Job, xxx1, 32 Foris non mansit peregrinus: xxx1, 32 Foris non mansit peregrinus: ostium meum viatori patuit. Et sic Præ- ostium meum viatori patuit. Et sic Præ- latus intrat per ostium, quando large et latus intrat per ostium, quando large et

: :

409 409

gratis, et invitando communicat sacra- gratis, et invitando communicat sacra- menta Ecclesiæ. Psal. xxxv, 9 : Inebria- menta Ecclesiæ. Psal. xxxv, 9 : Inebria- buntur ab ubertate domus tuæ, et tor- buntur ab ubertate domus tuæ, et tor- rente voluptatis tuæ potabis eos. rente voluptatis tuæ potabis eos.

Quartum ostium est Christus per in- Quartum ostium est Christus per in- troitum beatitudinis, in quam intratur troitum beatitudinis, in quam intratur per ipsum. Apocal. iv, 1: Ecce ostium per ipsum. Apocal. iv, 1: Ecce ostium apertum in cœlo. Et infra, y. 2: Et ecce apertum in cœlo. Et infra, y. 2: Et ecce sedes posita erat in cœlo. Et ideo dicitur, sedes posita erat in cœlo. Et ideo dicitur, Joan. XIV, 2: Vado parare vobis locum. Joan. XIV, 2: Vado parare vobis locum. Et ibidem, y. 12: In domo Patris mei Et ibidem, y. 12: In domo Patris mei mansiones multæ sunt. Ad quas omnes mansiones multæ sunt. Ad quas omnes intrant per Christum, sicut introducto- intrant per Christum, sicut introducto- rem et ostium, per opus redemptionis et rem et ostium, per opus redemptionis et glorificationis. glorificationis.

« Omnes quotquot venerunt, fures « Omnes quotquot venerunt, fures sunt et latrones, et non audierunt eos sunt et latrones, et non audierunt eos

oves. » oves. »

Hic ostendit, quod qui per ipsum non Hic ostendit, quod qui per ipsum non intrat, non recte intrat : quia « omnes intrat, non recte intrat : quia « omnes quotquot venerunt, etc. » Venerunt au- quotquot venerunt, etc. » Venerunt au- tem, qui non vocati venerunt. Vel, qui tem, qui non vocati venerunt. Vel, qui non electi venerunt. Vel, de quibus non non electi venerunt. Vel, de quibus non est provisum, et tamen venerunt. Voca- est provisum, et tamen venerunt. Voca- tio est per superiorem, electio per con- tio est per superiorem, electio per con- gregationem, provisio est ejus qui de gregationem, provisio est ejus qui de cura pastorali singulis habet providere. cura pastorali singulis habet providere.

De primo dicitur, hoc est de vocatione, De primo dicitur, hoc est de vocatione, ad Hebr. v, 4 Nec quisquam sumit sibi ad Hebr. v, 4 Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo, tam- honorem, sed qui vocatur a Deo, tam- quam Aaron. quam Aaron.

De electione dicitur, Cantic. v, 10: De electione dicitur, Cantic. v, 10: Dilectus meus candidus et rubicundus : Dilectus meus candidus et rubicundus : electus ex millibus. Candore innocentiæ electus ex millibus. Candore innocentiæ pollens, et rubore charitatis et patientiæ pollens, et rubore charitatis et patientiæ vernans, et ex omnibus electus. Talis vernans, et ex omnibus electus. Talis enim electus a congregatione, a Deo est enim electus a congregatione, a Deo est electus. Joan. xv, 16: Non vos me ele- electus. Joan. xv, 16: Non vos me ele- gistis: sed ego elegi vos, et posui vos ut gistis: sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus eatis, et fructum afferatis, et fructus

vester maneat. vester maneat.

De provisione dicitur, Exod. xvIII, 21: De provisione dicitur, Exod. xvIII, 21: Provide autem de omni plebe viros po- Provide autem de omni plebe viros po- tentes et timentes Deum, in quibus sit tentes et timentes Deum, in quibus sit veritas, qui oderint avaritiam : et consti- veritas, qui oderint avaritiam : et consti-

410 410

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

tue ex eis tribunos, et centuriones, et tue ex eis tribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos. Hi omnes quinquagenarios, et decanos. Hi omnes missi a Deo intrant per ostium. Alii au- missi a Deo intrant per ostium. Alii au- tem per se venerunt, nec vocati, nec ele- tem per se venerunt, nec vocati, nec ele- cti, nec ab aliquo sapientium prævisi ad cti, nec ab aliquo sapientium prævisi ad Ecclesiarum utilitatem. Jerem. XXIII, Ecclesiarum utilitatem. Jerem. XXIII, 21 Non mittebam prophetas, et ipsi cur- 21 Non mittebam prophetas, et ipsi cur- rebant: non loquebar ad eos, et ipsi pro- rebant: non loquebar ad eos, et ipsi pro- phetabant. Illi currentes venerunt non phetabant. Illi currentes venerunt non vocati per Spiritum Domini. vocati per Spiritum Domini.

Et hoc est quod dicit : « Omnes quot- Et hoc est quod dicit : « Omnes quot- quot venerunt, » se ingerentes, vel in- quot venerunt, » se ingerentes, vel in- trusi per Simonis pretium intrantes, vel trusi per Simonis pretium intrantes, vel impressionem violentam. Illi ergo quot- impressionem violentam. Illi ergo quot- quot venerunt, « fures sunt, et latro- quot venerunt, « fures sunt, et latro- nes. » In præcedentibus habitum est de nes. » In præcedentibus habitum est de fure et latrone, et de differentia furis et fure et latrone, et de differentia furis et latronis. Unde Glossa: «Fur est qui per latronis. Unde Glossa: «Fur est qui per simoniam vel aliquo modo contra Chri- simoniam vel aliquo modo contra Chri- stum intrat latro autem qui postquam stum intrat latro autem qui postquam intravit, malo exemplo aperte corrum- intravit, malo exemplo aperte corrum- pit. »Secundum veritatem autem fur pit. »Secundum veritatem autem fur est, qui clam intrat sub dolo per simo- est, qui clam intrat sub dolo per simo- niam, vel hypocrisim: latro autem, qui niam, vel hypocrisim: latro autem, qui aperte se intrudit. Sicut autem fur num- aperte se intrudit. Sicut autem fur num- quam habet jus in re quam furatur, nec quam habet jus in re quam furatur, nec etiam latro ita nec isti etiam umquam etiam latro ita nec isti etiam umquam jus habebunt in grege Domini, sed con- jus habebunt in grege Domini, sed con- trectant alienam rem invito Domino. trectant alienam rem invito Domino. Matth. vi, 19 Fures effodiunt et furan- Matth. vi, 19 Fures effodiunt et furan- tur. Isti enim sunt qui semper fodiunt tur. Isti enim sunt qui semper fodiunt ad exhaurienda marsupia, et non curant ad exhaurienda marsupia, et non curant de animabus. Latro autem est qui aper- de animabus. Latro autem est qui aper- tam infert violentiam. Jerem. XLVIII, tam infert violentiam. Jerem. XLVIII, Veniet prædo ad omnem urbem, et urbs Veniet prædo ad omnem urbem, et urbs nulla salvabitur. Proverb. xxix, 24: nulla salvabitur. Proverb. xxix, 24: Qui cum fure participat odit animam Qui cum fure participat odit animam suam. Isa. 1, 23 : Principes tui infide- suam. Isa. 1, 23 : Principes tui infide- les, etc. Quicumque ergo diligunt mu- les, etc. Quicumque ergo diligunt mu- nera et sequuntur retributiones, illi jam nera et sequuntur retributiones, illi jam sunt mente fures et latrones per inten- sunt mente fures et latrones per inten- tionem: quia fur et latro non nisi quæ- tionem: quia fur et latro non nisi quæ- stum intendunt temporalem. Secundum stum intendunt temporalem. Secundum hoc illi qui modo præsunt in Eccle- hoc illi qui modo præsunt in Eccle- siis, plurimumque sunt fures et latro- siis, plurimumque sunt fures et latro- nes secundum intentionem principa- nes secundum intentionem principa- lem. lem.

« Sed non audierunt eos oves. » « Sed non audierunt eos oves. »

8 : 8 :

Et ideo per Christum intrare non po- Et ideo per Christum intrare non po- tuerunt quem semper oves audierunt. tuerunt quem semper oves audierunt. Oves enim sunt fideles in fide, simplices Oves enim sunt fideles in fide, simplices in confessione, subjecti ad omne manda- in confessione, subjecti ad omne manda- tum, innocentes in omni delicto, patien- tum, innocentes in omni delicto, patien- tes ad omne factum et ideo istos non tes ad omne factum et ideo istos non exaudiunt. Job, xxxix, 7: Clamorem exaudiunt. Job, xxxix, 7: Clamorem exactoris non audit. Isti potius sunt exa- exactoris non audit. Isti potius sunt exa- ctores quam pastores, plus spoliatores ctores quam pastores, plus spoliatores quam tutores, plus mactatores quam quam tutores, plus mactatores quam custodes, plus perversores quam docto- custodes, plus perversores quam docto- res, plus seductores quam ductores. res, plus seductores quam ductores. Ezechiel. xxxiv, 2: Væ pastoribus Israel, Ezechiel. xxxiv, 2: Væ pastoribus Israel, qui pascebant semetipsos. Michææ, III, qui pascebant semetipsos. Michææ, III, 2 et 3 Qui violenter tollitis pelles 2 et 3 Qui violenter tollitis pelles eorum, scilicet pecudum meorum, desu- eorum, scilicet pecudum meorum, desu- per eis, et carnem eorum desuper ossibus per eis, et carnem eorum desuper ossibus eorum. Qui comederunt carnem populi eorum. Qui comederunt carnem populi mei, et pellem eorum desuper excoriave- mei, et pellem eorum desuper excoriave- runt, et ossa eorum confregerunt, et runt, et ossa eorum confregerunt, et conciderunt quasi in lebete. conciderunt quasi in lebete.

Isti ergo sunt fures et latrones: << sed Isti ergo sunt fures et latrones: << sed non audierunt eos oves. » Si autem ali- non audierunt eos oves. » Si autem ali- quis audit eos, ille est hircus, vel capra, quis audit eos, ille est hircus, vel capra, et non ovis pertinens ad caulas Christi. et non ovis pertinens ad caulas Christi. Isti sunt nuntii Antichristi, subversores Isti sunt nuntii Antichristi, subversores ovium Christi. Matth. xxiv, 23: Si quis ovium Christi. Matth. xxiv, 23: Si quis vobis dixerit Ecce hic est Christus, aut vobis dixerit Ecce hic est Christus, aut illic, nolite credere. Omnes isti Christi illic, nolite credere. Omnes isti Christi usurpant potestatem: sed quia factis non usurpant potestatem: sed quia factis non probant quæ dicunt, sicut mali Prælati : probant quæ dicunt, sicut mali Prælati : aut incompetentia dicunt, sicut hæretici : aut incompetentia dicunt, sicut hæretici : ideo oves non audiunt. Matth. xx, 3: ideo oves non audiunt. Matth. xx, 3: Quæcumque dixerint vobis, servate et Quæcumque dixerint vobis, servate et facite secundum opera vero eorum no- facite secundum opera vero eorum no- lite facere. lite facere.

Sic ergo oves eos non audiunt neque Sic ergo oves eos non audiunt neque audierunt. audierunt.

« Ego sum ostium. Per me si quis « Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur: et ingredietur, introierit, salvabitur: et ingredietur, et egredietur, et pascua inveniet. » et egredietur, et pascua inveniet. »

Hic ostendit quod utiliter intrat qui Hic ostendit quod utiliter intrat qui intrat per Christum. intrat per Christum.

Et ostendit hoc dupliciter, scilicet, in Et ostendit hoc dupliciter, scilicet, in convenientibus sibi, et in opposito. convenientibus sibi, et in opposito.

9 9

IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-9. IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-9.

In convenientibus sibi, promittit duas In convenientibus sibi, promittit duas utilitates, scilicet, salutem, et pascua. utilitates, scilicet, salutem, et pascua.

Dicit ergo «Ego sum ostium, » hoc Dicit ergo «Ego sum ostium, » hoc est, per doctrinam et exemplum introi- est, per doctrinam et exemplum introi- tus. Apocal. iv, 1: Vidi, et ecce ostium tus. Apocal. iv, 1: Vidi, et ecce ostium apertum in cælo, hoc est, in cœlestibus apertum in cælo, hoc est, in cœlestibus sacramentis, quod est Christus. Ezechiel. sacramentis, quod est Christus. Ezechiel. XLIII, 2 Ecce gloria Dei Israel ingre- XLIII, 2 Ecce gloria Dei Israel ingre- diebatur per viam orientalem, hoc est, diebatur per viam orientalem, hoc est, Prælatus, qui est gloria Domini, ingres- Prælatus, qui est gloria Domini, ingres- sus est per portam, per quam Christus sus est per portam, per quam Christus oritur in Ecclesia. Unde sequitur, ibi- oritur in Ecclesia. Unde sequitur, ibi- dem Et terra splendebat a majestate dem Et terra splendebat a majestate ejus quia per illius introitum tota terra ejus quia per illius introitum tota terra illuminatur. illuminatur.

« Per me si quis introierit, salva- « Per me si quis introierit, salva- bitur. » bitur. »

» »

Ex modo loquendi notat paucitatem Ex modo loquendi notat paucitatem intrantium, quando dicit « Si quis. intrantium, quando dicit « Si quis. Matth. vi, 14 Quam augusta porta, et Matth. vi, 14 Quam augusta porta, et arcta via est, quæ ducit ad vitam ! et arcta via est, quæ ducit ad vitam ! et pauci sunt qui inveniunt eam. Salutem pauci sunt qui inveniunt eam. Salutem autem invenit qui intraverit. Proverb. autem invenit qui intraverit. Proverb. VIII, 35: Qui me invenerit inveniet vitam, VIII, 35: Qui me invenerit inveniet vitam, et hauriet salutem a Domino. Iste enim et hauriet salutem a Domino. Iste enim in se, et in subditis, per introitum fru- in se, et in subditis, per introitum fru- ctificabit salutem. Et hoc signatum est, ctificabit salutem. Et hoc signatum est, Josue, 11, 18 et 19 Patrem tuum ac Josue, 11, 18 et 19 Patrem tuum ac matrem, fratresque et omnem cognatio- matrem, fratresque et omnem cognatio- nem tuam, congrega in domum tuam. nem tuam, congrega in domum tuam. Qui ostium domus tuæ egressus fuerit, Qui ostium domus tuæ egressus fuerit, sanguis ipsius erit in caput ejus. Qui sanguis ipsius erit in caput ejus. Qui enim limites ingressus est Salvatoris, enim limites ingressus est Salvatoris, eosdemque egreditur, absque dubio mo- eosdemque egreditur, absque dubio mo- rietur. Intra domum autem est omnis rietur. Intra domum autem est omnis gens justa custodiens veritatem. gens justa custodiens veritatem.

411 411

melius, Ingredietur interiora scrutando melius, Ingredietur interiora scrutando ovium subjectarum, et egredietur foras ovium subjectarum, et egredietur foras pascendo per verbum et exemplum. pascendo per verbum et exemplum. Psal. xCIX, 4: Introite portas ejus in Psal. xCIX, 4: Introite portas ejus in confessione. Cantic. VII, 11: Egrediamur confessione. Cantic. VII, 11: Egrediamur in agrum, commoremur in villis. Genes. in agrum, commoremur in villis. Genes. XXIV, 31 Ingredere, benedicte Domini: XXIV, 31 Ingredere, benedicte Domini: cur foris stas? Et iste est ingressus con- cur foris stas? Et iste est ingressus con- siderationis subditorum. Isa. xxvII, 6: siderationis subditorum. Isa. xxvII, 6: Qui egrediuntur impetu ad Jacob, flore- Qui egrediuntur impetu ad Jacob, flore- bit et germinabit Israel, et implebunt bit et germinabit Israel, et implebunt faciem orbis semine. Et iste est egressus faciem orbis semine. Et iste est egressus pascentium verbo et exemplo. pascentium verbo et exemplo.

Vel adhuc melius, Ingredietur in Vel adhuc melius, Ingredietur in ovile, ut disponat de quolibet secundum ovile, ut disponat de quolibet secundum suum gradum : egredietur autem cum suum gradum : egredietur autem cum ovibus per exemplum, ut virtutis formam ovibus per exemplum, ut virtutis formam ostendat. De primo, Proverb. xxxi, 27 : ostendat. De primo, Proverb. xxxi, 27 : Consideravit semitas domus suæ, et pa- Consideravit semitas domus suæ, et pa- nem otiosa non comedit. De secundo, nem otiosa non comedit. De secundo, Cantic. 11, 11 Egredimini et videte, Cantic. 11, 11 Egredimini et videte, filiæ Sion, regem Salomonem in diade- filiæ Sion, regem Salomonem in diade- mate quo coronavit illum mater sua in mate quo coronavit illum mater sua in die desponsationis illius, et in die lætitiæ die desponsationis illius, et in die lætitiæ cordis ejus. De tali pastore dicitur, Nu- cordis ejus. De tali pastore dicitur, Nu- mer. xxvi, 16 et 17: Provideat Dominus mer. xxvi, 16 et 17: Provideat Dominus Deus spirituum omnis carnis, hominem, Deus spirituum omnis carnis, hominem, qui sit super multitudinem hanc et qui sit super multitudinem hanc et possit exire et intrare ante eos. I Regum, possit exire et intrare ante eos. I Regum, XXII, 14 Et gloriosus in domo tua. Ibi XXII, 14 Et gloriosus in domo tua. Ibi habent Septuaginta : « Ingrediens et egre- habent Septuaginta : « Ingrediens et egre- diens ad imperium regis. diens ad imperium regis.

: :

>> >>

« Et pascua » administranda ovibus « Et pascua » administranda ovibus « inveniet » quadruplicia: pascua verbi « inveniet » quadruplicia: pascua verbi ad pastum intellectus, pastum temporalis ad pastum intellectus, pastum temporalis subsidii ad sustentationem hujus incola- subsidii ad sustentationem hujus incola- tus, pastum consolationis internæ ad tus, pastum consolationis internæ ad consolationem, et pastum exempli ad consolationem, et pastum exempli ad virtutis ædificationem. De primo dicitur, virtutis ædificationem. De primo dicitur,

« Et ingredietur, et egredietur, et Matth. x1, 28: Venite ad me, omnes qui « Et ingredietur, et egredietur, et Matth. x1, 28: Venite ad me, omnes qui pascua inveniet. »> pascua inveniet. »>

Ecce utilitas secunda. Ingredietur qui- Ecce utilitas secunda. Ingredietur qui- dem contemplando per cogitationem dem contemplando per cogitationem deitatis et divinorum, et egredietur ope- deitatis et divinorum, et egredietur ope- rando per virtutem. Vel, sicut dicit rando per virtutem. Vel, sicut dicit Glossa, ingredietur hic per fidem in Ec- Glossa, ingredietur hic per fidem in Ec- clesiæ gratiam egredietur autem in clesiæ gratiam egredietur autem in transitu ad gloriam et beatitudinem. Vel transitu ad gloriam et beatitudinem. Vel

laboratis et onerati estis, et ego reficiam laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. De secundo, Genes. L, 21: Nolite vos. De secundo, Genes. L, 21: Nolite timere ego pascam vos et parvulos timere ego pascam vos et parvulos vestros. De tertio, Genes. xLv, 18 : Ve- vestros. De tertio, Genes. xLv, 18 : Ve- nite ad me, et dabo vobis omnia bona nite ad me, et dabo vobis omnia bona Ægypti, ut comedatis medullam terræ, Ægypti, ut comedatis medullam terræ, hoc est, interna dulcedine reficiamini hoc est, interna dulcedine reficiamini etiam in hoc exsilio mororis et tenebra- etiam in hoc exsilio mororis et tenebra- rum. De quarto, Ezechiel. xxxIV, rum. De quarto, Ezechiel. xxxIV,

14: 14:

10 10

412 412

D. ALB. MAG. ORD. PRÆD. D. ALB. MAG. ORD. PRÆD.

In pascuis uberrimis pascam eas, in her- In pascuis uberrimis pascam eas, in her- bis virentibus, hoc est, in ubertate virtu- bis virentibus, hoc est, in ubertate virtu- tis et virentibus exemplis. tis et virentibus exemplis.

Sic ergo « pascua inveniet, » et intus Sic ergo « pascua inveniet, » et intus

et extra. et extra.

« Fur non venit nisi ut furetur, et « Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Ego veni ut vitam mactet, et perdat. Ego veni ut vitam habeant, et abundantius habeant. » habeant, et abundantius habeant. »

Adaptat hic sibi boni pastoris parabo- Adaptat hic sibi boni pastoris parabo- lam per proprietatem contrarii : quia lam per proprietatem contrarii : quia contraria juxta se posita, ut dicit Boetius, contraria juxta se posita, ut dicit Boetius, magis elucescunt. magis elucescunt.

Et ideo duo dicuntur, scilicet, pro- Et ideo duo dicuntur, scilicet, pro- prietas furis, et a contrario adaptatio prietas furis, et a contrario adaptatio boni pastoris. boni pastoris.

Dicit ergo quatuor de malo pastore, Dicit ergo quatuor de malo pastore, scilicet, quod in furno, hoc est, in nigro scilicet, quod in furno, hoc est, in nigro venit, quod subtrahendo venit, quod ad venit, quod subtrahendo venit, quod ad occidendum, et ad perdendum venit. occidendum, et ad perdendum venit.

Dicit ergo «Fur, » a furno dictus, et Dicit ergo «Fur, » a furno dictus, et ille est qui occulte, ignotus, intrat per ille est qui occulte, ignotus, intrat per dolum vel astutiam, parietem suffodiens: dolum vel astutiam, parietem suffodiens: quando astutia sua procurat quod vel de quando astutia sua procurat quod vel de ipso provideatur, vel quod eligatur. Luc. ipso provideatur, vel quod eligatur. Luc. x11, 39 : Si sciret paterfamilias qua x11, 39 : Si sciret paterfamilias qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam 1. Sic, sineret perfodi domum suam 1. Sic, II Regum, iv, 5 et 6, dormiente ostiaria, II Regum, iv, 5 et 6, dormiente ostiaria, hoc est providentia superioris, ingressi hoc est providentia superioris, ingressi Rechab et Baana fures, occiderunt Isbo- Rechab et Baana fures, occiderunt Isbo- seth jacentem in lecto, in inguine per- seth jacentem in lecto, in inguine per- cutientes eum. Baana interpretatur venit cutientes eum. Baana interpretatur venit donatus, vel venit gratificatus : quia illi donatus, vel venit gratificatus : quia illi qui prælationes furantur, donis et gratiis qui prælationes furantur, donis et gratiis se acceptos faciunt providentibus vel eli- se acceptos faciunt providentibus vel eli- gentibus. Rechab autem mollis pater in- gentibus. Rechab autem mollis pater in- terpretatur quia tales se molles futuros terpretatur quia tales se molles futuros fore promittunt. Isboseth autem inter- fore promittunt. Isboseth autem inter- pretatur assumpta confusio: quia tales pretatur assumpta confusio: quia tales sibi assumptam confusionem in gregem sibi assumptam confusionem in gregem introducunt, et in inguine percutientes introducunt, et in inguine percutientes gregem per carnalia peccata, mortem gregem per carnalia peccata, mortem ingerunt et occidunt. Fur ergo talis per- ingerunt et occidunt. Fur ergo talis per-

1 Cf. Matth. XXIV, 43. 1 Cf. Matth. XXIV, 43.

sona est, quæ vel dolis circumveniendo, sona est, quæ vel dolis circumveniendo, pastoris curam furatur: vel mendacio pastoris curam furatur: vel mendacio hypocrisis obtinet. Matth. vi, 15: Atten- hypocrisis obtinet. Matth. vi, 15: Atten- dite a falsis prophetis, qui veniunt ad dite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium. Hi enim fu- vos in vestimentis ovium. Hi enim fu- rantur, in nigro tenebrarum venientes. rantur, in nigro tenebrarum venientes. Dicit autem describendo furem per nega- Dicit autem describendo furem per nega- tionem, quæ nihil relinquit: ut sciatur tionem, quæ nihil relinquit: ut sciatur quod nihil boni habet in intentione. quod nihil boni habet in intentione.

<< Nisi ut furetur, etc. » << Nisi ut furetur, etc. »

Tria dicit. Furatur enim per peccati Tria dicit. Furatur enim per peccati consensum, mactat per boni naturalis consensum, mactat per boni naturalis vulnerationem, et perdit in pœna æterna. vulnerationem, et perdit in pœna æterna. Hic enim venit, ut dictum est, seducendo Hic enim venit, ut dictum est, seducendo ut intret. Jeremiæ, L, 6: Grex perditus ut intret. Jeremiæ, L, 6: Grex perditus factus est populus meus, pastores eorum factus est populus meus, pastores eorum seduxerunt eos, etc. Et statim furatur seduxerunt eos, etc. Et statim furatur oves ad peccati consensum. oves ad peccati consensum.

Et hoc est quod dicit : « Nisi ut fure- Et hoc est quod dicit : « Nisi ut fure- tur. » Jeremiæ, x, 20: Ubi est grex tur. » Jeremiæ, x, 20: Ubi est grex qui datus est tibi, pecus inclytum tuum? qui datus est tibi, pecus inclytum tuum? Quasi diceret: Inclytum pecus est tibi Quasi diceret: Inclytum pecus est tibi commissum, quod per te Deo est subtra- commissum, quod per te Deo est subtra- ctum. Genes. xxx1, 39: Quidquid furto ctum. Genes. xxx1, 39: Quidquid furto peribat, a me exigebas. peribat, a me exigebas.

« Et mactet, » interficiendo per boni « Et mactet, » interficiendo per boni naturalis vulnerationem. Michææ, 111, 3: naturalis vulnerationem. Michææ, 111, 3: Comederunt carnem populi mei, et pel- Comederunt carnem populi mei, et pel- lem eorum desuper excoriaverunt, et lem eorum desuper excoriaverunt, et ossa eorum confregerunt, et conciderunt ossa eorum confregerunt, et conciderunt sicut in lebete, et quasi carnem in medio sicut in lebete, et quasi carnem in medio ollæ. Quia mollia per concupiscentiam ollæ. Quia mollia per concupiscentiam devorant provocando ad libidinem: tem- devorant provocando ad libidinem: tem- poralia quæ per pellem signantur, abs- poralia quæ per pellem signantur, abs- trahunt: ossa quæ sunt robur virtutis, trahunt: ossa quæ sunt robur virtutis, securi mali exempli confringunt : et in securi mali exempli confringunt : et in igne et in olla suæ avaritiæ decoquunt. igne et in olla suæ avaritiæ decoquunt. Olla enim marsupium, et ignis est ava- Olla enim marsupium, et ignis est ava- ritia. Job, xxx1, 12: Ignis est usque ad ritia. Job, xxx1, 12: Ignis est usque ad perditionem devorans, et omnia eradi- perditionem devorans, et omnia eradi- cans genimina et sic perdit in interitum cans genimina et sic perdit in interitum poenæ æternæ. Jerem. xxIII, 2: Vos poenæ æternæ. Jerem. xxIII, 2: Vos dispersistis gregem meum, et ejecistis dispersistis gregem meum, et ejecistis eos. Ezechiel. xxxiv, 2: Væ pastoribus eos. Ezechiel. xxxiv, 2: Væ pastoribus Israel qui pascebant semetipsos! Disper- Israel qui pascebant semetipsos! Disper-

11 11

IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-10, 11. IN EVANG. JOANNIS, CAP. X-10, 11.

sus enim grex perditur per malum exem- sus enim grex perditur per malum exem- plum in damnationem æternam. Vel, plum in damnationem æternam. Vel, dicamus quod iste furatur subtrahendo, dicamus quod iste furatur subtrahendo, mactat corporaliter et temporaliter affli- mactat corporaliter et temporaliter affli- gendo, perdit per sententias iniquas præ- gendo, perdit per sententias iniquas præ- cipitando. Jerem. x11, 10: Pastores multi cipitando. Jerem. x11, 10: Pastores multi demoliti sunt vineam meam. demoliti sunt vineam meam.

« Ego veni ut vitam habeant, « Ego veni ut vitam habeant, etc. » etc. »

« Ego veni, » per oppositum in luce « Ego veni, » per oppositum in luce plena veritatis intrando. Joan. III, 21: plena veritatis intrando. Joan. III, 21: Qui facit veritatem, venit ad lucem, ut Qui facit veritatem, venit ad lucem, ut manifestentur opera ejus, quia in Deo manifestentur opera ejus, quia in Deo sunt facta. sunt facta.

« Ut vitam habeant, » gratiæ nunc « Ut vitam habeant, » gratiæ nunc in fide et veritate et virtute. Joan. 1, in fide et veritate et virtute. Joan. 1, 4 In ipso vita erat, et vita erat lux : 4 In ipso vita erat, et vita erat lux : hominum. Ambrosius : « In ipso sicut in hominum. Ambrosius : « In ipso sicut in causa vita erat, effecta in subditis. » Et causa vita erat, effecta in subditis. » Et hæc vita, lux est claritatis verbi et exem- hæc vita, lux est claritatis verbi et exem- pli, quæ sic lucet in tenebris quod ab pli, quæ sic lucet in tenebris quod ab ipsa luce tenebræ dissipantur. Et hoc est ipsa luce tenebræ dissipantur. Et hoc est boni pastoris proprium. boni pastoris proprium.

« Et abundantius habeant, » scilicet « Et abundantius habeant, » scilicet in gloria. Et sic bonus pastor veniens in gloria. Et sic bonus pastor veniens contra tenebras furis venit in lumine contra tenebras furis venit in lumine veritatis, vitam dat contra mactationem veritatis, vitam dat contra mactationem mortis, abundantius dat contra perditio- mortis, abundantius dat contra perditio- nem mortis et damnationis. Jacobi, 1, 5 : nem mortis et damnationis. Jacobi, 1, 5 : Dat omnibus affluenter, et non imprope- Dat omnibus affluenter, et non imprope- rat. Joan. x, 28: Ego vitam æternam rat. Joan. x, 28: Ego vitam æternam do eis. Deuter. IV, 4: Vos qui adhæretis do eis. Deuter. IV, 4: Vos qui adhæretis Domino Deo vestro, vivitis universi. Domino Deo vestro, vivitis universi. Ezechiel. xxxIII, 15: Vita vivet, et non Ezechiel. xxxIII, 15: Vita vivet, et non morietur. morietur.

Et hoc est: Et hoc est:

« Ego sum pastor bonus. Bonus « Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus pastor animam suam dat pro ovibus suis. » suis. »

Tangit pastoralem curam et sollicitu- Tangit pastoralem curam et sollicitu-

dinem. dinem.

Describit autem eam more solito in Describit autem eam more solito in duobus in proposito scilicet, et in oppo- duobus in proposito scilicet, et in oppo- sito. sito.

413 413

In proposito duo dicit: enuntiat primo In proposito duo dicit: enuntiat primo se esse pastorem bonum, et secundo se esse pastorem bonum, et secundo probat hoc a proprio signo. probat hoc a proprio signo.

Dicit ergo «Ego, » antonomastice, Dicit ergo «Ego, » antonomastice, « sum pastor bonus. » Bonus in natura, « sum pastor bonus. » Bonus in natura, bonus in gratia, bonus in pastorali cura. bonus in gratia, bonus in pastorali cura. De prima bonitate in natura dicitur, De prima bonitate in natura dicitur, Marc. x, 18: Nemo bonus, nisi solus Marc. x, 18: Nemo bonus, nisi solus Deus. Psal. cXVIII, 68 Bonus es tu, et in Deus. Psal. cXVIII, 68 Bonus es tu, et in bonitate tua doce me justificationes tuas. bonitate tua doce me justificationes tuas. De bonitate gratiæ, in Psalmo CXLII, 10: De bonitate gratiæ, in Psalmo CXLII, 10: Spiritus tuus bonus deducet me in ter- Spiritus tuus bonus deducet me in ter- ram rectam. De bonitate pastoralis curæ ram rectam. De bonitate pastoralis curæ qua singulis providet, I Petri, 11, 25 : qua singulis providet, I Petri, 11, 25 : Eratis enim sicut oves errantes, sed con- Eratis enim sicut oves errantes, sed con- versi estis nunc ad pastorem et episcopum versi estis nunc ad pastorem et episcopum animarum vestrarum. Bonus enim pa- animarum vestrarum. Bonus enim pa- stor est superintendens. Et hoc sonat stor est superintendens. Et hoc sonat nomen Episcopi, maxime quando est nomen Episcopi, maxime quando est pastor non tam corporis quam animæ. pastor non tam corporis quam animæ. Jerem. XXIII, 4: Suscitabo super eos Jerem. XXIII, 4: Suscitabo super eos pastores, et pascent eos: non formida- pastores, et pascent eos: non formida- bunt ultra, et non pavebunt, et nullus bunt ultra, et non pavebunt, et nullus quæretur ex numero, scilicet quia nullum quæretur ex numero, scilicet quia nullum perdent. Ezechiel. xxxiv, 23 et 24: Sus- perdent. Ezechiel. xxxiv, 23 et 24: Sus- citabo super eas pastorem unum, qui citabo super eas pastorem unum, qui pascat eas, servum meum David: ipse pascat eas, servum meum David: ipse pascet eas, et ipse erit eis in pastorem. pascet eas, et ipse erit eis in pastorem. Ego autem Dominus ero eis in Deum. Ego autem Dominus ero eis in Deum. David enim manu fortis potest delen- David enim manu fortis potest delen- dere adspectu vero desiderabilis, verbo dere adspectu vero desiderabilis, verbo et exemplo potest pascere. et exemplo potest pascere.